1361.06.19
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.06.19 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نوزده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1361.06.19 |
| تاریخ میلادی | 10 سپتامبر 1982 |
| تاریخ قمری | 21 ذیقعده 1402 |
گزارش- 271
درحالی‌که نیروهای مسلح ایران مشغول شناسایی و طرح‌ریزی چند عملیات زمینی علیه ارتش عراق هستند، تبادل آتش توپخانه بین نیروهای خودی و دشمن در مناطق مختلف جبهه‌های جنگ ادامه دارد. نیروهای ایران با اجرای آتش سنگین بر روی خطوط پدافندی نیروهای عراق تلفات و خساراتی به نیروهای دشمن وارد آوردند. دشمن نیز همانند روزهای قبل مناطق مسکونی شهرهای مرزی از جمله آبادان و خرمشهر را گلولهباران کرد که در آبادان دو نقطه از شهر آتش گرفت و یک نفر مجروح شد. امروز 10 تن از نیروهای ارتش جمهوری اسلامی و یک تن از نیروهای ژاندارمری نیز در سراسر جبههها به شهادت رسیدند.[۱]
گزارش- 272
سخنگوی نظامی عراق اعلام کرد که هواپیماهای آن کشور یک نفت‌کش بزرگ را در جریان حمله به بندر بوشهر به آتش کشیده و منهدم کرده‌اند.[۲] خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز با اعلام این خبر به نقل از مقامات رسمی عراق، با افزودن خبر تجاوز هواپیماهای عراقی به آسمان تهران به‌نحوی در پی القا صحت خبر حمله به بوشهر است. متن خبر آسوشیتدپرس چنین است: «مقامات رسمی عراق و شاهدان ایرانی گزارش دادند، هواپیماهای عراقی روز جمعه ساعاتی پس از بمباران بندر بوشهر در خلیج فارس برفراز آسمان تهران به پرواز درآمدند.٭ ... پیش از ظهر امروز به هنگام درخواست رادیو و تلویزیون دولتی ایران از مردم تهران برای ترک‌محل‌های کار خود، صدای آژیر خطر حملۀ هوایی به مدت یک دقیقه در این شهر به گوش رسید. بنابه اظهارات شاهدانی که از طریق تلفن با آنها تماس حاصل شد، در فضای تهران هیچ هواپیمای عراقی مشاهده نشده و در هیچ نقطه از تهران نیز بمبی ریخته نشده است. بیانیۀ عراق می‌گوید که مقدار زیادی دود حاصل از آتش‌سوزی در نفت‌کش آسیب‌دیده در بندر بوشهر، واقع در 70 کیلومتری جنوب شرقی بندر مهم خارک مشاهده شده است. این سومین گزارش دربارۀ حملۀ عراقی‌ها به تجهیزات ترمینال‌های نفتی ایران در طول شش روز گذشته محسوب می‌شود.»[۳]
گزارش- 273
خبرگزاری رویتر از رایزنی دیپلماتیک ترکیه با عراق برای بازگشت دو کشتی آن کشور از بندر امام خمینی خبر داد. به گفته این خبرگزاری، یک سخنگوی وزارت خارجۀ ترکیه گفت: ترکیه می‌کوشد از عراق برای دو کشتیاش که در نتیجۀ جنگ خلیج (فارس) در بندر ایران گیر افتادهاند، اجازۀ عبور بگیرد. این اقدام در پی غرق یک کشتی ترکیه به نام "مارترانسپورتر" انجام شد که در روز 13/6/1361 هنگام ورود به بندر (امام) خمینی هدف اصابت موشکهای عراق، قرار گرفت. در این حمله سه تن از خدمۀ کشتی جان باختند. این سخنگوی ترک اعلام کرد که در تلاش برای به دست آوردن تضمینی برای عبور بلامانع دو کشتی ترکیه به نام‌های "نازلی" و "عثمان اسکوری" است که بیش از دو هفته در بندر (امام) خمینی گیر افتادهاند. وی گفت: در این خصوص با دیپلماتهای عراقی مقیم آنکارا و بغداد تماس گرفته شده است. ظاهراً این دو کشتی، پس از تخلیۀ بار آهن، فولاد و غله در این بندر، از ترس اینکه هدف حملۀ هواپیماهای عراق قرار گیرند، نتوانستهاند این بندر ایرانی را ترک کنند. رویتر می‌افزاید: این سخنگوی وزارت خارجۀ ترکیه گفت، گزارش‌های دریافت‌شده نشان می‌دهد که ایران کاروانی از کشتی‌های جنگی تدارک میبیند تا کشتی‌های گیر افتاده را به سوی آب‌های امن اسکورت کنند.[۴]
گزارش- 274
بر اثر انفجار یک مین در جادۀ مرزی بانه که نیروهای سپاه بانه بر سر راه نیروهای شورشی تجزیه‌طلب کار گذاشته بودند، یک خودرو شورشی‌ها منهدم، یک نفر از آنان کشته و یک نفر دیگر نیز زخمی شد.[۵] همچنین 2 تن از وابستگان به سازمان کمونیستی کومه‌له در منطقه سروآباد در نزدیکی چشمیدر از توابع مریوان قصد کارگذاشتن یک مین ضد تانک را داشتند که بر اثر انفجار مین هر 2 تن کشته شدند. از محل حادثه یک قبضه اسلحه و مقداری اسناد و مدارک سازمانی به دست آمد.[۶] در این روز 3 نفر از عناصر گروه‌های مسلح غیرقانونی "خبات" و "رزگاری" نیز خود را به نیروهای خودی تسلیم کردند.[۷]
گزارش- 275
جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اقدام آلمان در بازداشت و اخراج دانشجویان مسلمان ایران از آن کشور، با خلع ید از دولت آلمان در مدیریت انستیتو گوته، خود ادارة این انستیتو را برعهده گرفت. به گزارش روزنامۀ کیهان، ابراهیم اصغرزاده معاون امور بین‌الملل وزارت ارشاد، در ملاقات با کاردار سفارت آلمان غربی در ایران اعلام کرد که ظرف دو ماه آینده مسئولیت ادارۀ انستیتو گوته که تا کنون به وسیلۀ دولت آلمان غربی انجام می‌شد، به وزارت ارشاد اسلامی محول خواهد شد. وی در این ملاقات در پاسخ به سؤال کاردار آلمان غربی که دلیل این اقدام را جویا شده بود، گفت: «همان‌گونۀ که ما با افراد خارجی برخوردی محترمانه داریم، می‌خواهیم که دولت‌ها نیز با دانشجویان ما که درحقیقت نمایندگان و جزئی از انقلاب ما هستند، برخوردی احترام‌آمیز داشته باشند. دولت آلمان غربی علی‌رغم ادعای خود مبنی‌بر درخواست ایجاد روابط فرهنگی بین دو کشور، پس از انقلاب اسلامی ایران، مواضع سیاسی خود را در تمامی امور دخالت داده و از نشر عقاید فرهنگی و اسلامی به‌شدت جلوگیری می‌کند و این برخلاف ادعای اوست.»[۸] دولت آلمان غربی نیز بی‌درنگ به این اقدام ایران عکس‌العمل نشان داد. به گزارش خبرگزاری آلمان، دولت آلمان فدرال از تصمیم ایران مبنی‌بر به دست گرفتن مدیریت انستیتو گوته در تهران ابراز تأسف کرد. سخنگوی وزارت خارجۀ آلمان فدرال گفت:« اقدام ایران به‌منزلۀ قطع روابط دو کشور در زمینۀ امور مهم فرهنگی است.»[۹] رادیو کلن نیز دربارۀ عکس‌العمل دولت آلمان و سابقۀ آلمان در دستگیری دانشجویان ایرانی در آن کشور گفت: وزارت خارجۀ آلمان فدرال، مشغول بررسی گزارش‌های واصله از تهران در مورد تصمیم اخیر ایران دربارة انستیتو گوته است. این گزارش‌ها حاکی است، انستیتو گوته آلمان در پایتخت ایران، تا 2 ماه آینده زیر نظر وزارت ارشاد اسلامی قرار خواهد گرفت. این اقدام ایران عکس‌العمل این کشور در برابر اخراج پنج دانشجوی ایرانی از جمهوری فدرال آلمان است. این پنج دانشجو جزو 85 دانشجوی طرف‌دار ایران هستند که در آوریل (فروردین) سال گذشته پس از زد‌و‌خورد با مخالفین ایران در "ماینس"، دستگیر شده بودند. وزارت امور خارجۀ آلمان در آن زمان اعلام کرد که دادگاه استان "رایزن‌فالس" صلاحیت رسیدگی به اتهامات دستگیرشدگان را دارد. اقداماتی که در تهران علیه انستیتو گوته صورت گرفته به‌خاطر آن است که قرار است در آینده چند تن دیگر از طرفداران ایران محاکمه شوند.[۱۰]
گزارش- 276
دکتر محسن نوربخش رئیس کل بانک مرکزی ایران ـ که به‌منظور شرکت در اجلاس هیئت‌مدیرۀ کمپانی کروپ به آلمان فدرال رفته است ـ دربارۀ تصمیم ایران برای نفروختن سهام ایران در شرکت کروپ آلمان، افزایش ذخیرۀ ارزی ایران، فروش بدون مشکل روزانه 7/1 تا 2 میلیون بشکه نفت و تأکید بر تصمیم ایران برای بیمه کردن کشتی‌های نفت‌کش و تجاری با نرخ یک درصد، مطالبی بیان کرد. به گزارش روزنامۀ کیهان وی گفت: «ایران به هیچ وجه قصد فروش سهام خود در کروپ و بابکوک را ندارد، زیرا این سرمایه‌گذاری‌ها فعلاً سودآورند.» وی در خصوص ذخایر ارزی ایران گفت: «در نتیجۀ سیاست‌های درست دولت ایران نه‌تنها ذخایر ارزی ما ثابت مانده، بلکه افزایش نیز یافته است.» وی یادآور شد: «با کشف سرمایه‌های مخفی شاه در ایران و انتقال آنها به بانک مرکزی ایران، مرتباً به ذخایر ارزی کشور افزوده می‌شود.» دکتر نوربخش خاطرنشان کرد: «ایران طی این مدت حتی قادر به خرید سهام و سرمایه‌گذاری در تعدادی از بانک‌های خارجی غیر‌امریکایی شده است.» رئیس کل بانک مرکزی ایران در این مصاحبه شایعۀ فروش طلای ایران را تکذیب کرد و گفت: «ما حتی مقداری طلا نیز برای افزودن به ذخایر ارزی خود خریداری کرده‌ایم.» دکتر نوربخش در خصوص صادرات نفت ایران و جنجال‌های اخیر رژیم بغداد گفت: «خلاف جنجال‌های اخیر، صادرات نفتی ایران همچنان روزانه به‌طور متوسط بین 7/1 تا 2 میلیون بشکه ادامه دارد و هیچ تانکر نفتی نیز تا کنون مورد حملۀ رژیم عراق قرار نگرفته است.» نوربخش افزود: «ایران اخیراً سیستم بیمه‌ای جدیدی برای کشتی‌های نفت‌کش ایجاد کرده است که بر اساس آن، این نوع کشتی‌ها نیز همانند کشتی‌های تجاری که قبلاً توسط بیمۀ ایران، بیمه می‌شدند، با همان نرخ یک درصد بیمه خواهند شد و جالب آنکه تعهدات بیمۀ ایران در مقابل تانکرها و محمولۀ نفتی آنها در صورت بروز حادثه به ارزهای رسمی جهان پرداخت می‌شود.» وی افزود: «در این مورد مذاکراتی با بانک‌های انگلیسی در جریان است.» وی در پایان این مصاحبه خبر فروش نفت ایران به امریکا را تکذیب کرد و افزود: «احتمالاً نفت ایران از طریق دلالان بین‌المللی به امریکا فروخته شده است.»[۱۱]
گزارش- 277
وزارت امور خارجۀ ترکیه از موافقت دولت ایران برای فروش گاز به ترکیه خبر داد. رادیو بی.بی.سی با اعلام این خبر افزود: وزارت خارجۀ ترکیه می‌گوید که برای این منظور لولۀ گاز بین دو کشور احداث خواهد شد. گفته می‌شود که این موافقت در دیدار هیئتی از ترکیه در تهران حاصل شده است.[۱۲] روزنامه‌های ترکیه نیز دراین‌باره اعلام کردند، با احداث لولۀ نفت و گاز بین دو کشور، ایران خواهد توانست گاز خود را از طریق ترکیه به اروپا صادر کند.[۱۳]
گزارش- 278
