1365.02.20

روزشمار جنگ سال 1365 1365.02.20
نام‌های دیگر	بیست اردیبهشت
تاریخ شمسی	1365.02.20
تاریخ میلادی	10 مه 1986
تاریخ قمری	30 شعبان 1406

1360.02.20

1361.02.20

1362.02.20

1363.02.20

1364.02.20

1366.02.20

1367.02.20

گزارش - 1

1. باوجود تلاش‌هاي ارتش عراق براي ايجاد درگيري‌هاي پي‌در‌پي و جلوگيري از تمركز فرماندهان سپاه پاسداران براي طرح‌ريزي عمليات‌هاي بزرگ و اساسي، امروز، با حضور فرماندهان ارشد سپاه در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران، طرح عمليات بزرگ آتي براي اجرا در منطقه‌ ابوالخصيب عراق (غرب خرمشهر و شرق بصره) بررسي شد. در این جلسه که با حضور علی شمخانی فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران، رحیم صفوی جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، غلامعلی رشید مسئول عمليات قرارگاه خاتم و عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس سپاه تشکیل شد، ابتدا عزيز جعفري ضمن توضيحاتی درباره‌ طرح پيشنهادي براي عمليات در منطقه‌ ابوالخصيب يادآور شد که باتوجه‌به اشكالاتي كه محسن رضايي فرمانده کل سپاه، به طرح شماره1 وارد كرد، طرح جديد (شماره2) طراحي شده است. به گفته وی به‌دليل وابستگي هدف اصلي عمليات (شهر ابوالخصيب) به منطقه‌ شلمچه، براي اطمينان بيشتر در دستيابي به هدف، طرح2 بايد در سه مرحله و با فاصله‌ زماني اجرا شود. عزيز جعفري در ادامه ضمن برشمردن محاسن و معايب طرح1 و طرح2، با بيان اينكه محدوده‌ طرح2 از جزيره‌ مينو تا ابوالخصيب است، گفت براي اجراي اين طرح سه مرحله پيش‌بيني شده است: مرحله‌ اول تا جاده آسفالت اول؛ جاده البحار (فاو - ابوالخصیب)، مرحله‌ دوم تا جاده‌ دوم؛ جاده استراتژيك فاو - بصره و آب‌اندازي در پايين جاده‌اي كه از جزيره‌ ام‌البابي عمود بر دو جاده‌ مذكور است؛ مرحله سوم پيشروي تا جاده‌ سوم؛ جاده فاو - ام‌القصر. فرمانده قرارگاه قدس افزود كه نيروي موردنياز براي اجراي اين طرح 90 گردان براي عمليات و 60 گردان براي احتياط و پدافند برآورد شده است. برپایه گزارش راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران،* فرمانده قرارگاه قدس براي جلوگيري از هشياري دشمن درمورد اين طرح و اجراي عمليات در اين منطقه و همچنين جلوگيري از حساسيت يگان‌هايي كه در منطقه هستند، بر ضرورت تهیه طرح حفاظتي جديد تأکید و پيشنهاد كرد: مسائل مربوط به طرح جديد تشكيل گردان‌هاي قائم را به‌گونه‌اي با اين موضوع ارتباط دهيم و نيز شايع كنيم كه دشمن قصد دارد به‌جاي فاو، خرمشهر را اشغال كند تا تردد و شناسايي و... در اين منطقه طبيعي جلوه كند. در این جلسه ساير حاضران نيز پيشنهادهايي درخصوص طرح شماره2 مطرح كردند. در آن ميان رحيم صفوي معتقد بود هدف اصلي بايد عبور از اروند و پيشروي به‌سمت ابوالخصيب باشد.

گزارش - 2

2. ارتش عراق به‌دنبال حمله‌ روز گذشته به منطقه‌ پيچ‌انگيزه، امروز نيز دو بار به مواضع نيروهاي خودي در اين منطقه حمله كرد كه با مقاومت رزمندگان مواجه و متحمل تلفات و خساراتي شد. همچنين فرماندهي نيروي زميني سپاه، امروز، مأموريت بازپس‌گيري اين منطقه اشغالي را به چند يگان ابلاغ كرد. هواپيماهاي ايران و عراق نيز مواضع یکدیگر را در مناطق عملیاتی بمباران كردند. به گزارش واحد اطلاعات نيروي زميني سپاه پاسداران، با گذشت حدود 24 ساعت از حمله‌ نيروهاي عراقي به مواضع تيپ2 و تيپ3 از لشكر16 زرهي ارتش جمهوري اسلامي در منطقه‌ پيچ‌انگيزه و اشغال بخشي از مواضع اين لشكر،** ارتش عراق امروز نيز براي تكميل اهداف خود دو بار در ساعت‌هاي 4 صبح و 3 بعدازظهر، با تيپ‌هاي 60، 95، 51 و 4 كماندويي تحت‌امر لشكرهاي 20 و 1 مكانيزه كه به‌وسيله تيپ‌هاي 34 زرهي و 24 مكانيزه پشتيباني مي‌شدند، اقدام به تك كرد، اما با مقاومت و مقابله‌ نيروهاي تيپ10 سيدالشهدا(ع) و لشكر17 علي‌بن‌ابي‌طالب(ع) از سپاه پاسداران قواي متجاوز هر دو بار به عقب رانده و متحمل تلفات و خساراتي شدند. قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در گزارشي با اشاره به نتايج عمليات جمعه‌شب (19/2/1365)، اعلام كرد كه درنتيجه نبرد سنگين جمعه‌شب و روز شنبه (20/2/1365) در مناطق عملياتي پيچ‌انگيزه و شرهاني، بيش از 3 هزار نفر از نيروهاي عراقي كشته يا مجروح شده‌اند و بيش از 200 دستگاه تانك و نفربر و خودروي عراقي هدف حملات واحدهاي ضدزره نيروي زميني سپاه پاسداران و توپخانه و هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي ايران قرار گرفت و منهدم شد. از سوي ديگر، فرماندهي نيروي زميني سپاه امروز، در جلسه‌اي مأموريت بازپس‌گيري اين منطقه‌ اشغالي را به لشكرهاي 19 فجر، 7 ولي‌عصر(عج)، 27 محمدرسول‌الله(ص) و تيپ18 الغدير ابلاغ كرد و براي هماهنگي بيشتر، مقرر شد اين يگان‌ها تحت‌فرماندهي قرارگاه‌هاي كربلاي1 و كربلاي2 عمل كنند. همچنين باتوجه‌به اينكه تيپ10 سيدالشهدا(ع) و لشكر17 علي‌بن‌ابي‌طالب(ع) در مقابله با حملات روز گذشته و امروز دشمن در منطقه،‌ بخشي از توان خود را از دست داده بودند، علي عبداللهي مسئول طرح و عمليات قرارگاه نيروي زميني سپاه،*** كه در منطقه درگيري به‌سر مي‌برد، با هدف تقویت توان مقابله با حملات جديد دشمن، در تماس با فرماندهي نيروي زميني درخواست كرد دو گردان نيروي ديگر به اين منطقه اعزام شود. در چنین وضعیتی، امروز باوجود اوضاع نامساعد جوي، نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در دو نوبت عقبه‌ تيپ24 مكانيزه عراق را در حوالي پل بجليه بمباران كرد. از سوي ديگر، يك بالگرد كبري از هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي ايران در حين عمليات عليه واحدهاي عراقي، هدف آتش سلاح‌هاي ضدهوايي دشمن قرار گرفت و سقوط كرد كه خلبان آن شهيد و كمك‌خلبان آن مجروح شد. درهمين‌حال امروز، هواپيماهاي دشمن نيز پل چم‌هندي روي رودخانه‌ دويرج در منطقه‌ شرهاني را بمباران كردند كه درنتيجه قسمتي از پل تخريب شد و تردد وسايل نقليه به‌سختي امكان‌پذير است. درپي اين حادثه به واحد مهندسي دستور داده شد فوراً كار تعمير پل را آغاز كند. ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي در اطلاعيه نظامي شماره 2466 اعلام كرد امروز، هواپيماهاي شكاري بمب‌افكن نيروي هوايي، محل تجمع نيروهاي زرهي دشمن در شمال‌غرب فكه را بمباران و خساراتي به آنها وارد كردند. از سوي ديگر، خبرگزاري عراق مدعي شد ارتش اين كشور قسمت اعظم نيروهاي ايراني را كه قصد داشتند به مواضع تحت تصرف يگان‌هاي تحت‌امر سپاه چهارم نزديك شوند، منهدم كرده است. اين خبرگزاري افزود: يك بالگرد ايراني در صحنه‌ درگيري اين منطقه هدف قرار گرفت و سقوط كرد.

