1362.06.10
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.06.10 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1362.06.10 |
| تاریخ میلادی | 1 سپتامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 23 ذیقعده 1403 |
گزارش - 145
درپی طرح دیدگاه‌های متفاوت درمورد اولویت‌بندی اهداف سه‌گانه جبهه جنوبی منطقه عملیاتی والفجر4 در مریوان (مارو، پنجوین و سورن)* امروز در جلسه فرماندهان کل سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش پس از بررسی این اولویت‌ها اجرای عملیات در دو محور پنجوین و ارتفاعات سورن، تصویب و ابلاغ شد. در جلسه‌ای كه امروز با حضور محسن رضایی فرمانده كل سپاه، علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش و غلامعلی رشید معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در تهران تشكیل شد، ابتدا غلامعلی رشید با ارائه گزارشی از جلسات دو روز پیش فرماندهان قرارگاه‌های حمزه سیدالشهدا و مقدم حمزه مسائل و مشکلات اجرای عملیات در دو محور پنجوین و ارتفاعات سورن را تبیین کرد. سپس، جلسه‌ای خصوصی بین فرمانده سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش برگزار و مقرر شد عملیات در هر دو محور پنجوین و ارتفاعات سورن اجرا شود. طبق این تصمیم باید لشکر14 امام حسین(ع) و تیپ2 لشکر21 بر روی ارتفاعات سورن عمل کنند. این در حالی است که دو روز پیش فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) عملیات بر روی سورن را با اکراه و مشروط بر اینکه در جناح سمت راست (پنجوین) یک لشکر قوی نظیر لشکر27 حضرت رسول(ص) عمل كند، پذیرفته بود.[۱] غلامعلی رشید معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) باوجود مخالفت با اجرای هم‌زمان عملیات در دو محور پنجوین و ارتفاعات سورن، تصمیمات اتخاذشده در جلسه فرماندهان ارتش و سپاه را به قرارگاه مقدم حمزه ابلاغ کرد.[۲]
گزارش - 146
به‌دنبال تهدیدات اخیر ارتش عراق مبنی‌بر بمباران مناطق کردنشین، امروز جنگنده‌های عراقی چند شهر ازجمله سنندج، پاوه و مریوان (عقبه عملیات والفجر4 در دهانه شیلر)* را هدف حملات و تجاوزات هوایی خود قرار دادند. براثر بمباران‌های شدید مریوان، تلفات و خسارات سنگینی به مردم و اماکن غیرنظامی وارد شد. براساس گزارش رکن2 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب کشور، اولین حمله جنگنده‌های عراقی به مریوان در ساعت 9:45 صورت گرفت.[۳] گزارش تلفنی فرماندار مریوان حاکی است که در ساعت 10:15، مجدداً 3 تا 4 هواپیمای عراقی از جهات مختلف، اطراف و داخل شهر را با حدود 40 تا 50 راکت بمباران کردند.[۴] فرمانداری مریوان در گزارش بعدی خود تعداد هواپیماهای عراقی را 6 تا 9 فروند و تعداد راکت‌ها و بمب‌ها را حدود 100 عدد اعلام کرد. براساس همین گزارش، پادگان، پایگاه‌های اطراف شهر، ورودی جاده سنندج به مریوان و قسمتی از همین جاده، کارخانه برق، یک مدرسه، تعدادی واحد مسکونی و یک گله دام، هدف حمله قرار گرفتند که براثر آن مدرسه و تعدادی از خانه‌ها خسارت دیدند و 120 رأس گاو و گوساله نیز تلف شدند. درپی این حمله، تعداد زیادی از مردم شهر را ترک کردند.[۵] استانداری کردستان نیز گزارش داد که در ساعت 10:30 امروز، بین 6 تا 18 جنگنده عراقی و در ساعت 12:13، 4 فروند هواپیمای دشمن بار دیگر مریوان را بمباران کردند که این امر باعث آتش‌سوزی‌های زیادی در سطح شهر شد. طبق این گزارش اغلب مناطق شهر بمباران شده است.[۶] در گزارش شهربانی مریوان تعداد شهدا 75 نفر، مجروحان 200 نفر و اماکن آسیب‌دیده 500 باب ذکر شده است. براساس این گزارش، آب و برق شهر قطع شده و اکثر مردم نیز شهر را تخلیه کرده‌اند و درعین‌حال بیش از 30 بمب عمل‌نکرده در نقاط مختلف شهر و اطراف آن وجود دارد. همچنین براثر حملات یکی از افسران شهربانی پادگان مریوان، زخمی شده [۷] و 4 نفر از اعضای لشکر14 امام حسین(ع) به شهادت رسیدند.[۸] رادیو صوت الجماهیر عراق به نقل از اطلاعیه نظامی ارتش عراق، بمباران شدید مناطق مسکونی مریوان را حمله به مواضع نظامی قلمداد و اعلام کرد: «جنگنده‌های نیروی هوایی توانمند ما روز جاری طی حملات جسورانه و موفقیت‌آمیز بر روی مواضع و مناطق استقرار دشمن در بخش شمالی جبهه و اهداف نظامی و مراکز تمرکز قوای ایرانی در داخل خاک دشمن، تلفات و ضایعات مؤثر و قابل‌توجهی به آنها وارد آوردند و آتش برخاسته از مواضع و تجهیزات مورد هدف قرار گرفته دشمن مشاهده گردید. ...»[۹] رادیو بی‌بی‌سی نیز امشب به نقل از رادیو تهران درباره حملات هوایی عراق به مریوان گزارش داد: در بمباران امروز مریوان، «5 نفر کشته و 17 تن مجروح شدند. این دومین بار در هفته جاری است که از حمله هواپیماهای عراقی به شهر مریوان گزارش داده می‌شود.»[۱۰] امروز علاوه‌بر مریوان، مناطق دیگری از کردستان نیز هدف تجاوزات هوایی عراق قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ساعت 11، چند فروند هواپیمای عراقی وارد حریم هوایی سنندج شدند که واکنش سریع پدافند هوایی، آنها را وادار به ترک منطقه کرد. طبق همین گزارش، از دیروز در سنندج شایعه شده است که هواپیماهای عراقی اطلاعیه‌هایی را پخش کرده‌اند مبنی‌بر اینکه کلیه مناطق مسکونی و اطراف مراکز نظامی باید تخلیه شود؛[۱۱] چراکه هواپیماهای عراقی قصد دارند روز 15/6/1362 این شهر را بمباران کنند. این شایعه موجب شده است که شماری از مردم و افرادی که در نزدیکی مراکز نظامی سکونت دارند منازل خود را تخلیه و مغازه‌هایشان را تعطیل کنند.[۱۲] همچنین ساعت 10 صبح امروز، یکی از روستاهای اطراف نودشه به نام داریان بمباران شد. این حادثه تلفاتی به دنبال نداشت. دو ساعت بعد نیز 5 فروند میگ عراقی در حریم هوایی پاوه مشاهده شدند که آتش پدافند هوایی، آنها را مجبور به ترک منطقه کرد.[۱۳]
