1363.02.05
| روزشمار جنگ سال 1363 1363.02.05 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | پنج اردیبهشت |
| تاریخ شمسی | 1363.02.05 |
| تاریخ میلادی | 25 آوریل 1984 |
| تاریخ قمری | 23 رجب 1404 |
گزارش - 1
1. امروز علاوهبر تداوم گلولهباران آبادان و مناطق جنوبی کشور، جنگندههای عراقی با بمبهای ناپالم (آتشزا) مناطق مسکونی پیرانشهر را هدف قرار دادند که این حملات دهها شهید و مجروح برجای گذاشت. براثر بمباران پیرانشهر که ساعت 8:45 صبح امروز، بهوسیله سه فروند هواپیمای عراقی انجام شد، 17 تن از مردم این شهر شهید و 34 تن مجروح شدند.[۱] تعدادی از شهدا و مجروحان این حمله کودکان 6 ماهه تا 6 ساله بودند. مجروحان به بیمارستانهای نقده و ارومیه منتقل و بستری شدند. در این حمله 16 باب منزل مسکونی بهطور کامل تخریب شده و 16 باب منزل دیگر بین 50 تا 70 درصد آسیب دید.[۲] بلافاصله بعد از این حمله، نهادهای امدادی وارد عمل شده و ضمن اعزام مجروحان به مراکز درمانی و انتقال جنازه شهدا، خانوادههای آسیبدیده را در اردوگاه ویژهای اسکان دادند.[۳] پیکر شهدای حمله عراق به پیرانشهر بعدازظهر امروز در مراسمی با شرکت روحانیون، مقامات سیاسی و هزاران تن از مردم این شهر تشییع شد.[۴] استاندار آذربایجانغربی ضمن اعلام عزای عمومی در این استان با اشاره به بمباران منطقه فقیرنشین پیرانشهر گفت: «رژیم بعث عراق که از مقابله با نیروهای ظفرمند اسلام در جبههها عاجز مانده است، مذبوحانه به مردم بیدفاع شهرها حمله میکند.»[۵] امامجمعه پیرانشهر نیز درمورد علل این حمله اظهار کرد: «ما با رژیمی درگیر هستیم که جنگ را بر ما تحمیل کرده است و هیچ موازین اخلاقی و اسلامی و جنگی را مراعات نمیکند. از بمبهای شیمیایی استفاده کرده و مناطقی را که باید محفوظ باشد، بمباران میکند.»[۶] همزمان با بمباران مناطق مسکونی پیرانشهر، شهر آبادان و سایت موشکی ایران در جبهه جنوب نیز بهصورت پراکنده زیر آتش سلاحهای سنگین عراق قرار داشت. براثر گلولهباران آبادان به 8 باب منزل مسکونی، 10 باب مغازه و یک پاساژ خساراتی وارد آمد. در جبهه آبادان هم 12 نفر مجروح شدند.[۷] در سایت موشکی نیز براثر آتش توپخانه عراق که بعد از شناسایی هوایی اجرا شد، یک نفر شهید شد و چند تن مجروح شدند، 3 قبضه موشک ایران نیز آسیب دید.[۸]
گزارش - 2
2. عراق امروز با حمله به کشتیهای تجاری ایران در خور موسی و یک نفتکش عربستان در اطراف جزیره خارک مرحله جدیدی از جنگ نفتکشها را آغاز کرد. یک کاروان از کشتیهای ایران که امروز از بندر بوشهر عازم بندر امام خمینی بود، در دهانه خور موسی، ازسوی بالگردهای عراقی با پرتاب 7 موشک هدف قرار گرفت. براثر این حمله یکی از کشتیها که حامل فسفات بود، دچار آتشسوزی شد، اما با تلاش نیروهای حاضر در منطقه آتش مهار و کشتی به بندر امام خمینی هدایت شد. در این حادثه 2 نفر از کارکنان کشتی مجروح شدند. کاروان کشتیهای ایران شامل 10 کشتی بود، که فقط یکی از آنها آسیب دید.[۹] در اقدامی دیگر، هواپیماهای عراقی در ساعت 21:30 امروز یک فروند نفتکش عربستان سعودی به نام "سفینه العرب" را که از جزیره خارک بارگیری کرده و بهسوی سواحل امارات متحده عربی در حرکت بود، در کنار بویه المطاف (25 کیلومتری جنوبشرق خارک) با موشک مورد حمله قرار دادند. درپی این حمله، نفتکش 357 هزار تنی عربستان دچار آتشسوزی شدید شد و 27 خدمه آن کشتی را ترک کردند و یک نفر ناپدید شد. تلاش برای مهار آتشسوزی و انتقال آن به یکی از بنادر منطقه آغاز شده است.