1362.04.29
روزشمار جنگ سال 1362 1362.04.29 | |
---|---|
نامهای دیگر | بیست و نه تیر |
تاریخ شمسی | 1362.04.29 |
تاریخ میلادی | 20 ژوئیه 1983 |
تاریخ قمری | 9 شوال 1403 |
1. براساس طرح عملیات والفجر۲ قرار است این عملیات از اولین ساعات امروز (پس از نیمهشب) در غرب پیرانشهر - حدفاصل ارتفاع مرزی تمرچین در جنوب و قمطره در شمال - بهمنظور تصرف جاده پیرانشهر (ایران) - چومان مصطفی (عراق) و تصرف و تأمین تنگه دربند به اجرا درآید. طراحی کل مانور بدینصورت است که ۴ گردان در محور شمالی و (ارتفاعات سمت راست این جاده) و ۳ گردان در محور جنوبی (ارتفاعات سمت چپ)، عملیات را آغاز و جاده را تصرف کنند. سپس با پیشروی این گردانها بهسمت جاده، در ارتفاعات کینگ، رایات و دربند در روی جاده الحاق انجام شود و ۲ گردان دیگر نیز پس از درگیرشدن نیروها، از خط اول دشمن در روی جاده پیشروی کرده و ضمن انهدام نیروهای دشمن در این محور، خاکریزها و مواضع پدافندی عراقیها را تصرف و منهدم کنند. در این عملیات ۲ گردان کمیل و فجر از تیپ۳۳ المهدی(عج) و ۲ گردان ۱۵۳ و ۱۲۲ از لشکر۷۷ خراسان در محور شمالی (راست) و در محور جاده نیز ۲ گردان حمزه و میثم از تیپ ۳۳ المهدی(عج) شرکت کردند. در سمت جنوبی (چپ) نیز ۲ گردان ابوذر و مالک اشتر از تیپ۳۳ المهدی(عج) و یک گردان۱۲۹ از تیپ۲ لشکر۷۷ خراسان اقدام به اجرای عملیات کردند. تصرف ارتفاعات (کینگ، کدو، رایات، دربند و...) از اهداف عملیات بود. این ارتفاعات در عمق یک تا هیجده کیلومتری از مرز قرار داشتند. برایناساس، طی این مسیر طولانی و کوهستانی از خط خودی تا خط تماس با دشمن در شب اول عملیات برای نیروهای عملکننده امکانپذیر نبود، بنابراین فرماندهان تدبیری اندیشیده بودند که نیروها بدون خستگی ناشیاز این مسافت طولانی با دشمن درگیر شوند. لذا گردانها از غروب روز گذشته به تناسب فاصلهای که با منطقه تماس با قوای عراقی داشتند به عمق منطقه حرکت کرده بودند و پس از طی مسافت لازم در شب، روز را در حالت استتار به سر بردند. بنا به تدبیر فرماندهان، نیروهای مذکور امشب بعد از تاریکشدن هوا از منطقه استتار خارج شده و حتیالامکان خود را به موضع هجوم نزدیکتر کردند و آماده اعلام رمز حمله و شروع هجوم شدند. در ساعت ۱ بامداد، فرماندهی عملیات با قرائت رمز "یاالله، یاالله" شروع عملیات والفجر۲ را اعلام کرد. با اعلام رمز آخرین حرکت نیروها برای هجوم به مواضع دشمن شروع شد و حدود ساعت ۲ بامداد اغلب محورها درگیر شدند. پس از درگیری نیروها در ارتفاعات، گردانهای مأمور به تصرف خاکریز و مواضع دشمن در روی جاده پیرانشهر ـ چومان مصطفی نیز بهسمت دشمن هجوم بردند و پس از دقایقی اعلام کردند که خاکریز اول و دوم عراق را در روی جاده تصرف کردهاند.[۱] اهم گزارشهایی که گردانها از ساعت ۲ تا ۴ بامداد به قرارگاه فرماندهی ارسال کردند بدینشرح بود: در ساعت ۲ بامداد، گردان مالک اشتر که در محور جنوبی مأموریت تصرف ارتفاعات سمت چپ جاده را برعهده داشت اعلام کرد که تنگه دربند را در کنترل دارد، ولی هنوز از دشمن خبری نیست و نیرویی از واحدهای عراقی بهسمت آنها نیامده است. چند دقیقه بعد اعلام کرد که درگیری با نیروهای دشمن آغاز شد. فرماندهی گردان کمیل هم که در محور شمالی و در سمت راست جاده مأمور به تصرف ارتفاعات و سپس الحاق با گردان مالک اشتر در تنگه دربند بود در ساعت ۲:۱۰ اعلام کرد که به اهداف خود رسیده و در تماسی که با فرماندهی گردان همجوار، یعنی گردان۱۵۳ از تیپ۳ لشکر۷۷ خراسان داشت مطلع شد که آن گردان هم در پشت این گردان با دشمن درگیر شده است. درحالیکه درگیری در تمامی مناطق مورد نظر آغاز شده بود خبر عمومی از همه گردانها حاکی بود که دشمن اجرای آتش توپخانه سنگین را آغاز کرده است، لذا درخواست داشتند توپخانه خودی پشت تنگه دربند را هدف قرار دهد. در ساعت ۲:۲۵، نیروهای عملکننده در روی جاده پیرانشهر - چومان مصطفی (گردان حمزه و میثم) از تیپ۳۳ المهدی(عج) اعلام کردند که خاکریز دوم عراقیها را تصرف کردهاند و درحال پیشروی بهسمت خاکریز سوم هستند. واحد شنود قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) نیز در ۲:۳۰ اطلاع داد که از نیم ساعت پیش کانال ارتباطی و دیدبانی توپخانه عراق را در کنترل گرفته و امکان ارتباط آنها را سلب کرده است. بیست دقیقه بعد، شنود قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) مجدد