1361.04.21

روزشمار جنگ سال 1361 1361.04.21
نام‌های دیگر	بیست و یک تیر
تاریخ شمسی	1361.04.21
تاریخ میلادی	12 ژوئیه 1982
تاریخ قمری	20 رمضان 1402

1360.04.21

1362.04.21

1363.04.21

1364.04.21

1365.04.21

1366.04.21

1367.04.21

گزارش- 263

امروز قرارگاه كربلا روز آغاز عمليات را اعلام كرد. همچنين آخرين جلسة هماهنگي قرارگاه با يگان‌هاي عمل‌كننده برگزار شد. طبق ابلاغ قرارگاه كربلا، روز 22/4/1361 به عنوان روز آغاز عمليات تعيين شده‌است. اما ساعت حركت نيروها از خاك‌ريز خودي براي بعضي از يگان‌ها مهم است، چون با توجه به يك‌سان نبودن فاصله خطوط خودي با دشمن در سه قرارگاه و با احتساب يك زمان براي شكستن خط دشمن، حركت يگان‌ها در يك زمان ميسر نيست، لذا قرارشده كه يگان‌ها با فاصله‌هاي زماني متفاوت حركت خود را آغازكنند. با توجه به اين‌كه در اين فصل (تابستان) طول ساعات روز بيش‌تر از طول ساعات شب است، بايد نيروها در اوايل تاريكي شب به خط بزنند كه تا ساعت روشني هوا (حدود ساعت 5 صبح) فرصت انجام دادن كارها را داشته‌باشند، به‌همين دليل مقرر شده‌است كه بعضي از يگان‌ها در بين راه نماز بخوانند. همة يگان‌ها موظف شده‌اند كه ساعت 9:30 شب به خط دشمن بزنند و يك تا دو ساعت پيش از تاريكي هوا حركت كنند تا در زمان مقرر به خاك‌ريز دشمن برسند. بدين‌ترتيب قرارگاه فتح كه نسبت به ساير قرارگاه‌ها به دشمن نزديك‌تر است، بايد ديرتر از آن‌ها حركت كند. همچنين آخرين جلسة هماهنگي طرح عمليات و مانور با شركت فرماندهان قرارگاه كربلا و مسئولان اطلاعات و عمليات با فرماندهان قرارگاه‌هاي عمل‌كننده برگزار شد. در اين جلسه ـ كه به‌طور جداگانه با هركدام از قرارگاه‌ها برگزار شد ـ فرماندهان قرارگاه‌هاي قدس، فتح و فجر دربارة آخرين وضعيت نيروها، مانور يگان‌ها و راه‌كارهاي عملياتي توضيح دادند. تغييرات سريع زمين منطقه به دست دشمن ـ كه هر روزه و با شتاب صورت مي‌گيرد ـ همچنين كمبود نيرو، تانك و برخي اقلام مهمات، از جمله مشكلاتي بود كه فرماندهان قرارگاه‌ها كم‌وبيش به آن اشاره كردند. در اين جلسه قرار بود آخرين تحولات در مواضع پدافندي دشمن از روي عكس‌هاي هوايي ـ كه يكي از هواپيماهاي خودي گرفته ـ بررسي شود، اما در بين جلسه خبر آوردند كه متأسفانه عكس هوايي خراب شده‌است! با اين اتفاق، آخرين تحولات مواضع دشمن در ابهام ماند. در اين جلسه سرهنگ صياد شيرازي ضمن بيان اين مطلب كه اين جلسه آخرين نشست است، توصيه‌هاي لازم را جهت اجراي عمليات طبق برنامه‌هاي تنظيم شده گوشزد كرد. برادر رضائي نيز در سخناني گفت: «يك هفته پيش فكر نمي‌كرديم كه امروز آخرين جلسه ما باشد، اما تحولاتي كه دشمن در طول 48 ساعت گذشته به وجود آورده‌است ما را به اين نتيجه رساند كه به اميد خدا و با توجهات حضرت ولي‌عصر(عج) فردا شب، عمليات رمضان را شروع كنيم و همه فرماندهان بايد در اين فرصت كم باقي‌مانده، همة كارها را انجام بدهند و تا فردا بعدازظهر همه امكانات بايد آماده باشد و امشب ميادين مين بايد پاك‌سازي گردد و معابر باز شود. آنچه كه ما را وادار مي‌كند تا زمان عمليات را جلوتر بيندازيم، استفاده دشمن از تاكتيك آب است. دشمن با استفاده از تلمبه‌هاي بسيار قوي و آب كانال پرورش ماهي و اروندرود و مسطح بودن زمين، آب را در اين منطقه رهاكرده و آب، هم به سمت شمال منطقه و هم به سمت جنوب منطقه در حال حركت است. ما هرچه ديرتر بجنبيم، وضع ناراحت‌كننده مي‌شود و بايد با مشكلات بيش‌تري اين عمليات را به پيش ببريم. عراق با اين‌كار، نيروهاي پشت آب‌گرفتگي را آزاد كرده و در جاي ديگر به‌كار مي‌گيرد. اين شرايط حكم مي‌كند كه بايد با سرعت عمل‌كنيم. ما بايد هميشه آخرين وضعيت دشمن را تجزيه و تحليل كنيم و متناسب با آخرين وضعيت دشمن، مانور تعيين كنيم.» وي سپس افزود: «سرنوشت جنگ داراي نقطة عطفي است، يعني ما تا الان در زمين خودمان مي‌جنگيديم، الان مجبوريم كه برويم در زمين دشمن بجنگيم. همين الان هم شب‌نامه پخش كردند كه "ما نبايد تجاوز كنيم." ما الان آبادان و خرمشهرمان در زير خمپاره و توپ است، ما هنوز امر دفاع را تمام نكرديم، امر دفاع هنوز براي ما واجب است و تا زماني كه خودمان را به يك جايي محكم نچسبانيم كه بتوانيم با يك نيروي كمي دفاع كنيم، [صلح] امكان‌پذير نيست.» در اين جلسه فرمانده سپاه در پاسخ به گله‌مندي برخي از فرماندهان سپاه مبني بر عدم آمادگي نيروهاي ارتش و وجود برخي ناهماهنگي‌‌ها، گفت: «بايد نيروها را توجيه كنيد كه اگر انعطاف‌پذيري نداشته باشيم، خودمان ضررش را مي بينيم. ما در رابطه با ارتش دو رسالت داريم: يكي اين‌كه در جنگ با ارتش پيش برويم؛ يك رسالت هم اين است كه در جنگ با ارتش ساخته شويم، هم ما آن‌ها را بسازيم و هم آن‌ها ما را بسازند. شما بايد در ايجاد رابطه پيش‌دستي كنيد، همين امشب حزب اللهي برويد و خواهش كنيد كه سريع‌تر بيايند.» برادر رحيم صفوي نير دربارة آخرين وضعيت منطقه عملياتي و نيروهاي دشمن گفت: «آب الان به خط تماس خودي رسيده و از خاك‌ريز بچه‌ها هم عبور كرده‌است . به نظر مي‌رسد كه قصد دشمن از اين آب‌گرفتگي حفظ بصره باشد. بصره براي عراق از اهميت بسياري برخوردار است و سعي مي‌كند كه هركاري كه مي‌تواند در رابطه با حفظ بصره انجام بدهد.» وي افزود: «در وضعيت نيروهاي عراق تغيير خاصي به وجود نيامده‌است غير از اين‌كه بعدازظهر ديروز حدود 50 دستگاه تانك و نفربر از همين منطقه‌اي كه آب‌گرفتگي ايجاد كرده‌است، آزادكرده كه به احتمال زياد اين‌ها را در جاي ديگر به‌كار خواهدگرفت.»