گزارش - 147
آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع به‌دنبال حملات جنگنده‌های عراقی به شهر مریوان و بمباران شدید این شهر، پیامی را خطاب به مردم مریوان و مسلمانان کرد صادر کرد. متن کامل پیام رئیس‌جمهور به این شرح است: «باسمه تعالی مردم شرافتمند مریوان - خواهران و برادران مسلمان کُرد با بمباران شهر قهرمان و مقاوم مریوان توسط رژیم خودفروخته عراق که در آن جمعی از خواهران و برادران بی‌گناه و بی‌دفاع کُرد شهید و مجروح شدند، یک بار دیگر از چهره پلید حکام خونخوار عراق - این دشمنان خدا و بشریت - پرده برگرفت و یک بار دیگر ثابت کرد که ادعای صلح‌طلبی رژیم متجاوز عراق فریبی بیش نیست. بوق‌های تبلیغاتی ابرقدرت‌های شرق و غرب که ازطرفی به حمایت کامل از رژیم بغداد برخاسته‌اند و از طرفی دیگر، در عین مشاهده این جنایات، صلح‌خواهی رژیم بغداد را تبلیغ می‌کنند، قصدی جز اغوای ملت‌ها ندارند. ابرقدرت‌ها می‌خواهند با بمباران مناطق مسکونی و شهرهای بی‌دفاع، منطق زور و قانون جنگل را بر روابط بین‌المللی حاکم کنند و به خیال خود با تکرار این جنایات، ایران اسلامی را به قبول صلح تحمیلی و خفت‌بار وادار سازند. اما فرزندان سلحشور شما در جبهه‌های نبرد با اتکا به نیروی ایمان می‌روند تا ضربات قاطع را بر پیکر سپاه کفر وارد آورند. اینجانب اطمینان دارم که رزمندگان دلاور اسلام عن‌قریب انتقام خون این شهیدان عزیز و همه شهدای جنگ تحمیلی را از رژیم کافر و مزدور عراق خواهند گرفت. شهادت عزیزانتان را به شما مردم مسلمان مریوان تسلیت می‌گویم و از رزمندگان دلیر جبهه حق علیه باطل انتظار دارم با استواری و دلاوری، دشمن زبون و از خدا بی‌خبر را در مصاف رو در رو تا اضمحلال کامل آسوده نگذارند. به امید پیروزی اسلام و مسلمین. سیدعلی خامنه‌ای - رئیس‌جمهوری اسلامی ایران.»[۱۴] گفتنی است دفتر نمایندگان مناطق کردنشین در مجلس شورای اسلامی و استانداری کردستان نیز این حمله را محکوم کردند.[۱۵]
گزارش - 148
پایگاه‌ها و نیروهای ژاندارمری آماج اصلی حملات امروز گروه‌های مسلح ضدانقلاب در مناطق غرب و شمال‌غرب بودند. براساس گزارش ژاندارمری کردستان، نیروهای تأمین پایگاه گازرخانی از هنگ ژاندارمری سنندج، بعدازظهر امروز، حدود دو ساعت با عناصر مسلح غیرقانونی درگیر شدند.[۱۶] این درگیری به شهادت 5 تن و زخمی‌شدن یک نفر از نیروهای خودی انجامید.[۱۷] در درگیری پایگاه کردکلان هنگ ژاندارمری سقز با افراد ضدانقلاب نیز یک سرباز وظیفه به شهادت رسید.[۱۸] نیروهای گشت تونل 2 محور سنندج - حسین‌آباد، عصر امروز هنگام جمع‌آوری نیروهای تأمین، در کمین ضدانقلاب گرفتار شدند که درنتیجه 4 نفر شهید شدند و یک سرباز مجروح شد.[۱۹] امشب همچنین پایگاه شهید عبدی از هنگ ژاندارمری مهاباد، کارخانه قند پیرانشهر، پایگاه بردوک از هنگ ژاندارمری ارومیه، پایگاه همران از هنگ ژاندارمری سردشت، پایگاه‌های بالادستی، جعفرآباد و رازآور از هنگ ژاندارمری سنندج و پایگاه میرشکاری گردان دیواندره با عناصر مسلح غیرقانونی درگیر بودند. این درگیری‌ها بدون تلفات خاتمه یافتند.[۲۰] درعین‌حال، به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، عناصر ضدانقلاب به پایگاه‌های کردوان و میرآباد در سلماس حمله کردند، اما با رسیدن نیروهای جندالله، مجبور به فرار شدند.[۲۱]
گزارش - 149
عملیات مقابله با گروه‌های ضدانقلاب، علاوه‌بر کانون‌های بحرانی غرب و شمال‌غرب، در دیگر مناطق کشور نیز در جریان است. در همین زمینه، به‌دنبال تعقیب و مراقبت از یکی از اعضای تواب سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در اراک، نیروهای سپاه، موفق به شناسایی یک خانه تیمی شدند. پاسداران هنگام اقدام برای دستگیری اعضای این خانه تیمی با آنها درگیر شدند که در این درگیری یک نفر از پاسداران شهید و یک نفر دیگر زخمی شد. همچنین 3 نفر از ساکنان خانه مجروح و دستگیر شدند. در شهرستان صومعه‌سرا (استان گیلان) نیز یک خانه تیمی متعلق به حزب توده کشف و 15 نفر از اعضای این حزب دستگیر شدند.[۲۲]
گزارش - 150