خبر داد که چون ارتباط نیروهای عراقی از منطقه عملیاتی با عقبه خودشان بهوسیله تلفن باسیم بود بخشی از این ارتباطها بهعلت اصابت گلولههای توپ در مسیر به سیمکشی، قطع شده است و درحالحاضر ارتباط بخشی از نیروهای درگیر عراقی با عقبههای خود با ۲ دستگاه بیسیم انجام میشود که آن ۲ دستگاه نیز بههمت واحد شنود قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) سپاه اشغال شده است. دقایقی بعد گردان ابوذر که در محور جنوبی مأمور تصرف ۲ ارتفاع در سمت چپ جاده بود اعلام کرد که اولین پایگاه دشمن و اولین ارتفاع را تصرف کرده و درحال پیشروی به عمق است. با درگیرشدن همه محورها و نیز احتمال نیاز نیروهای خودی به دستگاههای مهندسی برای احداث مواضع پدافندی، خاکریز و... واحد مهندسی در ساعت ۳ بامداد خبر داد که به لودرها و بولدوزرها دستور داده شد که بهسمت منطقه درگیری حرکت کنند. پس از خبر اعلام موقعیت گردان ابوذر در محور جنوبی، به قرارگاه فرماندهی خبر رسید که گردان مالک اشتر که جلوتر از گردان ابوذر اجرای مأموریت میکرد بهاشتباه بهسمت راست متمایل شده و درحال دورشدن از هدف است. دقایقی پس از آن نیز اعلام شد که این گردان بهطورکلی در مسیر حرکت خود از هدف دور شده است. مهمترین خبرها از وقایع عملیاتی در دقایق باقیمانده تا روشنشدن هوا نیز بدینشرح بود: ۳:۲۰، واحد مهندسی اعلام کرد که آتش دشمن روی جاده سنگین است و امکان جلورفتن لودرها و بولدوزرها وجود ندارد. ۳:۳۵، شنود قرارگاه خاتمالانبیا(ص) اطلاع داد که ۴ گروهان دشمن در منطقه گم شده است. ۳:۴۲، سوسیالیستها که مأموریت داشتند پلهای دشمن در عقبهها را منهدم کنند در تماس با جعفر اسدی فرمانده تیپ۳۳ المهدی(عج)، از وی درخواست موافقت با عقبنشینی کردند که موافقت نشد. ۳:۵۸، فرمانده گردان۱۲۲ که مأمور تصرف ارتفاع مرزی کینگ بود اطلاع داد که نتوانسته این ارتفاع را بهطور کامل به تصرف درآورد. مرتضی جاویدی فرمانده گردان فجر، اطلاع داد که گردان تحتامر وی موفق شد ارتفاع بردزرد و تعدادی از پایگاههای دشمن را تصرف کند، ولی مأموریت خود را بهطور کامل انجام نداده است. گردان کمیل هم که در جلوی گردان فجر اجرای مأموریت میکرد و تصرف ۲ ارتفاع مهم گردکوه (۲۴۳۵) و لکلکان و درکل سمت راست جاده در منطقه دربند و همچنین الحاق با گردان کمیل در سمت چپ را بهعهده داشت گزارش داد که بخشهایی از مأموریت محولشده را انجام داده است. دراینحال گردان۱۲۲ همچنان در ارتفاع کینگ درگیر بود و باوجود انهدام یک دستگاه لودر در روی جاده براثر اصابت به مین، مقدار قابلتوجهی از این جاده باز شد و گردانها باتوجهبه بازشدن جاده درخواست کردند برای حمل مجروحان و شهدا، وسیله نقلیه و عوامل بهداری به منطقه اعزام شود. وضعیت کل عملیات در پایان شب اول بدینشرح بود: در محور شمالی دشمن مقاومت زیادی کرد و گردان۱۲۲ نتوانست ارتفاعات مرزی کینگ و زینو را تصرف کند، ولی در جلوی این گردان، گردان فجر موفق شد بخشی از مأموریتهای محولشده را انجام دهد و ارتفاع بردزرد و چند پاسگاه را فتح کند، ولی ارتفاع خلان و شهرک رایات که بر جاده مسلط بودند در دست دشمن باقی ماند. گردان کمیل هم همانند سایر گردانها فقط توانست بخشی از ارتفاعات را تصرف کند، لذا نتوانست در منطقه دربند بهسمت جاده پیشروی کند و در هفتصد متری جاده متوقف ماند. در محور وسط (جاده) نیز ۲ گردان حمزه و میثم موفق شدند خاکریز اول و دوم دشمن را تصرف کنند، ولی خاکریز سوم در دست دشمن باقی ماند. در محور جنوبی، گردان ابوذر موفقیت نسبی داشت و توانست بخشهایی از ارتفاعات را تصرف کرده و بهسمت جاده پیشروی کند، ولی نتوانست همه اهداف را به تصرف درآورد. گردان مالک اشتر هم هرچند در اوایل گزارشهای خوبی از پیشروی میداد، ولی با گذشت زمان مشخص شد که نیروهای این گردان بخشی از ارتفاعات را بهاشتباه رفتهاند و لذا تصحیح حرکت و بازگشت دوباره به مسیر، زمانی طولانی را هدر داد و امکان نتیجهگیری را از بین برد. علاوهبرآن، در منطقه هدف این یگان که در منتهیالیه غربی منطقه عملیاتی بود و پیشانی عملیات بهحساب میآمد و به عقبههای دشمن نزدیک بود، بهعلت حساسیت و فشار فراوانی که دشمن به گردان وارد کرد، نتیجهای حاصل نشد و ازاینرو تعداد شهدا و مجروحان گردان مالک اشتر بیشتر از سایر گردانها بود. نتیجه کلی عملکرد گردان مزبور این شد که این گردان باوجوداینکه برخی ارتفاعات و