1362.01.20
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.01.20 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست فروردین |
| تاریخ شمسی | 1362.01.20 |
| تاریخ میلادی | 9 آوریل 1983 |
| تاریخ قمری | 25 جمادی‌الثانی 1403 |
گزارش - 602
امروز زمان دقیق اجرای عملیات والفجر1 مشخص شد. درعین‌حال این روز یکی از روزهای پرکار برای فرماندهان رده‌های مختلف و نیروهای مستقر در منطقه عملیاتی بود و همه می‌کوشیدند تا حداکثر آمادگی را برای اجرای عملیات کسب کنند؛ نیروهای گردان‌ها درحال آماده‌شدن برای ورود به منطقه عملیات و استقرار در نزدیکی خط بودند، فرماندهان هم ضمن فراهم‌آوردن مقدمات اجرای عملیات، هماهنگی‌های لازم را میان عناصر و رده‌های مختلف عملیاتی و ستادی خود انجام می‌دادند و در سطوح بالاتر نیز بازدید از قرارگاه‌های عملیاتی و یگان‌ها و بررسی میزان آمادگی آنها در دستور کار و اولویت برنامه‌های فرماندهان عالی نظامی بود. مسئولان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) امروز بیشتر تلاش خود را معطوف به حل مشکلات قرارگاه کربلا کردند. براین‌اساس، رحیم صفوی و غلامعلی رشید، صبح با فرماندهان قرارگاه کربلا تشکیل جلسه دادند. در این جلسه مشخص شد که قرارگاه کربلای5 (لشکر19 فجر + لشکر8 نجف اشرف) که قرار بود در جنوب حد قرارگاه کربلا چند ارتفاع را در شمال شیار بجلیه تصرف کند، به‌دلیل عدم اجرای مانور آزمایشی در زمین‌های عقبه منطقه خودی، آمادگی مناسبی برای شکستن خط ندارد. لذا رحیم صفوی پیشنهاد کرد که این قرارگاه با یک گردان تلاش فرعی داشته باشد و تلاش اصلی در سمت راست (شمال) آن را قرارگاه کربلای3 (تیپ33 المهدی سپاه + تیپ3 لشکر21 حمزه ارتش) انجام دهد و درصورت موفقیت تلاش فرعی قرارگاه کربلای5، بقیه نیروها نیز از این موفقیت استفاده کرده، با ادامه پیشروی، هدف‌های خود را تأمین کنند و در غیر این صورت، حرکت خود را از محور قرارگاه کربلای3 ادامه دهند.[۱] ساعت 22 امشب نیز رحیم صفوی، غلامعلی رشید، سرهنگ حسنی سعدی و سرهنگ دژکام با حضور در قرارگاه مشترک نجف ضمن بررسی آخرین وضعیت آمادگی این قرارگاه، موضوع هماهنگی دو قرارگاه کربلا و نجف در شیار بجلیه را بررسی کردند. براساس مباحث مطرح‌شده قرار شد تا هنگامی‌که الحاق نیروها در دو طرف شیار بجلیه (خط حد دو قرارگاه در شمال شیار) کامل نشده است، آتش سنگین توپخانه خودی روی شیار و امتداد آن به‌سمت دشمن، متمرکز شود تا مانع فشارآوردن عراقی‌ها از انتهای غربی شیار شود.[۲] در ادامه جلسه، ابراهیم همت گفت که برای کم‌کردن فاصله رزمندگان با خط اول دشمن، تا فردا حدود 20 گردان از نیروهای این قرارگاه در مناطقی در نزدیک خط در داخل شیارها مستقر خواهند شد. وی افزود: «مقداری نایلون و سایر امکانات اولیه برایشان فراهم شده تا درصورت بارانی‌شدن هوا از آن به‌عنوان سرپناه استفاده کنند، همچنین چند رأس قاطر هم برای حمل تیربار به ارتفاعات چپ پاسگاه سمیده [درصورت تصرف این پاسگاه] و پدافند، به منطقه آورده شده است.»[۳] در ساعات پایانی امشب، آخرین جلسه فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) برای بررسی میزان پیشرفت کارها و رفع نواقص موجود با حضور محسن رضایی، رحیم صفوی، احمد غلامپور، غلامحسین بشردوست، مرتضی صفار و سرهنگ صیاد شیرازی، سرهنگ حسنی سعدی، سرهنگ قویدل، سرهنگ شاهان، سرهنگ کریمیان و سرهنگ نوابی تشکیل شد. در ابتدا فرماندهانی که از قرارگاه‌های عملیاتی فرعی در طول روز جاری بازدید کرده بودند درمجموع جریان امور را نسبتاً مطلوب ارزیابی کرده از نتایج بازدید خود چنین گزارش دادند: «گردان‌های عملیاتی درحال تمرین مانور بدون تیراندازی بودند. ... اغلب قبضه‌های مستقرشده در منطقه ثبت تیر انجام داده یا درحال انجام آن هستند. ... و قریب‌به‌اتفاق تانک‌ها وارد منطقه عملیات شده و درحال استقرار هستند.» فرماندهان در این جلسه همچنین به مشکلاتی مانند کمبود راننده دارای گواهینامه پایه یک، ضرورت اصلاح محل استقرار چند قبضه توپ105 و همچنین نحوه استقرار سایت موشکی (ضدهوایی) نیروی هوایی که هنوز کامل نشده بود اشاره و دستورهایی برای رفع این مشکلات صادر کردند.[۴] قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) امروز نام، روز و ساعت عملیات را با امضای مشترک محسن رضایی و سرهنگ علی صیاد شیرازی کتباً به قرارگاه‌های تابعه ابلاغ کرد: «1. ساعت (س) روز (ر) طرح عملیاتی شماره2 کربلای11 ساعت 23 روز 21/1/1362 تعیین می‌گردد. 2. نام عملیات (والفجر1) و اسم رمز عملیات متعاقباً ابلاغ خواهد شد.»*[۵]
گزارش - 603