درپی گزارش سه روز پیش فرمانداری پیرانشهر مبنی‌بر همکاری نیروهای طالبانی با عراقی‌ها و تعلیم‌دیدن آنان زیرنظر مستشاران خارجی در خاک عراق، گزارش‌های اطلاعاتی امروز از حمله نیروهای عراقی با كمك طالبانی‌ها به مقر بارزانی‌ها در خاک عراق حکایت دارد. براساس اعلام ستاد جنگ‌های نامنظم مستقر در پیرانشهر، از ساعت 4 بامداد امروز، یك تیپ از نیروهای عراقی موسوم به تیپ قادسیه با استعداد 1500 نفر با پشتیبانی آتش توپخانه و كمك افراد جلال طالبانی و حزب دمکرات کردستان ایران از سه‌راهی رزانوک (روبه‌روی پیرانشهر، در داخل خاک عراق و در غرب حاج‌عمران)، حمله گسترده‌ای را به مواضع نیروهای بارزانی آغاز کردند.[۲۳] در این حمله، بارزانی‌ها پس از سه ساعت درگیری، درحالی‌که فرمانده‌شان زخمی شده بود و 40 الی 50 نفر از نیروهایشان نیز کشته شده بودند، به‌دلیل اتمام مهمات مجبور به عقب‌نشینی شدند؛ باوجوداین با ارسال مهمات و نیروی کمکی، مهاجمان پس از تصرف چند ارتفاع مهم مشرف بر جاده شهیدان پشت لوژه (روبه‌روی سردشت و شمال‌شرقی دریاچه دوکان) متوقف شدند.[۲۴] در بعضی از منابع اطلاعاتی، شمار تلفات طالبانی‌ها 500 کشته و تعدادی مجروح[۲۵] و تلفات نیروهای بارزانی نیز 25 كشته و 50 زخمی گزارش شده است.[۲۶]
گزارش - 151
آیت‌الله خامنه‌ای امروز در دیدارهایی جداگانه با روحانیون اداره عقیدتی - سیاسی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی و همچنین کشتی‌گیران نیروهای مسلح ارتش، بار دیگر تأكید كرد كه جنگ مسئله اصلی کشور است. پیش‌ازظهر امروز، روحانیون اداره عقیدتی - سیاسی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران با آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع دیدار کردند. در این دیدار پس از گزارش حجت‌الاسلام صفائی مسئول این اداره، آیت‌الله خامنه‌ای اهمیت ارتش و ضرورت آشنایی نزدیک ارتش با دین و روحانیت را متذکر شده و گفت: «ارتش حساس است و قشر عظیمی از باسوادان در ارتش وجود دارند که فاصله آنها قبل از انقلاب با روحانیت و دین بسیار بود و حال آن قشر عظیم دین و روحانیت را از نزدیک می‌آزمایند و اگر ما نتوانیم موفقیتی برای دین و روحانیت کسب کنیم، ضرر خواهیم کرد. ... برادران روحانی هم دراین‌رابطه باید این مسئولیت بزرگ را کار اصلی خود قرار دهند و بیشترین وقت و تمام تلاش خود را صرف این کار اساسی کنند.» رئیس شورای عالی دفاع در ادامه به تشریح مفهوم عقیدتی - سیاسی، معیارهای آن و همچنین ارزیابی عملکرد ارتش در جنگ پرداخت: «عقیدتی - سیاسی یعنی آن تشکیلاتی که متشکل و ضامن حفظ اندیشه درست اسلامی و سیاسی در ارتش است. ... یکی از بزرگ‌ترین معیارهای عقیدتی - سیاسی حفظ هماهنگی با فرماندهی جنگ است. ... ما وقتی ارتش خودمان را با ارتش سراپا مسلح عراق مقایسه می‌کنیم باتوجه‌به امکانات و تجهیزات آنها می‌بینیم که ارتش ما خیلی خوب عمل می‌کند.» آیت‌الله خامنه‌ای ضمن تأکید بر اینکه مسئولان اداره عقیدتی - سیاسی باید الگوی نظامی‌گری و مظهر نظم باشند، جنگ را مسئله اصلی کشور اعلام كرد و درمورد رویکرد ابرقدرت‌ها به آن گفت: «مسئله اصلی امروز ما جنگ است و اگر ما امروز به این مسئله با تمام قدرت نپردازیم زیان خواهیم برد. الآن تمام قدرت‌های استکباری بقاء منافعشان در منطقه را به این می‌بینند که به هیچ قیمتی جمهوری اسلامی پیروز نشود، ولی اینجانب باید به شما عرض کنم که تمام عوامل پیروزی در ما وجود دارد و قطعاً به یاری پروردگار پیروز خواهیم شد. ... اگر شما برادران در هر حرکتی که انجام می‌دهید هدف‌گیری‌تان به سمت جنگ باشد غالب مشکلات حل خواهد شد.»[۲۷] امروز همچنین کشتی‌گیران نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران که در مسابقات ارتش‌های جهان در فرانسه مقام اول را در رشته کشتی آزاد كسب كرده و درمجموع برنده جام قهرمانی شده‌اند، به‌همراه تیمسار ظهیرنژاد رئیس ستاد مشترک ارتش و اسماعیل داودی سرپرست سازمان تربیت بدنی با رئیس‌جمهور دیدار کردند. آیت‌الله خامنه‌ای ضمن ابراز خشنودی از این دیدار و اشاره به برخی از خصوصیات ارزشمند ورزشكاران گفت: «دستگاه تربیت بدنی باید مردم را تشویق کند تا به‌سمت یک ورزش سلامت‌بخش و هدف‌دار حرکت کند. ... خیلی‌ها سعی کردند که وانمود کنند جمهوری اسلامی با ورزش موافق نیست. ما ورزش را قبول داریم از اینکه ورزش و هرچیز دیگر در جای خودش قرار بگیرد خوشحال می‌شویم و این را عدل می‌دانیم. ... اگر دولتی همه فشار تبلیغاتش را روی یک چیز قرار دهد فرصتی برای اینکه مردم به چیزی غیر از آن بیندیشند وجود نخواهد داشت.»[۲۸]
گزارش - 152
