1361.09.01

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.09.1
نام‌های دیگر یک آذر
تاریخ شمسی 1361.09.1
تاریخ میلادی 22 نوامبر 1982
تاریخ قمری 6 صفر 1403



گزارش -512

امروز ارتش عراق به‌تلافي شكست در عمليات محرم در مقابل نيروهاي اسلام با حمله به ارتفاعات مشرف به شرهاني، كوشيد تا جاده شرهاني را تصرف كند كه موفقيتي به دست نياورد، اما واحدهاي توپخانه عراق با گلوله‌باران شهرهاي خرمشهر و آبادان كوشيدند بخشي از اين شكست‌ را جبران كنند. با گذشت حدود دو هفته از پايان عمليات محرم و تثبيت كامل اهداف عمليات، امروز ارتش عراق با 3 تيپ، 3 گردان مستقل و پشتيباني 7 گردان توپخانه در دو محور در ارتفاعات مشرف بر شرهاني، به‌قصد تصرف جاده شرهاني به مواضع لشكر14 امام حسين(ع) و تيپ84 ارتش حمله كرد.[۱] ارتش عراق كه ضمن به‌كارگيري تانك و نفربر، از پشتيباني شديد آتش توپخانه نيز برخوردار بود، در ساعات اوليه موفقيت‌هايي را به دست آورد، ولي نيروهاي خودي با رخنه در مواضع دشمن و تصرف برخي مناطق پس از 6 ساعت نيروهاي مهاجم را به عقب راندند.[۲] شدت درگيري و مقاومت نيروهاي خودي به‌حدي بود كه مركز فرماندهي قرارگاه كربلا در گزارش اين عمليات به ستاد فرماندهي اين قرارگاه نوشت: به‌رغم استفاده دشمن از موشك‌هاي شيميايي و آتش‌زا در اين عمليات و نيز پشتيباني 7 گردان توپخانه و 3 گروهان تكاور از آن، صحنه نبرد شبيه حماسه‌آفريني‌هاي رزمندگان اسلام در چزابه بود.[۳] در اين درگيري، تيپ‌هاي 504، 704 و 701 ارتش عراق متحمل خسارات سنگيني شدند كه طي آن 300 تن از نيروهاي مهاجم كشته و تعدادي نيز مجروح شدند و 20 تن به اسارت نيروهاي خودي درآمدند.[۴] هم‌زمان با حركت ارتش عراق در منطقـه عملياتي محرم و آشكارشدن شكست يگان‌هاي آن در اين منطقه، بار ديگر شهرهاي آبادان و خرمشهر هدف آتش توپخانه‌هاي ارتش عراق قرار گرفت و امروز نيز علاوه‌بر واردآمدن خسارت‌هاي مالي، 2 نفر از اهالي اين شهرها شهيد و 8 نفر مجروح شدند.[۵]


گزارش -513

امروز محسن رضايي فرمانده كل سپاه، گزارشي از حملات شيميايي عراق در منطقـه عملياتي محرم به آقاي هاشمي رفسنجاني داد. نماينده امام در شوراي عالي دفاع، اين اقدام عراق را شروع حركتي خطرناك توصيف كرد. آقاي هاشمي رفسنجاني دراين‌باره مي‌نويسد: «آقاي [محسن] رضايي اطلاع داد كه امروز صدامي‌ها در جبهـه عمليات محرم با گازهاي اشك‌آور و شيميايي حمله كرده‌اند و نيروهاي ما كمي عقب نشسته‌اند، ولي با حملـه مجدد، عراقي‌ها را عقب رانده‌اند. شروع حركت خطرناكي است. بعث عراق دچار مشكلات جدي در جبهه‌ها شده است و حاميان مستكبرش هم ناراحت‌اند. قاعدتاً هر كاري از دستشان برمي‌آيد براي نجات صدام و جلوگيري از پيروزي ما كوتاهي نخواهند كرد. بايد براي دفاع از اين سلاح خطرناك فكري بكنيم.»[۶]