در ادامه اعزام نیروهای داوطلب و ارسال هدایای مردمی به جبهه‌های جنگ، امروز نیز گروهی از داوطلبان بسیجی از شهرک سرخه‌حصار عازم جبهه‌های جنگ شدند.[۶] همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این هفته ازطریق جمعیت هلال‌احمر فیروزکوه 3 کامیون از هدایای مردم این شهرستان که شامل اقلامی مثل چوب 3000 کیلو، پیاز 5400 کیلو، سیب‌زمینی 1500 کیلو و مقدار فراوانی قند، چای، حبوبات و خشکبار بود، به جبهه‌های جنوب و غرب کشور ارسال شد.[۷] انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی در شهر لیل فرانسه نیز نزدیک به 2 تن دارو جهت استفاده مجروحان جبهه‌های جنگ تحمیلی به ایران ارسال کرد. این انجمن مقداری طلا و یک جفت گوشواره اهدایی ایرانیان خارج از کشور را نیز برای کمک به جبهه‌های جنگ دراختیار سفارت جمهوری اسلامی ایران قرار داد.[۸]
گزارش - 604
امروز روابط عمومی وزارت کشور در اطلاعیه‌ای نتایج آخرین نشست ستاد مرکزی مناطق جنگ‌زده را، که شامل جمع‌بندی و تنظیم مصوبات جلسه این ستاد در هفدهم فروردین‌ماه جاری بود، منتشر کرد. در این مصوبات ضمن تعریف جامع از منطقه جنگ‌زده به‌نحوی سعی شده است در رسیدگی به امور جنگ‌زدگان تسهیلاتی فراهم شود. بنا به اعلام این نهاد: «در چهلمین نشست ستاد مرکزی مناطق جنگ‌زده که با حضور چند تن از وزرای عضو، در وزارت کشور تشکیل شد، ضوابط مربوط به مشخصات و حدود مناطق جنگ‌زده بدین شرح تصویب گردید: الف) در استان‌های خوزستان، باختران، ایلام، کردستان و آذربایجان غربی، کلیه مناطقی که مورد هجوم صدامیان کافر و گروه‌های ضدانقلاب مسلح داخلی قرار گرفته و در مدت جنگ تحمیلی به اشغال مهاجمان درآمده است یا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم زیر آتش دشمن قرار داشته یا دارد، منطقه جنگ‌زده تلقی می‌گردد. ب) برای سهولت مدیریت امر بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده، محدوده‌های تعیین‌شده منطبق بر کوچک‌ترین واحد تقسیمات کشوری می‌باشد. ج) درمورد نقاط آسیب‌دیده داخل یا خارج، پنج استان مذکور، مشمول تعاریف فوق‌الذکر با تصویب ستاد مرکزی خواهد بود. ضمناً ضوابط پرداخت اعتبارات پروژه‌های ناتمام سال 1361، به مبلغ پنجاه میلیون ریال [و] هزینه‌های جاری ستاد مرکزی در سال 62 از محل اعتبارات تحصیلی به کمیته تدارکات مورد تصویب قرار گرفت و پیشنهاد وزیر کشور درمورد تشکیل جلسه مشترک وزیران و اعضای ستاد مرکزی هر دو ماه یک بار تصویب شد.»[۹]
گزارش - 605
اقدامات ایذایی و خرابکارانه گروه‌های مسلح غیرقانونی در مهاباد، دیواندره، سقز، تکاب و بوکان 20 کشته و مجروح بر جای گذاشت. چنین اقداماتی در بیست روز اول امسال، موجب شهادت یا زخمی‌شدن بیش از 500 تن از نیروهای خودی شده است. در حمله افراد مسلح غیرقانونی به پایگاه خلیفان در جنوب مهاباد، 10 تن از نیروهای خودی شهید و 4 تن زخمی شدند، مهاجمان نیز با تحمل تلفاتی مجبور به عقب‌نشینی شدند.[۱۰] در اقدام دیگری عناصر مسلح ضدانقلاب به یک خودرو جندالله سپاه در محور ابراهیم‌آباد - دیواندره، کمین زدند. در این حادثه 3 سرباز به شهادت رسیدند و یک تن زخمی شد.[۱۱] افراد مسلح غیرقانونی در حوالی سقز نیز در یک پایگاه خودی یک نارنجک تله‌گذاری کردند که براثر انفجار آن پای یک سرباز قطع شد.[۱۲] در حوالی تکاب هم یکی از افراد بومی براثر برخورد با مینی که افراد مسلح معاند با نظام کار گذاشته بودند به‌شدت زخمی شد.[۱۳] افراد ضدانقلاب در اقدام دیگری دکل برق فشار قوی بوکان را منفجر کردند که موجب قطع موقت برق در این شهر شد.[۱۴] اینگونه فعالیت‌ها و اقدامات گروه‌های مسلح غیرقانونی در مناطق غرب و شمال‌غرب کشور، علاوه‌برآنکه صرف توان، هزینه و امکانات فراوانی را به نیروهای مسلح دولتی تحمیل می‌کند، از بعد جانی هم زیان‌های بسیاری را برای نیروهای خودی درپی دارد. جمع‌بندی تلفات نیروهای خودی در یک دورة بیستروزه، این مسئله را آشکارتر می‌سازد. طبق گزارش واحد اطلاعات ستاد مرکزی سپاه، از اول تا بیستم فروردین‌ماه سال جاری در درگیری‌های مناطق کردنشین آذربایجان غربی و کردستان، 308 تن از افراد خودی شهید و 216 تن زخمی و 60 تن نیز گروگان گرفته شده‌اند.[۱۵]
گزارش - 606
امروز 8 تن از عوامل حزب دمکرات و گروه کومه‌له با تحویل‌دادن اسلحه‌هایشان، خود را به سپاه اشنویه و سقز معرفی و درخواست امان‌نامه کردند.[۱۶] در سقز نیز 2 نفر از رابطان حزب دمکرات و سازمان چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) دستگیر شدند.[۱۷] در این شهر همچنین نیروهای خودی به کمک اطلاعات مردمی، یک سرهنگ ارتش در رژیم گذشته را که فعالیت‌های سلطنت‌طلبانه و ضدنظام داشت دستگیر کردند. وی اذعان کرده است که با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و حزب دمکرات کردستان همکاری داشته و امکاناتی را دراختیار آنها قرار داده است.[۱۸]