تپهها را در دست داشت، ولی نتوانست بهسمت جاده حرکت کند. در طول روز نیز بهسبب آنکه مواضع تثبیت شده نبود و اوضاع به هم پیچیده و نامنظم بود، هم نیروهای خودی و هم قوای عراقی تحرکاتی انجام دادند. در محور شمالی، نیروهای گردان کمیل موفق شدند در یک ابتکارعمل خود را از ارتفاعات بهسمت جاده نزدیک کنند. این عمل علاوهبر آنکه دشمن را تا حدی به عقب راند و فشار را از روی آنها برداشت موجب شد باتوجهبه تسلط دید و تیر مناسب بتوانند جاده را در تنگه رایات مسدود کنند و تدارک عراق ازطریق این جاده را قطع کنند. این اقدام گشایشی برای تداوم عملیات ایجاد کرد، زیرا علاوهبر بستهشدن محور مواصلاتی نیروهای دشمن باعث شد که قوای عراقیای که در شرق رایات بودند بهنوعی در محاصره قرار گیرند. باتوجهبه بستهشدن جاده در منطقه رایات، نیروهای گردان کمیل در همان منطقه چند خودروی حامل نفرات و مهمات و یک نفربر زرهی که برای کمک بهسمت منطقه بحرانی و درگیری در حرکت بودند را منهدم کردند. همچنین با بستهشدن جاده، فرماندهان عراقی درصدد برآمدند که با عملیات هلیبرد نفراتی را بهوسیله بالگرد به منطقه اعزام کنند که این بالگرد حامل نیرو نیز بههمت افراد خودی هدف قرار گرفت و سقوط کرد. ازطرفی، نیروهای گردان فجر نیز موفق شدند نیروهای عراقی در روی یکی از تپههای خلان در منطقه عمومی رایات را دور زده و تلفات سنگینی به آنها وارد آورند. دراینحال، نیروهای خودی عملکننده در روی جاده که تا خاکریز دوم پیش رفته بودند بهعلت فشار دشمن و تلفات سنگینی که به آنها وارد آمده بود ناچار شدند خاکریز دوم را ترک کرده و در خاکریز اول مستقر شوند تا هم به افراد مستقر در خاکریز اول کمک کرده و هم با تجدید نیرو و فرارسیدن شب مأموریت خود را کامل کنند.[۲]
________________________________________
2. پس از روشنشدن هوا فرماندهان درپی کسب خبر صحیح از وضعیت نیروها و میزان پیشرویها بودند، لذا اخبار تکمیلی از آخرین تحرکات افراد خودی و دشمن به قرارگاه فرماندهی عملیات میرسید و تدابیر و راهکارهایی نیز به مسئولان ذیربط داده میشد. در ساعت ۶ صبح، علی تجلایی از نیروهای طرح و عملیات قرارگاه خاتمالانبیاء(ص)، خبر داد که خاکریز روی جاده سقوط کرده و نیروها در پشت آن مستقر شدهاند، بخشی از چپ و راست خاکریزها هم تثبیت شده، ولی ارتفاع کینگ، حاجعمران و دربند تصرف نشده است. غلامعلی رشید نیز در تکمیل اطلاعات تجلایی گفت که جاده تا حدودی باز شده است و فقط یک تیربار مانده که اذیت میکند و نیروها روی آن کار میکنند. همچنین سرهنگ ناصری اعلام کرد که گردان۱۵۳ در روی کینگ بهسختی درگیر است. رحیم صفوی هم گفت اگر این گردان توان کافی ندارد گردان۱۰۵ را که دراختیار است به کار بگیرید، نفربر هم بفرستید، بالگردها هم اجرای آتش کنند. بلافاصله پس از این گفتوگوها سعید فرمانده سپاهی قرارگاه مالک اشتر، از روابط هوانیروز پرسید که چرا از بالگردها در کینگ خبری نیست؟ کبریها را بفرستید تا آتش بریزند، همچنین به توپخانه هم دستور داده شد روی ارتفاع کینگ اجرای آتش کند. در ساعت ۶:۴۵، سرهنگ جلالی اطلاع داد که یک گروهان از گردان۱۰۵ برای کمک به گردان۱۵۳ به منطقه درگیری در ارتفاع کینگ اعزام شد. همچنین خبر آمد که بالگردها برای اجرای مأموریت بهسمت کینگ حرکت کردند. غلامعلی رشید در گفتوگو با رحیم صفوی درباره اهمیت ارتفاع کینگ گفت: کینگ یعنی همه منطقه، به همین دلیل دشمن برای ازدستندادن آن بهسختی مقاومت میکند. وی اضافه کرد: نیروهای ما هم بهسختی ضربه خوردهاند، باید آتش انبوه توپخانه به روی این ارتفاع اجرا شود و ۵۰۰ گلوله روی کینگ بریزیم. دقایقی بعد اعلام شد که نیروهای خودی ۲ سرهنگ عراقی را اسیر کردهاند. رحیم صفوی با شنیدن این خبر گفت که تمام تویوتاهای واحد تبلیغات بلندگوهای خود را روشن کنند و در طول جاده و جاهایی که امکان تردد خودرو وجود دارد به عراقیها اعلام کنند که خودشان را تسلیم کنند. وی افزود حتی میشود این ۲ سرهنگ اسیرشده هم در پشت بلندگو خودشان را معرفی کنند و از عراقیها بخواهند که مقاومت نکنند و خود را تسلیم کنند. ساعت ۷:۵۰، خبر رسید که یک بالگرد خودی پس از شلیک راکت دچار نقص فنی شد و به هنگام کمکردن ارتفاع در منطقه خودی به زمین خورد، ولی هر دو خلبان آن سالم هستند.