1361.04.10

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.04.10
نام‌های دیگر ده تیر
تاریخ شمسی 1361.04.10
تاریخ میلادی 1 ژوئیه 1982
تاریخ قمری 9 رمضان 1402





گزارش- 124

قرارگاه كربلا دربارة عقب‌نشيني عراق از جبهه هاي مياني و جنوب گزارش داد كه دشمن بعد از عمليات عقب‌نشيني از منطقه فكه، نيروهاي خود را در ارتفاعات فوقي و حمرين و نقاط سركوب مستقر كرده ولي هنوز عناصر تأميني پياده دشمن 12 كيلومتر جلوتر از مرز در خاك ايران و در ساحل شرقي دويرج مستقر هستند.[۱] همچنين عراق به رغم ادعاي برقراري آتش‌بس يك جانبه، امروز شهرهاي قصرشيرين، مهران، گيلان غرب و سومار را با توپخانه سنگين به شدت گلوله‌باران كرد تا از استقرار نيروهاي خودي و استحكام مواضع آنان جلوگيري كند، با اين حال نيروهاي خودي عمليات پاك سازي و تحكيم مواضع را در اين مناطق به انجام رساندند.[۲] امروز به هنگام ورود نيروهاي خودي به منطقه سومار و نفت‌شهر، يك خودرو حامل گروهي از آنان در جادة نفت‌شهرـ سومار با مين دشمن برخورد كرد كه بر اثر انفجار مين، شش تن از نيروها مجروح شدند.[۳]

گزارش- 125

ساعت 6:35 صبح عناصر سازمان مجاهدين‌خلق، پرسنل پاسگاه ژاندامري روستاي "خوشابر" بخش "رضوانشهر" هشت پر طوالش را مورد حمله قراردادند. در اين حمله كه هنگام مراسم صبح گاه صورت‌گرفت، استوار يكم "حق پرست" فرمانده پاسگاه و سرباز وظيفه سيدمجيد حسيني به شهادت رسيدند و دو تن ديگر نيز مجروح شدند. در اين درگيري علاوه‌بر هلاكت دو تن از مهاجمان، مقادير قابل توجهي اسلحه نيز به‌دست آمد، از جمله چهارقبضه ژـ3، يك اسلحه كمري، يك كلاشينكف، سه عدد بمب سه راهي، يك نارنجك جنگي، مقاديري فشنگ ژـ3 و كلاشينكف. مهاجمان تعدادي قرص سيانور نيز به جا گذاشتند. همچنين در ساعت 13 امروز يكي ديگر از نيروهاي ژاندارمري در محور روستاي "تونل" از بخش رضوانشهر مورد حمله دو سرنشين يك اتومبيل پيكان قرارگرفت كه از ناحيه گردن مجروح شد. پس از اين درگيري ها، آقاي بصيري بخش دار رضوانشهر اعلام كرد كه يكي از مهاجمان كشته شده، "احمد يعقوبي" از اعضاي مهم كادر نظامي سازمان مجاهدين‌خلق ايران در منطقه‌ بوده‌است. وي سپس افزود: «آن عده از عوامل ضد انقلاب محلي كه با اين گروهك و ساير ضدانقلابيون پناهنده به جنگل در منطقه همكاري مي كنند، شناسايي شده‌اند كه در جهت دست گيري آن ها اقداماتي در دست انجام است.»[۴]

گزارش- 126

هفته نامه فرانسوي "ژون‌آفريك" در شمارة اخير خود نوشت كه سه هزار تن از اعضاي جنبش "ايران‌آزاد"ـ كه "اشرف پهلوي" خواهر شاه (محمدرضا پهلوي) بودجة آن را تأمين مي‌كند ـ با اجازة دولت تركيه در مرزهاي اين كشور با ايران مستقر شده‌اند. و به نوشتة اين نشريه، اين افراد تصميم دارند ضرباتي را به جمهوري اسلامي ايران وارد آورند.[۵]

