1362.06.03

روزشمار جنگ سال 1362 1362.06.03
نام‌های دیگر	سه شهریور
تاریخ شمسی	1362.06.03
تاریخ میلادی	25 اوت 1983
تاریخ قمری	16 ذیقعده 1403

1359.06.03

1360.06.03

1361.06.03

1363.06.03

1364.06.03

1365.06.03

1366.06.03

گزارش - 37

احمد سوداگر مسئول اطلاعات و عملیات قرارگاه کربلا، ضمن تشریح راهبرد تداوم عملیات‌های محدود از مأموریت‌های عملیاتی واگذارشده به یگان‌های تحت امر این قرارگاه در مناطق زید، طیب و طلائیه و نیز آخرین وضعیت خطوط خودی و دشمن گزارش داد. سوداگر در مصاحبه با راوی مركز مطالعات و تحقیقات جنگ درمورد راهبرد جلوگیری از رکود در جبهه‌ها ازطریق اجرای عملیات‌های محدود گفت: عملیات‌های دوران آزادسازی با اتکا به نقاط ضعف دشمن طراحی و اجرا می‌شد، اما دشمن پس از عملیات بیت‌المقدس، نقاط ضعف خود را بررسی کرد و آنها را مرتفع ساخت و ما دیگر نمی‌توانیم عملیاتی نظیر بیت‌المقدس داشته باشیم و باید نقایص خود را برطرف کنیم. براین‌اساس، در مقطع فعلی برای جلوگیری از تمرکز قوای دشمن در سراسر جبهه‌ها مقرر شده است که تمامی مناطق جنگی توسط لشکرها مورد شناسایی قرار گیرد تا به‌منظور «گرم نگه‌داشتن جنگ و حفظ روحیه و بالابردن توان رزمی [نیروهای خودی] و شناخت دشمن»، یک سری عملیات‌های کوچک در سطح یک یا دو لشکر و حتی یک تیپ یا گردان اجرا شود. وی در ادامه با تبیین نحوه پیگیری راهبرد مذکور در سطح قرارگاه کربلا، به تشریح طرح مانور عملیات‌های مهندسی در سه‌راهی زبیدات، طلائیه و پاسگاه زید پرداخت؛ سوداگر درمورد اهمیت منطقه عملیاتی و استعداد لشکر19 فجر در منطقه طیب (سه‌راهی زبیدات تا پاسگاه چیلات) گفت: عملیات لشکر فجر در محدوده پاسگاه شهاب و در منطقه جنوب‌غربی عملیات محرم و به‌عبارت‌دیگر، امتداد جناح راست آن می‌باشد که تصرف ارتفاعات 100 از حیث تسلط بر شهر طیب عراق حائز اهمیت است و استعداد نیروهای خودی نیز در سطح 3 گردان عمل‌کننده و 2 گردان احتیاط برآورد شده است. مسئول اطلاعات و ‌عملیات قرارگاه کربلا در بخش دیگری از این مصاحبه درخصوص دو عملیات مهندسی زید و طلائیه افزود: از چندی پیش، ما یک سری فعالیت‌هایی را در منطقه شرق بصره با دو لشکر شروع کردیم؛ یکی عملیات مهندسی لشکر7 ولی‌عصر(عج) در محدوده پاسگاه زید (که دو روز قبل منتفی شد) و دیگری عملیات مهندسی لشکر25 کربلا در منطقه طلائیه است. براین‌اساس، لشکر25 کربلا با استعداد دو تیپ در منطقه طلائیه یک عملیات مهندسی با هدف تصرف خاک دشمن در این منطقه اجرا خواهد کرد و نیروهای خودی در امتداد نوار مرزی، از پاسگاه کوشک به‌طرف طلائیه قدیم و جدید می‌روند. درواقع این عملیات برای وارد آوردن فشاری است تا دوباره بتوانیم «به شرق بصره برگردیم و عملیات رمضان را با کیفیت بهتری با یک سری تجربیات و تغییر و تحولات که در سازمان نیرویی ما به وجود آمده است، به موفقیت برسانیم و پایان آن را ساحل شرقی دجله بدانیم.» سوداگر درمورد مراحل مانور عملیات در منطقه طلائیه گفت: الآن عملیات لشکر25 کربلا در منطقه طلائیه از قوت بیشتری