1362.06.17

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۴ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1362
1362.06.17
نام‌های دیگر هفده شهریور
تاریخ شمسی 1362.06.17
تاریخ میلادی 8 سپتامبر 1983
تاریخ قمری 30 ذیقعده 1403





گزارش - 264

به‌دنبال ادامه خروج تدریجیِ ارتش عراق از ارتفاعات سرآسمان‌بین و تخته‌نادر، فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه* در یک نشست اضطراری، آخرین تغییرات خطوط پدافندی نیروهای خودی و دشمن ظرف 48 ساعت گذشته را بررسی کردند. در این جلسه احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف، در تحلیل اقدام اخیر عراق در منطقه شمالی دهانه شیلر گفت: از یک‌سو، احتمال لورفتن منطقه وجود دارد و عراق می‌خواهد امکان دسترسی ما به جناح‌های خود را از بین ببرد و از سوی دیگر، دشمن برداشت نیرو را به‌منظور کنترل و تأمین محور اصلی خود یعنی محور پنجوین و مهار عملیات احتمالی ایران در منطقه شیلر انجام داده است، به همین دلیل این ارتفاعات برای دشمن فقط ارزش تأمینی داشته است. وی درمورد آخرین تغییرات خطوط پدافندی دشمن در بخش شمالی دهانه شیلر گفت: به‌دنبال تخلیه ارتفاع آسمان‌بین و تخته‌نادر، جاده بلکه آزاد شده است و درحال‌حاضر، مسیر نیروهای خودی کوتاه‌تر شده و «از جاده مرزی تردد می‌کنند.» براساس گزارش‌های رسیده، ارتش عراق علاوه‌بر رهاکردن ارتفاعات آسمان‌‌بین و تخته‌نادر یعنی منطقه‌ای به طول 9 کیلومتر که در آن حدود 11 الی 29 پایگاه فرماندهی مستقل داشته، ارتفاعات 1600 و 1585‌ (سرکچل) را تخلیه کرده است. درحال‌حاضر ارتفاعات گله‌گم، پنج انگشتان، بخش‌هایی از شاخ شکوت و ارتفاعات برکچل و نهنی در تصرف دشمن است. کاظمی افزود: درپی این تغییر و تحولات خط دشمن نامعلوم است و طرح عملیاتی ما نیز دگرگون شده و دوباره باید شناسایی انجام شود و برای عملیات در این منطقه 14 گردان نیاز است. هم‌اکنون در این منطقه عقبه عملیاتی لشکر8 نجف بسیار نامناسب است و احتمال دارد که ماشین‌های ما در هر نقطه به کمین ضدانقلاب بیفتد.[۱] از سوی‌ دیگر، گزارش یگان‌های نزدیک به منطقه عملیاتی والفجر4 نیز از تقویت نیروهای عراقی در منطقه پنجوین در محور جنوبی دهانه شیلر حکایت دارد. براساس یکی از این گزارش‌ها، با انتشار شایعه حمله ایران از منطقه بانه امروز ارتش عراق نیرویی به استعداد 40000 نفر را به منطقه مرزی بانه منتقل کرده است.[۲] سایر گزارش‌های رسیده نیز از حضور نیروهای تیپ29 لشکر8 ارتش عراق در منطقه گرمک و تیپ8 لشکر2 دشمن در پنجوین و همچنین مین‌گذاری محدوده بین توتمان و زله حکایت دارند.[۳]

گزارش - 265

امروز نیز همچون روز گذشته فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) و قرارگاه مقدم حمزه* با حضور در پادگان مریوان به بررسی موضوعاتی ازقبیل طرح مانور، خط حد و سازمان رزم قرارگاه‌های تاکتیکی و یگان‌های تحت امر قرارگاه مقدم حمزه پرداختند. در این جلسه در ادامه مباحث کلی درخصوص طرح مانور عملیات دهانه شیلر، علی فضلی مسئول طرح‌ و عملیات قرارگاه مقدم حمزه، در تشریح جزئیات قرارگاه‌های عملیاتی و لشکری این عملیات گفت: کل منطقه به 6 هدف (قرارگاه تاکتیکی) تقسیم شده است: 1. حمزه1 (سورن) محدوده ارتفاعات سورن از نقطه دیدگاه چاله‌سبز تا توتمان به‌عنوان یک هدف در نظر گرفته شده است و این هدف شامل تأمین آزادی1،2و3 تا دامنه شمالی و سمت چپ سورن به‌سمت بانی‌بنوک می‌باشد. مأموریت عملیات در این منطقه به لشکر14 امام حسین(ع) از سپاه و یک تیپ از ارتش واگذار شده است. 2. حمزه2 (پنجوین) منطقه توتمان، دولبه، کوه کپله، کله‌قندی، سنگ معدن، سه‌درختی، ارتفاع تخم‌مرغی، تپه شهدا تا الحاق رودخانه قزلچه و همچنین تأمین ارتفاعات پنجوین تا شیار کانی‌مانگا و رسیدن به جاده پنجوین نیز به‌عنوان یک هدف مستقل در نظر گرفته شده است. با نظر فرماندهی کل سپاه، تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) با کمک لشکر14 امام حسین(ع) از سپاه و یک تیپ ارتش در این منطقه وارد عمل خواهند شد و احتیاط این محور به لشکر41 ثارالله(ع) از سپاه و یک تیپ ارتش محول شده است. 3. حمزه3 (مارو) از قزلچه به‌سمت ارتفاعات خلوزه1و2، هفت‌توانان، کوه مارو، کوخلان و کوه براله و سربراله تا رود آب شیلر به‌عنوان یک هدف تعیین و مسئولیت عمل در این منطقه به لشکر25 کربلا از سپاه واگذار شده است. 4. حمزه4 (بانه) از ادامه دامنه ارتفاعات براله و سربراله به‌سمت کوه گرمک و همچنین در ادامه به‌طرف ارتفاعات سرسورآب، برکچل، قلندرآو به‌طرف آسمان‌بین و تخته‌نادر تا ادامه سورکوه به‌سمت کیولری، پنج انگشتان، گله‌گم تا الحاق رودخانه قزلچه در یک هدف گنجانده شده است و لشکر8 نجف به‌همراه یک تیپ از لشکر19فجر از سپاه و یک تیپ از ارتش در این منطقه عمل خواهند کرد. 5. حمزه5 (کانی‌مانگا) مسئولیت ارتفاعات کانی‌مانگا که یک هدف کلیدی می‌باشد، هنوز تعیین نشده است. 6. حمزه6 (احتیاط) به‌عنوان احتیاط کلی حمزه‌های پنج‌گانه در نظر گرفته شده است. در ادامة جلسه، فرماندهان درمورد اهداف و اولویت‌های عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر بحث و تبادل‌نظر کردند. غلامعلی رشید معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، با اشاره به اهداف سه‌گانه محور مریوان (سورن، پنجوین و مارو) ارتفاعات پنجوین را مهم‌ترین هدف این منطقه دانست که آرایش نیروهای دشمن در آن بسیار پیچیده است.[۴] وی معتقد بود که لشکر14 امام حسین(ع) و تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) باید در سورن و پنجوین عمل کنند، اما حسین خرازی فرمانده لشکر14 امام حسین(ع)، با اشاره به کمبود نیروهای موجود و نیاز منطقه سورن و پنجوین به لشکرهای قوی، با این پیشنهاد مخالف بود.[۵] فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) یک بار دیگر ضمن اعلام آمادگی برای اجرای عملیات در محور سورن، به مشکلاتی نظیر نبود جاده، کمبود نیرو و محدودیت زمان اشاره کرد و با انتقاد از عملکرد معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) افزود: «شما دارید نسبت به این عملیات بی‌اهمیتی می‌کنید.» رشید در پاسخ به این موارد، اصلی‌ترین مشکل عملیات در مناطق غرب را جاده ذکر کرد و ضمن اشاره به حضور تیپ‌های ارتش در این دو محور عملیاتی گفت: ما می‌خواستیم لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) سپاه را به منطقه دهانه شیلر منتقل کنیم، اما به‌علت کمبود نیرو و نیاز قرارگاه نجف در منطقه عملیاتی والفجر5 (دربندیخان) با این مسئله موافقت نشد. در ادامه جلسه، فرماندهان لشکر14 امام حسین(ع) و تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) درمورد حضور یگان‌های ارتش برای شکستن خط در این دو محور ابراز بی‌اعتمادی کردند.[۶] گفتنی است علاوه‌بر جلسه فوق، فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه* در جلسه دیگری به‌طور مبسوط درمورد خط حد لشکرهای این قرارگاه به بحث و تبادل‌نظر پرداختند که درنهایت مقرر شد لشکر14 امام حسین(ع) در ارتفاع سورن و توتمان، تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) در ارتفاع پنجوین و کله‌قندی، لشکر25 کربلا در ارتفاعات مارو، لشکر41 ثارالله(ع) در تپه شهدا، هرگنه و تخم‌مرغی و لشکر8 نجف نیز در بانه عمل کند.[۷]

