1361.11.03

روزشمار جنگ سال 1361 1361.11.03
نام‌های دیگر	سه بهمن
تاریخ شمسی	1361.11.03
تاریخ میلادی	23 ژانویه 1983
تاریخ قمری	8 ربيع‌الثاني 1403

1359.11.03

1360.11.03

1362.11.03

1363.11.03

1364.11.03

1365.11.03

1366.11.03

1367.11.03

گزارش - 347

امروز ارتش عراق شهرهای آبادان، سرپل ذهاب و دهلران را هدف حمله قرار داد. در گلوله‌باران شهر آبادان يك نفر مجروح و 5 منزل مسكوني تخريب شد.(1) شهر سرپل ذهاب نيز هدف اصابت چندين گلوله‌ی كاتيوشا قرار گرفت. بر اثر این حمله يك نفر شهيد و 15 نفر زخمي شدند و به چندين منزل نيز خساراتي وارد شد.(2) همچنين هواپيماهاي دشمن چندين بار دهلران و اطراف آن را بمب‌باران كردند كه فقط موجب تلف شدن تعدادي گوسفند شد.(3)

گزارش - 348

در محور سقز ـ مياندوآب نيروهاي مسلح غير قانوني به نيروهاي ژاندارمري مستقر در پايگاه باباساري حمله كرده، 6 تن از آن‌ها را به اسارت بردند.(4) در سلماس نیز 2 تن از نيروهاي حزب دمكرات ضمن تحویل يك اسلحه و مقداري مهمات خود را به نيروهاي سپاه اين شهر تسليم و تقاضاي امان‌نامه كردند.(5)

گزارش - 349

رادیو بغداد دیدار رجوی و طارق عزیز را دارای آثار مهم و تعیین‌کننده در منطقه دانست. بر اساس توافق رهبران سازمان مجاهدین خلق و مسئولان عراقی، افراد این سازمان در اردوگاه‌های اسرای ایرانی، اقدام به برگزاری کلاس‌‌های سیاسی و ایدئولوژیکی می‌کنند. راديو بغداد درباره‌ي اهميت و جايگاه ديدار اخير رهبر سازمان مجاهدين خلق با مقامات عراقي در پاريس، گفت: «در پي ملاقات و بيانيه‌ی مشترك آقاي مسعود رجوي و نائب نخست‌وزير عراق آقاي طارق عزيز كه آثار مهم و تعيين‌كننده‌یي در معادلات سياسي منطقه بر جاي گذاشت و رژيم ايران را هر چه بيش‌تر در انزوا فروبرده، سردمداران رژيم ايران، اكنون به تكاپوي شديدي دست زده‌اند تا راه‌گريزي از اين تنگناي سياسي پيدا كنند.»(6) در پی توافقات اخير سران سازمان مجاهدين خلق با طارق ‌عزيز معاون نخست‌وزير عراق، اين سازمان مرحله‌ی جديد هم‌كاري‌هاي خود با نيروهاي عراقي را در خاك اين كشور آغاز كرد. به گزارش منابع اطلاعاتي، نيروهاي سازمان مجاهدین در اردوگاه‌هاي اسيران ايراني در عراق اقدام به داير كردن كلاس‌هاي سياسي و ايدئولوژيكي كرده‌اند و اسیران ايراني را با ترفند و شیوه‌های مختلف به اين كلاس‌ها مي‌برند. مسئولان عراق نيز اعلام كرده‌اند كه پس از آماده شدن اسرا از نظر رواني و کسب اطمينان از هم‌كاري آن‌ها با سازمان مجاهدين، اين نيروها در اختيار آن سازمان قرار خواهند گرفت و اسامي آن‌ها نيز از ليست اسيران جنگي خارج خواهد شد.(7)

گزارش - 350

با تلاش نیروهای خودی شماری از افراد سازمان مجاهدین خلق در تبریز، تهران، اصفهان و خلخال دست‌گیر شدند و یک خانه‌ی تیمی کشف شد. همچنین یکی از اعضای اين سازمان در شیراز با حکم دادگاه انقلاب اسلامی، اعدام شد. 1. امروز افراد يك هسته‌ی عملياتي سازمان مجاهدين خلق در تبريز، دست‌گیر شدند. این افراد پیش‌تر به يك بانك دست‌برد زده بودند و قصد داشتند در شهر تبريز عمليات خراب‌کارانه اجرا کنند.(8) 2. در منطقه‌ی 5 تهران يكی از خانه‌های تيمي سازمان مجاهدین كشف شد. از اين خانه‌ی تيمي اسناد و مدارك سازماني، چندين اسلحه و مقداری مواد منفجره به دست آمد.(9) در اين شهر همچنين 3 نفر از افراد نفوذي اين سازمان در ارتش شناسايي و دست‌گیر شدند.(10) 3. در اصفهان، 2 نفر از رابطان سازمان مجاهدین با استان‌های لرستان و همدان دست‌گیر شدند.(11) 4. يكي از افراد عملیاتی سازمان مجاهدین خلق در خلخال كه قبلاً دست‌گیر و سپس متواري شده بود، دست‌گیر شد.(12) در شيراز نيز يكي از اعضای فعال سازمان که به جرم شركت در عمليات مسلحانه؛ سرقت از بانك ملت (كه موجب شهادت 2 تن از محافظان بانك و سرقت هفت ميليون ريال شده بود)؛ طراحي ترور نافرجام حاكم شرع شعبه‌ی دوم دادسراي انقلاب شيراز و رئيس آموزش و پرورش ناحيه‌ی يك این شهر؛ تهيه‌ی اسلحه و مهمات؛ شناسايي افراد متعهد براي ترور و... محاکمه ‌شده بود، اعدام شد.(13)