گزارش- 264

"محسن رضايي" فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، امروز در يك سخنراني در جمع مسئولان قرارگاه كربلا و فرماندهان يگان‌هاي عمل‌كننده در عمليات رمضان، با بيان اصول كلي استراتژي نظامي ايران پس از عقب‌نشيني نيروهاي عراق، دربارة دلايل تصميم ايران براي ورود به خاك عراق و نيز دلايل و اهداف عمليات نظامي ايران در خاك دشمن در آيندة نزديك، توضيحاتي داد. وي همچنين دلايل حملة رژيم اشغالگر قدس به لبنان و دلايل حضور ايران در لبنان را تشريح كرد و در پايان موضع ايران دربارة هيئت‌هاي ميانجي‌گري بين‌المللي در اوضاع كنوني را تشريح كرد. فرمانده سپاه درباره اصول كلي استراتژي نظامي ايران پس از عقب‌نشيني نيروهاي عراقي از خاك ايران، گفت: «اصول كلي استراتژي نظامي ايران از ابتداي تجاوز عراق به ايران بر اين اساس استوار بود كه ما بايد ابتدا نيروهاي دشمن را منهدم نموده، تمام سرزمين‌هاي اشغالي را آزاد سازيم و پس از آن با تداوم عمليات‌هاي تهاجمي با دست‌يابي به برتري نظامي در موقعيت دفاعي قابل قبولي قرار بگيريم تا بتوانيم ضمن دفاع از سرزمين خود، با استفاده از برتري توان نظامي خود، رژيم متجاوز را تنبيه كنيم.» وي در تشريح حاكم بودن اين استراتژي در عمليات‌هاي گذشته ايران، گفت: «براساس قسمت اول اين استراتژي، ما با انجام عمليات‌هاي متعدد با سرعت و موفقيت به هدف اول خود يعني آزادسازي سرزمين‌هاي اشغالي دست يافته‌ايم، ولي با توجه به اين‌كه هنوز قسمت‌هايي از خاك ايران در اشغال عراق بوده و شهرها و روستاهاي مرزي ما زير آتش توپخانه آنان قرار دارد، بنابراين، امنيت كشور ما به‌طور كامل تأمين نيست و عملاً جنگ ما تمام نشده و استراتژي نظامي ايران همچنان بر اساس همان استراتژي اوليه تداوم خواهد داشت.» محسن رضايي در ادامه سخنان خود، دربارة دلايل تصميم مقامات ايران براي ورود به خاك عراق و نيز دلايل و اهداف تصميم ايران براي انجام دادن عمليات نظامي در خاك عراق در آينده نزديك، گفت: «حدود دو، سه ماه پيش هم‌زمان با طرح‌ريزي براي عمليات بيت‌المقدس، خدمت امام رسيديم و گفتيم كه به منظور تأمين كامل امنيت كشور و دفع تجاوز بايد علاوه بر آزادسازي مناطق و شهرهاي اشغالي، به خاك عراق نيز وارد شويم و دشمن را تحت فشار قرار دهيم، ولي امام فرمودند "نه، چه لزومي دارد؟" ولي وقتي ما دلايل خود را به امام ارائه داديم و گفتيم كه اگر ما بخواهيم از كشور دفاع بكنيم، بايد درجايي پدافند و دفاع كنيم كه نيروهاي ما هرروز نگران و مضطرب از حمله دشمن نباشند، امام فرمودند كه "اگر مطلب اين‌طوري هست، خوب، اين يك حرف درستي است و ما براي دفاع بايد تا آن‌جايي كه اطمينان هست، پيش برويم و در اين مسير هم هر تعدادي بكشيم و هرتعدادي كشته شويم، هيچ مسئله‌اي نيست و اين را خدا حكمش را داده و اين مسئله‌اي نيست. اما نگراني من براي اين است كه نكند شما در جايي برويد كه به دفاع و پدافند ارتباطي نداشته باشد." اما اخيراً با عقب‌نشيني عراق و توطئه جديد صدام، امام مصرّ شدند به اين‌كه "قبل از اين‌كه امريكا و صدام دست و پاي‌شان را جمع و جور كنند، شما بايد حرف نهايي خودتان را در منطقه و دنيا بزنيد."» فرمانده كل سپاه افزود: «اخيراً و از ده، پانزده روز قبل از اشغال لبنان توسط اسرائيل، توطئه جديدي به رهبري امريكا در منطقه شروع شده‌است: هيگ وزيرخارجه امريكا قبل از اشغال لبنان در مصاحبه‌اي گفته‌بود كه امريكا در روزها و هفته‌هاي آينده به سه مسئله در خاورميانه پايان‌خواهد داد: اول، حل مسئله فلسطيني‌ها؛ دوم، حل مسئله خليج فارس؛ سوم، به پايان بردن جنگ ايران و عراق. به اعتقاد ما، ايران يكي از هدف‌هاي اصلي اين توطئه‌است؛ يعني اسرائيل با حمله به لبنان و كشتن شصت، هفتاد هزار نفر مسلمان در لبنان و تحت‌الشعاع قرار دادن جنگ ايران و عراق، اين فرصت را براي صدام فراهم آورده‌است كه به بهانه جنگ با اسرائيل، از گرداب جنگ ايران و عراق بيرون آيد و به بهانة عقب‌نشيني به مرزهاي بين‌الملل، نيروهاي ما را براي مدت‌ها پشت مرز نگه دارد و شهرها و روستاهاي ما زير آتش توپخانه‌اش باشد و زماني هم كه توانست، با همكاري منافقين و امريكا اقدام به حمله به ايران كند.» وي افزود: «چنانچه در شرايط كنوني، ما دست روي دست بگذاريم و اقدام جدي انجام ندهيم، به اجراي توطئه دشمن كمك كرده‌ايم. توطئه اخير با طراحي امريكا، كمك و اقدام جدي اسرائيل و موافقت شوروي صورت گرفته‌است و امريكا درصدد.است براي اجراي اين توطئه، كشورهاي عربي منطقه را نيز با خود همراه كند.» محسن رضايي دربارة علل و اهداف ايران در عمليات آينده، همچنين افزود: «اولين هدف عمليات آينده ايران، به شكست كشاندن توطئه‌اي است كه براي نجات صدام طراحي شده و مي‌خواهند نيروهاي ما را در 800 كيلومتري مرز بين‌الملل نگه دارند و جنگ را فرسايشي كنند و مجدداً به ايران حمله كنند. هدف دوم اين است كه ما به تكليف شرعي خود عمل كنيم؛ به اين معني كه در حال حاضر بسياري از شهرها و روستاهاي مرزي ما علي‌رغم عقب‌نشيني عراق از قسمت‌هايي از خاك ايران، زير آتش توپخانه ارتش عراق قراردارد و ما هرروز متحمل خسارات مالي و تلفات جاني زيادي مي‌شويم و دفاع در برابر اين وضعيت شرعاً براي ما واجب است و ما نمي‌توانيم اين وضعيت را تحمل كنيم و بايد از امنيت در داخل مرزهاي خود اطمينان حاصل كنيم. دليل سوم ما براي انجام عمليات در آينده اين است كه رژيم متجاوز عراق را به صورت جدي تنبيه كنيم تا در آينده نه تنها رژيم عراق كه هيچ كشور ديگري در منطقه و در دنيا جرأت تجاوز به خاك ايران را نداشته باشد و در شرايط كنوني ما بايد اين قدرت و اعتبار را براي خود به وجود بياوريم و اگر متجاوز را تنبيه نكنيم، فردا شوروي نيز به كشور ما چشم طمع خواهد دوخت. همين الان كه ما در مقابل عراق برتري نظامي داريم، ميگ‌هاي شوروي براي رفتن به افغانستان به مرز ما تجاوز مي‌كنند واي به روزي كه ما متجاوز را تنبيه نكنيم. در زمان بني‌صدر وقتي سازمان ملل طرح استقرار نيروي حافظ صلح بين نيروهاي ايران و عراق را مطرح كرد و بني‌صدر آن را پيش امام برد، امام فرمودند كه"ما اين طرح را نمي‌پذيريم. ما تا اين ملت را داريم بايد پيش برويم و دشمن را از خاك خود بيرون كنيم. مگر ما با عراق كاري داشتيم. دولت عراق به خاك ما تجاوز كرد و حالا نيز بايد چنان سيلي‌ايي به او بزنيم كه ديگر از جايش بلند نشود." حالا نيز ما معتقديم اگر متجاوز را تنبيه نكنيم، هيچ ضمانتي وجود ندارد كه كشورهاي ديگر به سرزمين ما چشم طمع نداشته باشند. دليل چهارم ما نيز براي ادامة نبرد اين است كه ما براي دفاع از اسلام و دفاع از امت خودمان مجبور هستيم كه با اسرائيل درگير شويم و تا زماني كه رژيم بعث در عراق سر كار است، ما هيچ كاري نمي‌توانيم با اسرائيل انجام دهيم اما اگر به اميد خدا دولت صدام از بين برود، راه براي مبارزه با اسرائيل باز خواهد شد.» فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در قسمت پاياني سخنراني خود، موضع ايران در اوضاع كنوني در برابر هيئت‌هاي ميانجي‌گر بين‌المللي را تشريح كرد: «ما هميشه در اين رابطه صادقانه برخورد كرده‌ايم، حتي با خود عراق نيز با صداقت برخورد كرده‌ايم، حتي در شرايط كنوني كه برتري نظامي با ما است و هيچ ملت ديگري جز ملت ايران حاضر نيست با دشمن خود اين‌گونه صادقانه برخورد كند. ولي امام در آخرين سخن‌راني خود فرمودند كه اگر هيئتي بيايد كه مورد قبول دو طرف باشد، آن را مي‌پذيريم و اين اولين باري بود كه امام اين حرف را زد. تا حالا هم سه‌بار هيئت‌ها نامه نوشتند به آقاي خامنه‌اي و گفتند كه شما بياييد عربستان تا صدام نيز به عربستان بيايد و با هم صحبت كنيد، و خود اين توطئه‌بود. به‌هرحال، ما از رفت‌وآمد هيئت‌هاي ميانجي نتيجه نگرفته‌ايم و مصمم شده‌ايم تا عمليات جديدي را عليه عراق آغاز كنيم و امروز نيز روز آخر است و اميدواريم كه به فضل خدا، امشب و فردا شب كه شب قدر است ملائكه خدا كه بر زمين نازل مي‌شوند، پيروزي‌هاي بزرگ‌تر از فتح‌المبين و بيت‌المقدس را براي رزمندگان ما به ارمغان آورند.»