نسبت به عملیات لشکر19 فجر در منطقه طیب برخوردار است. شاخص این عملیات، جاده آسفالت بین طلائیه قدیم و جدید است. در مرحله اول، نیروهای خودی با احداث خاکریز به موازات جاده آسفالت، به خط اول دشمن در جناح راست می‌رسند و در مرحله دوم، احتمالاً یک تیپ لشکر7 ولی‌عصر(عج) پس از تصرف خط دشمن در راستای شمال‌غربی به جنوب‌شرقی حرکت می‌کند و پس از تصرف پاسگاه طلائیه قدیم و انهدام پل دشمن در خط اصلی‌اش، احداث خاکریز مرحله اول را به‌سمت تأسیسات نفتی داخل هور ادامه خواهد داد. به‌عبارت‌دیگر، لشکر25 ابتدا از خط خودی مسافتی درحدود 2200 متر در عمق پیشروی کرده و در ادامه، به عرض حدود 12 کیلومتر به سمت چپ و راست منطقه باز شده و پاسگاه طلائیه قدیم را تصرف خواهد کرد. وی افزود: طرح مانور این عملیات هنوز به لشکر25 کربلا ابلاغ نشده است و محورهای مهندسی آن نیز هنوز مشخص نیست، ولی استعداد رزمی این عملیات، یک تیپ با 3 گردان و استعداد مهندسی اولیه آن نیز 50 دستگاه برآورد شده است و علاوه‌بر شرکت 2 گروهان از تیپ زرهی 72 محرم، ارتش پشتیبانی توپخانه را در این عملیات برعهده خواهد داشت. مسئول اطلاعات‌ و عملیات قرارگاه کربلا، درباره آخرین اقدامات و فعالیت‌های دشمن در منطقه عملیاتی طلائیه نیز گفت: در این منطقه فاصله بین خطوط خودی و دشمن 500 متر است، ارتش عراق در فاصله 3 الی 5/3 کیلومتری خود با نیروهای ایران، یک منطقه ممنوعه پدید آورده است و علاوه‌بر ساخت موانع و استحکامات، با گشت در آن و بررسی میدان‌های مین به‌شدت منطقه را کنترل می‌کند، این امر دسترسی نیروهای خودی به خط دشمن را با مشکل مواجه ساخته است. بنابراین، اگر ما با عملیات مهندسی و احداث خاکریز به خط دشمن نزدیک شویم، دشمن دیگر نمی‌تواند کمین خود را به ما نزدیک کند و می‌توانیم خاکریز اصلی دشمن را تصرف کنیم. درحال‌حاضر، دشمن هوشیار است و با 30 الی 40 دستگاه مهندسی در این منطقه کانال ایجاد می‌کند تا ضمن حفظ جناح خود، راه عبور نیروهای ایران به‌طرف پاسگاه طلائیه قدیم و جاده نشوه را سد کند. احمد سوداگر با اشاره به مواضع و موانع متعدد دشمن در این منطقه افزود: خط ارتش عراق در دژ اصلی کوشک واقع شده که فاقد عوارض طبیعی است و به همین علت، دشمن موانعی ازقبیل کانال 6 متری، 700 متر میدان مین و کمین‌هایی با 2 کیلومتر عمق ایجاد کرده است. آرایش رده‌های دشمن نیز در این منطقه بدین‌ترتیب است: ابتدا خاکریزها، پس از آن کمین‌، سپس کانال‌های نفررو و درنهایت یک سری میدان مین و به‌خصوص سه ردیف مین والمری قرار دارد. علاوه‌براین دشمن کمین متحرک دارد و به‌محض مشاهده کوچک‌ترین ردپایی از نیروهای شناسایی ایران، در آنجا کمین می‌گذارد. همچنین ارتش عراق در این منطقه دو دژ، هرکدام به ارتفاع 5 الی 6 متر و عرض 10 الی 15 متر و دو سدبند با فاصله 2700 متر از هم و به طول60 کیلومتر و قطر 15 الی 16 متر احداث کرده است. درمجموع، دشمن با اقدامات خود مانعی مثلثی‌شکل در این منطقه پدید آورده و با امتداد سد‌بندها به‌نوعی منطقه شرق بصره را تأمین کرده است.