اعضای دادگاه بین‌الملل اسلامی امروز با وزیر ارشاد اسلامی دیدار کردند. معاون امور بین‌الملل وزارت ارشاد نیز در مصاحبه‌ای به تبیین ماهیت این دادگاه و ارتباطات آن با ایران پرداخت. حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی، عصر امروز، در جمع اعضای هیئت دادگاه بین‌الملل اسلامی درباره موضع‌گیری مجامع بین‌المللی در قبال جنگ ایران و عراق و به‌ویژه کشتار غیرنظامیان گفت: «جنگ تحمیلی رژیم عراق علیه ایران نشان‌دهنده ماهیت شیطانی پشتیبانان صدام است که با کمک به او سعی می‌کنند تا به خیال خود به جمهوری اسلامی ضربه بزنند و این همان جریان پلیدی است که بر دنیا و مجامع بین‌المللی حاکم است و به همین خاطر است که مجامع بین‌المللیِ به‌ظاهر انسان‌دوست و صلح‌طلب نمی‌خواهند با این جریان که هر روز هم‌وطنان بی‌گناه و زنان و کودکان و دیگر غیرنظامی ما را از پای درمی‌آورد برخوردی درست داشته باشند.» وزیر ارشاد ضمن اشاره به بمباران مریوان، درمورد انتظار جمهوری اسلامی از این دادگاه افزود: «ما امیدواریم برادرانمان در هیئت دادگاه بین‌الملل اسلامی باتوجه‌به موازین اسلامی و انسانی به بررسی این فاجعه که ازسوی استکبار و کفر جهانی به انقلاب اسلامی ایران تحمیل شده است، بپردازند و هیچ‌گاه انتظار نداریم که برخلاف حق به نفع ما موضع بگیرید.» ایوب بخاری سخنگوی هیئت مذکور نیز در این دیدار با اشاره به آغاز جنگ ایران و عراق در تاریخ 22 سپتامبر 1980 (31 شهریور 1359)، راجع به تأثیر این جنگ بر دنیای اسلام و موضع‌گیری دنیای غرب و نیز سازمان‌های اسلامی در قبال آن گفت: «باید بگویم این جنگ شاید یکی از غم‌انگیزترین تراژدی‌های تاریخ باشد که متأسفانه گریبان‌گیر دنیای اسلام شده و دراین‌میان دنیای غرب اجازه نمی‌دهد خساراتی را که به ایران وارد شده بررسی شود و متأسفانه تاکنون یک فرد مسلمان از هیچ سازمانی برای بررسی این تراژدی غم‌انگیز نیامده تا عمق فاجعه را بررسی کند.» وی همچنین با ذکر اینکه «کار ما تقریباً و باتوجه‌به مدارکی که وزارت ارشاد اسلامی دراختیار ما قرار داده بود، به پایان رسیده بود»، خواستار بازدید مجدد از مریوان شد.[۲۹] ایوب بخاری با تأكید بر اینکه عدم همکاری عراق «کار دادگاه بین‌الملل اسلامی را مختل نخواهد کرد»، اظهار اطمینان کرد «که عراق کاملاً در جریان وظایف دادگاه که همان بررسی جنایات جنگی است قرار دارد.» وی تعیین متجاوز را هدف دادگاه بین‌الملل اسلامی دانست و افزود: زمان اعلام نتیجه نامشخص است. سخنگوی دادگاه بین‌الملل اسلامی گفت: «دادگاه قبل از شروع کار خود به‌طور رسمی با سفیر عراق در پاکستان تماس گرفت و مأموریت خود را به اطلاع او رساند، لکن تاکنون پاسخی به مأموریت ما داده نشده است. ... براساس قوانین اسلام دراین‌صورت دادگاه منتظر نمی‌ماند و باتوجه‌به شواهد و برداشت‌های خود قضاوت خواهد کرد. ... قوانین بین‌المللی و قوانین اکثر کشورها هم این‌گونه است.» ایوب بخاری در پایان درمورد محل اعلام رأی این دادگاه گفت: «ما قطعاً نتیجه تحقیقات و رأی دادگاه را در تهران اعلام نمی‌کنیم. این اعلام رأی در کشور دیگری صورت خواهد گرفت.»[۳۰] امروز همچنین محمدابراهیم اصغرزاده معاون امور بین‌الملل وزارت ارشاد اسلامی، در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره اعضای دادگاه بین‌الملل اسلامی و ارتباطات آنها با جمهوری اسلامی گفت: «اعضای این دادگاه عده‌ای از حقوق‌دانان و وکلای طرف‌دار انقلاب اسلامی هستند که اغلب آنها پاکستانی می‌باشند و در تماس‌های مکرر با مسئولین فرهنگی ما در پاکستان اعلام آمادگی کردند که در یک کار تبلیغی و حقوقی صدام را محکوم کنند. ... اساس طرح این دادگاه بر این مبنا بود تا با تهیه مقدماتی یک تشکیلات حقوقی و انقلابی، به‌منظور دفاع از مسائل حقوقی نهضت‌های آزادی‌بخش جهان تشکیل شود و لذا با دستور آقای موسوی نخست‌وزیر و پیگیری مسئولان امر، قضیه به شکل فعلی درآمد.» وی با اعلام اینكه محمد چودری، محمد ایوب بخاری، عبدالستار راج پوت، عبدالله عثمان سلیمان و مسعود مختار اعضای اصلی این هیئت هستند، افزود: سه نفر دیگر به نام‌های کوکب صدیقی، بهتار افندی و علی الهادی موفق نشدند همراه با این هیئت به ایران سفر کنند. اصغرزاده همچنین اعلام کرد که آقای حیدر فارق مودودی، پسر ارشد علامه ابوالاعلی مودودی بنیان‌گذار جماعت اسلامی پاکستان نیز به ایران سفر کرده است، ولی به‌دلیل عدم موافقت سایر اعضا با ریاست وی بر این هیئت، «تصمیم گرفت به‌تنهایی تحقیق کند و دراین‌رابطه امکاناتی هم دراختیار او گذاشته شد، اما فعالیت چندانی نکرد.» وی درمورد ترکیب اعضای این هیئت و بازتاب و محور حرکت آن گفت: «اعضای این دادگاه را باید جزء گروهی از طرف‌داران انقلاب اسلامی به حساب بیاوریم که قصد دارند برای انقلاب کار تبلیغی بکنند و به هیچ سازمان جهانی وابستگی ندارند و آنچه حائز اهمیت است اعتبار این اشخاص در بین مردم خودشان است و درمجموع بازتاب سفر این هیئت به ایران در خارج از کشور و همچنین جوامع اسلامی نتایج بسیار مثبتی را در بر داشته است و درحال‌حاضر محور اصلی حرکت این هیئت تشریح ضربه‌ای است که جنگ تحمیلی عراق بر ایران و به اسلام وارد کرده است و مواضع این هیئت در قبال جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران در پایان سفرشان به ایران و در لندن اعلام خواهد شد.» معاون امور بین‌الملل وزارت ارشاد اسلامی در پایان این گفت‌وگو ضمن تشکر از همکاری ستاد تبلیغات جنگ و وزارت امور خارجه و نیز اشاره به برخورد سرد سفارت ایران در پاکستان، درباره دورنمای فعالیت این هیئت گفت: «این هیئت به‌منظور تشکیل اتحادیه‌ای از حقوق‌دانان جهان اسلام که دارای دفتری در تهران باشد خواستار کمک‌های مالی و معنوی جمهوری اسلامی ایران هستند.»[۳۱]
گزارش - 153