گزارش -514

به‌دنبال حمله روز گذشته هواپيماهاي عراقي به پايانه نفتي خارك، روزنامة الثوره، ارگان حزب بعث عراق، اين اقدام را بخشي از يك طرح نظامي براي محاصره اقتصادي ايران خواند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نوشته الثوره: «ترمينال نفتي ايران در جزيره خارك يكي از اهداف نيروهاي مسلح عراق براي تحميل يك محاصره اقتصادي بر رژيم ايران است.» اين روزنامه در اظهارنظري درباره اعلام نابودكردن 5 تانكر نفتكش در جزيره خارك، روز گذشته نوشت: «تأسيسات موجود در جزيره خارك به‌مثابه يكي از تسهيلات مهم تأمين قدرت رژيم ايران براي ادامه اين جنگ است.» رزم روز شنبه يك هشدار عملي در تأييد اعلام آب‌هاي ارضي ايران به‌عنوان منطقه‌اي ممنوعه ازسوي عراق است و اينكه شركت‌هاي نفتي كه خطر اعزام كشتي‌هاي خود را به جان مي‌خرند، تنها مسئول نتايج حاصله از ضربات عراقي‌ها مي‌باشند. الثوره در ادامه نوشته است: حملـة اخير به تأسيسات اصلي بارگيري نفت ايران، اولين و آخرين حمله نبوده و نخواهد بود. اين حمله انعكاس توانايي عراق به واردآوردن خسارات بيشتر به تسهيلات حياتي اقتصاد ايران است. اين روزنامه مدعي شده است: بعد از اينكه ايران به همه تلاش‌ها براي خاتمه صلح‌آميز جنگ پاسخ رد داد، عراق خود را موظف به ضربه‌زدن قاطع به هر هدفي دانسته است كه اين امر به توانايي دشمن در به‌درازاكشاندن اين جنگ كمك مي‌كند. الثوره تأكيد كرده است: مادام كه دشمن بر ادامه جنگ پافشاري و تلاش مي‌كند به حاكميت ما آسيب رساند، هيچ چيز ما را از ضربه‌زدن بازنمي‌دارد.[۷] در همين حال، 2 عدد مين شناور دريايي در فاصله 24 و 18 مايلي جنوب جزيره خارك كشف و به‌وسيله بالگردهاي گشتي نيروي دريايي خنثي شد.[۸]


گزارش -515

طبق اطلاعاتي كه به واحد بررسي‌هاي سياسي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) رسيده است، حزب دمكرات 6 نفر از 7 پاسداري را كه در زمستان گذشته در جاده نقده ـ پيرانشهر به گروگان گرفته بود، به شهادت رسانده است.[۹] يكي از اهالي پيرانشهر نيز به‌دست عناصر اين حزب ترور شده، به شهادت رسيده است.[۱۰] در ادامه پاك‌سازي محور سردشت ـ مهاباد، 15 كيلومتر از اين محور ازجمله 14 روستا پاك‌سازي شد و غنائم فراواني به دست نيروهاي خودي افتاد.[۱۱] امروز 2 نفر از عناصر حزب دمكرات هم خود را به سپاه مهاباد معرفي و امان‌نامه دريافت كردند.[۱۲]


گزارش -516

در ادامـه فعاليت‌هاي تروريستي گروه‌هاي ضدانقلاب در شهرهاي مختلف كشور، يك عمليات ترور و دو بمب‌گذاري انجام شد و تعدادي از افراد وابسته به اين گروه‌ها نيز كشته يا دستگير شدند. عوامل سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در حدفاصل روستاي وليلا ـ آتو در منطقه سوادكوه، به 8 نفر از نيروهاي سپاه حمله و آنان را زخمي كردند. 4 نفر از زخمي‌ها سرپايي معالجه‌شده و 4 نفر ديگر نيز بستري شدند.[۱۳] در ميدان شهداي تهران نيز يك بمب قوي كه در مقابل كارخانـه كفش ايران كار گذاشته شده بود، خنثي شد.[۱۴] يك بمب 4 كيلويي با خرج تي.ان‌.تي. در ميدان امام حسين تهران نيز فقط 5 دقيقه قبل از انفجار كشف و خنثي شد. اين بمب، درست در محل رفت‌وآمد مردم قرار داشت.[۱۵] همچنين يكي از نيروهاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) هنگام فرار از يكي از مرزهاي آذربايجان شرقي، پس از اصابت گلوله كشته شد.[۱۶] در قزوين نيز نيروهاي كميته به 2 نفر كه به نظر زن و شوهر مي‌رسيدند، مشكوك شده، آنان را دستگير كردند، ولي هر 2 نفر با خوردن سيانور اقدام به خودكشي كردند. پس از رساندن آنها به درمانگاه، زن فوت كرد و مرد معالجه شد.[۱۷] در بوشهر هم يكي از وابستگان به سازمان مجاهدين خلق (منافقين) كه تعدادي اسلحه به همراه داشت، دستگير شد.[۱۸] يكي از اعضاي اين سازمان هم كه عضو تشكيلات بوشهر بود، در شيراز شناسايي و دستگير شد.[۱۹]


گزارش -517

پناهنده شدن دو تبعه و يك سرباز عراقي و نيز تظاهرات مردم شهر سليمانيه عليه حكومت ازجمله اخبار داخلي عراق در اين روز بود. دو نفر از اتباع عراقي با عبور از مرزهاي غربي خود را به نيروهاي سپاه معرفي كردند.[۲۰] همچنين يك سرباز عراقي با فرار از زندان آن كشور و رفتن به كويت، ازطريق آب‌هاي خليج‌فارس وارد بندر بوشهر شد و با تسليم خود به مقامات اين استان درخواست پناهندگي كرد، روزنامـه كيهان با درج اين خبر مي‌افزايد: اين سرباز كه در جبهه‌هاي جنگ بوده است، به‌دليل مخالفت با سياست رژيم بعثي و فعاليت براي سرنگوني اين حكومت و استقرار نظام جمهوري اسلامي در آن كشور، در دادگاه نظامي عراق به زندان محكوم شده بود.[۲۱] امروز همچنين تظاهرات گسترده‌‌اي عليه رژيم عراق در شهر سليمانيه برگزار شد كه به درگيري ميان نيروهاي نظامي و تظاهركنندگان انجاميد و درپي آن عده‌‌اي از مخالفان حكومت كشته يا مجروح شدند.[۲۲]