گزارش - 266

فرماندهان قرارگاه نجف در ادامه پیگیری‌های خود درزمینه اجرای عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان عراق، امروز جلساتی را برای بررسی مباحث طرح مانور، تعداد قرارگاه‌های تاکتیکی و پوشش هوایی لازم در این عملیات برگزار کردند. در یکی از این جلسات** پس از بحث درخصوص حساسیت تنگه سرتک و ضرورت به‌کارگیری یک لشکر قوی و خط‌شکن برای تأمین آن، مقرر شد لشکر27 محمد رسول‌الله(ص) در این تنگه عمل کند. درپی این تصمیم بار دیگر مسئله تعداد قرارگاه‌های تاکتیکی برای اجرای عملیات در منطقه دربندیخان مورد توجه فرماندهان قرار گرفت؛ سرهنگ جاودانی فرمانده ارتش در قرارگاه نجف، سه قرارگاه و عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف (از سپاه) دو قرارگاه را برای اجرای عملیات مذکور پیشنهاد کردند. در ادامه، موافقان اجرای عملیات با دو قرارگاه محاسن این اقدام را چنین برشمردند: 1. آشنایی قبلی با مسائل منطقه عملیاتی؛ 2. انسداد جاده و انهدام تأسیسات برقی ازطریق حلبچه و انفجار تونل؛ 3. وابستگی شدید سرتک و سد دربندیخان؛ 4. پیدایش احتیاط مناسب؛ 5. کمک مؤثر به دو پارامتر حفاظت اطلاعات و مدیریت زمان ازحیث شناسایی. مخالفان این طرح نیز وجود دو هدف مهم باتوجه‌به وسعت منطقه و مشکل‌ساز بودن آن جهت کنترل و هدایت عملیات را به‌عنوان معایب آن ذکر کردند. امروز همچنین فرماندهان قرارگاه نجف* در جلسه دیگری درمورد تأمین پوشش هوایی عملیات دربندیخان و تعیین مکان استقرار موشک هاگ به بحث و تبادل‌نظر پرداختند. سرهنگ جاودانی فرمانده ارتش در این قرارگاه، درزمینه استقرار سامانه موشکی ملاحظاتی را نظیر حضور ضدانقلاب در منطقه، لزوم نزدیکی سایت به جاده به‌دلیل کمبود زمان و کاهش فعالیت مهندسی و درنهایت یافتن مکان‌هایی با قابلیت ایجاد تأسیسات موشکی مطرح کرد. پس از بحث درباره مناطق پیشنهادی برای استقرار هاگ، قرار شد بررسی‌های دقیق‌تر برای استقرار این سامانه روی کوه گاوی (جنوب‌شرقی ازگله) انجام گیرد. همچنین امروز برای تأمین نیروی مورد نیاز در منطقه عملیاتی والفجر5 عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، با کاظم رستگار فرمانده تیپ10 سیدالشهدا(ع)، مرتضی قربانی فرمانده لشکر5 نصر و باقر قالیباف فرمانده تیپ21 ثامن‌الائمه(ع)گفت‌وگو کرد.[۸]

گزارش - 267

امروز حملات جنگنده‌های ارتش عراق به شهرها و روستاهای کردنشین در سنندج، بوکان و به‌ویژه مریوان (عقبه عملیات آتی ایران) به‌طور چشمگیری افزایش داشت. در همین حال، یک فروند بالگرد عراقی در منطقه پیرانشهر سرنگون شد. براساس اطلاعیه شماره 1453 ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، ساعت 8:30 صبح امروز، یک فروند بالگرد عراقی در منطقه پیرانشهر، با آتش پدافند هوایی ارتش، سرنگون شد.[۹] از صبح امروز هواپیماهای عراقی در چند نوبت قصد حمله به مریوان را داشتند؛ ساعت 8:30 صبح، دو جنگنده عراقی وارد حریم هوایی مریوان شدند، اما براثر آتش پدافند هوایی منطقه را ترک کردند. کمتر از یک ساعت بعد، در ساعت 9:10، چهار هواپیمای میراژ دشمن در آسمان مریوان ظاهر شده و پس از حدود 10 دقیقه پرواز بر روی شهر، 4 نقطه از ارتفاعات شرق مریوان در نزدیک پادگان این شهر را بمباران کردند. این حمله تلفات و خساراتی در بر نداشت. در ساعت 10:20، بار دیگر دو فروند میراژ عراقی همان محل (ارتفاعات شرق شهر نزدیک پادگان) را بمباران و به مدت 15 دقیقه بعد از این حمله بر فراز شهر پرواز کردند. به گزارش شهربانی استان کردستان، بین ساعات 11:30 تا 11:35 و 11:40 تا 11:57، 9 میراژ عراقی دیگر، ارتفاعات و آبادی‌های اطراف مریوان و همچنین بخش‌هایی از شهر و پادگان را بمباران کردند که براثر این حملات علاوه‌بر ایجاد آتش‌سوزی در جنگل، 7 نفر نیز زخمی شدند.[۱۰] دراین‌زمینه، قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری گزارش داد که در بمباران‌های مریوان تا ظهر امروز، 9 نفر از نیروهای نظامی ازجمله 3 سرباز ژاجا، 2 پاسدار، یک نفر از افراد نزاجا و 3 نفر از نیروهای شاجا زخمی شده‌اند؛ در این گزارش به مشاهده تعدادی بمب خوشه‌ای نیز اشاره شده است.[۱۱] هواپیماهای عراقی دوباره در ساعت 13:30، اقدام به بمباران اطراف مریوان کردند، اما با آتش پدافند هوایی مجبور به ترک منطقه شد.[۱۲] آخرین گزارش‌ها درباره خسارات ناشی‌از بمباران‌های امروز مریوان، از تخریب 20 باب واحد مسکونی و آسیب‌دیدن تعداد زیادی ساختمان ازجمله ساختمان ژاندارمری، منزل فرماندار و اطراف مخابرات و پمپ بنزین شهر حکایت دارد.[۱۳] در این گزارش‌ها تعداد تلفات 5 مجروح برآورد شده است.[۱۴] گردان مرزی مریوان نیز در گزارشی اعلام کرد که در ساعت 23:05 امشب، چند هواپیمای عراقی با تجاوز به حریم هوایی مریوان و شلیک منور روشن در سطح شهر و ساختمان گردان مذکور و فرمانداری مریوان، حدود نیم‌ساعت بر فراز شهر پرواز کردند. این گزارش با ذکر اینکه احتمال دارد مأموریت این هواپیماها شناسایی شهر برای بمباران در روز بعد باشد، خواستار انجام اقدامات لازم برای برقراری پوشش هوایی کافی شده است.[۱۵] از سوی دیگر، در ساعت‌های 9:30 و 16 امروز، هواپیماهای میگ عراقی به حریم هوایی لنگ‌ریس* وارد و به‌دنبال تیراندازی پدافند هوایی، متواری شدند.[۱۶] علاوه‌براین، یک جنگنده عراقی، روستاهای لکز و قورمیش از توابع بوکان را بمباران کرد که این حمله هیچ‌گونه تلفات یا خساراتی درپی نداشت.[۱۷] در همین حال، ارتش عراق در اطلاعیه نظامی شماره 1211 خود بدون اشاره به سرنگونی یک بالگرد عراقی در پیرانشهر، از عملیات نظامی هواپیماهای خود در جبهه‌های شمالی خبر داد؛ در این اطلاعیه آمده است: «هواپیماهای نیروی هوایی توانمند ما امروز، حملات شجاعانه و موفقیت‌آمیزی به اجتماعات و هدف‌های مهم نظامی دشمن در عمق خاک آن در بخش شمالی میدان عملیات داشتند و ضربه‌های مستقیم و مؤثری به آنها زده و خسارات سنگینی به نفرات و تجهیزات دشمن وارد کردند و ستون‌های دود متصاعد از هدف‌های آسیب‌دیده دشمن مشاهده گردید. ...»[۱۸] همچنین رادیو بغداد ساعت 16:30 امروز، با پخش اطلاعیه‌ای نظامی از قول یک سخنگوی نظامی عراق مدعی شد که ایران قصد دارد در حمله آینده خود، یکی از روستاهای مرزی عراق را هدف قرار دهد؛ این اطلاعیه تهدید کرده است که درصورت انجام چنین اقدامی، عراق هم در مقابل به یکی از شهرهای ایران حمله خواهد کرد.[۱۹] به‌دنبال بمباران‌های اخیر مریوان که تقریباً هرروز تکرار می‌شود، خبرگزاری جمهوری اسلامی امروز از تخلیه کلیه منازل مسکونی و تعطیل‌شدن بعضی از ادارات این شهر و درپی آن تصمیم شورای تأمین شهرستان مریوان برای کنترل شدید عبورومرور در این شهر از ساعت 7:30 عصر تا 6 صبح روز بعد خبر داد؛ خبرنگار این خبرگزاری پس از بازدید از روستای تازه‌آباد و دشت‌های بمباران‌شده مریوان گزارش داد: «در منطقه‌ای به مساحت یک‌صد متر مربع در یک کیلومتری شرق پادگان مریوان، حدود 10 عدد گلوله عمل‌نکرده هواپیماهای عراقی که بیش از یک متر طول دارد مشاهده می‌شود. همچنین بیش از 80 عدد محل انفجار یک نوع گلوله کوچک به طول 20 سانتی‌متر و قطع 5 سانتی‌متر وجود دارد که 2 عدد عمل‌نکرده آن در محل مشاهده می‌شود.» در پایان این گزارش، ضمن اشاره به خطر این گلوله‌های عمل‌نکرده برای جان مردم، از هجوم مردم مریوان به روستاهای اطراف و درنتیجه گرانی بعضی ارزاق در این روستاها نیز ابراز نگرانی شده است.[۲۰] شهربانی سردشت نیز امروز گزارش داد: از ساعت 13:40 تا 17:20، نیروهای عراقی سردشت و اطراف آن را با چندین گلوله توپ دوربُرد هدف قرار دادند؛[۲۱] در این حملات 5 نفر شهید و 12 نفر زخمی شدند و خساراتی نیز به این شهرستان وارد شد.[۲۲]