* نفتکش سفینه العرب به یک شرکت دریانوردی سعودی نیمهخصوصی تعلق دارد و برای یک شرکت سوئدی در جزیره خارک ایران نفت بارگیری کرده بود.[۱۰] خبرگزاری فرانسه در تفسیری از حمله عراق به نفتکش عربستان اعلام کرد: «بعد از سالها حمایت عربستان از عراق و دشمنی با ایران، خبر حضور نفتکش سعودی در خارک و بارگیری نفت ایران و حمله عراق به آن موجب بهت و حیرت شده است.» عراق که از آغاز جنگ، از حمایت مالی و سیاسی عربستان برخوردار بوده، دراینمورد سکوت کرده است و فقط خبرگزاری عراق در تفسیری طولانی مسدودساختن بنادر ایران را اقدامی عادلانه توصیف کرد. این خبرگزاری افزود: «عملیات نظامی علیه کشتیهایی که به بنادر ایران رفتوآمد میکنند، تهدید منابع تأمین اقتصاد ایران است که باید ادامه یابد.»[۱۱]
گزارش - 3
3. به منظور مقابله با اقدامات گروههای مسلح غیرقانونی و تأمین امنیت منطقه عمومی محال انزل و جاده ارومیه - سلماس، عملیات پاکسازی منطقه با شرکت نیروهای یگانهای جندالله ارومیه، سلماس و نقده آغاز شد. نیروهای عملکننده با استقرار در منطقه انزل، عملیات پاکسازی را با همکاری یگان ضربت ژاندارمری و با پشتیبانی 2 قبضه توپ105 میلیمتری ارتش شروع کردند. گفتنی است ارتفاعات شیخ بایزید (2700 متر)، چهارشنبه (2776 متر)، بلندوک (2410 متر) و قرهداغ (2303 متر) در این منطقه واقع شدهاند و جاده ارتباطی ارومیه - سلماس از این منطقه میگذرد. از فروردین امسال، فعالیت گروههای مسلح غیرقانونی در این منطقه افزایش یافته و افراد وابسته به این گروهها در چند نوبت با نیروهای مستقر در پایگاههای منطقه درگیر شده و تعدادی از آنها را به شهادت رساندند. عناصر ضدانقلاب همچنین به مردم منطقه کوردلر و محال انزل اخطار داده بودند که روستاها را خالی کنند زیرا آنها قصد دارند به پایگاهها حمله کنند.[۱۲] علاوهبراین، افراد گروههای مسلح غیرقانونی با استقرار در چند روستا ضمن ناامنکردن منطقه، پیوسته در جاده ارومیه - سلماس کمین گذاشته و از آمدوشد خودروها جلوگیری میکردند.[۱۳]
گزارش - 4
4. عناصر حزب کومهله علاوهبر درگیری با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در منطقه عمومی سنندج و حمله به یک پایگاه در حوالی سقز، در منطقه دیواندره و کامیاران نیز با افراد حزب دمکرات درگیر شدند. درهمینحال، در سقز افراد کومهله بهدلیل نگرانی از اقدامات نیروهای مسلح ایران بهحال آمادهباش درآمدهاند. حزب دمکرات کردستان ایران نیز ضمن اعلام تقسیمبندی جدید در سازمان رزم این حزب، کمکهایی را از دولت عراق دریافت کرد. گردان ضربت محمد رسولالله(ص) در ساعت 9:30 شب، با عناصر گروهک کومهله در 40 کیلومتری غرب سنندج، درگیر شد. در این درگیری که در پایگاه شویشه روی داد و 4 ساعت به طول انجامید، 2 نفر از نیروهای خودی مجروح شدند.[۱۴] در روستای قوزلو (واقع در 40 کیلومتری شرق سقز) نیز یک گروه ترور 2 نفر از طرفداران نظام جمهوری اسلامی به اسامی احمد عالمی و سید فتحالله را در نزدیکی پایگاه این روستا ترور کردند و سپس با همکاری عناصر کومهله به پایگاه جکیان حمله کرده و یک قبضه خمپاره 60 میلیمتری و 3 قبضه ژ3 را به غنیمت گرفتند.