گزارش - 351

امام خميني در ديدار با مديران، معاونان سياسي و برون‌مرزي و مسئولان امور شهرستان‌هاي صدا و سيماي جمهوري اسلامي بر نقش محوري تبليغات در دنياي امروز و استفاده‌ی دشمنان انقلاب از اين ابزار مؤثر با توجه به رسوخ رسانه‌هاي جمعي در ميان طبقات گوناگون مردم و نیز رسالت راديو و تلويزيون تأکید کردند. هشدار براي آمادگي دائمي جهت مقابله با بحران‌هايي كه دولت‌هاي بزرگ براي تضعيف انقلاب تدارك مي‌بينند و تحمل مشكلات به منزله‌ی بهاي استقلال كشور و توصيه به برنامه‌ريزي و توسعه‌ی كارها از دیگر محورهای اساسی بیانات امام خمینی در این دیدار بود. بخشی از سخنان امام خمینی به این شرح است: «تبليغات مسأله‌اي است پراهميت و حساس، يعني دنيا با تبليغات حركت مي‌كند. آن قدري كه دشمنان ما از حربة تبليغات استفاده مي‌كنند از طريق ديگري نمي‌كنند. و ما هم بايد به مسأله تبليغات بسيار اهميت دهيم و از همه‌ي چيز‌هايي كه هست، بيشتر به آن توجه كنيم. بايد تبليغات فرهنگي ما خصوصاً در راديو و تلويزيون بيشتر باشد. چراكه الان وضع طوري ‌شده است كه روستايي كه در صحرا مشغول امر كشاورزي مي‌باشد هم به راديو گوش مي‌كند و در بعضي نقاط تلويزيون هم هست. آن قدري كه راديو و تلويزيون مي‌تواند به مردم خدمت كند، روزنامه‌ها و دستگاه‌هاي ديگر نمي‌توانند خدمت كنند. شما مي‌دانيد كه تبليغات خارجي عليه ما زياد است. شما بايد با تبليغ فرهنگ اسلامي به دروغ‌پراكني‌هاي صداهاي خارجي پاسخ دهيد. امروز ابرقدرت‌ها از انقلاب اسلامي ما سيلي خورده‌اند و مي‌ترسند كه مبادا در نقطه‌اي ديگر، انقلابي ديگر مانند انقلاب ما صورت گيرد. به همين دليل اين روزها شاهد رفت و آمدهاي سياسي در منطقه هستيم. آنها به دست و پا افتاده‌اند و هر روز توطئه‌اي جديد مي‌كنند، ما هم بايد در مقابل آنها مهيا باشيم. همان طور كه امريكا براي توطئه آماده است، ما هم بايد براي مبارزه و مقابله آماده باشيم. مادامي كه بخواهيم مستقل باشيم و زير بار وابستگي نرويم، بايد تحمل اين مشكلات و قدرت مبارزه با آن را پيدا كنيم. امروز ما وارث كشوري هستيم كه وابسته به شرق و غرب بود، و شرق‌زده و غرب‌زده هم در رأس امور بودند. بنابراين، بايد محكم بايستيم و اين جمهوري را كه در مقابل همة انحرافات ايستاده است حفظ كنيم. برادران و خواهران مذاهب گوناگون، همه دست در دست يكديگر بگذارند و از حيثيت و كيان اسلام و جمهوري اسلامي دفاع كنند و از اين هياهوها نترسند، كه ما شكست نمي‌خوريم. شما كه مسئوليت بسيار سنگيني به عهده‌تان مي‌باشد، مطمئن و استوار به كار خودتان ادامه دهيد، هر روز برنامه‌هايتان را بيش‌تر و بهتر توسعه دهيد و كوشش نماييد تا برنامه‌هاي اصولي و منطبق با موازين اسلام، ارائه نمائيد و حيثيت ملت و مذهب خودتان را حفظ كنيد. بايد برنامه‌ها بر اساس بينش و فرهنگ اسلام تنظيم شود. اميدوارم با دلي محكم و گرم در كاري كه داريد، موفق شويد. امروز كشور مال خودتان است. امروز همه مي‌دانند و مي‌فهمند كه براي خودشان كار مي‌كنند براي آتيه خودشان به خدا اعتماد كنيد كه هر چه داريم از اوست و براي بندگان اوست، پس براي او و بندگان او خدمت كنيد.»(14)

گزارش - 352

آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌‌جمهور، در سخنانی که به مناسبت ولادت امام حسن عسگري(ع)‌ در صحن حرم حضرت معصومه(س)‌ در شهر قم، بیان كرد ضمن تأکید بر ايستادگي ايران در مقابل زورگويي‌ها، به ترسيم چهره‌ی واقعي عراق به عنوان كشور مخل امنيت در منطقه‌ی خاورميانه پرداخت. رئیس‌جمهور در بخشی از سخنان خود گفت: «اين‌ها طوري وانمود مي‌كنند كه ما مي‌خواهيم در حوزه‌ي خليج فارس، به كشورها زورگويي كنيم. وسايل تبليغاتي بين‌المللي فعالانه سعي مي‌كنند ما را ژاندارم خليج وانمود نمايند. ما سياست زور را از كسي نمي‌پذيريم، زير بار زور امريكا، شوروي، فرانسه و زير سلطه‌ي قدرت‌هاي جهاني نخواهيم رفت. اين ايادي كوچك كه جاي خود دارند، منطق ما منطق حق است. هر چه دشمنان ما زور گويند ما در مقابل آنها به حق تكيه مي‌كنيم.» آيت‌الله خامنه‌اي با اشاره به شرايط و خواسته‌هاي جمهوري اسلامي براي پايان جنگ و ميانجي‌گري كشورها خاطرنشان کرد: «شرايط ما همان است كه از اول به آن تكيه كرده‌ايم.» وي همچنين خطاب به سران كشورهاي عربي منطقه گفت: «شما بدانيد كه رژيم كنوني عراق بد همسايه‌یي است. اين رژيم آسايش و آرامش را براي منطقه‌ي خليج فارس نمي‌پسندد. امروز با ما، فردا با كويت، روز ديگر با عربستان و ديگر كشورها به زورگويي خواهد پرداخت. منطقي كه بر رژيم عراق حاكم است، منطق زورمداري است و ما زير زورگويي نمي‌رويم. حال که او شكست خورده و بيني‌اش به زمين خورده، مي‌گويد اين جنگ توطئه‌ی ايران بود. آيا اين توطئه‌ی ما بود كه شهرها و مردم بي‌دفاع و غير نظامي ما را به خاك و خون كشيد و هنوز هم مي‌كشد. اين توطئه‌ی ماست كه شما با همه‌ی قدرت‌هاي بزرگ ساختيد و تجهيزات آورديد كه ما را شكست دهيد و با آن شعارهاي تندي كه عراق عليه كمپ‌ديويد مي‌داد و امروز خود يكي از حاميان آن است.»(15)