گزارش - 268

در شش روز اخیر، شهرهای آبادان و خرمشهر تقریباً همه‌روزه هدف آتش سلاح‌های سبک و سنگین دشمن قرار گرفتند و تبادل آتش پراکنده نیز در امتداد نوار مرزی به‌ویژه در مناطق پاسگاه زید و شلمچه جریان داشت. براثر آتش دشمن در این بازه زمانی، 59 نفر در آبادان و 47 نفر در خرمشهر زخمی شدند. براساس گزارش‌های رسیده از فرمانداری‌های آبادان و خرمشهر و نیز شهربانی استان خوزستان، تعداد شهدا و مجروحان و خسارات ناشی‌از آتش دشمن در این دو شهر و حومه آن و نیز مناطق عملیاتی مذکور در طول هفته جاری بدین شرح می‌باشد: 12/6/1362: آبادان: مجروح‌شدن 7 تن از رزمندگان؛ خسارت‌دیدن 2 باب منزل مسکونی.[۲۳] خرمشهر: مجروح‌شدن 9 نفر از نیروی زمینی ارتش.[۲۴] 13/6/1362: آبادان: 13 مجروح از نیروهای خودی، 2 مجروح از مجاهدین عراقی و یک زخمی از غیرنظامیان؛ واردآمدن خسارت به 2 باب منزل مسکونی.[۲۵] خرمشهر: زخمی‌شدن 7 بسیجی، یک نفر از مجاهدین عراقی، 2 نفر از ژاندارمری و 2 نفر از نیروی دریایی ارتش.[۲۶] 14/6/1362: آبادان: 9 زخمی؛ خسارت‌دیدن 2 منزل مسکونی و 2 باب مغازه.[۲۷] خرمشهر: زخمی‌شدن 7 ارتشی در شلمچه و 2 بسیجی در منطقه پاسگاه زید.[۲۸] 15/6/1362: آبادان: زخمی‌شدن 9 نفر از نیروهای خودی؛ واردآمدن خسارت به 2 باب منزل مسکونی.[۲۹] خرمشهر: مجروح‌شدن 5 بسیجی در پاسگاه زید و 4 ارتشی در شلمچه.[۳۰] 16/6/1362: آبادان: 8 مجروح از نیروهای خودی؛ آسیب‌دیدن 3 واحد مسکونی.[۳۱] خرمشهر: زخمی‌شدن 2 ارتشی در شلمچه و 6 بسیجی در پاسگاه زید.[۳۲] 17/6/1362: آبادان: 10 زخمی از نیروهای خودی؛ واردآمدن خسارت به 2 واحد مسکونی و یک ساختمان دولتی.[۳۳]

گزارش - 269

عملیات "شهید حسینی" که از روز سیزدهم شهریور زیرنظر قرارگاه حمزه سیدالشهدا آغاز شده بود، امروز با آزادسازی کانون عملیاتی - نظامی کومه‌له و دیگر گروه‌های ضدانقلاب در محور مهاباد - سردشت و واردآمدن تلفات و خسارات سنگین به عناصر مسلح غیرقانونی به پایان رسید. این عملیات از ساعت 22 یکشنبه (13 شهریور)، با شرکت نیروهای ارتش، سپاه و بسیج و عشایر منگور[۳۴] و حضور یگان‌هایی از جندالله سقز، صائین‌دژ، تکاب و گردان قدس، در محور مهاباد - سردشت شروع شد؛[۳۵] نیروهای خودی با اجرای این عملیات از سه محور، توانستند بدون دادن هیچ‌گونه تلفاتی، تعدادی روستا را که از چهار سال پیش در اشغال گروه‌های مسلح غیرقانونی قرار داشت، آزاد کنند.[۳۶] به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، در این عملیات 50 نفر از عناصر ضدانقلاب کشته یا مجروح شدند[۳۷] و علاوه‌بر پاک‌سازی تعداد زیادی روستا در شرق محور مهاباد - سردشت، ازجمله سوئناف، ماژگه، گردشیدان، خورخوره، ویراندول، زاغه‌کوه، سرو کوهستان، ابراهیم حصار، گندمان و...، مدارک درون‌گروهی فراوانی از کومه‌له و همچنین تعداد زیادی خودرو، اسلحه و دیگر تجهیزات به ‌دست نیروهای خودی افتاده است.[۳۸] روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از قرارگاه حمزه سیدالشهدا، تعداد روستاهای آزادشده را 32 روستا ذکر کرده است.[۳۹] قرارگاه حمزه سیدالشهدا غنائم به‌دست‌آمده در عملیات شهید حسینی را بدین شرح اعلام کرد: 7 قبضه توپ 105 میلی‌متری؛ یک قبضه دوشکا؛ تعداد زیادی سلاح سبک و کمری؛ یک قبضه تیربار کالیبر50؛ حدود 20 دستگاه بی‌سیم و تلفن صحرایی؛ لودر، بلدوزر، گریدر، بیل مکانیکی 6 دستگاه؛ 4 دستگاه کمپرسی؛ 10 دستگاه بنز 10 تُن؛ یک دستگاه بنز خاور؛ 2 دستگاه ایفا؛ یک دستگاه جرثقیل بزرگ؛ 3 دستگاه تویوتا؛ 8 دستگاه موتورسیکلت؛ انواع لوازم یدکی ماشین‌آلات مختلف به مقدار تقریبی 2 کامیون؛ 2 کمپرسی مواد غذایی؛ 50 بشکه بنزین؛ یک کامیون انواع لوازم جراحی و بهداری؛ یک دستگاه سردخانه بیمارستانی (اطاق عمل کومه‌له)؛ 2 کمپرسی انواع لاستیک و تیوپ؛ 2 دستگاه بزرگ موتور برق؛ یک عدد تانکر بنزین بزرگ؛ حدود 2 کامیون اجناس قاچاق؛ چادرهای دسته‌جمعی لوازم و محل‌های استراحت به تعداد زیاد.[۴۰] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز امروز دراین‌باره گزارش داد: «مرکز تشکیلات گروهک کومه‌له در روستای سلامش مهاباد و مرکز آموزش سیاسی - نظامی و مرکز خرید و فروش اجناس قاچاق این گروهک مزدور به تصرف رزمندگان اسلام درآمد.»[۴۱] یک بولتن اطلاعاتی داخلی در تشریح اهمیت منطقه پاک‌سازی‌شده نوشت: «اهمیت منطقه پاک‌سازی‌شده به‌لحاظ [قرار داشتن در] کانون پنج‌ضلعی فوق‌العاده حساسی [است] که رئوس آن شهرهای مهاباد، سردشت، بانه، سقز و بوکان را شامل می‌شود و ضدانقلابیون خصوصاً کومه‌له این محل را مرکز اصلی هدایت عملیاتی و آموزش نظامی و همچنین مرکز توپخانه، بیمارستان و فرستنده و تهیه و تدوین برنامه‌های رادیویی خود نموده بود. لذا تصرف آن را به‌منزله نابودی فوق‌العاده سیاسی - نظامی - اجتماعی کومه‌له و دیگر گروهک‌ها (منافقین، طالبانی، دمکرات، اشرف دهقانی) می‌توان تلقی کرد. از دیگر ارزش‌های این پاک‌سازی کوهستانی‌بودن منطقه و تصور کومه‌له درجهت عدم دسترسی رزمندگان اسلام در سال 62 به آن بوده، لذا غافلگیری ابتدایی و مقاومت مذبوحانه آخر عملیات و به‌جاگذاشتن مقادیر بسیار زیادی ادوات سنگین و خودروهای دیگر و آتش‌کشیدن 13 دستگاه خودروی غارت‌شده [نشان‌دهنده غافلگیری کامل ضدانقلاب] می‌باشد.»[۴۲]

