1361.02.23

روزشمار جنگ سال 1361 1361.02.23
نام‌های دیگر	بیست و سه اردیبهشت
تاریخ شمسی	1361.02.23
تاریخ میلادی	13 مه 1982
تاریخ قمری	19 رجب 1402

1360.02.23

1362.02.23

1363.02.23

1364.02.23

1365.02.23

1366.02.23

1367.02.23

گزارش- 1

1. در چهاردهمین روز از عملیات بیت‌المقدس، مسئول پست شنود (استراق‌سمع) سپاه در قرارگاه کربلا، بعد از آخرین تغییرات در جبهه ارتش عراق، گزارشی از وضعیت نیروهای دشمن به فرماندهی قرارگاه کربلا ارائه داد. علی اسحاقی در این گزارش اظهار داشت: «تیپ10 زرهی که حول‌وحوش نوار مرزی بود به نزدیکی‌های پیچ [جزایر] مجنون در محور جاده طلائیه نشوه رفته است. توپخانه لشکر3 زرهی که دقیقاً زیر جاده حسینیه به‌طرف بصره بود، به انتهای جاده‌ای که از طلائیه به‌طرف بصره ختم می‌شود، در آخرین مثلثی که دو جاده را قطع می‌کند مستقر شده است. لشکر5 مکانیزه یک گردانش را در شمال طلائیه قرار داده و بقیه نیروهایش را زیر طلائیه و روبه‌روی نوار مرزی آرایش داده است. توپخانه لشکری آن ‌هم در این قسمت یعنی زیر جاده‌ای که ختم می‌شود به جاده حسینیه بصره مستقر شده است. [دشمن از] نیروهایی که توی مثلثی‌شکل غرب سیل‌بند مارد در امتداد کارون داشت (تیپ44 پیاده و تیپ301 مستقل)، تیپ301 را از حاشیه کارون برداشت و تیپ44 هم ظرف این چهار روز از منطقه غرب کارون رفته است. کل تیپ‌ها را آورده پشت نوار مرزی و یک مقدارش را هم زیر عرایض جای داده است. در غرب نوار مرزی هم عمده نیرویی که متراکم کرده، از هشت کیلومتری زیر جاده حسینیه بصره به بالا است. نیروهایی هم که پایین دارد، نیروهای باقیمانده از لشکر3 و لشکر11 پیاده است. یعنی هرچه از لشکر3، نیروی پیاده در این منطقه بوده است و زیر امر لشکر3 بودند، پدافند این قسمت را دارد که نیروهای ما به داخل نفوذ نکنند. ... کار اینها حرکت‌های ایذایی به شرق مرز به‌منظور جلوگیری از فشار پایین به‌طرف بصره و خود شلمچه و خونین‌شهر است. بعد از این عملیات، کارهایی که دشمن توی منطقه انجام داده است، وجود دسته‌های کمین با تانک است. یعنی از موقعیتی که دارد یک دسته تانک از غروب آفتاب تا طلوع صبح به‌اضافه یک دسته پیاده همراهش جلو می‌فرستد. اینها در مناطق مختلف می‌آیند جلو، آتش می‌کنند و پیاده‌ها هنگام صبح باز برمی‌گردند توی این منطقه. در طول نوار مرزی دارد در عمق تثبیت مواضع می‌کند، خاکریز می‌زند. درخواست گونی و مین و الوار کرده است. ... زیر شلمچه و خونین‌شهر در این چهار، پنج روز اخیر اکثرش فقط تخلیه نیرو بود. یعنی در این قسمت طوری کشیده عقب و نیروهایش را خالی کرده که اکثر مهمات و وسایلش را هم جا گذاشته است. این نقل‌قول از خودش [دشمن] است که یک واحدی از آن اینجا بود و می‌گفت که دشمن [ایرانی‌ها] از شرق کارون فشار به ما آورد و نتوانستیم مهماتمان را حمل کنیم. احتمال دادیم که از شرق کارون سراغ ما بیایند؛ لذا اکثر مهماتش را اینجا گذاشته است. تغییراتی که در کل منطقه داده شده، یک نیروی جیش‌الشعبی به استعداد هزار نفر به نیروهای شلمچه اضافه شده که اینها در 48 ساعت اخیر با خودروهایی که از بصره به‌طرف شلمچه می‌آمدند، حول‌وحوش شلمچه تجمع کرده‌اند.» علی اسحاقی در ادامه توضیحاتش درمورد وضعیت نیروهای عراقی گفت: «کلاً دشمنی که در شرق مرز و قسمت شرق جاده اهواز خونین‌شهر با نیروهای ما درگیر شد و ضربه خورد برگشت اینجا [شلمچه]. استعدادش حدود 50 درصد شد؛ مخصوصاً لشکر3 و لشکر11 و تیپ‌های پراکنده‌ای هم که داخلش بودند. واحدهایی که در اینجا در چند مورد پاتک کردند، طوری بودند که یک گروهان تانکشان که به‌طور سازمانی باید 11 یا 13 تانک باشد، الان به شش، هفت تانک رسیده و مجموع یک گردان تانکش هم از 21 یا 22 دستگاه تانک بالا نمی‌زند. خدمه تانک به‌اندازه کافی ندارد؛ یعنی هر تانکی که باید حداقل 5 خدمه داشته باشد، 3 خدمه بیشتر ندارد. درخصوص نیروی پیاده هم سخت در مضیقه هستند. این دشمن نیروی پیاده‌اش را می‌آورد روبه‌روی ما و درگیر می‌کند. درگیری آن زمانی است که هوا روشن است اجبار هم دارد که درگیر باشد. هوا که تاریک باشد، نیروی پیاده را می‌آورد کنار خاکریز، بلافاصله که درگیری شروع شد، فرار می‌کند. نیرویی که روبه‌روی ما در هر منطقه مقاومت می‌کند فقط تانک و [تیربار] دوشکای تانک است. یعنی [اسلحه] کالیبر سبک به‌هیچ‌وجه مقاومتی ندارد و همه آنها فرار کردند. نیروی لشکر11 را هیچ‌کس قبول نمی‌کند؛ یعنی هیچ واحد تانکی بخواهد اقدام بکند و بیاید جلو، آنها قبول نمی‌کنند. می‌گویند اینها را ما نمی‌خواهیم؛ چون کارشان توی منطقه فقط فرار است. جیش‌الشعبی [نیروهای مردمی‌] را هم قبول نمی‌کنند؛ فقط نیروی مخصوص و کماندو، البته اگر باشد. تیپ‌های نیروی مخصوص 31 و 33 و بقیه تیپ‌ها ضربه خوردند و چیز دیگری هم ندارند. همه باقیمانده‌هایشان را هم که جمع بکنی، دو گردان سالم نمی‌شوند و این دو گردان را در طول نوار مرزی و اکثراً در شلمچه پخش کرده است؛ یعنی یک گردان نیروی مخصوص به‌خاطر حفاظت شلمچه و جلوگیری از عبور از مرز نیرو دارد.»‌ مسئول پست شنود سپاه در قرارگاه کربلا درخصوص نیروهایی که در مرحله سوم عملیات با نصر3 و نصر7 در محور جاده شلمچه خرمشهر مقابله کرد و آنها را عقب زد، گفت: «دشمن یک نیرویی را جمع‌آوری کرده بود این قسمت، زیر جاده‌ای که از اینجا به‌طرف بصره می‌آید و شمال جاده قصد پاتک داشت، در حد یک لشکر ناقص بود. چهار روز متوالی در اینجا [غرب نوار مرزی] داشت سازماندهی می‌کرد. ... هرچه [نیروی] پیاده آورده گردان‌هایشان باز می‌گفتند ما نیرو می‌خواهیم و کمبود داریم. آخر، اینها از پاتک عمده منصرف شدند و کاری که کرد از هر گردانی، یک گروهان تانک اختیار کرد؛ یعنی درمجموع یک تیپ زرهی که در این منطقه از یک لشکر داشت، یک گردان کامل توانست آماده کند. گردان تانک را کشید آورد این‌طرف [شرق] شلمچه و روبه‌روی بچه‌ها قرار داد. خودش هم می‌گفت که این گردان را می‌خواهیم که برای مأموریت ویژه باشد، مأموریت ویژه‌شان هم پاتکی بود که انجام دادند.» علی اسحاقی در پایان گزارش خود از وضعیت بصره هم چنین گفت: «راه‌های ورودی و خروجی بصره ازسوی سازمان امنیت کنترل می‌شود. از شش روز پیش، خانه‌های بصره مرتب تخلیه می‌شود. مردم بصره مرتب دارند اسباب‌کشی می‌کنند. روزهای اول، سازمان امنیت از خروج مردم جلوگیری می‌کرد، ولی اخیراً کنترل شهر از دستش خارج شده است و مردم دارند به‌طرف عماره و ناصریه می‌روند و یا اینکه اصلاً از شهر بیرون می‌روند. کنترل شهر الان فقط از راه‌های ورودی و خروجی و پایگاه هوایی شعیبیه شده است.»