گزارش - 38

ژاندارمری ناحیه کردستان در گزارشی اعلام کرد ارتش عراق امروز حدود 200 نفر از افراد حزب دمکرات و رزگاری و 100 نفر از افراد جیش‌الشعبی را از مناطق طویله و بیاره عراق جمع‌آوری و در پایگاه‌های پنجوین مستقر کرده است. از سوی دیگر، براساس گزارش لشکر77 ارتش، 70 نفر غواص عراقی که آموزش‌های تکاوری نیز دیده‌اند امروز به منطقه سیحان عراق (روبه‌روی جزیره مینو) اعزام شده‌اند؛ این افراد مسلح به تفنگ و مسلسل‌های سبک، کلاشینکف، آر.پی.جی7 و نارنجک دستی بوده و قایق‌های پلاستیکی دراختیار دارند.

گزارش - 39

ارتش عراق امروز علاوه‌بر گلوله‌باران آبادان، شهرهای پاوه و سردشت را هدف حملات هوایی و توپخانه‌ای خود قرار داد؛ براثر این حملات، تلفات و خساراتی به افراد و اماکن غیرنظامی وارد شد. یک منبع آگاه ایرانی نیز ادعای دیروز عراق مبنی‌بر هدف قراردادن چهار کشتی ایران را تکذیب کرد. ساعت 4 بعدازظهر امروز، چهار فروند هواپیمای عراقی که با ورود به حریم هوایی شهر پاوه قصد بمباران این شهر را داشتند، براثر آتش پدافند نیروهای خودی مجبور به فرار شدند. گفتنی است جنگنده‌های مذکور هنگام ترک منطقه اطراف این شهر را بمباران کردند که هیچ‌گونه تلفات یا خسارتی برجای نگذاشت. برخی گزارش‌ها نیز از تبادل آتش پراکنده بین نیروهای ایرانی و عراقی در جبهه‌های جنوب حکایت دارد. این درگیری‌ها در مناطق پاسگاه زید، شلمچه و پل‌نو شدیدتر بوده و براثر آن 17 نفر از نیروهای خودی زخمی شده‌اند. امروز هم شهر آبادان آماج گلوله‌باران ارتش عراق قرارگرفت. در جریان این حملات، به 3 واحد مسکونی و 2 باب مغازه خساراتی وارد شد. براثر اصابت خمپاره به منطقه مسکونی احمدآباد این شهرستان نیز، یک نفر از اهالی شهید و 5 تن دیگر مجروح شدند. شهر سردشت نیز پیش‌ازظهر امروز زیر آتش توپخانه عراق قرار گرفت که درنتیجة آن 2 نفر از اهالی شهر مجروح و چند واحد مسکونی تخریب شد. درعین‌حال، به‌دنبال ادعاهای تبلیغاتی عراق درمورد انهدام 4 کشتی ایرانی در آب‌های خلیج‌فارس در روز گذشته، یک مقام بلندپایه در صنعت نفت جنوب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، ضمن تکذیب این خبر اعلام کرد که فقط یک کشتی ایرانی در این حمله آسیب دیده است. به گفته وی در این حادثه، یک نفر شهید و یک نفر هم زخمی شده است.

گزارش - 40

نیروهای خودی امروز در محور ارومیه، 20 روستا را آزاد و ضرباتی را به گروه‌های مسلح غیرقانونی وارد کردند. براثر کمین ضدانقلاب در محور بانه نیز تعدادی از نیروهای خودی شهید یا زخمی شدند. براساس گزارش فرماندهی سپاه ارومیه، امروز تیپ شهدا و جندالله ارومیه متشکل از نیروهای سپاه، ارتش، بسیج و ژاندارمری در یک عملیات آزادسازی در محال انزل و محور ارومیه - اشنویه، 20 روستا را آزاد کردند. چهار روستا از روستاهای مذکور مقر تشکیلاتی حزب دمکرات، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و کومه‌له بود. گروه‌های مسلح غیرقانونی با ایجاد پایگاه و استقرار در این مناطق اقدام به ضربه‌زدن به محور ارومیه - سلماس می‌کردند. در این عملیات از عناصر ضدانقلاب 15 نفر کشته، 15 تن زخمی و تعدادی از اعضای حزب دمکرات نیز دستگیر شدند. علاوه‌براین، چندین قبضه اسلحه سنگین و مهمات به ‌دست نیروهای خودی افتاد و تعدادی از سربازان و مردم عادی نیز که به گروگان گرفته شده بودند، آزاد شدند. از نیروهای خودی یک تن شهید و چند نفر زخمی شدند. در همین حال، امروز براثر کمین افراد ضدانقلاب در اطراف سردشت و محور بانه، 16 نفر از نیروهای ژاندارمری و سپاه شهید و 3 نفر زخمی شدند. امروز همچنین در حوالی سنندج، 2 نفر از چته‌های حزب دمکرات دستگیر شدند و اجساد 9 تن از گروگان‌های کومه‌له (6 نفر از نیروهای نظامی و 3 نفر از مردم عادی) که به‌دست عناصر این حزب به شهادت رسیده بودند، در محور سنندج - دیواندره، کشف شد. در بیجار نیز 6 نفر از مسئولان و هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) دستگیر شدند. این افراد مسئولیت حوزه کارگری و دهقانی، تبلیغات، امور مالی و سازمان جوانان را برعهده داشتند.