[۱۵] از سوی دیگر، مرکزیت حزب کومهله بهدلیل نگرانی از عملیات گسترده نیروهای خودی علیه گروههای مسلح غیرقانونی، عناصر عملیاتی خود را در منطقه عمومی سقز بهحال آمادهباش درآورده و به آنها دستور داده است تا درگیریهای خود را با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران محدود سازند. طبق اعلام سپاه کردستان، بعد از این دستور، چتههای کومهله تجهیزات و مهمات خود را از مقرهای حزب بیرون آورده و در کوههای اطراف مخفی کردهاند و هرکس که در مقر است به اندازه نیاز خود مهمات دارد.[۱۶] همچنین بهدنبال ترور یکی از فرماندهان حزب دمکرات در منطقه سردشت، چند نفر از چتههای این حزب ازسوی تشکیلات هیز افشار (یکی از هیزهای حزب دمکرات)، دستگیر و زندانی شده و دو نفر به نامهای محمد قربانی و علی علیپور اعدام شدند.[۱۷] درهمینحال، در دیواندره و کامیاران عناصر دو حزب دمکرات و کومهله با یکدیگر درگیر شدند. درگیری اول در غرب دیواندره و در روستای خالهبازه[۱۸] روی داد؛ درگیری دیگر در کامیاران و در روستای چگول بود که در جریان آن فرمانده گردان شوان کومهله به نام شاهورد انسری کشته شد.[۱۹] براساس گزارش منابع شهربانی جمهوری اسلامی ایران، عناصر حزب دمکرات و دفتر سیاسی این حزب در گلاله (منطقه روبهروی پیرانشهر در خاک عراق) به سه گروه تقسیم شدهاند؛ گروهی از آنها به منطقه مهاباد و گروه دیگر به منطقه سنندج اختصاص یافته و دسته سوم در گلاله باقی ماندهاند.[۲۰] این درحالی است که درپی سفر قاسملو دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران، به بغداد و حضور وی در قلعهدیزه و مذاکره با مقامات نظامی و امنیتی عراق در پادگان سلام سلیمانیه،[۲۱] دولت عراق تعدادی سلاح و مهمات دراختیار این حزب قرار داده است. طبق گزارشهای رسیده امروز، 4 دستگاه تویوتا حامل سلاح و مهمات ازطریق نوار مرزی بانه به هرمیدل و از آنجا به آبادی باشماق** واقع در محور دیواندره - سقز، منتقل شده است.[۲۲]
گزارش - 5
5. ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران گزارش داد: در سلیمانیه عراق، یکی از پیشمرگان بارزانی نارنجکی را بهسوی خودروی ایفای ارتش عراق پرتاب کرد. براثر این اقدام، خودروی مذکور خسارت دید و 3 نفر از سرنشینان ازجمله راننده خودرو به نام لقمان مجد، که اهل بصره بود، کشته شدند.[۲۳]
گزارش - 6
6. تکاپو و اظهارات مسئولان عراق درزمینه آمادگی نظامی این کشور برای مقابله با حمله احتمالی ایران همچنان ادامه دارد. صدام حسین در دیدار با فرماندهان نیروی هوایی عراق ضمن اعطای مدال شجاعت به آنان، عراق را در اوج قدرت توصیف کرده و گفت که ما به خلبانان خود اطمینان زیادی داریم و دشمن ما چه صهیونیستی باشد یا ایرانی، نیروی هوایی عراق در اوج قدرت است.[۲۴] سرلشکر ستاد هشام صباح فخری فرمانده عملیات شرق دجله نیز در دستورالعملی به فرماندهان لشکرهای عراقی اعلام کرد: هنگامیکه دشمن در مقابل ما با اظهار ضعف و خودداری از اجرای عملیات تعرضی ظاهر میشود به ضعف و ناتوانی دشمن مطمئن نباشیم، بلکه در این حالت با چشمانی باز ضمن کنترل کلیه فعالیتهای دشمن و اعلام خطر به موقع، فرصت هرگونه فریبکاری را از او سلب کنیم. این دستورالعمل بر انجام اقدامات تهاجمی برای افزایش روحیه نیروها، آموزشهای بیشتر و حفظ روابط احترامآمیز میان فرماندهان و نیروها و بازدید فرماندهان از خط مقدم بهطور غیرمنتظره تأکید دارد.