گزارش- 2

2. درحالی‌که فرماندهی مشترک قرارگاه کربلا آزادسازی خرمشهر را برای ادامه عملیات بیت‌المقدس در اولویت می‌داند و حرکت به‌سمت بصره را به آینده موکول کرده است، در جلسه ستاد نیروی زمینی ارتش در تهران پیشنهاد شد که مرحله بعدی عملیات از نوار مرزی به داخل خاک عراق با هدف تهدید بصره، که می‌تواند ارتش عراق را به عقب‌نشینی از خرمشهر مجبور کند، انجام پذیرد. در جلسه فرماندهان سپاه پاسداران که در ساعت 23:00 در قرارگاه کربلا تشکیل شد‌، رحیم صفوی مسئول عملیات سپاه، با اعلام اینکه در مرحله بعدی عملیات برای تصرف شلمچه و خرمشهر سه قرارگاه فتح، نصر و فجر وارد عمل خواهند شد، کلیات مانور این قرارگاه را چنین بیان کرد: «قرارگاه نصر از همان محلی که هست، یعنی نصر2 و نصر3 از همان محل [در مجاورت نوار مرزی شمال شلمچه] با یک عمق کمتری عملیات را ادامه می‌دهند و تا این خاکریز [جنوب جاده شلمچه خرمشهر] حدی است که برایشان در نظر گرفته شده است. قرارگاه فجر هم در این قسمت [جناح چپ قرارگاه نصر] ادامه عملیات می‌دهند و خودشان را به اینجا [جنوب جاده شلمچه خرمشهر] می‌رسانند که با قرارگاه نصر الحاق کنند و این پشت را هم به‌طور کامل منهدم کنند و به حاشیه رودخانه اروند برسند. ناگفته نماند که در این عکسی که امروز گرفتند، مشخص شد که عراق یک پلی اینجا [روی اروند، در مقابل نهر خین] زده و از اینجا رفت‌وآمد می‌کند. ... قرارگاه فتح [هم در نوار مرزی شلمچه وارد عمل می‌شود و] پس از انهدام دشمن، در پشت نوار مرزی مستقر می‌شود.» رحیم صفوی افزود: «پدافند قرارگاه فتح به‌طرف غرب است، قرارگاه نصر به‌طرف جنوب و به‌طرف اروند پدافند می‌کند. قرارگاه فجر هم یک پدافند به‌طرف شرق و یک پدافند هم به‌طرف جنوب دارد.» مسئول عملیات سپاه درباره مأموریت قرارگاه قدس نیز اظهار داشت: «دشمن دارد سازماندهی می‌کند و باید منتظر پاتک‌های شدید دشمن باشیم؛ مخصوصاً قرارگاه قدس باید هوشیار باشد، چون هرلحظه ممکن است جاده اهواز خونین‌شهر را ببندد. یعنی جاده اهواز خرمشهر خیلی قابلیت بسته‌شدن را ازطرف دشمن دارد و قرارگاه قدس یک مسئله پدافندی که در این [محور ایستگاه] حسینیه دارد، جاده اهواز خونین‌شهر است و باید هوشیار باشد و تدبیرهای خودش را به کار گیرد که این جاده و خود این مسیر به خطر نیفتد.» همچنین امروز، ستاد فرماندهی نیروی زمینی ارتش در تهران پس از برگزاری یک شور برای بررسی و یافتن راهکار مناسب به‌منظور ادامه عملیات و آزادسازی خرمشهر، دو راهکار بدین‌شرح به فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا ارائه داد: راهکار اول، قرارگاه‌های قدس و فتح از خط مرزی طلائیه تا کیلومتر25 (تقاطع جاده حسینیه مرز) با هدف تهدید بصره به‌سمت غرب تک کنند تا دراین‌صورت دشمن ناچار نیروهای خود را از خرمشهر خارج و به‌سمت بصره منتقل کند. راهکار دوم، فقط قرارگاه فتح وارد عمل شود و از خط مرز کوشک تا کیلومتر25 به‌سمت غرب تک کند و در امتداد کانال پرورش ماهی شمال بصره پدافند نماید. سرهنگ مسعود بختیاری، از افسران وقت عملیات نیروی زمینی ارتش درخصوص این دو راهکار نوشته است: «در راهکارهای فوق، ادامه تک در باختر مرز و تهدید شرق بصره به‌عنوان عملی که شدت پایداری دشمن را در نگهداری خرمشهر کاهش داده و یا خنثی خواهد نمود در نظر گرفته شد و درواقع تهدید بصره راهکاری است برای بازکردن گره کور فتح خرمشهر. این راهکارها درواقع به تهدید بصره نسبت به آزادسازی خرمشهر تقدم داده شده بود. درحالی‌که در راهکار انتخابی فرماندهی مشترک قرارگاه کربلا ... فتح خرمشهر در اولویت قرار گرفته و تهدید شرق بصره به بعد از آن موکول گردیده بود. ... اصولاً در آن وضعیت موجود، برای ادامه عملیات در باختر مرز و تهدید بصره هیچ راهکاری نمی‌توانست خارج از این قواره باشد که در قسمت‌هایی از منطقه، دشمن را تثبیت نموده و از بخش دیگری حمله گردد. بدیهی بود که برای به‌زانو درآوردن دشمن هیچ کاری بهتر از پیشروی در خاک او و تهدید بصره نبود و این نکته مسلم بود که تهدید بصره که منجر به بستن عقبه نیروهای دشمن در شلمچه و خرمشهر می‌گردد، تأثیر قطعی و سرنوشت‌سازی در جبهه خرمشهر گذارده و نیروهای دشمن در این منطقه مجبور به تسلیم یا انهدام خواهند بود. اما اشکال عمده کار در یک عامل بود و آن اینکه در شرایط موجود خودی و دشمن، عبور از مرز و پیشروی در شرق بصره دیگر از توان ما خارج شده بود و حتی در این مورد که قرارگاه قدس بتواند خط مرز کوشک طلائیه و کوشک کیلومتر25 را تأمین و تثبیت نماید، تردید وجود داشت.»