گزارش - 41

حقوق‌دانان دادگاه بین‌الملل اسلامی در ادامه سفر خود به مناطق جنگ‌زده، امروز از شهرهای سوسنگرد، هویزه، خرمشهر و آبادان بازدید كردند. اعضای دادگاه بین‌الملل اسلامی پس از بازدید از سوسنگرد، از ویرانی‌های ناشی‌از جنگ در هویزه نیز دیدن کردند. پس از آن، اعضای این هیئت، عازم خرمشهر شدند و درپی بازدید از مناطق مسکونی و تأسیسات غیرنظامی این شهر، با حضور در فرمانداری خرمشهر، از آمار و ارقام مربوط به خرابی‌های این شهر آگاهی یافتند. حقوق‌دانان دادگاه بین‌الملل اسلامی در آخرین مرحله از بررسی‌های امروز خود، به آبادان رفتند. سخنگوی این گروه در پایان بازدیدهای امروز، راجع به تخریب مناطق مسکونی گفت: «این جنایت‌ها به‌هیچ‌وجه ازنظر قوانین بین‌المللی و کنوانسیون ژنو قابل‌توجیه نیست.» هم‌زمان با ورود این هیئت به آبادان، این شهر هدف توپخانه‌های دوربرد عراق قرار گرفت که براثر آن 3 نفر از اهالی شهر مجروح شدند. نمایندگان دادگاه بین‌الملل اسلامی از مجروحان این حادثه نیز عیادت کردند.

گزارش - 42

رئیس‌جمهور امروز با جمعی از خانواده‌های شهدا، اسرا و جانبازان، اعضای حزب جمهوری اسلامی و مدرسان و دانشجویان مراکز تربیت معلم و مسئولان آموزش‌وپرورش برخی از شهرهای مازندران دیدار و درخصوص تحرکات ضدانقلاب در منطقه شمال کشور، مسائل حزبی و آخرین تحولات جنگ مطالبی را بیان كرد. آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای این دیدار ضمن تقدیر از ایثارگری‌های خانواده شهدا، درمورد وضعیت شهرهای مازندران قبل از پیروزی انقلاب گفت: «در دوران طاغوت بر روی این شهرها خیلی کار کردند، ولی ما می‌دانستیم که شما دلتان با اسلام از دیرباز آشنا بوده است.» وی همچنین درمورد واکنش مردم مازندران به تحرکات ضدانقلاب افزود: «شما دیدید که مردم آمل با گروهک‌ها چه کردند و مردم شهرهای شمال چگونه دست متجاوز گروهک‌ها را قطع نمودند.» دبیرکل حزب جمهوری اسلامی همچنین خطاب به فعالان این حزب بر ضرورت تمرکز تبلیغات حزبی بر روی آموزش و عمق‌دادن به بینش و بصیرت اسلامی زنان و مردان مناطق مذکور تأکید کرد. وی با بیان اینکه «حزب جمهوری اسلامی برای خدمت است نه تفاخر»، خدمت به اهداف انقلاب اسلامی را ملاک حزبی‌بودن دانست و گفت: «هرکسی که در خدمت این اهداف باشد، هرچند که عضو حزب جمهوری اسلامی نباشد، ولی حزبی است زیرا ... حزب در خدمت شریف‌ترین هدف‌های انقلاب اسلامی می‌باشد.» رئیس شورای عالی دفاع، دولت عراق را منشأ فساد، جنگ و اختلاف در منطقه خواند و مجازات این رژیم را راهکار ازبین‌بردن اختلاف در منطقه معرفی کرده، افزود: «وقتی دیدیم که مجازات رژیم بعثی عراق ... جدی گرفته نشد مجبور شدیم خود اقدام نماییم.» آیت‌الله خامنه‌ای در پایان سخنان خود با اشاره به دستاوردهای دو عملیات اخیر ایران وضعیت کنونی جنگ را این‌گونه تبیین کرد: «ما به‌همت شما مردم و به قدرت و کفایت مسئولان ارتش و سپاه و با برنامه‌ریزی دقیق توانستیم در عملیات والفجر 2 و 3 چنان مشتی بر دهان نظامیان مزدور و بی‌شخصیت عراقی بزنیم که تا اعماق سرزمینشان رانده شوند و ما این ضربات را بر پیکر سردمداران فاسد این رژیم آن‌قدر ادامه خواهیم داد تا دیگر قدرت ادامه کار برای آنها باقی نماند.»