[۳] ساعت ۱۱، جعفر اسدی فرمانده تیپ۳۳ المهدی(عج)، به قرارگاه آمد و گزارش کوتاهی از آخرین وضعیت عملیاتی و پیشروی گردانها به محسن رضایی داد. وی گفت: نیروها ۳ ارتفاع را در محور جنوبی (سمت چپ جاده) تصرف کردهاند و با استفاده از ادوات (خمپاره و تیربار) و مهمات به غنیمت گرفتهشده از عراقیها علیه خود آنها اجرای آتش میکنند. بنا به گفته وی، نیروهایی که در جنوب خلان و منطقه رایات موفق به انهدام ۶ دستگاه خودروی سنگین و ساقطکردن یک فروند بالگرد عراق شدند با استفاده از همین سلاح و مهمات غنیمتی این موفقیت را کسب کردند. اسدی اضافه کرد: وضع ما ازنظر مهمات و اسلحه خوب است و اگر بتوانیم به آنها آب و غذا برسانیم تا سه روز هم میتوانند در منطقه بمانند. وی همچنین اظهار کرد: برای تسهیل پشتیبانی از نیروها در محور راست، نیروهای مهندسی درحال احداث جادهای از ابتدای خط مرزی بهسمت ارتفاعات (احتمالاً ارتفاع ۲۴۱۹ میرتان) هستند. وی درباره وضعیت نیروهای بارزانی (حزب دمکرات کردستان عراق) در منطقه دربند هم گفت که بهعلت فشار زیاد دشمن، آنها به ارتفاعات رفته و درحالحاضر در شیارها پناه گرفتهاند. اسدی همچنین در ترسیم وضعیت کلی محور شمالی و جنوبی عملیات ابراز کرد: نیروها در محور شمالی (سمت راست جاده) نتوانستهاند به جاده برسند، ولی بهعلت تسلط دید و تیر که از ارتفاعات بر روی جاده دارند جاده را در منطقه رایات بستهاند. وی اضافه کرد: درحالحاضر در منطقه دربند یک پاسگاه در سمت چپ جاده و سه پاسگاه در سمت راست جاده در دست عراقیها است و در محور وسط هم خاکریز اول و دوم در دست نیروهای خودی است و خاکریز سوم هم در دست عراقیها میباشد. وی همچنین درباره وضعیت گردان۱۲۹ که مأمور به اجرای عملیات در خط مقدم در محور چپ بود گفت که نیروهای این گردان پیشروی کردهاند و درحالحاضر در شمال (جنوبغربی ارتفاع۲۸۰۰ کدو) مستقر شدهاند. در ساعت ۱۳، محسن رضایی در گفتوگویی با سرهنگ افشین نماینده هوانیروز در منطقه و محمود کاوه فرمانده تیپ۱۵۵ ویژه شهدا، اظهار کرد که دشمن در ارتفاع کینگ مشکل دارد و شاید آنجا را خالی کند. وی از محمود کاوه خواست نیروهایش را آماده کند و از سرهنگ افشین نیز خواست که بهوسیله بالگردها نیروهای خودی این یگان را برای پشتیبانی از نیروهای گردان۱۵۳ که در کینگ درگیر بودند، انتقال دهند. سرهنگ افشین در پاسخ گفت که هواپیماهای عراقی منطقه قمطره را بمباران کردهاند و بالگردهایی که درحال سوارکردن نیرو برای انتقال به خطوط درگیری بودند ترکش خورده و آسیب دیدهاند، یک خلبان هم مجروح شده است و چون ایستگاه بالگردها در منطقه لو رفته سایر خلبانها نیز برای مصمونماندن از بمبارانها به پادگان پسوه برگشتهاند. باوجود این حوادث، بالگردها مجدد فعالیت خود را شروع کردند و در ساعت ۱۵:۳، سرهنگ صیاد شیرازی در گزارشی به محسن رضایی خبر داد که ۴ بالگرد نیروهای مورد نیاز گردانها (حدود۲۵۰ نفر) را به عمق منطقه انتقال دادهاند و چندین بار هم مهمات و غذا به نیروهای درگیر رساندهاند. باتوجهبه فشاری که عراق به نیروهای گردان ابوذر و گروهان مقداد در ارتفاع کدو وارد میکرد فرماندهی تصمیم گرفت چند دسته از نیروهای تیپ۱۵۵ شهدا را با بالگرد به منطقه انتقال دهد و این امر اتفاق افتاد و چند بالگرد نیروهای کمکی این تیپ را به نزدیکی ارتفاع ۱۸۰۰ کدو انتقال دادند، ولی دقایقی بعد چند فروند بالگرد عراقی به منطقه آمدند و با شلیک ۲۰ فروند موشک و شلیک رگبار تیربار باعث شهید یا زخمیشدن تعدادی از این نیروها شدند و امکان کمک رسانی این تیپ به نیروهای درگیر در ارتفاع کدو میسر نشد. از سوی دیگر، فشار نیروهای عراقی بااستفاده از جادهای که از سمت عراق بر روی ارتفاع کدو وجود داشت افزایش یافت، تا حدی که در ساعت ۱۷، نیروها توان مقاومت را از دست دادند و این ارتفاع را بهسمت تپهها و پایگاههای پایینتر ترک کردند.