گزارش- 265

"كمال خرازي" مسئول ستاد تبليغات جنگ و سرپرست سازمان خبرگزاري جمهوري اسلامي، در مصاحبه‌اي با اين خبرگزاري، انگيزه‌هاي عمليات آينده ايران و توطئه‌هاي عراق در خصوص جنگ را تشريح كرد. وي دربارة انگيزة ايران از عمليات آينده، گفت: «عمليات آينده ما به منظور مجازات متجاوز انجام مي‌گيرد. ما مي‌خواهيم شيوه جديدي را براي مجازات متجاوز نشان دهيم.» خرازي اظهار اميدواري كرد كه رژيم صهيونيستي نيز در آينده با استفاده از چنين شيوه‌اي مجازات شود و تصريح كرد كه در حقيقت مجازات اين‌گونه رژيم‌ها، نابودي آن‌‌هاست. وي در مورد تأثيرات رواني عمليات آينده گفت: «پس از اين‌كه برخي از مقامات جمهوري اسلامي ورود به خاك عراق را محتمل دانستند، لرزه بر اندام رژيم عراق افتاد.» خرازي با اشاره به توطئة اخير عراق در مورد انتقال نيروهايش از شهرها و روستاهاي اشغالي به ارتفاعات و نقاط استراتژيك در داخل خاك كشورمان گفت: «صدام اينك با وعده تجديد قوا و جايگزيني تسليحاتي از سوي حاميان غربي و صهيونيسم خود به صلح خواهي و دفع وقت پرداخته‌است تا بعد از برگزاري كنفرانس‌ سران غيرمتعهدها در بغداد دوباره به ايران اسلامي حمله كند.» وي همچنين در مورد مقاصد نظامي جديد عراق اعلام كرد: «براساس اطلاعات رسيده در پاره‌اي از نقاط، دشمن در جريان نقل و انتقال نظامي و آماده شدن براي هجوم مجدد به‌نقاط آزادشده‌است.»