گزارش - 270

نیروهای خودی با اجرای چندین عملیات پاک‌سازی موفق در سقز و دیواندره، تلفات و خساراتی را به عناصر ضدانقلاب وارد آوردند. علاوه‌براین امروز در سردشت، سقز، بانه و مهاباد درگیری‌هایی میان نیروهای خودی و افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی رخ داد. به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، امروز در منطقه هزارکانیان از توابع سقز، نیروهای سپاه با کمک نیروهایی از هنگ ژاندارمری سقز یک عملیات پاک‌سازی اجرا کردند. در این عملیات، یکی از سربازان اعزامی از ناحیه ژاندارمری کرمان به شهادت رسید و از عناصر ضدانقلاب نیز تعداد زیادی کشته شدند.[۴۳] امروز همچنین نیروهای سپاه و پیشمرگان مسلمان کُرد در عملیاتی مشترک موفق به آزادسازی روستای بوبکتان در 20 کیلومتری سقز و احداث پایگاه در آن شدند. این اقدام به کشته‌شدن 6 نفر از عوامل کومه‌له انجامید.[۴۴] از سوی دیگر، طبق گزارش اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران، در جریان عملیات نیروهای سپاه در روستای افراسیاب از توابع دیواندره، علاوه‌بر پاک‌سازی تنها نقاط آلوده واقع در منطقه سارال، بیش از 40 نفر از عناصر مسلح غیرقانونی کشته یا زخمی شده و تعدادی سلاح، مهمات و اسناد درون‌گروهی نیز به دست نیروهای خودی افتاد. در این عملیات، 2 پاسدار به شهادت رسیدند.[۴۵] درعین‌حال، واحد اطلاعات سپاه سلماس نیز درگزارشی اعلام کرد: سه نفر از پیشمرگان مسلمان کُرد که در حزب دمکرات کردستان نفوذ کرده بودند، در یک عملیات برنامه‌ریزی‌شده، معاون یک هیز و مسئول ارکان یک هیز دیگر را به‌همراه دو نفر از محافظانشان کشته و با غنیمت‌گرفتن 2 قبضه اسلحه و مهمات مربوط به آن، خود را به گروهان ژاندارمری سنجی معرفی کرده‌اند. این افراد به سپاه سلماس اعزام شدند.[۴۶] عصر امروز، نیروهای تأمین محور گرده‌بن به پیرانشهر در کمین عناصر مسلح غیرقانونی گرفتار شدند که براثر آن 13 نفر از نیروهای خودی به شهادت رسیدند.[۴۷] همچنین در درگیری پایگاه مسافری از گردان مرزی ژاندارمری سردشت با عناصر مسلح ضدانقلاب، یک سرباز وظیفه مجروح شد.[۴۸] براساس اعلام قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری، پایگاه خورخوره از هنگ ژاندارمری سقز، پایگاه سویرو از گردان مرزی بانه، پاسگاه مرکزی مهاباد و نیز پایگاه‌های گلیار، محمدشاه، دریاس، بندشت، بغاز و دره‌خان، در ساعاتی از روز جاری با عناصر مسلح غیرقانونی درگیر بودند که همه این درگیری‌ها بدون تلفات خاتمه یافت.[۴۹] در ادامه روند دستگیری و تسلیم‌شدن عناصر ضدانقلاب، امروز مسئول یکی از لک‌های هیز 110 بیان،[۵۰] درحالی‌که یک قبضه اسلحه کلاشینکف، 7 عدد خشاب و 2 عدد نارنجکبه‌همراه داشت، خود را تسلیم نیروهای سپاه بوکان کرد.[۵۱] سپاه اشنویه نیز گزارش داد: عمر احمدی مسئول تشکیلات سیاسی حزب دمکرات در منطقه دشت‌بیل،[۵۲] عصر امروز در عملیات گشت نیروهای سپاه و بسیج در روستای تاچین‌آباد دستگیر شد.[۵۳]

گزارش - 271

در ادامه مقابله نیروهای خودی با عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) امروز، 2 نفر از افراد این سازمان که در آستارا شناسایی شده بودند، در حین دستگیری به‌علت مقاومت کشته شدند و از آنان 2 عدد نارنجک و یک قبضه کلت کمری به دست آمد.[۵۴] همچنین پیش‌ازظهر امروز، در یکی از خیابان‌های خلخال، در درگیری بین نیروهای سپاه و 2 تن از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، یکی از آنها که زن بود با کشیدن ضامن نارنجک اقدام به خودکشی کرد و فرد دیگر دستگیر شد.[۵۵]