[۴] در ساعات باقیمانده تا شب، تحول خاصی در جبههها رخ نداد و فقط خبری که به قرارگاه رسید گزارش جعفر اسدی بود که اعلام کرد براثر اجرای عملیات نیروهای گردان ابوذر در محور جنوبی و ارتفاعات مسلط به سمت چپ رایات، ارتفاعات میرتان و تپههای ارتفاع ۲۸۰۰ کدو، ۷۵۰ نفر از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند. با تاریکشدن هوا، آن دسته از نیروهای تیپ۱۵۵ شهدا که قرار است فردا در ارتفاعات مسلط دربند در سمت چپ جاده اجرای عملیات کنند پیادهروی خود را برای رسیدن به محل مناسبی از خطوط در آن منطقه آغاز کردند تا فردا شب بتوانند با آمادگی کافی به اجرای عملیات بپردازند. همچنین قاطرهای حامل آذوقه و مایحتاج گردانها نیز برای رساندن این اقلام از عقبههای تیپ۳۳ المهدی(عج) بهسمت جلو حرکت کردند. نیروهای لشکر۸ نجف و یک گردان از تیپ۳۳ المهدی(عج) نیز درحال کسب آخرین آمادگیها برای اجرای عملیات در ارتفاع کینگ هستند. باوجوداینکه نیروها نتوانستند در عملیات امروز اهداف شاخصی همچون کینگ، حاجعمران، ارتفاع ۲۵۱۹، زینو و دربند را تصرف کنند، ولی باتوجهبه توان بهکاررفته، فرماندهان از پیشروی و متصرفات نیروها تا آن زمان رضایت نسبی داشتند. شاخصترین این رضایت نسبی جمله کوتاهی بود که غلامعلی رشید عصر امروز در گفتوگو با محسن رضایی، رحیم صفوی و محمد باقری بیان کرد. وی گفت: تلاش و پیشروی نیروها تاکنون خوب بوده و آنها بیشتر از توان خود و توقع ما کار کردهاند.[۵]
________________________________________
3. بخش دیگری از اخبار و وقایع که امروز در صحنه عمومی عملیات رخ داد بدینشرح بود: - در ساعت ١٠ صبح، ٢ هواپیمای دشمن با تیربار، پادگان پیرانشهر را به رگبار بستند که تلفاتی درپی نداشت، ولی خسارات اندکی برجای گذاشت. ـ در ساعت ١٣:٢٠ نیز ٢ هواپیمای عراقی پادگان پیرانشهر و اطراف آن را هدف بمبهای خوشهای قرار دادند که براثر آن ٥ تن زخمی شدند. ـ امروز همچنین ٤ فروند بالگرد خودی (٣ فروند ٢١٤ و یک فروند کبری) مورد اصابت گلوله قرار گرفتند که خسارت واردشده به ٢ فروند از آنها اندک بود و بههمت افراد هوانیروز تعمیر شدند. دو فروند دیگر که آسیب جدیتری دیده بودند احتیاج به تعویض قطعه دارند. ـ نیروهای خودی در این روز به غنایم فراوانی از پایگاههای دشمن دست یافتند که بخشی از آن را در صحنه نبرد علیه عراقیها به کار بردند و بخشی دیگر به عقبهها منتقل شد. این غنایم عبارت بودند از ١٥ قبضه آر.پی.جی٧، ده دستگاه کامیون حامل انواع مهمات، ٢ قبضه تفنگ ١٠٦میلیمتری، چند دستگاه بیسیم پی.آر.سی٧٧، یک دستگاه خودروی مهندسی گریدر.[۶]
________________________________________
4. با سپریشدن بحرانهای اولیه و مشخصشدن وضعیت کلی عملیات، در قرارگاه فرماندهی پادگان پیرانشهر که محل رجوع فرماندهان در ردههای مختلف برای آگاهی از تصمیمات فرماندهی* و همچنین آخرین خبرهای عملیات بود، در طول روز برای چارهاندیشی چگونگی ادامه عملیات و امکان بهکارگیری نیروهای جدید چندین جلسه بین فرماندهان** برگزار شد. درباره ادامه عملیات اتفاقنظر بر آن بود که نیروها تا تنگه دربند پیشروی کنند و البته در اولین گام باید ارتفاع کینگ به طور کامل تصرف میشد. رحیم صفوی اولویت را تقویت نیروهای درگیر در دربند اعلام کرد و پیشنهاد داد که ازطریق جاده، نیروهای جدیدی به منطقه اعزام شود که بهعلت طولانیبودن مسافت و امکان آسیبپذیری به هنگام اعزام افراد، این طرح رد شد، ولی درمورد استفاده از بالگرد و هلیبرن نظر فرماندهان مثبت بود، اما تصمیم نهایی گرفته نشد، علت آن هم ریسک بالای پرواز بالگرد در مسیری طولانی بود که همه جای آن درگیری وجود داشت. بههرحالف باتوجهبه اینکه اجرای عملیات در منطقه حساس ارتفاع کینگ و تنگه دربند نیاز به نیروی جدید داشت، غلامعلی رشید بهکارگیری گردانهای لشکر۸ نجف که در جلدیان مستقر بودند را پیشنهاد کرد و درپی آن احمد کاظمی فرمانده این لشکر، برای توجیه و ابلاغ مأموریت به قرارگاه فراخوانده شد. متعاقب آن محسن رضایی نیز به قرارگاه آمد و پس از تبادل اطلاعات، بررسی اوضاع کلی منطقه و چگونگی پیشروی نیروهای خودی سه تصمیم برای ادامه کار گرفته شد که عبارت بودند از: ١. اجرای عملیات در روز منتفی شود. ٢. آتش توپخانه در دربند و کینگ تشدید شود. ٣. نیروهای حاضر در ارتفاعات و مقرهای تصرفشده عراقی به نحوی پشتیبانی شوند و از محاصرهشدن آنها بهدست دشمن جلوگیری شود تا اینکه هنگام شب عملیات تکمیلی به اجرا دربیاید.