گزارش- 127

به مناسبت انتخاب مجدد صدام حسين به سمت دبيركل شوراي حزب بعث عراق، "شاذلي قليبي" دبيركل جامعه عرب و "شيخ خليفه بن‌سلطان" نخست‌‌وزير بحرين دو پيام جداگانه براي وي فرستادند.[۶]

گزارش- 128

روزنامه كيهان در مورد تعويض اشخاص در حزب حاكم عراق طي تفسيري نوشته‌است: «به‌گفته آگاهان سياسي منطقه، دلايل ترميم تشكيلات به اصطلاح رهبري و دولت رژيم بعثي بغداد، خارج كردن رقيبان بالقوه صدام براي رهبري و دادن بخش كوچكي از قدرت به شيعيان بغداد است تا با اين طريق گناه شكست هاي نظامي و نابساماني هاي عراق به حساب كساني نوشته شود كه از قدرت كنار گذاشته‌شده‌اند.» در بخش ديگر از اين تفسير آمده‌است: «انتخاب چند وزير شيعه و ورود آن ها به كابينه در وهله نخست ممكن است نشانه اي از تصميم قدرت و انعطاف اجباري انحصارطلبان بعثي در واگذاري چند پست به شيعيان عراق تلقي شود، اما آن ها كه به سياست حزب بعث آشنا هستند اين تغييرات را مانور جديد بعثيون براي ايجاد رضايت و اميدواري ناراضيان و انقلابيون عراقي مي دانند كه همگي به دستور امريكا و مرتجعين عرب برنامه ريزي و دستور اجراي آن به حزب بعث بغداد داده شده‌است.»[۷]

گزارش- 129

"سعدون حمادي" وزير امورخارجه عراق براي فراهم ساختن مقدمات نشست آينده كنفرانس غيرمتعهدها در بغداد، امروز وارد دهلي‌نو شد.[۸] خبرگزاري فرانسه در ادامه اين خبر افزود: «حمادي امروز در دهلي‌نو اعلام كرد كه از تمامي كشورهاي عضو جنبش عدم‌تعهد همچنين ايران براي شركت در كنفرانس آينده اين جنبش دعوت كرده‌اند. وي پس از يك مذاكره با "ناراسيم‌ها رائو"همتاي هندي خود، خاطر نشان ساخت كه حتي چنانچه همسايه اش ايران هم از شركت در اين كنفرانس امتناع كند، عراق اين كنفرانس را برپا خواهد كرد.»[۹] حمادي پس از ديدار با "اينديرا گاندي" نخست‌وزير هند و ناراسيما ها رائو وزيرخارجه اين كشور، دهلي‌نو را به مقصد بغداد ترك كرد. وي هنگام ترك دهلي‌نو، مذاكرات كوتاه خود را با گاندي مثبت خواند و افزود كه گاندي دعوت عراق براي شركت در اين كنفرانس را پذيرفته‌است، اما سخن گوي وزارت‌خارجه هند از تأييد اظهارات حمادي خودداري كرد. وزيرخارجه عراق همچنين گفت كه شرايط ايران براي خاتمه جنگ، ناپذيرفتني است. از سوي ديگر، سخن گوي وزارت‌خارجه هند در گفت وگويي با خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، با توجه به سخنان آقاي ولايتي (وزيرخارجه) در خصوص لزوم تغيير محل كنفرانس غيرمتعهدها از عراق به كشوري ديگر، گفت: «دولت هند اظهارات دكتر ولايتي را با دقت مورد مطالعه قرارمي دهد.»[۱۰] درپي سفر وزيرخارجه عراق به هند، اعلام شد كه اين دو كشور قراردادي فرهنگي امضاء كرده‌اند. وزارت‌خارجه هند در بيانيه اي رسمي اعلام كرد كه عراق و هند در زمينه هاي فرهنگي مورد علاقه همكاري خواهندكرد. اين زمينه ها عبارت اند از: مبادله دانشجو، استاد، هنرمند، برگزاري سمينارهاي ملي و بين المللي در دو كشور، مبادله كتاب هاي فرهنگي و اطلاعاتي، مبادله‌ استاد در رشته هاي كشاورزي و آموزش كودكان و نوجوانان، برگزاري نمايشگاه هاي گوناگون و شركت در جشنواره هاي دو كشور، مبادله فيلم هاي تلويزيوني و سينمايي براي نوجوانان و جوانان و همكاري در رشته هاي مطبوعاتي و انتشارات.[۱۱]