[۲۵] یکی دیگر از فرماندهان ارتش عراق، که نام وی اعلام نشده است، درمورد وضعیت جبههها و عملیات رزمندگان ایران به خبرنگار رویتر گفت: حکام تهران دو هفته است تدارکات تهاجم جدید علیه بخش جنوبی عراق را به پایان رساندهاند و اکنون در انتظار نتایج انتخابات مجلس هستند که بعد از اعلام آن، حمله خود را آغاز کنند. این تهاجم بهمنظور قطع ارتباط جنوب عراق با بقیه نقاط کشور صورت میگیرد. این مقام عراقی مدعی شد که نیروهای مسلح عراق نیروهای ایرانی مستقر در خط مقدم را از نزدیک زیر نظر دارند و تمامی تدابیر لازم برای مقابله با این حمله را انجام دادهاند. نیروی هوایی عراق هماکنون حملات بازدارندهای را علیه تجمع نیروهای ایرانی در بخش جنوبی جبهه به عمل آورده و خسارات سنگینی را بر آنها وارد کرده است.[۲۶]
گزارش - 7
7. بخشی از کمکهای مردمی به جبهه های جنگ در دیدار مسئولان شهرهای مختلف با آیت الله منتظری به وی تحویل داده شد. امامجمعه و فرماندار رودبار چکی به مبلغ یک میلیون ریال اهدایی کارکنان معدن سنگرود و مردم این شهر را به آیت الله منتظری دادند. همچنین ائمه جمعه شهرهای ایلام، ماهشهر، نیشابور، پلدختر، ملایر و بخش زرقان فارس و کهک قم امروز با آیتالله منتظری دیدار کرده و هدایای مردم این مناطق شامل مبلغ 315 هزار تومان وجه نقد و مقداری طلا و نقره را به وی تحویل دادند. آیتالله منتظری نیز ضمن تقدیر و تشکر از اهداکنندگان، برای پیروزی رزمندگان دعا کرد.[۲۷] ستاد پشتیبانی جنگ سپاه چهارم قدس استان خراسان در گزارشی از عملکرد خود اعلام کرد: «طی زمستان گذشته، بیش از 86 میلیون ریال وجه نقد، 145 دستگاه وانت، آمبولانس، مینیبوس و موتورسیکلت بههمراه مقادیری طلا و نقره ازسوی مردم برای کمک به جبهه های جنگ تحویل این ستاد شده و با 119 دستگاه کامیون و وانت بهسوی جبهه های نبرد حق علیه باطل ارسال شده است.»[۲۸]
گزارش - 8
8. رئیس جمهور در دیدار با مسئولان دفاتر نمایندگی امام در مناطق و پایگاههای سپاه و پزشکان و اعضای بهداری سپاه جنگ را یکی از فوریترین و حساسترین مسائل سپاه ذکر کرد که باید آن را با تکیه بر حمایت مردم، پشتیبانی امام، روحیه و ایمان قوی و آموزش و آگاهی کافی پیش برد. آیتالله خامنهای رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع، در این دیدار با اشاره به نقش مؤثر پزشکان واحد بهداری در خطوط مقدم جبهه های جنگ در احیای نفوس و نقش روحانیون دفاتر نظارت در سپاه در گسترش معارف اسلامی و احیای جانها درمیان رزمندگان، از اقدامات آنها قدردانی کرده و درمورد نقش حضور نیروهای مردمی در جنگ گفت: «بدون این حضور، هیچ نیروی نظامی منسجمی با شرایط و مقدورات ما ممکن نیست که بتواند جنگ را به پیش ببرد و یکی از اهم مسائلی که میتواند حضور نیروهای مردمی در جبهههای جنگ را تداوم بخشد حضور برادران روحانی با کیفیت بالا است.» همچنین رئیسجمهور به رابطه مردم با سپاه اشاره کرد و افزود: «مشی سپاه باید بهگونهای باشد که در چشم مردم هرچه عزیزتر و شیرینتر جلوه کند. چون نقشی که سپاه دارد جز با اتکای به مردم عملی نیست و اتکا به مردم زمانی میسور است که محبت مردم و اعتقاد آنان به سپاه محفوظ باشد.»[۲۹]