*** درباره وضع عمومی گردانهایی که در عمق اجرای عملیات کرده بودند رشید اظهار کرد که آنها گفتهاند وضع ما خوب است، اگر غذا برسانید تا دو روز هم میتوانیم مقاومت کنیم. محسن رضایی نیز از قول جعفر اسدی ابراز کرد که نیروهای عملکننده در دربند در پایگاههای تصرفشده عراق هستند و مهمات هم به اندازه کافی دارند. بدینترتیب، مقرر شد ۴ گردان از لشکر۸ نجف و تیپ۱۵۵ شهدا برای ادامه عملیات در کینگ و دربند خود را آماده کنند. در ابتدا قرار شد ۲ گردان از تیپ۱۵۵ شهدا برای تصرف کینگ و ۲ گردان از لشکر۸ نجف برای تصرف تنگه دربند از محور جنوبی، اجرای عملیات کنند. محسن رضایی این تصمیم را به فرماندهان هر دو یگان ابلاغ کرد، ولی با پیشنهاد احمد کاظمی محل اجرای دو یگان جابهجا شد، یعنی قرار شد ۲ گردان از لشکر۸ نجف و یک گردان از تیپ۳۳ المهدی(عج) و گردان ۱۰۵ ارتش در احتیاط برای تصرف ارتفاع کینگ، حاجعمران و شرق زینو اجرای عملیات کنند**** و تیپ۱۵۵ برای تصرف ارتفاع ۲۵۱۹ و دربند و بستن این تنگه اقدام کند. اجرای عملیات در کینگ و حاجعمران برای امشب در نظر گرفته شد. از این رو، کاظمی برای شناسایی منطقه، بهسرعت از قرارگاه خارج شد. عملیات تیپ۱۵۵ شهدا نیز قرار شد فردا شب اجرا شود و یک گردان بهوسیله بالگرد به منطقه هلیبرد شود که این گردان شامگاه امروز با بالگردهای هوانیروز به جلو منتقل شد.[۷]
________________________________________
5. در عملیاتهایی که افراد وابسته به حزب دمکرات و سازمان کومهله علیه نیروهای خودی و مردم شهر سنندج، شمال مهاباد، محور پیرانشهر - سردشت، شرق مریوان، غرب سردشت، اشنویه و محور سنندج - کامیاران اجرا کردند ۳۸ تن از افراد خودی شهید و ۱۶ نفر از آنان نیز زخمی شدند. در ساعت ۲۱، عدهای از عناصر مسلح سازمان کومهله به مقر جهاد سازندگی استان کردستان در محله شریفآباد شهر سنندج که منزل چند خانواده پیشمرگان مسلمان کرد در آنجا قرار داشت، حمله کردند. این افراد بهطرف منزل یک پیشمرگ مسلمان کرد گلوله آر.پی.جی۷ شلیک کرده و یک خودروی جهاد سازندگی را آتش زدند. نیروهای سپاه و شهربانی سنندج بهمحض اطلاع از این واقعه برای سرکوب آنها عازم محل حادثه شدند، ولی عوامل کومهله بر سر راه آنها عملیات کمین اجرا کردند که براثر آن ۴ تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند و ۲ نفر نیز زخمی شدند. دو تن هم به اسارت مهاجمان درآمدند که نیروهای خودی در ادامه درگیری موفق شدند این ۲ نفر را آزاد و مهاجمان را وادار به فرار کنند. در این واقعه، ۴ قبضه اسلحه نیروهای خودی به دست مهاجمان افتاد و از مهاجمان نیز تعدادی کشته یا زخمی شدند که کومهلهها همه آنها را با خود بردند.[۸] علاوهبراین، بهدنبال حمله افراد مسلح حزب دمکرات به نیروهای جهاد سازندگی در ۲۵ تیرماه در حوالی روستای ایگریقاش در شمال مهاباد، امروز هم تعداد زیادی از عوامل مسلح این حزب بر سر راه نیروهای تأمین ژاندارمری در حوالی روستای کوسهکهریزه عملیات کمین اجرا کردند که با غافلگیری افراد خودی خسارت و تلفات فراوانی به آنها وارد آمد. پس از گذشت دقایق اولیه غافلگیری و رسیدن افراد کمکی جندالله از سپاه مهاباد درگیری دو طرف شدت گرفت و به مهاجمان نیز خسارات و تلفات فراوانی وارد شد، طوریکه ناچار به ترک منطقه شدند و درگیری در ساعت ۲۴ پایان یافت. در این درگیری ۱۴ نفر از افراد ژاندارمری به شهادت رسیدند، ۲ تن زخمی و ۳ نفر دیگر مفقودالاثر شدند. از مهاجمان نیز تعدادی کشته یا زخمی شدند که یک منبع تعداد آنها را ۲۵ تن برآورد کرده است. همچنین ۱۱ قبضه اسلحه سبک، یک قبضه سلاح آر.پی.جی۷ و یک خودروی ژاندارمری به دست مهاجمان افتاد.[۹] از سویی، در محور سردشت - پیرانشهر، افراد مسلح حزب دمکرات در حوالی روستای میرآباد، بر سر راه افراد خودی عملیات کمین اجرا کردند که در نتیجه آن ۵ تن شهید شدند، یک نفر زخمی و یک تن نیز به گروگان گرفته شد. از صدمات و تلفات واردشده به مهاجمان خبری مخابره نشده است.[۱۰] در شمالشرقی مریوان نیز عناصر مسلح غیرقانونی در ساعت ۱۸:۴۵، به هنگام جمعآوری نیروهای تأمین ژاندارمری به آنها حمله کردند و درگیر شدند. براثر این درگیری ۲ تن از نیروهای ژاندارمری و یک نفر از مردم عادی به شهادت رسیدند و ۲ تن مجروح شدند. همچنین عدهای از افراد مهاجم کشته یا مجروح شدند که مهاجمان آنها را با خود بردند.[۱۱] دراینحال، قرارگاه حمزه سیدالشهداء(ع) اعلام کرد که در عملیات کمین افراد مسلح شورشی در حوالی روستای مرزی پردهپهن در شمالغربی سردشت، یک تن از نیروهای خودی شهید شد و ۲ تن مصدوم شدند.[۱۲] از سوی دیگر، در سه مورد انفجار مینهای کارگذاشته شده بهدست افراد وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی در محور سردشت به مهاباد، روستای آسیاب مهاباد و حوالی روستای دهگرجی - اشنویه ۲ دستگاه خودروی نظامی آسیب دیدند و یک تن شهید شد و ۶ نفر مصدوم شدند.[۱۳] در غرب سردشت و شمال محور بانه نیز افراد مسلح شورشی از فاصله دور یکی از نیروهای تأمین جاده را هدف گلوله قرار دادند که بهشدت مصدوم شد.[۱۴] دراینحال، منابع خبری امروز اعلام کردند که نیروهای گشتی خودی پیکر ۷ تن از کسانی را که بهدست افراد مسلح غیرقانونی گروگان گرفته شده بودند در محور سنندج به کامیاران کشف کردند. همچنین قرارگاه حمزه سیدالشهداء(ع) اعلام کرد که افراد حزب دمکرات کردستان ۳ تن از نیروهای جهاد سازندگی را که در روز ۲۳ تیرماه در حوالی روستای ایگریقاش به گروگان گرفته بودند به شهادت رساندهاند.[۱۵]