گزارش - 43

نامه نخست‌وزیر مبنی‌بر معرفی پنج وزیر پیشنهادی برای وزارتخانه‌های بازرگانی، كار، معادن و فلزات، كشاورزی و مسكن - كه از آن به اولین ترمیم كابینه تعبیر می‌شود - امروز در صحن مجلس قرائت شد. اسامی وزرای پیشنهادی به این شرح است: وزارت بازرگانی: حسن عابدی جعفری؛ وزارت کار و امور اجتماعی: ابوالقاسم سرحدی‌زاده*؛ وزارت معادن و فلزات: حسین ناجی؛ وزارت کشاورزی: عیسی کلانتری؛ وزارت مسکن و شهرسازی: سراج‌الدین کازرونی. رادیو بی‌بی‌سی در تفسیر شبانگاهی خود به بررسی ابعاد و زوایای مختلف نخستین ترمیم کابینه میرحسین موسوی پرداخت و تلاش دولت برای مقابله با مشکلات اجتماعی - اقتصادی کنونی و نیز برتری و ابتکارعمل جناح به‌اصطلاح رادیکال و پیروان خط امام دربرابر جناح محافظه‌کار را از عوامل مؤثر در ترمیم کابینه دانست. در این تفسیر ضمن اینکه برکناری وزیران کار و بازرگانی نشانه‌ای از تداوم رقابت بر سر کسب قدرت در درون حاکمیت تلقی شده است، برخی از وزرای برکنارشده، بدون ذکر نام، به انجمن حجتیه منتسب شده‌اند. این رادیو با نزدیک برشمردن روابط انجمن حجتیه با بازاریان و اشاره به عدم موافقت این انجمن با برداشت امام خمینی از اصل ولایت فقیه، محافظه‌کاران را مخالف اصلاحات اجتماعی جناح رادیکال، ازجمله توسعه اصلاحات ارضی و ملی‌کردن تجارت خارجی و...، معرفی کرد و افزود: «طرف‌دارانشان [محافظه‌كاران] در شورای نگهبان از تصویب لوایح جلوگیری می‌کردند.» بی‌بی‌سی باتوجه‌به تغییرات انجام‌شده در وزارتخانه‌های مرتبط با خدمات اجتماعی و ذکر این نکته که «انگیزه آنی ترمیم کنونی کابینه ناتوانی دولت در تهیه و توزیع مواد غذایی و سایر مایحتاج مردم است»، عملکرد دولت موسوی را درزمینه ایجاد اشتغال، مسکن و رونق‌بخشیدن به کشاورزی ضعیف ارزیابی کرد. این رادیو در پایان تفسیر خود با اشاره به رقم رشد هفت درصدی اعلام‌شده ازسوی دولت ایران، مدعی شد: «بیکاری و کمبود مواد غذایی و مسکن در بین مردم فقیرتر مایه نارضایی بسیاری شده است.»

گزارش - 44

رئیس مجلس شورای اسلامی در دیدار با اعضای واحد اطلاعات و تحقیقات کمیته‌های انقلاب اسلامی تهران و حومه، این نهاد را پیشتاز نهادهای انقلابی و یک نهاد خودجوش مردمی خواند و نقش کمیته‌های انقلاب اسلامی را در تأمین امنیت کشور سرنوشت‌ساز دانست. هاشمی رفسنجانی همچنین ضمن اشاره به موفقیت کمیته‌ها در پاک‌سازی عوامل نفوذی، گفت: «شما توانستید با همکاری نیروی عظیم اطلاعاتی 36 میلیونی بدترین نوع تروریسم در دنیا را به‌خوبی مهار کرده و بر آن پیروز شوید و یک موج شکننده و خطرناکی که قادر بود مملکت را برای ده‌ها سال آلوده کند از سر گذراندید و اکنون براثر مجاهدت‌های شما جمهوری اسلامی ایران از بسیاری از کشورهای مدعی ثبات، باثبات‌تر است.»