گزارش - 3

3. عراق در ادامه راهبرد جديد خود با نقل‌وانتقالات، تحركات و فعاليت‌هاي مهندسي در مناطق و خطوط پدافندي مختلف درصدد برهم‌زدن آرامش نيروهاي خودي و ممانعت از تمركز فرماندهان براي طراحي عمليات‌هاي اساسي است. واحد اطلاعات قرارگاه خاتم1 سپاه با اشاره به تلاش‌هاي گوناگون دشمن ازجمله تقويت مواضع خود در ارتفاع كله‌قندي در منطقه هلاله؛ احداث سنگرهاي جديد در ارتفاعات كهنه‌ريگ سومار و ايجاد سنگرهاي كمين در آن؛ افزايش تردد در محورهاي مهران، نفت‌شهر، مندلي، هوان و افزايش تردد خودروها در محور كاني‌سخت؛ جمع‌آوري سيم‌خاردار و پاك‌سازي مين‌هاي جلوي مواضع خود در منطقه‌ قصرشيرين و تشديد آتش‌ توپ‌ها در مناطق مهران، سومار، شرهاني، فكه و جزاير مجنون در پنج روز اخير و گسترش چند واحد زرهي و پياده در منطقه حاج‌عمران درمورد احتمال حمله به اين منطقه هشدار داد. واحد اطلاعاتي محور فتح (تابع قرارگاه نجف2) نيز از 9 مورد فعاليت دشمن در روزهاي 18 تا 20 ارديبهشت در منطقه‌ عمومي مهران خبر داد. اين فعاليت‌ها شامل احداث محل انبار مهمات، انتقال و جابه‌جايي نيروها، واحدهاي زرهي، انواع ماشين‌آلات مهندسي، احداث يا ترميم سنگرهاي ديد‌باني، حفر كانال، بازديد سيم تلفن صحرايي و افزايش فعاليت توپخانه است. اين واحد اطلاعاتي در پايان با اعلام خبر تقويت مواضع دشمن در منطقه مهران، اين اقدامات را مشكوك خواند و دليل آن را نامشخص اعلام كرد. همچنين گروه اطلاعات (ركن2) ژاندارمري جمهوري اسلامي اعلام كرد ارتش عراق امروز، چندين قبضه توپ در ارتفاعات هوله مستقر كرده و قصد دارد منطقه‌ حاج‌عمران را هدف قرار دهد.گفتني است كه عراق اين توپ‌ها را از فرانسه خريداري كرده است. در خبر ديگر از همين واحد اطلاعاتي آمده است: «اخيراً رژيم بعث عراق حدود 6000 نفر متشكل از نيروهاي نظامي عشاير محلي را در جبهه‌هاي حاج‌عمران و دولتو مستقر نموده و گويا قصد حمله به رزمندگان اسلام را دارد. همچنين در ارتفاعات قلعه‌ديزه، توپخانه مستقر كرده است.» از سوي ديگر، نماينده‌ حزب دمكرات كردستان عراق در گزارشي به فرمانده گردان1 تيپ3 نوهد از افزايش تجمع و تحركات نيروهاي جاش عراقي در منطقه‌ سيدكان خبر داد و اعلام كرد: دشمن قصد حمله دارد، اما هنوز از محل حمله اطلاع نداريم. احتمال دارد قصد حمله به حاج‌عمران را داشته باشد و اين نيرو را براي فشارآوردن بر روستاي گونده‌ژور در جناح غربي حاج‌عمران يعني در اطراف گله‌زرد و پشت گونده‌ژور به كار گيرد يا ممكن است اين نيرو را عليه منطقه كرگوزين و كيلشين و لولان و خرينه به كار بندد. گزارش واحد اطلاعات قرارگاه رمضان نيز حاكي است كه عراق حدود 300 كماندو به منطقه‌ باني‌بنوك و چاله‌سبز آورده است و نيروهاي محلي را از آنها جدا كرده‌ تا اخبار را به نيروهاي خودي منتقل نكنند. علاوه‌براين، 4 قبضه توپ نيز در منطقه پشتك مستقر كرده است. ارتش عراق همچنين فعاليت مهندسي خود را در زير ارتفاعات گامو (منطقه‌ والفجر9) افزايش داده و درحال تعمير جاده‌هاي اين منطقه است. قرارگاه رمضان همچنين به قرارگاه مقدم خود هشدار داد كه دشمن قصد دارد تا سه روز آينده، به منطقه بارزان، حمله كند. اين قرارگاه به نقل از منبعي موثق، درباره‌ تلاش عراق براي آموزش نيرو و احتمال حمله به برخي از جبهه‌هاي جنوب نیز اعلام كرد: قرار است حدود 140 هزار نفر نظامي كه به‌طور مستمر تحت‌آموزش هستند به نزديكي شهر آبادان و خرمشهر آورده شوند. هدف از اين اقدام قطع تداركات و كمك‌رساني به رزمندگان و سرگرم‌كردن آنها مي‌باشد. نيروهاي عراق قصد دارند در اين محورها به مواضع رزمندگان حمله كنند. احتمال دارد كه هجوم چندروزه باشد، ولي قبل از هجوم، عمليات‌هاي كوچكي در مواضع مختلف جبهه براي عقب‌راندن نيروهاي خودي اجرا مي‌كنند.****

گزارش - 4

4. فرماندهي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در نامه‌اي به جانشين فرمانده و سرپرست نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي و فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران ضمن بيان اهداف عراق از حملات اخير و نيز اولويت‌بندي خطوط پدافندي، توصيه‌ها و دستوراتي را براي مقابله با حملات احتمالي ارتش عراق و نيز حفظ توان آفندي قواي خودي بيان كرد.***** در اين نامه كه محسن رضايي جانشين فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، آن را ازطرف حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني فرمانده اين قرارگاه، امضا كرده، با اشاره به جلسه‌ روز 18/2/1365، اهداف دشمن از تحركات دو ماه اخیر، حول 5 محور بدين شرح اعلام شده است: «1. زمين‌گيركردن توان آفندي يگان‌هاي خودي و بالاخص جلوگيري از وقوع والفجر10 ****** و درنهايت جلوگيري از ادامه‌ جنگ. 2. كسب زمان [براي] بازسازي و بالابردن توان رزمي ارتش عراق. 3. برقراري و حفظ موازنه‌ سياسي جنگ. 4. روحيه‌بخشيدن به ارتش شكست‌خورده و مردم عراق. 5. مأيوس‌نشدن دنيا از توان ارتش بعث عراق.» در ادامه نامه تصریح شده است که در مقابل حملات دشمن بايد به اين اصول توجه شود: «1. حفظ خونسردي و آرامش و جلوگيري از شتاب‌زدگي. 2. توجيه، ترغيب و دعوت رزمندگان به مقاومت در خطوط پدافندي. 3. عكس‌العمل سريع و به‌موقع يگان‌هاي احتياط [كه از قبل مشخص شده است] در محل پيش‌بيني‌شده و جلوگيري از كاربرد ناصحيح يگان در خطوط غيرمحتمل. 4. توجه به اولويت‌هاي تعيين‌شده‌ خطوط پدافندي: منطقه عملياتي والفجر8 (فاو) اولويت يكم؛ جزاير مجنون و پد خندق در هورالهويزه اولويت دوم؛ منطقه‌ عملياتي محرم (ارتفاعات حمرين) و منطقه‌ عملياتي والفجر3 (مهران) و منطقه‌‌ عملياتي والفجر2 (حاج‌عمران) اولويت سوم تعيين مي‌گردد. ديگر مناطق عملياتي در اولويت چهارم هستند. درنتيجه به‌كارگيري يگان احتياط و ميزان توجه با عنايت به اولويت‌هاي فوق مي‌باشد. بين آفند و پدافند در مقابل تك دشمن، اولويت را براي تقويت خط پدافندي موردتهاجم دشمن قرار دهيد. 5. تلاش درجهت حفظ توان آفندي و انجام‌دادن عمليات برطبق مأ‌موريت‌هاي ابلاغ‌شده.» در پايان نامه با یادآوری احتمال برداشت متناقص بين بندهاي 3 و 5، از فرماندهان دو نیرو خواسته‌شده تا ازطريق بحث‌وبررسي و نتيجه‌گيري در قرارگاه مشترك قائم******* اين مسئله را حل كرده و طرح‌های خود را به قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) پيشنهاد دهند تا مورد تصويب يا تدبير جديد فرماندهي قرار گيرد.