گزارش - 353

سه كشور ايران، ليبي و سوريه در پايان نشست مشترك خود در دمشق، با صدور بيانيه‌یی كه به طور هم‌زمان در تهران، دمشق و طرابلس انتشار يافت، مواضع خود را اعلام كردند. اصلی‌ترین محورهای این بیانیه عبارت‌اند از: تأكيد بر مواضع جمهوري اسلامي ايران در خصوص دفاع مشروع از حقوق خود و تقويت روابط ايران و جهان عرب؛ درخواست توقف هرگونه كمك به حكومت عراق كه موجب طولاني شدن جنگ شود؛ حمايت از قيام مردم عراق به منظور رهايي از بند رژيم حاكم بر این كشور؛ تأكيد بر فعال کردن جبهه‌ی پايداري و مشاركت ايران در فعاليت‌هاي اين جبهه برای مقابله با توطئه‌هاي امپرياليستي و صهيونيستي؛ رد شروط رژيم صهيونيستي براي عقب‌نشيني از لبنان؛ توافق جهت ايستادگي و مبارزه در كنار مردم لبنان عليه تجاوز رژيم صهيونيستي و پشتيباني مادي و معنوي از مردم آن كشور؛ ايستادگي قاطع در برابر تلاش‌هايي كه به منظور تضعيف آرمان فلسطين از طريق گسترش كمپ‌ديويد و به دام كشيدن ديگر نيروهاي منطقه‌یی براي ورود به آن انجام می‌شود؛ محكوميت فعال‌سازي محور بغداد ـ قاهره براي مقابله با نيروهاي انقلابي منطقه و مخالفت با بازگرداندن مجدد مصر به دنياي عرب؛ حمايت از نقش نيروهاي مسلح سوريه، لبنان و فلسطين براي دفاع از كشور لبنان و توافق با تقويت جبهه‌ی پايداري؛ هم‌بستگي با دولت ليبي در مقابل تجاوزات و تحركات امريكا عليه آن كشور.*(16)

گزارش - 354

ميرحسين موسوي نخست‌وزير، پس از جلسه‌ی هيئت دولت در گفت و گويي با خبرنگاران درباره‌ی بيانيه‌ی اخير سه كشور ايران، سوريه و ليبي و تحركات اخير در منطقه؛ شرايط ايران براي پايان جنگ؛ احتمال قبول شرايط ايران از طرف دولت عراق برای برقراری صلح بين دو كشور و همچنين تنش‌هاي موجود در اوپك و نقش عربستان در اين باره، مطالبي را بيان كرد. نخست‌وزير در مورد آثار بيانيه‌ی اجلاس مشترك ايران، ليبي و سوريه ـ كه امروز انتشار يافت ـ و ارتباط آن با مسائل منطقه و جنگ ايران و عراق گفت: «تشكيل اين جلسه و بحث‌هاي صورت‌گرفته در آن، نشان‌دهنده‌ی حقانيت ملت ما در مبارزه‌ی خود مي‌باشد. استعمار مدت‌ها كوشيد تا به مدد ايادي خود چنين وانمود كند كه بين عرب و عجم جنگ مي‌باشد و سعي كرد تا جنگ تحميلي را جنگ بين عرب‌ها و فارس‌ها جلوه دهد و تلاش كرد تا شعارها و شرايط تعيين‌شده از جانب ما را وارونه جلوه بدهد و ما را تجاوزگر معرفي كند، وليكن گذشت زمان و پيروزي رزمندگان بسياري از اين زمينه‌ها را از بين برد و با توجه به اجلاسی كه در دمشق صورت گرفت نشان‌دهنده‌ی حقانيت موضع ما مي‌باشد.» مهندس موسوي سپس با توجه به فعل و انفعالاتي كه در منطقه رخ می‌دهد در مورد خاتمه‌ی جنگ گفت: «خاتمه‌ی جنگ را ما از همان روزهاي اول كه عراق تجاوز كرد، تعیین كرده‌ايم و شعار جنگ تا پيروزي از روز اول تا به حال مطرح بوده است و دورنماي جلو چشم ما نيز همين پيروزي است. جنگ با پيروزي سياسي و نظامي توأماً پايان خواهد پذيرفت، آنچه براي ابرقدرت‌ها بيش از همه اهميت دارد، پيروزي سياسي ما مي‌باشد. چون ممكن است ما يك عمليات نظامي داشته باشيم، ولي اثرات سياسي نداشته باشد. ولي عمليات نظامي كه با نيروي رزمندگان ما در جبهه‌ها صورت مي‌گيرد، آثار سياسي عظيمي بر آن مترتب است كه اين طبيعتاً نيروي سياسي است كه ابرقدرت‌ها را مي‌ترساند.» نخست‌وزير در پاسخ به اين سؤال كه چند درصد احتمال مي‌دهيد قبل از پيروزي نظامي اين جنگ از راه مذاكره پایان یابد، گفت: «ما هيچ اميدي نداريم چون معمولاً ديكتاتورهاي تاريخ عقل خوبي ندارند شبيه رژيم شاه، در حال حاضر صدام دچار چنين تنگناهايي ‌شده است. با واقعيت‌هايي كه در سطح منطقه وجود دارد نمي‌تواند ارزيابي كند. صدام فقط روي سلاح و ابزارهاي امريكايي و فرانسوي حساب مي‌كند بدون اين‌كه توجه به ايمان رزمندگان ما داشته باشد. ملت ما نه ابزارش كم‌تر از دو سال قبل است و نه ايمانش و تعيين‌كننده‌ی جنگ موشك‌هاي اگزوست و اس‌اس12 نخواهد بود.» مهندس موسوي همچنين درباره‌ی شروع كنفرانس اوپك در ژنو و نقش عربستان در اين كنفرانس گفت: «با فعال شدن كشور ما در صحنه‌هاي جهاني از جمله بازار نفت و استفاده از آن به عنوان يك ابزار سياسي، نقش عربستان هر روز كم‌تر خواهد شد. آن‌ها به حدي مي‌توانند پيش بروند، چون سرمايه‌گذاری‌هاي عظيمي براي استخراج نفت در غرب صورت گرفته است، طبيعتاً عربستان هر وقت بخواهد ما را از نظر قيمت‌ها محدود كند، نمي‌تواند قيمت‌ها را از يك حد معين پايين بياورد، چراكه مجبور به مقابله با كمپاني‌هاي غربي خواهد شد.»(17)