گزارش - 9
9. میرحسین موسوی نخستوزیر، با صدور بیانیه شدیداللحنی به تخلفات امریکا از بیانیه الجزایر، اعمال فشار به دیوان داوری ایران و امریکا، عدول این دیوان از اصول بیانیه الجزایر و حقوق بینالملل اعتراض کرد. در قسمتی از این بیانیه آمده است: اعمال نفوذ امریکا در دیوان داوری به مرحله حساسی رسیده است و بیطرفی آن را مورد تردید جدی قرار داده است. دولت امریکا با ضبط نزدیک به 400 میلیون دلار از داراییهای ایران برخلاف تعهد خود در بیانیه الجزایر و اصول مشهور حقوق بینالملل عمل کرده است. دولت هلند نیز لایحهای را به پارلمان داده است که درصورت تصویب، امور دیوان داوری را به نفع امریکا تحتتأثیر قرار خواهد داد. دیوان داوری برخلاف تصریح حقوق بینالملل درمورد عدم مسئولیت دولتها در قبال اتباع خود در مراجع بینالمللی، خود را برای رسیدگی به دعاوی بعضی از ایرانیان که بهصورت مخفی و برخلاف مقررات و قوانین ایران تابعیت امریکایی کسب کردهاند، صالح شناخته است. در بیانیه نخستوزیر، رأی دیوان ایران و امریکا درمورد صاحبان تابعیت مضاعف غیرقانونی عنوان و تأکید شده است: «جمهوری اسلامی ایران در مراجع بینالمللی هرگز در مقابل اتباع خود قرار نخواهد گرفت و هر جلسهای را که به این موضوع مربوط باشد، تحریم خواهد کرد. ... اگر رسیدگی به این پروندهها در غیاب ایران باشد، تصمیمهای لازم را برای حفظ منافع مادی و معنوی خود و مستضعفین جهان اجرایی خواهد کرد.» دولت جمهوری اسلامی در نظر دارد دیگر دربرابر این خلافها و اعمال نفوذها و همچنین جانبداری دیوان داوری از امریکا ساکت ننشیند و در هر مورد به واکنش مناسب و قاطع اقدام کند.[۳۰] دیوان داوری ایران و امریکا شامل سه ایرانی، سه امریکایی و سه عضو بیطرف (درحالحاضر دو سوئدی و یک حقوقدان هلندی) میباشد. آقای گونار لاگازین که اهل سوئد است و ریاست دیوان را بر عهده دارد، دو هفته پیش گفت در نظر دارد از ریاست دیوان داوری استعفا کند. این دیوان که در سال 1981 در چهارچوب موافقتنامه ایران و امریکا در الجزایر برای رسیدگی به اختلافات دو کشور تشکیل شد، تاکنون به 125 دعوای حقوقی رسیدگی کرده و بررسی صدها مورد شکایت را در دستور کار دارد. دیوان داوری ایران و امریکا مبلغ یک میلیارد دلار در حسابی در بانک مرکزی هلند در اختیار دارد که با صدور رأی دیوان، مبلغ مورد نظر از این حساب برداشت و به طرف ذینفع پرداخت میشود. جمهوری اسلامی ایران سود حاصل از این حساب را متعلق به ایران میداند.[۳۱]
گزارش - 10
10. رسانه های غربی در یک اقدام تبلیغاتی ایران را به تلاش برای تولید سلاحهای هستهای متهم کردند. هفتهنامه جینز دیفنس (چاپ لندن) در گزارشی مدعی شد: «احتمال دارد که ایران در ظرف دو سال به توانایی تولید سلاحهای اتمی دست یابد.»