1361.08.18

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.08.18
نام‌های دیگر هجدده آبان
تاریخ شمسی 1361.08.18
تاریخ میلادی 9 نوامبر 1982
تاریخ قمری 22 محرم 1403


1359.08.18
1360.08.18
1362.08.18
1363.08.18
1364.08.18
1365.08.18
1366.08.18



گزارش - 297

نيروهاي خودي، روز گذشته در تكميل مرحلـه سوم عمليات محرم، به‌منظور تكميل و ترميم خط پدافندي و پركردن رخنه ميان دو يگان خودي، عملياتي انجام دادند كه نتايج مطلوبي درپي داشت. در اين روز، يگان‌هاي ارتش عراق موفق شدند در يكي ديگر از محورهاي عمليات، قسمتي از ارتفاعات175 را به تصرف درآوردند. به‌دنبال آن، امروز نيروهاي خودي به‌منظور بازپس‌گيري اين ارتفاع و درنتيجه، تحميل خط پدافندي نامتوازن به ارتش عراق، عملياتي را براي تصرف مجدد اين ارتفاع آغاز كردند. باتوجه‌به اهميت ارتفاعات175 و اينكه از يك‌سو، حضور در آن، امكان تشكيل يك خط پدافندي مطمئن در عمليات محرم را ميسر مي‌ساخت و از سوي ديگر، درصورت استقرار نيروهاي خودي روي آن، عراق ناگزير مي‌‌شد مسافتي طولاني عقب‌نشيني كرده، روي تپه‌هايي با ارتفاع كم كه بيشتر شبيه دشت بود، مستقر شود، تيپ امام حسين(ع) ساعت 5 صبح در يك عمليات موفق، مجدداً اين ارتفاع را تصرف كرد. بعد از تصرف اين ارتفاع، عراق با استفاده از نيروهاي در خط، احتياط و پشتيباني زرهي، اقدام به اجراي پاتك نسبتاً سنگيني به مواضع تيپ14 امام حسين(ع) كرد كه به‌دليل مقاومت نيروهاي خودي و هدايت مناسب آتش توپخانه‌، ناكام ماند و با دادن تلفات بسيار و بدون نتيجه، عقب‌نشيني كرد.[۱] براساس يك گزارش، دشمن در اين تلاش، 16 خودرو و 8 تانك را از دست داد و حدود 200 تن از سربازان عراقي كشته يا مجروح شدند.[۲] در ساير مناطق عملياتي، ارتش عراق تحرك چنداني نداشت و فقط توپخانه‌هاي ارتش عراق با اجراي آتش سنگين روي شهر آبادان، به 10 منزل مسكوني اين شهر، خسارات فراواني وارد كردند.[۳] امروز همچنين 13 نفر از اهالي شهرهاي مختلف عراق و يك درجه‌دار ارتش اين كشور، از يكي از مرزهاي غربي وارد كشور شدند و از مقامات ايران تقاضاي پناهندگي كردند.[۴]


گزارش - 298

درپي اجراي مرحله سوم عمليات محرم كه نزديكي نيروهاي ايران به شهرك طيب و تسلط بر برخي از مناطق مرزي اين كشور را به‌دنبال داشت، صدام حسين در جلسه شوراي وزيران اين كشور، به موضوع جبهه‌هاي نبرد پرداخت و باوجود ادعاهاي قبلي اين كشور در بيانيه‌هاي نظامي مبني‌بر سركوبي نيروهاي ايراني، بدون اشاره به حضور نيروهاي اين كشور در خاك ايران قبل از آغاز عمليات محرم، به ازدست‌دادن مناطقي از خاك اين كشور اعتراف كرد. وي در بخش آغازين سخنان خود گفت: شما مي‌دانيد كه ايران به بخش سپاه چهارم حمله كرده و توانسته است به عمق يك تا 5 كيلومتر در خاك ما نفوذ كند. برادران در فرماندهي كل به من گفتند آيا ضروري است كه بگوييم ايرانيان وارد خاك ما شده‌اند، به‌ويژه آنكه هنوز نبرد ادامه دارد و اين عمق، يك نفوذ كوچك است و وضعيتي را كه مستلزم مطلع‌ساختن افكار عمومي باشد، ايجاب نمي‌كند؟ من به آنها پاسخ دادم كه بله ضرورت دارد كه افكار عمومي عراق از اوضاع همان‌گونه كه هست، مطلع شوند. بنابراين، حقيقت اين است كه نيروهاي دشمن در بخش سپاه چهارم نفوذ كرده‌اند و اين نفوذ در برخي نقاط، 5 كيلومتر است و دشمن ايراني تاكنون از اين منطقه بيرون رانده نشده است. صدام در بخش ديگري از سخنان خود، وضعيت زمان حضور عمده نيروهاي ارتش اين كشور در خاك ايران را با شرايط فعلي مقايسه كرد و با ادعاي عقب‌بردن نيروهايش تا مرز، گفت: تا زماني‌ كه جنگ ادامه دارد، هر عمق از خاك ايران را كه مورداستفاده است و مي‌توان تصرف كرد بايد تصرف كنيم. ما به مرحله‌اي رسيديم كه افكار عمومي و دوستان به ما گفتند كه موضوع تجاوز قبل از جنگ ايران عليه شما قديمي شده و تا زماني‌ كه ارتش عراق در داخل خاك ايران است، هيچ صحبتي نمي‌توان كرد و گفتند كه اگر به مرزها عقب‌نشيني كنيد، ايرانيان كه به‌دليل جنگ درازمدت خسته شده‌اند، كوتاه خواهند آمد. پس از اين تجربه تلخ، دوستان ما، اين‌گونه مقاصد را در ايران نمي‌بينند. از وقتي كه از مرزها عقب‌نشيني كرديم، تاكنون ابتكار عمل در دست ما بود و آنها نيروهاي خود را بسيج مي‌كردند و چون ما تازه عقب‌نشيني كرده بوديم، نمي‌خواستيم دربرابر افكار عمومي بار ديگر به شهرهاي ايران حمله كنيم، زيرا به ما مي‌گفتند كه عراق پيش از عقب‌نشيني، بار ديگر حمله كرد، ولي هنگامي‌ كه ايرانيان زمين‌هايي را در مرزها تصرف مي‌كنند، دليل توجيه‌كننده‌اي براي افكار عمومي وجود خواهد داشت و حمله ما به هر شهر يا سرزمين ايراني قابل‌توجيه خواهد بود و افكار عمومي جهان خواهد دانست كه عراقي‌ها همه تدابير را درپيش گرفتند. بنابراين، اگر جنگ ادامه يابد، عراقي‌ها حق خواهند داشت طبق منطق صحيح رفتار كنند.[۵] وي همچنين با اشاره به اعدام 4 تن از وزيران كابينه خود، جرم صباح ابراهيم وزير بهداري عراق را كه يكي از افراد اعدام‌شده بود، واردكردن داروهايي اعلام كرد كه سبب كشته‌شدن مجروحان جنگي عراقي شد.*[۶]


گزارش - 299

به‌رغم گذشت چند روز از عمليات محرم، اخبار مربوط به اين عمليات همچنان در سطح مطبوعات خارجي انعكاس نسبي وسيعي دارد، هرچند كه آغاز اجلاس سران كشورهاي خليج‌فارس در بحرين و پرداختن به موضوع جنگ عراق و ايران، در محافل خبري جايگاه ويژه‌اي را به خود اختصاص داده است. راديو بي‌بي‌سي درباره اين موضوع در گزارش امروز خود اعلام كرد: «اين ‌بار پس از يك هفته جنگ شديد در داخل ايران، نيروهاي ايران مي‌گويند كه چندين كيلومتر در خاك عراق پيشروي كرده‌اند و شهر طيب را به تصرف درآورده‌اند و شهر ديگري را در محاصره دارند. تا قبل از اعلام اين پيشروي كه عراق نيز قسمتي از آن را تأييد كرده است، به نظر مي‌رسيد كه هدف عمده نيروهاي ايران، عقب‌راندن عراق از باريكه ارتفاعات مرزي در خاك ايران باشد؛ ارتفاعاتي كه از آنجا توپخانه عراق قادر بود به‌طرف شهرها و راه‌هاي داخل ايران شليك كند.» اين راديو در ادامه به نقل از خبرنگار رويتر كه در جبهه حضور يافته، افزوده است: «بعضي از افسران ايراني گفته بودند كه مشتاق‌اند وارد خاك عراق شوند، اما فرمان پيشروي به آنان داده نشده است.» خبرنگار روزنامه ‌تايمز نتيجه‌گيري كرده است كه اقدام بعدي ممكن است آزادكردن قسمت‌هايي از باريكه آن‌طرف مرز باشد كه در دست نيروهاي عراقي است.[۷] اين خبرگزاري در گزارش ديگري اعلام كرد: «خبرنگاراني كه روز شنبه گذشته از جبهه نيروهاي ايراني بازديد كرده‌اند، مي‌گويند بيابان‌هاي مسطح اين ناحيه مملو از تانك‌هاي منهدم‌شده عراقي است كه نوع آن تي55 ساخت شوروي تشخيص داده شده است.»[۸] اين خبرگزاري مي‌افزايد: پرزيدنت صدام حسين بايد پشيمان روزي باشد كه تصميم به اعزام سربازانش به داخل خاك ايران گرفت. آنچه قرار بود يك هجوم كوتاه و تند و تيز عليه آيت‌الله خميني باشد، به جنگي پرآشوب و پرخرج تبديل شده است كه در آن، ايراني‌ها نه‌تنها جلو پيشروي سربازان عراقي را گرفته‌اند، بلكه به تهديدي عليه خاك عراق تبديل شده‌اند.[۹] واحد مركزي خبر نيز در جمع‌بندي نوشته‌هاي روزنامه‌هاي فرانسوي درباره عمليات اخير ايران اعلام كرد: درگيري بين دو كشور همچنان ادامه دارد و درحالي‌كه به نظر مي‌رسد قواي جمهوري اسلامي ايران، ابتكار عمل را در دست دارد، سران كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس براي سومين‌بار در بحرين گرد هم آمدند تا درباره موضوعات اقتصادي، امنيتي و دفاعي باهم گفت‌وگو كنند. آنها قصد دارند مجدداً از دولت‌هاي تهران و بغداد دعوت كنند تا ازطريق مذاكره، به اختلافات خود پايان دهند. از سوي ديگر هنگامي‌ كه مقامات ايران از جوانان 19 تا 23 ساله و همه كساني كه مي‌توانند مثمرثمر واقع شوند، دعوت كرده‌اند كه به جبهه بروند و به برادران خود ملحق شوند، يك هيئت عراقي در سودان، از مقامات اين كشور تقاضاي كمك‌هاي نظامي و تسليحاتي دارد. به استناد اخبار و اظهارنظر مطبوعات اين كشور، به‌احتمال‌زياد، سران كشورهاي عضو همكاري خليج‌فارس بار ديگر به طرح فهد و سياست مشترك عربي در مقابل بحران خاورميانه صحه گذاشته‌اند و قصد دارند مجدداً از دولت‌هاي تهران و بغداد دعوت كنند تا ازطريق مذاكره، به تشنجات و اختلافات بين دو كشور پايان دهند.[۱۰]