گزارش -518

درپي استقبال مردم براي حضور در جبهه‌هاي جنگ، امروز نيز تعداد زيادي از نيروهاي داوطلب بسيجي از شهرهاي مرند، مياندوآب، اردبيل، اراك، فريدون‌كنار، تويسركان و قادرآباد به جبهه‌هاي جنگ اعزام شدند.[۲۳]


گزارش -519

آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور ايران كه براي شركت در مراسم تشييع پيكر 42 تن از شهداي اصفهان در عمليات محرم به اين شهر سفر كرده بود، طي سخناني در جمع نيروهاي سپاه پاسداران در پادگان غدير اصفهان، شرط سوم ايران براي صلح با عراق را تنبيه متجاوز اعلام كرد. وي درارتباط‌با وقايع اخير لبنان گفت: انتقام انقلاب اسلامي و فتوحات شما از مردم مظلوم لبنان و فلسطين گرفته شد. ابرقدرت‌هاي شرق و غرب در سطح بالا، دست در دست هم گذاشته و در اين بخش توافق كرده‌اند. يكي جنايت و ديگري سكوت كرد و بالاخره دروغ خود را آشكار كردند، دولت‌هاي مرتجع منطقه نيز هرچه توانستند اهداف امريكا را به تحقق نزديك كردند و اين امر سبب شده است كه مسئوليت و تكليف ما از هميشه سنگين‌تر باشد. ما در قالب يك دولت در مقابل حوادث قرار نمي‌گيريم، بلكه به‌عنوان مجموعـه‌اي بزرگ و متشكل از 40 ميليون انسان سخن مي‌گوييم و اعلام مواضع مي‌كنيم. به‌ همين دليل هم هست كه تاكنون شكست نخورده‌ايم و بعد از اين هم شكست نخواهيم خورد. رئيس‌جمهور پس از آن، با اشاره به سفرهاي مكرر هيئت‌هاي صلح گفت: امروز دفاع ما فقط دفاع از مرزهاي كشور و مردممان نيست، بلكه دفاع از آرمان نزديك به يك ميليارد مسلمان، يعني اسلام زندگي‌ساز است؛ لذا هيئت‌‌هاي صلحي كه تاكنون آمده‌اند و بعد از اين هم ممكن است بيايند، هرگاه حرف حق ما را شنيده‌اند پاسخي در مقابل آن نداشته‌اند. ما شرط سوم خود را براي صلح به همه ملت‌هاي منطقه مربوط مي‌دانيم و آن تنبيه رژيم متجاوز عراق است و روي آن اصرار داريم، آن هم فقط به‌خاطر صلح و آرامش منطقه و كوتاه‌كردن دست تجاوزگران، و اين سخن ما است كه تاكنون گفته‌ايم و پس از اين نيز خواهيم گفت.[۲۴]


گزارش -520

ميرحسين موسوي نخست‌وزير ايران، در مصاحبه‌اي مطبوعاتي ديدگاه‌هاي دولت را درباره برخي موضوعات نظامي و سياسي عنوان كرد. وي درمورد نتايج اقدامات قرارگاه حمزه سيدالشهدا در پاك‌سازي جاده پيرانشهر ـ سردشت گفت: اين يك پيروزي بسيار بزرگ است و كمر ضدانقلاب را در آذربايجان غربي شكست. ملت ما از فرزندان شريف خود و از اين مقلدين حقيقي امام امت قدرداني مي‌كند. من اميدوارم با تثبيت حاكميت سياسي، دولت بتواند كارهاي عمراني خود را براي مردم محروم كُرد شروع كند. وي افزود: امروز مردم كردستان بيش از هميشه پي برده‌اند كه اين گروهك‌هاي وابسته باعث فقر و محروميت و عقب نگاه داشته‌شدن آنها شده‌اند و عمليات تا محو كامل ضدانقلاب در كردستان و آذربايجان غربي ادامه خواهد يافت. نخست‌وزير درمورد دليل پذيرفته‌نشدن سفير كشور فرانسه براي اجراي مأموريت در تهران، گفت: در تهران و بسياري از شهرهاي جنگ‌زده افراد بسياري با سلاح‌هاي فرانسوي به شهادت رسيده‌اند. فرانسه جنايتكاراني چون منافقين را حمايت مي‌كند و وام تضمين‌شده (قرض) يك ميليارد دلاري ملت مستضعفمان را نگه‌ داشته است. من فكر مي‌كنم با اين اوصاف آمدن سفير فرانسه به كشور ما بي‌فايده است. ما به فرانسه مي‌گوييم كه شما در جنايات صدام سهيم هستيد، شما در انفجارهايي كه زن و فرزند مردم را در كوچه و خيابان‌ها به خاك و خون كشيده، سهيم هستيد، ميراژهاي شما شهرهاي ما را به آتش مي‌كشند و شما پولي را كه متعلق به تك‌تك ملت 40 ميليوني ماست، به‌رغم حكم دادگاه خودتان نگه داشته‌ايد، آمدن سفير شما چه فايده‌‌اي دارد.[۲۵]