گزارش - 607
میرحسین موسوی نخست‌وزیر، امروز با نیروهای سپاه پاسداران زنجان دیدار کرد. وی در سخنانی سپاه را نمادی برای پاسداری از ارزش‌ها و متعلق به تمامی مستضعفان جهان توصیف کرد و نقش آن را در بقای نظام جمهوری اسلامی مهم و حیاتی دانست. نخست‌وزیر گفت: «اکنون در کشور ما سپاه پاسداران و دیگر نهادهای انقلاب اسلامی برای پاسداری از ارزش‌هایی تولد پیدا کرده و در دل مردم ما جای پیدا کرده‌اند که به‌هیچ‌وجه قابل‌قیاس با آن ارزش‌هایی که در جهان طاغوت و جهان استکباری می‌تواند وجود داشته باشد نیستند، بلکه اینها درست در مقابل هم قرار می‌گیرند و اگر آنها با روحیه زور در تاریکی و رذالت حرکت می‌کنند، نیروهای ما درجهت روشنایی، نور و ارزش‌های زیبای انسانی حرکت می‌کنند.» وی با اشاره به رشد و ارتقای سپاه پاسداران اضافه کرد: «در چنین موقعیتی سپاه پاسداران ما متعلق به کشور ما و متعلق به مستضعفان کشور جمهوری اسلامی ایران نیست، بلکه اینها متعلق به همه مستضعفان جهان است، چراکه مسئله ارزش‌ها مسئله‌‌ای نیست که در یک قلمرو جغرافیایی بگنجد و وقتی ما صحبت از نور، روشنایی و ارزش‌های الهی می‌کنیم، این ارزش‌ها را مرزهای جغرافیایی نمی‌توانند مسدود کنند و اگر یک سپاهی و بسیجی به‌خاطر عشق به الله و ارزش‌های الهی حرکت می‌کند، به این معنا نیست که فداکاری او فقط در چارچوب یک مرز شناخته‌شده یعنی ایران معنی داشته باشد. بلکه این باید در سطح جهانی معنا پیدا کند و ما این را همین الآن احساس می‌کنیم و در آینده بیشتر احساس خواهیم کرد.» موسوی در قسمت دیگری از سخنان خود با اشاره به وظایف خطیر نهادهای انقلاب اسلامی و تأکید به رسالت مهمی که این نهادها درجهت پاسدارای از ارزش‌های الهی به عهده دارند، درمورد نقش سپاه در پاسداری از انقلاب و میهن اسلامی گفت: «باتوجهبه نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از انقلاب و مرزها حراست کرده و امنیت را در کشور برقرار می‌کند خواهیم دید که در ماورای اینها، قداست و زیبایی پاسداران در این است که منادی شعارهای حق و ارزش‌های ناب الهی و اسلامی در جامعه باشد که هست و تا هنگامی‌که چنین روحیه‌‌ای در میان سپاه وجود داشته باشد یقیناً قدرت این را خواهد داشت که به‌صورتی نیرومند پاسدار خود نظام نیز باشد، ولی به‌محض اینکه این آرمان‌گرایی، این گرایش به ارزش‌های زیبا و این گرایش به حق، خدای‌ناکرده از سپاه رخت بربندد، یقیناً قدرت جنگ‌جویی و قدرت حفظ نظام هم از سپاه گرفته خواهد شد. لذا، باتوجهبه روحیه برادران سپاه و تقوا و تمسک به قرآنی که در این عزیزان هست می‌دانیم که ان‌شاءالله این سپاه همچنان پاسدار ارزش‌های الهی و اسلامی و نظام جمهوری اسلامی خواهد بود.»[۱۹]
گزارش - 608
علی‌اکبر ولایتی در مصاحبه با واحد مرکزی خبر هدف حکومت رژیم را از حمله به چاه‌های نفتی نوروز، گسترش جنگ و تشنج در منطقه اعلام کرد و خواستار محکومیت عراق به‌دلیل نقض معاهدات بین‌المللی شد. وزیر امور خارجه گفت: «عراق برخلاف ادعاهای صلح‌جویانه‌اش سعی در گسترش جنگ و تشنج در منطقه داشته و حمله خیانت‌آمیز صدام به میدان نفتی نوروز صحت نظرهای مطرح‌شده قبلی را اثبات کرد.» وی افزود: «رژیم عراق با آگاهی کامل از عوارضی نظیر قطع آب آشامیدنی مردم مسلمان و عرب منطقه، اختلال در تأسیسات آب شیرین و بندری کشورهای منطقه و آلودگی محیط زیست دریایی منطقه عمداً سکوهای نفتی ما را هدف قرار داد و گامی دیگر در توسعه نابسامانی و تشنج در منطقه برداشت.» ولایتی ضمن اشاره به مفاد کنوانسیون کویت که دولت عراق نیز یکی از امضاکنندگان آن می‌باشد، گفت: «در این معاهده همه دولت‌های منطقه ملزم به جلوگیری از آلودگی و همکاری در رفع آن درصورت وقوع می‌باشند. حال آنکه دولت عراق در اطلاعیه‌های نظامی خود نه‌تنها به حمله به چاه‌های نفت اعتراف و افتخار کرده، بلکه اعلام کرده است که با حمله موشکی مانع از عملیات مهارسازی و مرمت چاه‌ها خواهد شد که به معنای پذیرفتن مسئولیت ادامه آلودگی محیط زیست، که مستقیماً به زیان ملل منطقه است، می‌باشد. ما از کلیه کشورهای عضو کنوانسیون می‌خواهیم که عراق را به‌دلیل نقض مفاد کنوانسیون حفظ محیط زیست محکوم کنند و حکومتی که با نقض موازین و اصول بین‌المللی این‌همه مشکل برای حیات منطقه و به‌خصوص کشورهای عرب کوچک حاشیه جنوبی خلیج‌فارس ایجاد کرده است را مجبور به خودداری از ارتکاب جرائم قبلی در حین عملیات مهارسازی و پاک‌سازی کنند.» وزیر امور خارجه در پایان خاطرنشان کرد: «جمهوری اسلامی ایران آمادگی اعلام‌شده ازطرف بعضی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی را جهت رفع آلودگی محیط زیست ارج می‌نهد و ازطریق کنوانسیون منطقه‌‌ای با آنان همکاری لازم را خواهد کرد.»[۲۰]