درحالی‌که مقامات رسمی سعودی ضمن ادعای ارائه بهترین خدمات رفاهی به حجاج، از عدم مسامحه دربرابر هرگونه فعالیت غیرعبادی در طول مراسم حج سخن می‌گویند، سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به مشکلات زائران ایران در عربستان، بر لزوم برگزاری راه‌پیمایی‌های سیاسی تأکید كرد. حجت‌الاسلام موسوی خوئینی‌ها نماینده امام خمینی و سرپرست حجاج ایرانی، عصر امروز در یک مصاحبه رادیو تلویزیونی در محل بعثه امام خمینی در مدینه، راجع به نحوه رفتار دولت عربستان با حجاج ایرانی گفت: «دولت عربستان به نظر می‌رسد که ... با انجام یک سلسله مسائل عادی و اموری که جزو وظایفشان است بگویند ما خوش‌رفتاری می‌کنیم. ... ما امسال از همین حالا مشکلاتی داریم. مثلاً دیده‌اید اطراف محل زندگی ما پر از مأمور است که هریک فرد غیرایرانی که به اینجا بیاید وقتی برمی‌گردد اول گرفتاری است که چه کار داشتید و چرا رفته بودید. علمایی که از کشورهای دیگر به دیدن ما آمده بودند وقتی بیرون رفتند آنها را گرفته بودند ... به‌طورکلی ایرانی‌ها آزادی در رفت‌وآمدهای خود ندارند و همه‌جا آنها را کنترل می‌کنند.» وی درمورد علاقه حجاج غیرایرانی به مراسم حجاج ایرانی گفت: «امسال نمونه‌های بیشتری نسبت به سال گذشته داشته‌ایم از علاقه حجاج غیرایرانی نسبت به مراسم حجاج ایرانی و کار اساسی هم این است که مردم خودشان دارند انجام می‌دهند، البته در کنار اینها دفتر تبلیغات سازمان حج هم وظایف مهمی را به عهده گرفته است، اما به‌عنوان کارهای حماسی و شورانگیز و اعلام عمومی حجاج مراسم راه‌پیمایی هم خواهند داشت. البته تابه‌حال، یک مراسم راه‌پیمایی مختصرتری برگزار شده و امیدواریم ما امسال یکی دو راه‌پیمایی باشکوه برگزار کنند.» موسوی خوئینی‌ها خواستار فراهم‌شدن امکانات برگزاری حج واقعی براساس قرآن شد و گفت: «چیزی که ما می‌فهمیم و حج واقعی است اینست که در حج باید موضع اسلام دربرابر قدرت‌های کفر جهانی بیان شود و این مسئله مطرح گردد که امروز اسلام در سطح جهان با کدام قدرت‌ها در تضاد است ... باید حتماً مطرح شود که امریکا دشمن اسلام و دشمن بشریت است و شوروی متجاوز است و اگر مجالش دهند از افغانستان پایش را فراتر می‌گذارد و باید مطرح شود که اسرائیل باید از بین برود. ... در یک نامه رسمی که در آغاز حرکتم از ایران به مقامات بلندپایه عربستان نوشته‌ام، گفته‌ام که برای انجام حج صحیح باید این امور درست شود و حتماً باید برای اعلام انزجار عمومی و رسمی از کفار و مشرکین و امروز امریکا، شوروی و اسرائیل باید دو راه‌پیمایی بزرگ برگزار شود و دولت عربستان باید امکانات برگزاری این راه‌پیمایی‌ها را فراهم کند.» سرپرست حجاج ایرانی درمورد انتشار روزنامه فارسی‌زبان و ضدایرانی المدینه در عربستان نیز گفت: «بااینکه دولت عربستان قبل از آمدن حجاج متعهد شده بود جلوی نشریاتی را که مخالف جمهوری اسلامی و انقلاب ایران است بگیرد ... یک عده سلطنت‌طلب و ضدانقلاب را جمع کرده و به‌دست آنها مطالبی علیه ایران و انقلاب دارد منتشر می‌کند. ... و روزنامه‌ای را به زبان فارسی منتشر می‌کنند که از جهتی بگویند ما به احترام حجاج که از خبر محروم نباشند روزنامه فارسی‌زبان برایشان منتشر می‌کنیم و از طرف دیگر، چون می‌بینند اگر این مطالب را به‌وسیله نویسندگان خودش منتشر کند خریداری ندارد مثلاً فکر کرده اگر مثلاً تیپ‌های بختیار و امثال او بنویسند که آن مهره‌های معمولی هستند لابد خیلی خواننده خواهد داشت. ... به‌طورکلی یک خط ضداسلامی در روزنامه وجود دارد که همان حرف دولت عربستان به جدایی دین یعنی جدایی دین از سیاست است. ... دولت عربستان از یک طرف می‌خواهد نشان دهد که ما نسبت به ایرانی‌ها چنان و چنین رفتار می‌کنیم ... اما ناگهان دست به انتشار چنین روزنامه‌ای می‌زند که یک روزنامه ضدانقلابی است و گرفتن آن از دست ناشرین و خواندن آن حرام است و حجاج ما فریب این چیزها را نمی‌خورند.» وی همچنین درخصوص ماهیت سیاسی - عبادی مراسم حج گفت: «امروز دیگر در همه دنیا این مسئله به‌صورت جدی مطرح شده که در حج حتماً مسائل سیاسی وجود دارد و حجاج ما رژیم عربستان را وادار به عکس‌العملی کردند که نشان داد که حج با سیاست همراه است. چون اگر جداست چرا یک سیاست طرف‌دار امریکا را در حج اعمال می‌کنند. ... سرکوب‌کردن شعار مرگ بر امریکا هم یک سیاست است.» گفتنی است امشب با حضور حدود 50 هزار زائر ایرانی و زائران کشورهای دیگر مراسم دعای کمیل در کنار قبرستان بقیع برگزار شد؛ به گزارش خبرنگار روزنامه کیهان، در پایان این مراسم شعارهای الله اکبر، لااله‌الاالله، محمدرسول‌الله، مرگ بر امریکا، مرگ بر شوروی و مرگ بر اسرائیل، سر داده شد.[۳۲] از سوی دیگر، دیروز رادیو بی‌بی‌سی از آمادگی عربستان سعودی برای موسم حج و استقبال از زائران خبر داد و به نقل از علی الشاعر وزیر اطلاعات این کشور، اعلام کرد که پس از جلسه کابینه دولت عربستان و توضیحات وزیران مسئول در امور حج، شاه فهد ضمن ابراز خشنودی، دستور داد تا «تمامی امکانات لازم در خدمت حجاج قرار داده شود»؛ طبق همین گزارش پادشاه عربستان تأکید کرده است که «در میان [در مقابل] هرگونه فعالیت و یا ناآرامی که ممکن است باعث انزجار حجاج و بازداشتن آنها از ادای فریضه حج [شود] مسامحه‌کاری نشود.»[۳۳]