گزارش - 45

هیئت بلندپایه دیپلماتیک ایران در ادامه سفر دوره‌ای خود امروز با مقامات عالی‌رتبه سوریه و برخی سران گروه‌های فلسطینی دیدار کرد. علی‌اکبر ولایتی امروز در دمشق با حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این ملاقات، رئیس‌جمهور سوریه ضمن ابراز خرسندی از سفر هیئت ایرانی به دمشق، از وزیر امور خارجه ایران خواست تا درودهای ملت و دولت سوریه را به آیت‌الله خامنه‌ای ریاست‌جمهوری و ملت ایران ابلاغ کند. ولایتی نیز ضمن ارائه گزارشی مختصر از سفر دوره‌ای خود، دستاوردهای آن را برای رئیس‌جمهور سوریه تشریح کرد. در این دیدار راجع به گسترش روابط و افزایش همکاری‌های متقابل نیز تبادل‌نظر شد. وزیر امور خارجه ایران در دیدار با عبدالحلیم خدام معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه سوریه، ضمن تبیین نتایج سفر دوره‌ای خود، تلاش برای توسعه روابط با کشورهای جهان سوم و موضع‌گیری واحد علیه رژیم اشغالگر قدس و رژیم افریقای جنوبی، جلوگیری از نفوذ قدرت‌های بزرگ در افریقا و «حمایت از کشورهای مترقی در مواجهه با صهیونیست‌ها و نژادپرست‌ها» را ازجمله اقدامات انجام‌گرفته در این سفر برشمرد. دو طرف همچنین بر هماهنگی مواضع درزمینه مسائل منطقه‌ای تأکید کردند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، شامگاه امروز، ولایتی در دمشق با نمر صالح (ابوصالح) و سیمیرا بوکوئیک (قدری) از رهبران ناراضی جنبش فتح نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. در این ملاقات، حوادث سیاسی غرب آسیا و به‌ویژه اوضاع فلسطین مورد بحث و بررسی قرار گرفت. رادیو بی‌بی‌سی در تحلیل شبانگاهی خود ضمن اعلام خبر ورود هیئت ایرانی به سوریه، به تفسیر سفر دوره‌ای این هیئت و به‌ویژه دیدار آن از لیبی پرداخت. براساس تحلیل ویلیام ریو از مفسران بخش شرقی بی‌بی‌سی، باآنکه لیبی و سوریه از آغاز جنگ ایران و عراق، به حمایت از ایران برخاسته‌اند، ولی «منابع دیپلماتیک در طرابلس پایتخت لیبی، می‌گویند که نشانه‌هایی از اختلاف در روابط دوستانه سرهنگ قذافی و دولت ایران دیده می‌شود.» این تفسیر دیدگاه‌های مشابه دو دولت و داشتن دشمنان مشترک (ازجمله امریکا) را از دلایل گرمی روابط دو کشور برشمرده و افزوده است به‌دلیل خارج‌شدن عراق از جبهه پایداری، لیبی عراق را نیز دشمن خود به شمار می‌آورد. بی‌بی‌سی در ادامه تفسیر خود با ذکر موارد اختلافی بین دو کشور خاطرنشان کرد: «یکی از مسائلی که باعث اختلاف لیبی و ایران شده سرنوشت نامعلوم امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان، است.» به گفته این رادیو، «در ماه ژوئن سال جاری، سرهنگ قذافی درمورد دستگیری اعضای حزب توده ایران برای آیت‌الله خامنه‌ای پیامی فرستاده است. ... [چراکه لیبی] روابط نزدیک خود را با شوروی حفظ کرده است.» بی‌بی‌سی درمورد تأثیر مسائل داخلی ایران در روابط ایران و لیبی افزود: «برکناری چند تن از وزرای کابینه ایران که با گروه محافظه‌کار حجتیه روابط نزدیک دارند قاعدتاً باید موجب رضایت دولت سوسیالیست لیبی شده باشد.» در این تفسیر همچنین با اشاره به تغییر موضع‌ لیبی در سازمان اوپک و متمایل‌شدن آن به‌سوی موضع عربستان از ماه مارس سال جاری، آمده است: «مقصود لیبی از این تغییر رویه آن است که هزینه طرح‌های عمرانی خود را ازطریق دریافت کمک‌های مالی هنگفت از عربستان سعودی و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس تأمین کند.» بی‌بی‌سی در پایان، هدف از سفر وزیر امور خارجه ایران به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهای افریقایی ازجمله زیمبابوه و تانزانیا را «جلب دوستی سایر کشورها و خارج‌کردن ایران از انزوای سیاسی» عنوان کرد. رادیو صوت الجماهیر عراق نیز با بیان اینکه تحرکات دیپلماتیک اخیر ایران غیرقابل ‌درک است، سفر ولایتی را با اجلاس آتی سازمان عدم‌تعهد مرتبط دانست و افزود: «هدف از سفر ولایتی این بوده که خود را به‌عنوان یک عضو فعال در سازمان عدم‌تعهد قلمداد کند و به کشورهای افریقایی اصرار بورزد که چاره‌ای برای تشکیل کنفرانس غیرمتعهدها در بغداد وجود ندارد.» بنا به گفته این رادیو، کشورهای افریقایی که ولایتی به آنها سفر کرده است «درمورد تشکیل کنفرانس آینده غیرمتعهد در بغداد رأی مثبت داده‌اند.» رادیو صوت الجماهیر ضمن تأکید بر اینکه در بیانیه‌های مشترک صادرشده در جریان سفر ولایتی به کشورهای افریقایی هیچ‌گونه اشاره‌ای به جنگ ایران و عراق نشده است، ادعا کرد: «ولایتی دررابطه‌با جنگ تجاوزکارانه ایران علیه عراق سخنانی ضد منطق و خط مشی رژیمش دریافت کرده است.»

گزارش - 46

به‌دنبال بازپرداخت بخشی از بدهی ایران به بانک صادرات واردات امریکا، وزارت امور خارجه ایالات متحده امروز در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ‌گونه شواهدی در دست نیست که این امر «نمایانگر نرم‌تر شدن سیاست ایران نسبت به امریکا باشد.» بیانیه مذکور با اشاره به اینکه پرداخت این مبلغ موجب عادی‌ساختن روابط ایران با بانک‌های بین‌المللی شده و به ‌نفع این کشور است، اضافه کرد: «اقدامات ایران همچنان نمایانگر روش ضدامریکایی ایران نسبت به ایالات متحده است.»