[۳۲] رادیو امریکا ضمن بازتاب گسترده این خبر به نقل از وزارت امور خارجه امریکا گفت: «احتمال نمیرود ایران در مدت دو سال به ساختن سلاح هستهای موفق بشود، باوجوداین امریکا از دولتهای دیگر میخواهد که از همکاری هستهای با دولت ایران خودداری کنند.» به گزارش رادیو امریکا، هفتهنامه جینز دیفنس همچنین به نقل از دولتهای منطقه خلیجفارس ادعا کرده است در نیروگاه هستهای بندر بوشهر، که با کمک دولتهای غربی در دست ساخت است، طرح تولید تسلیحات هستهای جریان دارد. دراینحال، وزارت امور خارجه امریکا نیز اعلام کرده است این کشور اجازه نخواهد داد تجهیزات و فناوری هستهای مستقیم یا ازطریق کشور ثالثی به ایران منتقل شود و از دیگر کشورهای تأمینکننده چنین تجهیزاتی نیز درخواست کرده است تا زمانی که جنگ خلیجفارس ادامه دارد، از ارسال اینگونه تجهیزات به ایران خودداری کنند.[۳۳] درهمینحال، خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی موضوع ساخت سلاحهای هستهای در ایران را رد کرده و به نقل از متخصصان این حوزه آورده است: ایران فقط درصدد تکمیل رآکتور هستهای خود است و این مرحله با توانایی تولید سلاحهای هستهای فاصله زیادی دارد. این خبرگزاری با اشاره به تلاش پاکستان، لیبی، رژیم اسرائیل و... برای دستیابی به سلاحهای هستهای، این موضوع را نشانه رشد جاهطلبیها و تمایلات کشورهای منطقه دانست و افزود: «پاکستان در حاشیه منطقه خاورمیانه [غرب آسیا] قرار دارد و بهعنوان یک سازنده بالقوه بمب اتم در نظر گرفته میشود. تعدادی از کشورهای عرب اقداماتی را درجهت تقویت برنامههای هستهای خود انجام دادهاند. ... تداوم منازعات در منطقه ممکن است دولتهای منطقه را به اقدامات مخفیانه برای تولید سلاحهای هستهای وادار کند.» این خبرگزاری به نقل از تحلیلگران افزوده است: رژیم اسرائیل هماکنون سلاحهای هستهای را در تأسیسات هستهای خود که در صحرای نگو احداث کرده، تولید میکند. ایران از زمان محمدرضا پهلوی نیروگاههای هستهای وسیعی را طراحی کرده و احتمالاً تسهیلاتی برای ساختن اورانیوم غنیشده در اختیار دارد. هرچند این پروژهها در جریان انقلاب متوقف شدند، اما جمهوری اسلامی ایران درپی احیای برخی از آنها است. بااینهمه، دولت آلمانغربی اعلام کرده است که تا پایان جنگ، کار ساخت نیروگاه بوشهر را از سر نخواهد گرفت. امیدهای عراق برای دستیابی به سلاحهای هستهای سه سال پیش با بمباران مرکز تحقیقاتی اوسیراک توسط نیروی هوایی اسرائیل از بین رفت.[۳۴]
گزارش - 11
11. در ادامه تلاشهای دیپلماتیک کشورهای عرب برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق، وزیر امور خارجه عمان برای یک سفر سهروزه وارد اسلامآباد شد و پیام سلطان قابوس را تسلیم رئیسجمهور پاکستان کرد. یوسف بن علوی عبدالله وزیر امور خارجه عمان، در مصاحبه با خبرنگاران گفت: در مذاکره با صاحبزاده یعقوب خان وزیر امور خارجه پاکستان، بر موضوعات موردنظر دو طرف، نگرانی از تحولات دنیای اسلام و آنچه آنها میتوانند برای حل آن متمرکز شوند، بحث شد. العلوی آخرین نفر از یک گروه رهبران عرب است که همزمان با اوجگیری نگرانیها در منطقه درخصوص تحولات جنگ ایران و عراق، از اسلامآباد دیدار میکند.[۳۵]
منابع و مآخذ روزشمار 1363/02/05
- ↑ اکبر هاشمی رفسنجانی، بهسوی سرنوشت (کارنامه و خاطرات سال 1363)، به اهتمام محسن هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب، چاپ پنجم 1386، ص65؛ و - سند شماره 423791 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: نامه فرماندهی منطقه11 قرارگاه حمزه سید‌الشهدا(ع) به فرماندهی کل سپاه، 5/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 8/2/1363، ص2.