گزارش - 609
میرزا طاهری رئیس سازمان محیط زیست ایران و علی شمس اردکانی سفیر ایران در کویت، با شرکت در یک مصاحبه مطبوعاتی، درخصوص آمادگی ایرای برای مهار نشت نفت از چاه‌های نوروز درصورت فراهم‌شدن امنیت و روند مذاکرات انجام‌شده در نشست‌های قبلی وزرای محیط زیست کشورهای عضو پیمان محیط زیست دریایی خلیج‌فارس مطالبی را بیان کردند؛ اقدام غیرقانونی دولت عراق در بمباران چاه‌های نفتی نوروز به‌رغم عضویت آن کشور در کنوانسیون کویت و افشای چگونگی سوء‌استفاده عراق از جو حاکم بر منطقه برای برقراری یک آتش‌بس تحمیلی با ایران از دیگر موضوعاتی بود که در این نشست مطبوعاتی مطرح شد. در این مصاحبه آقای میرزا طاهری معاون نخست‌وزیر و سرپرست سازمان حفاظت از محیط زیست، ابتدا درخصوص نتیجه مذاکرات وزرای محیط زیست کشورهای عضو کنوانسیون کویت گفت: «در اجلاس قبل تاحدودی به راه‌حل مناسب دست یافتیم و امیدواریم در اجلاس بعدی که روز چهارشنبه در کویت برگزار می‌شود، نتیجه مثبتی به‌طورکلی عاید جمهوری اسلامی ایران گردد.» وی افزود: «بعد از مذاکرات مقدماتی باید فوراً مسائل فنی مهارکردن چاه و هم‌زمان با آن مبارزه با آلودگی ایجادشده در سطح آب‌های خلیج‌فارس به اجرا درآید و قرار است در اجلاس روز چهارشنبه چگونگی انتقال وسایل مهار نشت چاه و زدودن آلودگی‌های حاصل از فوران نفت و شروع کار مورد بحث قرار گیرد. البته اجلاس قبلی نتوانست برنامه عملی شروع عملیات را تعیین کند، ولی فعالیت‌ها ادامه دارد و امید موفقیت دراین‌باره زیاد است.» آقای علی شمس اردکانی سفیر ایران در کویت نیز با بیان اینکه مسئله آلودگی نفتی آب‌های خلیج‌فارس براثر تجاوز موشکی عراق به میدان نفتی نوروز به وجود آمده است، گفت: «دولت حاکم بر عراق در اعلامیه نظامی دوم مارس و نیز در اعلامیه نظامی شماره 1016 خود اعلام کرده بود که نیروهای موشکی رژیم بعث عراق چاه‌های میدان نفتی نوروز را به آتش کشیدند و این درحالی است که دولت عراق به‌همراه ایران و شش کشور دیگر حاشیه خلیج‌فارس معاهده‌‌ای به نام پروتکل 1978 کویت درمورد حفاظت محیط زیست دریایی از آلودگی‌های نفتی و غیرنفتی را امضا کرده و براساس آن متعهد شده است اولاً از بروز آلودگی‌های نفتی و غیرنفتی در منطقه خلیج‌فارس جلوگیری کند و ثانیاً در رفع آلودگی‌های حاصله بکوشد.» شمس اردکانی اضافه کرد: «دولت جنایتکار حاکم بر عراق با حمله ناجوانمردانه خود به میدان نفتی نوروز این دو اصل حفاظت از محیط زیست دریایی را نقض کرده است و در راه جلوگیری از آلودگی‌های نفتی ناشی از این اقدام جنایتکارانه، آتش‌بس را به ما تحمیل می‌کند. چون ما حاضر نشدیم زیر بار این قضیه برویم با حمایت و شانتاژهای نشریات و رسانه‌های گروهی وابسته به امپریالیزیم بین‌المللی درصدد تحریف حقایق برآمده، اما دلایل محکومیت عراق دراین‌خصوص آن‌قدر قوی است که مراجع بین‌المللی به داد‌وبیداد عراق گوش ندادند و تلاش بیهوده عراق برای سیاسی‌کردن این قضیه به جایی نرسید. نقشه دیگر هم این بود که با بزرگ‌کردن قضیه، پای دول بزرگ را به منطقه بگشایند و بی‌جهت نبود که حدود ده الی دوازده روز پیش، صدام جنایتکار از دول بزرگ تقاضا کرد که دررابطه‌با برقراری صلح و ایجاد امنیت برای مرزهای عراق پا پیش گذارند و این همان هدف امریکاست که می‌خواست از اضطراب موجود در منطقه استفاده کرده با واردکردن نیروهای دخالت سریع خود ما را مورد تهدید قرار دهد که دیدیم خداوند حیله آنها را به خودشان بازگرداند.» شمس اردکانی همچنین درمورد درخواست آتش‌بس رژیم عراق برای مهارکردن نشت نفت و پاک‌سازی آلودگی‌ها، گفت: «شأن نزول آتش‌بس در میدان‌های جنگ است. درحالی‌که میدان نفتی نوروز نه‌تنها یک هدف نظامی بلکه هدف اقتصادی هم نیست، کمااینکه در سال‌های اخیر مورد بهره‌برداری قرار نداشته است. طرح آتش‌بس برای مهارکردن چاه‌های نفتی نوروز یک طرح انحرافی است و اصولاً در جایی که میدان جنگی نیست آتش‌بس هم لزومی ندارد. مگر ایران در میدان نفتی نوروز نیرویی مستقر کرده است که نیروهای خود را کنار بکشد. در همین نشست [اخیر وزرای محیط زیست کشورهای عضو کنوانسیون کویت] مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران اعلام کرد مدت 50 روز است که ایران امکانات و تیم‌های عملیاتی را تجهیز کرده است تا برای مهار نشت نفت اقدام کند، اما رژیم جنایتکار عراق با اقدامات غیرانسانی خود مانع از این امر شده است.»[۲۱]
گزارش - 610