گزارش - 355

آقاي ولايتي وزير امور خارجه، پس از بازگشت از دمشق امروز در مصاحبه‌یی مطبوعاتي شركت كرد. احيای جبهه‌ی پايداري؛ حساسيت منطقه‌ی خاورميانه؛ سياست جديد حكومت عراق مبنی بر اعلام لزوم تضمین امنيت اسرائيل؛ نزديكي ايران به كشورهاي خط مقدم و دستاوردهاي آن از جمله محورهاي سخنان وي در اين گفت و گو بود. وزیر امور خارجه در بخشی از این مصاحبه گفت: «حساس‌ترين و مهم‌ترين منطقه به لحاظ سياسي، اقتصادي و نظامي منطقه‌ی خاورميانه و اطراف خليج فارس و شمال افريقاست و بايد توجه داشته باشيم كه بر مبناي همين خصلت منطقه‌یي است كه قدرت‌هاي سلطه‌جوي عالم به اين راحتي دست از سر اين مناطق برنمي‌دارند و اگر ملت‌ها و دولت‌هاي اين منطقه به فكر خودشان نباشد، طبيعي است كه به سمت اين قدرت یا آن قدرت ديگر بلغزند و يا منافع‌شان مورد تهديد قرار بگيرد. با توجه به يك چنين حساسيتي است كه يك رژيم متجاوز و غداري چون رژيم صهيونيستي ـ تقريباً مي‌شود گفت با توافق قدرت‌هاي بزرگ عالم بعد از جنگ دوم جهاني ـ در منطقه به مرحله‌ی ظهور مي‌رسد و تا زمان حاضر نيز اين فلسفه و انگيزه براي سلطه‌جويان عالم در جهت تقويت اين رژيم و نظام ظالم و متجاوز و غاصب ادامه دارد. در طي سال‌هاي گذشته معلوم ‌شده كه اين پديده‌ی بسيار خطرناكي كه در اين منطقه به وجود آمده، پديده‌یي است كه بايد با آن یک مقابله‌ی جدي شود و در غير اين صورت هر روز چون سرطاني در منطقه رشد و گسترش پيدا مي‌كند و حيات سياسي و اقتصادي و نظامي كشورهاي منطقه را به خطر مي‌اندازد. ما احساس كرديم كه با توجه به اين‌كه آزادسازي سرزمين قدس و فلسطين از آرمان‌هاي مهم مردم مسلمان ماست و مقابله با اسرائيل را به عنوان يك مقابله‌ی استراتژيك در اهداف بلندمدت جمهوري اسلامي داريم، بايد در حد خودمان تحرك لازم سياسي را نشان بدهيم. بعضي ديگر از كشورها نظير سوريه و ليبي و يمن جنوبي نيز يك چنين تمايلاتي را نشان دادند و با توجه به اين تمايل مشترك، اولين جلسه‌ی وزراي سه كشور در دمشق تشكيل شد. يكي از محورهاي اساسي و انگيزه‌هاي اصلي گردهمايي سه كشور ليبي، سوريه و ايران در دمشق، اتحاد راه‌هاي مقابله با صهيونيزم، رژيم اشغال‌گر قدس و مقابله با توطئه‌هاي استكبار جهاني در منطقه و جلوگيري از به سازش كشيده شدن مسئله‌ی فلسطين بوده است. يكي ديگر از اين محورها جلوگيري از توسعه‌ی تحركاتي [که] براي سرپا نگه داشتن رژيم صدام به عمل مي‌آمده، مي‌باشد چون هم ما، هم سوريه و هم ليبي معتقديم كه وجود صدام در رأس حكومت عراق و وجود يك چنين رژيم وابسته‌یي موجب جلوگيري از تشكيل يك جبهه‌ی قوي بين ايران و اعراب بر عليه رژيم اشغالگر قدس مي‌شود، چون صدام با حركات اخيرش نشان داده است كه با اسرائيل روابط و پيوندهاي محكمي دارد و حتي بيان كرده كه بايد اسرائيل امنيتش تضمين شود. اين كشورهاي مسلمان و عرب هستند كه بايد فرياد بزنند كه امنيت ما از طرف اسرائيل به مخاطره افتاده است، آن وقت بعد از حمله‌ی اسرائيل به لبنان و كشتار هزاران نفر از مردم مسلمان فلسطين و لبنان و تخريب شهرها و دهات و از بين بردن بسياري از آثار حيات در لبنان توسط نيروهاي اسرائيل، صدام مي‌گويد كه ما بايد امنيت اسرائيل را حفظ كنيم. اين نشان مي‌دهد كه ادعاي جمهوري اسلامي ايران از سال‌هاي گذشته كه اين رژيم يك رژيم وابسته است، ادعاي حق و درستي بوده است. يك محور ديگر پس محور مبارزه با رژيم عراق بوده كه اين سه كشور اتفاق [نظر] دارند و هر سه كشور در اين‌كه ايران بايد تا تحقق كامل شرايط خودش بايد به جنگ عليه صدام ادامه بدهد، اتفاق نظر دارند و هر سه كشور معتقدند كه بايد از تلاش‌هاي مردم عراق براي سرنگونی رژيم عراق و برپايي حكومتي منطبق با خواست مردم عراق حمايت كرد. هر سه كشور اتفاق نظر داشتند و دارند كه جبهه‌ی پايداري اين بار با شركت ايران بايد احيا شود. نفس نزديكي ما به حكومت‌هايي نظير سوريه و ليبي و يمن جنوبي زمينه‌ساز يك چنين اتفاقي است بر عليه اسرائيل و موافقين اسرائيل و كساني كه مي‌خواهند قضيه‌ی فلسطین را به سازش بكشانند. هم‌كاري‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي بين اين كشورهاي ايران و سوريه و ليبي و الجزاير و يمن جنوبي مستغني از بازگو كردن است. ما روابط‌مان با اين كشورها رو به توسعه و گسترش است. موضع‌گيري‌هاي ما در مجامع بين‌المللي در رابطه با مسائل مربوط به فلسطين و جنگ تحميلي عراق عليه ما و مسئله‌ی لبنان نوعاً موضع‌گيري‌هاي مشترك است و با هماهنگي كامل صورت مي‌گيرد. در طول جنگ تحميلي، كشورهايي نظير سوريه و ليبي تا آن‌جايي كه براي‌شان ميسر بود، مساعدت‌هاي لازم را به ما كرده‌اند و متقابلاً هرگاه اين كشورها مورد تهاجم قرار گرفتند، از طرف ايران حمايت سياسي و حتي بعضاً نظامي شدند. اعزام نيروهاي ما به سوريه و استقرار آن‌ها در سوريه در زمان تهاجم اسرائيل به لبنان، نشان‌دهنده‌ی هم‌بستگي عميق ما با سوريه بوده و هست و ايران در آن جنگ تنها كشوري بود كه نيروهاي منظم خود را به سوريه اعزام كرد. مجموعه‌ی اين تحركات و مساعدت‌هاي متقابل به يك‌ديگر در مواقع اضطراري و ضرورت را اگر كنار هم بگذاريم، مي‌بينيم كه گام‌هاي عملي هم در جهت اين نزديكي به عمل آمده است.»(18)