پلیس عربستان سعودی امروز به صفوف حجاج ایرانی که دسته‌‌جمعی با سردادن شعارهایی مبنی‌بر محکومیت اقدامات امریکا و اسرائیل عازم محل برگزاری نماز جمعه در شهر مدینه بودند، حمله کرد.[۱۴] گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی دراین‌باره به این شرح است: مأموران امنیتی پادشاهی سعودی درحالی‌که به گاز اشک‌آور و باتوم الکتریکی مجهز بوند، به صف زائران ایرانی که با دادن شعار و حمل پلاکارد و تصاویر امام امت عازم مسجدالنبی محل برگزاری نماز جمعه بودند، حمله‌ور شدند و آنان را مورد ضرب و شتم قرار دادند. پلیس عربستان در این اقدام 30 تن از حجاج ایرانی را مجروح یا دستگیر کرد. مأموران امنیتی سعودی که قبل از اجتماع زائران ایرانی در مقابل مسجد اباذر مستقر شده بودند، پس از سخنرانی حجت‌الاسلام خوئینی‌ها و درحالی‌که راهپیمایان جهت انجام مراسم نماز جمعه به طرف مسجدالنبی در حرکت بودند، به صف فشردۀ آنان حمله کرده و پلاکاردها را پایین کشیدند و کسانی را که عکس امام در دست داشتند، مورد ضرب و شتم قرا دادند و عده‌ای را نیز دستگیر کردند. بنابر همین گزارش، راهپیمایان ایرانی پس از این حادثه به راهپیمایی خود ادامه دادند و نماز جمعه را با دیگر مسلمانان جهان برگزار کردند.[۱۵] خبرگزاری رویتر نیز دراین‌باره گزارش داد: پلیس عربستان هزاران ایرانی را که در مدینه گرد‌هم آمده بودند، متفرق کرد. سخنگوی دولت عربستان دراین‌باره گفت: نیروهای عربستان تظاهرکنندگان ایرانی را که سبب ناراحتی زائران دیگر شده بودند، متفرق نموده و عکس‌ها و پرچم‌های آنها را توقیف کردند.[۱۶]
گزارش- 279
در پی نشست اخیر سران کشورهای عرب در فاس و تصویب طرحی که بر اساس آن موجودیت اسرائیل به رسمیت شناخته می‌شود، وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران امروز با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن محکوم کردن تصمیمات کنفرانس فاس، اعلام کرد که حل مشکل فلسطین جز با محو اسرائیل امکان‌پذیر نیست. در این اطلاعیه آمده است: «وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن طرح‌های توطئه امریکا و اسرائیل در مقابله با آرمان فلسطین، قطعنامۀ کنفرانس سران عرب را نقطۀ عطف مهمی در روند این طرح‌ها می‌داند که هدف اساسی آنها به پایان بردن مبارزات امت فلسطین علیه تجاوزات امپریالیسم و صهیونیزم بین‌المللی است.»٭[۱۷]
گزارش- 280
تصویب طرح به رسمیت شناختن تلویحی اسرائیل در کنفرانس فاس در میان مقامات کشورهای مختلف بازتاب گسترده‌ای داشت. درحالی‌که مسئولین کشورهای مختلف از این طرح استقبال کرده‌اند، سخنگوی دولت اسرائیل از اینکه کنفرانس سران عرب در فاس مراکش نتوانسته موجودیت اسرائیل را صریحاً شناسایی کند، آن را کنفرانسی بی‌معنا دانست. با پایان یافتن کنفرانس سران عرب در فاس مراکش مقامات برخی از کشورها دربارة طرح تصویب‌شده در این کنفرانس به اظهارنظر پرداختند. جورج شولتز وزیر خارجه امریکا درباره این طرح گفت: واشنگتن طرح صلح ریگان را برای منافع اسرائیل بر طرحی که در کنفرانس فاس به تصویب رسیده است ترجیح می‌دهد. نکات کلی طرح فاس با مفاد طرح ریگان اختلاف جزئی دارد و دولت امریکا قویاً از طرح ریگان حمایت می‌کند. شولتز افزود: بیانیه‌ای که در پایان کنفرانس سران عرب در فاس منتشر شد در صورتی که نمایانگر شناسایی ضمنی اسرائیل باشد گامی بزرگ به جلو محسوب می‌شود. این بیانیه اساساً به معنی پایان اجازه رسمی اعراب در زمینة حضور سی‌هزار سرباز سوری در لبنان است. بسیاری اعلامیة فاس را به منزله شناسایی ضمنی اسائیل تفسیر می‌کنند و به احتمال زیاد چنین است.[۱۸] دولت آلمان غربی نیز در واکنش به تصویب طرح کنفرانس فاس آن را حرکتی مثبت دانست. سخنگوی دولت آلمان غربی گفت: دولت بُن تصویب طرح مشترک عربی را در فاس برای حل و فصل مناقشه خاورمیانه "مثبت و مهم" می‌داند. بُن از تصویب طرح هشت ماده‌ای فهد برای صلح خاورمیانه در کنفرانس فاس خرسند است و دولت فدرال اینک این پیشنهادها را در جامعه اقتصادی اروپا با هم‌پیمانانش مورد بررسی قرار خواهد داد. دولت بُن همچنین از تمایل امریکا به شرکت در روند صلح خاورمیانه خرسند است.[۱۹] سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز دراین‌باره گفت: به نظر می‌رسد سران عرب در فاس اصولی را پذیرفته‌اند که فرانسه از زمان‌های دور از آن حمایت می‌کرده است. این اصول شامل شناسایی متقابل حق زیستن در صلح و امنیت بر کشورهای خاورمیانه، حق تعیین سرنوشت برای فلسطینی‌ها و آزادی آنان به علاوه مذاکره با سازمان آزادی‌بخش فلسطین است. این اصول همان بیانیه‌ای است که در ژوئن گذشته به تصویب سران جامعة اقتصادی اروپا رسید.[۲۰] وزارت خارجه انگلیس نیز از تصمیمات کنفرانس سران عرب در فاس در مورد یافتن راه‌حلی برای به رسمیت شناختن اسرائیل اظهار خرسندی کرد.[۲۱] همچنین خبرگزاری رسمی چین با اظهار رضایت از نتایج مثبت کنفرانس سران عرب در فاس آن را حرکتی استراتژیک در جهت منافع ملت‌های عرب توصیف کرد. وزارت خارجه ترکیه هم طرح صلح کنفرانس فاس را سازنده و مثبت و واقع‌گرایانه دانست. وزارت خارجه پاکستان نیز از نتیجه کنفرانس سران عرب در فاس ابراز رضایت کرد.