هم‌زمان با مصاحبه مقامات ذی‌ربط برای روشنگری افکار عمومی درمورد مسئله نشت نفت از چاه‌های نوروز و پیامدهای زیست‌محیطی آن، امروز سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن نیز دراین‌باره بیانیه‌‌ای صادر کرد. بخش‌هایی از این بیانیه چنین است: «اخیراً اخبار زیادی راجع به نشت نفت حوزه نوروز خلیج‌فارس در رسانه‌های گروهی غرب منتشر شده است که بعضاً همراه با اطلاعات نادرست می‌باشد. جهت اطلاع عموم مطالب زیر را خاطرنشان می‌سازد: همان‌گونه‌که رژیم صهیونیستی صدام بارها و بارها عمل کرده، ناجوانمردانه شهرهای بی‌دفاع و نقاطی را مورد حمله قرار می‌دهد که زیان آن متوجه مردم بی‌گناه و محروم‌ترین اقشار جامعه می‌شود. عراق بااینکه خود عضو کنوانسیون کویت است و درنتیجه ملزم به حفظ محیط زیست می‌باشد، ولی با عمل وحشیانه خود اقدام به آلوده‌کردن محیط زیست دریایی نموده است و با ممانعت از اقدامات جمهوری اسلامی ایران جهت مهارکردن نفت باعث بسط و گسترش این آلودگی در وسعت بیشتری شده است. این عمل بار دیگر ثابت کرد که رژیم صهیونیستی بغداد اگر مجال بیابد همواره تهدیدی جدی برای کشورهای منطقه بوده و هست و هیچ وقعی به آنها نمی‌نماید. رژیم صدام بیشترین ضرر را تاکنون برای کشورهای عربی منطقه داشته است. اینک که نشت نفت برای تأسیسات آب شیرین و فعالیت‌های ماهیگیری و تأسیسات بندری خطری جدی شده است باز حاضر نیست تا به تعهدات خود عمل کند. جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده و اینک نیز بار دیگر اعلام می‌دارد که با تمام امکانات حاضر به مهارکردن نفت می‌باشد و این نشان‌دهنده مسالمت ایران و روح خیرخواهی درباره کشورهای همسایه است، اما رژیم بعثی عراق تاکنون با جلوگیری از مهار نشت نفت خواسته است موقعیت را برای حضور ابرقدرت‌ها در منطقه آماده کند و حضور قدرت‌های خارجی در منطقه موضوعی است که مورد مخالفت شدید تمام مردم منطقه می‌باشد. دولت‌های منطقه که تاکنون فهمیده یا نفهمیده به رژیم عراق کمک کرده‌اند، دست از کمک به صدام - که ماهیت وی بر همگان روشن است که از به‌خطرانداختن منافع مردم محروم منطقه ابائی ندارد - بردارند و دعوت ایران را برای پاک‌سازی محیط زیست از آلودگی‌های نفتی پاسخ گویند.»[۲۲] دراین‌حال، واشنگتن پست با بررسی مواضع ایران و عراق درمورد مهار فوران نفتی از چاه‌های نوروز چنین نوشته است: «وزیر بهداشت عراق، که سرپرستی هیئت اعزامی کشورش برای مذاکرات را به عهده دارد، به خبرنگاران گفت که عراق آماده اعلام آتش‌بس تحت نظارت سازمان ملل در منطقه چاه‌های صدمه‌دیده است. وی گفت: ایده عراق این است که هر دو طرف جنگ تنها در آن منطقه محدود (حوزه نوروز) آتش‌بس کنند. وی اعلام کرد که تضمین‌ها جهت ممکن‌ساختن عملیات تعمیر و پاک‌سازی باید ازجانب هر دو طرف باشد.» واشنگتن پست سپس افزود: «ولی ایران تاکنون شدیداً با هرگونه آتش‌بس رسمی مخالفت کرده و گفته است که تنها چیزی که لازم می‌باشد این است که عراق به‌تنهایی امنیت منطقه چاه‌های صدمه‌دیده را تضمین کند؛ چون این هواپیماهای عراقی بوده‌اند که به چاه‌های نوروز حمله کرده و موجب نشت نفت شدند. ایران گفته است که هیچ‌گونه قصدی جهت جلوگیری از عملیات پاک‌سازی ندارد. مقامات ایرانی، عراق را متهم کرده‌اند که می‌خواهد از نشت نفت به‌عنوان یک توطئه جهت کسب یک آتش‌بس وسیع‌تر در جنگ با استفاده از فشارهای بین‌المللی استفاده کند.»[۲۳]
گزارش - 611
درحالی‌که به نظر می‌رسد مسدودکردن نشت نفت از چاه‌های نوروز با همکاری دولت عراق یا حتی تضمین این کشور در خودداری از حمله مجدد به این منطقه نفتی به‌راحتی امکان‌پذیر است، مواضع و عملکرد عراق نشان می‌دهد که این کشور باوجود وضعیت اضطراری کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، درپی استفاده سیاسی از این امر است. به همین دلیل، دولت کویت با پیش‌بینی مشکلات پیش روی اعلام کرد بار دیگر یکی از وزرایش را برای رایزنی و گفت‌وگوی بیشتر به بغداد و تهران خواهد فرستاد. خبرگزاری یونایتدپرس دراین‌باره گزارش داد: «امروز اعلام شد یک وزیر کابینه کویت در تلاش برای دستیابی به یک توافق جهت مقابله با لکه عظیم نفتی که زندگی دریایی و کارخانجات شیرین‌کننده آب در این منطقه را تهدید می‌کند، از ایران و عراق دیدن خواهد کرد. مقامات رسمی در سازمان منطقه‌‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی گفتند: عبدالرحمن العوادی وزیر بهداری کویت، در یک تلاش تازه جهت طرح‌ریزی یک استراتژی واحد دررابطه‌با مسئله نشت نفت به بغداد سفر خواهد کرد.»[۲۴] در همین حال آسوشیتدپرس از ورود سفره‌های نفتی به سواحل بحرین خبر داد. به گزارش این خبرگزاری: «تلویزیون بحرین به 360 هزار تن از ساکنان این جزیره اعلام کرد که سفره عظیم نفتی ایران به سواحل این کشور رسیده و برخی از این مناطق را کاملاً آلوده کرده است. در تصاویری که این تلویزیون نمایش داد، لکه‌های غلیظی که در ساحل منطقه قلالی در شمال‌شرقی بحرین و در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی شناور بود، دیده می‌شد. این لکه‌ها که حدود یک متر طول داشتند با موج دریا به ساحل آورده می‌شدند. براساس این گزارش، اسکله عصری که لنگرگاه اصلی [بندر] مینا سلمان محسوب می‌شود و دیگر تأسیسات حیاتی ازجمله نیروگاه برق، پالایشگاه ستیرا و تأسیسات تبدیل آب شور به شیرین در جنوب منطقه آلوده‌شده قرار دارند.»[۲۵]
