1365.02.16
روزشمار جنگ سال 1365 1365.02.16 | |
---|---|
نامهای دیگر | شانزده اردیبهشت |
تاریخ شمسی | 1365.02.16 |
تاریخ میلادی | 6 مه 1986 |
تاریخ قمری | 26 شعبان 1406 |
گزارش - 1
1. امروز در قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران چند جلسه برگزار شد. اولین جلسه با حضور علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، رحیم صفوی جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه، علی عبداللهی مسئول طرح و عملیات قرارگاه نیروی زمینی سپاه، محمد پیشبهار جانشین مسئول اطلاعات قرارگاه نیروی زمینی سپاه و سيدمهدی مبلغ جانشین مسئول ستاد نیروی زمینی سپاه از ساعت 9:15، آغاز و تا حدود ساعت 12، ادامه یافت. در این جلسه ابتدا درباره تشکیل گردانهای قائم برای استقرار در خطوط دفاعی بحث شد. سپس رحیم صفوی، محمد پیشبهار و سيدمهدی مبلغ که روز 12 اردیبهشت، برای بررسی خطوط پدافندی عازم دو جبهه میانی و شمالی شده بودند، درباره وضعیت خطوط پدافندی گزارش دادند. مهدی انصاری راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه نیروی زمینی سپاه، درباره مطالب مطرح شده در اين جلسه آورده است: درپی حملات ارتش عراق در ماههای اخیر به خطوط دفاعی نیروهای جمهوری اسلامی و اشغال مواضع آنها، سپاه پاسداران باوجود كمبود نيرو و امكانات، علاوهبرحضور فوري در منطقه اشغالشده و برعهدهگرفتن طراحي عمليات عليه قواي دشمن و دفاع از مناطق مهم، تصميم گرفت براي مقابله با تكرار حملات ارتش عراق و جلوگیری از نفوذ نیروهای دشمن به خطوط دفاعي ارتش اقدام عملياتي لازم را انجام دهد. علی عبداللهی در تشریح فعاليتهايي که تاکنون دراینمورد انجام شده، گفت برای هر یگان سپاه پاسداران یک گردان قائم در نظر گرفته شده و سازمان و نیرو و امکانات و تجهیزات آن مشخص شده است. این گردانها از نوع گردانهای سنگین است كه 600 نیرو دارد و دارای ستاد، سلاح و ادوات، سازمان تدارکات و... است طوریکه تا حدودی از لحاظ پشتیبانی و تأمین آتش پشتیبانی خط پدافندیاش خودکفا است. در ادامه جلسه علي عبداللهي طول خط حدی را که برای هر یگان سپاه پاسداران در سراسر خطوط پدافندی مشخص شده اعلام كرده و توضیح داد که برای تعیین خط حد هر یگان دو موضوع در نظر گرفته شده است: یکی آشنایی یگان به منطقه و فعالیت قبلی در آن و دوم تاحدامکان نزدیکی عقبه یگان به منطقه تعیینشده. چند نمونه از خط حدهایی که برای پدافند به گردانهای قائم چند یگان مشخص شده، چنين است: لشکر7 ولیعصر(عج) منطقه چزابه 5 کیلومتر، لشکر41 ثارالله(ع) از فرخآباد مهران و ادامه آن زیر ارتفاعات قلاویزان تا شیار گاوی 6 کیلومتر، لشکر14 امام حسین(ع) از پاسگاه زید بهطرف ابرویی 4 کیلومتر، لشکر8 نجف ارتفاعات سورن و چالهسبز، لشکر25 کربلا از ترابه تا پاسگاه دژ 13 کیلومتر، تیپ امیرالمؤمنین(ع) از چنگوله تا پاسگاه آبزیادی و... . [۱] بخش دوم این جلسه به گزارش نتايج بازديد رحیم صفوی و محمد پیشبهار از محورهای مختلف جبهه شمالغرب و جبهه میانی اختصاص یافت. در این بازدید وضعیت محورهای مختلف، مشکلات و ضعفهای خطوط پدافندی؛ وضعیت یگانها و نیروهای پدافندکننده؛ محورهایی که امکان اجرای عملیات در آنها وجود دارد؛ تحرکات اخیر ارتش عراق در هر محور و واکنش نیروهای خودی؛ ضعف و قوت یگانهای مستقر در مناطق مختلف این جبهه؛ نیازهای موجود درزمينه نیرو، آموزش و تجهیزات؛ اقدامات یگانهای خودی برای مقابله با حملات احتمالی دشمن؛ خطوط دفاعی ضعیف و مناطق خالی از نیروی دفاعی؛ چگونگی ارتباط و هماهنگی یگانهای سپاه و ارتش در این دو جبهه و چگونگی رفع ضعفها و ایجاد هماهنگی مناسب و... بررسی شد. در این گزارش گفته شد که ارتش عراق در منطقه دیانا (در شمال عراق روبهروی پیرانشهر ایران)، با افزودن يك تيپ به يگانهاي مستقر در اين منطقه نيروهاي خود را تقويت کرده و علاوهبر آوردن 100 بالگرد، توپهای خود را هم جلو کشیده است. رحیم صفوی افزود در مقابل ارتش عراق در این منطقه، تیپ قدس سپاه پاسداران با 7 گردان و همچنين یک تیپ از ارتش مستقر است. وی گفت: نیروهای خودی و دشمن بهتازگي در این منطقه فعال شدهاند و این منطقه که شاید در شش ماه گذشته هیچ شهیدی نداشته، در چند روز اخیر روزانه یکی، دو شهید و ده، دوازده مجروح براثر آتش دشمن داشته است. رحیم صفوی اضافه کرد که هرچند بیشتر تیپهای خودی که در این جبهه مستقر هستند، در عملیاتهای اصلی و درگیریهای سخت با دشمن شرکت نداشتهاند، اما اگر هشیار باشند و در حفظ شیارها و محورهایی که امکان نفوذ هست، بکوشند و با عملیات هلیبرن عراق مقابله کنند، دشمن نمیتواند کاری بکند. وی توضیح داد که البته خوبی تیپهای مستقر در جبهه شمالی این است که برخلاف یگانهای مستقر در جنوب، اینها سنگین نشدهاند و بهسادگی قابلیت جابهجایی و انتقال دارند. محمد پیشبهار نیز گفت که بهدلیل تحرکات اخیر ارتش عراق، فرماندهان یگانهای خودی در برخی محورهای جبهه شمالی فعال شدهاند و در یک هفته چندبار به خطوط دفاعی سرکشی میکنند، هم سپاه و هم ارتش توپ اضافه کرده و خطها را تقویت کردهاند. از سوی دیگر، رحیم صفوی ضمن تأکید بر اهمیت منطقه سردشت توضيح داد که در این منطقه نيرويي از سپاه حضور ندارد و ارتفاعات مشرف بر سردشت کاملاً در معرض خطر و هجوم دشمن است و باید برای تصرف ارتفاعات این منطقه اقدام شود. در ادامه گزارش، در تشريح وضعیت مناطق دیگر ازجمله دربندیخان، ارتفاعات شاخشمیران، هزارقله، ارتفاعات لری و... گفته شد که روی ارتفاعات لری 2 تیپ از ارتش و پایینتر از آن هم تیپ15 امام حسن(ع) و یک گردان جندالله از سپاه مستقر است. همچنین در دشت پنجوین كه باتلاقی است هیچيك از يگانهاي خودی مستقر نیستند، برای همین نیروهای دشمن میتوانند از آن عبور کنند، ضربه بزنند و برگردند. قرار شد دو سه ماه دیگر كه وضعیت زمین مناسب میشود در این دشت خاکریز احداث شود. همچنین ازجمله دلایل ناهماهنگی در برخی محورها، نبود ارتباط منسجم میان فرماندهان ارتشی و سپاهی ذكر شد و بر ضرورت وحدت فرماندهی در این محورها تأکید گردید. محمد پیشبهار در ادامه، فعالیت تیپ57 ابوالفضل(ع) را در منطقه شاخشمیران، شاخسورمر و یالهای آن و نیز اقدامات تیپ ویژه شهدا را در پایین تیپ57 و منطقه برددکان و فعالیتهای شناسایی این دو تیپ را توضیح داد. وی خط حد قرارگاه نجف2 سپاه را از شاخکوشی تا چنگوله ذکر کرد و گفت: منطقه باغکوه تقویت شده، ولی توان ما در منطقه سرپل ذهاب ضعیف است. وی افزود: هرچند منطقه قصرشیرین تقویت شده، ولی همچنان در معرض تهدید دشمن است. همچنین در منطقه نفتشهر خط دشمن جلوتر از نفتشهر بوده و این شهر در منطقه اشغالی قرار دارد. در ادامه، محمد پيشبهار درباره منطقه مهران و فعالیتهای دشمن در این منطقه گفت: در منطقه مهران خط ما روی ارتفاعات کانیسخت و خط دشمن روی ارتفاعات قلاویزان است. دشمن بهتازگي منطقه مهران را با یک تیپ تقویت کرده و بهوسيله بالگرد فعالیتهای شناسایی داشته است. به گفته پیشبهار درپی تحرکات دشمن در این منطقه، با هماهنگی فرماندهان سپاه و ارتش روی مراكز تجمع دشمن آتش شدیدی اجرا شد. درواقع عوامل مختلفي مانند تلاش و اقدامات سپاه در منطقه، اجرای فعالیتهاي روانی و تبلیغاتی در ایلام، تشکیل قرارگاهی با حضور امامجمعه، استاندار، شهردار و...، راهپیمایی مردم در شهر و هشدار درمورد اینکه عراق قصد اشغال مهران را دارد، موجب شد ارتش عراق از تصمیم احتمالی خود برای تصرف خطوط پدافندي ارتش ايران در مهران در اواخر فروردینماه گذشته منصرف شود. البته در این جلسه هشدار داده شد که توان نیروهای خودی در منطقه مهران ضعیف و این شهر همچنان در معرض تهدید است بهطوريكه نیروهای دشمن میتوانند جاده اصلی مهران را بهسرعت ببندند و این شهر را اشغال کنند.