گزارش- 130

"نعيم حداد" رئيس مجلس ملي عراق، در نامه اي اتحاديه بين‌المجالس بين‌المللي را از آخرين تحولات درگيري عراق و ايران و اوضاع منطقه عربي آگاه ساخت.‌‌‌‌‌‌‌‌‌ حداد در اين نامه به عقب‌نشيني هاي عراق از خاك ايران اشاره كرده و نوشته‌است كه ايران به تمامي تلاش هاي عراق براي دست يابي به صلح پاسخ منفي داده‌است ولي عراق با تمامي سازمان‌هاي بين‌المللي از جمله سازمان كنفرانس اسلامي، جنبش عدم‌تعهد و سازمان ملل‌متحد براي متوقف ساختن جنگ همكاري داشته‌است. حداد اين اقدام عراق را "ابتكار تاريخي صدام" ناميده و افزوده‌است: «اين ابتكار از اصول و مباني سياست خارجي ما سرچشمه مي گيرد و عراق يك كشور آزاد مستقل و غيرمتعهد مخالف با تجاوز است و مداخله در امور داخلي را تأييد نمي كند و به همسايگي احترام [مي‌گذارد(!)] و در جهت همكاري و دوستي با تمامي ملل بر مبناي احترام دوستي و برابري و مبادله منافع مشترك، تلاش مي ورزد.»[۱۲] امروز همچنين نعيم حداد با هيئتي از كميتة ملي پادشاهي اردن كه به رياست "رفعت عوده" جهت پشتيباني از به اصطلاح "مبارزه ملت عراق"، از اين كشور ديدن مي كند، بحث و گفت‌وگو كرد. در اين ديدار نعيم حداد ضمن تشريح موضع عراق، تلاش صلح‌طلبانه (؟!) اين كشور را جهت خاتمه جنگ با ايران با عبارت "تمايلات مبرم در حل مشكلات از طريق مذاكره و صلح‌طلبي" توصيف كرد.[۱۳]

گزارش- 131

به دنبال اخراج چند تن از دانشجويان ايراني از آلمان ـ كه در اين كشور با افراد ضدانقلاب درگير شده‌بودندـ امروز ايران تصميم گرفت كه فعاليت هاي سياسي و كنسولي خود را در اين كشور تعطيل كند."محمدمهدي نواب‌مطلق" سفير ايران در آلمان كه در يك كنفرانس مطبوعاتي شركت كرده‌بود، پس از اعتراض به دولت آلمان به دليل اخراج دانشجويان، افزود كه ايران روابط با آلمان را به حال تعليق درآورده‌است. [۱۴] درپي اعلام قطع موقت فعاليت هاي سياسي ايران با آلمان، سخن گوي وزارت‌خارجه آلمان از اين تصميم ايران اظهار تأسف كرد. راديو كلن در ادامة اين خبر افزود كه يك سخن گوي وزارت‌خارجه جمهوري فدرال آلمان تأكيد كرد كه دولت اين كشور مانند گذشته به داشتن مناسبات با ايران علاقه مند است. به گفتة اين راديو، يك سخن گوي سفارت ايران در بن، اعلام كرده‌است كه كاركنان سفارت را به تهران فرا نخوانده‌اند و اين سفارت در انتظار توضيح دولت جمهوري فدرال آلمان دربارة اخراج دانشجويان است. سفارت ايران در بن همچنين خواسته‌است كه حقيقت ماجرا بيان شود. راديو كلن سپس دربارة پي آمدهاي اين اقدام ايران گفت: «به نظر اعضاي شوراي صنايع و تجارت آلمان فدرال، اين اقدام ايران بر روي مناسبات اقتصادي بين دو كشور تأثيري نخواهد داشت. در هامبورگ سخن گوي شوراي صنايع و تجارت آلمان خاطر نشان كرد كه مناسبات بازرگاني دو جانبه قطع نخواهد شد.»[۱۵]