گزارش - 5

5. درپي تدبير سپاه پاسداران براي تشكيل گردان‌هاي قائم و استقرار آنها در خطوط پدافندي موردتهديد، فرماندهي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) امروز، رهنمودهايي را به‌منظور تشكيل هرچه سريع‌تر اين گردان‌ها به فرماندهي نيروي زميني سپاه ابلاغ كرد. در اين ابلاغيه آمده است: «در اين شرايط كه مردم شجاع و شهيدپرور به نداي امام خويش لبيك گفته‌اند بهترين فرصت براي تشكيل گردان‌هاي قائم فراهم آمده است. به اين ترتيب كه يگان‌هاي سازماني سپاه را تماماً به محور‌هاي احتمالي حملات اخير دشمن [غير از فاو و هورالهويزه] مسئوليت داده و هر يگان موظف شود يك گردان سازماني را از خود رها كرده و در خط پدافندي معيني كه در پيوست ‌آمده است، مستقر نمايد. گردان جداشده هر يگان مبناي تشكيل گردان مستقل قائم ناحيه متعلق به يگان گردد. بدين ترتيب بهترين استفاده را مي‌توانيم از قدرت سازماني يگان‌هاي مانوري در اين شرايط با تشويق و ترغيب يگان بنماييم.» درپيوست اين نامه مناطق مأموريت يگان‌ها چنين مشخص شده است: منطقه چزابه يك گردان از تيپ امام رضا(ع)؛ پيچ‌انگيزه يك گردان از تيپ10 سيدالشهدا(ع)؛ جاده آسفالت شرهاني يك گردان از لشكر17 علي‌بن‌ابي‌طالب(ع)؛ ارتفاعات حمرين 2 گردان از لشكرهاي 8 نجف و 19 فجر؛ منطقه عملياتي والفجر3 (مهران) 3 گردان از لشكرهاي 5 نصر، 41 ثارالله(ع) و 27 محمدرسول الله(ص)؛ ميمك 2 گردان از تيپ32 انصارالحسين(ع) و يك يگان ديگر؛ منطقه عملياتي مسلم‌بن‌عقيل(ع) 2 گردان از تيپ57 حضرت ابوالفضل(ع) و يك يگان ديگر؛ منطقه عملياتي والفجر4 هفت گردان از لشكرهاي 25 كربلا، 14 امام حسين(ع)، 7 ولي‌عصر(عج)، تيپ44 قمربني‌هاشم(ع)، تيپ15 امام حسن(ع) و دو يگان ديگر؛ منطقه عملياتي والفجر2 سه گردان از لشكر31 عاشورا و تيپ‌هاي 33 المهدي(عج) و ويژه شهدا. اين نامه را محسن رضايي ازطرف حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني امضا كرده است.

گزارش - 6

6. ارتش عراق بخشي از مناطق استقرار حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني‌ها) را در شمال استان اربيل تصرف كرد و قصد حمله گسترده‌تري به منطقه حيات از ديگر مناطق استقرار بارزاني‌ها را دارد. شوکت بارزانی نماینده حزب دمکرات کردستان عراق، در گزارشی به فرمانده گردان1 تیپ3 نوهد با اشاره به حمله ديروز نيروهاي عراقی به روستای هیپه از توابع شيروان در شمال استان اربیل عراق و ایجاد آتش‌سوزی در آن روستا، اعلام کرد در تازه‌ترین تهاجم، نیروهای ارتش بعثی امروز، توانستند تا قله کوره مشرف به روستای هیپه و قله گرده در پشت منطقه شیروان پیشروی و این ارتفاعات را اشغال کنند و پایگاه‌هايي روی اين ارتفاعات احداث كنند. درحال‌حاضر جاش‌های تحت‌فرماندهی حسین جهانگیری و عناصر جیش‌الشعبی و ارتش عراق در منطقه استقرار دارند. نیروهای حزب نيز در پشت هیپه، دالیتا، دریاپله، کوانه و ملاداره مستقر شده‌اند.******** نماینده بارزاني‌ها در گزارش ديگري از تصميم ارتش عراق برای استمرار حملات خود خبر داد و اعلام کرد: «دشمن قصد دارد در اين روزها اقدام به يك حمله گسترده به منطقه حیات و اطراف آن بنماید و اين حمله شديدتر و بزرگ‌تر از حمله قبل [خواهد] بود و نيروهاي ما كه در اين منطقه موجودند با دشمن درگير خواهند شد و نیاز به تدارکات و مهمات دارند که خواهشمند است اقداماتی سریع دراین‌مورد ازطرف فرماندهی اتخاذ گردد.»

گزارش - 7

7. در آستانه ماه رمضان، امروز، هزاران تن از نيروهاي رزمي و تخصصي داوطلب از شهرهاي مختلف كشور راهي جبهه‌ها شدند. همچنين كاروان‌هايي از هدايا و كمك‌هاي مردمي به مناطق جنگي اعزام شد. به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوري اسلامي، دومين گروه از اعضاي اتحاديه كمپرسي‌داران با چندين دستگاه از كمپرسي‌هاي خود؛ چهارمين كاروان راهيان كربلا از مردم گرگان؛ گروهي از كاركنان فرمانداري و بخشداري شهرستان گنبدكاووس و مينودشت؛ اولين گروه بهداشتي استان بوشهر متشكل از كارشناس تغذيه، تكنسين بهداشت محيط، تكنسين مالاريا و تكنسين بيماري‌هاي واگيردار؛ تعدادي از اعضاي سپاه پاسداران اهواز و اصفهان؛ رزمندگاني ديگر از شهرهاي بهبهان، شوشتر، دزفول، مسجدسليمان، ماهشهر، ايذه، شادگان، آغاجاري، سوسنگرد، رامهرمز، هفتگل و انديمشك عازم جبهه‌ها شدند. از سوي ديگر، واحد بسيج سپاه پاسداران باختران براي آموزش كاركنان دولت اعلام آمادگي كرد. به گفته مسئول بسيج اين استان1040 نفر از كاركنان و كارگران كارخانه‌هاي توليدي و صنعتي استان باختران راهي جبهه‌ها شده‌اند و حدود 2100 نفر هم آموزش رزمي ديده‌اند. امروز همچنين كمك‌هاي سال 1365 صنف سنگ‌بر و سنگ‌تراش شامل 14 آمبولانس و 20 كاميون حامل مواد غذايي، اجناس و پوشاك به ارزش 22،000،000 ريال به جبهه‌ها اسال شد. خيرين استان هرمزگان نيز مبلغ 1،500،000 ريال براي كمك به جبهه‌ها اهدا كردند.‍ 300 تن از كاركنان وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران هم امروز، با اهداي 120 هزار سي‌سي خون به ياري رزمندگان مجروح در جبهه‌ها شتافتند.

گزارش - 8

8. درحالي‌كه معاون اول نخست‌وزير عراق از مسلح‌نمودن كردهاي عراقي براي حمله به فاو خبر داده است، يك پناهنده عراقي گفت كه افسران و سربازان عراقي از اعزام به جبهه فاو وحشت دارند. به گزارش منابع اطلاعاتي، رژيم بعث به‌تازگي تبليغات وسيعي را براي جذب اكراد عراقي آغاز كرده است. طه‌ياسين رمضان نيز گفته است كه ما در آينده نزديك با مسلح‌كردن ده‌ها هزار نفر از اكراد استان‌هاي كردنشين عراق، حمله‌ وسيعي را براي بازپس‌گيري فاو آغاز خواهيم كرد. اين درحالي است كه اظهارات يك پناهنده عراقي حاكي است كليه پرسنل ارتش عراق اعم از افسر و درجه‌دار و سرباز از انتقال به منطقه فاو وحشت دارند و بعضي‌ها نيز با خود عهد بسته‌اند كه اگر واحد‌ آنها به منطقه فاو اعزام شود، فرار كنند. اين پناهنده افزود كه هيچ منطقه عملياتي نبوده و نيست كه اين‌چنين باعث ترس و وحشت نظاميان عراقي شده باشد. آنان جنگ در جبهه فاو را به‌منزله مرگ حتمي مي‌پندارند.