* محمد پيشبهار در ادامه جلسه گفت: منطقه چکهموسی تقریباً خالی است و نیروی کمی از ارتش در آنجا مستقر است که با تحرک اخیر دشمن در این منطقه، ارتش تا حدي نيروهاي خود را تقویت کرده، ولی همچنان در معرض تهدید قرار دارد. وی افزود: در منطقه چنگوله تیپ امیرالمؤمنین(ع) سپاه پاسداران، 4 گردان نیرو و 6 کیلومتر خط دارد که توان خوبی است و آتش پشتیبانی مناسبی دارند، درضمن توپخانه ارتش هم به آنها کمک میکند. علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، در این جلسه پیشنهاد کرد نیروهایی از واحد طرح و عملیات سپاه که درحال آموزش هستند، برای آموزش عملی، همراه با مربیان خود در یک مأموریت 15 روزه، سراسر خطوط پدافندی را بررسی و ضعفها را مشخص کنند و پیشنهادهای لازم را برای استحکام، تقویت و اصلاح خطوط پدافندی بدهند. با موافقت حاضران قرار شد اين پيشنهاد عملی شود. علی شمخانی همچنین عملیات روانی دشمن را که مدتی است با تحرکاتي نظير فرستادن نیروی شناسایی به خطوط خودی در مناطق مختلف، بازکردن میدان مین، تظاهر به تک و همچنين اجرای تک در برخی خطوط، به راه افتاده و فکرها و توانها را از تمرکز روی عملیات و اقدامات اصلی بازداشته است، تاکتیکی موفق برای دشمن خواند. وی در پایان جلسه تشکیل قرارگاههای عملیاتی و پدافندی در مناطق مهم، ازجمله تشکیل قرارگاه نصرت در منطقه هور را شیوهای موفق ارزيابي کرد که بحث دراینباره و ضرورت تداوم این شیوه ادامه یافت.[۲]
گزارش - 2
2. در دومین جلسه امروز فرماندهان نیروی زمینی سپاه، علی فضلی و علی عبداللهی به تشريح عملیات 13/2/1365 در منطقه فکه و علل ناکامی آن پرداختند. در این جلسه که در مقر شهید همت در شرق شهر فاو برگزار شد علی شمخانی، رحیم صفوی، عزیز جعفری، احمد غلامپور، یعقوب زهدی، محمد پیشبهار، محمد باقری، علی فضلی و علی عبداللهی حضور داشتند. ابتدا علی فضلی فرمانده تیپ10 سیدالشهدا(ع) سپاه، گفت: روز یازدهم اردیبهشت، درحال استقرار نیرو در جزیره مجنون بودیم که رحیم صفوی ابلاغ کرد به فکه برویم. پس از رسيدن به فكه و بررسیهاي اولیه متوجه شدیم دشمن با گذشت 24 ساعت از عملیات، 2 خاکریز احداث کرده و جلوي مواضع خود را سیمخاردار کشیده است. بعد از شناساییها، برای اجرای عملیات در 6 محور شناساییشده، 6 گردان عملیاتی و 2 گردان احتیاط سازماندهی کردیم. روز عملیات هواي منطقه ابری و مهآلود بود که رفتهرفته باران شروع شد. ساعت 23:15 روز 13/2/1365، با رمز "یا سیدالشهدا(ع)" عملیات شروع و در همان ابتداي عملیات تعدادی تانک دشمن منهدم شد. دشمن 3 تیپ در منطقه داشت (تیپهای 6، 17 و 24) ولی در همان روز عملیات، 3 تیپ دیگر (2 تیپ زرهی و یك تیپ مكانیزه از لشكر1) برای جايگزيني با نیروهايی كه قبلاً عمل كرده بودند به منطقه آمدند و با شروع عملیات، عملاً همه 6 تیپ برای مقابله با عملیات ما به كار گرفته شدند. عمده مقاومت نیروهای عراقی هم نزدیك جاده اصلی بود كه واحدهای زرهیاش در آنجا استقرار داشتند. دشمن از نیروی پیاده كمی استفاده كرد. بههرحال، نیروهاي ما پس از یکی دو کیلومتر پیشروی در عمق با نیروهای دشمن درگیر شدند. در جریان عملیات گردان قمربنیهاشم(ع) در جناح راست که گفته بودیم براي کمک به گردان دیگر بیاید، بهدلیل پیچیدگی زمین و عارضههای فراوان راه را گم کرد. گردانهای حضرت قاسم(ع) و حضرت علیاصغر(ع) و همچنين گردانهای زهیر و زینب(س) باوجود موفقیت در انهدام دشمن، نتوانستند باهم الحاق کنند و فقط گردان حضرت علیاکبر(ع) توانست به هدف خود برسد. عرض منطقه عمليات زمين حدود 30 كيلومتر و زمین منطقه نبرد واقعاً نیروخور است. از طرفی برخی فرماندهان ازجمله اسكندرلو فرمانده گردان حضرت علياصغر(ع) و حسني فرمانده گردان المهدي(عج) شهيد شدند و معاون دوم گردان حضرت علیاصغر(ع) زخمی شد. لذا پیشبینی کردیم اگر نیروها با همان وضعیت در منطقه بمانند با پاتک مواجه میشوند که همینطور هم شد. با گذشت حدود 6 ساعت از عملیات، ساعت 5 صبح، عراق پاتک شدیدي اجرا کرد که ما گفتیم نیروها سریع شهدا و مجروحان را از منطقه تخلیه کنند. بدين ترتيب تا ساعت 8:30 همه گردانها به مواضع قبلی بازگشتند. علی فضلی افزود: در این عملیات حدود 70 شهید دادیم که 49 نفر از آنها به عقب آورده شدند. در میان شهدا، 2 فرمانده گردان و مسئول پرسنلی لشکر هم بود. حدود 300 نفر هم زخمی شدند که 70 درصدشان سرپایی مداوا شدند. وی مشکل فعلی یگان خود را کمبود ماشین، مهمات، اسلحه، آب و غذا ذکر کرد.[۳] همچنین علی عبداللهی که ازطرف فرماندهی نیروی زمینی سپاه به منطقه فکه رفته بود، امروز، پس از بازگشت از فکه در گزارشی به علی شمخانی گفت: باتوجهبه توان زیاد دشمن در منطقه و کمبود نیروی خودی، ما برای عملیات نیاز به 4 گردان دیگر داشتیم، ولی ناچار با همین نیروی موجود عمل کردیم.**[۴]
گزارش - 3
3. در جلسه مشترک فرماندهان نیروی زمینی سپاه پاسداران با اعضای کمیته بررسی مشکلات جنگ مجلس شورای اسلامی، مهمترین مسائل و مشكلات و موضوعاتي نظير سیاست جنگی عراق، ضرورت توجه بیشتر مسئولان کشور به پشتیبانی از جنگ و رفع کمبودها و ضرورت توسعه سازمان رزم سپاه مورد بحث و بررسي قرار گرفت. امروز، در قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران، فرمانده نیروی زمینی، جمعی از مسئولان اين قرارگاه*** و فرماندهان یگانها با تعدادي از نمایندگان مجلس شورای اسلامی**** که به عنوان "کمیته بررسی مشکلات جنگ" به جبهه جنوب آمدهاند، مسائل و مشکلات جنگ را بررسی كردند. در این جلسه ششساعته موضوعات متعددی مطرح شد. ابتدا فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران به تشریح سابقه سیاست جنگی عراق مبتنیبر راهبرد "پدافند در زمین و آفند در همهجا" پرداخت. سیاستی که بعد از عملیات بیتالمقدس در سال 1361، اتخاذ شد و تا عملیات والفجر8 ادامه یافت. بعد ازعمليات والفجر8 عراق سیاست جنگی خود را به آفند در همهجا، حتی در زمین، تغییر داد و با اجرای این راهبرد جدید در طول دو ماه اخیر توانست با چند عملیات محدود، مواضعی از خطوط پدافندی نیروهای خودی را در خاک ایران به اشغال درآورد. علی شمخانی افزود: تهاجمات زنجیرهای اخیر عراق بدینمعنی خواهد بود که آیا ما در فاو تمرکز کنیم و صرفاً این جبههها را نگه داریم یا در جبههای که عراق خودش انتخاب میکند، بجنگیم؟ امروز، ما در وضعیتی قرار گرفتهایم که برای انتخاب منطقه نبرد، اختیاری نداریم بلکه مجبوریم در چارچوب خاصی که زمان آن را هم عراقیها بر ما تحمیل کردهاند عمل کنیم. این وضعیت ناامیدکننده و تیره است. وی دلیل بروز چنین وضعیتی را کمتوجهی برخی مسئولان کشور به مسئله جنگ و سستی در پشتیبانی جنگ اعلام كرد و راه مقابله با سیاست جنگی جدید عراق را توسعه سازمانی سپاه و حمایت همهجانبه از جنگ دانست. فرمانده نیروی زمینی سپاه به نمایندگان مجلس گفت که میدان جنگ میدان انتخابات نیست که هر زمانی تصمیم گرفته شود بتوان مردم را به خیابان كشاند، جنگ لوازمی میخواهد که اگر آن را در طول زمان فراهم نکنیم، نمیتوانیم هر زمان كه خواستیم تصمیم به اجرای اهدافمان بگیریم. ما برای پیروزی مستمر در میدان جنگ بایستی از سال 1360، تصمیماتی میگرفتیم که امروز همچنان بتوانیم به آفند ادامه دهیم. تصمیمات و اقدامات روزانه در جبهه، قابلتوجیه و اجرا نخواهد بود. عراق در سال اول جنگ، بعدازآنکه در هجوم به ایران ناکام ماند به این نتیجه رسید که یکی از علل اين ناكامي کمبود نیروی نظامی است. درپی آن بهسرعت تمام توانش را براي رفع این نقص به كار گرفت و توانست ارتش را از 3 سپاه با توان 12 لشکر و 5 تیپ مستقل در سال اول جنگ به 7 سپاه با توان 35 لشکر توسعه دهد. عراق با توسعه سازمان رزم و تجهیز آن، یگانهای جدید تأسیس و آنها را به جای یگانهای اصلی در خطوط نبرد مستقر کرد و برای غلبه بر ما، یگانهای سازمانی قویتر را در احتیاط و آماده نگه داشت و هرجا ما برای عملیات تجمع میکردیم، آنها را علیه ما به کار گرفت. یکی از دلایل موفقیت ارتش عراق در عملیات بدر یا عملیات خیبر همین بود. اين درحالی است که بعد از عملیات بیتالمقدس نهتنها