گزارش- 3

3. فرمانده کل سپاه پاسداران، به‌دلیل نیاز مبرم به نیروی آموزش‌دیده برای اجرای مرحله چهارم عملیات بیت‌المقدس، در تلفن‌گرامی ‌از فرماندهان مناطق ده‌گانه سپاه در سراسر کشور خواست تا تمام توان خود را برای اعزام نیرو به منطقه عملیاتی به ‌کار گیرند. متن این تلفن‌گرام به این شرح است: «مقتضی است به‌علت نیاز شدید جبهه جنوب به نیروهای آموزش‌دیده و ضرورت ادامه هرچه سریع‌تر و گسترده‌تر عملیات، تمام توان و کوشش خود را جهت اعزام هرچه بیشتر برادران پاسدار و بسیجی‌های اعزام مجدد در سطح کلیه سپاه‌های تحت پوشش خود به کار گیرید. دراین‌خصوص تماس با ائمه جمعه و جماعت و استفاده از کلیه وسایل تبلیغاتی از ضروریات است.»‌ هم‌زمان با این درخواست، بخش اعزام نیروی منطقه3 سپاه پاسداران (گیلان و مازندران) امروز اعلام کرد که 520 نیروی اعزام مجدد از این منطقه به‌طرف پادگان امام حسن(ع) تهران در حرکت می‌باشد.

گزارش- 4

4. در جبهه شمال‌غرب کشور و در عملیات نفوذی نیروهای خودی به خاک عراق، شماری از نظامیان عراقی کشته یا مجروح شدند. همچنین چندین قبضه سلاح و مقداری مهمات نیز به غنیمت گرفته شد. به گزارش قرارگاه مقدم نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی در غرب کشور، نیروهای ارتش در عملیاتی، با نفوذ به عمق بیست کیلومتری خاک عراق در منطقه بین خرمال و سیدصادق، تعدادی از نیروهای دشمن را کشته و مجروح کردند و چندین قبضه خمپاره‌انداز، تیربار و اسلحه انفرادی و مقداری مهمات را به غنیمت گرفته و بازگشتند. در همین حال، خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران (کرمانشاه) نیز در گزارش این خبر، نیروهای شرکت‌کننده در این عملیات را متشکل از نیروهای ارتش، سپاه و پیشمرگان مسلمان کرد اعلام کرد که مواضع دشمن در مناطق بین خرمال و سیدصادق را مورد تهاجم قرار دادند. براساس این گزارش در این عملیات تعداد زیادی از نیروهای عراقی کشته، مجروح یا اسیر شدند.

گزارش- 5

5. حمله اشرار مسلح ضدانقلاب به پاسداران مستقر در یکی از روستاهای محور مهابادـ ارومیه دفع شد. به گزارش ستاد خبری سپاه پاسداران ارومیه، در ساعت 22:00 امروز، عناصر ضدانقلاب به نیروهای سپاه پاسداران مستقر در روستای «ایندرکاش» واقع در محور مهاباد ارومیه حمله کردند. با آتش متقابل نیروهای سپاه این حمله دفع شد و ضدانقلابیون با به‌شهادت‌رساندن یکی از پاسداران متواری شدند.