گزارش- 132

خريد نفت يك شركت نفتي امريكايي از ايران موضوع قابل‌توجهي است كه خبرگزاري آسوشيتدپرس، نشريه تايمز و خبرگزاري آناتولي به آن پرداخته‌اند. آسوشيتدپرس در گزارشي كه تقريباً تمامي مطالب دو منبع ديگر را نيز دربر دارد، دراين‌باره نوشته‌است: «يك كارخانه امريكايي خريد نفت از ايران را تأييد كرد. طبق گزارشات مقامات صنعتي، بارديگر نفت ايران به آرامي پس از 5/1 تا 2 سال وقفه به دليل مسئله گروگان هاي امريكايي در ايران، راهي امريكا شده‌است. به گفتة يك مقام كارخانة "كاستل استيتس مارگتينگ" كه شاخة تصفية كارخانة مادر هوستن مي باشد، اخيراً اين كارخانه دو محمولة نفتي از ايران خريداري‌كرده. اين ظاهراً اوّلين باري است كه از زمان برداشته شدن تحريم نفتي ايران توسط رونالد ريگان در تاريخ 19 ژانويه (بيست و نهم دي ماه 1360)، يك كارخانة امريكايي از ايران نفت خريده‌است. هيچ نشانة ديگري از اين‌كه ساير كارخانه هاي امريكايي نيز اين اقدام را دنبال كنند، وجود ندارد؛ تا حدي به دليل آن كه رهبران ايران خاطر نشان ساخته‌اند كه هيچ گونه تمايلي براي تجديد روابط بازرگاني با امريكا ندارند. كارخانه "كاستل استيتس" نفت ايران را از طريق يك كارخانه تجاري خارجي در ماه هاي مه و ژوئن (ارديبهشت و خرداد) خريداري كرده ولي "رابرت ولز" سخن گوي اين كارخانه اظهار داشت كارخانة مذكور قيمت يا مقدار نفتي را كه خريداري كرده‌است به دليل رقابت هاي موجود افشا نخواهدكرد. وي افزود: ما مقادير بسيار كمي نفت خريداري كرده ايم.»[۱۶]