________________________________________
6. ناراسیما رائو وزیر امور خارجه هندوستان که در رأس یک هیئت بلندپایه در تهران به سر میبرد امروز در دیدار با آیتالله خامنهای رئیسجمهور، ضمن ابلاغ درودهای گرم مسئولان دولت هندوستان به وی درباره تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور که سبب گسترش هرچه بیشتر ارتباطات آنها خواهد شد، توضیح داد. پس از وی آیتالله خامنهای درخصوص رابطه دیرینه دو کشور، بحران منطقه غرب آسیا، نقش مهم و کارساز جنبش غیرمتعهدها و لزوم ایستادگی در مقابل زورگوییهای امریکا مطالبی را بیان کرد. شایان ذکر است در این دیدار علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه نیز حضور داشت. گزارش روزنامه کیهان از اظهارات رئیسجمهور در دیدار مذکور بدینشرح است: «وی (آیتالله خامنهای) با اشاره به اینکه انشاءالله کمیسیون دوجانبه بتواند روابط دو کشور را با الهام از ارتباطات تاریخی و جغرافیایی هرچه بیشتر عمیقتر کند، گفت: ما بعد از انقلاب اسلامی خود خیلی زود به این نتیجه رسیدیم که بایستی با کشور شما روابط صمیمانه و گستردهای داشته باشیم و امروز روند این ارتباطات بین ما و شما شکل مطلوب و طبیعی به خود گرفته است. رئیسجمهور ضمن اشاره به این مسئله که نفوذ قدرتهای بزرگ وضع بسیار تأسفانگیزی را در آسیا و بهخصوص خاورمیانه بهوجود آورده است، اظهار داشت: همه حوادثی که در منطقه خاورمیانه روی میدهد بیانگر این مسئله است که امریکا درصدد راسخترکردن هرچه بیشتر نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در منطقه است و ما بهنوبه خود با الهام از انقلاب اسلامیمان و بر مبنا و اصول این انقلاب مصمم هستیم که در مقابل حرکت نفوذی امریکا قاطعانه بایستیم. رئیسجمهور ضمن تشریح فشار به افزایش قدرتهای بزرگ بر کشورهای جهان سوم و لزوم هماهنگی این کشورها علیه ابرقدرتها، گفت: بر همین اساس، ما قاطعانه به تقویت جنبش غیرمتعهدها معتقد هستیم. جنبش غیرمتعهدها نیز همچون خود این کشورها زیر انواع فشارهای سیاسی قرار دارد و بایستی استقلال این جنبش در همه حال حفظ شود و امیدی که از ناحیه این جنبش در دل ملتهای جهان شکفته است هرگز از بین نرود. استقلال جنبش با تبلیغات و فعالیتهای سیاسی بیمحتوا حاصل نخواهد شد، بلکه با قاطعیت و جدیت در ادامه راه بنیانگذاران این جنبش است که میتوانیم آن را تقویت کنیم. رئیسجمهور افزود: اگر این امکان به جنبش غیرمتعهدها داده شود تا در برابر مواضع بسیار خبیثانه امریکا در خاورمیانه و دیگر مناطق تحتنفوذ آنها یک رویارویی قاطع انجام شود، مطمئناً این جنبش شأن اولیه خود را باز خواهد یافت. رئیسجمهور در پایان ضمن تأکید بر این مطلب که بایستی موضع روشن و قاطعی درمورد قضیه فلسطین اتخاذ شود، گفت: این شاید حقطلبانهترین و انسانیترین مسئلهای است که امروز میتوان آن را در مقابل امریکا مطرح کرد.» علاوهبراین، میرحسین موسوی نخستوزیر کشورمان، در دیدار با وزیر امور خارجه هند بر اجراییشدن تفاهمنامه تشکیل کمیسیون مشترک دو کشور و خروج شوروی از افغانستان تأکید کرد. نخستوزیر ضمن استقبال از تشکیل کمیسیون مشترک ایران و هند که پیشنویس آن به امضای دو طرف رسیده است و باتوجهبه اینکه در ابتدای هرگونه گسترش و توسعه روابط، آگاهیهای لازم نسبت به جوامع یکدیگر لازم است افزود ما انتظار داریم کشور هند با نفوذ معنوی که در جنبش غیرمتعهدها دارد و از پایهگذاران آن است درجهت مقابله و جلوگیری این جنبش از مطامع قدرتهای بزرگ تلاش کند. موسوی در ادامه با اشاره به اینکه موضع جمهوری اسلامی در مقابل اشغال افغانستان تغییری نکرده است، اظهار کرد: ما همچنان که دو سال پیش اعلام کردیم خواستار خروج بیقیدوشرط شوروی از افغانستان و تعیین سرنوشت مردم افغانستان بهدست خودشان هستیم و اعتقاد داریم خروج شوروی، کمکی به امریکازدایی منطقه، یعنی