گزارش- 6

6. صبح امروز پیکر تعدادی دیگر از شهدای عملیات بیت‌المقدس در شهرهای مختلف کشور تشییع و به خاک سپرده شد. بعدازظهر هم یکی از فقهای شورای نگهبان در مراسم گرامیداشت یاد شهدا در تهران درخصوص اهمیت آزادسازی خرمشهر گفت که اگر 10 میلیون کشته هم در این راه بدهیم، ارزش دارد. به گزارش خبرنگاران خبرگزاری جمهوری اسلامی، صبح امروز پیکرهای پاک 215 شهید در اصفهان، 42 شهید در یزد، 38 شهید در مازندران، 26 شهید در نجف‌آباد، 12 شهید در قم، 6 شهید در یاسوج و 5 شهید در سمنان با حضور پرشکوه مردم تشییع و در مزار شهدا به خاک سپرده شدند. خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین گزارش داد که بنیاد شهید انقلاب اسلامی مراسم گرامیداشت یاد شهدای گران‌قدر عملیات بیت‌المقدس را با حضور مردم و جمعی از مسئولان کشوری و لشکری در مدرسه عالی شهید مطهری تهران برگزار کرد. در این مراسم که از ساعت 4 بعدازظهر و با تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید آغاز شد، ابتدا اشعاری در تجلیل از مقام والای شهدای عملیات بیت‌المقدس خوانده شد. آن‌گاه شرکت‌کنندگان با شعارهای کوبنده خود ضمن گرامیداشت رشادت و جانبازی رزمندگان اسلام، نفرت و انزجار خود را از توطئه‌های امپریالیسم امریکا و ایادی مزدورش ابراز داشتند. سپس آیت‌الله یوسف صانعی یکی از فقهای شورای نگهبان قانون اساسی، به تشریح واژه حزب‌الله از دیدگاه قرآن پرداخت و انگیزه جانبازی‌های رزمندگان اسلام را در نبرد با متجاوزان بعثی تبیین کرد. وی در قسمتی از سخنانش با اشاره به اهمیت عملیات بیت‌المقدس گفت: «امروز 25 هزار انسانی که به حکم قطعی قرآن کشتن آنها در جبهه واجب است در محاصره نیروهای پرتوان اسلام قرار دارند و رزمندگان جمهوری اسلامی ایران هرلحظه با تنگ‌تر کردن حلقه محاصره می‌روند تا در آینده‌ای نزدیک نوید پیروزی عظیمی‌ را به ملت ایران هدیه کنند.» وی افزود: «این محاصره تنها محاصره مزدوران بعثی عراق و مرتجعین منطقه نیست، بلکه محاصره امریکای جهانخوار است که با سرازیرکردن سیل کمک‌های بی‌دریغ نظامی خود می‌کوشد تا صدام را از مهلکه‌ای که در آن قرار دارد نجات دهد.» آیت‌الله صانعی ادامه داد: «آزادسازی خونین‌شهر و دیگر مناطق اشغالی از همان ارزشی برای ما برخوردار است که علی(ع) و فاطمه(س) ارزش دارند.» وی همچنین اظهار داشت: «ما با بینش اسلامی و به خواست خداوند متعال، خرمشهر را به‌زودی خواهیم گرفت. آنچه که برای ما مطرح است کیان ملت مسلمان است نه بینش مادی. ... ما اگر 10 میلیون کشته هم بدهیم تا خرمشهر را آزاد کنیم، این ارزش را دارد و باید این کار را بکنیم.» آیت‌الله صانعی سپس با اشاره به رهنمودهای امام خمینی گفت: «زمانی‌که بسیاری از فرماندهان نظامی ما فکر می‌کردند دربرابر فجایع جنایت‌بار صدامی ‌باید طبق تاکتیک‌های جنگی دنیا با مقابله‌به‌مثل، شهرهای دشمن را بمباران کنند و آن را ازنظر اقتصادی و آوارگی تحت‌فشار قرار دهند تنها کسی که قاطعانه مقاومت می‌کرد و نه می‌گفت امام امت بود که این عمل را خلاف اسلام می‌دانستند و می‌گفتند ما باید برای خدا بجنگیم و حاضر نیستیم از فرمان خدا تخلف کنیم.» وی در ادامه سخنانش افزود: «ما از فرمان امام امت اطاعت کردیم و پیروزی قلوب را به دست آوردیم و توانستیم جهانی را متوجه اسلام، قرآن، حسین‌بن‌علی(ع) و انقلاب اسلامی ایران کنیم.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در پایان این مراسم مردم برای سلامتی و طول عمر امام امت یکپارچه شعار «خدایا، خدایا، تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار» سردادند.

گزارش- 7

7. سرپرست جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران به‌همراه جمعی از کارکنان این سازمان با رئیس‌ مجلس شورای اسلامی دیدار کرد و از فعالیت این سازمان در جبهه‌های جنگ گزارش داد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، دکتر فیروزآبادی سرپرست جمعیت هلال‌احمر، در گزارش خود گفت: «در ابتدای جنگ حدود 70 امدادگر ازطریق این سازمان به جبهه اعزام شده بودند، ولی بعد از یک مدت با یک برنامه‌ریزی اساسی و منظم از اول مهر تابه‌حال، 4505 نفر به جبهه اعزام شده‌اند که از این تعداد 2396 نفر امدادگر بوده‌اند و تاکنون 300 دستگاه آمبولانس به جبهه ارسال شده است و باتوجه‌به همکاری بسیار خوبی که بین سپاه و ارتش داریم، ما از این همکاری توانسته‌ایم مشکلات زیادی را حل نماییم و تاکنون 127 میلیون تومان دارو با همکاری سفارتخانه‌ها [ی ایران در کشورهای خارجی] و هواپیمایی جمهوری اسلامی تهیه کرده‌ایم.» وی اضافه کرد: «ما داروهای نایاب را ظرف دو یا سه روز تهیه می‌کنیم و این عمل درجهت مداوای مجروحان بسیار مؤثر بوده است.» در این دیدار، حجت‌الاسلام ‌هاشمی ‌رفسنجانی نیز ضمن تقدیر از جمعیت هلال‌احمر گفت: «270 هزار نیرو مثل شما که زیر نظر افراد صالحی مثل ائمه جمعه کار می‌کنند، یک نیروی عظیمی ‌برای انقلاب است. این روزها از هلال‌احمر شکایت بسیار کم داریم؛ همین نشان می‌دهد که کار شما خوب بوده است.»