گزارش- 133

گزارش شبكه تلويزيوني امريكايي " كيبل نيوز نت‌ورك" و نشريه امريكايي "وال استريت ژورنال" و "هرالدتريبون" پاريس دربارة تجاوز عراق به ايران، وسعت ويراني شهرهاي اشغال‌شدة ايران، عقب‌نشيني عراق و ناتواني محافل سياسي غرب از پيش بيني تحولات ايران. "مارك‌ وب" خبرنگار "كيبل ‌نيوز نت‌ورك" در يك گزارش تلويزيوني از قصرشيرين كه در بخش‌هاي مختلف خبري اين شبكه سراسري پخش شد، گفت: «بنابر ادعاهاي عراق، اين كشور در روزهاي اول جنگ قصرشيرين را ظرف سه روز تسخيركرد و با وجود كوشش ايران جهت بازپس‌گيري اين شهر، عراق مواضع خود را در اين شهر مستحكم نمود و نيروهاي بيش‌تري به اين شهر و اطراف آن اعزام كرد. پس از عقب‌نشيني هاي اخير عراق، اين شهر در كنترل كامل نيروهاي ايران قرار گرفت.» "كيبل نيوز نت‌ورك" سپس افزود كه چيزي از اين شهر براي دفاع كردن نمانده‌است. "وال‌استريت ژورنال" نيز در مقاله اي نوشته‌است كه ارتش عراق پس از تحمل شكست هاي سخت از ارتش ايران، عقب‌نشيني نيروهاي خود را از خاك ايران ديروز تكميل كرد. به‌ نوشتة اين روزنامه، در يك اطلاعيه نظامي عراق آمده‌است كه ارتش اين كشور هنوز آماده‌است كه در صورت تجاوز ايران به تماميت ارضي عراق، به متجاوز درس خوبي بدهد. "وال‌استريت ژورنال" سپس افزوده‌است: «به نظر مي آيد كه درس ها پيش از اين با تعداد وحشتناك كشته‌شدگان در جنگ 21 ماهه آموخته شده‌اند. يكي از آن درس ها اين است كه عراق 21 ماه پيش با دريافت مقادير زيادي تسليحات از روسيه، به خيال خام خود فكر مي‌كرد كه اين تسليحات از اين كشور يك قدرت نظامي بزرگ ساخته‌است.»[۱۷] روزنامة "اينترنشنال هرالدتريبون" چاپ پاريس نيز در مقاله اي تحليلي به نام "پيش بيني‌ها دربارة ايران اشتباه‌بوده‌است" نوشت: «ديپلمات هاي خارجي و ناظران سياسي ضمن بررسي پيروزي هاي اخير ايران در جنگ و پيش بيني جريان انقلاب در اين كشور، در چهار مورد مرتكب اشتباه شده‌اند؛ اين موارد عبارت اند از: 1ـ سقوط شاه عقيدة دو گروه از مفسرين را تغيير داد: يك گروه رژيم شاه را بسيار منسجم پيش‌بيني مي كردند و گروه ديگر تصور مي كردند كه سرانجام شاه توسط چپي ها سرنگون خواهد شد در حالي كه مردمي غير مسلح با رهبري روحانيون اين مهم را انجام دادند. 2ـ همبستگي قومي: بسياري از ناظران معتقد بودند كه جمهوري اسلامي ايران قادر به حفظ وحدت و همبستگي در ميان اقوام مختلف ايران نخواهد بود در حالي كه ايران در اين امر موفق بوده‌است. 3ـ مسئله مخالفين: عده اي از ناظران غربي كه با مخالفين تماس داشتند، اين عقيده را داشتند كه آنان از نظر كمي و كيفي سازمان يافته‌بودند ولي اينك جريان درگيري آنان با دولت جمهوري اسلامي ايران پشت سرگذاشته شده‌است. 4ـ نتايج جنگ عراق با ايران: بسياري از تحليل‌گران پيش بيني مي كردند كه ايران به اصطلاح منزوي، با ارتش تصفيه‌شده خيلي آسان در برابر حمله عراق در سپتامبر1980 (شهريور 1359) ازپاي درخواهد آمد. [آن زمان] اين سؤال مطرح بود كه در صورت نفوذ هرچه بيش تر نيروهاي عراق به داخل خاك ايران، وفاداري ملت و ارتش به نظام چگونه خواهد بود؟ كه نابودي ارتش عراق و اسارت نيروهاي اين كشور و تصرف سرزمين هاي اشغالي، باعث بطلان اين تحليل شد.»[۱۸]