گزارش - 9

9. نخست‌وزير در هم‌انديشي مديران بنياد مستضعفان خواستار نقش بيشتر اين بنياد درپيشبرد اهداف رزمندگان و همكاري با ساير نهادهاي نظامي و پشتيباني‌كننده‌ جنگ شد. وی همچنين از حضور و خدمات سایر دستگاه‌هاي دولتی در جبهه‌های جنگ قدردانی کرد. ميرحسين موسوي نخست‌وزیر، در مراسم افتتاح هم‌انديشي سراسري مديران بنياد مستضعفان با اشاره به وظايف مختلفي كه به‌عهده نهادهاي انقلاب اسلامي ازجمله سپاه پاسداران، جهاد سازندگي، بنياد شهيد و بنياد مستضعفان است، گفت: «در شرايط فعلي بنياد مستضعفان همچون سپاه و جهاد و ديگر نهادهاي انقلاب بايد تماماً در خدمت مستضعفين و جنگ قرار گيرد و اين بنياد درزمينه ايجاد تسهيلات، ابزارآلات و مهمات مي‌تواند نقش عمده‌اي را در جنگ ايفا نمايد.» وي با ابراز خشنودي از شروع فعاليت بنياد مستضعفان در اين‌ زمينه‌ها و مهم‌شمردن آن افزود: «اين بنياد با تقبل پروژه‌هاي صنعتي و مهندسي درزمينه‌هاي نظامي مي‌تواند نقش مؤثري درپيشبرد جنگ و حصول اهداف رزمندگان داشته باشد.» نخست‌وزير در خاتمه ابراز اميدواري كرد كه بنياد مستضعفان بتواند همچون سپاه پاسداران و جهاد سازندگي و ديگر نهادهاي بزرگ به فعاليت خود ادامه دهد و جاي خود را در ميان مردم بيابد. ميرحسين موسوي همچنين در ديدار با تيم‌هاي امدادي آتش‌نشاني، شهرداري تهران و وزارت نفت با تقدير از خدمات امدادرساني نيروي آتش‌نشاني و نيز خدمات ساير نيروهاي گمنامي كه مشغول به خدمت هستند، گفت: «[به‌دليل] وجود اين نيروهاي گمنام و باايمان است كه دشمن علي‌رغم برخورداري از پيچيده‌ترين سلاح‌هاي ابرقدرت‌ها، نمي‌تواند سازش و صلح ذلت‌بار به مردم ما تحميل كند.»

گزارش - 10

10. وزير نفت ليبي در ديدار با مقامات ايران خواستار توقف حمله به نفتكش‌هاي عربستان شد. رئيس‌جمهور ايران شرط برقراري امنيت در خليج‌فارس را خودداري عربستان از كمك به عراق و غيرنظامي اعلام‌شدن اين منطقه اعلام كرد. نخست‌وزير نيز برقراري امنيت در خليج‌فارس را منوط به اعلام بي‌طرفي عربستان در جنگ و قطع كمك به عراق دانست. وزير امور خارجه ايران هم با تأكيد بر مخالفت ايران با توسعه‌ جنگ، عربستان را دروغ‌گو و حامي اصلي عراق خواند. فوزي شكشوكي وزير نفت ليبي، در ديدار با رئيس‌جمهور ايران گفت: «سرهنگ قذافي گفتند كه فهد شاه سعودي، دررابطه‌با حوادث اخير با من تماس گرفته و خواسته است كه نزد برادران ايراني وساطت كنم تا از حمله به كشتي‌هاي عربستان سعودي خودداري گردد، به‌ويژه كه توافق‌هاي قبلي با ايران داشته‌اند. سعودي‌ها گفته‌اند كه كشتي‌هايشان حامل هيچ‌گونه كالايي براي عراق نبوده و كمك‌هايشان نيز به عراق قطع شده و تنها روزانه 300 هزار بشكه نفت عراق توسط خط لوله عربستان به درياي سرخ منتقل مي‌شود. لذا آقاي قذافي خواهش كردند كه دراين‌زمينه ايران همكاري بكند تا زمان اجلاس بعدي اوپك كه در 25 ژوئن [4 تيرماه 1365]، است به مذاكرات خود ادامه دهيم تا بلكه بتوانيم به هدف اصلي خود كه همانا بالابردن قيمت نفت است برسيم.» رئيس‌جمهور نيز با استقبال از تعامل اعضاي اوپك با يكديگر براي افزايش قيمت نفت، گفت: «ما آماده حداكثر همكاري با برادران ليبيايي و الجزايري هستيم و اين كار نياز به شجاعت و همكاري نيروهاي مترقي و مانور در تاكتيك‌ها دارد. يعني يك تاكتيك را اجرا كنيم اگر نشد تاكتيك ديگري را به كار ببنديم. البته مانور در عمليات اقتضا مي‌كند كه گاهي در عمليات پيشروي داشت و گاهي نيز عقب‌نشيني، منتها با هدف رسيدن به آماج اصلي. آقاي وزير نفت ما تصميم دارند كه قبل از اجلاس آتي اوپك با اعضاي آن تماس بگيرند. البته با همكاري و همفكري و مذاكره قبلي با برادران، ما بايد تشويق كنيم اعضاي اوپك را كه با قبول كاهش توليد، راه را براي بازگشت به قيمت‌هاي قبلي باز كنند. البته ما معتقديم كه اگر [اعضاي اوپك] همت مي‌كردند و توليد را متوقف مي‌كردند، نتيجه قطعي‌تر بود.» آيت‌الله خامنه‌اي در واكنش به درخواست رئيس‌جمهور ليبي براي خودداري از حمله به نفتكش‌هاي عربستان افزود: «متأسفانه يكي از عوامل وجود ناامني در منطقه خليج‌فارس خود سعودي‌ها و كشورهاي اطراف آن هستند كه نفت صادر مي‌كنند، بالاخص سعودي و كويت. ما به دولت‌هاي عربي در منطقه كه با ما دوست هستند و با آنها روابطي داريم هشدار داديم. آنها مي‌توانستند دراين‌زمينه كاري بكنند، ولي متأسفانه نكردند و حتي كمك هم به عراق كردند. در برخوردها و اظهارات مسئولين عربستان و كويت اين حركت عراق، قانوني و قابل‌توجيه قلمداد شد. قرائن و شواهدي در دست داريم كه دراين‌زمينه به عراق كمك كردند. مي‌دانستيم كه آواكس‌هاي سعودي پوشش راداري وسيعي در منطقه دارند و اينها از سه سال پيش در خدمت عمليات عراق و جنگنده‌هاي عراق هستند. ما هم به‌طور مستقيم و هم ازطريق برادران سوري به سعودي‌ها گفتيم كه از كمك‌كردن به عراق دست بردارند. سال گذشته، فهد با آقاي حافظ اسد تماس گرفته و از او خواسته بود كه دراين‌زمينه وساطت كند ايشان هم خدام را پيش ما فرستادند. ما به خدام گفتيم كه آقاي اسد به سعودي‌ها بگويد كه ما خواهان امنيت در منطقه خليج‌فارس هستيم و اگر اين منطقه به‌كلي جدا از مسئله جنگ باشد، امنيت آن تأمين است. يعني منطقه‌ خليج‌فارس و مسير رفت‌وآمد كشتي‌ها را به‌كلي از مسئله جنگ جدا كنيد و اين كاري است كه سعودي‌ها مي‌توانند انجام دهند، اما اگر سعودي‌ها و كويتي‌ها بگويند منطقه‌اي كه نفت شما مي‌گذرد ناامن باشد و موردحمله قرار گيرد، ولي منطقه‌ عبور نفتكش‌هاي سعودي در امنيت باشد، اين يك تبعيض و ظلم است.» وزير نفت ليبي در ديدار با ميرحسين موسوي نخست‌وزير نيز گفت: «ما در ملاقات با سعودي‌ها مقايسه‌اي بين ايران و عراق كرديم و گفتيم كه عراق همه نوع كمك دريافت مي‌كند، ولي ايران براي صادرات نفت خود فقط خليج‌فارس را دارد و همچنين ضرورت قطع كمك سعودي به عراق را مطرح كرديم. پاسخ سعودي‌ها اين بود كه اكنون به عراق كمك نمي‌كنند، تنها روزانه 300 هزار بشكه نفت براي عراق منتقل مي‌كنند. همچنين آنها توافق‌هاي قبلي را با ايران محترم مي‌شمارند و پرچم سعودي بر بالاي كشتي عربستان نصب كرده‌اند و لذا حمله به اين كشتي‌ها آنها را ناراحت كرده، يك كشتي آنها روز چهارشنبه، درست پس از تماس با قذافي زده شد. من اين خواهش را ازسوي برادر قذافي مي‌كنم كه [ايران] اين حملات را متوقف كند.» ميرحسين موسوي در پاسخ، با بيان اينكه حاكم عربستان و وزير نفت اين كشور در خدمت امريكا و عراق هستند، اظهار كرد: «به‌حساب ما با كاهش قيمت نفت، توليدكنند‌گان 100 ميليارد دلار به كشورهاي صنعتي هديه كرده‌اند. دراين‌زمينه آقاي فهد و زكي يماني براي امريكا كار كرده‌اند. در خليج‌فارس هم عربستان به‌صورت قبیحي از عراق حمايت كرده. صدام اين جنگ را بدون دلگرمي از پشتيباني سعودي شروع نمي‌كرد. الآن هم 500 هزار بشكه نفت عراق به درياي سرخ منتقل مي‌شود و 300 هزار بشكه نيز به نفع عراق به فروش مي‌رسد.» نخست‌وزير درباره برقراري امنيت در خليج‌فارس اضافه كرد: «ما دائم به عربستان عنوان كرديم كه در مناقشات منطقه بي‌طرف باشد و از صدام حمايت نكند. قبلاً هم يك هيئت از ايران به عربستان رفت و با آقاي فهد ملاقات نمود، ولي او هميشه به حاشيه پرداخته است. به‌هرحال اگر عربستان دررابطه‌با قيمت نفت از توطئه خارج شود و كمك‌هاي خود به عراق را قطع كند ما هيچ‌گونه داعيه‌اي براي مقابله با عربستان نخواهيم داشت.» وزير امور خارجه نيز در واكنش به وساطت ليبي براي خودداري از حمله به نفتكش‌هاي عربستان با تأكيد بر اينكه ايران خواستار توسعه‌ جنگ در منطقه نيست، سعودي‌ها را دروغ‌گو و حامي اصلي عراق خواند. علي‌اكبر ولايتي اظهار داشت: «متأسفانه بايد بگويم كه عربستان قدر اين عنصر همسايگي را نمي‌داند. سال قبل، آقاي سعود الفيصل به ايران آمد و شش‌ ماه قبل، من و مدتي بعد معاون وزير نفت‌ به عربستان رفتيم. آقاي [آيت‌الله] خامنه‌اي رئيس‌جمهور هم تلفني با فهد صحبت كرد، اما اثري نداشت. كسي نيست در دنيا از افراد خبره و صاحب‌نظر نداند كه عربستان نقش مهمي در كاهش قيمت نفت داشت. حالا آنها مي‌گويند كه به عراق كمك نمي‌كنند، دروغ مي‌گويند. اگر آنها راست مي‌گويند بيايند موضع خود را در اوپك درست كنند تا ما بفهميم كه راست مي‌گويند. آنها مي‌خواهند كار خود را بكنند و در برخورد با ديگران مظلوم‌نمايي كنند.» وي افزود: «به مقامات رياض بگوييد، كه آنچه حسن‌نيت طرفين را اثبات مي‌كند عمل است و نه حرف. ما اميدواريم كه از سعودي‌ها در روزها و هفته‌هاي آتي آثار عملي آنچه را كه به شما گفته‌اند ببينيم. ما هيچ بنايي بر توسعه جنگ نداريم، ولي با قوت از مواضع خودمان دفاع مي‌كنيم.»