گزارش- 8

8. ایران از سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی خواست تا با بازدید از هویزه، ابعاد وسیع جنایات رژیم عراق را از نزدیک مشاهده کنند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ستاد تبلیغات جنگ با انتشار اطلاعیه‌ای از سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی به‌خصوص از سازمان‌های بی‌طرف و انسان‌دوست کشورهای اسلامی دعوت کرد تا ضمن بازدید از هویزه شهر خون و شهادت، به ابعاد وسیع جنایات ارتش عراق که حتی به هم‌وطنان عربمان در خوزستان نیز رحم نمی‌کنند پی ببرند و از نزدیک مشاهده کنند که سردمداران رژیم عراق که سنگ هم‌وطنان عرب ما را به سینه می‌زنند، به چسان خانه و کاشانه آنان را با تلی از خاک یکسان کرده و جنایتی فراتر از آنچه رژیم صهیونیستی در حق ملت زجرکشیده فلسطین و شهرهایی چون قنیطره نمود انجام داده‌اند. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «ما از تمامی ‌انسان‌دوستان جهان دعوت می‌کنیم تا با حضور در هویزه شهر عشق و ایثار، نظاره‌گر ظلم رفته بر مردم بی‌گناه این خطه از میهن اسلامی‌مان باشند و ببینند چگونه صدامیان تمام ساختمان‌های قابل‌سکونت را منفجر و با بولدوزرها صاف کرده‌اند و به چسان در میان خرابه‌های شهر قطعات شکسته لوازم منازل و اوراق کتاب‌های درسی کودکان هم‌وطنانمان به چشم می‌خورد. رژیم بغداد که به‌دنبال شکست‌های پی‌درپی ارتش متجاوز دست به اعمال جنون‌آمیز می‌زند، بداند که مردم مسلمان ایران هرگز این جنایات وحشتناک را که به هم‌وطنانمان روا داشته فراموش نخواهد کرد و تا حق قانونی خود به‌ویژه حقوق مردم عربمان را از رژیم بعث صدام بازپس نگیرد، آرام نخواهد نشست.»

گزارش- 9

9. وزارت امور خارجه ایران در آستانه سالروز اشغال سرزمین فلسطین، با انتشار بیانیه‌ای درباره توطئه جدید امریکا برای پیوستن مصر به جامعه اعراب و نیز شرکت این کشور در جنگ ایران و عراق، که با هدف ایفای نقش واسطه‌گری بین دولت‌های عرب منطقه و رژیم صهیونیستی و ضربه‌زدن به انقلاب اسلامی ایران و انقلاب فلسطین دنبال می‌شود، هشدار داد و تأکید کرد که تنها راه آزادی فلسطین، مبارزه تا نابودی کامل رژیم صهیونیستی است. معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران نیز در دیدار سفیر سوریه در تهران، بازگرداندن مصر به جامعه عرب را بازگرداندن توطئه ننگین کمپ دیوید به این جامعه دانست و گفت رژیم مصر به‌عنوان هم‌پیمان رژیم صهیونیستی با کمک صدام انقلاب اسلامی ایران را مورد حمله قرار داده است. در بیانیه امروز وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به مناسبت 25 اردیبهشت، سالروز اشغال فلسطین منتشر شده است، پس از ذکر این سخن امام خمینی که «اسرائیل باید از بین برود»، آمده است: «از 34 سال پیش، با تلاش قدرتمندان مفسد و با رأی مجمع عمومی ‌سازمان ملل به تقسیم سرزمین فلسطین، حقوق مسلم امت اسلامی خصوصاً امت فلسطین غصب گردید و اسرائیل به‌عنوان جرثومه فساد شروع به تنفس نمود و متأسفانه هنوز هم به ارتزاق خود از خون ملت‌های مسلمان ادامه می‌دهد.» در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه امروز شاهد دست‌به‌دست هم دادن ابرقدرت‌های جهانی در تکوین توطئه‌ها علیه ملل مسلمان و مستضعف منطقه چون مانور نظامی مشترک هفته آینده امریکا و رژیم اشغالگر قدس در دریای مدیترانه و بجان‌هم‌انداختن گروه‌های اسلامی و مترقی در لبنان هستیم، آمده است: «دول مرتجع منطقه باوجود مشاهده تجاوزگری‌ها و تعدی‌گری‌های روزمره رژیم صهیونیستی چگونه حاضر به قبول چنین طرح‌های ذلت‌بار و ننگینی هستند و چگونه انتظار دارند مردم مسلمان منطقه در مقابل انجام این‌گونه اعمال ننگین سکوت نمایند.» وزارت امور خارجه در بخش دیگری از بیانیه خود به مردم مسلمان منطقه هشدار داده است که «آگاه باشند توطئه جدیدی توسط امریکای جنایتکار درحال تکوین است و آن همانا ورود مصر به جامعه عرب می‌باشد. امت اسلامی باید بداند که مصر با ورود خود به جامعه عرب، پیمان ننگین کمپ دیوید را نیز با خود یدک کشیده و به جامعه عرب تحمیل می‌نماید و دراین‌صورت راه برای دول مرتجع هموار گشته و به آرزوی دیرینه خود که همانا سازش با رژیم صهیونیستی می‌باشد دست می‌یابند و رژیم خائن مصر با شرکت مستقیم در جنگ ایران و عراق به‌خوبی نقش واسطه‌گری خود را بین دول مرتجع منطقه و رژیم اشغالگر فلسطین ایفا نموده و به ورود خود نیز به جامعه عرب مشروعیت داده است، مشروعیتی که در پناه آن انقلاب اسلامی ایران ازسوی مصر و عراق و کلیه هم‌پیمانانشان، و انقلاب فلسطین ازطرف صهیونیسم جنایتکار مورد حمله واقع گردند.» در پایان این بیانیه نیز تأکید شده است: «تنها راه آزادی بیت‌المقدس و سرزمین فلسطین، مبارزه تا نابودی کامل این غده سرطانی می‌باشد و این ملت‌های مسلمان منطقه خصوصاً ملت مسلمان فلسطین می‌باشد که می‌تواند با قیام خود، چه در داخل سرزمین اشغالی و چه در خارج آن، با بسیج و وحدت کلیه نیروها به این مهم دست یابند.» همچنین، حسین شیخ‌الاسلام معاون سیاسی وزارت امور خارجه، در دیدار عصر امروز ابراهیم یونس سفیر سوریه در تهران، موضع سرسختانه اعضای جبهه پایداری (سوریه، لیبی، الجزایر، یمن‌جنوبی و سازمان آزادی‌بخش فلسطین) را در مقابل رژیم غاصب قدس مورد تقدیر قرار داد و از نقش سوریه در این میان تمجید کرد. شیخ‌الاسلام ضمن اشاره به توطئه‌ای که ازجانب کشورهای مرتجع منطقه برای بازگردانیدن رژیم مصر به جهان عرب طرح‌ریزی می‌شود، گفت: «این اقدام درحقیقت بازگرداندن توطئه ننگین کمپ دیوید به جهان عرب است.» وی افزود: «خطی که برای بازگرداندن حسنی مبارک [رئیس‌جمهور مصر] به جهان عرب دنبال می‌شود ازطریق کمک به صدام در جنگ تحمیلی علیه جمهوری اسلامی ایران است. درحقیقت صهیونیست‌ها در بیت‌المقدس انقلاب اسلامی مردم فلسطین را سرکوب می‌کنند و رژیم مصر هم‌پیمان اسرائیل با کمک صدام انقلاب اسلامی ایران را مورد حمله قرار داده است.»‌ در این دیدار، سفیر سوریه نیز ضمن تأیید مجدد انقلاب اسلامی ایران و حمایت از مواضع این کشور در جنگ با عراق گفت: «ما توطئه بازگرداندن مصر به جهان عرب و استمرار توطئه کمپ دیوید را به‌خوبی درک می‌کنیم و تأیید می‌کنیم که حسنی‌‌مبارک سعی می‌کند با پوشش دفاع از عربیت و حفظ به‌اصطلاح توازن استراتژیک منطقه ورود خود به جهان عرب را توجیه کند.» سفیر سوریه همچنین گفت که «توطئه‌های امریکا تازه آغاز شده و این اولین گام آن است.»