گزارش - 300

تحرك و فعاليت نيروهاي ضد‌انقلاب در مناطق كردنشين همچنان ادامه دارد و اقدامات تروريستي آنها خسارت‌هايي را به نيروهاي خودي وارد مي‌كند. در يك درگيري بين نيروهاي پايگاه "تايبرد" از توابع بانه، با نيروهاي مسلح غير‌قانوني، يك نفر به شهادت رسيد و 3 نفر مفقودالاثر شدند.[۱۱] افراد ضد‌انقلاب در حمله به نيروهاي پايگاه "گردنه صلوات‌آباد" در محور سنندج ـ قروه نيز 2 سرباز را به شهادت رساندند.[۱۲] در درگيري ديگري در سنندج، 5 نفر از عناصر مسلح غير‌قانوني، ازطريق منطقه عباس‌آباد قصد رخنه به شهر را داشتند كه با واكنش و تيراندازي نيروهاي پيش‌مرگ كُرد مسلمان مستقر در منطقه، مجبور به فرار شدند. مهاجمان، يك نفر از نيروهايشان را كه مجروح شده بود، همراه خود بردند.[۱۳] در كامياران گروهي از عوامل مسلح وابسته به حزب دمكرات كردستان[۱۴] وارد روستاي "صالح‌آباد" شدند و يكي از اهالي را از منزلش بيرون كشيده، او را در مقابل خانه و خانواده‌اش تيرباران كردند و به شهادت رساندند. [۱۵] همچنين در غرب اروميه، هنگام عبور نيروهاي ارتشي از جاده "شيبان" در منطقه "ترگور"، مين كار گذاشته‌شده به‌دست ضد‌انقلاب، زير پاي يكي از افراد ارتش منفجر شد كه يك نفر به شهادت رسيد و 2 نفر ديگر مجروح شدند.[۱۶] در پايگاه "سرچشمه" روستاي ربط در شمال‌شرقي سردشت نيز يك سرباز براثر انفجار مين تعبيه‌شده، يك پاي خود را از دست داد.[۱۷] نيروهاي گروه كومه‌له، امروز مقاديري اسلحه و مهمات سبك را كه از نظاميان عراقي مستقر در پاسگاه "سوره‌ديزه" عراق تحويل گرفته بودند، به آبادي "بژوه" در 16 كيلومتري جنوب سردشت منتقل كردند. [۱۸] بنابر گزارشي، در كامياران، 2 تن از چته‌هاي كومه‌له، خود را تسليم سپاه پاسداران كردند.[۱۹]


گزارش - 301

امروز 15 تن از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از مناطق مرزي غرب كشور و مناطق آزادشده در محور پيرانشهر ـ سردشت بازديد كرده، علاوه‌بر حضور در قرارگاه حمزه، پادگان نقده و پيرانشهر، به "ميرآباد" و آلواتان" رفتند و با نيروهاي مستقر در اين مناطق ديدار و گفت‌وگو كردند. سيدحسن شاهچراغي نماينده مردم دامغان كه ازجمله اين نمايندگان بود، در گفت‌وگويي با خبرنگاران درباره اين ديدار گفت: هماهنگي، نظم و همفكري برادران ارتشي به‌ويژه نيروي زميني و سپاه پاسداران و رفتار اسلامي نيروها در قرارگاه حمزه بسيار اميدواركننده و دلگرم‌كننده است. دود كارخانه قند پيرانشهر، از امنيتي حكايت مي‌كند كه رزمندگان ما با قدرت ايجاد كرده‌اند. همفكري و همراهي سپاه و ارتش بسيار چشمگير و مايه اميدواري است. وي افزود: منطقه راهبردي "آلواتان" كه ستون فقرات ضد‌انقلاب محسوب مي‌شد، به‌دست رزمندگان ارتش و سپاه و به‌خصوص تيپ ويژه شهدا، با كمترين شهيد، تصرف شده است. من در ميرآباد گفتم كه حضور ما در ميرآباد يعني شكست دشمن. درحقيقت، با تصرف اين جاده، دشمن ديگر راه تداركاتي ندارد و مرزهايي كه دشمن از آن طريق ضربه‌هايي به ما زده، بسته شده است. در اين عمليات، روستاهاي زيادي آزاد شد كه مردمشان 4 سال، تحت ستم گروهك‌ها بودند. نماينده دامغان با تشكر از رزمندگان تيپ شهدا گفت: اين تيپ، راه‌ها را باز و مواضع ضد‌انقلاب را يكي پس از ديگري فتح مي‌كرد و مردانه و دليرانه مناطق را به تصرف خود درمي‌آورد و براي تثبيت، به برادران ارتشي واگذار مي‌كرد.[۲۰]


گزارش - 302

در درگيري ميان نيروهاي امنيتي ايران و گروه‌هاي تروريستي در شهرهاي رشت، قزوين، شيراز، خرم‌آباد و اهواز، ضربات مؤثري بر اين گروه‌ها وارد شد. ساعت 19:30 امروز، 3 سرنشين مسلح يك اتومبيل پژو در خيابان امام خميني رشت، به 2 نفر از جوانان متدين شهر تيراندازي و آنان را مجروح كردند. اين اتومبيل نيم‌ساعت قبل از حادثه سرقت شده بود. [۲۱] در قزوين، نيروهاي كميته انقلاب اسلامي، پس از مدتي مراقبت، در عملياتي اقدام به دستگيري 2 نفر از اعضاي سازمان مجاهدين (منافقين) كردند كه هر دو آنها قرص سيانور خوردند و يكي از آنان، قبل از رسيدن به بيمارستان فوت كرد و نفر دوم نجات يافت. نيروهاي امنيتي با استفاده از اطلاعات وي، 4 نفر ديگر از عناصر سازمان را نيز دستگير كردند.[۲۲] در شيراز نيز يكي ديگر از عناصر سازمان كه از مسئولان هسته‌هاي نظامي سازمان بود، در سر قرار، درحالي‌كه يك نارنجك جنگي همراه داشت، دستگير شد.[۲۳] همچنين در بازرسي از يك خانه تيمي در خرم‌آباد، 5 نفر از اعضاي سازمان چريك‌هاي فدايي خلق (اقليت) بازداشت شدند. از اين منزل، تعدادي مدارك و اسناد سازماني و دستگاه تكثير به دست آمد.[۲۴] مأموران شهرباني اهواز هم درپي مطلع‌شدن از تعبيه بمبي در زير يك اتومبيل مزدا، در محل حاضر شدند و آن را در ساعت 20:30 خنثي كردند. اين بمب ساعتي حاوي 2 پوند تي.‌ان.‌تي و يك چاشني الكتريكي، روي ساعت 23 تنظيم شده بود.[۲۵]


گزارش - 303

درپي فتواي اخير امام خميني درباره حضور افراد داوطلب در جبهه‌هاي جنگ تا حد كفايت، موج درخواست براي اعزام به جبهه‌هاي جنگ افزايش چشمگيري يافته است. امروز 28 تن از دانش‌آموزان دبيرستان صادق (خيابان شهيد كلاهدوز)[۲۶] و دبيرستان طالقاني منطقه 12[۲۷] و گروهي از دانش‌آموزان و كاركنان دبيرستان اميركبير و فردوسي قوچان و همچنين عده كثيري از جوانان شميران، عازم جبهه‌هاي جنگ شدند.[۲۸] مديريت سياسي ايدئولوژيك نيروي دريايي جمهوري اسلامي ايران نيز در تلگرامي به امام خميني، آمادگي كاركنان اين نيرو را براي جنگ‌هاي زميني اعلام كرد. در قسمتي از اين تلگرام آمده است: به‌دنبال فتواي آن مقام معظم، دانشجويان دانشكده افسري و دانش‌آموزان آموزشگاه درجه‌داري شمال و گروه كثيري از كاركنان اين نيرو كه درعين‌حال به جنگ‌هاي زميني آشنايي دارند، مراجعه كرده‌اند و خواستار اعزام به جبهه‌ها هستند.[۲۹] همچنين به‌منظور شركت در عمليات پيروزمندانه محرم، بيش از 1000 نفر امدادگر، پزشك، پزشكيار، دندان‌پزشك، بهيار، راننده، آشپز، جوش‌كار، تعميركار، مكانيك و نيروهاي تداركاتي به منطقه اعزام شدند. جمعيت هلال‌احمر جمهوري اسلامي ضمن اعلام اين مطلب، بار ديگر از همه كساني كه داراي تخصص‌هاي فوق مي‌باشند، درخواست كرد به‌منظور تحقق‌بخشيدن به رهنمود حضرت امام مبني‌بر ياري‌رساندن به رزمندگان در جبهه‌ها، با همراه‌داشتن معرفي‌نامه از يكي از نهادهاي انقلاب اسلامي يا ائمه جماعات، 2 قطعه عكس و يك برگ فتوكپي شناسنامه، در تهران به واحدهاي امداد جبهه جمعيت هلال‌احمر مراجعه كنند تا مقدمات اعزام آنان فراهم شود.[۳۰] نيروهاي مناطق چهارده‌گانه كميته انقلاب اسلامي، بنياد شهيد انقلاب اسلامي، بنياد امور مهاجران جنگ تحميلي، فداييان اسلام، كاركنان پارس‌خودرو و كاركنان اتاق بازرگاني و صنايع و معادن، آمادگي خود را براي حمايت از نيروهاي رزمنده و حضور در جبهه‌هاي جنگ اعلام كردند.[۳۱] شوراي عالي مديريت طلاب غير‌ايراني حوزه علميه قم نيز با ارسال نامه‌اي به آيت‌الله خامنه‌اي، خواستار آن شد ترتيباتي اتخاذ شود تا طلاب غير‌ايراني نيز امكان حضور در جبهه‌هاي جنگ را داشته باشند.[۳۲]