گزارش- 266

امروز كانال دوم تلويزيون آلمان غربي در گزارشي از جبهه‌هاي جنگ ايران و عراق، به تشريح پيروزي‌هاي ايران در جريان عمليات بيت‌المقدس و روند عمليات‌هاي گذشته نيروهاي ايران در طول جنگ، پرداخت. اين گزارش با نشان دادن قسمت‌هايي از مناطق مسكوني و مراكز تجاري و صنعتي شهرهاي ويران شده ايران، به وسعت ويراني‌ها در اين شهرها و خشونت ارتش عراق در ويران‌كردن شهرها اشاره‌كرد، سپس به تشريح اقدامات ايران در ساختن اردوگاه براي آوارگان جنگي و برآورد تخميني خسارات وارده به آن شهرها پرداخت. تلويزيون آلمان در ادامه اين گزارش با نمايش بسياري از تانك‌هاي منهدم شده عراقي، گفت: «اين‌ها دليل بر پيروزي نيروهاي ايراني در جنگ دوساله‌شان با عراق و نقش برآب‌شدن اميدهاي صدام حسين جهت قدرت برتر شدن در منطقه‌است.» اين گزارش با اعتراف به برتري ايران در جنگ، افزود: «عراقي‌ها كنترل ضعيفي را بر خرمشهر اعمال نموده‌بودند و طي جنگ‌هاي شديد و با تلفات زياد مجبور به عقب‌نشيني شدند.» تلويزيون آلمان سپس قسمت‌هايي از ويران‌گري‌هاي ارتش عراق در شهرهاي استان خوزستان و گروهي از آوارگان جنگي ايراني را نشان داد و گفت: «دولت ايران جهت آوارگان، 28 اردوگاه ايجاد كرده و تنها در بودجه سال گذشته دولت، 5/1 ميليارد مارك جهت آوارگان درنظر گرفته شده‌بوده‌است كه تمام آن به مصرف رسيده‌است.» كانال دوم تلويزيون آلمان همچنين ضمن نمايش شهر ويران شدة خرمشهر گفت كه از خرمشهر فقط يك صحراي سنگي باقي مانده‌است و هرچه را كه آتش خمپاره‌ها و حملات هوايي تخريب نكرده‌بود، عراقي‌ها با تي.ان.تي. منفجر كرده‌اند. اين گزارش افزود: «25000 عراقي در اين شهر محاصره و سپس اسير شدند. حالا در همه خرابه‌ها و ديوارهاي اين شهر، پلاكاردهايي حاوي سخنان امام خميني به چشم مي‌خورد.» گزارشگر اين تلويزيون سپس ضمن نمايش فيلمي از سوسنگرد، گفت: «تمامي خرابي‌هاي به‌جا‌مانده، از خشونت و بي‌رحمي ارتش شكست خورده عراق حكايت مي‌كند.» اين گزارشگر در پايان يادآوري كرد كه دولت ايران غرامتي بالغ بر300 ميليارد مارك از دولت عراق درخواست كرده‌است و افزود كه با توجه به انبوه خسارت‌ها، رقم صحيحي است.

گزارش- 267

سفارت جمهوري اسلامي ايران در بن با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد كه نامة "گنشر" وزيرخارجه آلمان به علي‌اكبر ولايتي وزيرخارجة ايران كه در آن گنشر احترام خود را براي نظام اسلامي ايران ابراز داشته‌بود، رضايت اين سفارت‌خانه را جلب كرده‌است و ايران كه از 12 روز پيش در اعتراض به حكم يك دادگاه آلمان مبني بر اخراج 21 دانشجوي هوادار رهبر انقلاب ايران، سفارت خود را در بن تعطيل كرده‌بود، آن را بازگشايي كرد. بيست و يك دانشجوي اخراجي، از جمله 84 تن ايرانياني بودند كه در ماه آوريل در شهر"مانيز" پس از حمله به افراد ضدانقلاب ايران، در تجمع دانشگاه دست‌گير شدند. يك سخن‌گوي وزارت خارجه آلمان از تصميم ايران براي گشايش مجدد دفاتر نمايندگي‌اش، تمجيد كرد.

گزارش- 268

صدام حسين عقب‌نشيني از ايران را نه در اثر فشار نظامي ايران بلكه اقدامي درراه صلح خواند. رئيس حكومت عراق كه در جمع روحانيان استان‌هاي نجف، بابل، قادسيه، المثني و واسط پس از يك ضيافت افطار كه به افتخار آن‌ها ترتيب داده‌بود، سخن‌راني مي‌كرد، گفت: «ما همواره تقاضاي صلح را خواستار مي‌شديم و دشمن آن را رد مي‌كرد و ما پا را فراتر گذاشتيم و ارتش خود را كه براي حمايت شهرهاي خودي از بمباران آغاز شده در سپتامبر 1980 (شهريور و مهرماه 1359) وارد عمق خاك دشمن شده‌بود، فراخوانديم و پس از آن بود كه اظهارات آن‌ها دربارة تصميم به ورود به خاك عراق فزوني گرفت.» صدام در مورد خروج نيروهاي عراقي از خاك ايران گفت: «ما ارتش خود را از سرزمين‌ها و شهرهاي ايران فراخوانديم و اين كار را براي نيرنگ نكرديم بلكه به خاطر مقاصد آشكار و زندگي آزاد دست به اين كار زديم.» وي در بخش ديگري از سخنان خود به مسئله احضار روحانيان عراقي به خدمت در نيروهاي مسلح اشاره كرد و افزود: «عده‌اي از ائمه جمعه و خطباي مساجد به نيروهاي مسلح احضار مي‌شوند و اغلب براي خدمت احتياط است و هنگامي كه دعوت براي خدمت را دريافت مي‌كنند بايد از دفاع و خدمت امتناع نكنند.»