گزارش- 10

10. روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی با طرح این پرسش که آیا ایران به بازپس‌گرفتن خاک خود اکتفا می‌کند یا جنگ را ادامه خواهد داد، به‌ تحلیل وضعیت جبهه‌های جنگ ایران و عراق پرداخت. ‌رادیو بی‌بی‌سی نیز گفت ایران مصمم است که اگر عراق شرایط او را نپذیرد، مسئله خود را در میدان جنگ حل کند. در گزارش نیویورک‌تایمز از بغداد آمده است: «به گفته دیپلمات‌های غربی مقیم عراق تغییر و دگرگونی موقعیت نظامی در جبهه جنگ ایران و عراق نشان داده که ارتش ایران می‌تواند نیروهای عراقی را از ایران بیرون رانده، به آن‌طرف مرز بکشاند. سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا رژیم [آیت‌الله] خمینی به بازپس‌گرفتن خاک ایران و بیرون‌راندن عراق اکتفا می‌کند یا اینکه نیروهای مسلح خود را به ادامه جنگ با عراقی‌ها می‌کشاند؟» این روزنامه به نقل از این دیپلمات‌ها افزوده است: «اگر ایرانی‌ها در خط مرزی متوقف شوند احتمال خاتمه این جنگ بیست‌ماهه بسیار زیاد است و مذاکرات برقراری صلح نیز خیلی زود شروع می‌شود؛ به‌خصوص که وساطت اعراب و دیگر کشورهای اسلامی که از مدت‌ها پیش درجهت برقراری صلح تلاش می‌کنند، زمینه را فراهم کرده است، و امکان موفقیت هم هست. مقامات رژیم ایران مکرر به کسانی که جهت برقراری صلح نقش میانجی و واسطه داشته‌اند، گفته‌اند تا نیروهای عراق از خاک ایران بیرون نروند، به‌ پای میز مذاکره نمی‌نشینند؛ ولی آنها امکان مذاکره صلح را پس از خروج نیروهای عراق حفظ کرده‌اند.» نیویورک‌تایمز در پایان گزارش خود به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشته است: «اگر عراقی‌ها بتوانند عقب‌نشینی حساب‌شده‌ و با حفظ قدرت نظامی‌شان ترتیب دهند، ازنظر آینده مذاکرات صلح و اعتبار پرزیدنت صدام حسین حائز اهمیت بسیار خواهد بود و به مقدار زیاد نیز این بستگی به نتیجه نبرد خرمشهر دارد.» رادیو بی‌بی‌سی هم با بررسی انگیزه‌های ایران و عراق برای ادامه جنگ یا امکان برقراری صلح، گفت: «اگر ایران جنگ را به داخل خاک عراق بکشاند عواقب خطرناکی در بر خواهد داشت. مسئله‌ای که باعث نگرانی کشورهای عرب است این است که اگر ایران مثل زمان شاه به‌صورت قدرت مسلط بر حوزه خلیج‌فارس درآید چه عواقبی به‌دنبال خواهد داشت؛ به‌خصوص که تعداد زیادی از دول عرب معتقدند ایران مقاصد خصمانه‌ای نسبت به آنها دارد. از یک نظر اهداف ایران در تمام این مدت روشن‌تر از مقاصد عراقی‌ها بوده است. ایران می‌جنگد تا مهم‌تر از همه سرزمین خود را از وجود سربازان اشغالگر آزاد کند و از ماه‌ها پیش شرایط ایران برای صلح سه مسئله عمده بوده است: عقب‌نشینی سربازان عراقی، پرداخت غرامت جنگی ازطرف عراق و اعلام و مجازات عراق به‌عنوان متجاوز. این شرایط به حد کافی روشن است، ولی هنوز نگرانی‌هایی وجود دارد که رهبران ایران ممکن است قصد تضعیف دولت عراق و یا سایر دول عربی خلیج‌فارس را داشته باشند. مقامات ایران تأکید می‌کنند که هیچ قصدی برای تصرفات ارضی ندارند، ولی این حق را برای خود حفظ می‌کنند که اگر صدام حسین با شرایط ایران موافقت نکند، وارد خاک عراق شوند؛ به‌خصوص که درحال‌حاضر نیروهای ایرانی در چند منطقه به مرز بین دو کشور رسیده‌اند. به‌علاوه مسئله عقیدتی نیز مطرح است. آیت‌الله خمینی و عده‌ای دیگر از رهبران ایران اغلب این استنباط را ایجاد می‌کنند که هدف اصلی جنگ را سرنگونی صدام حسین و ایجاد یک جمهوری اسلامی در عراق می‌دانند. اکثر بیانیه‌های صادره از تهران توسعه انقلاب اسلامی را یک جریان غیرقابل‌ اجتناب، البته به‌وسیله توده‌های مسلمان و نه مداخله مستقیم ایران تصور می‌کنند‌. ولی ایران از