گزارش - 356

احمد احمدي مديركل پروژه‌ی پتروشيمي ايران و ژاپن كه از طرف دو شريك جهت مذاكره با پيمانكاران پروژه در توكيو به سر مي‌برد، مذاكرات با كمپاني‌هاي اصلي ساختمان مجتمع پتروشيمي بندر امام خميني را موفقيت‌آميز توصیف کرد. احمدی گفت: از 23 دي‌ماه (13 ژانويه) تا كنون جلسات متعددي جهت تهيه‌ی شرايط و جدول مربوط به شروع كار و نحوه‌ی هم‌كاري‌ دو طرف براي حل مشكلات موجود از جمله، پرداخت حساب‌هاي معوق بين شركت‌هاي پتروشيمي ايران و ژاپن و پيمانكاران برگزار ‌شده است. اكنون 4 كمپاني اصلي مقاطعه‌كار آماده‌ی هم‌كاري براي شروع مجدد ساختمان پروژه هستند. جمهوري اسلامي ايران قبلاً به طور رسمي از كمپاني‌هاي مقاطعه‌كار ژاپني خواسته بود كه تا 23 دي‌ماه تصميم نهايي خود را براي ادامه يا رها كردن پروژه اعلام کنند. وی در مورد درخواست حساب‌هاي معوقه گفت: «مطابق شرايط اعلام‌شده‌ی قبلي بدهي‌هايي كه در مورد پرداخت آن‌ها توافق ‌شده (حدود 5 ميليارد ين) در 4 قسط به طرف‌هاي ژاپني پرداخت مي‌شود، ضمن آن‌كه به بقيه‌ی ادعاهاي آن‌ها نيز همين مدت رسيدگي خواهد شد.» مدیر کل پروژه‌ی پتروشیمی ایران و ژاپن افزود: «پرداخت اولين قسط در اوايل فوريه و پرداخت دومين قسط با ورود پيمان‌كاران به ايران اوايل مارس تا آوريل، صورت خواهد گرفت.» در همين حال وي اعلام كرد كه هم‌زمان با از سرگيري ساختمان مجتمع، بيش از 5/1 ميليون ين (حدود 4/6 ميليون دلار) ماشين‌آلات و قطعات يدكي مربوط به پروژه كه در ساختمان آن نقش اساسي دارند به تدريج راهي بندر امام خميني مي‌شوند. اين سفارش‌ها از چند سال پيش به دليل جنگ تحميلي و مسائل ديگر در انبارهاي ژاپن قرار داشتند. در همين حال روزنامه‌ی ماينيچي در شماره‌ی امروز خود به نقل از يك منبع در توكيو، خبر داد که انجينيرینگ كمپاني يكي از چهار مقاطعه‌كار اصلي، اعلام کرده كه آماده‌ی هم‌كاري براي از سرگيري ساختمان مجتمع پتروشيمي بندر امام خميني است كه در اين صورت 27 كمپاني مقاطعه‌كار كوچك نيز از اين اقدام تبعيت خواهند كرد.(19)