گزارش- 269

شوراي امنيت پس از 22 ماه سكوت در حالي كه نشانه‌هاي بارزي از شروع عمليات جديد وجود دارد به درخواست اردن و حمايت سياسي امريكا براي بررسي وضعيت ايران و عراق تشكيل جلسه داد. در اين جلسه ـ كه دوهزار و سيصد و هشتاد و سومين جلسة اين شورا بود ـ قطع‌نامه شماره 514 به اتفاق آراء به تصويب اعضاي شورا رسيد. شوراي امنيت در اين قطع‌نامه از دو طرف خواسته‌است با آتش‌بس فوري، نيروهاي خود را به مرزهاي شناخته شده بين‌المللي عقب بكشند؛ سازمان ملل نيز با اعزام ناظران بر اين آتش‌بس و عقب‌نشيني نيروها نظارت خواهد داشت. شورا خواستار ادامة تلاش‌هاي ميانجي‌گرانه شده و از ساير دولت‌ها خواسته‌است از اقداماتي كه ممكن است به ادامه درگيري كمك كند، امتناع ورزند. متن كامل قطع‌نامه(1982) 514 بدين شرح است: قطع‌نامه شماره 514 (1982) شوراي امنيت، با بررسي مجدد موضوع تحت عنوان "وضعيت مابين ايران و عراق" با نگراني عميق در مورد ادامه مناقشه ميان دو كشور كه منجر به خسارات سنگين انساني و مادي گرديده و صلح و امنيت را در معرض خطر قرار داده‌است؛ با يادآوري مفاد ماده 2 منشور ملل‌متحد و يادآوري اين‌كه لازمه‌استقرار صلح و امنيت در منطقه رعايت كامل اين مفاد است؛ با يادآوري ماده 24 منشور، كه به موجب آن، مسئوليت اوليه حفظ صلح و امنيت بين‌الملل به‌عهده شوراي امنيت واگذار گرديده‌است؛ با يادآوري قطع‌نامه (1980) 479 كه به اتفاق آراء در 28 سپتامبر 1980 (6/7/1359) تصويب شد و نيز بيانيه رئيس شورا، مورخ 5 نوامبر 1980 (14/8/1359)(14244/S)؛ با در نظر گرفتن كوشش‌هايي كه مخصوصاً دبيركل سازمان ملل‌متحد و نماينده او و نيز جنبش كشورهاي غيرمتعهد و سازمان كنفرانس اسلامي در جهت ميانجي‌گري مبذول داشته‌اند، 1ـ خواستار آتش‌بس و خاتمة فوري كلية عمليات نظامي است. 2ـ علاوه بر آن، خواستار عقب كشيدن نيروها به مرزهاي شناخته شده بين‌المللي است. 3ـ تصميم مي‌گيرد كه گروهي از ناظران سازمان ملل‌متحد را به منظور بررسي، تأييد و نظارت بر آتش‌بس و عقب‌نشيني، اعزام دارد و از دبيركل مي‌خواهد كه گزارش خود را در مورد ترتيباتي كه بدين منظور مورد نياز است، به شوراي امنيت تسليم نمايد. 4ـ مصرانه مي‌خواهد كه كوشش‌هاي ميانجي‌گري به نحو هماهنگ شده از طريق دبيركل به منظور نيل به حل جامع اختلافات به نحو عادلانه و شرافت‌مندانه كه مورد قبول هردوطرف در زمينة كلية مسائل مهم بر اساس اصول منشور ملل‌متحد، از جمله احترام به حاكميت، استقلال، تماميت ارضي، عدم مداخله در امور داخلي كشورها باشد، ادامه يابد. 5 ـ از همه كشورهاي ديگر درخواست مي‌نمايد كه از هر اقدامي كه مي‌تواند به ادامه اختلافات دامن زند، خودداري ورزند و اجراي قطع‌نامه حاضر را تسهيل كنند. 6 ـ از دبيركل تقاضا مي‌نمايد كه ظرف سه ماه در مورد اجراي اين قطع‌نامه گزارش خود را تسليم نمايد.» دولت عراق ضمن استقبال از قطع‌نامه، از آن به عنوان گامي به موقع و سودمند جهت ايجاد حركتي جديد به سوي صلح و افزايش اهميت شورا به عنوان نخستين ارگان مسئول در حفظ صلح و امنيت بين‌المللي، ياد كرد. دولت عراق با يادآوري اقدامات خود براي دست‌يابي به صلح، به عقب‌نشيني نيروهايش از خاك ايران اشاره كرده و با تأكيد بر اعتقاد خود به اصول منشور ملل‌متحد و نقش سازمان ملل‌متحد در حل اختلافات بين‌الملل، اظهار اميدواري كرده‌است كه ايران به طور شايسته‌اي به آن پاسخ دهد و به سياست طولاني كردن جنگ پايان دهد. دكتر "سعيد رجايي خراساني" سفير دائم جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد، امروز در يك كنفرانس مطبوعاتي در مقر اين سازمان در نيويورك، نظر جمهوري اسلامي ايران درباره قطع‌نامه 12 ژوئيه (21 تيرماه) شوراي امنيت سازمان ملل را تشريح كرد. وي درباره عمل‌كرد شوراي امنيت در جنگ ايران و عراق و قطع‌نامه آن شورا گفت: «شوراي امنيت پس از 22 ماه جنگ ايران و عراق منتظر شد تا همان‌طور كه "سعدون حمادي" وزيرخارجه عراق، در هاوانا گفته است، تا عراق هر چه خواست از مردم ايران را بكشد و هرچه خواست خرابي به بار بياورد و سپس وارد معركه شد تا سپر بلايي براي جنايت‌كاران جنگي باشد و آن‌ها را از مجازاتي كه در انتظارشان است، برهاند.» رجايي خراساني سپس افزود: «قطع‌نامه مصوب 12 ژوئيه (21 تيرماه) شوراي امنيت، شاهد گويايي است براي اين‌كه اعضاي شوراي امنيت متفقاً از تجاوز وحشيانه عراق حمايت مي‌كنند و به اتفاق رنج‌‌هايي كه ملت ايران متحمل شده‌است را ناديده مي‌گيرند. بر اين اساس، قطع‌نامه و تصميمات اين شورا در تناقض كامل با روح منشور سازمان ملل مي‌باشد. بنابراين، اين قطع‌نامه نه در چارچوب منشور است و نه از نظر ايران كم‌ترين اعتبار قانوني دارد.» سفير ايران در سازمان ملل‌متحد ادامه داد: «پيداست كه قطع‌نامه اخير شوراي امنيت حاصل و نتيجه همكاري نزديك نمايندگان اردن و عراق به رهبري امريكا است كه از محكوم‌كردن تجاوز عراق به ايران و جنايات 22 ماهه‌اش و احترام گذاردن به حقوق ملت ايران در دفاع از خود، سر باز مي‌زند كه اين اقدام قطعاً با اصل 51 منشور مغايرت دارد.» نمايندة ايران دربارة قطع‌نامه 479 شوراي امنيت نيز گفت: «شورا در قطع‌نامه 479 (مصوب مهرماه 1359) خود خواستار آتش‌بس بين دو كشور شد ولي درخواست عقب‌نشيني نيروها را نكرد و در شرايطي كه سرزمين‌هاي ما در اشغال عراق بود، آتش‌بس به نفع عراق و هدف آن كشور بود.» وي خاطرنشان ساخت: «اتفاقاً برخي حاضر شدند مبالغ هنگفتي را به‌عنوان جبران خسارات به ايران بدهند كه ايران در آن لحظه، آتش‌بس را قبول كند، ولي ما حاضر نشديم. امّا در آن زمان كه سرزمين ما در تصرف نيروهاي عراقي بود، هيچ وقت از عقب‌نشيني نيروها سخن به ميان نيامد، ولي وقتي در حال حاضر نيروهاي عراقي تحت فشار قدرت نظامي ايران مجبور به عقب‌نشيني شده‌اند، شوراي امنيت نيز بر آتش‌بس و عقب‌نشيني يك طرفه اعلام شده از سوي عراق مهر تأييد مي‌گذارد و اين مقايسه منطقي مي‌‌رساند كه هدف هر دو قطع‌نامه شوراي امنيت درباره جنگ ايران و عراق يكي است و آن، حمايت از موضع عراق در جنگ و عدم توجه به حقوق حقه ايران است.» رجايي خراساني افزود: «مضحك‌تر آن است كه حتي رژيم عراق هم مدعي برقراري آتش‌بس يك جانبه و عقب‌نشيني نيروهايش مي‌شود! ولي ما مي‌دانيم كه اين عقب‌نشيني، با عقب‌نشيني ادعايي عراق خيلي فرق دارد. عراق از 14 ماه گذشته مرتباً درحال عقب‌نشيني بوده‌است و اين عقب‌نشيني‌ها نه به خواست عراق، بلكه در اثر پيروزي ايران و ضعف قدرت نظامي عراق صورت گرفته و عراق از بابت عقب‌نشيني‌هاي اخير قطعاً امتيازي كسب نخواهدكرد.» از وي پرسيده شد: «شما پس از برانداختن صدام حسين چه نوع حكومتي بر عراق خواهيد گمارد؟» رجايي خراساني پاسخ داد: «هدف نخستين ما سرنگوني صدام نيست، مردم ستم‌ديده و قهرمان عراق اين كار را خود به عهده خواهند گرفت و ما براي آن‌ها آرزوي موفقيت مي‌كنيم. من اين موضوع را كه ورود ارتش ايران بدون شك در سرنگوني صدام تأثير خواهد داشت، انكار نمي‌كنم، چون اين اقدام به مردم عراق روحيه لازم براي سرنگوني صدام را خواهد بخشيد.»