گزارش - 272

آیت‌الله خامنه‌ای در اولین روز از سفر خود به تبریز، در دیدارهایی جداگانه با علما و روحانیون، نیروهای مسلح، اعضای حزب جمهوری اسلامی و مردم این شهر، ضمن اشاره به نقش ویژه روحانیت در پیروزی انقلاب اسلامی و تأکید بر توانمندی قوای مسلح کشور، ابتکارعمل در جبهه‌های جنگ را دراختیار نیروهای ایرانی دانست. رئیس‌جمهور صبح امروز با استقبال آیت‌الله ملکوتی نماینده امام خمینی و امام‌جمعه تبریز، حسین طاهری استاندار و گروهی از روحانیت مبارز و ائمه جمعه و مسئولان استان آذربایجان‌شرقی وارد تبریز شد. در این سفر تیمسار ظهیرنژاد رئیس ستاد مشترک ارتش، سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران، حجت‌الاسلام موسوی تبریزی دادستان کل انقلاب و چند تن از نمایندگان مجلس و گروهی از مسئولان مملکتی نیز رئیس‌جمهور را همراهی می‌کنند. آیت‌الله خامنه‌ای دیدار با امام‌جمعه تبریز و روحانیون و مسئولان استان، بازدید از یگان‌های مختلف ارتش و دیدار با مردم آذربایجان و خانواده شهدا را ازجمله اهداف سفر خود برشمرد.[۵۶] رئیس شورای عالی دفاع با حضور در پایگاه دوم شکاری تبریز، ضمن شرکت در مراسم صبحگاه مشترک نیروهای مسلح تبریز، قوای مسلح کشور را ازجمله نیروهای قدرتمند منطقه و ارتش جمهوری اسلامی ایران را ارتشی آزموده و مردمی دانست و بر ضرورت استقلال ارتش از همه قدرت‌های جهانی تأکید کرد. آیت‌الله خامنه‌ای ضمن توصیه به نهادها و قوای انقلابی مبنی‌بر نزدیک‌تر شدن به مردم، ایمان و وحدت را رمز پیروزی‌های به‌دست‌آمده در جنگ ذکر کرد و با تأکید به کارایی بیشتر نیروهای مسلح گفت: «ما مایل نیستیم جوانان ما بروند و در زیر سایه دشمنان آموزش‌های نظامی را ببینند، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی باید زمینه لازم را برای آموزش تخصصی در سطح بالاتر آماده کنند.» وی با اشاره به دفاع قاطعانه از انقلاب اسلامی خطاب به نیروهای مسلح گفت: «پیروزی ما بستگی به قاطعیت و پابرجایی شما در میدان‌های نبرد دارد.»[۵۷] رئیس شورای عالی دفاع در جمع فرماندهان، کارکنان و خلبانان پایگاه دوم شکاری تبریز، با ذکر این نکته که «در تاریخ کشور ما هیچ‌وقت ارتش مثل امروز در پیش ملت این‌چنین محبوب نبوده است»، از نیروهای مسلح خواست تا به‌منظور حفظ، تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی حداکثر کوشش را به عمل آورند.[۵۸] آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سفر خود به تبریز، دیداری نیز با علما و روحانیون استان آذربایجان‌شرقی داشت؛ در این دیدار پس از گزارش آیت‌الله ملکوتی از وضعیت استان، رئیس‌جمهور در سخنانی با اشاره به نهضت مشروطیت، تغییرنکردن نظام سیاسی و اجتماعی و وجود مظفرالدین شاه در رأس امور را به‌عنوان علل شکست این نهضت برشمرد و درمورد تفاوت انقلاب اسلامی با مشروطیت گفت: «امروز آن نظام دگرگون شده و در رأس امور مرجع تقلیدی قرار دارد که مردم رأی آن را رأی امام زمان می‌دانند و در نظام اجتماعی نیز دولتمردانی متدین و با پشتکار وجود دارد.» رئیس‌جمهور ضمن اشاره به نقش مؤثر همه اقشار مردم در به‌ثمررسیدن انقلاب اسلامی، افزود: دراین‌بین روحانیت سهم ویژه‌ای داشت چراکه «این روحانی است که مردم را به فداکاری و راه‌پیمایی تشویق می‌کند و به آنها خط می‌دهد.» آیت‌الله خامنه‌ای در پایان این دیدار هماهنگی دولت و روحانیون را خوب ارزیابی کرده و از اقدامات جدی برای رفع مشکل گرانی و تورم خبر داد.[۵۹] امروز همچنین رئیس‌جمهور با حضور در مراسم گرامیداشت شهدای 17 شهریور در جمع مردم تبریز سخنانی را ایراد کرد. وی با اشاره به «عدم ترحم قدرت‌های طاغوتی نسبت به ملت‌ها و ضعفا» و «محکوم به شکست‌بودن قدرت‌های بزرگ در مقابل مقاومت مردم مسلمان ایران» ابراز کرد: «آشتی بین انقلاب اسلامی ایران و ابرقدرت‌ها تا زمانی‌که انقلاب ما اسلامی است و ابرقدرت‌ها همان ابرقدرت‌های توطئه‌گر و اشغالگرند غیرممکن است. ... ما به مسلمانان لبنان پیام می‌دهیم که مقاومت و خون آنها اسرائیل را با همه سازوبرگ نظامی‌اش شکست خواهد داد و عاقبت اسلام و قرآن را در آن کشور مستقر خواهد کرد.» رئیس شورای عالی دفاع درخصوص وضعیت کنونی جبهه‌های جنگ نیز گفت: «دولت ما امروز در موضع قدرت و ابتکارعمل قرار دارد و رزمندگان اسلام در هر نقطه از مرزها هر آن که اراده کنند می‌توانند ضربات مهلک خود را بر پیکر دشمن وارد آورند و ما این ضربات را وارد خواهیم کرد تا به زمامداران عراق، که باید سفیهان عراق نامید، درس تلخی بدهیم که دیگر تجاوز به مرزهای کشور اسلامی ایران به‌طورکلی به افکار مزدوران ابرقدرت‌ها خطور نکند.»[۶۰] رئیس شورای عالی دفاع امروز همچنین در دیدار با فرماندهان و اعضای سپاه پاسداران منطقه 5 کشور در تبریز، خطاب به آنان گفت: «امروز سهم عمده‌ای از انقلاب به دوش شما گذاشته شده است و باید در این راه بیشتر تلاش کنید.»[۶۱] وی ضمن تأکید بر دشمن‌شناسی و اشاره به نقش سپاه در مقابله با گروه‌های ضدانقلاب، از نیروهای سپاه خواست «در رفتار خود با مردم صمیمیت و حسن رفتار را در نظر گرفته و بدین وسیله مردم را به انقلاب بیشتر خوش‌بین و علاقه‌مند سازند تا ملت هم سپاه را بیشتر دوست بدارد.»[۶۲] آخرین برنامه امروز دبیرکل حزب جمهوری اسلامی در تبریز دیدار با گروهی از اعضای این حزب در آذربایجان‌شرقی بود که امشب در محل استانداری این استان انجام گرفت. رئیس‌جمهور، «خداطلبی و احساس وظیفه» را تنها عامل تشکیل حزب جمهوری اسلامی دانست و به اعضای این حزب در آذربایجان‌شرقی توصیه کرد: «ایمان اسلامی را در خود عمیق کنید و خود را از اقیانوس عظیم امت حزب‌الله جدا نکنید، زیرا وحدت یک اصل است و شما باید عامل وحدت باشید. سعی کنید در میدان‌های خطر و در مبارزات جامعه در خط مقدم باشید و حمایت خود را از کارگزاران جمهوری اسلامی یک فریضه بدانید.»[۶۳]