گزارش - 357

نشست فوق‌العاده‌ی وزراي نفت كشورهاي توليدكننده‌ی نفت (اوپك) امروز در ژنو آغاز به كار كرد. خبرگزاري يونايتدپرس از توافق كشورهاي شركت‌كننده برای كاهش توليد و تعيين سقف فروش نفت كشورهاي عضو خبر داد، به گزارش این خبرگزاری، وزيران نفت كشورهاي صادركننده‌ی نفت اوپك روز گذشته در مورد اصول پيرامون كاهش توليد به منظور كمك به افزايش قيمت و سهميه‌بندي انفرادي توليد براي هر يك از سيزده كشور عضو اين سازمان، به توافق رسيده‌اند. البته، میان عربستان سعودي از يك سو و الجزاير و ليبي از سوي ديگر در مورد اختلاف قيمت نفت بسيار مرغوب توافقي حاصل نشده است. امبرتو كالدرون برتي وزير نفت ونزوئلا، شب گذشته به خبرنگاران گفت: «توافق در اصول پيرامون حداكثر توليد و سهميه‌بندي انفرادي حاصل ‌شده است.» وي افزود: «چنانچه توافق قطعيت يابد، حداكثر توليد اوپك رقمي بين 17 ميليون و 500 هزار بشكه در روز خواهد بود.» اوپك در دسامبر گذشته، حداكثر توليد خود را 18 ميليون و 500 هزار بشكه در روز تعيين کرده بود. وزير نفت ونزوئلا گفت: سهميه‌ي توليد روزانه كه در اصول آن توافق شده، بدين شرح است: گابن 175 هزار بشكه؛ اندونزي يك ميليون و 300 هزار بشكه؛ ايران 2و ميليون و 250 هزار بشكه؛ عراق يك ميليون و 250 هزار بشكه؛ كويت يك ميليون و 100 هزار بشكه؛ ليبي يك ميليون و 200 هزار بشكه؛ نيجريه یك ميليون و 300 هزار بشكه؛ عربستان سعودي 4 ميليون و 500 هزار تا 5 ميليون بشكه؛ ونزوئلا يك ميليون و 700 هزار تا يك ميليون و 800 هزار بشكه؛ الجزاير 700 هزار بشكه؛ قطر 330 هزار بشكه؛ امارات عربي متحده يك ميليون و 100 هزار بشكه، اکوادور 2 ميليون بشكه.(20) راديو بي‌بي‌سي نیز تعيين سقف فروش نفت كشورهاي عضو را از مأموريت‌هاي اصلي سازمان اوپک و اختلاف نظر بين كشورهاي ايران و ونزوئلا با عربستان سعودي را از مشکلات اصلي اين نشست برشمرد. رادیو بي‌بي‌سي اعلام كرد: «وزراي كشورهاي توليدكننده‌ی نفت به منظور حل مسائلي كه بر اثر فراواني نفت به وجود آمده است، اجلاسي را در ژنو آغاز كرده‌اند. انتظار مي‌رود كه تكيه‌ی عمده‌ی اين اجلاس بر حل مشكل جاري باشد كه دلیل اصلي اختلاف نظرهاي 13 عضو اوپك است؛ يعني موضوع سهميه‌‌ی توليد كشورهاي گوناگون اوپك. در اين‌كه تولید روزانه‌ی نفت نبايد از 5/18 ميليون بشكه بيش‌تر باشد، قبلاً توافق ‌شده بود اما خبرنگار اقتصادي بي‌بي‌سي مي‌گويد اين توافق مفهومي نمي‌تواند داشته باشد مگر اين‌كه ميزان توليد هر كشور مشخص شود. در كنفرانس امروز در ژنو گفته شد آنچه براي حل اختلافات لازم است توافق و تفاهمي است ميان عربستان سعودي از يك سو و ايران و ونزوئلا از سوي ديگر. عربستان به احتمال بسيار بايد سطح توليد خود را از روزانه حدود 5 ميليون بشكه نيز پايين‌تر بياورد و اين خود نيمي از توليد سال 1981 آن كشور بيش نيست. ايران و ونزوئلا هر دو از پايين آوردن ميزان توليد خود سر باز زده‌اند. گفته مي‌شود عربستان سعودي و همسايگانش در منطقه‌ی خليج فارس هشدار داده‌اند كه اگر در مورد توليد كل و سهميه‌ی هر كشور توافقي حاصل نشود، آماده‌اند قيمت پايه‌ی بشكه‌یي 34 دلار را كاهش دهند. آقاي مانع سعيد العتيبه وزير نفت امارات متحده‌ی عربي، اشاره كرده كه ممكن است [این] آخرين فرصت اوپك براي ثابت نگاه داشتن قيمت‌ها باشد.»(21) عبدالعزيز التيركي معاون وزير نفت عربستان در يك موضع‌گيري قبل از شروع مذاكرات اوپك گفته بود: «عربستان حاضر نيست به تنهايي بار كاهش توليد نفت اوپك را تحمل كند» وي گفت همه‌ی اعضاي اين سازمان بايد در كاهش توليد اوپك به ميزان يك تا يك و نيم ميليون بشكه در روز سهيم شوند.(22)

گزارش - 358

در پي مطرح شدن موضوع پرداخت غرامت جنگي به ايران در روزنامه‌هاي كويتي، امروز نيز روزنامه‌ی الخليج چاپ امارات، به نقل از منابع عربي جزئيات بيش‌تري را در اين باره منتشر کرد و به همه‌ی شايعات موجود پايان داد. الخليج نوشته است: كشورهاي خليج فارس شرط ايران را مبني بر پرداخت 100 ميليون دلار به عنوان شرطي براي پايان دادن به جنگ رد كردند. منابع عربی آگاه به روزنامه‌ی الانباء چاپ كويت، گفتند كه مقامات تهران اين موضوع را به وزير خارجه‌ی الجزاير اعلام كرده‌اند و او موضوع را به اطلاع كشورهاي خليج [فارس] رسانده است. اين منابع توضيح داده‌اند كه كشورهاي خليج [فارس] هرگونه پرداختي در اين خصوص به ايران را به شدت مردود دانسته و افزوده‌اند: كه ايران مي‌تواند با عراق سر يك ميز بنشيند و مسئله‌ی غرامت و ديگر موضوعات خود را مطرح و حل كند يا اين‌كه از سازمان ملل بخواهد كه صندوقي براي تعمير و بازسازی صدمات دو كشور تأسيس كند كه همه‌ی كشورهاي جهان به اين صندوق كمك كنند و در آن صورت است كه كشورهاي خليج [فارس] كمك به اين صندوق را مي‌توانند بررسي كنند.(23)