گزارش- 270

كارشناسان حقوق بين‌الملل در بررسي قطع‌نامه 514 شوراي امنيت سازمان ملل دربارة جنگ ايران و عراق، اين انتقادها را متوجه شوراي امنيت كرده‌اند: «الف ـ با نگاهي گذرا به كارنامه شوراي امنيت سازمان ملل پس از تصويب "قطع‌نامه تعريف تجاوز" مي‌توان دريافت كه يك روند رو به رشدي براي استفاده از واژة "تجاوز" در قطع‌نامه‌هاي شورا وجود دارد، در حالي كه علي‌رغم محرز بودن تجاوز دولت عراق به خاك ايران براي شوراي امنيت، اين شورا همانند قطع‌نامه 479 مورخ 28 سپتامبر 1980 (6 مهرماه 1359) خود، در قطع‌نامه 514 از واژة "تجاوز" سخني به ميان نياورده‌است. اين نحوه برخورد شوراي امنيت در قبال تجاوز عراق به ايران با "منشور سازمان ملل‌متحد" و" قطع‌نامه تعريف تجاوز" مغاير است. ( ضميمه دارد) ب ـ از نظر زماني اين قطع‌نامه با فاصلة زماني 21 ماه و 15 روز بعد از قطع‌نامه قبلي تصويب شده‌است، يعني دقيقاً در تمام اين مدت نيروهاي عراقي خاك جمهوري اسلامي ايران را در اشغال خود داشتند و تشكيل جلسات شورا و تصويب اين قطع‌نامه نيز بلافاصله پس از عقب‌نشيني نيروهاي عراقي از قسمت‌هايي از اراضي ايران كه به دنبال شكست آنان در عمليات بيت‌المقدس از ايران صورت گرفته‌بود، انجام گرفته‌است كه خود جاي بسي تأمل بوده و سؤال‌برانگيز است. ج ـ مقدمه قطع‌نامه با "اظهار نگراني عميق در مورد طولاني شدن برخورد ميان دو كشور كه منجر به خسارات سنگين انساني و زيان مادي قابل ملاحظه، شده و صلح و امنيت را به‌خطر انداخته‌است"، از به مخاطره افتادن صلح و امنيت سخن به ميان آورده‌است، اين درحالي است كه در قطع‌نامه 479 (6 مهرماه 1359) هيچ اشاره‌اي به وضعيت مخاطره‌آميزجنگ ايران و عراق براي صلح و امنيت بين‌الملل نكرده‌است؛ به عبارت بهتر ، وقتي خاك ايران در اشغال نيروهاي عراقي است و عراق در زمان تصويب قطع نامة 479 (6 مهرماه 1359) هنوز به تصرف بيش‌تر خاك و شهرهاي ايران ادامه مي‌دهد، از نظر شوراي امنيت براي صلح و امنيت مخاطره‌آميز نيست ولي وقتي نيروهاي ايران در عمليات‌هاي پي‌درپي موفق به بيرون راندن عراق از خاك خود شده‌اند و احتمال اين‌كه از نظر نظامي بر عراق برتري يافته و ابتكار عمل را در دست گيرند، اعضاي شوراي امنيت را به اين نتيجه رسانده‌است كه اين وضعيت براي صلح و امنيت بين‌المللي مخاطره‌انگيز است! اين‌گونه برخورد دوگانه شوراي امنيت، با اصول حقوق بين‌الملل عمومي و روح منشور ملل‌متحد مغايرت اساسي دارد. لازم به ذكر است كه در اين قطع‌نامه براي اولين بار در طول 22 ماه جنگ بين ايران و عراق، از برقراري آتش‌بس،عقب‌نشيني نيروها به مرزهاي شناخته شدة بين‌المللي و تشكيل نيروهاي حافظ صلح براي استقرار در مرز دو كشور و همچنين احترام به حاكميت، استقلال، تماميت ارضي و اصل عدم مداخله در امور داخلي ديگر كشورها سخن به ميان آمده‌است. همة اين موارد حاكي از اين است كه اعضاي شوراي امنيت قدرت نظامي ايران را باور كرده‌اند.»