گزارش - 273

فرمانده کل سپاه و مسئول بسیج استان آذربایجان‌شرقی به‌طور جداگانه درمورد طرح "لبیک یا خمینی" و استقبال مردمی از این طرح توضیحاتی را بیان کردند. امروز همچنین روزنامه‌ها از تشکیل دفتر پشتیبانی جبهه‌های جنگ در دانشگاه‌ها خبر دادند. محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در گفت‌وگویی با روزنامه اطلاعات، ضمن اشاره به مباحثی همانند پیروزی‌های نیروهای ایرانی و خنثی‌شدن تلاش‌های تبلیغاتی امریکا، پاک‌سازی‌های انجام‌شده با تلاش قرارگاه حمزه، مانور عمان در بخش جنوب تنگه هرمز و توطئه‌های اقتصادی شبکه‌های معاند با نظام، درخصوص سیر اجرای طرح لبیک یا خمینی و استقبال از این طرح گفت: «مرحله اول این طرح که شامل ثبت‌نام کد و دسته‌بندی می‌باشد، به پایان رسید و مرحله دوم که سازماندهی خواهد بود از دو ماه دیگر آغاز می‌شود و به افراد کارت داده خواهد شد و بعد از آموزش‌های لازم و تمرین‌های کافی افراد دوباره به سر کار خود بازخواهند گشت و منتظر فرمان امام خواهند بود. ... خوشبختانه علی‌رغم تبلیغات بی‌اساس و پوچ دشمنان، استقبال مردم در این مرحله که درواقع مرحله اساسی طرح بود به‌قدری رضایت‌بخش بوده که در بعضی استان‌ها مردم در مقابل مراکز سپاه صفوف طولانی تشکیل می‌دادند.»[۶۴] روزنامه اطلاعات همچنین در شماره امروز خود مصاحبه‌ای را با مسعود نامیار مسئول واحد بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آذربایجان‌شرقی، درمورد طرح لبیک یا خمینی منتشر ساخت. نامیار در تشریح روند اجرایی این طرح گفت: «در پایان مدت مقرری که برای طرح لبیک یا خمینی اعلام شده، نیروهایی‌که تاکنون از طرق مختلف ازجمله سپاه، ارتش، جهاد، هلال‌احمر و غیره به جبهه رفته و یک سری آموزش‌هایی دیده‌اند و کدبندی هم می‌شوند، کل اینها در یک سازمانی قرار می‌گیرند و وقتی سازماندهی کامل شد، در سراسر کشور بیش از یک میلیون نفر در مانوری به نام مانور آزادی قدس در یک روز معین ان‌شاءالله شرکت می‌کنند.» وی ضمن تأکید بر کامل‌ترشدن آموزش نیروهای کدبندی‌شده، به ایده‌های شکل‌دهنده به این آموزش‌ها نیز اشاره کرد: «آموزش‌های نوین و تاکتیک‌های جدیدی که ما در ارتباط با جنگ‌های صدر اسلام به کار گرفتیم و تجربیات کلیه حملات مختلفی که در سال‌های 60 و 61 داشتیم و همه اینها را جمع کردیم کلیه تجربیات اینها مکتوب شده و انتقال داده می‌شود به نیروهای بسیجی و مردمی که بهتر بتوانیم از وجود اینها در جبهه‌ها استفاده کنیم.» نامیار درباره زمینه‌های به‌کارگیری نیروهای بسیج براساس اساسنامه سپاه و در وضعیت فعلی خاطرنشان کرد: «باتوجه‌به متن اساسنامه سپاه که مجلس شورای اسلامی تصویب کرده ... نیروهای مردمی و سازمان‌یافته ... در اوقاتی که فراغت دارند و به کارهای رزمی مشغول نیستند، موقعی‌که بلاهای آسمانی ازقبیل سیل و زلزله و حوادث این‌چنینی اتفاق افتاده و یا اینکه مسائل اقتصادی مملکت نیاز دارد که این‌چنین نیروهایی را ما سازماندهی بکنیم، [به کار گرفته می‌شوند] ... ولی الآن که مملکت ما مشغول یک جنگ دفاعی گسترده هم هست نیاز دارد که از ارتش و سپاه در ارتباط با جبهه پشتیبانی بشود ... اما در آینده امکان دارد در روستاها و در مناطق محروم وارد عمل بشوند و پشتیبانی از این قضایا بکنند که این را صریحاً اساسنامه عنوان کرده است.» مسئول واحد بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آذربایجان‌شرقی، با اشاره به استقبال مناسب مردم این استان از طرح لبیک یا خمینی، تعداد نیروهای کدبندی‌شده تاکنون در این استان را بیش از ده هزار نفر اعلام کرد.[۶۵] روزنامه صبح آزادگان امروز با اعلام خبر تشکیل دفتر پشتیبانی جبهه‌های جنگ در دانشگاه‌ها به نقل از دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی نوشت: «به‌منظور استفاده بیشتر از تخصص دانشجویان در امر بازسازی مناطق جنگی، دفاتر جبهه‌های جنگ جهاد دانشگاهی با تصویب شورای هماهنگی نهادهای انقلاب اسلامی در دانشگاه‌ها تشکیل شد». براین‌اساس از دانشجویان داوطلب خواسته شده است برای مشارکت در این امر به دفاتر مذکور مراجعه کنند.[۶۶] روزنامه جمهوری اسلامی نیز دراین‌باره گزارش داد: این دفاتر با همکاری سپاه و جهاد سازندگی، قرار است نیروهای داوطلب دانشگاه‌ها را در زمینه‌های تحقیقاتی، آموزش‌های تحقیقاتی و نیرو بسیج کرده و به جبهه‌های جنگ اعزام كند.[۶۷]

گزارش - 274

وزیر امور خارجه بنین در ادامه سفر خود به ایران، امروز با حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار کرد. در این دیدار که ولایتی وزیر امور خارجه ایران نیز در آن حضور داشت، تیامیا اجیباده سفر به ایران را فرصتی برای مشاهده و ارزیابی صحیح تحولات جمهوری اسلامی ایران برشمرد. وی همچنین این دیدارها را زمینه‌ساز تحقق اهداف مشترک دو کشور دانست.[۶۸] هاشمی رفسنجانی نیز در این دیدار با اشاره به آگاهی ایرانیان از مظلومیت مردم افریقا و مبارزات آنان دربرابر استعمارگران، درمورد وضعیت کنونی این قاره و نقش بعضی کشورها دراین‌زمینه گفت: «کشورهایی مثل افریقای جنوبی مستقیماً، برای اسارت افریقا تلاش می‌کنند و کشورهای مصر و سودان که می‌توانستند برای نجات افریقا مؤثر باشند به‌صورت غیرمستقیم تبدیل به عوامل اسارت ملت‌های افریقایی شده‌اند. درحال‌حاضر، ما شاهد بسط نفوذ اسرائیل در قاره افریقا بوده و هستیم و آن را خطری جدی برای این قاره می‌دانیم و دلیل آن نیز کم‌شدن حساسیت بعضی از کشورهای عربی در قبال شناسایی رژیم اسرائیل است.» رئیس مجلس ضمن اعلام آمادگی ایران برای کمک به مردم افریقا بدون هیچ‌گونه چشمداشت، رابطه با کشورهای جهان سوم و افریقایی را اولویت سیاست خارجی ایران معرفی کرد. وی همچنین با یکسان‌دانستن ماهیت رژیم صهیونیستی و افریقایی جنوبی گفت: «ما بلافاصله پس از انقلاب رابطه‌مان را با اسرائیل و افریقای جنوبی قطع کردیم و به‌جای آن روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را با کشورهای آزاد افریقا توسعه بخشیدیم و این راه را ادامه خواهیم داد.»[۶۹] نشریه وزارت امور خارجه، در شماره امروز خود در گزارشی کوتاه، ماجرای سفر و دیدارهای وزیر امور خارجه بنین را تشریح کرد: «در طی دیدار برادر موسوی نخست‌وزیر با رئیس‌جمهور بنین در کنفرانس جنبش عدم‌تعهد در دهلی‌نو دعوت برادر ولایتی از وزیر خارجه این کشور صورت گرفت. وزارت امور خارجه بنین ازطریق نمایندگی خود در سازمان ملل پیگیر انجام این ملاقات بود. نامبرده در ملاقات با برادر ولایتی هدف از سفر خود را برقراری روابط سیاسی و آشنایی با انقلاب اسلامی و گسترش همه‌جانبه همکاری‌ها ابراز نمود. وزیر خارجه [بنین] در طی اقامت خود با برادر حجت‌الاسلام هاشمی دیدار نمود. طی این دیدارها مواضع وی درمورد مسائل بین‌المللی به‌ویژه مسئله چاد و دیگر مسائل مطروحه در سازمان وحدت افریقا مترقی و شباهت زیادی به دیدگاه‌های لیبی داشت.» در این گزارش همچنین آمده است: «کاردار لیبی و سفیر الجزایر با علاقه‌مندی زیاد پیگیر ملاقات‌های ایشان با مسئولین جمهوری اسلامی ایران بودند و کاردار لیبی در هنگام ورود وی نیز جهت استقبال به فرودگاه آمد.»[۷۰]