[۲۲] در همین حال مقامات رژیم صهیونیستی دراین‌باره واکنش‌های متفاوتی داشتند. در حالی که سفیر این رژیم در امریکا این اقدام را حرکتی مثبت دانست، سخنگوی دولت اسرائیل کنفرانس را بی‌معنا توصیف کرد. موشه ارنس سفیر اسرائیل در امریکا درباره کنفرانس فاس گفت: تمایل اعراب برای انجام مذاکره، نشان می‌دهد که آنها به صلح در خاورمیانه علاقمندند. مسأله اصلی ابراز تمایل به انجام مذاکره است و خوشبختانه اعراب این کار را انجام داده‌اند و این موضعی است که پس از سی سال به آن رسیده‌اند. این اظهارات در حالی مطرح شده است که سخنگوی مناخیم بگین نخست‌وزیر رژیم اشغالگر قدس کنفرانس فاس را بی‌معنا توصیف کرد. وی گفت: اینکه کنفرانس سران عرب در فاس مراکش نتوانست شناسایی موجودیت اسرائیل را صریحاً اعلام دارد، کنفرانس بی‌معنایی بود.[۲۳] وزیر امور خارجه اسرائیل نیز تأکید کرد پیشنهادهای فاس هیچ چیز تازه‌ای دربر ندارد. اسحاق شامیر گفت: طرح فاس نه یک طرح صلح یا حل و فصل، بلکه طرح انهدام اسرائیل است و بنابراین به صورت یک ورق پاره باقی خواهد ماند. وی بر دشمنی با سازمان آزادی‌بخش فلسطین تأکید کرد و گفت: ما مبارزه خود را علیه سازمان آزادی‌بخش فلسطین تا نابودی کامل آن ادامه خواهیم داد.[۲۴] در این میان واکنش یاسر عرفات و معمر قذافی به عنوان اعضای جبهه پایداری جالب توجه است. عرفات نتایج کنفرانس را "مثبت و مهم" دانست، در حالی که قذافی کنفرانس را "یک شکست تمام عیار" توصیف کرد. یاسر عرفات رئیس کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین درباره کنفرانس فاس اظهار داشت: نتایج کنفرانس عالی فاس مثبت و مهم به نظر می‌رسند به ویژه در وضعیت دشوار کنونی جهان عرب.[۲۵] معمر قذافی رهبر لیبی ـ که در حال دیدار از اتریش است ـ پس از ملاقات با برونو کرایسکی صدراعظم این کشور در گفتگو با خبرنگاران، کنفرانس فاس را شکستی تمام عیار توصیف کرد و گفت: ارائه یا عدم ارائه این قبیل طرح‌ها از جانب برخی از کشورهای عربی بی‌فایده خواهد بود، چون به هرحال اسرائیل به جدال خود با اعراب ادامه خواهد داد.[۲۶]
گزارش- 281
صدام حسین رئیس‌جمهور عراق و حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه یک‌بار دیگر در فاس با هم ملاقات کردند. روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری رویتر در این باره نوشت: «صدام حسین و حافظ اسد رؤسای‌جمهور عراق و سوریه در ضیافت ناهاری که از سوی حسن شاه مغرب برای شرکت‌کنندگان در کنفرانس سران عرب ترتیب داده شده بود، به مدت سه ساعت با یکدیگر مذاکره کردند. در محل ملاقات، حسین شاه اردن، فهد شاه عربستان سعودی، حسن شاه مغرب، شیخ جابرالاحمد امیر کویت و یاسر عرفات رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین نیز حضور داشتند. در ابتدای مذاکرات دیده می‌شد که گه‌گاه شاه حسن و شاه فهد تلاش می‌کردند صدام و اسد را که در بعضی مواقع با صدای بلند صحبت می‌کردند، آرام کنند. رویتر می‌افزاید: حافظ اسد آخرین کسی بود که وارد چادر شد و خبرنگاران متوجه این مسئله شدند که وی با تمام حاضرین به جز شاه حسین، عرفات و صدام حسین دست داد. به‌هرحال اواخر ضیافت همۀ حاضران در محل مذاکره آرام بودند و لبخند بر لب داشتند.»[۲۷] دراین‌حال شاه مراکش از تداوم دیدار حافظ اسد و صدام حسین در آینده خبر داد. به گزارش رادیو لبنان، ملک حسن دوم اعلام کرد: رؤسای‌جمهوری عراق و سوریه موافقت خود را برای گردهمایی مجدد خود با حضور ملک فهد، پادشاه عربستان سعودی در دو یا سه ماه آینده اعلام کردند. این گردهمایی برای حل اختلاف دو کشور برگزار می‌شود.[۲۸]
گزارش- 282
صدام حسین با سردبیران روزنامه‌های کویتی دیدار کرد و به برخی از سؤال‌های آنها دربارۀ اختلاف‌نظر سوریه و عراق، طرح صلح با اسرائیل، تحولات جنگ ایران و عراق و اختلافات مرزی عراق و کویت پاسخ داد. رضایت ضمنی از طرح فهد، کلی‌گویی دربارۀ رفع اختلافات با سوریه و گلایه‌مندی تاریخی از این کشور و پاسخ مبهم دربارۀ ترسیم مرزهای رسمی بین کویت و عراق حاصل این گفت‌وگو بود. شرح گزارش رادیو صوت‌الجماهیر از این دیدار چنین است:٭ حضرت رئیس‌جمهوری همانطور که در جلسۀ شب گذشته اتفاق افتاد، یاسر عرفات پیشنهاد کرد تا ملک حسن دوم یک جلسۀ ویژه بین شما، حافظ اسد و ملک حسین جهت حل اختلافات فیمابین ترتیب دهد، نظر شما راجع به این پیشنهاد چیست؟ • من به‌طور مستقیم به این موضوع اشاره نمی‌کنم تا این‌گونه نباشد که من افشا‌کنندۀ اطلاعات جلسات محرمانۀ کنفرانس باشم. اگر شما این‌طور پیشنهاد بکنید که صدام حسین و حافظ اسد و ملک حسین در یک جلسۀ ویژه گرد آیند و اختلافات امت عرب را پایان دهند، من با تشکیل چنین جلسه‌ای موافق خواهم بود، چون ما هیچ مسئله یا منافع شخصی با کسی نداشتیم تا اینکه با حافظ اسد اختلاف پیدا بکنیم. اختلاف ما با سوریه به‌خاطر خط مشی سیاسی دو کشور است نه چیز دیگر، اما راجع به اختلافات اردن با سوریه، من به خودم اجازۀ اظهارنظر دراین‌باره نمی‌دهم، چون اردن پادشاه دارد، بایستی مشاهده کنیم که چه چیزی باعث اختلافات ما با سوریه شده است، آنها را بررسی و اصل تازه‌ای برای روابط خویش با آن کشور پیدا کنیم. آنچه در زمان گذشته اتفاق افتاده، هیچ خطری در روابط ما به وجود نخواهد آورد. اگر چنانچه اعراب روابط جدیدی برای خود اتخاذ کنند و اختلافات گذشته را کنار گذارند، به سود آنها خواهد بود. ما معتقد نیستیم که صدام حسین و حافظ اسد، یکجا جمع شده و دست در دست هم گذارند و با یکدیگر روبوسی کنند، سپس اختلافات خاتمه‌یافته تلقی شود. بلکه اختلافات بایستی همان‌طوری که هست حل‌وفصل شوند. بایستی منافع شخصی را به سود منافع تمام امت عرب کنار نهاد. پس از این مقدمه و اصولی که اعلام کردم، دیگر ما هرگونه جلسه‌ای را با حافظ اسد که در آن اختلافات دو کشور با حضور شاهد و ناظر بررسی شود، رد نمی‌کنیم. جناب رئیس‌جمهوری نظر شما دربارۀ طرح جدید امریکا در قبال حل مسئلۀ فلسطین چیست و آیا شما طرح دیگری را در نظر دارید؟ • موضع سیاسی عراق در قبال اسرائیل بر همگان به‌خصوص مردم کویت آشکار و روشن است. هر طرحی که از سوی بیگانگان چه امریکا چه غیر که دربارۀ حقوق اعراب پیشنهاد شود، بایستی بررسی شود و اعراب در برابر آن بی‌تفاوت ننشینند. در‌واقع عراق در آن وضعی نیست که طرحی را برای اعراب پیشنهاد کند، ولی درعین‌حال از هر طرحی که به سود اعراب باشد طرفداری خواهد کرد. جناب رئیس‌جمهوری، در اولین لحظات جلسۀ محرمانه، هنگامی‌که شما و حافظ اسد مذاکرات رودرروی خود را آغاز کردید، شما سوریه را با رمز و اشاره نام بردید، دقایقی بعد، نام سوریه را به زبان آوردید، سپس ساعتی بعد، حافظ اسد را برادر حافظ خطاب کردید، آیا این دلالت بر مثبت بودن نتیجۀ این جلسه نمی‌کند؟ سؤال دوم این است که نیروی هوایی عراق جزیرۀ ایرانی خرج (خارک) و کشتی‌هایی که به آن جزیره رفتوآمد می‌کنند، مورد حمله قرار می‌دهد، آیا تصور نمی‌کنید که عمل شما، اقدام تلافی‌جویانه و احمقانۀ ایران را به بندرهای کویت و عربستان سعودی ـ که دروازۀ عراق به کشورهای خارجی می‌باشند ـ به‌دنبال داشته باشد؟ آیا شما معتقد نیستید که این عمل خطری برای کشورهای خلیج [فارس] تلقی می‌شود؟ • در ارتباط با سؤال اول شما، من هیچ صحبتی دربارۀ آنچه در جلسۀ محرمانه که بین من و حافظ اسد برگزار شد، ندارم، چون جلسه محرمانه بوده است، اما دربارۀ الفاظی که من در این جلسه به حافظ اسد اطلاق کردم مثلاً رئیس حافظ و یا برادر حافظ، این به معنی تغییر برداشت من در مورد حافظ اسد نیست، بلکه نشانگر احترام و نوع خطابی است که سران عرب در جلسات کنفرانس به یکدیگر می‌کنند. ما معتقدیم که امت عرب بایستی یکپارچه و با همدیگر صمیمی باشند، چونکه هم‌اکنون سرزمین‌های عربی و ملت عرب از سوی بیگانگانی نظیر ایران، مورد تاخت‌و‌تاز قرار گرفته است. همانطور که اطلاع دارید کویت از جمله اهداف آیندۀ حکام ایران است، شما از اظهارات مقامات ایرانی بر علیه کویت، به‌خصوص پس از عقب‌نشینی نیروهای عراقی از خاک ایران، به‌خوبی آگاه هستید. آنها حملات آتی خود را به مرزهای کویت دانستند و درصدد بودند که پس از اشغال خاک عراق، مرزهای کویت را مورد تجاوز قرار دهند. آنها خود را در حمله به این کشور یا آن کشور عربی آزاد می‌دیدند، بنابراین وضعیت ما با دیگر کشورهای عربی مشترک است. لذا هنگامی‌که لفظ برادر حافظ یا برادر صدام اطلاق می‌شود به معنی احساسات عمیق اعراب نسبت به همدیگر است. ما این لفظ را از روی ایمان و شعور و با مسئولیت اطلاق می‌کنیم. برای ما، اطلاق کردن این لفظ به کسانی‌که دارندۀ شناسنامۀ عربی هستند ولی جلوِ اعراب ایستاده‌اند، سنگین است. اما پاسخ سؤال دوم شما، در تاریخ جنگ‌ها، قوانین ثابتی حاکم است. ما از طریق ستاد فرماندهی نیروهای مسلح، همگان را از حملۀ آینده در مناطق مورد نظر خویش که جزئی از قلمرو آبی ایران است، مطلع کردیم. ما به هر کشتی ایرانی که در آب‌های خلیج [فارس] به‌جز در نزدیکی آب‌های جزیرۀ خرج [خارک] رفتوآمد کند حمله نمی‌کنیم. ما از این اصل پیروی خواهیم کرد، لذا ایران هیچ عذر و بهانه‌ای جهت حمله به بندرهای کشورهای خلیج [فارس] را نخواهد داشت، چون عراق از بندرهای کویت و عربستان سعودی یا بحرین، ایران را مورد حمله قرار نداده است. اگر چنانچه ایران می‌خواست یک عکس‌العمل احمقانه انجام دهد، این کار را کرده بود. آیا حل اختلافات سوریه با عراق مستلزم کوتاه آمدن طرفین از خواست‌های قبلی خویش نمی‌باشد.؟ • ما آمادۀ پس دادن هر آنچه از سوریه گرفته‌ایم هستیم، اگر چنانچه تقصیر از ما بوده است ما خویش را سرزنش می‌کنیم. درمقابل اگر به رژیم سوریه بگوییم شما در فلان مورد بیش از یک بار اشتباه کردید و بایستی از آن دست بردارید، آن رژیم می‌بایست دست بردارد. لکن سوری‌ها می‌گویند که عراق به سال 1976 صدور نفت خویش را از خاک سوریه به ترکیه تغییر داد. • این مطلب صحیح است، ولی نفت ما از طریق خلیج [فارس] به ترکیه و به خارج صادر می‌شود. به‌طور خلاصه بایستی عرض کنم که به سال 1972 ما نفت را ملی کردیم. پس از این اقدام انقلابی، گفتند که نفت اجازۀ عبور از خاک سوریه را نخواهد داشت، مگر اینکه هزینه‌های آن را افزایش دهید. ما برای اینکه اقدام ملی کردن نفت با شکست مواجه نشود، پذیرفتیم. اختلافات تا اینجا حل نشد، لذا ما تصمیم گرفتیم راه دیگری برای صدور نفت خویش به خارج پیدا کنیم، نفت شمال کشور را از طریق نصب لوله‌های جدید به نفت جنوب کشور متصل کردیم و به آب‌های خلیج [فارس] رساندیم. بار دیگر در سال 1979، با سوریه توافق کردیم که مجدداً صدور نفت خویش را از خاک این کشور از‌سر‌بگیریم. به سال 1981 صدور نفت ما از طریق خاک سوریه آغاز شد. باز دوباره از ما، علی‌رغم شرایط سخت جنگی، درخواست افزایش هزینه کردند، ما ناچاراً آن را قبول کردیم، ولی سوریه کلیۀ موافقت‌نامه‌های امضاشده بین طرفین را نقض و مجدداً صدور نفت عراق را از خاک خود قطع کرد. این یک واقعیتی است از سوی رژیمی که این‌گونه عمل می‌کند. رئیس‌جمهوری، از شما سؤالی در رابطه با جنگ ایران و عراق داریم. اولاً، تلاش‌های صلح‌جویانۀ الجزایر و ترکیه به کجا رسید؟ ثانیاً، آیا کشورهایی که از جنگ شما حمایت کردند، هنوز کمک‌های نظامی و اقتصادی خود را دنبال می‌کنند و یا اینکه به‌خاطر نابسامانی‌های مالی آن کشورها، این کمک‌ها کاهش یافته است؟ • راجع به سؤال اول شما، ترکیه وساطت خود را متوقف کرده است. اما من راجع به سؤال دوم شما، هیچگونه پاسخی نمی‌دهم، چون این موضوع مربوط به ماست. نقطه‌نظر سوریه راجع به روابط دوستانۀ خود با ایران چگونه است؟ • طرفداری سوریه از ایران به‌طور آشکار و پنهانی بر همگان روشن است، ما از سیاست آنها هیچ سردر‌نمی‌آوریم. موضع مصر در قبال جنگ تجاوزگرانه علیه عراق چیست؟ • در واقع، موضع حسنی مبارک، آنچه خود بر زبان آورده و یا از سوی نمایندگانش تابه‌حال اعلام شده، این است که به‌عنوان یک عرب از عراق حمایت خواهد کرد. سیاست آنها بر این اصل استوار است که جنگ بایستی از طریق مذاکره خاتمه یابد و ایران بایستی به اقدامات صلح‌جویانۀ عراق پاسخ مثبت بدهد. طرحی راجع به ترسیم مرزهای عراق و کویت پیشنهاد شده است، این طرح چه ربطی به وحدت اعراب دارد؟ • نظر عراقی‌ها این است که وحدت عربی، مگر از طریق مرزبندی‌های موجود بین کشورهای عربی و بدون هیچگونه اختلاف مرزی تحقق نمی‌پذیرد؟! ما هیچگونه تغییری در طرز تفکر اعراب راجع به این مسئله نمی‌یابیم. اگر بین کشورهای عربی مرزی نباشد و رئیس‌جمهور آن کویت باشد، هیچ فرد عربی با آن مخالفت نخواهد کرد.٭ امیدوارم این مسئله شما را نگران نکند چون از آن فراتر، افزایش اعتماد بین طرفین است و این امر به وقوع پیوسته است.٭٭[۲۹]
گزارش- 283
شیخ صباح الاحمد الصباح معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه کویت، در گفت‌وگویی با نشریه عربی "المجله" چاپ انگلستان، به تشریح مواضع کشور متبوعش درباره تحولات خاورمیانه و جنگ ایران و عراق پرداخت. متن این مصاحبه بدین شرح است: «آیا به نظر شما شورای همکاری خلیج [فارس] نقش خود را به سود اعراب بازی کرد؟ شورای همکاری خلیج [فارس] با تمام قدرت راهش را ادامه می‌دهد و وحدت خلیج [فارس] که در شورای همکاری این کشورها نهفته است ستون محکمی در وحدت اعراب است. نظر شما دربارۀ اوضاع جاری خلیج [فارس] چیست؟ چیزی‌که اوضاع منطقه خلیج [فارس] را پیچیده و تیره کند وجود ندارد و با این وجود ما در مورد آنچه در جریان است بیداریم و در حال حاضر اوضاع به شکل طبیعی خود می‌گذرد. جنگ ایران و عراق به کجا می‌رود و به‌نظر شما چگونه پایان می‌یابد؟ از جنگ ایران و عراق به جز دشمنان ایران و عراق کسی استفاده‌ای نمی‌برد و از صمیم دل آرزو داریم این جنگ که نیروی انسانی و غیرانسانی دو کشور را از میان برده، متوقف شود. مادامی‌که این جنگ پایان نیافته و میان دو همسایه که در حقیقت صلح برای منطقه ما محسوب می‌شود، صلح برقرار نشود، خیال ما راحت نیست. در حال حاضر الجزایر در مورد جنگ ایران و عراق میانجیگری می‌کند. امید این تلاش به پیروزی تا چه اندازه است و موضع شما در خصوص آن چیست و نتیجه گفت‌وگوی شما با وزیر امور خارجه الجزایر چه بود؟ ما تلاش الجزایر را برای حل جنگ تأیید نموده و ارج می‌نهیم و بدون شک ما با تمام قدرت از همه تلاش‌ها که برای متوقف نمودن خونریزی‌ها مبذول می‌شود، حمایت می‌کنیم. چون توقف این جنگ بدون شک موضع اعراب را تقویت خواهد کرد و موضع [کنفرانس] اسلامی که دائماً حلال قضایا در کشورهای اسلامی است، با حل قضایای عراق و ایران که دو عضو فعال در جهان اسلامی و عربی هستند نیز تقویت خواهد شد. به نظر شما موانعی که بر سر راه صلح ایران و عراق قرار دارند، کدامند و [نتیجه] تلاش‌های کویت و تماس‌هایش در این منطقه چیست؟ من معتقدم که تلاش سازندة جاری، موانع را از میان خواهد برد. به‌ویژه اینکه صلح میان ایران و عراق [موضع آنان] را در مقابل طمع‌کاران، که ادامه این جنگ جهت از بین بردن قدرت [این دو] کشور برایشان مهم است، نیز تقویت خواهد کرد. اما تلاش‌های کویت در این زمینه همچنان ادامه دارد. ایران چندین بار کشورهای خلیج [فارس] را به همکاری با عراق متهم کرد، نظر شما درباره این اتهامات چیست؟ و راجع به تهدیدات مستقیم ایران و اعلام بسیج عمومی در مرز توسط کویت چه می‌گوئید؟ اینکه گفته شده در کویت بسیج عمومی اعلام شده، مطلبی مبالغه‌آمیز است و اگر بسیجی باشد، پس باید بعد از تجاوز اسرائیل به لبنان و بی‌احترامی نسبت به کشورها و بمباران راکتور اتمی عراق در همه کشورها بسیج عمومی اعلام می‌شد. اما راجع به اتهامات بی‌اساسی که حقیقت ندارد، تفسیری نداریم جز اینکه آنها را محکوم کنیم یا نسبت به آنها توجهی نکنیم. شایع است که یک ابرقدرت پشت سر این جنگ است، نظر شما چیست؟ در اهداف برخی از ابرقدرت‌ها مطلقاً شک نمی‌کنیم و شاید دست خبیثی در شعله‌ور شدن آتش جنگ جهت استفاده از آن وجود داشته باشد؛ چون اگر ابرقدرت‌ها ببینند که از خلال جنگ منافع و اغراضشان برآورده می‌شود زیان‌هایی که به دیگران می‌رسد برایشان بی‌اهمیت است. تا چه اندازه به این موضوع که نقشه‌های خطرناکی برای برهم زدن امنیت کشورهای منطقه در جریان است معتقدید؟ و آیا این تصور، شورای همکاری خلیج [فارس] را بر آن نداشت که نسبت به امنیت منطقه بیشتر فکر کند؟ دشمنان همیشه برای رسیدن به طمع‌های خود برای همه جا نقشه می‌کشند، اما در مورد امنیت منطقه، ما مسؤل حفاظت و دفاع از آن در برابر هر خطر خارجی هستیم و شورای همکاری به سوی تحقق امنیت در خلیج [فارس] و حفاظت از استقرار و حاکمیت کشورها و ملت‌هایش پیش می‌رود.»[۳۰]
گزارش- 284
در پی تحریم صنعت نفت لیبی از طرف امریکا و شرکت‌های امریکایی و خارج شدن کارشناسان نفتی امریکا از لیبی، نخستین گروه از کارشناسان و متخصصان صنعت نفت ایران به همراه خانواده‌های خود برای اقامتی یک ساله عازم لیبی شدند تا جایگزین متخصصان نفتی امریکایی در آن کشور شوند. به گزارش خبرنگار واحد مرکزی خبر، گروه اعزامی شامل ده تن از متخصصان رشته‌های مختلف صنعت نفت ایران است و قرار است پس از این گروه، گروه‌های دیگری از کارشناسان نفتی ایران برای همکاری با صنعت نفت لیبی به آن کشور فرستاده شوند. آقای "کلهر" معاون وزارت نفت ـ که به همراه این هیئت عازم لیبی شده است ـ در یک گفت‌وگوی رادیو و تلویزیونی با خبرنگار واحد مرکزی خبر گفت: «این نخستین گروه از کارشناسان نفتی ایران هستند که به لیبی عزیمت می‌کنند تا جای امریکایی‌هایی را که حدود شش ماه قبل لیبی را ترک کرده‌اند بگیرند. در حدود شش ماه قبل به دنبال اختلافاتی که امریکا با لیبی پیدا کرد، کارشناسان امریکایی خاک لیبی را ترک کردند و همان موقع جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد تا کارشناسان ایرانی جای کارشناسان امریکایی صنعت نفت لیبی را بگیرند تا صنعت لیبی با مشکلی برخورد نکند. بعد از این تصمیم، گروهی از کارشناسان صنعت نفت ایران برای بررسی نیازهای لیبی عازم آن کشور شدند و پس از آن نیز هیئتی از لیبی برای استخدام متخصصین نفتی ایران به تهران آمد و با متخصصین داوطلب ایرانی مصاحبه‌هایی انجام دادند و تأیید کردند که بسیاری از کارشناسان ایرانی از نظر تخصص بالاتر از کارشناسان امریکایی هستند که در لیبی کار می‌کردند.»[۳۱]
گزارش- 285
امروز 30 خودرو حامل مهمات و موشک از طریق پل شناوری که بندر ام‌القصر عراق را به کویت متصل می‌کند، وارد این بندر شدند و از آنجا به سوی فاو حرکت کردند. این خودرو‌ها پس از ورود به فاو، محموله‌های خود را در این شهر تخلیه کردند.[۳۲]
گزارش- 286
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، دو تن از عناصر سازمان مجاهدین خلق شاخۀ رامسر، در درگیری با نیروهای سپاه رامسر ـ هنگامی‌که عرصه بر آنان تنگ شده بود ـ با خوردن قرص سیانور خودکشی کردند.[۳۳]
ضمیمۀ گزارش279 متن بیانیة وزارت خارجۀ ایران دربارۀ قطعنامه کنفرانس سران عرب بدین شرح است: «بسم الله الرحمن الرحیم اسرائیل باید از صفحه روزگار محو شود. (امام خمینی) کنفرانس سران عرب در فاس مراکش با صدور قطعنامه‌ای بر محور شناسایی رژیم غاصب صهیونیستی به کار خود پایان داد. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن طرح‌های توطئه‌آمیز امریکا و اسرائیل در مقابله با آرمان فلسطین قطعنامه کنفرانس سران عرب را نقطه عطف مهمی در روند این طرح‌ها که هدف اساسی آنها به پایان بردن مبارزات امت فلسطین علیه تجاوزات امیریالیزم و صهیونیزم بین‌الملل است دانسته و اعلام می‌دارد: 1ـ شناسایی رژیم صهیونیستی در کنفرانس فاس، مهر تأییدی از سوی سران عرب شرکت‌کننده در کنفرانس بر اشغال فلسطین و بیت‌المقدس و تجاوزات مکرر امریکای جنایت‌کار و صهیونیسم غاصب به سرزمین‌های اسلامی و تحقیر امت اسلام طی سی و چهار سال جنایت و تجاوز اسرائیل است. این شناسایی درعین‌حال، نشانۀ بی‌توجهی کامل به مظلومیت امت آوارۀ فلسطین و نمونۀ برجستۀ همدستی پاره‌ای از سران مرتجع کشورهای عربی با