گزارش - 11

11. راديو كلن در برنامه‌ شامگاهي خود درباره روابط اقتصادي و بازرگاني ايران و آلمان‌غربي و همچنين درخواست ايران از آلمان براي افزايش خريد كالاهاي ايراني، به‌ نقل از محافل آگاه اقتصادي در دوسلدورف آلمان گفت: «از سال 1983 تا سال 1984، ميزان واردات جمهوري فدرال آلمان از ايران از يك‌ميليارد و پانصدميليون مارك به يك‌ميليارد و هشتصدميليون مارك رسيد و در سال 1985 نيز واردات آلمان فدرال از ايران در همين سطح قرار داشت. در مقابل از ميزان صادرات جمهوري فدرال آلمان به ايران به‌سرعت كاسته شد. آلمان فدرال در سال 1983 به ارزش كل 7 ميليارد و 700 ميليون مارك، در سال 1984 به ارزش 6 ميليارد و 500 ميليون مارك و در سال 1985 به ارزش 4 ميليارد و 800 ميليون مارك به ايران كالا صادر كرده است. باتوجه‌به اين جريانات و تحولات، حسين ماهرو معاون وزارت صنايع جمهوري اسلامي ايران، چندي پيش در گفت‌وگو با نمايندگان صنايع و بازرگانان جمهوري فدرال آلمان در شهر دوسلدورف خواستار تلاش‌هاي مؤثرتر براي تحرك در روابط بازرگاني و اقتصادي بين دو كشور گرديد. به گفته حسين ماهرو، در شرايط فعلي كه ايران ازنظر ذخاير ارزي در وضع نامساعدي قرار دارد، شايسته است مؤسسات آلماني به مقدار بيشتري كالاهاي صنايع ساخت ايران را خريداري كنند و اعتبارات مالي بيشتري را براي ايران در نظر بگيرند.»

گزارش - 12

12. سيدمحمدباقر حكيم با اعلام ايجاد تشكيلات نظامي سنتي به‌همت مجاهدين عراقي، هدف از تشكيل مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق را كوشش براي سرنگوني صدام و برپايي حكومت اسلامي در عراق اعلام كرد. روزنامه جمهوري اسلامي، امروز، گفت‌وگوي حجت‌الاسلام سيدمحمدباقر حكيم رئيس مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق با خبرنگار اين روزنامه را منتشر كرد.‌ به‌نوشته روزنامه مذكور، حجت‌الاسلام حكيم درباره عمليات‌ها و موقعيت نظامي مجاهدين عراقي در جبهه‌هاي نبرد گفت: مجاهدين عراقي از ديرباز و به‌طور دائمي در جبهه‌هاي نبرد حضور دارند و در روزهاي اخير موفق به ايجاد تشكيلات نظامي سنتي براي خود شدند. آنها همچنين توانستند عمليات‌هاي آزادي‌بخش مختلفي را در مناطق آبي و خاكي عراق انجام دهند، به‌خصوص در منطقه باتلاقي جنوب در عمليات قدس4 و عاشوراي4 توانستند بيش از 350 كيلومتر مربع از اراضي باتلاقي عراق را آزاد كنند و اكنون در منطقه‌ شمالي عراق حضور دارند. حجت‌الاسلام حكيم همچنين درخصوص اهداف و نقش مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در آينده اين كشور گفت: «مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق يك تشكيلات سياسي است و حركت جهادگرانه برعليه رژيم صدام را رهبري مي‌كند و اين حركت داراي ابعاد مختلفي ازجمله تبليغاتي، سياسي، نظامي و جهادگرانه است كه اهداف اصلي‌اش كوشش جهت سرنگوني صدام و برپايي حكومت اسلامي در آينده عراق است.»