گزارش - 275

درپی مذاکرات معاون وزارت امور خارجه عراق با مقامات امریکایی در واشنگتن و هم‌زمان با انتشار اخباری درمورد تصمیم فرانسه برای واگذاری 5 هواپیمای سوپراتاندارد به عراق، رسانه‌های بین‌المللی اخبار و گمانه‌زنی‌هایی را درمورد اهداف عراق از به‌دست‌آوردن این تسلیحات و تلاش‌های ایران و برخی کشورهای منطقه‌ای و قدرت‌های جهانی برای جلوگیری از این معامله مخابره کردند. به نوشته روزنامه واشنگتن پست، در جریان دیدارهای عصمت کتانی معاون وزارت امور خارجه عراق، با مقامات امریکایی، عراق از ایالات متحده خواسته است تا درزمینه پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق، نقش فعال‌تری را ایفا کند. صدای امریکا به نقل از این روزنامه افزود: عراق از امریکا انتظار دارد که ازطریق مذاکره فشار بیشتری بر ایران وارد سازد تا این کشور با صلح موافقت کند. به گزارش این رادیو، یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه امریکا بدون اشاره به مفاد مذاکرات مقامات امریکایی و عراقی، جنگ ایران و عراق را تهدیدی برای ثبات منطقه خوانده و مدعی شد: «ایالات متحده از انجام اقداماتی که منجر به گسترش یا ادامه‌یافتن جنگ گردد، خودداری کرده است.»[۷۱] دراین‌حال، خبرگزاری آلمان‌غربی از پاریس گزارش داد که ایران از کویت و امارات متحده عربی خواسته است تا به‌منظور ممانعت از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق، فرانسه را تحت فشار قرار دهند. براساس این گزارش، هواپیماهای مذکور که قابلیت سوخت‌گیری در آسمان را دارند و عراق با دراختیارگرفتن آنها قادر به تهدید مراکز حساس اقتصادی ایران خواهد شد، قرار بود در پایان ماه جاری به عراق تحویل داده شود، ولی به‌دلیل کامل‌نشدن آموزش خلبانان عراقی در انگلیس، 15 نوامبر (24 آبان) به‌عنوان موعد تحویل این هواپیماها تعیین شده است. به گزارش این خبرگزاری، درحالی‌که کشورهای میانه‌روی عرب نیز خواستار جلوگیری از تشدید جنگ ایران و عراق هستند، آلمان‌غربی و ژاپن اقدامات دیپلماتیکی را دراین‌زمینه انجام داده‌اند؛ براین‌اساس، آلمان‌غربی امکان تلاش میانجیگرانه جامعه اروپایی را مطرح کرده است. شینتارو آبه وزیر امور خارجه ژاپن نیز پس از دیدار اخیر خود از ایران، از وجود فضای مثبت در میان مقامات جمهوری اسلامی ایران خبر داده است.[۷۲] روزنامه کریستین ساینس مانیتور نیز در شماره امروز خود از تلاش ایالات متحده برای منصرف‌کردن فرانسه از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق خبر داد. این روزنامه با یادآوری تهدید ایران مبنی‌بر بستن تنگه هرمز درصورت حمله عراق به تأسیسات نفتی آن کشور، به نقل از کارشناسان نظامی آورده است: «ایران به‌راحتی قادر است نقشه خود را عملی سازد و می‌تواند با نصب کمتر از 100 مین شناور در مناطق استراتژیک دهانه هرمز مانع از صدور نفت کشورهای عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی شود.» در پایان این مقاله، ضمن اشاره به قدرت تخریبی بالای هواپیماهای سوپراتاندارد، انگیزه صدام از تهدید به انهدام تأسیسات نفتی ایران، به نقل از برخی محافل سیاسی فرانسه این‌گونه ارزیابی شده است: «هدف صدام حسین آن است که از این هواپیماها به‌عنوان اهرمی برای کشیدن ایران به دور میز مذاکره استفاده کند.»[۷۳]

گزارش - 276

روزنامه کیهان در شماره امروز خود مشروح آخرین جلسه مناظرات زندانیان عضو سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را منتشر کرد. در ابتدای این جلسه، ابوالقاسم اثنی‌عشری با اشاره به مباحث مطرح‌شده در جلسات پیشین، موضوع این جلسه را بحث و گفت‌وگو درباره «عملیات مهندسی» یا همان عملیات شکنجه‌گری و همچنین عملیات ویژه منافقین عنوان کرد و بعضی محورهای جلسه را این‌گونه برشمرد: تحلیل سازمان از آغاز عملیات مهندسی، نحوه توجیه و انعکاس عملیات مهندسی در بین نیروهای تشکیلاتی و تفاوت‌های عملیات مهندسی با عملیات نظامی. پس از آن، مهران اصدقی فرمانده نظامی اول تهران، ضمن تشریح نحوه تشکیل بخش عملیات مهندسی، نمونه‌هایی از اقدامات این بخش از سازمان را ذکر کرد؛ در ادامه جلسه، چند نفر از اعضای واحدهای عملیاتی تروریستی ویژه سازمان، توضیحاتی را درمورد این‌گونه اقدامات و اهداف سازمان از آنها بیان کردند.[۷۴]

گزارش - 277

با تداوم درگیری‌های داخلی در لبنان، وزارت امور خارجه ایران با صدور اطلاعیه‌هایی جداگانه ضمن محکوم‌کردن مداخله نیروهای خارجی در این درگیری‌ها، در قبال بیانیه نهایی اجلاس بین‌المللی فلسطین نیز موضع‌گیری كرد. سخنگوی وزارت امور خارجه امروز ضمن محکوم‌کردن مداخلات نیروهای غربی در لبنان، گفت: «حرکت اخیر نیروهای مداخله‌گر فرانسوی ... این واقعیت را آشکار می‌سازد که نیروهای چندملیتی حافظ به‌اصطلاح صلح در لبنان نه‌تنها تأمین‌کننده آرامش و امنیت این کشور نیست، بلکه به‌عنوان اهرمی درجهت پیاده‌کردن سیاست‌های استعماری کشورهای غربی در منطقه و لبنان به کار می‌رود.»[۷۵] امروز همچنین وزارت امور خارجه ایران با انتشار اطلاعیه‌ای درمورد بیانیه پایانی اجلاس جهانی سازمان ملل متحد درمورد فلسطین، شناسایی تلویحی رژیم صهیونیستی در این بیانیه را غیرقابل قبول خواند؛ در این اطلاعیه آمده است: «شناسایی تلویحی حق حاکمیت رژیم صهیونیستی توسط کنفرانس جهانی سازمان ملل درباره فلسطین که بیانیه پایانی آن در ژنو انتشار یافت، بی‌تردید جامعه بین‌المللی را دربرابر ملت آواره و ستم‌دیده فلسطین و افکار آزاده جهان مورد سؤال قرار داده است. تأکید کنفرانس مبنی‌بر تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی و قید خروج رژیم صهیونیستی از سرزمین‌های اشغالی از سال 1967 به معنی صحه‌گذاشتن بر موجودیت غاصبانه و غیرمشروع این رژیم و تأیید آشکار 35 سال تجاوز و جنایت استکبار جهانی و صهیونیسم بین‌المللی برعلیه امت فلسطین و ملل مسلمان و عرب منطقه بوده و هرگز نمی‌تواند برای ملت‌ها و وجدان‌های بیدار بشری قابل‌قبول باشد. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همان‌گونه‌که در کنفرانس فوق نیز اعلام داشته است ضمن رد هرگونه موضع و اقدامی که مستقیم یا غیرمستقیم متضمن شناسایی رژیم صهیونیستی باشد، بار دیگر اعلام می‌کند که بازگشت صلح و آرامش به خاورمیانه و اعاده حقوق ملت فلسطین تنها با محو کامل رژیم صهیونیستی و تشکیل کشور مستقل و آزاد فلسطین در تمامی خاک فلسطین امکان‌پذیر است.»[۷۶] در همین ‌حال، به نوشته روزنامه صبح آزادگان، روزنامه سوئدی افتون بلادت در شماره اخیر خود با اشاره به درگیری‌های اخیر لبنان و تلاش شیعیان این کشور برای تغییر ساختار غیرعادلانه سیاسی، این رویدادها را حاکی‌از هویت‌یابی شیعیان ارزیابی کرده و آورده است: «درگیری‌های هفته اخیر در لبنان تنها نشان‌دهنده یک جنگ و انشعاب دیگر نیست، بلکه این درگیری نشان‌دهنده بازیابی شیعیان و اینکه دیگر در آن قالب رخنه‌شده قبلی نخواهند ماند می‌باشد.»[۷۷]