گزارش- 134

خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي در كويت متن گفت‌وگوي خود با يكي از نمايندگان مجلس كويت دربارة روابط كويت با ايران و عراق را ارسال كرده‌است. نماينده مذكور ضمن تشريح اوضاع سياسي اين كشور، با اشاره به اين‌كه دولت كويت به سرنگوني قريب الوقوع صدام پي برده و از حركت اسلامي منطقه نيز وحشت دارد، گفته‌است: «اين دولت با نگراني و بدون اتخاذ سياست مشخصي، به وقت گذراني مشغول است.» وي كه با وزيران كابينة كويت در تماس بوده‌است، از قول وزير نفت اين كشور (علي‌خليفه) كه از خانواده حاكم بر كويت است، افزوده: «عراق پس از شكست در جبهه شوش (فتح‌المبين)، هنوز از قدرت برخوردار است و عقب‌نشيني عراق دليل بر قدرت مند شدن ايران نيست.» همين وزير پس از آزادي خرمشهر به دست نيروهاي ايران، نگران آينده جنگ و حركت بعدي ايران بود. وي با اشاره به اين‌كه دليل كمك هاي كويت به عراق پس از شكست اين كشور درخرمشهر، عنوان پرسشي بود كه از علي‌خليفه پرسيده است، گفت: «وزير نفت كويت در جواب به من گفت: "البته صدام ديگر رفتني است و چون از ادامة سياست ايران در منطقه بي‌اطلاع هستيم لذا بايد به كمك هاي خود به عراق ادامه دهيم تا موازنه قوا در منطقه حفظ شود."» نماينده مجلس كويت سپس به خليفه گفته‌است: «ما توان حفظ موازنه قوا در منطقه را نداريم و اگر ايران از ادامة كمك هاي كشور كوچكي مثل كويت به خشم آيد، آن وقت ما توانايي دفاع از خود را نداريم.» وزير نفت كويت نيز چنين اطمينان داده‌است: «اگر خطر مستقيمي از جانب ايران ما را تهديد كند، مجبوريم از كشورهاي بزرگ بخواهيم تا ما را كمك كنند همان‌طوري كه در زمان حمله عبدالكريم قاسم، انگليس ها ما را تنها نگذاشتند.» اين نماينده در ادامه گفت: «"عبدالرحمن عوض" وزير بهداشت كويت ـ كه ايراني‌الاصل است ـ وارد بحث ما شد و پس از كسب اطلاع از موضوع بحث، گفت: "ايران هرگز به كويت حمله نخواهدكرد و ما به ايران بيش از عراق اطمينان داريم، تنها ترس ما افتادن ايران در دام كمونيست ها است." كه من در جواب گفتم ايراني ها بيش از هر ملتي در جهان اسلام به دين مبين اسلام پاي بندند و عقايد اسلامي را به مرحله عمل درآورده‌اند.» در ادامة بحث، اين نماينده پرسيده: «پيروزي صدام چه دردي از ما را دوا خواهد كرد؟» وزير نفت كويت چنين پاسخ داده‌است: «لعنت بر صدام؛ براي ما مرگ صدام بهتر از زندگي اوست ولي مسئله اين است كه مي خواهيم در عراق يك حكومت قدرت مند باشد تا تشنج منطقه را فرا نگيرد. ما با اسلام موافقيم ولي ناامني را نمي توانيم تحمل كنيم.» سپس نماينده مجلس كويت گفت: «بعد از صحبت هاي وزير نفت، من گفتم كه كويت نه از عراق دل خوشي دارد و نه از سعودي چون خطر عراق و سعودي خاك كويت را تهديد مي كند ولي خطر انقلاب اسلامي متوجه اصل رژيم كويت است، بنابراين كويت از عراق وحشت كم‌تري دارد.» ايشان در آخر به قضاياي لبنان و حمله اسرائيل به جنوب اين كشور اشاره كرد و از كشورهاي عرب اسلامي به دليل كم‌توجهي به اين مسئله شديداً انتقاد كرد و نقش جمهوري اسلامي ايران را در اعزام نيرو به لبنان مورد تحسين قرار داد.[۱۹] "مصطفي خليل" نايب رئيس حزب ملي مصر، طي مصاحبه اي با يك روزنامه اسرائيلي گفت: بايد از سقوط صدام جلوگيري كرد، زيرا سقوط وي اسرائيل را با تهديدي جدي ازسوي كشورهاي مبارز رو به رو خواهد كرد.[۲۰]