گزارش - 304

آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور، امروز در يك مصاحبه مطبوعاتي با خبرنگاران داخلي و خارجي حضور يافت و ضمن پاسخ به سؤالات آنان، شرايط ايران را براي پايان جنگ اعلام كرد. محورهاي اصلي سخنان رئيس‌جمهور در اين مصاحبه به شرح زير بود: اظهار گلايه از خبرنگاران خارجي در انعكاس ناقص و گاهي تحريف اخبار ايران به‌ويژه در حوزه جنگ تحميلي و بيان انتظارات مردم ايران از رسانه‌هاي جمعي خارجي؛ اشاره به هزينه‌هاي ملت ايران براي تحقق استقلال و آزادي؛ پيش‌بيني آزادي احزاب و گروه‌هاي مختلف براي شركت در انتخابات در لايحه در دست بررسي مجلس شوراي اسلامي؛ رد ادعاي اعزام افراد كم‌سن‌وسال به جبهه‌هاي جنگ و توجه به اشتياق ملي براي حضور در جبهه‌هاي جنگ؛ بازخواني مجدد سياست "نه شرقي، نه غربي"؛ اشاره به اقدامات خصمانه امريكا و يادآوري در دستور كار نبودن رابطه سياسي با امريكا در سياست خارجي ايران؛ شركت فعال ايران در اجلاس آينده غير‌متعهدها و انتظار ايران از كشورهاي غير‌متعهد در اجلاس دهلي‌نو؛ تأكيد بر غلط‌بودن سياست امريكا در مسئله فلسطين؛ برشماري مجدد شرايط ايران براي پايان جنگ و يادآوري محكوميت متجاوز به‌عنوان يكي از شرط‌هاي ايران براي تضمين صلح و امنيت منطقه؛ تفسير مجدد فتواي اخير امام خميني براي حضور افراد در جبهه‌هاي جنگ و تصحيح برداشت‌‌هاي غلط از اين فتوا؛ بيان اين مطلب كه هنوز بخش‌هايي از ايران در دست نيروهاي عراقي است و اعلام ميزان غرامت درخواستي ايران از عراق (150 ميليارد دلار). رئيس‌جمهور ابتدا اظهار كرد: از اينكه شما خبرنگاران، مناطق آزادشده به‌دست نيروهاي رزمنده ايران را از نزديك مشاهده كرديد، تشكر مي‌كنم. درحقيقت بهترين وسيله دستيابي به خبرهاي درست، مشاهده حوادث از نزديك است. متأسفانه درمورد حوادث و وقايع ايران از آغاز انقلاب اسلامي، به‌ويژه درباره حوادث جنگ از اين روش صحيح كسب خبر، كمتر استفاده شده است. آنهايي كه مايل بودند، اخبار ايران را صادقانه، نه مغرضانه منعكس كنند، اين حوادث را از راه دور و از زبان كساني كه احاطه كافي به وقايع و اطلاع كامل از آنها نداشتند، مي‌شنيدند. ما ملت ايران‌، مردمي هستيم كه به گمان خود، بزرگ‌ترين حادثه تاريخ معاصر و يكي از بزرگ‌ترين حوادث تاريخ را در اين بخش از جهان خلق كرده‌ايم. به گمان ما، اين حادثه در خور آن است كه همه كساني كه به حوادث تاريخ ارج مي‌نهند، به آن توجه كنند و اين واقعه عظيم و بزرگ را از نزديك بشناسند. ما به نوبه خود، حوادث درخشان و بسيار واقعي از انقلاب و كشور خود را به شكل حقيقي بيان كرده‌ايم و معتقديم آنچه چشم دنيا را به خود متوجه خواهد كرد و آنچه در دل‌ها جاي خواهد گرفت و سرنوشت جهان را تغيير مي‌دهد، حقيقت‌ها خواهد بود. سپس خبرنگار روزنامه آساهي ژاپن پرسيد: پس از 4 سال كه از انقلاب ايران مي‌گذرد، شما در مقام رئيس‌جمهور فكر مي‌كنيد تا چه اندازه اهداف استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي براي مردم تحقق يافته است؟ رئيس‌جمهور پاسخ داد: ما در راه اين اهداف بزرگ، بسيار تلاش‌ كرده‌ايم و به نتايج مهمي نيز دست يافته‌ايم و غرامت آزادي‌خواهي و استقلال‌طلبي ما را جهانيان در صحنه جنگ مشاهده كرده‌اند. آنچه گرفتاري پس از انقلاب از دولت‌هاي بزرگ ديده‌ايم، به‌جرم همين استقلال‌طلبي‌ و آزادي‌خواهي است، اما هميشه ما در راه اين اهداف پيش رفته‌ايم و موفقيت‌هاي زيادي به ‌دست آورده‌ايم. خبرنگار نيويورك تايمز: لايحه‌اي مبني‌بر قانوني‌كردن احزاب در مجلس شوراي اسلامي تحت بررسي است، آيا احزاب آزادي فعاليت ندارند؟ آيت‌الله خامنه‌اي: همه احزاب اجازه فعاليت خواهند داشت و قانون مدوني كه از مجلس خواهد آمد، دستورالعملي دراين‌باره براي دولت خواهد بود. خبرنگار روزنامه كانادايي: شرايط ايران براي برقراري روابط مجدد با كانادا چيست و آيا كانادا براي آزادي 6 گروگان امريكايي بايد از ايران عذرخواهي كند؟ رئيس‌جمهور: ما با كانادا مشكلات زيادي نداريم. دراين‌باره، وزارت خارجه براساس مشي خود عمل خواهد كرد. خبرنگار خبرگزاري ايتاليا: آيا اعزام جوانان كم‌سن‌وسال به جبهه‌هاي جنگ صحيح است؟ رئيس‌جمهور: ما جوانان كم‌سن‌وسال را به جبهه اعزام نمي‌كنيم، بلكه اين جوانان و سالخوردگان‌‌‌اند كه اصرار مي‌ورزند و در موارد بسياري التماس و گريه آنها مورد قبول واقع نمي‌شود و گاهي با پافشاري آنها و رضايت والدينشان به جبهه مي‌روند. البته اين موضوع شامل نوجوانان كم‌سن‌وسال نمي‌شود. خبرنگار خبرگزاري كيودو ژاپن: با درنظرگرفتن سياست "نه شرقي نه غربي"، نظر خود را درباره روابط ايران و ژاپن در آينده بفرماييد. آيت‌الله خامنه‌اي: سياست نه شرقي، نه غربي به معناي قطع رابطه با اين كشورها نيست، بلكه به معناي وابسته‌بودن به اين سياست‌ مي‌باشد. بنابراين، باتوجه‌به اينكه سياست نه شرقي ـ نه غربي جزء سياست جمهوري اسلامي ايران است، جز در بعضي موارد كه به دلايلي با كشورهايي روابط سياسي ـ اقتصادي نخواهيم داشت، با بقيه كشورها اين روابط را داريم. خبرنگار وال استريت ژورنال: آيا امكان برقراري مجدد روابط ايران و امريكا تحت شرايطي وجود دارد؟ رئيس‌جمهور: در چشم‌انداز آينده سياسي ايران، چنين چيزي ديده نمي‌شود. امريكا به اين ملت و انقلاب ضربه‌هاي بسيار زده است و مشكل بتوان به‌اين‌زودي‌ها با امريكا روابط خوبي برقرار كرد. خبرنگار خبرگزاري يوگسلاوي: درمورد نقش ايران در جنبش غير‌متعهدها، به‌خصوص در اجلاس آينده در دهلي‌نو توضيح دهيد. رئيس‌جمهور: ما در اجلاس غير‌متعهدها، حضور فعال خواهيم داشت و به اين اجلاس‌ اميدهايي داريم. خبرنگار هندي: انتظار شما از اجلاس سران غير‌متعهدها در هند چيست و آيا اتحاد غير‌متعهدها باوجود جنگ ايران و عراق حفظ خواهد شد؟ رئيس‌جمهور: انتظار ما از نشست غير‌متعهدها اين است كه براساس فلسفه تشكيل جامعه غير‌متعهدها عمل كند و آن را همواره مدنظر قرار دهد. غير‌متعهدها به‌منظور جلوگيري از تقسيم ناعادلانه جهان به‌دست ابرقدرت‌ها تشكيل شده است و اين نقشي حساس و تاريخي است كه اين جنبش برعهده دارد. اگر عناصر شركت‌كننده در جنبش به اين هدف‌ احترام بگذارند، قطعاً اين جامعه به حرمت و متانت و قدرت بيشتري دست خواهد يافت. موضوع جنگ ايران و عراق نبايد سبب شكاف در غير‌متعهدها شود، بلكه با اتخاذ مواضع قوي و صحيح در غير‌متعهدها، اين موضوع مي‌تواند سبب اعتبار و قدرت بيشتر اين جنبش شود. خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي: باتوجه‌به تحولات اخير خاورميانه و تحميل امين جميل در سمت رئيس‌جمهوري لبنان، آينده مردم فلسطين را چگونه مي‌بينيد؟ رئيس‌جمهور: من احساس مي‌كنم امريكا در منطقه به كمك سياست‌هاي غلط خود و متحدانش، درصدد حل غلط مسئلة فلسطين است. اين موضوع دو جنبه دارد: يا فلسطينيان كه عناصر اصلي صحنه‌اند و همچنين ملت‌ها و دولت‌هاي مترقي عرب، دربرابر اين سياست رذالت‌آميز امريكا مقاومت خواهند كرد و خط مشي امريكا را نخواهند پذيرفت، كه دراين‌صورت، اهداف و آرمان‌هاي فلسطين برآورده خواهد شد يا متحدان امريكا در منطقه، اين فرصت را خواهند يافت كه ملت‌هاي منطقه را از حقايق دور نگه دارند و امكان عمل را به فلسطيني‌ها ندهند و حتي برخي عناصر فلسطيني را به‌دنبال خود به اين‌سو و آن‌سو بكشانند كه دراين‌صورت، تحقق آرمان‌هاي فلسطين براي سال‌هاي بيشتري به تعويق خواهد افتاد. خبرنگار خبرگزاري فرانسه: اگر كه صدام شرايط ايران را قبول كند، آيا ايران صلح را خواهد پذيرفت؟ در غير ‌اين صورت، آيا صلح باوجود حزب بعث تحقق خواهد يافت؟ رئيس‌جمهور: يكي از شرايط جمهوري اسلامي براي متاركه جنگ، مجازات همين اشخاص است. ما صدام را جنايتكار جنگي مي‌دانيم و معتقديم براي تأمين صلح در خليج‌فارس و منطقه خاورميانه بايد اين متجاوز مجازات شود. ما بارها تكرار كرده‌ايم كه اگر ديگر شرايط ما برطبق مصالح ملت ايران است، اين شرط سوم، يعني مجازات صدام، با مصالح كل منطقه ارتباط دارد. بنابراين، شرط سوم نيز بايد تأمين شود تا متاركه جنگ كنيم. خبرنگار روزنامه ژاپني: آيا راه‌هاي ديگري غير‌از 3 شرط ايران براي پايان جنگ وجود دارد؟ رئيس‌جمهور: ما به‌دنبال جنگ نبوده‌ايم، اما اين 3 شرط تنها شروط و كمترين حدي هستند كه مي‌تواند حقوق حقه ملت ايران را تأمين كند. تلويزيون سي.بي.اس امريكا: آيا نيروهاي ايران درصورت لزوم، به‌طرف بغداد خواهند رفت؟ رئيس‌جمهور: درصورت لزوم، نيروهاي ما همه كار خواهند كرد. خبرنگار راديو تلويزيون ژاپن: آيا تاكنون شهري از عراق به تصرف رزمندگان ايران درآمده است؟ رئيس‌جمهور: ما از شما خواستيم كه به جبهه‌ها برويد كه از نزديك ببينيد و اين سؤالات را نپرسيد. روزنامه اكسپرس سريلانكا: ميزان تلفات جاني و خسارات مالي ايران در جنگ چقدر بوده است؟ رئيس‌جمهور: خسارات مالي متأسفانه زياد بوده است. البته، اين خسارات شامل ويراني شهرها و ارتباطات و تأسيسات مهم اقتصادي است، وليكن خوشبختانه تلفات جاني ما كمتر از آن چيزي است كه در چنين جنگي انتظار مي‌رود. خبرنگار خبرگزاري كيودو ژاپن: 3 پايگاه مرزي عراق كه تحت تسلط ايران قرار گرفته است، در چه محلي قرار دارند و اهداف نهايي عمليات محرم چيست؟ آيت‌الله خامنه‌اي: اين 3 پاسگاه در مرز ايران و عراق قرار دارد و ازطرف شمال، موازي عين‌خوش و از قسمت جنوب در 50 كيلومتري آن مي‌باشد و اما پرسش درباره اهداف جنگ سؤال درستي نيست، چون ما جنگ را شروع نكرده‌ايم كه هدفي در بر داشته باشد، بلكه هدف ما دفاع از ملت و انقلاب و حقوق حقه‌مان مي‌باشد. هرگاه اين دفاع كامل انجام شود، ما جنگي نخواهيم داشت. خبرنگار اسپانيولي: اگر صدام غرامت‌هاي موردنظر ايران را بدهد و همچنان سر كار باشد، دولت جمهوري اسلامي ايران با وي چه معامله‌اي خواهد كرد؟ رئيس‌‌جمهور: دولت ايران دراين‌صورت، شرط سوم يعني مجازات وي را درخواست مي‌كند. خبرنگار صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران: نتيجه عمليات اخير رزمندگان اسلام تاكنون چگونه بوده است و آثار سياسي ـ نظامي آن را چگونه پيش‌بيني مي‌كنيد و اين عمليات تا چه نقطه‌اي ادامه خواهد يافت؟ رئيس‌‌جمهور: من فكر مي‌كنم در منطقه خيلي‌ها گفته‌هايمان را درزمينه جنگ جدي نمي‌گيرند. ما در اين عمليات ثابت كرديم كه در گفته و عمل خود جدي هستيم. شايد خيلي‌ها نيروي معنوي را كه ما از آن سخن مي‌گوييم، قبول نداشتند، ليكن ما در اين عمليات، وجود اين نيرو را كه همان نيروي ايمان مردم و رزمندگان است، ثابت كرديم و نشان داديم كه به اتكاي اين نيرو موفق خواهيم بود. خبرنگار رويتر: واكنش ايران درباره كمك كشورهاي منطقه خليج‌فارس به عراق چه خواهد بود؟ رئيس‌جمهور: طبيعتاً واكنش دوستانه‌اي نخواهد بود. خبرنگار آسوشيتدپرس: اگر نيروهاي داوطلب براي جبهه‌ها به‌اندازةكافي وجود دارد، چرا امام در فتواي خود از مردم خواست كه به جبهه‌ها بروند؟ آيت‌الله خامنه‌اي: شما به فتواي اخير امام دقت نكرده‌ايد. رهبر انقلاب، از مردم خواسته‌اند درصورتي‌كه جبهه‌ها به نيرو نياز داشتند، مردم به جبهه‌ها بروند. امروز خوشبختانه جبهه‌هاي ما به "بسيج عمومي" خيلي نياز ندارد. اگر مقدار نيرو كم باشد، فرماندهان نظامي خواهند گفت و دراين‌صورت، به هر ميزان نيرو تأمين خواهد شد. خبرنگار كيهان: مشكلات فعلي اقتصادي ايران ريشه در چه موضوعاتي دارد و راه‌حل اين معضلات چيست؟ رئيس‌جمهور: مشكلات اقتصادي ما ريشه در خرابكاري حكومت گذشته و در اصل، انقلاب و همچنين ريشه در جنگ دارد. اينها مهم‌ترين عواملي‌اند كه برخي نارسايي‌ها را در وضع كنوني به بار آورده‌اند. خبرنگار روزنامه كاتيا هند: موقعيت انقلاب اسلامي ايران درحال‌حاضر چگونه مي‌باشد و تا چه حد پيروز بوده است؟ رئيس‌جمهور: انقلاب اسلامي ايران در همه مراحل پيروز بوده است و هيچ‌گونه ناكامي در وضعيت انقلاب مشاهده نمي‌كنيم. خبرنگار نشريه وال استريت ژورنال: چرا حزب توده كه حزبي ملي و ماركسيست است، اجازه فعاليت دارد درحالي‌كه احزاب ديگر فعاليتشان محدود شده است؟ رئيس‌جمهور: ما هميشه گفته‌ايم در جمهوري اسلامي هيچ‌كس به‌جرم عقيده محكوم نمي‌شود، آنچه موجب مي‌شود كه جمهوري اسلامي ايران يك فرد يا گروه را معارض خود ببيند، حركت معارضه‌آميز اين گروه‌هاست. هيچ حزبي براي ما از اين خط كلي خارج نيست. خبرنگار راديو تلويزيون ژاپن: چند كيلومتر از خاك ايران پس از عمليات محرم همچنان در تصرف عراق است؟ رئيس‌جمهور: هنوز قسمت‌هايي از سرزمين ما در منطقه شمال‌غربي و جنوب، در تصرف عراق مي‌باشد و تا مدتي پيش، اين مقدار 1000 كيلومتر مربع بوده است كه در 2 ماهه اخير، در عملياتي بخشي از آن آزاد شده و بخشي ديگر ازجمله نفت‌شهر همچنان در تصرف عراق است. خبرنگار روزنامه اكسپرس‌نيوز سريلانكا: ميزان غرامت درخواستي شما از عراق چقدر است؟ رئيس‌جمهور: ما حدود 150 ميليارد دلار غرامت خواسته‌ايم كه اين رقم متكي به ارقام و اعداد تعييني نبود، بلكه حدسي مي‌باشد كه در بررسي دقيق ممكن است اين رقم كم يا زياد شود. خبرنگار روزنامه نيويورك‌تايمز: آيا ايران شهر طيب عراق را تصرف يا محاصره كرده است و آيا نيروهاي ايران به‌سمت بصره و بغداد پيش خواهند رفت؟ آيت‌الله خامنه‌اي: نيروهاي ما مشرف بر شهر عراقي طيب هستند و هرگاه لازم باشد، به‌سمت بغداد حركت خواهند كرد. خبرنگار خبرگزاري ايتاليا: رفتار كشورهاي عربي دربرابر ايران چگونه است؟ رئيس‌‌جمهور: رفتار كشورهاي عربي با ما يكسان نبوده است؛ بعضي رفتار دوستانه و صميمانه‌اي داشته‌اند و بعضي ديگر، موضع بي‌تفاوت و گروهي از آنها با موضعي شديداً خصمانه برخورد كرده‌اند و اين گروه سوم متحدان امريكا در منطقه مي‌باشند.[۳۳]