گزارش- 271

"سيد محمد غرضي" وزير نفت ايران، پس از بازگشت از اجلاس اضطراري اوپك اعلام كرد كه طبق تصميم اين اجلاس ، ايران مي‌تواند روزانه 5/2 ميليون بشكه نفت صادر كند. وي سپس به تشريح دلايل به‌هم خوردن اجلاس اضطراري اخير سازمان اوپك، سياست‌هاي ايران در اين سازمان و وضعيت فعلي اوپك پرداخت. غرضي در مورد دلايل به‌هم خوردن اجلاس اخير گفت: «عربستان پس از اجلاس گذشته كه در اكوادور برگزار شد، با كاهش 4 دلار در قيمت هربشكه نفت و بالا بردن ميزان عرضه نفت خود سعي در به‌هم ريختن وضع بازار نفت نمود كه ايران اعلام كرد اين سياست عربستان را تحمل نخواهدكرد و اجازه نخواهد داد كه آن كشور فرمانده اوپك باشد و ما در اين اجلاس در مقابل خواست‌هاي عربستان مقاومت كرديم.» وي دربارة ضوابط پيشنهادي ايران براي تعيين ميزان توليد هركشور گفت: «ما معتقديم بايد عواملي از قبيل جمعيت، ذخاير، نياز به پول و سابقه تاريخي كشور در بازار نفت از نظر مقدار توليد، در تعيين سهميه توليد هركشور لحاظ گردد.» وي افزود: «اين مسئله مورد تأييد اكثريت كشورهاي عضو اوپك قرارگرفت و كنفرانس در اين مورد كه سهم ايران از بازار توليد نفت به 5/2 ميليون بشكه برسد، متفق‌القول بودند.» غرضي سپس گفت: «ما پيشنهاد كرديم چون ايران قبلاً روزانه شش ميليون بشكه نفت توليد مي‌كرده‌است، نصف آن را يعني سه ميليون بشكه توليد كند و عربستان نيز نصف ده ميليون بشكه كنوني يعني پنج ميليون بشكه در روز توليد نمايد كه 12 كشور با پيشنهاد ايران موافقت كردند، ليكن عربستان حاضر به اين امر نشد و جهت قانع كردن عربستان جلسه به وقت ديگري موكول شد.» مهندس غرضي در مورد نتايج اين اجلاس گفت: «نتايج اين كنفرانس از هم پاشيدگي اوپك نيست، در اوپك در شرايط حاضر اعضاء مصمم‌تر و منطقي‌تر هستند و تنها مشكل، عربستان است كه بدون توجه به نظرات ديگر كشورها سعي در تحميل سياست‌هاي خود بر اوپك دارد و همه كشورها را از خود دور ساخته‌است.» وي افزود: «در اين كنفرانس به ايران اجازه داده شد كه روزانه 5/2ميليون بشكه نفت بفروشد و تنها كشوري كه تن به اين دستورالعمل نداده‌است، عربستان سعودي است و اين عدم اطاعت عربستان دليل ازهم‌پاشيدگي يا ضعف اوپك نيست، بلكه بيرون راندن يك قدرت به عنوان تصميم‌گيرنده و تبديل اين قدرت به عنوان يك عضو اوپك است.» راديو امريكا با اعلام خبر پايان اجلاس اوپك بدون دست‌يابي به يك توافق در زمينة قيمت‌گذاري و ميزان توليد نفت، در تحليلي در مورد عواقب اين اجلاس در بازار نفت، گفت: «احتمالاً قيمت نفت در سطح 34 دلار در هر بشكه حفظ خواهدشد.» با اين‌حال اين راديو گفت كه احتمال دارد بعضي از كشورهاي عضو اوپك با عرضه فراوان نفت به بازار، قيمت آن را نيز كاهش دهند.

گزارش- 272

در پي سفر اخير پادشاه و نخست‌وزير اردن به عراق و اعلام حمايت رسمي اردن از عراق در جنگ با ايران، دور جديد ارسال كمك‌هاي نظامي اردن به عراق امروز با ارسال 12 دستگاه خودرو حامل مهمات سلاح‌هاي سنگين از راه"الوار فلوجه" به مقصد عراق، آغاز گرديد. خبر ديگري دربارة همكاري نظامي اردن با عراق حاكي است كه عراق بنزين و ساير مواد سوختي مورد نياز تانك‌ها و نفربرهاي زرهي خود را از اردن و از راه "بندر عقبه" وارد مي‌كند.

گزارش- 273

استاندار ايلام امروز در يك گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه كيهان به تشريح وضعيت مناطق اين استان كه از نيروهاي عراقي تخليه شده و همچنين وضعيت استقرار نيروهاي عراقي در ديگر مناطق استان، پرداخت. مهندس تركان دربارة وضعيت مناطق تخليه‌شدة اين استان گفت: «هرچند تعدادي از مناطق اين استان توسط نيروهاي عراقي تخليه شده‌است، با اين‌حال فراواني ميادين مين و تله‌هاي انفجاري اجازه حضور مردم و بازسازي اين مناطق را نمي‌دهد، مضافاً اين‌كه نيروهاي عراقي هنوز در تعداد زيادي از ارتفاعات اين استان مستقرند و اين مناطق را تحت اشغال خود دارند.» وي در تشريح وضعيت مناطق تحت اشغال عراق در اين استان، گفت: «نيروهاي عراقي در ارتفاعات 343، آب زيادي و 3 پاسگاه مرزي مهران و 10 روستاي مرزي موسيان مستقر هستند و هر روز شهرها و مناطق مرزي ايران را با توپخانه گلوله‌باران مي‌كنند.» وي افزود: «شهر موسيان به وحشيانه‌ترين روش‌ها توسط نيروهاي عراقي ويران شده‌است و هنوز هم به‌طور مداوم زير آتش توپخانه عراق قرار دارد.»