توان جدیدی به ما (سپاه پاسداران) اضافه نشد، بلکه توان امروز ما از آن زمان هم کمتر است. این وضعیت ناشیاز فقدان آیندهنگری کسانی که در جبههها میجنگند، نیست، زیرا دلایل و شواهد فراوانی وجود دارد که سپاه پاسداران اعلام نیازمندی میکرد و اقداماتی را هم شروع کرد، ولی بهدلیل نبود وحدت و درکنشدن مشکلات جنگ و منفکبودن مسائل پشتجبهه با جبهه، هرگز برنامهها به ثمر نرسید. وقتی سپاه بعد از عملیات والفجر مقدماتی اعلام کرد ما باید لشکرهایمان را به سپاه تبدیل کنیم، بهجای تحلیل صحیح این نیاز، عناصر زیرک درارتباطبا عناصر سادهاندیش با زدن برچسبهای سیاسی، برنامه سپاه را نهتنها به شکست کشاندند، بلکه درون سپاه را نیز به مخالفت واداشتند و دراینباره جزوهها نوشتند و بهجای آنکه آیه "وَ اَعِدّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ"***** را سرلوحه كار خود قرار داده و موجب رشد نظامی شوند، با هرکسی صحبت میکردی میگفت "کَمْ مِّنْ فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةٍ کَثیرَةٍ"****** لذا نهتنها برنامه توسعه سازمان رزم متوقف شد و هیچگونه رشدی نکردیم، بلکه توانمان نسبت به گذشته كمتر شد. در این وضعیت عراق همزمان با رشد سازمان نظامی خود، اهتمام زیادی به تقویت دستگاههای اطلاعاتیاش کرد. علاوهبرآن از توان گروهکهای ضدانقلاب، عناصر وابسته به رژیم گذشته و شبکه نیروهای خلق عرب استفاده کرد و از وضعیت ما کسب اطلاع کرد. سپس با تغییر سیاست جنگیاش (آفند در همهجا) به مواضع ما حمله کرد و یکبهیک مناطقی را که در تصرف ما بود، گرفت. البته حدس ما این بود که عراق راهبرد خود را تا حد بازپسگيري زمينهاي تصرفشده توسعه دهد، ولی با عملیات در منطقه فکه و سخنرانی صدام و مقامات حزب بعث مشخص شد که عراق تصمیم گرفته در حد توان و مقدوراتش، وارد خاک ایران شود و به عملیاتهای آفندی ادامه دهد. فرمانده نیروی زمینی سپاه علاوهبر حمایت نكردن از روند توسعه سازمان رزم سپاه، ظرفیت ناقص یگانهاي موجود و ناتوانی آنها برای اجرای عملیات علیه دشمن را از دیگر دلایل بروز وضعیت كنونی برشمرد و افزود: «در چنین وضعیتی اگر حتی مردم هم به جبههها بیایند سازمان ابلاغی یگانهایمان كامل نشده است و اگر بیش از این ظرفیت هم نیرو بیاید این نیرو را نمیتوان به کار گرفت، چون تازمانیکه در سازمان، فرمانده، سلاح، ماشینآلات مهندسی و... نباشد، نمیشود برای نیروی رزمنده تصمیمگیری کرد و توان آفندی ایجاد کرد. توان آفندی منوط به چند عامل است: 1. آنچه داریم، درست آماده کنیم. 2. عواملی را كه در پدافند داریم بهنحوی به کار گیریم که بتوانند توان آفندی ما را زیاد کنند. 3. آنچه داشتیم را گسترش بدهیم، یعنی از عملیات بدر به بعد، آنچه را که در یگانها منهدم شده جایگزین کنیم.» علی شمخانی در پایان سخنان خود هماهنگی و همکاری عوامل پشتجبهه با جبهه را یک ضرورت دانست و تأکید کرد: «باید یک فکر اساسی شود. یعنی نمیشود ما بخشی از این مملکت را مأموریت ادامه زندگی بدهیم و بخشی از این مملکت را مأموریت ادامه جنگ. هر تصمیم که در این دو طرف گرفته میشود روی همدیگر تأثیر میگذارد. ما باید مشخص کنیم به کجا میخواهیم برویم، بعد بر مبنای آن تصمیم خودمان را بگیریم. ... اگر از زمینههای بالقوه فراوانی كه در زمینههای اقتصادی، نظامی و حضور مردم داریم ... استفاده نکنیم، نمیتوانیم در انتظار معجزههای الهی باشیم. در تاریخ هم خداوند هیچ ملت بیتحرکی را به نزول معجزه به این وسعتی که ما انتظار داریم وعده نداده است.»[۵]
گزارش - 4
4. در ادامه جلسه فرماندهان و مسئولان واحدهای ستادی و پشتیبانی قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران با اعضای کمیته بررسی مشکلات جنگ مجلس شورای اسلامی گزارشی از کمبودهای جاری در جبههها بیان شد. در این جلسه احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا، از کمبود امکانات بهویژه تجهیزات مهندسی رزمی بهشدت ابراز ناراحتی و انتقاد کرد. وی در بخشی از اظهارات خود گفت: «خدا شاهد است که در یک قسمت از جبههمان چند روز است مرتب شهید میدهیم بهخاطر نبودن چهار دستگاه لودر و بلدوزر. هرچه سروصدا میکنیم که بابا، این چهار دستگاه لودر و بلدوزر را به دست ما برسانید میگویند: آقا نیست! کم است! ...»******* مرتضی صفار معاون فرمانده قرارگاه نوح سپاه نیز به مشکلات نیروی دریایی سپاه اشاره کرد و با بیان سابقه تشکیل اين نیرو بعد از عملیات خیبر، گفت: از آن زمان تاكنون بهدلیل ضرورت پدافند در زمین نتوانستهایم بهطور کامل نیروی دریایی را گسترش دهیم و عملیات کنیم. بهطورمثال مدتهاست قصد داریم روی سکوهای البکر و العمیه عراق در شمال خلیجفارس که برای واحدهای شناوری ما مزاحمت ایجاد میکنند، عملیات کنیم، اما بهدلیل نداشتن شناورهای مناسب نتوانستیم اين كار را انجام دهیم. در ادامه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس مشکل اصلی یگانهای سپاه در پدافند و آفند را ناشیاز كمبود یگان و نیروی رزمی دانست و افزود: هر يگان كه در عمليات شركت ميكند، مثلاً یگانهای ارتش، بعد از دو، سه روز باید تعویض شود چون بیش از این قادر به جنگیدن نیست، ولی یگانهای سپاه پاسداران در منطقه والفجر8، چهل شبانهروز پشتسرهم جنگ کردند، یعنی پس از عملیات هم مدتها در موضع پدافندی برای مقابله با پاتكهای دشمن جنگیدند. مشکل اصلی محدوديت سازمان رزم و توسعهنیافتن آن است. واقعاً اگر بخواهیم جنگ را به جایی برسانیم و به آن سرعتعمل بدهیم با این کندی که اوضاع پیش میرود و ضربههای کوچکی که به دشمن میزنیم اثر نمیکند. ما باید استعداد رزمی خود را به دو یا سهبرابر برسانیم. ما با وضع موجود مجبوریم جاهایی را برای عملیات پیدا کنیم که در آنجا بتوانیم دشمن را غافلگیر كنیم. یکی از فرماندهان ارتش عراق در مصاحبهای بهطور قاطع و محکم گفت كه من مطمئن هستم ایرانیها دیگر در هیچجا نمیتوانند حمله بکنند. یعنی اینها از استعداد رزمی و ضعفهای ما بهطور دقيق مطلعاند. این واقعیتی است که موجب میشود ما از عملیاتها نتیجه مطلوب نگيريم. در ادامه جلسه محمد باقری مسئول اطلاعات نيروي زميني سپاه پاسداران، به چگونگی اقدام عراق برای حفظ سازمان رزم خود اشاره کرد و گفت: دوران خدمت سربازی در عراق سهساله است، ولی بعد از شروع جنگ به هیچکس پایان خدمت ندادهاند، یعنی نیروهایی وجود دارند که 8 سال است سربازی هستند. عراق همچنین همه احتیاطهای خود را فراخوانده، یعنی افراد عراقی از 18 تا 36 ساله الآن در ارتش عراق هستند. بهاينترتيب الآن یکمیلیون نفر در خدمت جنگ دارد که 500 هزار نفر آن رزمی و 500 هزار نفر دیگر پشتیبانیکننده هستند. در عراق خانوادهایی نیست که در جنگ تلفات نداده باشد. در پادگانهای عراق هرساله 2000 افسر وظیفه و 1500 افسر کادر، آموزش میبینند. یكی از دلایل اينكه ما نتوانستیم نیروی کادر آموزش دهیم، نداشتن مکان آموزشی است. محمد باقری افزود كه عراقیها تقریباً تمامی وزارت راه و شرکتهای راهسازی خصوصی و حتی شرکتهای راهسازی خارجی موجود در كشورشان را در خدمت جنگ گرفتهاند. بهگونهای که مثلاً وقتي ما در عملیاتهای خیبر و بدر، به جاده بصره - عماره حمله کردیم تا ارتباط شمال و جنوب عراق را در نزدیک جبهه قطع کنیم، عراق ظرف سه ماه توانست سه جاده در منطقه آبگرفته هور احداث کند. واقعاً کاری طاقتفرسا و باورنکردنی بود، در منطقهای آبی كه در برخی نقاط عمق آب به 7 متر میرسید، جادهای به طول 70 كیلومتر و عرض 12 متر، 13 متر و 18 متر، احداث و بعد هم آسفالت کرد که الآن بهعنوان جاده درجه یک در نقشهها چاپ شده است. همچنین زیر آتش رزمندگان، 50 کیلومتر سیلبند و خاکریز احداث كرد. حدود 30 کیلومتر کانال در خط اولش حفر کرد. برای استقرار 40 گردان توپخانه، پد ساخت. روی خور عبدالله در منطقه امالقصر، که زیر آتش توپهای ما است و گاهی بمباران میکنیم، ظرف همین مدت پلی بهطول 900 متر احداث کرد. با یک حساب سرانگشتی، حدود 5 میلیون مترمکعب فقط خاک روی این جاده ریختند، خاکی که باید از شهر زبیر آورده میشد و برای این کار حداقل 2000 دستگاه کمپرسی نیاز داشت. به عبارتی واقعاً توان مهندسی، تبلیغاتی، نیروی انسانی و سایر امکانات عراق، همه در خدمت جنگ هستند. وی همچنین به نقش تبلیغات در جنگ اشاره کرد و گفت: «در عراق تقریباً تمامی امکانات در خدمت جنگ است. همه رسانهها، رادیو، تلویزیون، مجلات و روزنامهها مختص ارتش است. هر یگانی و هر تیپی برای خودش یک مجله دارد که با روحیات افراد خودش تنظیم میکند. ... هر موقع تلویزیون را روشن کنید تعدادی افسر نشستهاند درمورد جنگ بحث میکنند درحالیکه ما برای کشیدن یک بلندگو در خط که بخواهیم یک تبلیغات روانی [علیه نیروهای دشمن] انجام دهیم، مشکل داریم.»[۶]