گزارش - 359

هفته‌نامه‌ی فرانسوي اكسپرس در شماره‌ی اخیر خود در مقاله‌یي با عنوان "عراق ـ فرانسه ريسك مي‌كنند." درباره‌ی ميزان درگير شدن شركت‌هاي فرانسوي در معاملات اقتصادي با عراق، تأثير پيروزي ايران در سیر اقتصاد خارجي فرانسه و نوع و ميزان كمك‌هاي تسليحاتي فرانسه به عراق مطالبي را منتشر كرد. در بخشی از این مقاله آمده است: «فرانسه از نظر مالي، ديپلماتيك و نظامي مبلغ هنگفتي را در عراق به بازي گذاشته است، چنانچه ايران پيروز شود فاكتوري را كه فرانسه باید بپردازد بسيار سنگين خواهد بود و ما از خداوند مي‌خواهيم و به درگاه او دعا مي‌كنيم كه عراق برقرار بماند. ديپلمات‌ها، صاحبان صنايع و بانکداران فرانسوي در نهايت همه به آن‌جا خواهند رسيد كه مستحق كمك و حفاظت خداوندي باشند، چراكه حساب خيلي سنگين است و صندوق‌هاي عراق بسيار خالي و حتي سرنوشت عراق نيز از هر زمان ديگر نامطمئن‌تر. رسماً گفته مي‌شود كه مبالغ پرداخت‌نشده از سوي عراق در رابطه با قراردادهايش با فرانسه از مرز 15 ميليارد فرانك تجاوز نمي‌كند. مع‌ذلك آنچه توسط شركت بيمه‌ی تجارتي خارجي فرانسه يا به عبارت ديگر توسط دولت ضمانت ‌شده به ميزان 35 ميليارد فرانك مي‌باشد و دولت سوسياليست توضيح و تشريح عمومي تعهدات فرانسه ـ عراق را كه اخيراً به او تسليم‌ شده است، به عنوان بزرگ‌ترين راز براي خود نگه داشته است. يكي از صاحبان صنايع فرانسه با آه و ناله مي‌گويد: "شركت‌هاي فرانسوي بايستي كوزه‌هاي شكسته را بپردازند حتي اگر مشكل خزانه در عراق گذرا باشد. فقط تأخير در پرداخت 3ميليون فرانك براي شركت‌هاي بزرگ فاجعه مي‌باشد و اما در مورد شركت‌هاي متوسط مطمئناً بعضي از آن‌ها مجبور به ورشكستگي خواهند شد."»(24) اكسپرس در قسمت ديگري از مقاله‌ی خود به نقل از يك مقام عالي‌رتبه‌ی فرانسه نوشته است: «به خاطر ما عراق بايستي خوب مقاومت بكند. عراق از هم‌اكنون نيروهاي ايراني مجتمع در شمال بصره را در هم مي‌شكند. بغداد لااقل 50 ميراژ و 150 هلي‌كوپتر فرانسوي دارد و در بين تسليحاتي نيز كه هم‌اكنون در حال صدور به عراق است ميراژ، موشك‌هاي دريا به درياي اگزوست، موشك‌هاي دفاع هوايي "ريلاند" و قطعات توپ‌خانه‌ی دوربرد وجود دارد. يكي از خبرنگاران وزارت دفاع فرانسه توضيح مي‌دهد كه استفاده‌ی مشترك نمودن از هلي‌كوپترهاي سنگين روسي و هلي‌كوپترهاي فرانسوي مجهز به موشك‌هاي ضد تانك "هات"، مؤثر بودن خود را در تابستان گذشته نشان داده‌اند، ما يك تاكتيك بسيار عالي را به كار برده‌ايم.»(25)