گزارش - 154
هیئت پارلمانی ایران به ریاست حجت‌الاسلام محمد یزدی، که برای شرکت در مراسم سالگرد تأسیس جمهوری دمکراتیک خلق کره، عازم پیونگ یانگ شده است، در یک توقف سه‌روزه در پکن پایتخت چین، با نایب‌رئیس کمیته دائمی كنگره ملی خلق چین و همچنین مقامات جمعیت اسلامی چین دیدار و گفت‌وگو کرد. درپی این دیدار، امروز اخباری درمورد خریدهای تسلیحاتی ایران و عراق از چین انتشار یافت.[۳۴] رادیو بغداد نیز مدعی شد که مسئولان دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن، اقداماتی را برای خریدهای تسلیحاتی انجام می‌دهند.[۳۵] در دیدار امروز هیئت ایرانی با نایب‌رئیس کمیته دائمی کنگره ملی خلق چین و چند تن از اعضای این کنگره، سیاست‌های جمهوری اسلامی در قبال جنگ با عراق و سایر مسائل مهم جهانی مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت. نایب‌رئیس کمیته دائمی کنگره ملی خلق چین نیز با اشاره به روابط دوستانه دو کشور، گسترش زمینه‌های همکاری بین ایران و چین را خواستار شد.[۳۶] همچنین امروز، مسئول جمعیت اسلامی چین در دیدار با هیئت پارلمانی ایران ضمن خیرمقدم به آنان گفت: «جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم وضعیت جنگی توانسته است به پیروزی‌هایی در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی دست یابد.» محمد یزدی نیز ضمن ابراز خشنودی از این دیدار، برای مسلمانان چین آرزوی موفقیت درزمینه پیشبرد احکام اسلام و قرآن کرد.[۳۷]
گزارش - 155
تحلیل‌هایی مبنی‌بر رضایت ایران از هواپیماربایی در خطوط هوایی فرانسه و هم‌صدایی هواپیماربایان با جمهوری اسلامی ایران مطالبی است که در عین ابراز قدردانی رسمی مقامات فرانسوی از اقدامات دولت ایران دراین‌زمینه، در روزنامه‌های فرانسوی، منتشر شده است. گروگان‌های آزادشده هواپیمای خطوط هوایی فرانسه امشب با استقبال پیر مورای نخست‌وزیر فرانسه، وارد فرودگاه اورلی پاریس شدند. به گزارش خبرگزاری فرانسه مورای در این مراسم ضمن تجلیل از شهامت خدمه و مسافران هواپیما، مراتب قدردانی خود از مسئولان ایرانی را نیز یادآور شد: «من از مقامات ایرانی به‌دلیل دخالتشان در این جریان تشکر می‌کنم. ... لازم است همه ملل در مقابل تروریسم بین‌المللی متحد باشند.»[۳۸] گزارش این خبرگزاری همچنین حاکی است که کلود شسون وزیر امور خارجه فرانسه نیز با ارسال پیامی به علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، «قدردانی دولت فرانسه از فعالیت‌های مقامات ایرانی در حل ماجرای ربودن یک فروند هواپیمای ایرفرانس را به اطلاع همتای ایرانی خود رسانده است.» رئیس سندیکای ملی کارکنان مکانسین شرکت ایرفرانس (بخش پرواز) نیز در تلگرامی به سفارت ایران در پاریس، از دولت جمهوری اسلامی قدردانی کرد.[۳۹] از سوی دیگر، بنا به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس، روزنامه‌های فرانسوی همانند لیبراسیون، لوماتن، فیگارو و لوکوتیدین دوپاری، امروز نیز به این ماجرا پرداختند. براساس گزارش این خبرگزاری روزنامه لوماتن ضمن «سنجیده و متناسب با اوضاع» دانستن انتقادات ایران از فرانسه، هواپیماربایان را با ایران هم‌آوا توصیف کرد و نوشت آنها «درواقع آنچه را که جمهوری اسلامی ایران به‌طور پنهان فکر می‌کند، با صدای بلند تکرار کردند.» در این گزارش به نقل از لوکوتیدین دوپاری آمده است: «ربایندگان با [از] موضع موافق رژیم تهران نسبت به آنان کاملاً آگاه بودند.» خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین از انعکاس گسترده قاطعیت دولت ایران در این قضیه و نیز تشکر دولت فرانسه از مقامات جمهوری اسلامی ... در رسانه‌های گروهی و رادیو و تلویزیون این کشور خبر داد.[۴۰]
گزارش - 156
روزنامه کویتی القبس با انتشار خبر درگیری لفظی بین هیئت‌های نمایندگی ایران و عراق در جریان اجلاس بین‌المللی مسئله فلسطین در ژنو، افزود این درگیری، اذهان را از مسئله فلسطین به‌سمت جنگ ایران و عراق منحرف کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از روزنامه القبس دراین‌باره گزارش داد: «این درگیری زمانی شروع شد که علی‌اکبر ولایتی گفت اقدام عراق در تحمیل جنگ به جمهوری اسلامی ایران موجب انحراف نیروهای ایران از جبهه مبارزه با صهیونیسم شد. بنا به نوشته این روزنامه سپس وزیر مشاور در امور خارجه عراق در جواب سخنان وزیر خارجه کشورمان مدعی خرید سلاح‌های اسرائیلی ازجانب ایران شد و سپس افزود: ایران جنگ را به ما تحمیل کرده است. دکتر ولایتی نیز در پاسخ به حضور نیروهای عراق در خاک ایران اشاره [کرد]، اما به نوشته این روزنامه رئیس هیئت نمایندگی عراق با طرح این ادعا که "ایران تمامی تلاش‌های بین‌المللی برای خاتمه جنگ را رد کرده است" سعی کرد به سخنان دکتر ولایتی پاسخ دهد.»[۴۱]
گزارش - 157