گزارش - 5
5. فرماندهان و مسئولان سپاه پاسداران در جلسه با اعضای کمیته بررسی مشکلات جنگ مجلس شورای اسلامی از نحوه برآورد و تخصیص بودجه جنگ و شیوه تقسیم آن بین ارتش و سپاه پاسداران ابراز ناراحتی کردند. در ادامه این جلسه طولانی محمود احمدپور مسئول تداركات سپاه پاسداران، به موضوع بودجه جنگ اشاره کرد و گفت: مشارکت اصلی نمایندگان در عملیات زمانی است که میخواهند بودجه سپاه را تعیین کنند. ما معتقدیم که پول را به سازمانی بدهید که میجنگد. این مسئله هنوز در مملکت حل نشده است كه پول بیشتر را به سازمانی بدهند که نيروي بیشتر و حضور چشمگيري در جنگ دارد. وی با اشاره به افزایش هزینهها، مثلاً 4 برابر شدن مصرف مهمات در عملیات والفجر8 در مقايسه با عملیات بدر، خواستار افزايش بودجه به نسبت هزینهها شد. یکی دیگر از مسئولان سپاه پاسداران نیز با بیان اینكه سپاه سازمانی تازهتأسیس ميباشد كه از قبل هم داراي تجهیزات و تأسیسات اساسی یك نیروی نظامی نبوده و از آغاز جنگ وارد میدان شده است، به توسعه تدريجي و شركت گسترده سپاه در عملیاتهای پیدرپی اشاره كرد و خواستار توجه جدی به نیازهای جنگی سپاه پاسداران شد. وی افزود: اخیراً محسن رفیقدوست رفت و 1500 خودرو شامل آمبولانس و تویوتاوانت از نخستوزیر، گرفت. حالا یک مرد میدان بیاید و باتوجه به نياز يگانها این تعداد را تقسیم کند. درحالیكه جنگ نیازهای زیادی دارد باید سیاست صنعتی کشور را براساس سیاست دفاعی و جنگی تنظیم کرد. زمانی ما نیاز به مین نداشتیم، اما الآن برای جلوگیری از تهاجم دشمن نیاز داریم که مین کار بگذاریم و برای تهیه آن نیاز به بودجه داریم. درواقع برخی موارد به ما تحمیل شد. خداوکیلی سالها نیاز به مینگذاری نداشتیم و سابقه نداشت مین به کار ببریم، اما امروز مجبوریم بهطوريكه یک لشکر در محور خودش 30000 مین کار گذاشته است. امروز، نیاز به ماسک ضدشیمیایی داریم، ولی برای تهیه آن وابسته به خارج هستیم. برای اجراي یک عملیات نیاز به 300 ماشین رفع آلودگی است، ولی نداریم. اکنون یگانها از نبود لودر و بولدوزر رنج میبرند. احمد غلامپور و عزيز جعفری اینجا حضور دارند و شاهد هستند كه چند شب پیش، دنبال دوتا لودر میگشتیم. یعنی ما دوتا لودر در مملکت نداریم؟! اعتبار برای خرید آن نداریم؟! معتقدم داریم. بهاندازهاي که جنگ را اداره کنیم داریم. فقط یک چیز نداریم و آن توجه به مسائل و نیاز واقعی سازمانها است. یکی ديگر از فرماندهان حاضر در جلسه نیز ابراز داشت: باور کنید گاهی اوقات فرمانده لشکر يا يك تیپ را میبینیم از شرمندگی نميخواهيم با او روبهرو شويم چون میدانیم دردش چیست؟ رزمنده ما براي سنگرسازي گوني ندارد. واقعاً بعد از 5 سال برویم در نخلستانها، یک چاه بکنیم و دستهجمعی سرمان را داخل آن کنیم و درد دل کنیم.[۷]
گزارش - 6
6. هواپیماهای ایران پایگاه نظامی رواندوز عراق را بمباران كردند. جنگندههای عراقی نیز علاوهبر یك نفتكش قبرسی، شهر مریوان و چهار پادگان ایران را هدف حمله قرار دادند. این حملات تلفات و خساراتی به بار آورد. ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه نظامی شماره 2462 اعلام کرد: «ساعت 10:30 صبح امروز، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با چند فروند هواپیمای شکاری بمبافکن، محل تجمع هلیکوپترها و نیروهای دشمن واقع در شمال رواندوز عراق را بمباران کردند و سالم به پایگاه خود مراجعت کردند.»[۸] از سوی دیگر، صبح امروز، هواپیماهای عراقی به یک نفتکش قبرسی 273000 تنی موسوم به I.O.R در فاصله 64 كيلومتري جزيره خارک حمله كردند، این نفتکش که حامل 250000 تن نفت سنگین بود، دچار آتشسوزی شد.[۹] قرارگاه رمضان نیز از حمله هوایی دشمن به پادگان و دو نقطه از شهر مریوان خبر داد. این قرارگاه بدون اشاره به نتایج حمله به پادگان شهید عبادت در اين شهر، اعلام کرد كه دو بمب یکی به نزديكي پمپبنزین و به مقابل ساختمان جهاد اصابت کرده است.[۱۰] فرماندار شهرستان مریوان تعداد شهیدان این حمله را 7 نفر و مجروحان را 8 نفر اعلام كرد و افزود بیش از 30 واحد مسکونی، تجاری و چندین خودرو تخریب یا به آنها خسارت وارد شده است.[۱۱] به گزارش سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ این حمله صبح امروز، درحالی انجام شد که هیئت کارشناسی سازمان ملل متحد برای تهیه گزارش از آثار حمله هوایی اوایل اردیبهشت ماه امسال،******** در شهر باختران بهسرمیبرد. لذا ستاد تبلیغات جنگ از هیئت کارشناسی دعوت کرد تا از مناطق بمبارانشده مریوان نيز دیدن کند.[۱۲] همچنین قرارگاه عملیاتی حمزه سیدالشهدا(ع) به نقل از ژاندارمری گزارش داد: امروز ساعت 11، هواپیماهای متجاوز عراقی به حریم هوایی شهر سردشت و شهرک ربط؛ ساعت 12، به حریم هوایی شهر سلماس و پادگان جلدیان؛ ساعت 14:30، به پایگاه گاومیشان در عمق منطقه مهاباد و سردشت و ساعت 20:30، به حریم هوایی گردان 204 امداد تجاوز کردند که با آتش موثر پدافند هوایی مواجه و بدون هيچ اقدامي متواری شدند.[۱۳] ستاد کل نیروهای مسلح عراق در اطلاعیه شماره 2215 درباره حملات هوایی امروز عراق اعلام کرده است: «خلبانان نیروی هوایی در ساعت 11:55 صبح امروز، دست به یک حمله کمرشکن و ویرانکننده علیه پادگان موسک زده و هدفهای خود را نابود ساختند. همچنین در ساعتهای 11:58، 14:46، 14:50 و 15:20 به ترتیب حملاتی علیه پادگان مریوان، پادگان سردشت، حمله مجدد به پادگان موسک و حمله به پادگان کلاله انجام دادند که در حمله به پادگان كلاله 20 خودروي نظامی به آتش کشیده شد. درمجموع هواپیماهای نیروی هوایی ما امروز، 95 مأموریت رزمی علیه مراکز تجمع و مواضع جنگافزارهای ایران انجام دادند و پس از تحمیل تلفات زیاد، سالم به پایگاههای خود بازگشتند.» این اطلاعیه افزوده است: در ساعت 10:41، دو هواپیمای ایران قصد داشتند از مرزهای بینالمللی ما در بخش شمالی رخنه كنند که با آتش سلاح ضدهوایی مجبور به فرار شدند.[۱۴]
گزارش - 7
7. امروز، چند درگیری میان نیروهای خودی و گروههای ضدانقلاب در شهرهای استان كردستان و آذربایجانغربی رخ داد. همچنین با افزایش تردد افراد وابسته به گروههاي ضدانقلاب در مناطق كردنشین احتمال حمله آنها به پایگاههای خودی وجود دارد. به گزارش فرمانداری بانه، نيروهاي خودي در منطقه هفتتاش با عناصر ضدانقلاب درگیر شدند. در این درگیری 2 نفر از افراد ضدانقلاب کشته و 3 نفر از رزمندگان مجروح شدند.[۱۵] همچنین در روستای زریندژ از توابع سقز، افراد کومهله قصد حمله به پایگاه نيروهاي خودي را داشتند که با آتش متقابل آنها، گریختند.[۱۶] در سردشت نیز نیروهای عملیات شهری و پایگاه دادکوش با افراد ضدانقلاب درگیر شدند که درگیری بدون تلفات خاتمه یافت.[۱۷] از سوی دیگر، سپاه صائیندژ از تردد افراد حزب دمكرات در روستاهای باغچهمیشه، كهریز، بنچاقچی، خواجل و احتمال حمله آنها به پایگاه باغلوجه و دیگر پایگاههای نيروهاي خودي خبر داد.[۱۸] گزارش سپاه كردستان نیز از رفتوآمد تعدادی از افراد حزب دمکرات در دو روستای حسینآباد از توابع سنندج و مخروبهکلک از توابع بیجار حكايت دارد.[۱۹] همچنین طبق اخبار رسيده از شهرباني كردستان، افراد كومهله از اهالی بانه و روستای گویزهکوره از توابع مریوان اخاذی كردهاند.[۲۰] به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، نیروهای سپاه در روستای دورگهسنگ از توابع نقده تعدادی سلاح و اسناد درونگروهی حزب دمکرات را کشف و ضبط كردند.[۲۱]