گزارش- 274

در ساعت 18 نيروهاي مسلح غير قانوني به پايگاه‌هاي انتظامي"گوگ‌تپه" و"بردرشان" در محور مهاباد ـ مياندوآب حمله كردند كه با مقاومت نيروهاي خودي مستقر در اين پايگاه‌ها روبه‌رو شدند. در اين درگيري‌ها كه تا ساعت 6 بامداد امروز ادامه داشت، ضدانقلاب با به جا گذاشتن تلفات بسيار و مقادير فراواني سلاح و مهمات از قبيل آر.پي.جي.، ژـ3، كلاشينكف و نارنجك، گريختند و اجساد پنج تن از آن‌ها به دست نيروهاي خودي افتاد. نيروهاي ضدانقلاب به هنگام فرار، مزارع روستاييان محلي را به آتش كشيدند. در مهاباد نيز براثر برخورد يك خودرو ارتش جمهوري اسلامي ايران با مين كار گذاشته شده به دست عناصر مسلح غير قانوني در مسير روستاهاي"كوسه ـ كهريزه" واقع در شمال مهاباد، دو تن از نيروهاي ارتش شهيد و چهار تن نيز مجروح شدند. احزاب كومله و دمكرات و سازمان مجاهدين‌خلق اخيراً دفتر مشتركي در شهر سليمانيه عراق دايركرده‌اند و همة نيروهايي را كه از جمهوري اسلامي ايران به گروگان مي‌گيرند، در اين دفتر بازجويي مي‌كنند و پس از تشكيل پرونده، آنان را تحويل مقامات عراقي مي‌دهند.

گزارش- 275

امروز در جريان يك عمليات، 30 كيلومتر از جادة صائين‌دژ ـ تكاب و 13 روستا در استان آذربايجان غربي از وجود عناصر مسلح غير قانوني پاك‌سازي شد. در نتيجه اين عمليات كه با شركت نيروهاي سپاه و ژاندارمري صورت‌گرفت، روستاهاي فيزكورپي، آقاجريق، وريجق، تركور، نقزل‌قبس، محمودآباد، طومارآغاج، حسن‌لو، زيركندي، سليمان‌آباد، سين‌جود، خواجه‌لو و قشلاق از وجود عناصر غير قانوني مسلح پاك‌سازي شد و نيروهاي خودي با احداث چندين پايگاه، در اين محور مستقر شدند. در اين عمليات دو دستگاه خودرو خودي بر اثر برخورد با مين آسيب ديد و دو تن از برادران سپاه تكاب به شهادت رسيدند.



  ضميمة گزارش شماره 263 "عباس شاملو" فرمانده تيپ 18 جواد الائمه(ع): متأسفانه تا همين الان تيپ 2 لشكر 77 هيچ كاري در زمينه عمليات انجام نداده و فقط در سطح جلسات بوده‌است. ما بارها هم تذكر داده‌ايم. ركن 2 و 3 نيامدند، مي‌گويند، «50 درصد از نيروهاي ما مرخصي هستند.» كه هنوز هم فكر مي‌كنم مرخصي لغو نشده‌است. خود فرمانده آن‌ها مي‌گفت: «الان اكثر فرماندهان گردان و گروهان مي‌گويند ما نمي‌خواهيم به خاك عراق تجاوز بكنيم.» يك سري شب‌نامه در سنگرها ريختند تحت عنوان "گروه انقلابي در خط امام" كه زير آن نوشتند "تكثير كنيد". فرماندهان گروهان‌ها به طور علني مي‌گويند: «دليلي كه عراق به ايران حمله كرد ما نمي‌دانيم چيست، حالا ما چرا بي‌خودي برويم.»

ضميمة گزارش شماره270: توضيحي مختصر دربارة "قطع نامة تعريف تجاوز" "قطع‌نامه تعريف تجاوز" در بيست و نهمين اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل‌متحد دسامبر 1974 (آذرماه 1353) به منظور ارائة تعريفي جامع از"تجاوز"، به تصويب مجمع رسيد. براساس مادة "يك" اين قطع‌نامه، "تجاوز" عبارت است از كاربرد نيروي مسلح به دستور يك دولت عليه حاكميت، تماميت ارضي، يا استقلال سياسي دولتي ديگر، يا كاربرد آن از ديگر راه‌هاي مغاير با منشور ملل‌متحد، آن‌چنان‌كه در اين تعريف آمده‌است. مادة "2" اين قطع‌نامه سه ويژگي را براي تحقق يافتن تجاوز لازم مي‌شمارد. براساس اين ماده، "پيش‌دستي يك دولت در كاربرد نيروهاي مسلح مغاير با منشور، نشانة اولية اقدامي تجاوزكارانه به شمار خواهدآمد. گرچه شوراي امنيت طبق منشور مي‌تواند نتيجه بگيرد كه احراز وقوع تجاوز با توجه به ديگر شرايط مربوط، از جمله كافي نبودن شدت اقدامات به عمل‌آمده يا نتايج آن‌ها، قابل توجيه نيست". در اين ماده "پيش دستي در حمله و شدت آن" به صراحت ذكر شده و نيّت تجاوزكارانه" در زمرة ديگر شرايط مربوط قرارمي‌گيرد. همچنين براساس بند "يك "مادة"5" اين قطع‌نامه، دولت تجاوزگر نمي‌تواند به هيچ‌گونه ملاحظه سياسي، اقتصادي و نظامي براي توجيه اقدام تجاوزكارانه خود استناد كند. از سوي ديگر، ماده "3 " اين قطع‌نامه در تعريفي جامع از تجاوز چنين اشعار مي‌دارد: «هريك از اقدامات زير بدون توجه به اعلام يا عدم اعلام جنگ، اقدام تجاوزكارانه شناخته خواهد شد: الف ـ تهاجم نيروهاي مسلح يك دولت به سرزمين دولتي ديگر يا هرگونه اشغال نظامي (هرچند موقت)، يا هرگونه انضمام سرزمين يك دولت يا قسمتي از آن با استفاده از زور. ب ـ بمباران يا كاربرد هرنوع سلاح ديگر توسط نيروي مسلح يك دولت عليه سرزمين دولت ديگر. ج ـ حملة نيروهاي مسلح يك دولت عليه نيروهاي مسلح دولت ديگر.» بند 2 ماده 5 قطع‌نامة تعريف تجاوز، پس از مشخص شدن ويژگي‌هاي يك اقدام تجاوزكارانه، تجاوز را موجد مسئوليت بين‌المللي دولت تجاوزگر مي‌داند و اشعار مي‌دارد: «اقدام تجاوزكارانه جنايت عليه صلح و امنيت بين‌المللي قلمداد شده و مسئوليت بين‌المللي دولت تجاوزكار را به دنبال خواهدداشت.» شايان ذكر است كه كميسيون حقوق بين‌المللي نيز تجاوز را يك جنايت بين‌المللي به شمار آورده و آن را موجد مسئوليت بين‌المللي دولت متجاوز دانسته‌است و بر اين اساس، اولين مسئوليت دولت متجاوز اعاده شرايط به وضعيت قبل از تجاوز و جبران مناسب و كافي خسارات وارده به دولت مورد تجاوز است.

منابع و مآخذ روزشمار 1361/04/21