ضميمه‌ی گزارش 352 پس از پایان اجلاس وزیران امور خارجه‌ی كشورهاي ليبي، سوريه و جمهوري اسلامي ايران در دمشق، امروز بيانيه‌ی مشتركي هم‌زمان در مراكز سه كشور انتشار يافت. متن این بيانيه‌ی مشترك چنین است: بسم الله الرحمن الرحيم ان هذه امتكم امة واحدة و أنا ربكم فاعبدون وزير امور خارجه‌ی جمهوري اسلامي ايران و وزير امور خارجه‌ی جمهوري عربي سوريه و دبير كميته‌ی دادگستري و كفيل كميته‌ی مردمي دفتر روابط خارجي جماهيري عربي مردمي سوسياليستي ليبي از تاريخ 6 الي 7 ربيع‌الثاني سال 1403 (ﻫ . ق) ـ مصادف با 30 دی الی اول بهمن ماه 1361 (هـ . ش)، طي اجلاسي در دمشق اوضاع بين‌المللي و اوضاع متشنج منطقه كه بر اثر تلاش‌هاي امپرياليسم امريكا و صهيونيسم جهت تحميل سلطه‌ی خود بر ملت‌هاي منطقه و از بين بردن استقلال ملي آنان صورت گرفته، مورد بررسي قرار دادند. سه طرف ايراني و سوري و ليبيايي در مورد مسائل ذيل به بحث و گفت و گو پرداختند: • تهاجم رژيم صهيونيستي به لبنان كه به هدف از بين بردن استقلال و وحدت ملي لبنان و متلاشي كردن مقاومت فلسطين و زدن ضربه به سوريه [انجام گرفته است.]. • جنگ تجاوزگرانه‌ی رژيم صدام عليه انقلاب اسلامي ايران كه به هدف نابودي انقلاب اسلامي و از بين بردن نقش رهايي‌بخش آن در منطقه و متوقف كردن نقش عراق و جمهوري اسلامي ايران در رويارويي با دشمن صهيونيستي صورت گرفته است. • تهديداتي كه بر عليه جماهيري عربي مردمي سوسياليستي ليبي صورت مي‌گيرد. • روابط برادرانه‌ی موجود بين ايران و جهان عرب و اهميت تقويت اين روابط بر پايه‌ی دوستي و هم‌كاري و تأمين منافع ملت‌هاي عربي و ايراني بر عليه توطئه‌هاي امپرياليسم و رژيم صهيونيستي در فلسطين. • طرح‌هاي امپرياليسم امريكا و صهيونيسم كه به منظور تصفيه‌ی آرمان فلسطين صورت می‌گیرد و با توجه به موارد فوق در نتايج ذیل توافق كردند: 1. ايستادگي در كنار لبنان بر عليه تهاجم صهيونيستي و پشتيباني مادي و معنوي از آن كشور براي پايان دادن به اشغال صهيونيستي و دعوت از ملت لبنان براي مقاومت و پايداري در برابر اشغال و تأكيد بر رد شروطي كه رژيم صهيونيستي قصد دارد بر لبنان تحميل كند. 2. ايستادگي قاطع در مقابل تلاش‌هايي كه به منظور تصفيه‌ی آرمان فلسطين از طريق گسترش كمپ‌ديويد و به دام كشيدن ديگر نيروهاي منطقه‌یي براي ورود به آن صورت مي‌گيرد. در رابطه با اين مسئله سه طرف مخالفت خود را با تلاش‌هايي كه به منظور بازگردانيدن مصر به جامعه‌ی عرب و سازمان‌هاي اسلامي بدون خروج آن كشور از موافقت‌نامه‌هاي خيانت‌بار كمپ‌ديويد [انجام مي‌شود]، مورد تأكيد قرار دادند. 3. اجتماع‌كنندگان پاي‌بندي خود در پشتيباني از مبارزات ملت فلسطين براي آزادي سرزمين‌هاي غصب‌شده مخصوصاً قدس شريف و دفاع از حقوق ثابت ملي در حق بازگشت و تعيين سرنوشت و برپايي حكومتي مستقل در تمامي خاك ميهن فلسطين و همچنين ايستادگي در مقابل کلیه‌ی طرح‌هايي كه هدف آن كشاندن سازمان آزادي‌بخش فلسطين به شناسايي دشمن صهيونيستي و يا مذاكره با او به هدف كم‌بها دادن به حق ثابت ملت فلسطين باشد را اعلام مي‌دارند و از تمامي مجموعه‌هاي مقاومت فلسطين خواستار تحكيم وحدت و هم‌بستگي در مقابل اين‌گونه طرح‌ها و مبارزه‌ی مسلحانه براي به دست آوردن حقوق كامل ملت فلسطين مي‌باشند. 4. سه طرف با تأكيد بر محكوميت كليه‌ی تلاش‌هايي كه به منظور فشار بر سازمان آزادي‌بخش فلسطين براي دادن امتيازاتي كه با مبارزه‌ی عادلانه و اهداف مشروع اين سازمان تعارض دارد، تلاش‌هاي امپرياليسم و صهيونيسم براي برپايي محور بغداد ـ قاهره به منظور مقابله با نيروهاي انقلابي منطقه را محكوم مي‌نمايند. 5. اجتماع‌كنندگان برپايي جنگ از طرف رژيم صدام بر عليه انقلاب اسلامي ايران در حالي كه اين انقلاب در كنار آرمان فلسطين موضع گرفته و بر عليه امپرياليسم و صهيونيسم به مقابله برخاسته است را محكوم مي‌نمايند. و در همين رابطه اجتماع‌كنندگان بر اهميت تحكيم روابط برادرانه بين ايران و جهان عرب برپايه‌ی هم‌كاري، دوستي، اقدام متقابل و عدم دخالت در امور داخلي يك‌ديگر تأكيد ورزيده و جمهوري اسلامي ايران را در مواضع متخذه و دفاع از حقوق مشروع خود مورد تأكيد قرار مي‌دهند. همچنين سه طرف خواستار توقف هرگونه كمك به رژيم صدام كه باعث طولاني‌تر شدن جنگ و ازدياد آلام و خسارات دو ملت آن مي‌گردد ‌شده و بر قيام مردم و نيروهاي ميهن‌پرست عراق به منظور رهايي از رژيم صدام و امكان به‌كارگيري كليه‌ی امكانات ملت‌هاي عراق و ايران در كنار امت عرب و اسلام در جنگ عليه دشمن صهيونيستي تأكيد مي‌نمايند. 6. سه طرف سياست به كارگيري زور و تهديد و استفاده از وسايل فشار اقتصادي و نظامي كه به وسيله‌ی امپرياليسم امريكا بر عليه ملت‌هاي مسلمان و عرب اعمال مي‌شود و همچنين سياست ايجاد پايگاه‌هاي نظامي امريكايي كه امنيت و صلح ملت‌هاي جهان سوم و بين‌المللي را تهديد مي‌كند را محكوم مي‌نمايند. 7. اجتماع‌كنندگان بر اهميت فعال نمودن جبهه‌ی پايداري و مشاركت جمهوري اسلامي ايران در فعاليت‌هاي اين جبهه در جهت مقابله با توطئه‌هاي امپرياليسم و صهیونيسم تأكيد مي‌نمايند. 8. سه طرف با ستايش مواضع قهرمانانه‌ي مردم عرب در فلسطين و سرزمين‌هاي اشغالي و مقاومت آن‌ها در مقابل اشغال‌گران صهيونيست و روش‌هاي سركوب‌گرانه‌یي كه به منظور يهودي كردن سرزمين‌هاي فلسطين و ديگر سرزمين‌هاي اشغالي عربي صورت مي‌گيرد، بر ادامه‌ی پشتيباني مادي و معنوي از اين مبارزات افتخارآميز تأكيد نمودند. 9. سه طرف نقش افتخارآميز نيروهاي مسلح سوريه و نيروهاي فلسطيني و لبناني و فداكاري‌هايي كه براي دفاع از لبنان برادر و تقويت پايداري آن در مقابله با نيروهاي اشغال‌گر صهيونيستي انجام دادند را مورد ستايش قرار مي‌دهند. 10. سه طرف حملات رذيلانه‌یي كه از جانب صهيونيزم بين‌الملل و هم‌‌پيمانان او در رابطه با حق مشروع سوريه در داشتن وسايل دفاع از خود صورت مي‌گيرد را محكوم كرده و اين حملات را مقدمه‌یي براي تجاوز طرح‌ريزي‌شده‌یي بر عليه جمهوري عربي سوريه دانسته و هم‌بستگي خود را در مقابله با هرگونه تجاوز با كشور سوريه اعلام مي‌دارند. 11. اجتماع‌كنندگان هم‌بستگي خود را با جماهير عربي مردمي سوسياليستي ليبي بر عليه تجاوزات و تحريكات مداوم ايالات متحده‌ی امريكا در حريم فضايي و آب‌هاي ساحلي جماهيري ليبي مورد تأكيد قرار داده و تحميل فشارهاي اقتصادي امريكا بر ملت ليبي كه هدف آن به تعويق انداختن رشد اقتصادي و اجتماعي ممانعت از پشتيباني آن كشور از مبارزات آزادي‌بخش [است] را محكوم مي‌نمايند. 12. اجتماع‌كنندگان طرق تقويت جبهه‌ی ضد امپرياليستي ـ صهیونستی و ابراز مقابله‌ی قاطع با طرح‌هايي كه حاكميت و استقلال ملت‌هاي منطقه را خدشه‌دار مي‌كند را مورد بررسي قرار داده و در اين زمينه بر ضرورت تسريع برپايي اجلاس جبهه‌ی پايداري با شركت جمهوري اسلامي ايران در جهت بسيج تمام توان‌هاي سياسي، نظامي و اقتصادي به منظور مقابله با تهاجم امپرياليسم و صهيونيسم تأكيد مي‌نمايند. 13. سه كشور موافقت خود را با ادامه‌ی اين‌گونه تماس‌ها و به منظور انجام مشورت و هماهنگي جهت اتخاذ مواضع يك‌سان در مقابل نيروهاي مخالف با پيشرفت و رهايي ملت‌ها و كشورهاي منطقه اعلام داشته و توافق كردند كه اجلاس آتي در تهران منعقد گردد.»(26)

منابع و مآخذ روزشمار 1361/11/03