گزارش -521

در بيشتر گمانه‌زني‌ها، جنگ ايران و عراق و تلاش عربستان براي متقاعدكردن الجزاير براي ميانجيگري اين كشور در جنگ، محور مذاكرات ملك فهد و شاذلي‌بن‌جديد در الجزاير ذكر شده است. ازجمله خبرگزاري فرانسه به نقل از آگاهان سياسي اعلام كرد، در اين مذاكرات كه پشت درهاي بسته ادامه يافت، موضوع جنگ عراق عليه ايران كه تحولات آن موجب نگراني حاميان صدام گرديده، بررسي شده است.[۲۶] راديو اسرائيل نيز به انعكاس اين خبر پرداخت و گزارش داد: مذاكرات كاملاً سري انجام شده، اما منابع موثق و بسيار آگاه خاطرنشان كرده‌اند كه موضوع اصلي اين مذاكرات، خاتمه‌دادن به جنگ ميان عراق و ايران بوده است، چون اين جنگ درحال‌حاضر خطري عليه ثبات و امنيت كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس به شمار مي‌رود. ناظران مي‌گويند كه ملك فهد از ميزبان الجزايري‌اش خواهد خواست باتوجه‌به منزلتي كه الجزاير نزد ايران دارد، براي حل درگيري عراق و ايران بر تلاش‌هاي خود بيفزايد. منابع موثق در پايتخت الجزاير اعلام كرده‌اند كه الجزاير امروز آمادگي‌اش را براي ازسرگيري مذاكرات با ايران به‌منظور متوقف‌ساختن جنگ خليج(فارس) اعلام كرده و ملك فهد نيز به‌نوبه خود وعده داده است كه عراق در زماني‌ كه ايران تعيين كند، با آتش‌بس موافقت كند. اين پاسخ مثبت الجزاير، ملك فهد را به برقراري تماس تلفني با صدام حسين تشويق كرده و فهد در اين تماس، نتايج مذاكراتش را در الجزاير‌، به اطلاع صدام رسانده است. ملك فهد ادعا كرده كه عراق آمادگي خود را براي برقراري آتش‌بس با ايران نه از روي ضعف، بلكه ازجهت ميل به برقراري صلح و امنيت در منطقه اعلام كرده است.[۲۷]


گزارش -522

آستان قدس رضوي با صرف هزينه‌‌‌اي بالغ‌بر 900 ميليون ريال، خيابان‌كشي، آماده‌سازي كارگاه‌ها، راه‌اندازي جايگاه توزيع بنزين و ساخت چند واحد مسكوني نمونه را در شهر هويزه به پايان رساند و دو كوره آجرپزي نيز در اين شهر آغاز به كار كرد. حجت‌الاسلام واعظ طبسي، توليت آستان قدس رضوي، با اعلام اين خبر افزود: اساساً بازسازي هويزه به دو بخش اقتصادي و مسكوني تقسيم شده است و هم‌اكنون بيشترين فعاليت بازسازي در بخش اقتصادي انجام مي‌شود. براي تسريع بازسازي، بخشي از مصالح مانند سيمان، آهن، ماسه و آجر از تهران تأمين مي‌شود و ستاد بازسازي هويزه بيشترين نيازهاي خود را از تهران و اصفهان تأمين مي‌كند. وي همچنين گفت: «استقبال نيروهاي مردمي استان خراسان براي شركت در بازسازي هويزه بسيار خوب است و نيروهايي از سازمان‌هاي اداري و غيراداري نيز به هويزه رفته و سرگرم فعاليت هستند و اميد است با فرارسيدن فصل سرما و كاهش فعاليت‌هاي ساختماني در استان خراسان، تعداد بيشتري نيروي ساختماني به هويزه بروند. از زماني‌ كه بازسازي هويزه به‌وسيله آستان قدس رضوي اعلام شد، مردم با اعتقاد و اعتمادي كه نسبت به آستان قدس (به حضرت امام رضا(ع)) دارند، از دادن هرگونه كمك‌هاي نقدي و نيروي انساني دريغ نكرده‌اند.»[۲۸]