جنبش‌های انقلابی شیعه در عراق و سایر کشورهای عربی پشتیبانی می‌کند و بعضی از رهبران مذهبی ایران حتی از آزادساختن مکان‌های مقدس در عراق از قبیل نجف و کربلا سخن گفته‌اند.» در ادامه این تحلیل، رادیو بی‌بی‌سی اضافه کرده است: «به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهوری عراق به‌طور روزافزون مایل است با ایران صلح کرده و حیثیت خود را حفظ کند. عامل اصلی در مقاصد جنگی عراق ادعاهای ارضی این کشور ازجمله بعضی از نقاط مرزی و حاکمیت مطلق بر آبراه شط‌العرب [اروندرود] بوده است. ایران مذاکره درمورد نقاط مرز [مانند مرز میمک] را که تحت حکومت شاه موافقت شده است به عراق بازگردانده شود، مردود نشمرده، ولی حاضر نیست که حاکمیت شط‌العرب [اروندرود] را مورد بحث قرار دهد که طبق همان پیمان سال 1975 بین دو کشور تقسیم شده است. عراقی‌ها اخیراً اصرار چندانی بر این ادعاهای ارضی خود نداشته‌اند، ولی از آنها صرف‌نظر نیز نکرده‌اند.» رادیو بی‌بی‌سی در پایان گفت: «عراقی‌ها خواهان آن‌اند که ایران قبل از خروج سربازان عراقی از خاک خود حداقل موافقت کند که درمورد مسئله شط‌العرب [اروندرود] به مذاکره بنشیند. عقب‌نشینی بلاشرط، همان‌طوری که ایرانی‌ها می‌خواهند به معنای این است که عراق اقرار کند که تمام این جنگ با مخارج و تلفاتی که به بار آورده، بی‌نتیجه بوده و به‌علاوه ازنظر سیاسی می‌تواند برای پرزیدنت صدام حسین بسیار گران تمام شود. گو اینکه ایرانی‌ها بعد از پیشروی‌های اخیر خود احتمال کمتر دارد که از مواضع دیپلماتیک و تقاضاهای قبلی خود کوتاه آمده و امتیازی به عراق بدهند. به نظر می‌رسد ایران مصمم است که اگر عراق شرایط آن را نپذیرد، آن وقت مسئله باید در میدان جنگ تعیین شود.»

گزارش- 11

11. یک روزنامه امریکایی در گزارشی علت عقب‌نشینی عراق از منطقه جنوب غربی اهواز را جلوگیری از شکست بزرگ دیگر و نیز نشان‌دادن تمایل به مذاکره و حل اختلافات با ایران دانست و نوشت وقتی ایرانی‌ها به پیروزی دست یابند بر تقاضاهایشان خواهند افزود. لوس‌آنجلس تایمز به نقل از خبرنگار خود که از جبهه‌های جنگ ایران و عراق دیدن کرده است، ضمن تشریح پیروزی‌های اخیر ایران در جبهه خرمشهر نوشت: «ایران می‌تواند عراق را به عقب‌نشینی وادار کرده و برای اولین‌بار از زمان آغاز جنگ، عراق را به دفاع از خاک خود مجبور کند.»‌ این روزنامه ادامه داد: «خرمشهر صحنه نبرد داخلی جنگ ایران و عراق شده و پس از بیست ماه جنگ و اشغال خاک ایران توسط عراق، این شهر بندری کنار شط‌العرب [اروندرود] آبراه مرزی بین دو کشور به‌صورت مهم‌ترین نقطه درگیری درآمده است. پیروزی‌های دو ماه اخیر ایران در جبهه مرکزی [منطقه غرب شوش و دزفول] و درصورت عقب‌راندن نیروهای عراقی از خرمشهر باعث می‌شود که نیروهای عراق به مرزهای خود عقب‌نشینی کنند.» لوس‌آنجلس تایمز افزود: «عراقی‌ها قرار بود بخشی از خاک ایران را در اشغال گیرند تا اینکه سرانجام ایرانیان را به قبول شرایط صلحی وادار کنند که دولت صدام حسین کنترل کامل شط‌العرب [اروندرود] را دراختیار داشته باشد. به گفته دیپلمات‌های مقیم بغداد تصمیم عقب‌نشینی نیروهای عراقی از اهواز احتمالاً مربوط به ملاحظات نظامی و سیاسی بوده است. ازنظر نظامی عراقی‌ها احتمالاً نمی‌خواسته‌اند که در خطر شکست عمده دیگری قرار گیرند. ازنظر سیاسی نیز شاید صدام حسین امیدوار بوده که این عقب‌نشینی به نشانه دیگری از پیشنهاد مذاکره و حل اختلافات تعبیر شود. تاکنون ایرانی‌ها از مذاکره صلح تا خروج کلیه نیروهای عراقی از خاک ایران خودداری کرده‌اند، ولی به گفته یک دیپلمات وقتی ایرانی‌ها به پیروزی دست یابند بر تقاضاهایشان خواهند افزود.»‌