گزارش - 8
8. حكومت عراق برای بهرهبرداری بیشتر از توان گروههای مخالف جمهوری اسلامی در زمینههای جاسوسی، خرابکاری و ضربه زدن به پایگاههای ایران دست به اقدامات جدیدی زده است. واحد اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به نقل از قرارگاه شمالغرب سپاه پاسداران اعلام کرد: «تعداد 450 نفر از منافقین بعد از سپریكردن دورههای خرابکاری و آموزشهای سیاسی با اونیفورم سربازی توسط سازمان امنیت عراق به خاک جمهوری اسلامی نفوذ داده شدهاند. از این تعداد 130 نفر به استان کردستان، 100 نفر به آذربایجانشرقی، 100 نفر به آذربایجانغربی، 40 نفر به باختران، 60 نفر به تهران و 20 نفر به اصفهان رفتهاند.»[۲۲] قرارگاه مقدم رمضان نيز اعلام کرد: «دولت بعث عراق از حزب دمکرات خواسته که کلیه نیروهای نظامی حزب را دراختیار آنها قرار دهند تا استخبارات عراق نظارت کامل روی عملیاتهای آنها در داخل کشور داشته باشد.»[۲۳] گروه اطلاعات ژاندارمری جمهوری اسلامی در نامهای خطاب به وزارت اطلاعات نوشته است: «تعدادی از سران عمده ضدانقلاب تحتامر دولت عراق به نامهای ...******** ازجمله سردار جاف و برادرزاده و افراد تحتامرش که احتمالاً به استعداد 408 نفر میباشند با همیاری دولت بعث عراق، اقدام به پاتک مذبوحانهای در منطقه شمیران نموده است. همچنین اللهنظر رستمی با اقوام و ایادی خود شامل ...******** هماهنگ کردند تا درمورد حمله به پاسگاهها و پایگاهها و ضربهزدن در گلوگاهها و محورهای مواصلاتی بهویژه مناطق بزمیرآباد، کانیصفر و ریجاب اقدام نمایند.»[۲۴] گزارشهای دیگری حاكی است كه تعداد 2500 نفر از عشایر منطقه هرکی عراق که ازطریق دولت بعثی تسلیح شدهاند از مرز مشترک ایران و عراق بهطرف کوههای دلامپرداغ عزیمت کردند.[۲۵]
گزارش - 9
9. پیشمرگان حزب دمکرات کردستان عراق به مواضع نظامیان عراقی در منطقه سرسنگ حمله كردند. شوکت بارزانی نماینده حزب دمکرات کردستان عراق در گزارشی از عملیات علیه نیروهای عراقی اعلام کرد که «نیروهایی از پیشمرگان منطقه شیخان، مواضع دشمن مستقر در سرسنگ شامل مقر سازمان حزب بعث، قرارگاه سازمان امنیت، قرارگاه اتحاد زنان، ایستگاه پست بازرسی سرسنگ - عمادیه و سرسنگ - دهوک و پایگاههای اطراف بخشداری سرسنگ را با توپ، آر.پی.جی و سلاحهای سبک مورد حمله قرار دادند.» درهمینحال، واحد دیگري از پیشمرگان، مواضع دشمن مستقر در یگان پزشکی صحرایی در کاریفیا را با خمپارهانداز و تیربار مورد حمله قرار داد که بنا بر گزارشهای اولیه، در این حمله خسارتهای بسیار سنگین جانی و مالی به دشمن تحمیل شده است.[۲۶]
گزارش - 10
10. رئیسجمهور ایران با محكومكردن تصمیمات سران هفت کشور صنعتی غرب، امریکا را تروریست اصلی برشمرد و بر ضرورت مقاومت علیه آیین سلطهگری و سلطهپذیری تأکید کرد. آیتالله سیدعلی خامنهای رئیسجمهور، امروز در دیدارهای جداگانه با مسئولان حفاظتواطلاعات سپاه پاسداران و مسئولان سازمانها و ارگانهاي مستقر در فرودگاه تهران ضمن اشاره به تجاوز امریکا به لیبی، قطعنامه سران هفت کشور صنعتی را اتفاقنظر روی یکی از شرمآورترین حوادث تاریخ توصیف کرد و گفت: در این قطعنامه باید ریگان و امریکا محکوم میشدند، زیرا آنها به گرانادا حمله کردهاند، به ضدانقلابیون نیکاراگوئه اسلحه دادهاند و به زشتروترین تروریستهای عالم کمک کردهاند. رئیسجمهوری در ادامه تصریح کرد: تروریست فرانسه است که ضدانقلابیون را در آغوش خود جا داد و به آنها کمک میکند. آیتالله خامنهای همچنین با انتقاد از سکوت سازمان ملل متحد و سازمانهای وابسته به این سازمان در محکومکردن حمله امریکا به لیبی، آن را نتيجه ترس از سلطهگران توصیف کرد و افزود: «ما علیه آیین غلط سلطهگری و سلطهپذیری ایستادهایم و روی این اصل در همه کشورها مردم روشنفکر این مسئله را میبینند.»[۲۷]
گزارش - 11
11. فرمانده عالی جنگ عصر امروز در دیدار با مسئولان حفاظت و اطلاعات مناطق و نواحی و یگانهای رزمی سپاه پاسداران، پیروزی عملیات والفجر8 را دلیلی بر اقتدار اطلاعاتی جمهوری اسلامی و رسوایی دستگاههای اطلاعاتی دشمن دانست. وی ضمن تأکید بر ضرورت هشیاری بیشتر سپاه پاسداران برای جلوگیری از رخنه دشمن در حوزههای اطلاعاتی، سپاه پاسداران را قدرتی قوی در مقابله با توطئههای دشمن توصیف کرد. در این دیدار، حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورایعالی دفاع، در مقایسه توان اطلاعاتی ایران و دشمن گفت: «طرح عملیات والفجر8 مدتهای مدید در جریان بود و طرح آن ریخته شده بود و فرماندهان [ارشد] سپاه از آن اطلاع داشتند. همچنین خبر آن به فرماندهان لشکرهای سپاه و سپس به واحدها و سران نیروها سرایت کرده و نیروهای تدارکاتی و مهندسی از آن مطلع شده بودند. خیلی از افراد مطالب زیادی از این عملیات میدانستند، بهعلاوه، چشمهای خارجی ازقبیل ماهوارهها و آواکسهای امریکایی و منابع دیگر جاسوسی با دقت مواظب بودند، ولی همه آنها حسابی رودست خوردند و واقعاً رسوا شدند.» وی افزود: «علاوهبر شکست حیثیتی و نظامی که بر عراق وارد شد، رسوایی اطلاعاتی که بر مدعیان سلطه اطلاعاتی وارد آمد بسیار عظیم بود؛ هرچند ابعاد این رسوایی فاش نشد و آنها زیاد روی آن صحبت نکرده و سعی نمودند بر آن سرپوش بگذارند.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، حجتالاسلام هاشمی رفسنجاني با اشاره به امکانات جاسوسی دشمن افزود: «منافقین برای دادن اطلاعات به صدام پول زیادی از وی دریافت میکنند. آواکسها مرتباً کار میکنند. دشمنان ما مدعی هستند که آنهمه هستههای نفوذی در ایران دارند. ما شک نداریم که غرب و شرق و ارتجاع اگر اطلاعاتی به دست بیاورند دراختیار دشمن قرار میدهند و آنها هم که بیطرف هستند اگر مخالف ما نباشند مخالف جنگ هستند و اطلاعات را میدهند. اینتليجنت سرویس، سی.آی.اي و موساد و کا.گ.ب،******** امکانات سفارتخانههای کشورهای مرتجع در ایران، بسیاری از امکانات راداری و وسایل استراقسمع و جاسوسی در جبههها، عکسهای هواپیماهای عراقی که با پرواز در ارتفاع بالا با دوربینهای مخصوص همه منطقه را در عکس نشان میدهند و هرگونه امکانات دیگر، همه فریب خوردند و نتوانستند کاری از پیش ببرند و این گوشهای از قدرت حفاظتواطلاعات را بهنحوی نشان میدهد. اگر این مسائل به جایی درز پیدا میکرد همه زحمتها و فداکاریها و خرجها را هدر میداد.» فرمانده عالی جنگ با اشاره به اینكه دشمنان جمهوری اسلامی برای نفوذ در نهادی همچون سپاه خیلی سرمایهگذاری کردهاند، درباره نقش راهبردی سپاه پاسداران در جنگ و حفاظت از انقلاب اسلامی گفت: «موقعی که سپاه شروع به کار کرد اکثر ارگانها بهخاطر انقلاب هر کاری را انجام میدادند ما هم در هر بخشی که میتوانستیم کار میکردیم و هرجا باری به زمین گذاشته شده بود برمیداشتیم. سپاه هم انصافاً هرجا صدای فریادی میرسید دخالت میکرد و حق هم همین بود و هیچ چارهای جز این کار وجود نداشت. الآن هم همینطور است و اگر نیازی به کمک باشد شما وارد میدان خواهید شد حتی اگر در اساسنامه سپاه هم پیشبینی نشده باشد.» نماینده امام در شورایعالي دفاع با یادآوری تلاش هميشگي دشمنان در جریانات، گفت: «در همان سال اول که انقلاب پیروز شد، دشمنان اسلام به نقش سپاه و نهادهای دیگر پی برده و در تحلیلهایشان در آن زمان گفته بودند که بر فرض هم که بتوانیم کودتایی در ایران راه بیندازیم، باوجود سیهزار نیروی سپاه امکان کودتا وجود ندارد.» حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه امروز سپاه خیلی رشد کرده و انبوهی از افراد مخلص در این نهاد عظیم متشکل شدهاند، افزود: «طبعاً نباید انتظار داشت که یک شیوه مدیریت برای همیشه باقی بماند و قانون بشود. یک قانون که با تجربیات هفتساله تعیین میشود ممکن است با تجربیات جدید پیشرفت کند. هنگامیکه تجربیات جدید در سالهای آینده به دست آوریم ممکن است اشکال سازماندهی سپاه هم بهصورت فعلی نباشد. مقدار زیادی تجربه پیدا کردیم و مقدار زیادی هم باید در آینده پیدا کنیم.»[۲۸]