- ↑ اکبر هاشمی رفسنجانی، بهسوی سرنوشت (کارنامه و خاطرات سال 1363)، به اهتمام محسن هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب، چاپ پنجم 1386، ص65؛ و - سند شماره 423791 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: نامه فرماندهی منطقه11 قرارگاه حمزه سید‌الشهدا(ع) به فرماندهی کل سپاه، 5/2/1363.
- ↑ روزنامه کیهان، 6/2/1363، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 6/2/1363، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 11/2/1363، ص12.
- ↑ سند شماره 300029 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 6/2/1363.
- ↑ سند شماره 122837 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: نامه فرماندهی قرارگاه بدر به فرماندهی قرارگاه نجف، 5/2/1363.
- ↑ سند شماره 81752 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهی منطقه9 به فرماندهی کل سپاه، 13/2/1363.
- ↑ سند شماره 152362 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه نوح نبی(ع) به ستاد مرکزی طرح و عمليات یگان دریایی، 6/2/1363؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص16.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 41، 10/2/1363، صص 10 و 11، منامه ـ خبرگزاری فرانسه، 9/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 11/2/1363، ص12.
- ↑ سند شماره 423844 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه شهید بروجردی به دفتر فرماندهی قرارگاه حمزه سید‌الشهدا(ع)، 10/2/1363.
- ↑ سند شماره 423839 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهی ناحیه - مرکز فرماندهی به فرماندهی منطقه11 سپاه، 7/2/1363.
- ↑ سند شماره 423678 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهی اطلاعات ستاد ناحیه کردستان به فرماندهی اطلاعات ستاد منطقه11 سپاه، 5/2/1363.
- ↑ سند شماره 152362 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه نوح نبی(ع) به ستاد مرکزی طرح و عمليات یگان دریایی، 6/2/1363؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص16.
- ↑ سند شماره 423676 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات ستاد ناحیه کردستان به ستاد منطقه11 سپاه، 5/2/1363.
- ↑ سند شماره 423678 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 423675 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات سپاه ناحیه کردستان به اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 5/2/1363.
- ↑ سند شماره 338396 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 5/2/1363.
- ↑ سند شماره 302411 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه عملیاتی شمال‌‌غرب ژاجا (رکن2) به استانداری کردستان، 15/2/1363.
- ↑ همان.
- ↑ سند شماره 338401 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 12/2/1363.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 37، 6/2/1363، ص28، رادیو صوت‌الجماهیر، 5/2/1363.
- ↑ سند شماره 170069 مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ: نامه سرلشکر هشام صباح فخری فرمانده عملیات شرق دجله به فرماندهان لشکرهای تحت‌امر، 3/5/1984 (13/2/1363).
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 37، 6/2/1363، صص 3 و 4، بغداد، 5/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 8/2/1363، ص12.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص4.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 6/2/1363، ص14.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 38، 7/2/1363، صص 39 و 40، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 6/2/1363.
- ↑ همان، ص38، راديو امريكا، 6/2/1363.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 47، 16/2/1363، صص 11 و 12، نیویورک ـ آسوشیتدپرس، 15/2/1363.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 37، 6/2/1363، ص9، اسلامآباد - خبرگزاری آلمانغربی، 5/2/1363، حمایت عمان از طرح صلح مصر.