بانک عمران اسلامی در نشست امشب خود، پرداخت یک کمک 25 میلیون دلاری به عراق را تصویب کرد. روزنامه جمهوری اسلامی با اعلام این خبر نوشت: امشب همچنین رئیس بانک مرکزی عراق که به دعوت همتای مصری خود برای یک دیدار دوروزه عازم مصر شده است، هنگام ورود به این کشور ازسرگیری روابط بانکی بین دو کشور را محور مذاکرات خود در قاهره اعلام کرد.[۴۲]
گزارش - 158
با تداوم درگیری‌ها در لبنان و نیز انتشار اخباری مبنی‌بر اعزام ناوهای جنگی امریکایی و فرانسوی به سواحل آن کشور، وزیر امور خارجه ایران، ضمن اعلام حمایت جمهوری اسلامی از مقاومت مردم لبنان، اقدامات خشونت‌آمیز دولت لبنان و مداخله نیروهای چندملیتی در این کشور را محکوم کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، امروز ناوگان‌های جنگی امریکا با دو هزار تفنگ‌دار عازم سواحل لبنان شد؛ از سوی دیگر، به‌دنبال مخالفت سران جبهه نجات ملی با پیشنهاد رئیس‌جمهور لبنان برای مذاکره، امشب بخش شرقی بیروت ازجمله بندر جونیه، تپه‌های اطراف بیروت و همچنین محلات مسیحی‌نشین شرق این شهر به‌شدت بمباران شد.[۴۳] هم‌زمان با ادامه درگیری‌ها در غرب بیروت، امروز یکی از مشاوران بلندپایه فرانسوا میتران رئیس‌جمهور فرانسه، به‌منظور گفت‌وگو با مقامات لبنانی وارد بیروت شد. روزنامه النهار دراین‌باره نوشت: «مشاور میتران حامل پیشنهادی برای تشکیل یک میزگرد از رهبران جناح‌های مختلف متخاصم لبنانی در عرشه یکی از ناوهای جنگی فرانسوی است که در آب‌های بیروت توقف کرده است.» ولید جنبلاط رهبر دروزی‌های لبنان، در مصاحبه‌ای با اشاره به اشغال نظامی بخش‌هایی از بیروت توسط ارتش فالانژیست‌‌ها هرگونه مذاکره سیاسی با دولت لبنان را رد کرد. وی همچنین گفت درصورتی‌که مک فارلین «چیز تازه‌ای داشته باشد حاضرم در دمشق با وی گفت‌وگو کنم.» امروز همچنین علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، در گفت‌وگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی وقایع اخیر لبنان به‌ویژه بیروت غربی را «یک توطئه حساب‌شده برای سرکوبی شیعیان و مسلمانان محروم لبنانی» دانست که هدف آن «گسترش حاکمیت امریکا در صحنه لبنان و نیز تثبیت قوای اشغالگر رژیم صهیونیستی در این کشور و از میان برداشتن آخرین موانع موجود یعنی مقاومت مسلمانان و شیعیان محروم و آزاده لبنان» می‌باشد. وی «مقاومت و پایداری شیعیان محروم و مسلمان آزاده لبنان» را راهکار خنثی‌کردن توطئه مذکور دانست و خطاب به دولت لبنان گفت: «به دولت لبنان در مقابل این مسلمان‌کشی‌ها جداً اخطار می‌کنیم و آنها را از انجام چنین اقداماتی که [جز] خدمت به منافع امریکا و تحت‌الحمایه قراردادن لبنان نتیجه‌ای ندارد برحذر می‌داریم.» ولایتی در پایان این گفت‌وگو از کشورهای عربی و اسلامی و غیرمتعهد خواست: «با احساس مسئولیت در قبال تجاوز نیروهای امریکایی در پوشش نیروهای به‌اصطلاح صلح چندملیتی و حمایت آنها از اشغالگران صهیونیست مقاومت کرده و با این دخالت‌ها و آتش‌افروزی‌ها مخالفت نمایند.»[۴۴] در همین حال، وزارت امور خارجه نیز با فراخواندن کاردار سفارت لبنان در تهران، مراتب اعتراض ایران به کشتار مسلمانان لبنان را به وی ابلاغ کرد.[۴۵]
ضمیمه گزارش146: اهداف عراق از بمباران منطقه بانه و مریوان ارتش عراق به‌دنبال آگاهی از عملیات آتی ایران در منطقه بانه و مریوان، برای پیشگیری از اجرای این عملیات اقدامات مختلفی ازجمله تقویت نیرو و استحکامات در این منطقه و بمباران شهرهای بانه و مریوان را در دستور کار خود قرار داد. دراین‌خصوص عراق اولین حمله هوایی خود را در تاریخ 8/6/1362، به روستای سروآباد در جنوب‌شرقی مریوان انجام داد و علاوه‌براین تهدید کرد که شهرهای بانه و مریوان را هم بمباران خواهد کرد و از مردم خواست تا این مناطق را تخلیه کنند. چند روز بعد، ارتش عراق در تاریخ 10/6/1362 به‌شدت شهر مریوان را بمباران کرد به‌گونه‌ای‌که فقط 30 راکت عمل‌نکرده از این بمباران باقی ماند. در این اقدام قسمت‌های زیادی از شهر تخریب شد و بیش از 60 نفر شهید و 200 تن مجروح شدند. این بمباران‌ها در شهریور و مهرماه سال 1362ادامه یافت و به‌دلیل نبود سلاح ضدهوایی مناسب (هاگ) هواپیماهای عراقی به‌راحتی عملیات‌های خود را در مناطق مذکور انجام می‌دادند. درواقع، دشمن قصد داشت تا ازطریق واردآوردن ضایعات و تلفات به مراکز تجمع نیرو و مراکز پشتیبانی در منطقه به‌نحوی در روند آمادهسازی قوای ایران برای عملیات والفجر4 در دهانه شیلر وقفه ایجاد کند و علاوه‌بر فشار روانی بر نیروهای مردمی، بر مشکلات اجتماعی - سیاسی منطقه نیز بیفزاید.(46)
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/10
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر4، گزارش راویان قرارگاه خاتم‌الانبیا، داوود رنجبر، 24/5/1362، صص 79 - 78.
- ↑ سند شماره 282/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 24/5/1362 تا 15/6/1362، صص 140 - 139.