گزارش- 12

12. رادیو امان (اردن) از بررسی موضع سوریه در حمایت از ایران در اجلاس آتی شورای همکاری خلیج‌فارس در کویت خبر داد. یک نشریه مصری نیز حمایت سوریه از ایران را به‌منزله تهدید مستقیم علیه امنیت و قومیت رژیم بعث عراق توصیف کرد. رادیو امان با بیان اینکه محافل سیاسی عربی اخیراً برای محدودساختن آثار جنگ عراق و ایران و تلاش برای پایان‌دادن به خونریزی میان دو کشور مذکور دست به تحرک دامنه‌داری زده‌اند، گفت: «دراین‌میان انتقادات گسترده‌ای از موضع جانب‌دارانه آشکار سوریه از ایران دربرابر عراق صورت گرفته است که عملاً موجب تضعیف فرصت‌های خاتمه‌دادن به جنگ و مخالفت حکام تهران با تمامی‌ تلاش‌های به‌کارگرفته‌شده جهت پایان‌بخشیدن به جنگ گردید.» این رادیو همچنین با اعلام این خبر که موضع دمشق موضوع مورد بحث اجلاس روز شنبه (25/2/1361) کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس در کویت خواهد بود، ادامه داد: «ازسوی دیگر، جهت‌گیری‌هایی که در تحلیل‌های مطبوعاتی جمعی از کشورهای منطقه مشاهده می‌شود، به‌وضوح خواستار تجدیدنظر در مناسبات با رژیم دمشق و کمک‌های کشورهای عرب خلیج [فارس] به سوریه که به‌صورت کمک به ایران علیه عراق تغییر یافته است، شدند.» ‌ رادیو امان افزود: «ناظران بر این عقیده‌اند که کشورهای عرب خلیج عربی [خلیج‌فارس] سوریه را به‌خاطر جانب‌داری از ایران دربرابر عراق متهم به نقض موافقت‌نامه دفاعی مشترک اعراب و منشور اتحادیه عرب نمایند. ناظران همچنین متذکر شده‌اند که کشورهای عربی که اخیراً مطامع و مقاصد ایران در منطقه عربی را حس کرده‌اند، برای مقابله با آن دست به تحرک دامنه‌داری زده‌اند.» این رادیوی اردنی در پایان گفت: «لازم به یادآوری است که اردن از همان آغاز، اعراب را به حمایت قاطع از عراق دعوت نمود تا بدین‌وسیله ... جنگ فی‌مابین عراق و ایران را ازطریق مسالمت‌آمیز حل‌وفصل نمایند.»‌ در همین حال، مجله آخرالساعه (چاپ مصر) نوشت: «دولت‌های خلیج‌فارس سوریه را تهدید کرده‌اند درصورت ادامه پشتیبانی‌اش از ایران، کمک‌های خود را به دمشق قطع خواهند کرد.» این مجله افزود: «قطع کمک به سوریه، آن کشور را از ابقای نیروهای خود در جنوب لبنان بازمی‌دارد.» نویسنده این مقاله همچنین معتقد است که «پیمان‌های سوریه و ایران و کمک‌های آن کشور به رژیم [آیت‌الله] خمینی در جنگ علیه عراق، تهدید مستقیمی ‌است علیه امنیت و قومیت رژیم بعث.»

گزارش- 13

13. درپی تغییر موضع دولت هند در قبال محل برگزاری اجلاس آتی جنبش عدم‌تعهد،* دولت یوگسلاوی نیز در حمایت خود از برگزاری این اجلاس در بغداد تجدیدنظر کرده است. همچنین، وزیر امور خارجه ایران در دیدار با سفیر یوگسلاوی در تهران اظهارات اخیر مقامات این کشور درباره تغییر احتمالی محل برگزاری اجلاس عدم‌تعهد از بغداد را گامی‌ مثبت برای شناخت واقعیت‌ها توصیف کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی از بلگراد با اعلام این خبر که دولت یوگسلاوی حمایت سیاسی و تبلیغاتی خود از برگزاری هفتمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد در بغداد را مورد تجدیدنظر قرار داده است، پیروزی‌های اخیر نیروهای ایران در جبهه‌های جنگ با عراق را علت اصلی این تغییر سیاست دانست. این خبرگزاری در گزارش خود آورده است: «الکساندر گرلیکف، عضو برجسته کمیته مرکزی اتحادیه کمونیست‌های یوگسلاوی (حزب حاکم) امروز در یک کنفرانس مطبوعاتی پیرامون احتمال برگزاری کنفرانس غیرمتعهدها در بغداد اظهار داشت که کنفرانس غیرمتعهد باید در بغداد برگزار شود، مگر آنکه شرایط واقعی و همچنین جنگ عراق با ایران برگزاری آن را غیرممکن سازد.» خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین با اعلام این خبر که وزیر امور خارجه یوگسلاوی نیز روز گذشته در مصاحبه‌ای تلویزیونی بیانات مشابهی درباره احتمال تغییر محل اجلاس بیان کرده بود، ادامه داد: «اعلام احتمال عدم برگزاری کنفرانس سران غیرمتعهد در بغداد توسط مقامات عالی‌رتبه سیاسی یوگسلاوی از تازگی خاص و ویژه‌ای برخوردار است.» همچنین، علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، صبح امروز در دیدار با سفیر یوگسلاوی در تهران ضمن تشریح دلایل دولت جمهوری اسلامی ایران برای تغییر محل اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد از بغداد به محلی دیگر، اظهارات اخیر مقامات رسمی ‌یوگسلاوی درباره تغییر محل برگزاری این اجلاس را گامی ‌درجهت شناخت واقعیت‌ها توصیف و تأکید کرد که ایران نیز متقابلاً خواستار توسعه و تحکیم روابط خود با یوگسلاوی و یکپارچگی کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در مقابل جهانخواران است.

منابع و مآخذ روزشمار 1361/02/23