گزارش - 305

علي‌اكبر ولايتي وزير امور خارجه، امروز در يك مصاحبه مطبوعاتي و راديو، تلويزيوني، به سؤالات خبرنگاران داخلي و خارجي پاسخ داد. وزير امور خارجه در پاسخ به اين سؤال كه آيا ايران براي دريافت 150 ميليارد دلار وارد خاك عراق شده است؟ گفت: آن چيزي كه ما مي‌خواهيم ميزان خساراتي است كه عراق به كشور ما وارد آورده كه البته ميزان دقيق آن هنوز ارزيابي نشده است، اما يكي از خواسته‌هاي مهم ما همين است كه بايد حكومت متجاوز عراق آن را بپردازد. وزير امور خارجه درباره موضع جمهوري اسلامي ايران درخصوص اجلاس آتي سران كشورهاي غير‌متعهد گفت: تصميم كشورهاي غير‌متعهد براي تغيير محل اجلاس سران كشورهاي غير‌متعهد از بغداد به دهلي، درحقيقت نقطه عطفي در تاريخ اين كشورها به شمار مي‌رفت و كشورهاي واقعي غير‌متعهد را به خود اميدوارتر كرد. وي افزود: باتوجه‌به اينكه حكومت بعث عراق به‌هيچ‌وجه يك حكومت غير‌متعهد نيست، براي حفظ بقا، خودش را به همه‌جا وابسته كرده است و همه عوامل نيز به او كمك مي‌كنند. چنين حكومتي با نقض آشكار اصول عدم‌تعهد، شايستگي عضويت در كشورهاي غير‌متعهد را ندارد. كسي كه پرونده سياه 14‌ ساله‌اش بر همه روشن است، و از كشتن وزيرانش نيز ابا ندارد، چگونه مي‌تواند داعيه رياست چنين اجلاسي را در سر بپروراند. دكتر ولايتي درباره روابط ايران و فرانسه نيز گفت: تيرگي مناسبات ايران با فرانسه، بستگي به برخورد اين كشور با جمهوري اسلامي ايران دارد. حكومت فرانسه تحت نام دمكراسي، مخالفان جمهوري اسلامي را كه اكثر آنها جاني‌اند و دستشان تا مرفق به خون انسان‌هاي بي‌گناه آلوده است، در كشور خود جاي داده است. افرادي چون بني‌صدر و رجوي كه به اقرار خودشان، در فاجعه انفجار دفتر حزب جمهوري اسلامي شركت داشتند و بهترين فرزندان ما را گرفتند. اينها در هر دادگاه صالحه‌اي محاكمه شوند، قطعاً محكوم خواهند شد. دكتر ولايتي گفت: اگر چنين اعمالي را يك گروه تروريستي در اروپا مرتكب مي‌شد، آيا دولت فرانسه به آنها پناهندگي مي‌داد؟ درحالي‌كه مي‌دانيم دولت فرانسه اعضاي باند "بادرمانيهوف" آلمان را پس از دستگيري تحويل دولت آلمان داد. آيا اين نوع عملكرد متفاوت با تروريست‌ها، آن هم تحت نام دمكراسي، نشان‌دهنده اين نيست كه مقاصد سياسي در پشت آن نهفته است و به اين ترتيب، آيا اين فرانسه نيست كه در تيره‌شدن روابط دو كشور پيش‌گام شده است؟ وي افزود: ما نيازي نداريم كه فرانسه با ما روابط دوستانه داشته باشد، درحالي‌كه او با ما روابط خصمانه دارد. به‌هرحال، هرگاه فرانسه دست از خصومت خود با ايران بر دارد، روابط دو كشور عادي خواهد شد.[۳۴]