- ↑ سند شماره 318336 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن2 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب کشور به معاونت عملیات و اطلاعات فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 10/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 345957 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری کردستان، 10/6/1362.
- ↑ سند شماره 346230 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری کردستان، 10/6/1362.
- ↑ سند شماره 346231 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری کردستان، 10/6/1362.
- ↑ سند شماره 343435 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، 12/6/1362.
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر4، گزارش راویان قرارگاه خاتم‌الانبیا، داوود رنجبر، 24/5/1362، صص 79 - 78.
- ↑ سند شماره 282/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 24/5/1362 تا 15/6/1362، صص 140 - 139.
- ↑ همان، ص19، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 10/6/1362، ساعت 19:45.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 168، 13/6/1362، ص2، سنندج - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 11/6/1362.
- ↑ سند شماره 232045 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعات داخلی نخست‌وزیری، شماره 262، 16/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 95187 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه نجف به واحد طرح و عملیات ستاد منطقه 7، 12/6/1362.
- ↑ روزنامه صبح آزادگان، 12/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 346245 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش رکن3 ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 11/6/1362، ص1.
- ↑ سند شماره 355834 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 13/6/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 354447 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش رکن3 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به رکن3 فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، 11/6/1362، صص 3 و 4.
- ↑ سند شماره 346245 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 354447 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 4 - 1.
- ↑ سند شماره 355835 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 11/6/1362، ص1.
- ↑ سند شماره 232044 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعات داخلی نخست‌وزیری، شماره 261، 13/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 318340 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش رکن2 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران به اطلاعات - عملیات فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 12/6/1362.
- ↑ سند شماره 354427 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 13/6/1362.
- ↑ سند شماره 351374 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 16/6/1362، ص1.
- ↑ سند شماره 113264 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 361، 21/6/1362، ص4.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/6/1362، ص22.
- ↑ همان، ص1.
- ↑ روزنامه کیهان، 10/6/1362، ص22.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 10/6/1362، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 166، 11/6/1362، صص 10 - 8، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 10/6/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/6/1362، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 165، 10/6/1362، ص38، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 9/6/1362، ساعت 7:30.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 166، 11/6/1362، ص31، به نقل از رادیو ایران، 10/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 12/6/1362، ص4، به نقل از رادیو بغداد، 10/6/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/6/1362، ص21.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 12/6/1362، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 167، 12/6/1362، صص 7 و 8، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 11/6/1362.
- ↑ سند شماره 282/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 24/5/1362 تا 15/6/1362، صص 140 - 139.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 12/6/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 282/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص141.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 12/6/1362، ص11.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/6/1362، ص24.
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 120 - 119.
- ↑ همان، ص19، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 10/6/1362، ساعت 19:45.