گزارش -523

در وضعيتي كه محافل سياسي منطقه تاحدودي تحت‌تأثير موفقيت‌هاي ايران در عمليات‌هاي مسلم‌بن‌عقيل و محرم قرار دارند، امروز مسئولان ايراني ميزبان 4 هيئت سياسي ـ اقتصادي بلندپايه از كشورهاي كره شمالي، مجارستان، هند و پاكستان بودند. هيئت اقتصادي ـ بازرگاني كره شمالي كه به رياست معاون اقتصاد خارجي اين كشور به ايران آمده است، در ديدار با آقاي بهزاد نبوي وزير صنايع سنگين و يك هيئت اقتصادي ـ بازرگاني ايراني، با ابراز علاقه و آمادگي درباره گسترش روابط اقتصادي في‌مابين، در زمينه‌هاي گوناگون بازرگاني ازجمله خريد برج انتقال نيروي كارخانه ذوب روي و سرب، ده هزار تن آهن‌آلات پليت و كود شيميايي از اين كشور مذاكره كردند.[۲۹] گروه اقتصادي مجارستان كه به سرپرستي وزير دارايي اين كشور (اشتوان هتني) در تهران به سر مي‌برد، در ملاقات‌هايي با نخست‌وزير، وزير امور خارجه و وزير كشاورزي درخصوص توسعه روابط و مبادلات تجاري، گفت‌وگو كرده و توافقاتي دراين‌زمينه حاصل شده است.[۳۰] هيئت نفتي ـ اقتصادي هند هم كه به رياست دكتر لوراج كمار معاون وزارت نفت اين كشور، به ايران آمده‌اند، در ديداري با مقامات نفتي كشورمان درمورد خريد نفت خام و همكاري‌هاي فني مذاكره و توافق كردند.[۳۱] همچنين در بيانيـه مشتركي كه در پايان سفر سه روزه صاحب‌زاده يعقوب‌خان وزير خارجه پاكستان، به تهران منتشر شد، طرفين به تصميم خود مبني‌بر افزايش سطح تجاري و توافق در برخي موضوعات سياسي تأكيد كردند. راديو بي‌بي‌سي در تغييري گفتاري درباره نتايج سفر وزير خارجه پاكستان اعلام كرد: مذاكرات ميان صاحب‌زاده يعقوب‌خان و آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور و آقاي ولايتي مثبت، دوستانه و بسيار مفيد توصيف شده است كه مبين علاقه دو كشور به تحكيم مناسبات في‌مابين، به‌رغم تفاوت سليقه سياسي به‌ويژه اختلاف در رفتار با امريكاست. ظرف چند ماه گذشته، روابط اقتصادي دو كشور به سطح بااهميتي رسيده و اعلاميه صادرشده حاكي‌از آن است كه طرفين مصمم به افزايش روابط دراين‌زمينه‌ هستند. در پايان اين تفسير آمده است: درخصوص امور بين‌المللي، دو كشور در حفظ امنيت خليج‌فارس كه مهم‌ترين اصل موردنظر كشورهاي ساحلي آن است و محكوم‌كردن شديد عمليات اسرائيل در لبنان و كشتار پناهندگان در دو اردوگاه صبرا و شتيلا، اتفاق‌نظر داشتند.[۳۲]