گزارش - 47

طرح تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق و پیامدهای آن، توان ایران برای مسدودساختن تنگه هرمز و درپی آن احتمال بین‌المللی‌شدن جنگ ایران و عراق، نگرانی‌های منطقه‌ای از مداخله خارجی در منطقه خلیج‌فارس و موضع‌گیری برخی کشورها و مقامات امریکایی دراین‌باره، موضوعاتی هستند که در روزهای اخیر تفاسیر و مباحث رسانه‌ای متعددی را به خود اختصاص داده‌اند. روزنامه امریکایی واشنگتن پست در مقاله‌ای به بررسی دیدگاه مقامات امریکایی درباره طرح فرانسه برای واگذاری پنج هواپیمای سوپراتاندارد (مجهز به موشک اگزوسه) به عراق پرداخته است. مایکل گتلر نویسنده مقاله معتقد است که این معامله تسلیحاتی موجب بروز نگرانی شدیدی در میان مقامات واشنگتن شده است؛ زیرا آنان از این امر واهمه دارند که درصورت استفاده عراق از هواپیماهای مذکور برای بمباران تأسیسات نفتی ایران، دامنه جنگ دو کشور به منطقه خلیج‌فارس گسترش یابد. ازاین‌رو دولت ریگان به‌دنبال کسب اطلاعات بیشتر دراین‌زمینه است. به نوشته این مقاله، نحوه واکنش امریکا دربرابر عملی‌شدن تهدید ایران به بستن تنگه هرمز درصورت حمله عراق به تأسیسات نفتی آن کشور، ازجمله مسائلی است که در کانون مباحثات سیاست‌گذاران امریکایی قرار دارد، چراکه مقامات امریکایی بر این باورند که «ایران هنوز احتمالاً آن‌قدر هواپیمای ساخت امریکا، قایق‌های اژدرافکن و مین دراختیار دارد که حرکت کشتی‌ها را در خلیج‌فارس متوقف سازد.» این مقاله در ادامه افزوده است به‌دلیل ناکارآمدی نیروی هوایی عراق، تاکنون تأسیسات نفتی ایران سالم مانده است و ایران همچنان نفت خود را صادر می‌کند. درحالی‌که درآمدهای نفتی عراق با کاهش چشمگیری مواجه بوده است، ولی این کشور با دراختیار گرفتن هواپیماهای سوپراتاندارد مجهز به موشک‌های اگزوسه قابلیت از کار انداختن تأسیسات نفتی ایران را خواهد داشت. مقاله مذکور در انتها فرانسه را منبع اصلی تأمین تسلیحاتی عراق دانسته و یادآور شده است که فرانسه 5 میلیارد دلار از عراق طلب دارد و ازاین‌رو به دنبال این است که با پایان جنگ، عراق بتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند. در واکنش به این مقالة واشنگتن پست، امروز آلن رومبرگ سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده، خاطرنشان کرد: «امریکا درمورد تحویل این سلاح‌ها موضع نگرفته است و درصدد آگاهی بیشتر درباره آن می‌باشد.» رادیو بی‌بی‌سی نیز در تفسیری با اشاره به اینکه فرانسه به‌عنوان منبع عمده تأمین تسلیحات و طلبکار اصلی عراق، نمی‌تواند شکست این کشور را نظاره‌گر باشد، هدف از واگذاری هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق را قراردادن ایران در تنگنای اقتصادی عنوان کرد. به گفته بی‌بی‌سی، کارشناسان نظامی بر این باورند که «ایران به‌اندازه کافی هواپیما و ناو دارد که بتواند حتی اگر به‌طور موقت هم شده» کشتیرانی در خلیج‌فارس را متوقف کند و «این امر جنگ بین ایران و عراق را به مسئله‌ای بین‌المللی تبدیل خواهد کرد.» این در حالی است که امریکا، انگلیس و فرانسه، که ناوهای جنگی خود را در منطقه مستقر کرده‌اند، به عبورومرور آزادانه کشتی‌ها در این منطقه متعهد شده‌اند. برخی گزارش‌های تأییدنشده حاکی است که عربستان از فرانسه خواسته است از واگذاری این هواپیماها به عراق خودداری کند و ایالات متحده نیز مشغول بررسی این مسئله است. براساس گزارش مذکور، عراق از تهدید به بمباران تأسیسات نفتی ایران دو هدف عمده را دنبال می‌کند: «ترغیب قدرت‌های بزرگ به دخالت برای خاتمه‌دادن به جنگ ... و یا گرفتن کمک‌های مالی بیشتر از کشورهای منطقه خلیج‌فارس.» در همین حال امروز، روزنامه کویتی البیان در تفسیری راجع به جنگ ایران و عراق و امنیت خلیج‌فارس، مدعی شد که کشورهای منطقه خلیج‌فارس «نمی‌خواهند هیچ قدرت خارجی در این منطقه دخالت نماید.» به نوشته البیان، کشورهای منطقه برای ممانعت از دخالت خارجی باید «کلیه کوشش‌های خود را جهت پایان‌دادن به جنگ به ‌کار گیرند.»