گزارش - 13

13. به ‌نوشته روزنامه‌هاي امريكايي، دور جديد حملات هوايي به شهرها و تأسيسات اقتصادي ايران موجب ازسرگيري جنگ شهرها و گسترش جنگ به منطقه‌ خليج‌فارس خواهد شد و عراقي‌ها باوجود نگراني از عوارض روحي جنگ شهرها بر مردم بغداد قصد دارند حالت تهاجمي به خود بگيرند. يك روزنامه ايتاليايي نيز آغاز جنگ شهرها را نشانه ضعف فرماندهي ارتش عراق توصيف كرد. درپي حملات روزهاي اخير هواپيماهاي عراقي به تهران و برخي شهرهاي ايران روزنامه‌هاي امريكايي به تفسير و تحليل اين موضوع پرداختند. وال ‌استريت ژورنال دراين‌باره نوشته است: «هواپيماهاي عراقي به يك حمله نابودكننده عليه پالايشگاه بزرگ نفت ايران در تهران و حمله به چهار اردوگاه نظامي ايران، يك تونل قطار و يك پل در شهرهاي مرزي مريوان، بانه و موسك دست زدند. حمله به پالايشگاه تهران ظاهراً بخشي از استراتژي جديد عراق در افزايش حملات هوايي خود عليه اهداف اقتصادي ايران مي‌باشد كه مي‌تواند به بروز مشكلات داخلي براي ايران منجر گرديده و همچنين بار ديگر آتش خطرناك و نابودكننده جنگ شهرها را در خليج‌فارس روشن سازد.» اين روزنامه افزوده است: اين حمله درحالي صورت مي‌گيرد كه نشانه‌هايي از گسترش اين جنگ پنج‌ سال و نيمه آشكار شده است. به گفته يك تحليل‌گر آشنا به افكار عراقي‌ها، عراق متوجه شده كه نيروهاي ايراني در بخش مركزي مرز متمركز شده‌اند و اين احتمالاً نشانه تهاجم آنها در آينده نزديك است. از طرف ديگر يك بالگرد ايراني روز گذشته، در خليج‌فارس به يك نفتكش عربستان سعودي كه به مقصد سنگاپور در حركت بود حمله كرد كه در جريان اين حمله يك موشك به نفتكش اصابت كرد. از سويي، عراق كه در جبهه‌هاي مرزي با مشكلات سختي روبه‌رو شده تصميم گرفته است كه توجه خود را به اهدافي در عمق خاك ايران و مراكزي كه ازلحاظ اقتصادي براي ايران مهم مي‌باشد مبذول دارد. به نوشته وال ‌استريت ژورنال، اين حملات مي‌تواند عوارض و عواقب وسيع‌تري نيز داشته باشد. حمله عليه يك هدف حساس در تهران و ديگر حملات هوايي عراقي‌ها موجب شد كه ايران، عراق را متهم سازد كه قصد دارد بار ديگر جنگ شهرها را آغاز كند. ايران ممكن است درصدد تلافي برآمده و حملات موشكي جديد خود را عليه پايتخت عراق ازسربگيرد، مانند مراحلي كه در گذشته سبب ايجاد جنگ شهرها شد. تكرار ماجراي سال گذشته، مي‌تواند ازلحاظ سياسي براي عراق خطرناك باشد. رژيم صدام هميشه سعي كرده كه ساكنان بغداد را از عوارض جنگ به دور نگاه دارد و روحيه مردم را در پايتخت حفظ كند. حملات موشكي ايران عليه بغداد در سال گذشته اين پيام را براي عراقي‌ها همراه داشت كه حتي پايتخت آنها نيز به‌طور كامل در مقابل عوارض جنگ محافظت نمي‌شود. شايد عراق در اين فكر است كه به‌هر صورت حالت تهاجمي به خود بگيرد، حتي اگر اين وضعيت شهرها را به مخاطره اندازد. عراق از ماه فوريه (بهمن 1364)، از هنگام عمليات تهاجمي ايران به فاو در موقعيت دفاعي قرار داشته و تاكنون باوجود درگيري‌هاي شديد، قادر به بازپس‌گيري اين منطقه نشده و اكنون نيز نگران تهاجم ديگري ازجانب ايران در منطقه‌ ميسان (هورالهويزه) است زيرا نيروهاي ايران در آن منطقه متمركز شده‌اند. روزنامه ايتاليايي ايل مساجرو نيز آغاز جنگ شهرها ازجانب عراق را دليل ضعف فرماندهي ارتش اين كشور در مناطق عملياتي دانسته و نوشته است: «شروع دوباره جنگ شهرها توسط رژيم عراق و نقض تعهدات اين كشور درزمينه توقف بمباران مناطق غيرنظامي، به‌علت ضعف فرماندهي بغداد در عقب‌راندن نيروهاي ايران از مناطق استراتژيك مهمي‌ است كه اين نيروها در بهمن‌ماه گذشته، در خاك عراق به تصرف خود درآوردند.» اين روزنامه درباره حمله اخير عراق به پايتخت ايران از قول ديپلمات‌هاي غربي مقيم تهران نوشته‌ است: «به‌رغم بمباران منطقه‌اي در حومه جنوبي شهر تهران، هنگام وقوع حمله و پس از آن بر اين شهر يك آرامش كلي حكم‌فرما بود.»

گزارش - 14

14. درپي حمايت‌ها و همكاري‌‌هاي مستمر نظامي و لجستيكي اردن از عراق، امروز، 6 كاميون بزرگ نظامي حاوي سلاح و مهمات شامل نارنجك‌هاي دستي، تيربار كاليبر70 و مسلسل كلاشينكف از اردن به عراق وارد و تخليه شد. در همين حال واحد اطلاعات ژاندارمري جمهوري اسلامي نيز گزارش داد: «اخيراً رژيم عراق حفاظت از حوزه نفتي كركوك را به نيروهاي اردني واگذار كرده و آنان را در پايگاه‌هاي جرمو، چمپال و طاروق استقرار داده است.» پیش از این، واحد اطلاعات قرارگاه نجف سپاه به نقل از یک پناهنده******** عراقی اعلام کرده بود ارتش عراق برای آموزش‌های تخصصی نیروهای خود از افسران اردنی و سودانی استفاده می‌کند، لیکن سربازان این دو کشور را به‌دليل روحیه ضعيفشان در خطوط مقدم به کار نمی‌گیرد.

گزارش - 15

15. رهبر سازمان آزادي‌بخش فلسطين و رئيس‌جمهور كنگو و مفتي اعظم سوريه خواستار توقف جنگ ايران و عراق شدند. نخست‌وزير هند نيز امكان صلح بين ايران و عراق را بعيد دانست. به گفته راديو كويت، ياسر عرفات رهبر سازمان آزادي‌بخش فلسطين و رئيس‌جمهور كنگو پس از ديدار با يكديگر در بيانيه‌اي مشترك ضمن اشاره به اينكه قواي بيگانه، جنگ ايران و عراق را عاملي براي تهديد امنيت كشورهاي منطقه و جهان قرار داده‌اند، خواستار پايان جنگ شده و پشتيباني خود را از پيام دولت‌هاي غيرمتعهد در نشست دهلي‌نو، مبني‌بر لزوم حل اختلافات ميان عراق و ايران ازطريق مذاكره، اعلام كردند. همچنين خبرگزاري فرانسه گزارش داد: شيخ احمد كفتارو بالاترين مقام سني كشور سوريه، در مصاحبه‌اي مخالفت شديد خود را با به‌كارگيري زور در حل‌وفصل مناقشات ميان ملت‌ها اعلام كرد و گفت: «جنگ ايران و عراق بايد فوراً قطع شده و طرفين متخاصم گفت‌وگوها را آغاز و حكم يك داور را كه با توافق طرفين تعيين مي‌شود، بپذيرند.» به گفته راديو اسرائيل اين نخستين‌بار است كه مقامات بلندپايه مذهبي سوريه خواستار پايان‌دادن جنگ در خليج‌فارس مي‌شوند. از سوي ديگر راجيو گاندي نخست‌وزير هند، در گفت‌و‌گو با روزنامه‌ مصري الاهرام پيش‌بيني فوري پايان جنگ را مشكل توصيف كرد و افزود: «تمام تلاش‌ها براي استقرار صلح به بن‌بست رسيده است.» وي خاطرنشان كرد اين مسئله حقيقت ندارد كه ايران براي صلح، سرسخت و عراق نرم‌تر است.

گزارش - 16

16. به نوشته‌ هفته‌نامه عربيا، ايرانیان درپي پيروزي در فاو، به اين اعتقاد رسيده‌اند كه جنگ به‌زودي با پيروزي ايران به پايان مي‌رسد. خبرنگار هفته‌نامه‌ انگليسي‌زبان عربيا با اشاره به دستاوردهاي عمليات والفجر8، در گزارشي تحليلي از جنگ، وضعيت جاري را چنين توصيف كرده است: «امروز شعار "جنگ، جنگ تا پيروزي" شعار جاري بر زبان اكثر ايرانيان است. احتمالاً پيروزي فاو باعث شده است كه مردم چنين احساس پيروزي كنند. امروز، در ايران مردم عمدتاً اعتقاد دارند كه جنگ را مي‌توان با پيروزي پايان برد.» عربيا، سه عامل را موجب شكل‌گيري اين اعتقاد دانسته و افزوده است: «امام خميني خواستار اعزام نيروهاي متخصص به جبهه‌ها شده‌اند. مقامات ايراني هم مثل ساير مردم به اين اعتقاد رسيده‌اند كه جنگ به‌زودي با پيروزي ايرانيان به پايان مي‌رسد، اين اعتماد و اعتقاد به سه دليل است: اول، در ايران بين دولت و مردم يك پيوند نزديك وجود دارد. دوم، ايرانيان احساس مي‌كنند كه جهان و به‌خصوص كشورهاي اسلامي، دست از حمايت صدام برداشته‌اند. دليل سوم اين است كه رهبران ايران احساس مي‌كنند كه جنبش مخالف صدام در داخل عراق به چنان قدرتي دست يافته است كه نيروهاي عراقي را از جبهه‌ها منحرف سازد.»

گزارش - 17

17. با تشدید جنگ نفتکش‌ها در خلیج‌فارس، اتحادیه ناوگان تجاری انگلیس خواستار اقدامات پيشگيرانه سازمان ملل دراين‌زمينه شد. مرکز اطلاعات بیمه لویدز لندن، ضمن تأیید حمله هوایی به یک کشتی تجاری به‌ثبت‌رسیده در لیبریه، در آب‌های اطراف بندر رأس‌التنوره عربستان سعودی در خلیج‌فارس اعلام كرد كه قسمتی از اين کشتی دچار آتش‌سوزی شده است. رادیو بی‌بی‌سی نيز به نقل از بیمه لویدز افزود: براثر این حمله که در ظاهر توسط نیروهای ایرانی انجام گرفته، 2 تن از خدمه کشتی کشته شدند. در هفته گذشته، تعدادی کشتی تجاری ازجانب نیروهای عراقی و ایرانی موردحمله قرار گرفتند. بی‌بی‌سی با اشاره به حمله بالگردهاي عراقي به کشتی فلاک سوپرپر متعلق به قبرس در روز 16/2/1365، گفت: ایران به تلافی این حمله نفتکش 284 هزار تنی متعلق به عربستان سعودی را موردحمله قرار داد. از سویی، با تشدید حملات به کشتی‌ها، اتحادیه افسران ناوگان تجاری بریتانیا با بیان این نکته که از زمان آغاز جنگ ایران و عراق، نزدیک به 200 کشتی تجاری بی‌طرف هدف حمله نیروهای ایران و عراق قرار گرفته است اعلام کرد اکنون وقت آن رسیده که سازمان ملل متحد اعمال حق کشتیرانی آزاد را در دستور کار خود قرار دهد.