گزارش -524

اعلام موجوديت مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق همچنان يكي از تحولات داخلي مهم اين كشور تلقي مي‌شود و اعلام نظر افراد و مجامع سياسي و فرهنگي دراين‌خصوص ادامه دارد؛ ازجمله ميرحسين موسوي نخست‌وزير، در مصاحبه مطبوعاتي امروز خود به اين موضوع پرداخت و گفت: «تشكيل اين مجلس يك حركت طبيعي ازسوي ملت عراق است و ما اين تشكل انقلابي را براي هماهنگي همه رزمندگان مسلمان عراق عليه رژيم صدام مفيد مي‌دانيم و الآن كه مسئله همه‌پرسي براي تعيين رهبري در عراق ازسوي صدام مطرح شده، به نظر ما اين همه‌پرسي مي‌تواند زير نظر اين مجلس انجام شود.» وي درمورد تركيب اين مجلس نيز افزود: تا آنجا كه من اطلاع دارم مرداني انقلابي اعم از روحاني و روشن‌فكر و شيعه و سني در آن جمع شده‌اند تا كار مبارزه با صدام را سامان بدهند. روزنامه كيهان نيز در ستون "يادداشت روز" با درج مطلبي تحت عنوان "همه‌پرسي صدام؛ انگيزه‌ها و پيامدها"، به بررسي تأثير مجلس اعلا در تحولات آتي داخلي عراق و ارتباط موفقيت اين مجلس با سير تحولات جبهه‌هاي جنگ پرداخته است. در قسمت اول اين مطلب، به ارتباط اوضاع سياسي داخل عراق با وقايع جنگ توجه شده و در بخشي از آن آمده است: بايد به‌صراحت يادآور شويم كه اوضاع سياسي رژيم عراق اكنون با جنگ گره خورده است اگر حملات رزمندگان مسلمان در جبهه‌هاي جنگ به شكل حملات برق‌آساي عمليات مسلم‌بن‌عقيل و محرم ادامه يابد. اوضاع سياسي عراق به سود جمهوري اسلامي ايران تغيير خواهد يافت، اما اگر جبهه‌هاي جنگ به حالت ركود و مسكوت درآيد، رژيم صدام فرصت مي‌يابد تا بحران‌هاي موجود را ترميم كند و از همه مهم‌تر، مدافعان صدام در منطقه و جهان، فرصت خواهند يافت تا در ايجاد تغييرات همسو با هدف‌هاي خود موفق شوند. احتياط و ترديد كنوني مدافعان رژيم صدام در حمايت از اين رژيم، احتمالاً در همين خصوص باشد. به عقيده آنها اين احتياط و ترديد، رهبران ايران را متقاعد مي‌كند كه رژيم بعث عراق رفتني بوده، ديگر نيازي به اقدامات وسيع نظامي نيست و اين امر فرصت مناسبي است براي مدافعان صدام تا اوضاع را به سود خود تغيير داده، جمهوري اسلامي ايران را به انفعال بكشانند. در ادامه مقاله آمده است: ما شاهد اتحاد نيروهاي مسلمان عراق در ايران كه چندي پيش در مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق شكل گرفت، هستيم. بدون اغراق بايد اين ابتكار نيروهاي مسلمان عراق را ابتكار سياسي بي‌نظير لقب داد، زيرا باوجود آماده‌شدن جريانات مختلف سياسي براي كسب قدرت در عراق و رنج مردم مسلمان آن به‌دليل نبود رهبري دلخواه و نيز در وضعيتي كه صدام موضوع همه‌پرسي عمومي را مطرح مي‌كند، نيروهاي اسلامي با تشكيل مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق سد عظيمي در مقابل راه‌‌حل‌هاي نامناسب ايجاد مي‌كنند. اكنون مي‌توان گفت كه طرح موضوع همه‌پرسي ازسوي صدام به نيروهاي مسلمان عراق اين امكان را مي‌دهد تا نتيجه آن را به سود خود رقم بزنند. عصبانيت كنوني دستگاه تبليغاتي رژيم بعث از تشكيل مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در همين رابطه ارزيابي مي‌شود، اما بايد ديد كه اين ابتكار نيروهاي اسلامي عراق در چه صورتي و با چه شرايطي به نتيجه مي‌رسد. نفس اين ابتكار مفيد است و بي‌نظير، اما شرايط تحقق آن مهم‌تر است، زيرا اين ابتكار بي‌نظير هنگامي موفق مي‌شود كه با ابتكارات جديدتر پيش برود، ابتكارات جديدتر با فعاليت رزمندگان مسلمان در جبهه‌هاي جنگ و عمل سياسي وسيع و موضع‌گيري‌هاي سنجيده و خلاق مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در عرصه بين‌الملل گره خورده است. نويسنده در پايان مقاله توفيق نيروهاي حاضر در جبهه‌هاي جنگ را متضمن موفقيت مجلس اعلا دانسته، مي‌افزايد: شرط اصلي موفقيت مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در ادامه سير كنوني جنگ نهفته است. اگر نيروهاي مسلمان با حركت آزادي‌بخش خود جنگ را ادامه دهند، نيروهاي مسلمان عراقي مي‌توانند در نقاط آزادشده عراق، يعني در سرزمين آبا و اجدادي خود ابتكارات جديد سياسي ـ نظامي خلق كنند و اين ابتكارات به‌سرعت مشروعيت بين‌المللي خواهد يافت؛ لذا اگر سير كنوني جنگ به هر دليل مثلاً به‌دليل اينكه حكومت صدام در لبه پرتگاه است و ديگر نيازي به عمليات وسيع نظامي نيست، ساكن و راكد بماند، جريانات ديگر منطقه و جهان فرصت خواهند يافت كه با دردست‌گرفتن ابتكار عمل، اوضاع عراق را به سود خود تغيير داده، آن را تثبيت كنند و در اين صورت جمهوري اسلامي و مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق به موضع انفعال كشيده شده، تنها به مخالفت با تغييرات سياسي نامناسب در عراق اكتفا خواهند كرد. [۳۳]