گزارش - 306

حسين شيخ‌الاسلام معاون سياسي وزير امور خارجه، در پايان سفر دو روزه خود به سوريه و ملاقات با حافظ اسد رئيس‌جمهور و وزير خارجه آن كشور، پس از يك مصاحبه مطبوعاتي، آن كشور را به مقصد ليبي ترك كرد. وي در اين مصاحبه، گفت‌وگو با مقامات سوريه را طولاني و ثمربخش خواند و مجدداً مواضع ايران را در جنگ يادآوري كرد.[۳۵] شيخ‌الاسلام در بخش‌هايي از سخنان خود گفت: هم‌اكنون 10 شهر عراق در تيررس نيروهاي رزمنده ما قرار دارد، ولي امام اجازه شليك يك گلوله نيز به‌طرف اين شهرها نداده‌اند؛ درصورتي‌كه شهرهاي ما شبانه‌روز زير آتش توپخانه مزدوران صدامي است. وي اضافه كرد: درطول جنگ تحميلي، چند لشكر عراق به‌دست نيروهاي ما منهدم شده است، شهرها و اراضي زيادي بازپس گرفته شده‌اند... در عمليات محرم، بالغ‌بر يك ميليارد دلار غنيمت از عراق گرفته‌ايم كه ان‌شاءالله همين غنائم را عليه رژيم اشغالگر قدس به كار خواهيم برد. مطابق قانون اساسي، جمهوري اسلامي ايران حق دخالت در امور داخلي كشورهاي ديگر را ندارد، اما انقلاب اسلامي منحصر به ملت ايران نيست و اقدام براي سرنگوني صدام، بر هر مسلماني واجب است. صدام براي به سقوط كشاندن نظام اسلامي ايران، جنگ را شروع كرد و مانع اعزام نيروهاي ما به جبهه‌هاي جنگ عليه رژيم اشغالگر قدس شد. سرنگوني صدام، وظيفه ملت عراق است. جمهوري اسلامي ايران، تشنج موجود را پيش‌درآمد حضور علني امريكا در منطقه مي‌داند و به همه كشورها نصيحت مي‌كند كه در توطئه‌هاي امريكا شركت نكنند. صدام نيز هدفش كمك به امريكا در حفظ تشنج در اين بخش از جهان است. ما مايليم با تمام كشورهاي همسايه روابط بسيار خوبي داشته باشيم، به شرط آنكه آنها نيز حقانيت ما را درك و از كمك به صدام خودداري كنند. لبنان براي ما اهميت خاصي دارد و مي‌دانيم كه ملت لبنان، ملتي مظلوم و تحت‌فشار است و اعلام مي‌كنيم كه رژيم صهيونيستي بايد از لبنان و از همه اراضي اعراب خارج شود. براي اسرائيلي‌ها يك جا وجود دارد: "جهنم". وي در پايان با اشاره به شركت هواپيماهاي حكومت شاه در جنگ‌هاي 1967 و 1973 عليه اعراب و شركت در جنگ عليه مردم ويتنام؛ حضور مستشاران اسرائيلي در ايران قبل از انقلاب؛ همكاري ساواك با موساد و بالاخره كمك‌هاي اقتصادي و نفتي شاه به رژيم اشغالگر قدس گفت: پس از پيروزي انقلاب اسلامي، بزرگ‌ترين دوست رژيم صهيونيستي به بزرگ‌ترين دشمن آن تبديل شد. كارشناسان اسرائيلي از ايران فرار كردند؛ صدور نفت ايران به آن كشور قطع شد؛ سفارت رژيم صهيونيستي به سفارت فلسطين تبديل شد؛ شعار مردم ايران از آغاز انقلاب، "امروز ايران، فردا فلسطين"، "مرگ بر امريكا" و "مرگ بر اسرائيل" است و اين همه، نشان‌دهنده كذب محض بودن ادعاي دروغيني است كه امريكا و رژيم صهيونيستي عليه جمهوري اسلامي ايران، منتشر كرده‌اند.[۳۶]

گزارش - 307

دكتر محسن نور‌بخش رئيس كل بانك مركزي ايران، طي مصاحبه‌اي در جمع خبرنگاران خارجي، درباره وضعيت ارزي كشور اعلام كرد: درحال‌حاضر، ذخاير ارزي ايران نه‌تنها از زمان آغاز جنگ بهتر شده است، بلكه اين ذخاير به‌حدي است كه ما قادريم به‌وسيله آن، هزينه‌هاي جنگ تحميلي را تا پيروزي كامل تحمل كنيم. وي ضمن بررسي اجمالي وضعيت اقتصادي كشور پس از پيروزي انقلاب اسلامي، افزود: پس از پيروزي انقلاب، شوك عظيمي به اقتصاد ما وارد نشد و فقط به‌دليل وابسته‌بودن صنايع و فرار صاحبان و مديران آنها، توليدات اين صنايع كاهش يافت و گرفتاري‌هايي دراين‌زمينه به وجود آمد. به همين دليل، دولت جمهوري اسلامي ايران با تعيين مديران دولتي و اتخاذ تدابير لازم، اين صنايع را ترميم كرد. رئيس كل بانك مركزي در ادامه اضافه كرد: در سال 1359 ـ 1358، ما با مشكل جديدي مربوط به ذخاير ارزي روبه‌رو شديم. باتوجه‌به اينكه روال اقتصاد ما طوري بود كه برنامه‌ها براساس منابع ارزي 22 تا 24 ميليارد دلاري تنظيم شده بود و اين منابع پس از تسخير لانه جاسوسي بلوكه شد، ما درواقع با انسداد برخي منابع ارزي روبه‌رو شديم، بااين‌همه، قبل از انقلاب، ميزان بدهي ما 15 ميليارد دلار بود كه ما اين رقم را به 2 ميليارد رسانديم. وي همچنين درباره ميزان تورم در كشور اظهار كرد: تورم در ايران چيزي نيست كه ما امروز شاهد آن باشيم، بلكه اين موضوع در سال‌هاي قبل از انقلاب وجود داشته، به‌ويژه در سال 1356، نرخ تورم در ايران 30 درصد بود كه در نيمه اول سال 1361 اين رقم به 6/15 درصد رسيده است. باوجوداين، دولت تورم را يك موضوع اساسي مي‌داند و برنامه‌هاي مشخصي به‌منظور مقابله با آن درپيش خواهد گرفت.[۳۷] روزنامه امريكايي وال استريت ژورنال در بازتاب سخنان رئيس كل بانك مركزي ايران، مقاله‌اي تحليلي از وضعيت اقتصاد ايران در شرايط جنگي به قلم يوسف ابراهيم چاپ كرده است. در اين مقاله، نگاه متعارف غربي‌ها به ايران حفظ شده است، اما نويسنده به برخي واقعيت‌هاي انقلاب نزديك شده و نكاتي از برخي توانمندي‌هاي اقتصادي و مديريتي را مدنظر قرار داده است. در اين مقاله مي‌خوانيم: درپي 4 سال آشفتگي و هرج‌ومرج به‌دليل وقوع انقلاب و توأم‌شدن آن با جنگي كه بيش از 2 سال از تحميل آن به ايران مي‌گذرد و تحمل تحريم نسبتاً طولاني اقتصادي ازسوي بيشتر كشورهاي غربي، اقتصاد ايران از ديد ديپلمات‌ها و ناظران خارجي، درحال التيام است. هرچند، تهيه و خريد مايحتاج، كار پرمشقت و پرهزينه‌اي است، باوجوداين، ايران با 38 ميليون نفر جمعيت، در پرتو ثمرات تاريخ اخيرش همچنان فعال است و اين حقيقت محض انكارشدني نيست. ايران كه درگير يكي از خونين‌ترين جنگ‌هاي تاريخ خاورميانه است و تعدادي از شهرهايش نابود شده، تأمين‌كننده مايحتاج 2 ميليون ايراني آواره جنگ با عراق و 5/1 ميليون پناهنده افغان است. تروريست‌هاي چپ‌گرا به فعاليت‌هاي تروريستي خود در شهرها ادامه مي‌دهند و اقليت كُرد ايران با دولت مبارزه مي‌كند، اما باز، ايران به زندگي و حيات خود ادامه مي‌دهد. در ادامه اين گزارش با اشاره به موفقيت‌هاي دولت در كنترل تورم؛ وضعيت مناسب تجارت خارجي و بهبودبخشيدن به ذخيره ارزي كشور، آمده است: علاوه‌براين، ايران به تجديد مناسبات تجاري‌اش با جهان پرداخته است، گو اينكه ديگر ايالات متحده يكي ازطرف‌هاي عمده تجاري آن كشور نيست. گفته مي‌شود تركيه دادوستد يك ميليارد دلاري با ايران دارد و روابط ايران با كشورهاي جهان سوم ازجمله هندوستان، پاكستان و برزيل و همچنين برخي كشورهاي غربي نظير استراليا، نيوزيلند و بريتانيا، درحال افزايش و ترقي است. به اعتقاد بسياري از ناظران غربي مقيم ايران‌، ذخيره ارزي خارجي اين كشور كه پس از اشغال سفارت امريكا در تهران در سال 1979 و تحريم خريد نفت ايران به‌منظور اعمال ‌گونه‌اي از تحريم اقتصادي بر ايران، به‌شدت كاهش يافته بود، از يك يا 2 ميليارد، به 13 ميليارد دلار رسيده است. محسن نوربخش رئيس 34 سالة بانك مركزي ايران، با اشاره به محدوديت منابع فروش نفت و اعمال شديد تحريم اقتصادي غرب، اذعان مي‌كند كه در مقابله با اين جنگ اقتصادي، محدوديت‌هاي شديدي براي ورود كالاهاي تجملي به ايران اعمال و سفر ايرانيان به خارج، منحصر به صاحبان حِرَف ضروري و كارمندان دولت شده و سرانجام، در سال 1980 درپي آغاز جنگ عراق و ايران، جيره‌بندي اجرا شده است. رئيس بانك مركزي ايران گفته است كه اين تصميمات، مؤثر بوده و ميزان قروض خارجي در فاصله 1979 تا امروز، از 15 ميليارد دلار به كمتر از 2 ميليارد دلار كاهش يافته است. به نوشته يوسف ابراهيم، ايران كاملاً خودكفا نيست، باوجوداين، اقتصاد آن علائمي از استحكام و قدرت عرضه مي‌كند. فروش نفت از 700 هزار بشكه به 1/2 ميليون در روز افزايش يافته است و كارخانه‌ها كه سه سال پيش از كار افتاده و به‌كلي فلج شده بودند، بار ديگر به توليد كالا به ميزان تقريباً عادي پرداخته‌اند. به گفته ديپلمات‌هاي مقيم ايران، توليد گندم و ميوه افزايش چشمگيري يافته است. خبرنگار وال استريت ژورنال در خاتمه گزارش خود از تهران نوشته است: ممكن نيست كيفيت تلاش و رهايي ايران از گرداب مخمصه‌اي كه دچار آن شده است را بتوان دقيقاً ارزيابي كرد، اما ظاهراً ميان مرداني كه ايران امروز را اداره مي‌كنند، با گردانندگان چرخ امور در زمان شاه، تفاوت بسيار است. انقلاب اسلامي ايران، در غرب، تعصب و بنيادگرايي نام گرفته است، اما حقيقت اين است كه باوجود همه رنج‌ها و ملامت‌ها، بسياري از مردم ايران، انقلاب را پذيرفته‌اند.[۳۸]