گزارش - 18

18. روزنامه‌ السفير در تحليلي اعلام كرد احتمال دارد گروگان‌هاي فرانسوي زودتر از گروگان‌هاي امريكايي در لبنان آزاد شوند. روزنامه السفير (چاپ بيروت) به نقل از منابع ناشناس نزديك به دولت‌هاي ايران و سوريه نوشته است: «آنها انتظار دارند تا گروگان‌هاي فرانسوي زودتر از گروگان‌هاي امريكايي آزاد شوند. ... دررابطه‌با آزادي گروگان‌هاي فرانسوي موافقت حاصل شده است، ولي چيزي كه الآن لازم است معلوم گردد اين است كه آنها چه موقع و به چه نحوي آزاد خواهند شد.»

گزارش - 19

19. باوجود حمایت دولت تونس از عراق در جنگ با ایران و تشویق مردم اين كشور برای سفر به عراق، شهروندان تونسی تمایلی برای حضور در عراق ندارند. يك خبرنگار تونسي درباره حضور ميليون‌ها مصري در عراق و بي‌ميلي تونسي‌ها براي كار در اين كشور چنين گزارش داد: «براثر عزيمت مردان عراقي به جبهه‌هاي جنگ، درحال‌حاضر 6 ميليون مصري در اين كشور به كار اشتغال دارند و چهره‌ اغلب شهرهاي عراق مانند شهرهاي مصر شده است.» خبرنگار روزنامه العمل ارگان حزب حاكم در تونس كه به بغداد اعزام شده است در اين گزارش به بي‌ميلي مردم تونس براي رفتن به عراق اشاره كرده و افزوده است: «علي‌رغم تمايل عراق به پذيرفتن هزاران تن از مردم تونس، به تونسي‌ها گفته شده است كه عراق از جنگ رنج مي‌برد و آتش آن به داخل اين كشور نيز رسيده است.» به نوشته العمل: «از 5 هزار نفر تونسي كه قرار بود به عراق اعزام شوند تاكنون فقط 800 نفر به اين كشور رفته‌اند.» اين خبرنگار تونسي براي تشويق مردم اين كشور به حضور در عراق، به آنان اطمينان داد كه از اتباع تونس در بصره يا جبهه‌هاي جنگ استفاده نخواهد شد و رژيم عراق مزاياي مالي بسيار خوبي را براي آنها در نظر گرفته است. ضميمه گزارش242: تحولات جبهه‌ها و بررسي اقدامات، توان و مقاصد دشمن در مناطق مختلف درپي تحركات اخير ارتش عراق در مناطق مختلف و حمله به برخي خطوط پدافندي نيروهاي خودي، واحد اطلاعات نيروي زميني سپاه پاسداران در گزارشي تحليلي و مشروح، به تحولات جبهه‌ها پس از عمليات والفجر8 پرداخته است. در اين گزارش كوشش شده با بررسي عميق اقدامات، توان و مقاصد دشمن در جبهه‌هاي نبرد، نتيجه‌اي منطقي براي جهت‌دادن به اقدامات خودي حاصل شود. در بخشي از اين گزارش آمده است: 1. پس از آغاز عمليات ظفرمند والفجر8 و تصرف شهر فاو، ارتش عراق تا قريب يك‌ماه بعد از عمليات، تمام توان خود را براي بازپس‌گيري منطقه‌ عمومي فاو متمركز كرد و درپي اين اقدامات بود كه حدود 65 درصد از يگان‌هاي سازماني اين ارتش (8 لشكر از 13 لشكر سازماني) با نيروهاي خودي درگير شدند، اما بجز انهدام سازمان يگان‌ها، تلفات نيرو و ازدست‌دادن تجهيزات نتيجه‌اي نگرفتند. طبق اطلاعات رسيده و اظهارات اسيران و پناهندگان، تلفات انساني ارتش عراق در اين عمليات در طول جنگ بي‌سابقه بوده است. منطقه‌ عملياتي والفجر8 به‌دليل ارزش راهبردي، كماكان هدفي مهم در برنامه‌هاي نظامي ارتش عراق است. به همين لحاظ دشمن اين منطقه را از يگان‌هاي سازماني خالي نكرده و هم‌اكنون لشكرهاي سازماني 2 پياده، 7 پياده و 5 مكانيزه در خط مقدم و 4 لشكر سازماني ديگر (55 درصد يگان‌هاي سازماني) در احتياط اين منطقه استقرار دارند. اكثر يگان‌هاي ضربه‌ديده عراق در عمليات والفجر8 حداكثر تا يك ماه ديگر بازسازي خواهند شد. 2. ارتش عراق كليه تك‌هاي محدود خود را در جبهه‌هاي غرب، مياني و جنوب با به‌كارگيري يگان‌هاي احتياط يا سپاه همان منطقه اجرا كرده است. در تك به منطقه‌ فكه دشمن از لشكر1 مكانيزه و لشكر10 زرهي استفاده كرد كه لشكر1 قبل از تك در خط مستقر و لشكر10 نيز احتياط سپاه چهارم بود. با دقت در اطلاعات تك‌هاي دشمن و يگان‌هاي مستقر در منطقه عمومي سپاه هفتم (منطقه اروندرود) مي‌توان نتيجه گرفت كه دشمن بدون آنكه تركيب نيروهاي مستقر در والفجر8 را تغيير دهد با كمترين توان ممكن تك‌هاي محدودي در جبهه‌هاي مختلف انجام داده و به موفقيت‌هايي نيز رسيده است. دشمن كماكان 55 درصد يگان‌هاي سازماني خود را در كل منطقه سپاه هفتم به‌صورت احتياط دور و نزديك و در خط حفظ كرده است. (لشكرهاي 7 پياده، 2 پياده كوهستاني و 5 مكانيزه در خط مقدم و لشكرهاي 6 و 3 زرهي و گارد رياست‌جمهوري در احتياط دور و نزديك مستقرند.) 3. پس از گذشت مدتي از آغاز عمليات والفجر8 و آرام‌شدن نسبي خطوط تماس، باتوجه‌به اهميت منطقه‌ جنوب به‌خصوص از چزابه تا درياچه‌ نمك، دشمن اقدام به گسترش يگان‌هاي سازماني خود از العماره تا منطقه‌ والفجر8 كرد. درحال‌حاضر در منطقه‌ جزيره جنوبي تا قلعه‌صالح (سپاه ششم) دو تيپ 65 و 68 نيروي مخصوص و يك تيپ از لشكر گارد رياست‌جمهوري و لشكر12 زرهي به‌صورت احتياط، به‌علاوه لشكرهاي پدافندي در خط وجود دارند. در منطقه عمومي فاو (سپاه هفتم) لشكرهاي 3 و 6 زرهي و چهار تيپ از لشكر گارد رياست‌جمهوري به‌صورت احتياط، به‌علاوه لشكر2 پياده كوهستاني و لشكر7 پياده و لشكر5 مكانيزه در خط حضور دارند. در منطقه‌ شرق بصره (سپاه سوم) نيز علاوه‌بر تركيب قبلي، لشكرهاي 8 پياده و 11 پياده در حوالي دير درحال بازسازي هستند و به احتمال زياد به‌تدريج براي پدافند از شلمچه تا زيد به خطوط قبلي خود خواهند رفت. به‌طوركلي از يگان‌هاي سازماني، لشكرهاي 8 و 11 پياده به‌تازگي براي بازسازي خطوط درگيري منطقه والفجر8 آزاد شده‌اند و لشكرهاي 1 مكانيزه و 10 زرهي در عمليات فكه و پيچ‌انگيزه شركت داشته‌اند و لشكرهاي 5 مكانيزه و 7 پياده و 2 پياده كوهستاني در خطوط پدافندي درياچه‌ نمك تا اروندرود مستقر هستند. بقيه‌ يگان‌هاي سازماني ارتش عراق ضمن گذراندن مراحل بازسازي، آماده به كار در مناطق مختلف مي‌باشند. تأكيد بر يگان‌هاي ارتش عراق به آن معنا نيست كه بقيه لشكرهاي عراق قادر به تحركي نيستند، بلكه در اينجا بيشتر بحث درباره‌ محور تك‌هاي اصلي و عمده‌ عراق است كه حتماً بايد با شركت يگان‌هاي سازماني صورت گيرد و بقيه لشكرها توانايي اجراي تك‌هاي محدود را ندارند. 