گزارش - 612
به مناسبت یازدهمین سالگرد امضای قرارداد دوستی و همکاری بین شوروی و عراق تلگرام تبریکی ازطرف سران شوروی به صدام حسین و پیام متقابلی از رئیس‌جمهور عراق به رهبران شوروی ارسال شد. رادیو صوت‌الجماهیر دراین‌خصوص گزارش داد: «آقای رئیس‌جمهور رهبر به مناسبت یازدهمین سالگرد امضای قرارداد دوستی و همکاری میان عراق و شوروی تلگرام تبریکی از صدر هیئت‌رئیسه اتحاد جماهیر شوروی و شورای وزیران این کشور دریافت کرده که متن آن چنین است: "آقای رئیس شورای فرماندهی انقلاب، رئیس‌جمهوری عراق صدام حسین - بغداد به مناسبت یازدهمین سالگرد قرارداد دوستی و همکاری میان اتحاد جماهیر شوروی و جمهوری عراق به شما و تمام ملت عراق تبریک می‌گوییم و این قرارداد همواره در اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان یک عامل مهم در تحکیم مبانی دوستی و همکاری و... مبادله منافع میان دو کشور ما به شمار می‌رود و ابراز اطمینان می‌کنیم که روابط میان اتحاد جماهیر شوروی و عراق به‌طور فزاینده به نفع ملت‌های دو کشور و به نفع برقراری صلح عادلانه و دائم در خاورمیانه و (خاور) نزدیک توسعه خواهد یافت. صدر هیئت‌رئیسه اتحاد جماهیر شوروی، شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی."»[۲۶] درهمین‌حال، خبرگزاری فرانسه از منامه به نقل از خبرگزاری عراق گزارش داد: «صدام رئیس‌جمهور عراق، در پیامی به یوری آندروپف دبیرکل حزب کمونیست شوروی، درخواست صادقانه خود را درمورد گسترش روابط دوستانه و همکاری‌های بین دو کشور مطرح کرد. خبرگزاری عراق ضمن اعلام این خبر اضافه کرد که صدام به مناسبت سالگرد امضای قرارداد دوستی بین عراق و شوروی در پیام‌هایی به آندروپف و نیکلای نیخانف نخست‌وزیر شوروی، خاطرنشان کرد که روابط بین دو کشور لازم است برپایه منافع مشترک و احترام متقابل، توسعه بیشتری یابد. این پیام توسط فرستاده ویژه صدام تسلیم رهبران کاخ کرملین شده است.»[۲۷]
گزارش - 613
حسن علی مجید عضو شورای فرماندهی انقلاب و وزیر بازرگانی عراق، که در رأس هیئتی اقتصادی به مجارستان سفر کرده است، در دیدار با نخست‌وزیر این کشور تأکید کرد عراق باوجود ادامه جنگ با ایران توانسته است به سازندگی ادامه دهد. وزیر بازرگانی عراق در گفت‌وگوهای رسمی خود با هیئت مجارستانی به ریاست مارکی جوزف معاون نخست‌وزیر مجارستان، گفت: «ابتکارعمل جهت ایجاد یک راه‌حل صلح‌آمیز برای جنگ با ایران ازطرف جامعه بین‌الملل با استقبال روبه‌رو شده است و مخالفت دولت ایران با تلاش‌های صلح‌آمیز تنها خدمت به نیروهای استعماری است.» گفتنی است حسن علی مجید در رأس هیئتی به نمایندگی از عراق برای شرکت در جلسات نهمین دوره کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، علمی و فنی میان دو کشور به بوداپست سفر کرده است.[۲۸]
گزارش - 614
امروز منابع خبری از تصمیم دولت عراق برای افزایش ظرفیت خط لوله نفتی عراق به ترکیه خبر دادند. خبرگزاری کویت به نقل از روزنامه ژاپنی نیهون کیزایی گزارش داد: «دولت عراق تصمیم گرفته است خط لوله نفتی 1000 کیلومتری عراق - ترکیه که حوزه نفتی کرکوک را به ترمینال‌های مدیترانه متصل می‌کند، تقویت کند. این روزنامه که گزارش خود را به منابع ناشناس ژاپنی نسبت داده نوشته است: کمپانی تویو ژاپن سفارشی دراین‌زمینه از عراق دریافت کرده است. ارزش این پروژه 70 میلیون دلار تخمین زده شده و انتظار می‌رود در آوریل 1984 [بهار سال] آینده، به پایان برسد. این روزنامه ژاپنی در گزارش خود توضیح نداده است که منظور از کلمه تقویت دررابطه‌با نوع خط لوله می‌باشد یا ظرفیت آن. عبور نفت عراق ازطریق این خط لوله در سال 1977 با ظرفیت 000,65 بشکه در روز آغاز شد. ظرفیت مخزن نفت ترمینال یومورتالیک ترکیه 000,500,6 بشکه می‌باشد. در گزارش این روزنامه معلوم نیست که آیا کلمه تقویت، این مخزن را نیز شامل می‌شود یا نه؟ عبور نفت خام عراق ازطریق خط لوله عراق - سوریه به بندر بانیاس در دریای مدیترانه سال گذشته به‌دلیل اختلافات سیاسی میان دو کشور عرب همسایه متوقف شد.»[۲۹]
گزارش - 615
خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل، که در نخستین مرحله از سفر به پنج کشور شمال اروپا در ایسلند به سر می‌برد، در یک نشست مطبوعاتی گفت: هم‌اکنون حل جنگ میان ایران و عراق مهم‌ترین وظیفه‌‌ای است که سازمان ملل دارد.[۳۰] همچنین به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس، شاهزاده محمد بن طلال برادرِ شاه حسین، اعلام کرد: اردن از تلاش‌های مصر جهت پایان‌دادن به مشکل خاورمیانه و جنگ عراق و ایران کاملاً حمایت می‌کند.[۳۱]
ضمیمه گزارش602: بررسی اجمالی روند انتخاب روز و ساعت آغاز عملیات والفجر1 و محدودیت‌های موجود دراین‌باره. از اولین نکاتی که در انتخاب زمان عملیات والفجر1 مورد توجه و تأکید فرماندهان ارشد ارتش و سپاه قرار گرفت و در جلسات اولیه اطلاع‌رسانی و توجیه عملیات به آن اشاره شد، استفاده از نور ماه در حین اجرای عملیات بود. این تدبیر بدین معنی بود که زمان اجرای عملیات محدود به دوره خاصی از طلوع و غروب ماه می‌شد که فرماندهی نیروی زمینی ارتش آن را حدود 10 روز پس از ابلاغ عملیات* اعلام کرد.[۳۲] اما از آنجا که کسب آمادگی نهایی برای اجرای عملیات به عوامل متعدد ازجمله جا‌به‌جایی امکانات؛ شناسایی خطوط دشمن؛ انتخاب معبر؛ احداث قرارگاه‌ها و واحدهای پشتیبانی اعم از توپخانه، ادوات، اورژانس؛ تکمیل استعداد گردان‌ها و... نیاز داشت، درعمل، زمان بیشتری را به خود اختصاص داد. بررسی گزارش میزان آمادگی قرارگاه‌های کربلا و نجف در تاریخ 11 اسفند 1361، نشان داد که یگان‌های عملیاتی برای جا‌به‌جایی و کسب آمادگی حداقل به 4 تا 5 روز دیگر نیاز دارند.[۳۳] مشکل مهم‌تری که موجب به‌نتیجه‌نرسیدن شناسایی‌ها می‌شد، افزایش حساسیت دشمن و گماردن نیروهای کمین در لابه‌لا و جلوتر از موانع در مقیاس گسترده بود که مانع دسترسی نیروهای ایرانی به این موانع می‌گردید و خودبه‌خود زمان اجرای عملیات را به تعویق می‌انداخت. علاوه‌براین، کمبود نیرو و تکمیل‌نشدن ظرفیت یگان‌ها براساس برآورد اولیه نیز بر مشکلات افزود، تا جایی‌که فرماندهان ارشد قرارگاه خاتم(ص) تا قبل از پایان سال (اسفند) 1361 برای اجرای عملیات به نتیجه نرسیدند. جمع‌بندی آخرین وضعیت در اولین و دومین روز سال 1362، که کماکان حاکی‌از فراهم‌نشدن شرایط برای اجرای عملیات بود، موجب شکل‌گیری مباحث، پیشنهادها و طرح جدیدی شد که "مانور آتش به‌جای خون" نام گرفت؛ طبق این طرح، یگان‌ها برای عبور از موانع مستحکم دشمن، که توسط نیروهای کمین حفاظت می‌شد، از آتش پرحجم مستقیم استفاده می‌کردند. به‌این‌منظور، مقرر شد یگان‌ها علاوه‌بر برگزاری جلسات توجیهی برای عوامل مؤثر در اجرای عملیات، مانورهای آزمایشی مشابهی را در عقبه‌های خودی در روز و شب اجرا کنند که این امر نیز مستلزم صرف زمان جداگانه‌‌ای بود. اجرای جلسات توجیهی، برگزاری مانورهای بدون آتش و با آتش واقعی در شب و روز در عقبه‌های منطقه، تکمیل ظرفیت یگان‌ها، آمدن یگان‌های جدید برای تحقق برآورد اولیه سازمان رزم عملیات، استقرار قبضه‌های آتش در خط براساس طرح مانور "آتش به‌جای خون" و... شروع عملیات را تا آغاز دهه سوم فروردین 1362 به تعویق انداخت. باتوجهبه مقارن‌شدن این‌زمان با روزهای پایانی ماه قمری (26 جمادی‌الثانی 1403) امکان استفاده از نور ماه منتفی شد. بنابراین باوجود تأکید اولیه، عملیات یا بایستی در تاریکی مطلق هوا انجام می‌شد یا حداقل 15 روز (برای مساعدشدن شرایط برای استفاده از نور ماه) به تعویق می‌افتاد.[۳۴] تعویق اجرای عملیات با نظر مخالف اغلب فرماندهان مواجه شد و برای حل مشکل تاریکی هوا طبق تدبیر قرارگاه خاتم و مقرر گردید 7000 گلوله منور 155 میلی‌متری در اختیار یگان‌ها قرار بگیرد.[۳۵] براین‌اساس، قرارگاه خاتم‌الأنبیا(ص) ساعت و روز طرح عملیاتی شماره 2 کربلای11 (عملیات والفجر1) را ساعت 23 روز 21 فروردین 1362 اعلام کرد.[۳۶]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/01/20
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 7/1/1362 تا 25/1/1362، ص235.
- ↑ همان، ص229.
- ↑ سند شماره 229/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی لشکر14 امام حسین(ع) (محمدرضا طالقانی)، 25/1/1362 تا 30/1/1362، صص 331 -330.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 235 - 232.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 7/1/1362 تا 25/1/1362، ص235.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/1/1362، ص4.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/1/1362، ص2.
- ↑ همان، ص229.