گزارش - 308

در جلسه علني امروز مجلس شوراي اسلامي، مجلس به وزيران جديد كابينه رأي اعتماد داد. در اين جلسه كه به رياست حجت‌الاسلام‌والمسلمين هاشمي رفسنجاني تشكيل شد، پس از تلاوت آياتي از كلام‌الله مجيد، آقاي ميرحسين موسوي نخست‌وزير جمهوري اسلامي، در معرفي آقايان اژه‌اي‌، رفيق‌دوست و حجت‌الاسلام خاتمي سخن گفت. سپس براي رأي اعتماد هريك از سه وزير، رأي‌گيري با ورقه انجام شد كه حجت‌الاسلام سيدمحمد خاتمي به‌عنوان وزير ارشاد اسلامي، آقاي محسن رفيق‌دوست به‌عنوان وزير سپاه پاسداران و حجت‌الاسلام جواد اژه‌اي به‌عنوان وزير مشاور و سرپرست سازمان بهزيستي كشور، مورد تأييد نمايندگان قرار گرفتند.[۳۹]


گزارش - 309

فضاي به‌وجودآمده پس از عمليات محرم در منطقه و خودداري برخي كشورهاي ميانه‌رو حاشيه خليج‌فارس از حمايت علني از عراق، موجبات ناخرسندي مسئولان عراق را فراهم آورده است. هم‌زمان با آغاز اجلاس سران كشورهاي حاشيه خليج‌فارس، راديو صوت‌الجماهير با گلايه از نبود وحدت‌نظر بين اعراب در حمايت نظامي از اين كشور، با ادعاي دفاع از امت عربي در مقابل ايران، خواستار حمايت عملي اين كشورها شد. در بخشي از گزارش اين راديو آمده است: از هر انسان عربي دربرابر اين سكوت رسمي اعراب و اين موضع منفي عربي دربرابر ادامه جنگ تجاوزكارانه ايران عليه عراق، جز تعجب و حيرت برنمي‌آيد و آنچه موجب رنجش و آزردگي بيش‌ازپيش شهروند عربي مي‌شود، آن است كه شاهد هتك حيثيت و شرف عربي و نيز توسعه‌طلبي توسعه‌طلبان در سرزمين عربي باشد، بدون آنكه اعراب، موضع يكپارچه‌اي دربرابر اين‌گونه اقدامات تجاوزگرانه اتخاذ كنند. با علم به اينكه قراردادها، منشورها و مصوبات عربي نيز وجود دارد كه ما و همـه كشورهاي عربي را ملزم مي‌كند تا بدون هيچ تأملي به جانب‌داري از ملت و ارتش شجاع عراق كه از جناح شرقي امت عربي دفاع مي‌كند، مبادرت ورزند. شهروند عربي و همه نيروهاي شريف مترقي و ملي در اين منطقه عربي، صبورانه چشم اميد به ابتكارات هوشيارانه مسئولان اعراب دوخته‌اند تا عراق را ازنظر سياسي، نظامي، اقتصادي و ساير موارد، دربرابر دفع خطرهاي ايراني كه جناح شرقي امت عربي را تهديد كرده است، حمايت و پشتيباني كند.[۴۰]


گزارش - 310

حافظ اسد رئيس‌جمهور سوريه و شاذلي قليبي دبيركل اتحاديه عرب، در جديدترين مواضع خود، ديدگاه‌هايشان را درباره جنگ ايران و عراق ابراز كردند. حافظ ‌اسد رئيس‌جمهور سوريه، در گفت‌وگو با مجله لبناني النهار العربي درباره موضع سوريه دربرابر جنگ و پيشروي نيروهاي ايران در عمليات محرم در آن‌سوي مرز اظهار كرد: موضع ما دربرابر جنگ عراق و ايران از همان روزهاي نخست جنگ، واضح و روشن بوده است. ما حكومت عراق را مسئول اين جنگ مي‌دانيم؛ چراكه براي سرنگوني نظام جمهوري اسلامي ايران جنگ را آغاز كرد و مرزهاي بين‌المللي را زير پا گذاشت. عراق در حمله خود به ايران، چندين شهر مرزي را تصرف و برخي شهرها را بمباران كرده است. وي تأكيد كرد: ما اطمينان داريم ايران حتي به يك وجب از خاك عراق نيز چشمداشتي ندارد.[۴۱] از سوي ديگر، خبرگزاري فرانسه به نقل از يك مقام نزديك به اتحاديه عرب اعلام كرد كه شاذلي قليبي دبيركل اتحاديه عرب، ديروز با سفيران عضو دائم شوراي امنيت و سفيران بازار مشترك اروپا درباره بالاگرفتن مناقشه ايران و عراق گفت‌وگو كرد و خواستار آن شد كه اين دولت‌ها، نگراني خود را از وخيم‌ترشدن اوضاع ابراز كنند و براي پايان‌دادن به جنگ، اقدام مؤثري انجام دهند.[۴۲]


گزارش - 311

امروز سران 6 كشور عرب خليج‌فارس شامل ملك فهد پادشاه عربستان سعودي، زايدبن‌سلطان امير امارات متحده عربي، خليفه‌بن‌حمد امير قطر، سلطان قابوس پادشاه عمان، شيخ جابر الصباح امير كويت و شيخ عيسي‌بن‌خليفه امير بحرين ـ به‌عنوان ميزبان ـ در جزيره كوچكي در چند كيلومتري ساحل بحرين گرد هم آمدند[۴۳] تا اجلاسي كه مقدمات آن را وزيران دفاع اين كشورها چندي قبل در گردهمايي رياض عربستان فراهم كرده بودند و سومين نشست در اين سطح به شمار مي‌آمد، [۴۴]برگزار كنند.* بيشتر اخبار منتشرشده در رسانه‌ها دراين‌باره، به موضوعات جانبي اجلاس مربوط مي‌‌شد. در حاشيـه اين اجلاس، وزير خارجه بحرين گفت: جنگ دو سالة خليج (فارس)، تهديدي براي اعضاي شوراي همكاري خليج (فارس) محسوب مي‌شود.[۴۵] عبدالله بشاره دبيركل شورا نيز از اقدام ايران در نپذيرفتن شرايط صلح ابرازتأسف كرد.[۴۶] علاوه‌براين، فضاسازي مطبوعاتي كشورهاي عضو، عليه ايران به‌گونه‌اي بود كه همه ترديدها را درباره اينكه محوري‌‌ترين موضوع اجلاس، نزديك‌كردن سياست‌ها و عملكردهاي كشورها در يافتن راه‌حل‌‌هاي محدودكردن انقلاب اسلامي است، از بين برد. خبرگزاري رويتر از بحرين اعلام كرد: انتظار ‌مي‌رود جنگ خليج‌فارس موضوع اصلي مورد بحث در نشست سران كشورهاي عضور شوراي همكاري خليج‌فارس باشد.[۴۷] خبرنگار بي‌بي‌سي نيز با بيان ديگري دراين‌باره ‌مي‌گويد: اشغال افغانستان ازجانب شوروي، به‌اضافه تعصب اسلامي كه از انقلاب ايران مايه ‌مي‌گيرد، دولت‌هاي خليج‌فارس را درمعرض تهديد قرار داده است. اين دولت‌ها باوجود قدرت مالي‌شان، ازلحاظ امنيت، ضعيف و دربرابر تهديدات بيروني، بي‌دفاع‌اند. اين خبرگزاري همچنين افزود: بر سر اين نكته كه هيچ خطري خليج‌فارس را تهديد نمي‌كند، اختلاف‌نظر وجود دارد. عربستان از تكرار حادثه‌اي كه 3 سال پيش خانة خدا را در مكه، صحنة زدوخوردهاي خونين كرد، در هراس است؛ بحرين از جمعيت شيعه خود مي‌‌ترسد كه مبادا طرف‌دار آيت‌الله خميني شوند و كويت خوف آن دارد كه جمعيت نسبتاً زياد فلسطيني‌‌اش از كنترل خارج شوند.[۴۸] همين خبرگزاري در گزارش ديگري در آستانه برگزاري اجلاس، درباره نقش محوري‌‌تر عربستان در اين اجلاس اعلام كرد: آگاهان معتقدند، عربستان طرح بي‌سروصدايي را مبني‌بر حضور دريايي تضمين‌شده اما محتاطانة امريكا (در منطقه) پيشنهاد خواهد كرد. امريكا درحال‌حاضر، يك نيروي ضربتي شامل 4 كشتي جنگي و يك ناوشكن از ناوگان خود را در اقيانوس هند در اختيار دارد و از تسهيلات بندري بحرين تحت اقدامات شديد امنيتي استفاده ‌مي‌كند.[۴۹] در اولين روز اجلاس، خبر مهمي درباره مباحث آن مطرح نشد، اما گزارش خبرگزاري يونايتدپرس، تاحدودي بيان‌كننده ميزان تأثير تصميم‌‌گيري سران اجلاس در حوادث منطقه است. اين خبرگزاري به نقل از منابع كشورهاي شركت‌كننده اعلام كرد: اين منابع گفتند، كشورهاي اين شورا، نفوذ ايران به عراق را با نگراني فزاينده‌اي دنبال ‌مي‌كنند. بااين‌همه، اين منابع خاطرنشان كردند كه اجلاس احتمالاً بيش از صدور يك اعلاميه با عبارت‌پردازي‌هاي دقيق، كاري از پيش نخواهد برد؛ اعلاميه‌اي كه در آن، از ايران به‌دليل رد پيشنهادهاي بين‌الملل و ابتكارات كشورهاي اسلامي براي پايان‌دادن به جنگ انتقاد خواهد شد.[۵۰]


گزارش - 312

روزنامه فرانكفورتر روندشاو چاپ آلمان، در مقاله‌اي با نام "كاميون‌داران آلماني براي جنگ خليج‌فارس ‌مي‌رانند،" كمك‌هاي نظامي كشورهاي آلمان، انگليس، فرانسه، امريكا و برخي كشورهاي ديگر به عراق را بازگو كرده است. اين مقاله، علاوه‌بر اطلاعات دقيقي كه از نحوه پشتيباني عراق ارائه كرده، به جزئيات برخي موضوعات ازجمله فعاليت شركت‌هاي ذي‌ربط نيز پرداخته است. مقاله، تركيبي از مشاهدات ميداني، اطلاعات كسب‌شده و تفسير وقايع است. و در آن، تيترهايي با عناوين "بندر عقبه خفته در آرامش، رونق ناگهاني"، "بهره‌گيري از خوان يغماي عراق"، "حمايت‌هاي همه‌جانبه از حكومت بغداد" و "از حضور مشاوران نظامي فرانسوي و انگليسي در عراق بايد مطمئن بود"، به چشم ‌مي‌خورد.*[۵۱]