4. ميزان بازسازي و سازماندهي نيروهاي ضربه‌ديده و تشكيل و بسيج نيروهاي جديد به نام‌هاي نيروهاي ويژه صدام و نيروهاي ويژه‌ آزادسازي فاو و... به‌دليل مخلوط‌شدن تعداد واقعي نيروهاي آموزش‌ديده با جنگ رواني توأم با آن به مسئله‌ پيچيده‌اي تبديل شده است و به‌هيچ‌وجه نمي‌توان به اظهارات اسرا دراين‌مورد اعتماد كرد. جمع‌بندي اظهارات اسراي عراقي عمليات والفجر8 به بعد و بيانيه‌هاي راديويي و فيلم‌هاي تلويزيوني عراق بيانگر آماده‌شدن نيروي پياده و آموزش‌ديده‌اي به استعداد 120 هزار نفر است. اين درحالي است كه دشمن براي مقابله با حمله ايران قبل از عمليات والفجر8 تعداد 15 هزار نفر را آماده كرده بود و تفاوت اين دو رقم غيرواقعي‌بودن 120 هزار نفر را نشان مي‌دهد. بررسي‌ها حاكي است كه دشمن حداكثر 10 هزار نفر نيروي پياده را از يگان‌هاي سازماني، تيم‌هاي نيروي مخصوص و دفاع الواجبات جمع‌آوري كرده است. 5. مناطق حساسي كه ارتش عراق به‌تازگي در آن تحركاتي داشته و احتمال اجراي حمله در آنها وجود دارد عبارت‌اند از: الف) محورهاي موردتهديد در جبهه‌ شمالي o ارتفاعات بلفت و نوري در منطقه سردشت (تقويت نيروي پياده و تردد زياد دشمن) o منطقه والفجر2 (استقرار 100 بالگرد در ديانا، سازماندهي و آموزش 5 هزار نيروي محلي، افزايش فعاليت گشتي‌ها) o ارتفاعات هزارقله و سوركوه (نفوذ يك گروه گشتي شناسايي به‌مدت چهار روز و كسب اطلاعات جزءبه‌جزء از اهالي، تقويت و تردد منطقه) ب) محورهاي موردتهديد در جبهه مياني o سلمانه و باغ‌كوه (درصورت تصرف اين ارتفاعات مواضع پدافندي بسيار نامناسبي به نيروهاي خودي تحميل خواهد شد) o ارتفاعات نمه‌كلان‌بو در شمال مهران (تقويت يك تيپ پياده، يك گردان تانك و اجراي آتش بسيار) o ارتفاعات ميمك (تقويت يك گردان تانك، بازكردن معبر در ميدان مين، تردد بسيار) ج) محورهاي موردتهديد در جبهه جنوبي o جزيره جنوبي و پد خندق (تقويت آتش پشتيباني، تقويت يك گردان پياده، اجراي تك‌هاي محدود در محور جزيره جنوبي، اجراي گشت‌هاي شناسايي) o پيچ‌انگيزه تا شرهاني (تقويت آتش تردد زياد) o چزابه (تقويت 2 گردان تانك، مشاهده حداقل 5 گروه شناسايي) 6. اهداف و خصوصيات حملات محدود دشمن بدين شرح است: o به‌دست‌آوردن محورهاي تبليغاتي داخلي و خارجي، خنثي‌كردن آثار تبليغاتي عمليات موفق والفجر8، ايجاد موازنه سياسي در جنگ o افزايش روحيه‌ نظاميان عراقي o تصرف مناطق حساس در طول خطوط پدافندي براي به‌دست‌آوردن خطوط پدافندي بهتر، پاك‌سازي مناطق حساس كه بتوان در آينده از آنها به‌عنوان جاي‌پا استفاده كرد، به‌دست‌گرفتن ابتكارعمل در جنگ o ضربه‌زدن به روحيه نيروهاي خودي با گرفتن اسير و انهدام قسمتي از يگان‌هاي مستقر در خطوط پدافندي o تجزيه نيروي آماده به كار در منطقه عملياتي والفجر8 o پيشروي با پشتيباني حجم آتش سنگين o پيشروي درصورت مقاومت‌نكردن شديد o پيشروي با كمترين تلفات و حداقل نيروي ممكن براي پاتك o تصرف مناطق قابل‌پدافند و سركوب منطقه o اجراي عمليات با شناسايي زياد و جنگ رواني o اجراي عمليات با نيروهاي كيفي و بلافاصله پس از اجراي تك، تعويض آن با يگان‌هاي قديمي در خط. 7. توجه به مطالب مذكور كه همه مستدل و مستند به اطلاعات تأييدشده است، نشان مي‌دهد كه: الف) باتوجه‌به اهميت فوق‌العاده منطقه‌ فاو و آثار منفي باقي‌ماندن اين منطقه در دست نيروهاي اسلام بر فضاي سياسي جنگ ازنظر دشمن و همچنين تأثير اين پيروزي به‌عنوان عامل برتري نظامي ايران، دشمن هنوز به تصرف اين منطقه چشم طمع دارد و مأيوس نشده است، لكن با دقت در تلفات بسيار سنگين دشمن و مشكلاتي كه ازجهت زمين منطقه هنوز گريبان‌گير عراقي‌ها است، روشن مي‌شود كه ارتش عراق براي اجراي يك عمليات وسيع احتمالي احتياج به فرصت بيشتري (بيش از يك ماه) دارد، لذا براي به‌دست‌آوردن اين فرصت اقداماتي را به‌طور هم‌زمان آغاز كرده است: o ايجاد جنگ رواني با اعلام اينكه تا 250 هزار نفر نيروي مخصوص درحال آموزش هستند يا بازپس‌گيري فاو در برنامه ماست و... درجهت حفظ منطقه‌ فاو به‌عنوان منطقه‌اي حساس و موردنظر عراق. o بازسازي سريع يگان‌هاي ضربه‌ديده به‌خصوص يگان‌هاي سازماني. o براي گرفتن زمان و پركردن خلأ شديد تبليغاتي در دنيا، دست به حملات محدود يا نيمه‌وسيعي زده كه با موفقيت‌هاي نيمه‌نسبي در آنها بتواند به اهداف خود كه در بند 6 ذكر شد، دست پيدا كند. ب) چنانچه نيروهاي ايراني با سرعت بيشتري اقدامات خود را با هدف حفظ دور تك و اقدامات پدافندي قوي براي ايجاد استحكامات و تحكيم خطوط به‌نحوي انجام دهند كه دشمن در جمع‌بندي خود به اين نتيجه برسد كه در حمله به جبهه فاو، ضمن متحمل‌شدن خسارات بسيار نتيجه‌اي نيز نخواهد گرفت، ارتش عراق به عمليات‌هاي آفندي خود ادامه خواهد داد و ممكن است در نقطه‌اي كه ازنظر تبليغاتي داراي اهميتي باشد مانند مهران يا قصرشيرين دست به حمله وسيع‌تري بزند و با كمك تبليغات جهاني با يك پيروزي جواب پيروزي ايران را بدهد و يك توان نسبي ايجاد كند. پ) درحال‌حاضر همه اطلاعات رسيده نشان مي‌دهد كه دشمن در روزهاي آينده حمله وسيعي در جبهه‌ها نخواهد داشت، ضمن اينكه بايد هوشيارانه همه اقدامات تقويتي و تحركات دشمن تحت‌نظر گرفته شود تا بتوان اقدامات دشمن را قبل از وقوع پيش‌بيني كرد، اما اجراي حملات محدودي در نقاط حساس متصور مي‌باشد. در پايان، نظر فرماندهان محترم سپاه اسلام را به ايجاد يك خط پدافندي مطمئن با نيروي در خط و احتياط مناسب در منطقه والفجر8 و استقرار واحدهاي احتياط در نقاط حساس جبهه كه در قسمت ششم ذكر شد و به‌خصوص حفظ دور تك‌هاي محدود و آماده‌سازي عمليات وسيع براي خارج‌شدن از حالت‌هاي انفعالي و به‌دست‌گرفتن مجدد ابتكارعمل در جنگ جلب مي‌كنيم.

منابع و مآخذ روزشمار 1365/02/20