گزارش - 48

امروز در پایان جلسات ششمین دوره کمیسیون مشترک عراق و شوروی برای همکاری‌ در زمینه‌های کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی در مسکو، دو طرف موافقت‌نامه‌ای را دراین‌زمینه برای سال آتی میلادی امضا کردند.

گزارش - 49

اظهار آمادگی برای تلاش به‌منظور پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق، ضرورت تداوم کشتیرانی آزاد در خلیج‌فارس و تأکید بر همکاری‌های دفاعی - امنیتی، مهم‌ترین مفاد بیانیه پایانی اجلاس وزیران شورای همکاری خلیج‌فارس* را تشکیل می‌دهد. به گزارش رادیو دبی، امروز صبح، در آغاز چهارمین نشست وزرای تعاون و همکاری کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، شیخ محمد بن مبارک آل خلیفه وزیر امور خارجه بحرین و رئیس فعلی اجلاس اعلام کرد که عصر امروز پس از برگزاری پنجمین نشست این اجلاس، بیانیه پایانی آن منتشر خواهد شد. گزارش رادیو ام‌القوین نیز حاکی است که در بیانیه امشب این اجلاس، کشورهای شرکت‌کننده از ادامه جنگ ایران و عراق ابراز تأسف کردند. در بیانیه اجلاس وزرای شورای همکاری خلیج‌فارس آمده است که «شورا موضع خود را دائر بر آمادگی برای انجام هرگونه تلاش به‌منظور پایان‌دادن به جنگ، مجدداً مورد تأکید قرار داد.» این بیانیه با تأکید بر همکاری دفاعی اعضا افزوده است: «این شورا درمورد همکاری دفاعی در میان کشورهای عضو، اهمیت اقدامات اتخاذشده دراین‌رابطه را که در خدمت هدف شورا برای حفظ و ثبات امنیت در ناحیه خواهد بود مورد تأیید قرار داد.» شورای همکاری خلیج‌فارس در این بیانیه همچنین خواستار تلاش تمامی جناح‌های لبنانی برای دستیابی به وحدت ملی و حفظ حاکمیت و وحدت این کشور شد. وزیر امور خارجه بحرین در یک مصاحبه مطبوعاتی ضمن اشاره به اهمیت حیاتی کشتیرانی در خلیج‌فارس برای کشورهای حاشیه آن، از انجام مطالعاتی به‌منظور یافتن راه‌های دیگری برای صدور نفت کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس خبر داد. وی همچنین پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق را از اهداف این شورا برشمرد و اعلام کرد که کشورهای عضو شورا «ازطریق سازمان‌های بین‌المللی و میانجیگری برای پایان‌دادن به جنگ دو کشور تلاش می‌کنند.» شیخ محمد آل خلیفه اظهار کرد که کمیته حسن‌نیتی ازطرف این شورا از کشورهای ایران و عراق بازدید کرده و به‌محض مناسب‌شدن وضعیت، فعالیت خود را از سر خواهد گرفت. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز تصمیم کشورهای عربی مبنی‌بر یافتن راه‌های جایگزین برای صدور نفت را درجهت «مقابله با احتمال عملی‌شدن تهدید ایران مبنی‌بر بستن مسیر حیاتی عبور نفتکش‌ها» ارزیابی کرد. این خبرگزاری به نقل از وزیر امور خارجه بحرین اعلام کرد: «هرگونه تهدید علیه کشتیرانی در خلیج [فارس] به‌منزله تهدید علیه کلیه کشورهای عربی خواهد بود.» آسوشیتدپرس همچنین افزود در بیانیه نهایی این اجلاس «نسبت به اهمیت توسعه همکاری‌های دفاعی بین کشورهای عضو به‌منظور حفظ ثبات و امنیت در منطقه تأکید شده است.»

گزارش - 50

طبق گزارش شهربانی مریوان، دولت عراق از ملا شیخ محمد شاندری یکی از علمای برجسته سلیمانیه عراق، خواسته است تا در یک برنامه تلویزیونی فتوا دهد که ایران جنگ را به عراق تحمیل کرده است؛ ولی وی ضمن رد این درخواست، به ایران پناهنده شده و هم‌اکنون در مرز احمدآباد عراق است.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/03