- ↑ سند شماره 67467 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از ستاد منطقه11 مرکز فرماندهی به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه، 20/1/1362 الی 31/1/1362، ص6؛ و- سند شماره 103828 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران، شماره 273، 24/1/1362، ص3؛ و- سند شماره 113233 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی ستاد مرکزی سپاه پاسداران (واحد اطلاعات)، ویژه قرارگاه حمزه سیدالشهدا منطقه11، شماره 1، 4/2/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 354255 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از سپاه پاسداران کردستان (فرماندهی عملیاتی) به طرح و برنامه عملیات قرارگاه حمزه، 21/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 103828 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6؛ و- سند شماره 355366 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش عملیاتی، از واحد طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به واحد طرح و عملیات ستاد مرکزی، 21/1/1362، سند تک‌برگی.
- ↑ سند شماره 350832 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نقده (عملیات) به قرارگاه حمزه سیدالشهدا (طرح و برنامه‌ریزی عملیات)، 25/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 67467 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص4؛ و- سند شماره 350785 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره 239، از ساعت 19:00 روز 22/1/1362 تا ساعت 19:00 روز 23/1/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 89464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قرارگاه حمزه سیدالشهدا (اطلاعات)، شماره 4، 23/1/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 355366 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 354255 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 113233 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6.
- ↑ سند شماره 67467 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص2 و 6؛ و- سند شماره 354262 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد خبری سپاه اشنویه به قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 21/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 354243 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه اشنویه به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 21/1/1623، سند تک‌برگی.
- ↑ سند شماره 113233 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص3.
- ↑ سند شماره 35816 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات ستاد قرارگاه قدس (اطلاعات) به اطلاعات ستاد قرارگاه حمزه، 25/1/1362، سند تک‌برگی.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 21/1/1362، ص16.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/1/1362، ص12.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 22/1/1362، ص2.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 22، 22/1/1623، ص19، واشنگتن، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/1/1362، به نقل از واشنگتن پست.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 21، 21/1/1362، صص 20 و 21، کویت، خبرگزاری یونایتدپرس، 20/1/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 22، 22/1/1362، ص19، منامه، آسوشیتدپرس، 20/1/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 21، 21/1/1362، ص33، رادیو صوت‌الجماهیر، 20/1/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 21/1/1362، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 22، 22/1/1623، ص9، بوداپست، خبرگزاری خلیج، 21/1/1362.
- ↑ همان، ص229.
- ↑ سند شماره 229/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی لشکر14 امام حسین(ع) (محمدرضا طالقانی)، 25/1/1362 تا 30/1/1362، صص 331 -330.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 21، 21/1/1362، ص3، قاهره، خبرگزاری یونایتدپرس، 20/1/1362.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 235 - 232.
- ↑ سند شماره 216/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر1، گزارش راوی قرارگاه خاتم (سمیع‌زاده)، صص 136، 137 و 146.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص142.
- ↑ سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 7/1/1362 تا 25/1/1362، ص235.
- ↑ سند شماره 019144 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم(ص) (رکن3) به قرارگاه خاتم(ص)، 20/1/1362، ص45.