گزارش - 12
12. فرمانده کل سپاه پاسداران در پیامی از خدمات و رشادتهای رزمندگان تیپ18 الغدیر در رویارویی با دشمن تمجید و تصریح کرد که عراق شکستی را که در جزایر خیبر، متحمل شد از یاد نخواهد برد. درپی حضور و تلاشهای موفقيتآميز رزمندگان تیپ18 الغدیر در جزایر مجنون و منطقه فاو، که سهم بسزايي در پیروزیهای نیروهای خودی در این دو جبهه و حفظ دستاوردهای آن داشت، محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، پیامی برای رزمندگان این تیپ و مردم استان یزد - که پشتیبانی اصلی این یگان را برعهده دارند - ارسال کرد. در بخشی از این پیام که در شماره امروز روزنامه ابرار به چاپ رسيده، آمده است: «از میان خیل این سلحشوران که پیروزیهای عظیم در فاو را تا امروز رقم زدهاند شیرمردان تیپ الغدیر صحنههایی پرشور و سراسر حماسه را در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی نگاشتهاند که نسلها سینهبهسینه از کلام پدران و مادران بر گوش جان فرزندان آینده انقلاب خواهند رسانید و این سرمایه گرانبها را برای عصرها و نسلها به یادگار خواهند گذاشت. عزم استوار و جهاد بیامان دلاورمردان تیپ الغدیر خصوصاً کاروانیان کربلا، بالاخص قشرهای دانشجویان در این کاروان نمایشی از اوج حماسهآفرینیها و شجاعتها در نبرد اخیر رزمندگان اسلام علیه قوای زبون بعثی که بهراستی قلم از ترسیم رشادتها و خلوص این پاکبازان عاجز است و بیان از تدوین ایثارشان قاصر. مقاومت شما در جزایر خیبر ظرف چندین شبانهروز نبرد بیسابقه نهتنها اعجاب دنیا را برانگیخت، بلکه طلسم تحرکات اخیر دشمن را شکست و پوزه دشمن زبون در تهاجمات اخیر در جزایر خیبر را به خاک مالید. سردار قادسیه که قصد داشت مذبوحانه به دنیا اعلام كند که هنوز زنده است، آنچنان درسی شما دلیرمردان و قهرمانان استان یزد در جزایر خیبر به او دادید که هرگز از یاد نخواهد برد.»[۲۹]
گزارش - 13
13. سرپرست ستاد تبلیغات جنگ با تأكید بر ضرورت بیان حقایق جنگ، خاطرنشان کرد که تجربه کم و استفاده نكردن از هنر در تبلیغات موجب شده تأثیر مورد انتظار در اين كار به دست نيايد. کمال خرازی با اشاره به اهداف و نتایج اجلاس کمیتههای تبلیغات جنگ، درباره تبلیغات در جنگ گفت: «به همان شکل که جنگ ما، یک جنگ مردمی است، تبلیغات جنگ نیز باید مردمی باشد.» خرازی با اشاره به اظهارات رئیس مجلس شورای اسلامی درمورد انعکاس حقایق جنگ افزود: «گاهی اوقات دستاندرکاران تبلیغات احساس میکنند که برخی مسائل را باید به نحوی به مردم ارائه دهند که برخی مسائل آنان تضعیف نشود، چنین گرایشی در کار تبلیغات حتی در تبلیغات جنگ ناشیاز عدم شناخت کامل مردم است. مردم ما کسانی هستند که انقلاب کردند و جنگ را هم اداره میکنند، بنابراین اگر خبری داده شود که مثلاً در فلان نقطه آسیبی وجود داشته، نباید تصور شود که این مردم روحیه خود را خواهند باخت.» وی کار تبلیغات جنگ را چنین ارزیابی کرد: «در تبلیغات آنطور که حق مطلب ایجاب میکند که ایثار رزمندگان و فرهنگ جبهه مطرح شده باشد در حد متوسطی هستیم و این مسئله ناشیاز عوامل گوناگونی از قبیل کمتجربگی و عدم استفاده از هنر در کار تبلیغات میباشد.» خرازی افزود: «مسئله اصلی که تبلیغات جنگ را در حد متوسط نگه میدارد بعد بینالمللی آن بهدلیل توطئه گسترده تبلیغات استکبار علیه انقلاب اسلامی است، زیرا برعکس امکانات محدود ایران در صحنه بینالمللی، دشمنان انقلاب اسلامی بهوفور از امکانات تبلیغی در جهان برخوردارند. گاهی حرفهایی که تلاش میکنیم در جهان انعکاس یابد، منعکس نمیشود، اما کوچکترین حرف دشمنان ما خیلی سریع و در سطحی وسیع منعکس میشود.» وی خاطرنشان کرد: «باوجود اینکه رادیوي برونمرزی ما در انعکاس صدای انقلاب تلاش دارد، اما با سرمایهگذاریهای دشمنان در پارازیتهکردن آن مواجه هستیم.»[۳۰]
گزارش - 14
14. به درخواست ایران، نماینده سازمان ملل متحد از مناطق مسکونی بمبارانشده شهر باختران دیدن کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی سرپرست تیم نظامی سازمان ملل متحد مستقر در جمهوری اسلامی ایران صبح امروز، از روستای رحیمآباد و شهرک تعاون باختران که روز سهشنبه 9/2/1365، هدف بمباران هواپیماهای عراقی قرار گرفتند، بازدید کرد. در این دیدار یکی از کارشناسان نظامی کشورمان نحوه حمله هوایی دشمن را تشریح کرد و گفت حدود 16 تا 20 بمب در این دو منطقه فرو ریخته شده که تعدادی از آنها عمل نکرده، ولی بقیه منفجر و موجب شهید يا مجروحشدن عدهای از اهالی این روستاها شدند. سپس نماینده سازمان ملل از بمبهای عملنکرده و محل اصابت بمبها عکس تهیه کرد و با حفظ تدابیر امنیتی یکی از بمبهای خوشهای عملنکرده را با خود برد. سرپرست تیم نظامی سازمان ملل در ادامه با پدر و مادر مجتبی الماسی کودک 9 سالهای که در بمباران شهید شده بود گفتوگو کرد. مردم حاضر در منطقه نیز درحالیکه شعار "جنگ، جنگ، تا پیروزی"، "مرگ بر امریکا"، و "مرگ بر صدام" سرمیدادند، از نماینده سازمان ملل خواستند که جنایات صدام را به سازمان ملل منعکس کنند.[۳۱]
گزارش - 15
15. همزمان با اعزام کاروانهای نیروهای داوطلب از استان هرمزگان و کاشان به جبهههای نبرد، گروهی از طلاب خارجی مقیم ایران نیز عازم جبههها شدند. همچنین رئیس ستاد مرکزی سپاه دستور جذب داوطلبان عراقی را برای حضور در جبههها صادر کرد. نماینده امام در شورایعالی دفاع از استقبال مردم برای حضور در جبههها تجلیل کرد. در آستانه فرارسیدن ماه مبارک رمضان، چهارمین کاروان راهیان کربلا و نخستین کاروان لبیک یا امام از استان هرمزگان؛ گروهی از کارشناسان زراعت، آب و خاک اداره کشاورزی مازندران؛ گروهی از بسیجیان بندر لنگه؛ ششمین کاروان راهیان کربلا و سومین کاروان لبیک یا امام شامل نیروهای رزمی و تخصصی از دانشجویان، دانشآموزان، کارمندان و کارگران شهرستان کاشان؛ گروهی از ورزشکاران داوطلب شهرستان نقده؛ گروهی از سربازان پادگان گنبد؛ بیش از 150 تن از نیروهای تخصصی هنرستانهای فنی استان اصفهان؛ جمعی از داوطلبان شهرستان اردستان و دومین کاروان راهیان کربلا از کرج عازم جبههها شدند.[۳۲] روزنامه کیهان نیز گزارش داد: امروز، گروهی از روحانیون حوزههای علمیه عراق، لبنان، بحرین، سیرالئون و افغانستان پس از حضور در مجلس شورای اسلامی به جبهههای جنگ عزیمت کردند.[۳۳] همچنین باتوجهبه تمایل اتباع عراقی مقیم ایران برای حضور در جبههها امروز، علیرضا افشار رئیس ستاد مرکزی سپاه پاسداران، در نامهای به همه نواحی و پایگاههای سپاه پاسداران دستور داد: «چنانچه نیروهای عراقی در شهرهایی که دفتر بسیج عراق تشکیل نشده، جهت آموزش و اعزام مراجعه نمودند، سریعاً آنها را جذب و به واحد بسیج عراق قرارگاه رمضان مستقر در ستاد مرکزی سپاه، معرفی کنید.»[۳۴] حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورایعالی دفاع، امروز در دیدار با مسئولان ستاد تبلیغات جنگ ضمن اشاره به استقبال عمومی مردم برای حضور در جبهه گفت: «مردم ما عجب میجنگند، هرلحظه شاهد صحنههایی از خانوادههای شهید، از اعزام نیرو، حالات عاشقانه مجروحین، جنگیدنهای شجاعانه و امدادگریهای امدادگران هستیم که هرکدام از اینها انسان را بهسختی تکان میدهد. جنگیدن اینها یادآور اوج خوبیهای زمان پیامبر(ص) است.»******** [۳۵]
گزارش - 16