گزارش -525

نشريه امريكايي نيويورك تايمز با درج گزارشي به قلم ميدلتون گزارشگر خود از بغداد، به بررسي روابط شوروي و امريكا با عراق و تمايل اين كشور به حفظ رابطه با هر دو ابرقدرت و دلايل آن پرداخته است. راديو صداي امريكا كه اين مطلب را در آخرين بخش خبري امروز خود پخش كرد، آورده است: نيويورك تايمز در شماره امروز خود نوشته است: ميدلتون در ابتداي گزارش خود از بغداد، جرياني را شرح مي‌دهد كه به نظر او نشانه علاقه بازيافته مقامات عراق به امريكاست و نشان مي‌دهد كه عراق مايل است روابط دوستانه‌تري با امريكا داشته باشد. مفسر اين روزنامه در گزارشش افزوده است: ديپلمات‌هاي خارجي در بغداد هشدار مي‌دهند كه دست‌كم‌گرفتن موقعيت شوروي در عراق كار عجولانه‌‌اي است و هنوز زود است كه بگويم نفوذ شوروي در عراق كاهش يافته است. عراق كه با ايران درحال جنگ مي‌باشد و 85 درصد از تسليحات خود را از شوروي گرفته ‌است، انگيزه قوي براي حفظ روابط خود با شوروي براساس عهدنامه معروف 15ساله دو كشور دارد. به‌علاوه، هم‌اكنون بين 1000 تا 1200 مستشار و كارشناس روسي در نيروي هوايي و دريايي و زميني عراق كار مي‌كنند، اما درعين‌حال، دفتر حفظ منافع امريكا در سفارت بلژيك در بغداد بيش از هر سفارتخانه تمام‌عياري كه دولت متبوعه آن با عراق روابط كامل دارد، عضو و كارمند دارد. درحالي‌كه روابط سياسي عراق و امريكا مجدداً برقرار نشده، پرزيدنت صدام حسين رهبر عراق، اين‌ هفته در يك نشست مطبوعاتي اشاره كرد كه هرگاه محيط سياسي موجود بين امريكا و عراق يك محيط سالم شود، او خواهد كوشيد كه روابط عراق با امريكا را كه درپي پيروزي رژيم صهيونيستي در جنگ خاورميانه (1967 م) قطع شد، از نو بنا كند. يك دليل تغيير تدريجي نظر عراق ظاهراً كمك نظامي شوروي به ايران در اوايل جنگ ايران و عراق بوده است. ديپلمات‌ها همچنين به كمك‌هاي مالي و ديگر كمك‌هايي كه كشورهاي خاورميانه و عرب مانند عربستان سعودي، كويت و اردن به عراق كرده‌اند، اشاره مي‌كنند كه اين كشورها دوست امريكا هستند. موضوع ديگري كه نظر عراق را درباره امريكا بهتر كرده، طرح موضوع صلح پرزيدنت ريگان براي منطقه خاورميانه است كه تقريباً دو ماه پيش آن را مطرح كرد. طرح پيشنهادي پرزيدنت ريگان خواهان خودمختاري فلسطينيان در مناطق اشغالي اسرائيل با مشاركت اردن است. مقامات عراقي طرح صلح جديد رئيس‌جمهوري امريكا را منصفانه‌تر تشخيص دادند. ميدلتون در پايان مقاله خود نوشته است: ديپلمات‌هاي خارجي مي‌گويند مصلحت‌انديشي سپر اصلي سياست خارجي فعلي دولت عراق است. اين مصلحت‌انديشي با ادامه‌يافتن جنگ ايران عليه عراق گسترش خواهد يافت، زيرا عراق بيش از آن يك ميليارد دلاري را كه هر ماه از عربستان سعودي، كويت و ساير كشورهاي خليج‌فارس دريافت مي‌كند، از دست مي‌دهد و بالاخره اينكه به اعتقاد برخي ديپلمات‌هاي خارجي در بغداد، تنها ميانجيگري آرام و بي‌سروصداي امريكا مي‌تواند جنگ ايران و عراق را به پايان خود نزديك كند.[۳۴]


گزارش -526

راديو صوت‌الجماهير از بغداد در يكي از بخش‌هاي خبري خود مطلبي را پخش كرد كه علاوه‌بر بيان برخي ادعاها (مانند عقب‌نشيني داوطلبانه عراق از مناطق اشغالي خاك ايران و اشاره‌نكردن به شكست در عمليات‌هاي بزرگ) به موضوعاتي مانند تجاوز به خاك ايران در آغاز جنگ و تهديد توسعه جنگ به كل منطقه تصريح كرده است كه به‌رغم ادعاهاي صلح‌طلبانه رژيم عراق، جالب‌توجه است. در گزارش راديو بغداد آمده است: شنوندگان عزيز، ما به‌اجبار وارد سرزمين‌هاي ايراني شديم و هنگام ورود ده‌ها كيلومتر در آنها رخنه كرديم، اما به آنها چشم طمع ندوختيم و مايل به ماندن در آنجا نبوديم، بلكه يك هفته بعد اعلام كرديم كه آماده‌ايم درصورت موافقت تجاوزگران با حقوق مشروع ما، عقب‌نشيني كنيم. راديو بغداد با لحن ملتمسانه‌‌اي گزارش خود را چنين ادامه مي‌دهد: تمام جهان از آنچه كه اعلام كرديم مطلع شدند و آن را شنيدند و دراين‌ميان، كساني بودند كه ما را ملامت مي‌كردند و از ما مي‌خواستند قبل از اعتراف متجاوزان به تضييع حقوق ما، عقب‌نشيني كنيم. كساني بودند كه به ما مي‌گفتند عقب‌نشيني شما به مساعي صلح كمك خواهد كرد و اگر عقب‌نشيني كرديد، ايرانيان سعي نخواهند كرد كه به سرزمين‌هاي شما تجاوز كنند، چرا عقب‌نشيني نمي‌كنيد؟ عده‌اي بودند كه باور نمي‌كردند ما آماده عقب‌نشيني هستيم و بالاخره ما عقب‌نشيني كرديم و اين عقب‌نشيني به‌رغم متقاعدنشدن ما از آنچه به ما گفته شده بود، انجام شد. ما بيش از ديگران درباره حكام تهران و مقاصد آنها مي‌دانستيم. ما مي‌دانيم كه اكنون جهان ما را ملامت نمي‌كند، چون رفتارهاي ما و حكام تهران را درك كرده‌اند و مي‌دانيم كه از هر طرف براي ما آرزوهاي خوبي مي‌شود، ولي همه اينها نه ازطرف كشورهاي عربي و نه از كشورهاي اسلامي و نه كشورهاي غيرمتعهد و نه همه جهان با كشورهاي كوچك آن و سازمان‌هاي اصلي و فرعي آن كافي نيست. ما از آن بيم داريم كه كل منطقه با خطر مواجه شود، لذا بر همه واجب است كه نقش‌هاي خود را با صداقت و جديت ايفا و فشارهاي خود را هريك برحسب قدرت و نقش و ميزان تأثيرگذاري‌شان وارد كنند، چون اين مسئوليت همه است و همه مي‌توانند.[۳۵]