گزارش - 278

آخرین بخش گزارش "گشت‌وگذار در لبنان و نگاهی به عملکرد نیروهای ایرانی" امروز در روزنامه جمهوری اسلامی منتشر شد. در این گزارش، آزادی خرید و فروش اسلحه در لبنان، یکی از مهم‌ترین عوامل بروز ناآرامی‌های دائمی در این کشور عنوان شده است. براساس این گزارش، در بعضی شهرهای لبنان ازجمله بعلبک حتی نوجوانان پانزده‌ساله نیز اسلحه دراختیار دارند؛ در این شهر فروشگاه اسلحه نیز دایر است و بدون هیچ‌گونه محدودیتی، سلاح و مهمات می‌فروشد. به گفته یکی از نیروهای پاسدار، «بسیاری از مردم در لبنان صاحب مسلسل، تیربار، آر.پی.جی، مسلسل‌های سبک و سنگین و نارنجک هستند و برای حمل‌ونقل آنها در ملأعام هیچ محدودیتی برای خود قائل نیستند.» به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی، باتوجه‌به اوضاع کنونی لبنان، علمای مذهبی و رهبران شیعه نیز به این نتیجه رسیده‌اند که مردم باید در هر حال، آماده دفاع باشند تا جایی‌که «امام‌جمعه شهر بعلبک در خطبه‌های نمازجمعه 28/5/1362 خود رسماً از مردم دعوت کرد تا پس‌انداز خود را صرف خرید اسلحه کنند تا بتوانند با رژیم جنایتکار اسرائیل وارد نبرد مسلحانه شوند.» روزنامه جمهوری اسلامی در پایان این سلسله‌گزارش‌ها راهکارهایی را برای آشنایی بیشتر مردم لبنان با واقعیت‌های ایران و صدور انقلاب اسلامی مطرح کرده است: 1. تلاش مستمر و پیگیر سپاه پاسداران برای ایجاد وحدت بین پیروان ادیان و مذاهب گوناگون به‌ویژه شیعیان و اهل سنت. 2. تولید و ارسال نشریات عرب‌زبان ازسوی وزارت ارشاد اسلامی و تقویت فرستنده‌های عربی صداوسیما. 3. توسعه فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی سپاه در لبنان. 4. اعزام مبلغین آگاه و واجد شرایط و اهتمام بیشتر سازمان تبلیغات اسلامی به این امر. 5. ایجاد تسهیلاتی برای مسافرت اتباع مسلمان لبنانی به ایران.[۷۸]



پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/17

  1. سند شماره 13073/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه ارزیابی خطوط پدافندی نیروهای خودی و دشمن در عملیات والفجر4، (قرارگاه حمزه، 17/6/1362، نوار شماره 13073)، صص 13 - 1.
  2. گزید اسناده عملیات والفجر4، جلد3، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به رکن2 قرارگاه عملیات شمال‌غرب، 1/7/1362، ص21.
  3. سند شماره 354462 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه 11 (اطلاعات) به طرح و عملیات و اطلاعات - عملیات، 19/6/1362، صص 4 - 3.
  4. سند شماره 12735/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه تأمین نیرو عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 17/6/1362، نوار شماره 12735)، صص 14 - 1.
  5. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، صص 35 - 34.
  6. سند شماره 12735/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  7. سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 13/6/1362 تا 28/6/1362، صص 68 - 64؛ و - سند شماره 13015/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی خط ‌حد یگان‌های قرارگاه مقدم حمزه در عملیات والفجر4، (قرارگاه حمزه، 17/6/1362، نوار شماره 13015)، صص 41 - 1.
  8. سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 35 - 26.
  9. روزنامه کیهان، 19/6/1362، ص1.
  10. سند شماره 343888 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، 19/6/1362.
  11. سند شماره 354464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای از رکن3 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به رکن3 فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، 18/6/1362، ص1.
  12. سند شماره 343966 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (ركن3) به استانداری کردستان، 17/6/1362.
  13. سند شماره 343978 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به استانداری کردستان،17/6/1362.
  14. سند شماره 44791 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سازمان مرکزی ارتش جمهوری اسلامی ایران به دفتر امام خمینی، 17/6/1362.
  15. سند شماره 343967 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به فرماندهی عملیاتی قرارگاه ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران در شمال‌غرب، 17/6/1362.
  16. سند شماره 343965 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به استانداری کردستان، 17/6/1362.
  17. سند شماره 351422 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه بوکان به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 19/6/1362.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 173، 18/6/1362، ص1، به نقل از رادیو صوت ‌الجماهیر، 17/6/1362.
  19. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 19/6/1362، رادیو بغداد، 17/6/1362، ساعت 16:30.
  20. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 173، 18/6/1362، ص11، مریوان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/6/1362.
  21. گزید اسناده عملیات والفجر4، جلد3، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به رکن2 قرارگاه عملیات شمال‌غرب، 1/7/1362، ص21.
  22. سند شماره 44821 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 18/6/1362.
  23. سند شماره 289645 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، 13/6/1362.
  24. سند شماره 289644 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، 13/6/1362.
  25. سند شماره 289647 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، 14/6/1362.
  26. سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 35 - 26.
  27. سند شماره 290666 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، 15/6/1362.
  28. سند شماره 289184 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به دفتر سیاسی - انتظامی استانداری خوزستان، 15/6/1362.
  29. سند شماره 289264 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام فرمانداری آبادان به دفتر سیاسی - انتظامی استانداری خوزستان، 15/6/1362.
  30. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 19/6/1362، رادیو بغداد، 17/6/1362، ساعت 16:30.
  31. سند شماره 292261 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری آبادان به دفتر سیاسی - انتظامی استانداری خوزستان، 16/6/1362.
  32. سند شماره 289181 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به دفتر سیاسی - انتظامی استانداری خوزستان، 17/6/1362.
  33. سند شماره 289099 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری آبادان به دفتر سیاسی - انتظامی استانداری خوزستان، 17/6/1362.
  34. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، صص 35 - 34.
  35. سند شماره 351398 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 17/6/1362.
  36. سند شماره 44806 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام از مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 17/6/1362.
  37. سند شماره 351398 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  38. سند شماره 113264 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 361، 21/6/1362، ص3.
  39. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص2.
  40. سند شماره 351396 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 17/6/1362، صص 3 - 1.
  41. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص16، ارومیه - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  42. سند شماره 113266 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین غرب کشور، شماره 129، 26/6/1362، ص3.
  43. سند شماره 351417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 20/6/1362، ص3.
  44. سند شماره 343898 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، 20/6/1362.
  45. سند شماره 44804 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 17/6/1362.
  46. سند شماره 351322 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه سلماس به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 19/6/1362.
  47. سند شماره 351339 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به اطلاعات سپاه پیرانشهر، 18/6/1362.
  48. سند شماره 361384 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی از رکن3 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به رکن3 فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، ص1.
  49. سند شماره 354464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 3 - 1.
  50. سند شماره 351320 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه بوکان به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 17/6/1362.
  51. سند شماره 351424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه بوکان به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 17/6/1362.
  52. سند شماره 354202 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به فرماندهی سپاه اشنویه، 19/6/1362.
  53. سند شماره 318344 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اشنویه به طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 18/6/1362.
  54. سند شماره 232047 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعات داخلی نخست‌وزیری، شماره 265، 26/6/1362، ص2.
  55. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 173، 18/6/1362، ص9، تبریز - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/6/1362.
  56. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص2.
  57. روزنامه اطلاعات، 17/6/1362، ص2.
  58. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص10.
  59. همان.
  60. روزنامه کیهان، 19/6/1362، ص2.
  61. روزنامه اطلاعات، 19/6/1362، ص3.
  62. سند شماره 343888 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، 19/6/1362.
  63. روزنامه اطلاعات، 19/6/1362، ص3.
  64. روزنامه اطلاعات، 17/6/1362، ص2.
  65. همان، ص4.
  66. روزنامه صبح آزادگان، 17/6/1362، ص2.
  67. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص2.
  68. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص12.
  69. روزنامه کیهان، 19/6/1362، ص3.
  70. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، نشریه شماره 102، 17/6/1362، ص3.
  71. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 19/6/1362، ص9، رادیو صدای امریکا، 17/6/1362، ساعت 21:30.
  72. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 173، 18/6/1362، صص 7 - 5، پاریس - خبرگزاری آلمان‌غربی، 17/6/1362.
  73. همان، صص 31 و 32، روزنامه کریستین ساینس مانیتور، 17/6/1362.
  74. روزنامه کیهان، 17/6/1362، صص 18 و 19.
  75. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص9.
  76. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص3.
  77. روزنامه صبح آزادگان، 19/6/1362، ص14.
  78. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص5.