16. درپی شکست عراق در عملیات والفجر8، کشورهای عرب حامی عراق با نگرانی از تزلزل ساختار حکومتی در این کشور، برای تقویت حكومت صدام و برقراری آتشبس میکوشند. به گزارش خبرگزاری عراق از ابوظبی، مجلس امارات متحده عربی امروز، در بیانیهای ضمن ابراز نگرانی از افزايش عملیاتهاي نظامی ایران، این اقدام را عامل برهمزدن امنیت و آرامش كشورهاي حوزه خلیجفارس و زمینهساز مداخله کشورهای بیگانه در منطقه برشمرد و از ایران خواست درخواستهای صلح را بپذیرد و به جنگ علیه عراق پایان دهد.[۳۶] از سوی دیگر، شاذلی قلیبی دبیرکل اتحادیه عرب، در پیامهای مشابهي که برای شرکتکنندگان در گردهمايي سران هفت کشور صنعتی در توکیو، ارسال کرد، با اشاره به جنگ ایران و عراق، بدون آنکه نامی از ایران ببرد، راهحل پایان جنگ را اعمال فشار قدرتهای بزرگ بر ایران ذكر كرد و افزود: «جنگ ایران و عراق که مدت پنجسالونیم ادامه دارد با قراردادن یکی از حساسترین مناطق جهان در معرض خطری جدی، به پیچیدگی اوضاع افزوده است. تلاشهای متعددی برای پایاندادن به این جنگ انجام شده است که تاکنون هیچیک مؤثر نبوده است و این امر بهگونهای فزاینده آشکار میشود که تنها یک اقدام شدید ازسوی قدرتهای بزرگ میتواند طرف سرسخت را به واردشدن به یک فرایند تعیینشده ازطریق مذاکره و پذیرفتن قطعنامه شورای امنیت، درست همانگونه که طرف دیگر یعنی عراق از ابتدا انجام داده است، بکشاند.»[۳۷] همچنین به گزارش راديو صوتالجماهير، رفعت محجوب رئیس مجلس مصر، در ملاقات با سعدون حمادی رئیس مجلس عراق، بر پشتيباني مصر از عراق در مقابله با ايران تأكيد كرد.[۳۸]
گزارش - 17
17. به گزارش یک خبرنگار ژاپنی از بغداد، عراق برای جبران کمبود نیروی انسانی در جنگ، افراد بالای 37 سال را هم به جبههها اعزام میکند. درهمينحال اوضاع اقتصادی این کشور نیز به وخامت گراییده است. روزنامه توکیو شیمبون (چاپ ژاپن) در گزارشی به نقل از خبرنگار خود در بغداد به بررسی اوضاع اقتصادی و کمبود نیروی انسانی در عراق پرداخته است. در این گزارش آمده است: «در خیابانهای بغداد جوان نمیبینید، ولی همهجا عکس بزرگی از صدام حسین رئیسجمهوری عراق، نصب گردیده است. مردمی که در خیابانها میبینید، مصریها، عربستان سعودیها، اردنیها، فیلیپینیها و پاکستانیها میباشند که بهعنوان کارگر از آنها استفاده میشود. به گفته تعدادی از خارجیها، سربازانی که بهتازگی در بغداد مشاهده میشوند کلاً بالای سنین 40 یا 50 سال میباشند. تا دو سال پیش، کسانی كه پایینتر از 37 سال داشتند برای جنگ به جبهه اعزام میشدند ولی از آن به بعد دیگر هیچگونه شرایط سنی وجود ندارد. یکبار راننده سفارت ژاپن در بغداد، که یک عراقی 37 ساله است، ناپدید شد و برای بار دوم او را به جبههها اعزام نمودند. با اطلاع دقیقی که سفارت ژاپن به دست آورده حتی مسئول میز ژاپن در وزارت خارجه عراق که مرد میانسالی است اخیراً به جبههها اعزام شده است. به وزارت خارجه و وزارت اطلاعات و غیره سر زدم و از کارمندان و مسئولین، کسی را درحدود سنی 30 سال ندیدم، شاید بقیه هم اعزام شده باشند. درحالحاضر اداره نظام وظیفه عراق دندانش را برای کارگران خارجی شاغل در این کشور تیز کرده است. برای مثال در هتل شرایتون بغداد، که بیش از 450 خارجی اقامت دارند، به طرق مختلف از همه آنان خواسته شده که در ازای پول خوب به جنگ بروند.» خبرنگار روزنامه توکیو شیمبون در ادامه درباره تأثیر جنگ بر زندگی شهروندان عراقی و اوضاع اقتصادی نوشته است: «مسئله جنگ در زندگی شهروندان تأثیر عمیقی داشته است، قیمت آب آشامیدنی که بهصورت بطری خریداری میگردد روزبهروز بالا میرود. قیمتها افزایش سریعی پیدا کرده و با وضع قیمت نفت که درحالحاضر در بازار بینالملل پایین آمده، احتمالاً وضع اقتصاد در عراق تاریکتر از گذشته خواهد گردید. خیابانهایی که اطراف دوایر دولتی میباشد، همواره با مشکل مسدودشدن روبهرو هستند. تقسیم اراضی بین خانوادههایی که در جنگ بستگانشان را از دست دادهاند دیگر بهسختی انجام میگیرد. به گفته منابع غربی، کشورهای عربی منطقه که در رأس آنها عربستان سعودی میباشد نسبت به کمکهای اقتصادی به عراق دچار تزلزل شده و بیش از این نمیتوانند به عراق امیدوار باشند.»[۳۹]
گزارش - 18
18. دولتهای مصر، اردن و ایتالیا کمکهاي نظامی و اقتصادی خود را به عراق ادامه میدهند. براساس گزارشهای منتشر شده، مصر تعدادی نیرو و چند خلبان و اردن نیز سربازان بسیاری مجهز به سلاحهای سبک و سنگین به عراق اعزام کردهاند.[۴۰] به گزارش رادیو لندن، پس از قطع راه ارتباط آبی عراق ازطریق اروندرود به خلیجفارس و مشکل عبور از راه آبی خور عبدالله، بندر عقبه اردن که تا چند سال پیش هر روز حدود 10 کشتی درحال تخلیه یا بارگیری و در انتظار نوبت در آن دیده میشد، امروزه جانشین مناسبی برای بندر بصره عراق و مهمترین معبر برای ورود کالاهای ضروری عراق تبدیل شده است، به گفته رادیو لندن به نظر میرسد استفاده گسترده عراق از بندر عقبه، که متضمن رشد اقتصاد اردن نیز میباشد، با موافقت رژيم صهيونيستي و در ازای تأمین نیازهای نفتی و صدور اسلحه صورت میگیرد.[۴۱] شرکت ایتالیایی سابیم نیز امروز، اعلام کرد که یک قرارداد 23 میلیون دلاری را بهمنظور احداث یک خط لوله و یک تلمبهخانه برای عراق امضا کرده است. این خط لوله 126 کیلومتری نفت خام عراق را برای صدور به بندر ینبع عربستان در دریای سرخ منتقل خواهد کرد.[۴۲]
گزارش - 19
19. سوریه بازگشایی خط لوله نفت عراق در خاك آن کشور را منوط به تغییر موضع بغداد درمورد دمشق دانست. به گزارش خبرگزاری آلمانغربی، وزیر نفت سوریه امروز، هنگام ورود به کویت برای شرکت در اجلاس وزیران سازمان کشورهای عربی صادرکننده نفت (آ - اوپک) اعلام کرد که این کشور آماده است درصورت تغییر سیاستهای فعلی عراق درمورد سوریه، خط لوله صادرات نفت عراق به دریای مدیترانه را بازگشایی کند. گفتنی است سوریه با بستن این خط لوله - كه ظرفيت صدور 4/1 میلیون بشکه نفت در روز را دارد - به اقتصاد عراق در دوران بحرانی و سخت جنگ، ضربه جدی وارد کرده است. درآمد سوریه از دريافت عوارض انتقال نفت عراق ازطريق این خط لوله سالانه 600 میلیون دلار بود. وزیر نفت سوریه گفته است: بستهشدن این خط لوله در سال 1982، ریشههای سیاسی قدیمی بهعلت برخی از کوششهای خصومتآمیز رژیم عراق علیه مردم سوریه، داشته است.[۴۳]
گزارش - 20
20. ریچارد مورفی معاون وزیر امور خارجه امریکا، عراق را در بهرهبرداری از توان هوایی خود ضعيف دانست و نزدیکی ایران را به مرزهای کویت و عربستان تهدیدی علیه این کشورها اعلام کرد. نشریه لوسآنجلس تایمز نیز ایجاد یک دولت بنیادگرا در عراق را یک کابوس برای دولت امریكا خواند. به گزارش خبرگزاری رویتر، مورفی در کمیته فرعی امور خارجه مجلس نمایندگان امریکا گفت كه عراق در جنگ با ایران ضعیف عمل کرده و این تا حدودی بهدلیل ناتواني عراق در بهرهبرداری از برتری هوایی خود بوده است. وی افزود عملکرد نیروی هوایی عراق باتوجهبه برتری تجهیزاتی که دارد مؤثر و گیرا نبوده است. بااینحال، مورفی درمورد توانایی عراق برای ادامه جنگ گفت: «عراق مقید و مصمم به دفاع از قلمرو خود است.» وی پیشروی ایران در فاو را یك تهدید دانست و گفت: «نیروهای ایرانی تنها سه تا چهار مایل با کویت فاصله دارند و کویت و عربستان سعودی را بهخاطر حمایت از عراق در این جنگ تهدید میکنند.»[۴۴] نشریه امریکایی لوسآنجلس تایمز نیز نوشته است: دولت امریکا از ایجاد یک دولت بنیادگرا در بغداد که متحد آیتالله (خميني) باشد و نیز از واردآمدن خسارت نظامی شدید بر تأسیسات نفتی در حوزه خلیجفارس و تلاش مسکو برای بهرهگیری از اين آشوب، بهویژه بهمنظور دستیافتن به یک جای پای دائمی سیاسی در ایران نگران است و این مسائل ازجمله کابوسهای واشنگتن به شمار میآیند.[۴۵]
گزارش - 21
21. هفتهنامه العمل الاسلامی به نقل از منابع دیپلماتیک در جده و ریاض، فاش کرد که صدام رئیسجمهور عراق، ماه گذشته، با جرج بوش معاون رئیسجمهور امریکا، در عربستان سعودی بهطور محرمانه ملاقات کرده است. در این ملاقات که با حضور فهد شاه عربستان، انجام شده، ضمن بررسی آخرین وضعیت جنگ تحمیلی، بوش درمورد ازسرگیری حملات هوایی به ایران و توسعه اقدامات تروریستی رژیم عراق در تهران پیشنهادهایی مطرح كرده است. بوش همچنین به صدام اطمینان داده است که ازطریق ماهوارههای امریکا در منطقه، اطلاعاتی از وضعیت تحرکات ایران در آبهای خلیجفارس و بنادر ایران و تردد کشتیها در اختيار رژیم عراق قرار خواهد داد.[۴۶]