گزارش - 313

خبرگزاري فرانسه از واشنگتن اعلام كرد: رونالد ريگان رئيس‌جمهور امريكا، با ارسال گزارشي براي كنگره امريكا، محدوديت‌هاي اقتصادي را كه از 14 نوامبر 1979(23 آبان 1358) و پس از ماجراي گروگان‌گيري در سفارت امريكا، درباره ايران اعمال كرده بود، يك سال ديگر تمديد كرد. رئيس‌جمهور امريكا در اين گزارش نوشته است: عادي‌شدن روابط اقتصادي و ديپلماتيك بين ايران و امريكا، به‌اين‌زودي‌ها امكان‌‌پذير نيست. اين خبرگزاري در پايان آورده است: موعد محدوديت‌هايي كه امريكا به‌دنبال ماجراي گروگان‌گيري براي ايران قائل شده، براي سومين‌بار در روز 14 نوامبر منقضي مي‌شود و ريگان پيشنهاد كرده است اين محدوديت‌ها براي يكسال ديگر تمديد شود.[۵۲] روزنامه لوموند نيز با درج خبر تمديد حالت فوق‌العاده در روابط ايران و امريكا نوشته است: رئيس‌جمهور امريكا در يادداشت خود كه آن را تسليم كنگره كرده، تأكيد كرده است: عادي‌شدن كامل روابط اقتصادي و ديپلماتيك درحال‌حاضر نمي‌‌تواند انجام شود. بحران بين دو كشور بسيار كاهش يافته، لكن به‌طوركامل حل نشده است. اين روزنامه در پايان افزوده است: ريگان براي تصميم خود، به موضوعات جنگ ايران و عراق، اشغال افغانستان به‌دست شوروي، اطمينان از وضع داخلي ايران و اصول حل‌وفصل اختلافات برخاسته از مسدودكردن دارايي‌هاي ايران در امريكا، تكيه ‌مي‌كند.[۵۳] تاس خبرگزاري رسمي شوروي، با انتقاد از اين اقدام امريكا، آن را يك عمل خصومت‌آميز عليه ايران توصيف كرد و گفت: ريگان با اتخاذ تصميمي مبني‌بر ادامه حالت فوق‌العاده در روابط امريكا با ايران، درواقع عادي‌شدن روابط بازرگاني و ديپلماتيك خود را با ايران در يك آينده پيش‌بيني‌شدني، غير‌ممكن ساخته است.[۵۴]


گزارش - 314

روزنامه فيگارو (چاپ پاريس) با اشاره به تغيير توازن در جنگ، ارزيابي غلط از توان نظامي عراق را عامل اصلي شكست تهاجم اين كشور به ايران ذكر كرد. اين روزنامه نوشته است: جنگي كه به فراموشي سپرده شده و اغلب اوقات درباره آن غفلت و اهمال شده است، درحال تغييردادن توازن سياسي و راهبردي در منطقه‌اي است كه پرمناقشه‌ترين منطقه دنيا مي‌باشد. حال كه اين جنگ وارد سومين سال خود شده است، عواقبي را به‌دنبال دارد كه بايد آثار و ميدان برد آن سنجيده شود. اين جنگ در ابتدا اكثر ناظران را متعجب ساخت. هنگامي‌ كه صدام حسين تصميم گرفت تا خصومت ديگري را آغاز كند، چنين پنداشت كه با بي‌نظمي عمومي كه در ايران وجود دارد، ارتش عراق مي‌تواند به‌سرعت امتيازاتي را كسب كند، اما قدرت عمل ارتش عراق به‌درستي سنجيده نشده بود. نويسندة مقاله سپس با اشاره به ضعف‌هاي ارتش عراق ازنظر آمادي و ناتواني از به‌دست‌آوردن يك پيروزي در كوتاه‌مدت افزوده است: مشخص بود كه ايران با رهايي‌يافتن از يك شكست فوري، باتوجه‌به برتري بيشتري نسبت به رقيب خود، در صحنه ظاهر خواهد شد، اما موضوع اساسي اين بود كه انتخاب سياسي و راهبردي رهبران ايراني چگونه خواهد بود.[۵۵] فيگارو سپس با اشاره به سياست امريكا در جنگ ايران و عراق نوشته است: ريگان از زمان روي‌كارآمدن، عراق را براي حمايت و پشتيباني انتخاب كرد. وي و دستگاه اداري‌اش، ايران فعلي را يك طرف صحبت قابل‌قبول و مطمئن نمي‌شناسد و درپي آن است تا ارتباط سياسي ـ راهبردي امريكا و اغلب كشورهاي عرب را كه كمكي 45 ميليارد دلاري به بغداد كرده‌اند، نزديك‌‌تر و محكم‌تر كند. همچنين مي‌‌دانيم كه دلواپسي و اضطراب كشورهاي عرب خاورميانه از پيروزي احتمالي ايران، دليل اصلي بي‌‌تحرك ماندن آنها در مقابل جنگ لبنان و اغماض دربرابر سياست امريكا بوده است.[۵۶]


گزارش - 315

امروز مجاهدين مسلمان عراقي چند عمليات نظامي در داخل خاك اين كشور انجام دادند كه سبب واردآمدن تلفاتي به نيروهاي نظامي عراق شد. بنابرگزارشي، يك خودرو "زيل" در مقابل شهرك "نالپاريز" در پاسگاهي به نام "كلون" روي مين رفت و 8 سرنشين آن كشته يا زخمي شدند.[۵۷] در عمليات ديگري، يك پايگاه نظامي در استان كردستان عراق به نام "لارهمراه" با خمپاره هدف قرار گرفت كه براثر آن 2 نفر كشته و چند تن مجروح ‌شدند. در حمله مشابهي، يك پايگاه به نام "دلبر" در همين استان، هدف قرار گرفت كه 3 كشته و چند مجروح بر جاي گذاشت.[۵۸]

ضميمه گزارش312: مقاله روزنامه فرانكفورتر روندشاو درباره حمايت‌هاي همه‌جانبه انگليس، فرانسه، امريكا و... از عراق در جنگ عليه ايران بخش‌هايي از مقاله روزنامه فرانكفورتر روندشاو به اين شرح است: بندر عقبه، واقع در بخش شمال‌شرقي بحر احمر، عمدتاً روزهاي فراغت غواصان و علاقه‌مندان به اسكي روي آب را تا دو سال اخير به خود اختصاص مي‌داد. اين شهرك اردني، با هتل‌هاي‌ تروتميزش در رقابت با شهر اسرائيلي ايلات ـ كه تقريباً در 2 كيلومتري آن قرار دارد ـ بين سازمان‌‌هاي جهانگردي بين‌المللي از نام و اعتباري برخوردار است. بندر تجاري اين شهر، بيشتر در خدمت تأمين نيازمندي‌‌هاي پادشاهي هاشمي و صدور فسفات و خاكستر چوب از تركيبات پتاسيم بوده است. اين بندر روزهاي فراغت كه مزّين به كوهسارهاي مثال‌زدني است، زماني ارزش قدم‌زدني چند را براي سياسيوني كه شاه حسين در كاخ نزديك به مرز همسايه يهود خود، به‌طور رسمي از آنان پذيرايي مي‌كرد، داشت. عقبه خفته در آرامش، از همان ابتداي جنگ (ايران و عراق) رونقي ناگهاني يافت، يعني از سپتامبر 1980، زماني‌ كه بصره تنها بندر عراق، زير آتش قرار گرفت (اكنون نيز به ميدان رزم تبديل شده است) و عراق ناگزير به متوقف‌كردن كشتيراني در آن شد. عراق، زماني‌ كه به واهي‌بودن اميدش به سقوط سريع حكومت تهران پي برد، ناگزير ‌مي‌بايستي تداركات خود را براساس راه‌هاي طويل همراه با مخارج سنگين، ازطريق كويت در جنوب، از راه تركيه و همچنين تا اوايل بهار سال جاري ازطريق سوريه و اردن سازماندهي مي‌كرد. نخستين بار شاه حسين اردني، حمايت خود را از دولت عراق به‌عنوان مهم‌ترين چرخش تداركاتي بين‌النهرين اعلام كرد. از آن زمان تاكنون، كاميون‌هاي شركت‌هاي كوچك و بزرگ حمل‌ونقل بين‌المللي ـ كه هرگونه مخاطره را به جان خريده‌‌اند ـ به‌منظور پيروزي دولت بعثي به رياست‌جمهوري صدام حسين، سپر به سپر و پشت سر هم، در خط سير عقبه ـ بغداد در حركت‌اند و از روغن، خرما، گازوئيل، شيرخشك و باروت گرفته تا ميخ و جاده صاف‌كن‌‌هاي غول‌پيكر، يعني تمام آنچه سرزمين بين دجله و فرات براي ادامه حيات خويش نيازمند آن است، وارد عراق مي‌كنند.