گزارش -527

روزنامـه الوطن چاپ كويت، از موافقت حكومت مصر براي آموزش افسران عراقي خبر داد. در اين خبر كه راديو ليبي آن را پخش كرده، آمده است: ابوغزاله، وزير دفاع مصر، نامه‌‌اي از سرفرماندهي نظامي عراق دريافت كرده است. در اين نامه از مصر خواسته شده است تا افسران عراقي را در اين كشور آموزش بدهند. ابوغزاله نيز با درخواست عراق موافقت كرده است.[۳۶]


منابع و مآخذ روزشمار 1361/09/01

  1. سند شماره 17667 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از مركز اطلاعات و فرماندهي كربلا به ستاد فرماندهي كربلا، 2/9/1361.
  2. سند شماره 17665 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي، شماره 669، تاريخ 1/9/1361، ص1؛ و ـ سند شماره 32187 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه كربلا به فرماندهي كل سپاه، 1/9/1361.
  3. مأخذ1.
  4. مأخذ2، بخش دوم؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 249، تاريخ 3/9/1361، ص2، ايلام ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/9/1361؛ و ـ روزنامه كيهان، 3/9/1361،ص 2.
  5. سند شماره 292539 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از شهرباني استان خوزستان به استانداري خوزستان، 3/9/1361، ص1.
  6. كارنامه و خاطرات هاشمي رفسنجاني (پس از بحران)، 1361، به اهتمام فاطمه هاشمي، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، 1380، ص315.
  7. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 248، تاريخ 2/9/1361، صص 2و3، خبرگزاري عراق، 1/9/1361.
  8. همان، صص 6 و 7، اهواز ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/9/1361.
  9. سند شماره 358380 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از واحد اطلاعات و بررسي‌هاي سياسي، تأميني قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، شماره 8، تاريخ 1/9/1361، ص3.
  10. همان.
  11. سند شماره 17659 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن اطلاعات هفتگي، ستاد مركزي سپاه پاسداران، واحد طرح و برنامه عمليات (اطلاعات و عمليات)، شماره 45، تاريخ 1/9/1361،ص4.
  12. سند شماره 358313 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه بعثت به قرارگاه حمزه‌سيدالشهدا(ع)، 3/9/1361.
  13. سند شماره 103847 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، شماره 190، تاريخ 3/9/1361،ص1؛ و ـ سند شماره 73330 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد منطقه 3 فرماندهي به ستاد مركزي فرماندهي، 2/9/1361.
  14. روزنامه جمهوري اسلامي، 2/9/1361، ص2.
  15. روزنامه كيهان، 1/9/1361، ص2.
  16. سند شماره 104714 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، شماره 199، 18/9/1361، ص2.
  17. سند شماره 73315 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران منطقه 1 (اطلاعات) به ستاد سپاه پاسداران منطقه 1 فرماندهي، 1/9/1361، ص3.
  18. سند شماره 73480 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، از سپاه منطقه 9 (اطلاعات) به سپاه مركز (اطلاعات)، شماره 2161، 8/9/1361.
  19. سند شماره 73428 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، از ستاد منطقه 9 (اطلاعات) به ستاد مركز (اطلاعات)، شماره 2108، 6/9/1361.
  20. روزنامه اطلاعات، 3/9/1361، ص15.
  21. مأخذ4، بخش آخر، ص2.
  22. سند شماره 346952 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از لشكر28 پياده (ركن2) به فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (ركن2)، 2/9/1361، صص 1 و 2.
  23. روزنامه جمهوري اسلامي، 1/9/1361، ص4؛ و ـ مأخذ 14، ص4؛ و ـ سند شماره 227496 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: مركز اخبار و رسانه‌ها، ارتباطات روابط عمومي ستاد مركزي سپاه، خبرنامه، شماره 364، تاريخ 4/9/1361، صص 3 و 4.
  24. روزنامه اطلاعات، 2/9/1361، ص3.
  25. مأخذ 15، ص2.
  26. روزنامه كيهان، 2/9/1361، ص20.
  27. مأخذ 7، صص 35 و 36، راديو اسرائيل، 1/9/1361.
  28. مأخذ 15، ص14.
  29. مأخذ 14.
  30. مأخذ 26، ص19.
  31. همان، ص18.
  32. مأخذ 4، بخش دوم، ص40، راديو لندن، 2/9/1361.
  33. مأخذ 15، صص 1و2.
  34. مأخذ 7، صص 18و19، راديو امريكا، 1/9/1361.
  35. مأخذ 7، صص 38و39، راديو صوت‌الجماهير، 1/9/1361.
  36. مأخذ 7، ص36، راديو ليبي، 1/9/1361.