گزارش - 22
22. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) سیاست صلحجویی مهدی بازرگان را ریاکارانه و خائنانه خواند. رادیو مجاهد (رادیوی اختصاصی سازمان مجاهدین خلق) به مواضع بازرگان رهبر نهضت آزادی، که در مصاحبهای درباره جنگ******** گفته بود: «جنگ به یک صلح شرافتمندانه و عادلانه نیاز دارد»، بهشدت حمله کرد. رادیو مجاهد این شرط بازرگان درباره صلح را که «دولت عراق باید مسئول تجاوز به ایران شناخته شود و جبران خسارت و تلفات وارده را بکند» همسو با برنامه تبلیغاتی حاکمان ایران دانست و آن را ریاکاری و دستاویز و بهانهای برای ادامه جنگ ازسوی ایران برشمرد و خطاب به نهضت آزادی گفت: «با اعلام مواضعتان درباره صلح، معلوم شد صلحی تحتحاکمیت [امام] خمینی میخواهید و این از مکر و فریب شماست، زیرا تا [امام] خمینی هست جنگ هست و اگر کسی جنگ و سرکوب نمیخواهد، باید [امام] خمینی را بکوبد.» رادیو مجاهد در ادامه، دیدگاه مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، درباره صلح و مواضع بازرگان را چنین نقل کرد: «باید تأکید نمود که در محاسبات استراتژیکی ما خواهندگان صلح فوری، فقط آنهایی میتوانند باشند که عمیقاً و بلادرنگ خواستار سقوط قطعی رژیم [امام] خمینی در تمامیت آن باشند. بنابراین همانگونه که نهضت بهاصطلاح آزادی بازرگان در خدمت و در تمجید رژیم [امام] خمینی قرار دارد، صلحجویی ریاکارانهاش در خدمت جنگافروزی است.»[۴۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/02/16
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه، مهدی انصاری، 12/2/1365 تا 22/2/1365، ص44؛ و - سند شماره 25774/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی گردانهای قائم و بررسی وضعیت نیروهای خودی و دشمن در جبهههای شمالغرب و میانی، (قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 16/2/1365، نوار شماره 19770)، مهدی انصاری، صص 3 - 1.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 43 و 45؛ و - سند شماره 25774/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 29 - 1.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 57 - 54؛ و - سند شماره 25774/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 19 - 1.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، پشت صفحه 40.
- ↑ سند شماره 25777/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه فرماندهان و مسئولان نیروی زمینی سپاه با تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی (قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 16/2/1365، نوار شماره 19773)، مهدی انصاری؛ و - سند شماره 25778/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه فرماندهان و مسئولان نیروی زمینی سپاه با تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی (قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 16/2/1365، نوار شماره 19774)، مهدی انصاری.
- ↑ سند شماره 25778 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و - سند شماره 25779/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه فرماندهان و مسئولان سپاه با اعضای كمیته بررسی مشكلات جنگ مجلس شورای اسلامی (قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 16/2/1365، نوار شماره 19775)، مهدی انصاری.
- ↑ سند شماره 25777/پن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و - سند شماره 25778 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 17/2/1365، ص15.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 94، 23/2/1365، ص9.
- ↑ سند شماره 159054 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه رمضان (واحد اطلاعات) به مركز اطلاعات، 16/2/1365.
- ↑ سند شماره 339811 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری مریوان به استانداری كردستان، 16/2/1365.
- ↑ روزنامه رسالت، 17/2/1365، ص2.
- ↑ سند شماره 359631 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبهای اطلاعاتی قرارگاه عملیاتی حمزه سیدالشهدا(ع) ژاندارمری جمهوری اسلامی (رکن2) به فرماندهی ژاجا (ركن2)، 17/2/1365.
- ↑ واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/2/1365، صص 3 - 1، رادیو بغداد، 16/2/1365.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 17/2/1365، ص15.
- ↑ سند شماره 314273 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری كردستان، 21/2/1365.
- ↑ سند شماره 404298 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرمانده كل سپاه پاسداران، 21/2/1365.
- ↑ سند شماره 359613 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه صائیندژ (واحد اطلاعات) به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (واحد اطلاعات)، 16/2/1365.
- ↑ سند شماره 359725 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (واحد اطلاعات)،20/2/1365.
- ↑ سند شماره 314277 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استاندار كردستان، 20/2/1365.
- ↑ سند شماره 13748 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی کل سپاه پاسداران، 18/2/1365.
- ↑ سند شماره 134412 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (واحد اطلاعات) به ستاد مركزی سپاه (واحد اطلاعات)، 16/2/1365.
- ↑ سند شماره 266890 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه مقدم رمضان به فرمانده ناحیه2، - 16/2/1365.
- ↑ سند شماره 13720 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاندارمری جمهوری اسلامی (رکن2) به وزارت اطلاعات، 16/2/1365.
- ↑ سند شماره 13721 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاندارمری جمهوری اسلامی (گروه اطلاعات) به وزارت اطلاعات، 16/2/1365.
- ↑ سند شماره 182414 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از نماینده کمبا11 (شوکت بارزانی) به فرماندهی گردان1 تیپ3 نوهد، 20/2/1365.
- ↑ روزنامه کیهان، 17/2/1365، ص3.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/2/1365، ص12.
- ↑ روزنامه ابرار، 16/2/1365، ص6.
- ↑ روزنامه ابرار، 17/2/1365، ص1.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 17/2/1365، ص2.
- ↑ روزنامه ابرار، 16/2/1365، ص6.
- ↑ روزنامه کیهان، 16/2/1365، ص21.
- ↑ سند شماره 75680 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به كلیه نواحی و پایگاههای تابعه، 16/2/1365.
- ↑ روزنامه رسالت، 16/2/1365، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 49، 18/2/1365، ص2، ابوظبی - خبرگزاری عراق، 16/2/1365.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 48، 17/2/1365، ص6، نیویورک - خبرگزاری تاس، 16/2/1365.
- ↑ همان، ص9، راديو صوتالجماهير، 16/2/1365.
- ↑ روزنامه کیهان، 16/2/1365، ص20.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، پشت صفحه 40.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 93، 16/2/1365، صص 51 و 52.
- ↑ روزنامه ابرار، 17/2/1365، ص11.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 93، 16/2/1365.صص 46 و 47.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 49، 18/2/1365، ص2، واشنگتن - خبرگزاری رویتر، 17/2/1365.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 93، 16/2/1365.
- ↑ روزنامه کیهان، 16/2/1365، ص2.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره 93، 16/2/1365.صص 46 و 47.