بهره‌گيري از خوان يغماي عراق براي نمونه، "هلموت مانتس" (Helmut mantz) اهل "لودن شايد" (Lodenscheid) (يكي از شهرهاي كوچك آلمان غربي)، يك و نيم سال است كه همانند مورچه‌اي سخت‌كوش، جاده 2500 كيلومتري عقبه ـ بغداد را با كاميون شخصي خود طي مي‌كند، تا در هر سفر، ذره‌اي از خوان يغماي عراق بهره گيرد. يك شركت ديگر حمل‌ونقل در شهر دورن (Duren) واقع در ايالت "راين لاند"، باوجود ازدست‌دادن چند تانكر، 50 دستگاه از كاميون‌هاي خود را در اين جاده به كار گرفته است و رانندگان آلماني آن، مصطلح به "كاميون‌دار"، هر بار اين مسير را با اجرتي بالغ‌بر 1000 مارك پشت سر ‌مي‌گذارند و يك كاميون‌دار كاركشته قادر است 6 تا 8 بار در ماه، اين مسير را طي كند. يك كارخانه كاميون‌سازي آلماني كه سهم بزرگي از اين معامله را به خود اختصاص داده است، 4000 دستگاه از كاميون‌هاي پرقدرت خود را، كه ارزش هريك بالغ‌بر 000,200 مارك ‌مي‌باشد، با شرايطي در اختيار شركت حمل‌ونقل زميني عراق ـ اردن قرار داده است. اين شركت، محموله را تضمين كرده است و طبق قرارداد، كاميون‌ها پس از 2 سال به تملك او درمي‌آيند كه البته بايد در اين مدت، قيمت خريد كاميون حاصل شده، سودي نيز عايد شود. تحت چنين شرايطي، نمي‌‌توان دستمزدهاي رايج در آلمان را پرداخت كرد. يك شركت مقاطعه‌كار جزء به نام cedarco international كه در سوئيس به ثبت رسيده است و دفتر مركزي آن در پاريس و امان قرار دارد، به نمايندگي ازطرف Walid Awni Katuri, Zaghhlul، انجام‌دادن حمل‌ونقل را با استخدام 600 راننده بعضاً ناشي، عمدتاً فيليپيني، تايلندي، هندي و اخيراً نيز مصري به عهده گرفته است. اين شركت‌ها، از آغاز حملات گسترده ايران در منطقه شط‌العرب، بدون چون‌وچرا مجبور به حمل‌ونقل وسايل نظامي ازقبيل اسلحه، مواد منفجره و مهمات هستند. روش‌هاي خام‌كردن ازسوي مديران تداركاتي ارتش عراق در بندر عقبه، ميان‌تهي ولي مؤثر است: فيليپيني‌ها و تايلندي‌ها از زمين‌هاي خود (اين اصطلاح براي دست‌انداختن عرب‌ها به‌كار ‌مي‌رود) مأمور حمل سيمان ‌مي‌شوند. زماني ‌كه وارد بندر شدند، به اسكله‌اي هدايت مي‌شوند و بارگيري كالاي مهم انجام ‌مي‌گيرد. در اين زمان، گذرنامه‌هاي رانندگان اخذ ‌مي‌شود و بدين‌ترتيب، خارجي‌هاي نامطلوب را كه در هر لحظه مي‌توان اخراج كرد، در خفت نگاه داشته و هيچ راهي جز اطاعت برايشان باقي نخواهد ماند و بالاخره سفر به‌سوي بغداد در مشايعت و حفاظت نظامي آغاز مي‌شود. تشريفات گمركي و اسناد و مدارك عبورومرور كالا كه منبع دردسر"كاميون‌داران عادي" است، وجود خارجي و محلي از اعراب ندارد. در اواخر ماه ژوئيه، انفجاري مهيب رخ داد. درباره چگونگي اين حادثه، دو نقل متفاوت در عقبه به ‌گوش مي‌رسد: بنابر گفته‌اي‌، كاميوني حامل مواد منفجره، واژگون و منفجر شد. آن‌گونه كه ادعا مي‌شود، رانندگان توانستند به‌موقع خود را از مهلكه نجات دهند، اما آنچه مسلم ‌است، 7 تا 8 سرباز عراقي جان خود ‌را در اين حادثه از دست داده‌اند. طبق اظهارنظر ديگري، پس‌ از حريق، 4 كاميون منفجر شد و غير‌از سربازان عراقي، يك راننده هندي نيز جان خود را از دست داد. همان‌طوركه گفته مي‌شود، به اين سربازگيري اجباري از "كاميون‌داران" وامانده جهان سوم "به‌دليل نگراني از معاملات انضمامي" پس ‌از جنگ، بي ‌هيچ اعتراضي بايد گردن نهاد. بديهي است كه فقط آلماني‌ها نيستند كه به اين روش‌ها تن مي‌دهند، بلكه يك كارخانـه دولتي اتريشي نيز تحت همان شرايط چنين روش‌هايي را مي‌پذيرد.

حمايت‌هاي همه‌جانبه از حكومت بغداد درحال‌حاضر، 12 هزار كاميون يدك‌كش و تانكر، فقط در عقبه در ليست قرار دارند كه بين 4 تا 5 هزار دستگاه از آنها روزانه در مسير بحر احمر و بين‌النهرين درحركت‌اند. يك راننده كاركشته و خوش‌شانس، اين فاصله را سه‌روزه پشت سر مي‌گذارد. از طرف ديگر، همواره 60 تا 70 كشتي در خليج در انتظار باراندازي به ‌سر مي‌برند كه بين آنها كشتي‌هاي حامل سلاح‌هاي شوروي، چكسلواكي، روماني و بلغارستان ديده مي‌شود. درعين‌حال، اين بازار معاملات به‌هيچ‌وجه منحصر به شرق نمي‌شود و مشاوران نظامي فرانسوي و انگليسي نيز در عراق حضور دارند، ولي اينكه تا چه اندازه اين كشورها در مراوده‌ها و معاملات تسليحاتي دست‌اندركار باشند، معلوم نيست. امريكايي‌ها نيز در اين معاملات دخالت دارند: كارشناس مشهوري به ‌نام "كاپيتان لي" (captain lee) بر بارگيري و باراندازي مواد منفجره حساس "ساخت امريكا" در بندر عقبه و بنادر كشورهاي عرب خليج‌فارس نظارت ‌دارد.[۵۹]



منابع و مآخذ روزشمار 1361/08/18

  1. ↑ . سند شماره 73 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: عمليات محرم، گزارش راوي لشكر 3 فتح، (راوي: محسن رخصت‌طلب)، 18/8/1361، ص27.
  2. ↑ روزنامه كيهان، 19/8/1361، ص2.
  3. ↑ روزنامه كيهان، 20/8/1361، ص18، اطلاعيه 1117، ستاد مشترك ارتش؛ و ـ سند شماره 58211 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا ـ معاونت عمليات و اطلاعات (مد عمليات)، شماره 234، تاريخ 20/8/1361، ص4.
  4. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 20/8/1361، ص2؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 18/8/1361، ص4.
  5. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 236، تاريخ 20/8/1361، صص 39 ـ 34، راديو صوت‌الجماهير، 19/8/1361.
  6. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 23/8/1361، صص 2 و 9، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  7. ↑ واحد مركزي خبر صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن راديوهاي بيگانه، 19/8/1361، ص9، به ‌نقل ‌از راديو بي‌بي‌سي، 18/8/1361.
  8. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 235، تاريخ 19/8/1361، صص 27 ـ 25، راديو بي‌بي‌سي، 18/8/1361.
  9. ↑ مأخذ 7، صص 7 و 8، راديو بي‌بي‌سي، 18/8/1361.
  10. ↑ مأخذ 2.
  11. ↑ سند شماره 350370 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از واحد اطلاعات و بررسي‌هاي سياسي تأميني قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به فرماندهي قرارگاه مركزي حمزه سيدالشهدا(ع) شماره 5، تاريخ 24/8/1361، ص3؛ و ـ سند شماره 58230 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا معاونت عمليات و اطلاعات (مد عمليات)، شماره 235، تاريخ 21/8/1361، ص1.
  12. ↑ مأخذ11، بخش اول، ص4؛ و ـ سند شماره 345590 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ناحيه ژاندارمري كردستان (ركن سوم) به مقام استاندار كردستان، 19/8/1361.
  13. ↑ سند شماره 218078 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات و تحقيقات كميته مركزي انقلاب اسلامي، خبرنامه سياسي و اطلاعاتي، شماره 18، تاريخ 3/9/1361، ص10.
  14. ↑ سند شماره 58216 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري، از ستاد قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به ستاد مركزي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، شماره 2، تاريخ 20/8/1361، ص3.
  15. ↑ سند شماره 320819 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از شهرباني استان كردستان به استاندار محترم استان كردستان، 22/8/1361.
  16. ↑ مأخذ 11، بخش اول، ص1؛ و ـ مأخذ 3، بخش دوم، ص1.
  17. ↑ مأخذ 11، بخش اول، ص2.
  18. ↑ سند شماره 79396 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي‌، از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (واحد طرح و عمليات) به ستاد مركزي، شماره 238، تاريخ 29/8/1361؛ و ـ سند شماره 103839 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه سپاه پاسداران انقلاب، شماره 188، تاريخ 1/9/1361، ص3.
  19. ↑ سند شماره 89195 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش امنيتي مناطق ده‌گانه، از مركز فرماندهي سپاه به فرماندهي كل، آبان 1361، منطقه 7، ص29؛ و ـ مأخذ 14، ص3.
  20. ↑ روزنامه كيهان، 18/8/1361، ص3.
  21. ↑ مأخذ 13، ص7؛ و ـ مأخذ 5، ص9، رشت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/8/1361.
  22. ↑ سند شماره 103808 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، شماره 183، تاريخ 24/8/1361، ص1؛ و ـ سند شماره 218077 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات و تحقيقات كميته مركزي انقلاب اسلامي، خبرنامه سياسي و اطلاعاتي، شماره 17، تاريخ 20/8/1361، ص38.
  23. ↑ سند شماره 79297 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد منطقه 9 اطلاعات به ستاد مركز اطلاعات، 24/8/1361.
  24. ↑ مأخذ 13، ص22.
  25. ↑ مأخذ 13، ص20.
  26. ↑ مأخذ 3، بخش اول، ص19.
  27. ↑ مأخذ 4، بخش اول، ص2.
  28. ↑ مأخذ 3، بخش اول، ص2؛ و ـ روزنامه جمهوري اسلامي، 19/8/1361، ص4.
  29. ↑ مأخذ 4، بخش دوم، ص2.
  30. ↑ مأخذ 2، ص1.
  31. ↑ مأخذ 20، ص1؛ و ـ مأخذ 4، بخش دوم، ص4؛ و ـ مأخذ20، ص20؛ و ـ مأخذ 4، بخش دوم، ص13.
  32. ↑ مأخذ 4، بخش دوم، ص4، قم.
  33. ↑ مأخذ20، ص2.
  34. ↑ مأخذ 2، ص17.
  35. ↑ مأخذ 2، ص1.
  36. ↑ مأخذ 2، ص20.
  37. ↑ مأخذ20، ص19.
  38. ↑ مأخذ 8، صص 20 و 21، راديو امريكا، 18/8/1361.
  39. ↑ مأخذ 4، بخش دوم، ص2.
  40. ↑ مأخذ 8، 19/8/1361، صص 43 و 44، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 18/8/1361.
  41. ↑ مأخذ20، ص20.
  42. ↑ سند شماره 213635 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: خبرها و نظرها (نشرية اطلاعاتي ـ سياسي ـ خارجي)، دفتر مطالعات و پژوهش‌هاي وزارت امور خارجه، شماره 322، تاريخ 19/8/1361، ص3.
  43. ↑ مأخذ 5، صص 30 و 31، راديو اسرائيل، 19/8/1361.
  44. ↑ مأخذ 4، بخش دوم، ص16.
  45. ↑ مأخذ 7، ص5 راديو صداي امريكا، 18/8/1361.
  46. ↑ مأخذ 7، ص7، راديو صداي امريكا، 18/8/
  47. ↑ مأخذ 8، صص 13 و 14، بحرين ـ خبرگزاري رويتر، 18/8/1361.
  48. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 234، تاريخ 18/8/1361، صص 24 و 25، راديو بي‌بي‌سي، 17/8/1361.
  49. ↑ دفتر سياسي سپاه، نشريه رويدادها و تحليل‌ها، شماره 47، تاريخ 11/9/1361، ص45، راديو بي‌بي‌سي.
  50. ↑ مأخذ 42، ص1.
  51. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 18/8/1361، ص3.
  52. ↑ مأخذ 4، بخش دوم، ص16.
  53. ↑ مأخذ 5، ص21، پاريس ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/8/1361.
  54. ↑ مأخذ 5، ص20، مسكو ـ خبرگزاري فرانسه، 19/8/1361.
  55. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 268، تاريخ 22/9/1361، ص2، پاريس ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 21/9/1361.
  56. ↑ همان، ص4، پاريس ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 21/9/1361.
  57. ↑ سند شماره 346683 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از لشكر28 (ركن2) به فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (ركن2)، 24/8/1361.
  58. ↑ مأخذ 4، بخش اول، ص2.
  59. ↑ مأخذ 51، ص3.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1361.08.18&oldid=2684»