استکبار جهانی و صهیونیزم بین‌الملل در جهت تحقق روند کمپ دیوید می‌باشد. 2ـ حل مسئلۀ فلسطین جز با برکندن غدۀ سرطانی اسرائیل از منطقه و بازگرداندن سرزمین فلسطین و بیت‌المقدس به صاحبان اصلی آن امکان‌پذیر نیست. استمرار مبارزۀ قهرآمیز و آشتی‌ناپذیر امت اسلام با اتکا به خداوند و بهره‌گیری از روش‌های مکتبی مبارزه، ضامن آزادی قدس و سرزمین اشغال شدۀ فلسطین است. 3ـ اسرائیل غاصب با برخورداری از حمایت کامل امریکای جهان‌خوار، در راه تحقق بخشیدن به رویای شیطانی اشغال سرزمین‌های اسلامی، از نیل تا فرات، لحظه‌ای از حرکت باز نخواهد ایستاد. عقب‌نشینی در برابر مطامع استکبار و صهیونیسم و اعطای این‌گونه امتیازات، تنها راه تجاوزات آتی استکبار را هموارتر ساخته و به اسرائیل جنایت‌کار برای ادامۀ روش‌های تحقیرآمیز جرئت بیشتر خواهد بخشید. 4ـ در اوج تهاجمات وحشیانۀ رژیم صهیونیستی به رزمندگان فلسطینی، یک میلیارد مسلمان جهان اکنون بیش از همیشه با آرمان فلسطین احساس همدردی و پیوند می‌نمایند. درحقیقت امروز هر مسلمان متعهد در هر گوشۀ جهان، یک فلسطینی مظلوم و ازجان‌گذشته است. این‌گونه سازش، قطعاً مورد تأیید ملت‌ها در این کشورها نبوده و بی‌تردید عزم توده‌های میلیونی مسلمان را در حمایت از آرمان فلسطین و مقابلۀ نهایی با استکبار، صهیونیسیم و رژیم‌های وابسته راسخ‌تر خواهد ساخت. 5ـ جمهوری اسلامی ایران حمایت همه‌جانبه از آرمان فلسطین و مبارزه برای آزادی فلسطین و بیت‌المقدس را وظیفۀ اسلامی خود می‌داند و در این راه همواره در کنار امت فلسطین تا کسب پیروزی نهایی خواهد ماند. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران.»[۳۴]
منابع و مآخذ روزشمار 1361/06/19
- ↑ روزنامه کیهان، 22/6/1361، ص 13؛ وـ سند شماره 16920 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، قرارگاه عملیاتی کربلا (رکن 2)، شماره 596، 19/6/1361، ص 2.
- ↑ سند شماره 16936 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی، ستاد مشترک ارتش، اداره دوم (فرماندهی اطلاعات)، شماره 175/159، 20/6/1361، ص 10.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه "گزارش‌های ویژه"، شماره 176، 21/6/1361، ص 3، نیکوزیا ـ خبرگزاری آسوشیتدپرس، 20/6/1361.
- ↑ همان، ص 2، آنکارا ـ خبرگزاری رویتر 20/6/1361؛ وـ روزنامه صبح آزادگان، 22/6/1361، ص 2.
- ↑ سند شماره 17018 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعاتی هفتگی، ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، طرح و برنامه عملیات، شماره 36، 29/6/1361، ص 3؛ وـ سند شماره 17086 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی و عملیاتی، قرارگاه کربلا، شماره 113، 5/7/1361، ص 2.
- ↑ روزنامه کیهان، 22/6/1361، ص 13؛ وـ سند شماره 347060 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از استانداری کردستان، فرمانداری شهرستان مریوان به معاونت سیاسی اجتماعی وزارت کشور، 18/8/1361، صص3ـ2.
- ↑ روزنامه کیهان، 22/6/1361، ص 13، وـ سند شماره 17086 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی عملیاتی، قرارگاه کربلا، شماره 113، 5/7/1361، ص 2.
- ↑ روزنامه کیهان، 20/6/1361، ص 3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه "گزارش‌های ویژه"، شماره 175، 20/6/1361، صص 6ـ7، بن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/6/1361.
- ↑ همان، ص 15، رادیو کلن، 19/6/1361.
- ↑ مأخذ 8، ص 2، بن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ مأخذ 9، ص 14، رادیو بی.بی.سی، 19/6/1361.
- ↑ مأخذ 3، ص 9، آنکارا ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 20/6/1361.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/6/1361، ص 7.
- ↑ مأخذ 9، ص 3، مدینه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19/6/1361.
- ↑ مأخذ 3، ص 9، بحرین ـ خبرگزاری رویتر، 20/6/1361.
- ↑ مأخذ 14، ص 11.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 21/6/1361، ص3.
- ↑ مأخذ 14، ص 3.
- ↑ همان.
- ↑ مأخذ 18، ص3.
- ↑ همان، ص3.
- ↑ مأخذ 14، ص 3.
- ↑ مأخذ 18، ص 3.
- ↑ همان.
- ↑ مأخذ 14، ص 3.
- ↑ همان.
- ↑ مأخذ 9، رادیو صدای لبنان، 19/6/1361.
- ↑ همان، صص 19 ـ 22، رادیو صوت الجماهیر، 19/6/1361.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه "بررسی مطبوعات جهان"، شماره 248، 30/7/1361، نشریه "المجله"، چاپ انگلستان، 10 سپتامبر 1982 19/6/1361.
- ↑ مأخذ 14، ص 9.
- ↑ سند شماره 17068 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، قرارگاه عملیاتی کربلا (رکن 2)، شماره 610، 2/7/1361، ص 4.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، "نشریه گزارش‌های ویژه"، شماره 178، 23/6/1361، ص 7، رامسر ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/6/1361.
- ↑ مأخذ 14، ص 11.