گزارش- 135

"قذافي" رهبر ليبي، خواستار اعزام فوري نيروهاي تمامي كشورهاي عرب به بيروت شد. خبرگزاري ليبي در ادامة اين خبر افزود كه قذافي با ارسال پيام هايي براي سران عرب اين پيشنهاد را مطرح ساخته و از آن ها خواسته‌است كه بي‌درنگ نام دولت امريكا را در ليست سياه عرب قرار دهند و با اخراج "فيليپ حبيب" فرستاده ريگان به اين منطقه از سرزمين هاي عربي، ميانجي گري غيرشرافت مندانه وي را رد كنند. رهبر ليبي در خاتمه به پادشاهان و رؤساي كشورهاي عرب در برابر نتايج سقوط بيروت، سوريه و اردن هشدار داده و افزوده‌است كه اين امر به منزلة اشغال اين سرزمين ها تا شبه‌جزيرة عربستان و منطقة خليج [فارس] است.[۲۱] در اين حال "وليد جنبلاط" رهبر جناح چپ لبنان پيشنهاد كرد كه ضمن بين‌المللي كردن مسئله لبنان، بيروت به يك منطقه غير نظامي تبديل شود. وي كه با خبرگزاري فرانسه مصاحبه مي كرد، افزود كه اين پيشنهاد به دنبال درخواست فيليپ حبيب (فرستاده ويژه امريكا) مبني بر خلع سلاح نيروهاي شبه نظامي تنها در بيروت غربي، عنوان گرديده‌است. وي سپس اعلام كرد كه پيشنهاد فيليپ حبيب با مخالفت مقامات رسمي لبنان رو به رو گرديد زيرا اين يك مسئله كاملاً داخلي لبنان مي باشد.[۲۲]


منابع و مآخذ روزشمار 1361/04/10

  1. سند شماره 016052، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 532، قرارگاه كربلا (ركن2)، 10/4/1361، ص1.
  2. روزنامه كيهان، 12/4/1361، ص4، باختران ـ خبرنگار كيهان.
  3. سند شماره 066478، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از طرح و برنامه سپاه "منطقه 7"، به طرح و برنامه ستاد مركز، 12/4/1361.
  4. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش هاي ويژه"، نشريه شماره 104، 11/4/1361، ص6، رشت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361.
  5. پيشين، ص14، پاريس ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361، به نقل از هفته نامه فرانسوي ژون آفريك.
  6. مأخذ 4، ص29، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 10/4/1361.
  7. روزنامه كيهان، 10/4/1361، ص2، تهران ـ به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  8. مأخذ 4، ص17، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از خبرگزاري عراق از بغداد، 10/4/1361.
  9. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش هاي ويژه"، نشريه شماره 105، 12/4/1361، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از خبرگزاري فرانسه، 11/4/1361، به نقل از وزير امورخارجه عراق در دهلي‌نو.
  10. خبرگزاري جمهوري اسلامي،"گزارش هاي ويژه"، نشريه شماره 106، 13/4/1361، صص12و13، دهلي‌نوـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/4/1361.
  11. مأخذ 4، ص17، دهلي‌نو ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361، به نقل از وزارت‌خارجه هند.
  12. مأخذ 4، ص30، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 10/4/1361، به نقل از رئيس مجلس ملي.
  13. مأخذ 4، ص18، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري عراق از بغداد، 10/4/1361.
  14. مأخذ 4، ص23، راديو كلن، 10/4/1361، به نقل از سفير ايران در آلمان فدرال.
  15. مأخذ 4، ص23، راديو كلن، 10/4/1361، به نقل از يك سخن‌گوي وزارت‌خارجه جمهوري فدرال آلمان.
  16. مأخذ 4، ص13، آنكارا ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361، به نقل از خبرگزاري نيمه رسمي آناتولي از نيويورك؛ و مأخذ 4، ص15، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361؛ و روزنامه كيهان، 8/6/1361، ص20.
  17. مأخذ 9، ص5، واشنگتن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/4/1361، به نقل از خبرنگار كيبل نيوز نت‌ورك.
  18. روزنامه جمهوري اسلامي، 10/4/1361، ص3، پاريس ـ به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از روزنامه اينترنشنال هرالد تريبون.
  19. مأخذ 4، ص8، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361، به نقل از خبرنگار جمهوري اسلامي ايران در كويت.
  20. مأخذ 4، ص13، آنكارا ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361، به نقل از خبرگزاري نيمه رسمي آناتولي از نيويورك؛ و مأخذ 4، ص15، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/4/1361؛ و روزنامه كيهان، 8/6/1361، ص20.
  21. مأخذ 7، ص20، به نقل از خبرگزاري ليبي.
  22. مأخذ 7، ص20، به نقل از رهبر جناح چپ لبنان.