عقبنشینی امریکا از خلیجفارس و اقیانوس هند است. نخستوزیر سپس ضمن اشاره به خطرناکبودن و عادی تلقیکردن حضور نیروهای بزرگ در منطقه ازسوی ملتها افزود: درحالحاضر، تقریباً چنین حالتی وجود ندارد و این پدیده شومی است که باید از بین برود. در این دیدار رائو وزیر امور خارجه هند نیز خاطرنشان کرد: حضور نیروهای بزرگ در این منطقه بایستی زدوده شود و باعث تأسف است اگر به حضور این نیروها عادت شود و برای انجام این کار نیاز به همکاری و هماهنگی است تا اقیانوس هند و کلیه منطقه از این نیروهای بزرگ فارغ شوند. ازطرفی، آیتالله موسوی اردبیلی هم در دیدار با ناراسیما رائو سیاست نه شرقی نه غربی و فشارهای واردشده بر جمهوری اسلامی ایران بهدلیل اجرای این سیاست را تشریح کرد. وی گفت: در اوضاع کنونی جهان و با در نظر گرفتن موقعیت سیاسی منطقه، دو کشور ایران و هند میتوانند ضمن رعایت احترام متقابل همکاریهای خوبی درزمینههای اقتصادی با یکدیگر داشته باشند. آیتالله موسوی اردبیلی همچنین در ادامه سخنانش ضمن تشریح موضع انقلاب اسلامی و اشاره به این نکته که یکی از ویژگیهای انقلاب داشتن صراحت و صداقت است، اضافه کرد: بهطور اساسی ملتهایی که انقلاب کردهاند بنا بر اصولی که در انقلاب پذیرفتهاند از آنچه بهعنوان بینالملل خوانده میشود کمی دور میشوند، یعنی یکی از ویژگیهای انقلاب، داشتن صراحت و صداقت میباشد و درهمینزمینه آنچه امروز جمهوری اسلامی ایران بهعنوان سیاست "نه شرقی و نه غربی" پذیرفته و به دنیا اعلام کرده است فقط یک شعار و یک تیتر تبلیغاتی نیست، بلکه بهعنوان یک اصل در انقلاب اسلامی و مشی سیاست خارجی ما مطرح میباشد. پس از سخنان آیتالله موسوی اردبیلی، ناراسیما رائو وزیر امور خارجه هند از این ملاقات ابراز خرسندی کرد و گفت: نیروهای خارجی علاقهای به عدم تعهد ندارند، ولی ما به آن ادامه خواهیم داد و زمینههای مناسبی درجهت گسترش روابط بین جمهوری اسلامی ایران و هند وجود دارد. وی سپس درمورد مذاکرات مفیدی که تاکنون با مقامات جمهوری اسلامی ایران داشته است و پیشرفت کار کمیسیون مشترک ایران و هند توضیح داد و از موفقیت کار این کمیسیون ابراز رضایت کرد. شایان ذکر است وزیر امور خارجه هند در روز گذشته نیز با حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، دیدار داشت. به نوشته روزنامه اطلاعات، در این دیدار حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی با تأکید بر اینکه هندوستان ازجمله کشورهایی است که ایران به حفظ و گسترش روابط با آن کشور تمایل دارد بیان کرد: ما از کشور شما انتظار داریم که بهعنوان رئیس دورهای جنبش غیرمتعهدها، مسئولیت خود را بهگونهای با علاقه و پشتکار دنبال کند که کشورهای عضو جنبش عدم تعهد واقعاً غیرمتعهد باشند و در پرتو این وابستهنبودن به قدرتهای جهان بتوانند نقش جهانی خود را در مقابل ابرقدرتها ایفا کنند.[۱۶] حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در یادداشتهای روزانه خود درباره این دیدار نوشته است: «وزیر امور خارجه هند و هیئت همراه به ملاقاتم آمدند. درباره توسعه بیشتر روابط دو کشور صحبت شد. با توضیح وضع خودشان، از حوادثی مثل کشتار مسلمانان در آسام بهعنوان مسائل داخلی و لازمه وضع جامعه هند بهعنوان پیشامدهای طبیعی یاد کرد و عذرخواهی میکرد. من هم خیلی سخت نگرفتم و روی تلاش برای توسعه روابط و تقویت نهضت عدم تعهد حرف زدم. صادرات ما به هند خیلی بیشتر از واردات ما است، میخواهند که از آنها بیشتر جنس بخریم.»[۱۷]
________________________________________
7. وقوع جنگ و کمبودهای ناشیاز آن، محدودیت کسب درآمدهای ارزی و بهطور طبیعی کمبود کالاهای مورد نیاز مردم از یکسو و تلاش عدهای در احتکار کالاها و گرانفروشی از سویی دیگر، مسئولان مملکتی را وادار به اخذ تصمیماتی برای تنظیم بازار و تأمین حداقل نیازهای اساسی افراد جامعه کرد. مبارزه با گرانفروشی و احتکار، نظارت بر فروش و توزیع برخی اقلام، جیرهبندی کالاهای اساسی و ایجاد تسهیلاتی برای دریافت کالا در برخی امور خاص همچون امر ازدواج ازجمله این تصمیمات بود. دراینزمینه، امروز سه خبر از مبادی ذیربط درباره کاهش قیمت برخی اقلام مانند پارچه و برنج و افزایش سهمیه کالاهای سهمیهبندی شده منتشر شد. به نوشته روزنامه اطلاعات، «جلسه ستاد بسیج اقتصادی به ریاست غلامرضا آقازاده وزیر مشاور در امور اجرایی و سرپرست ستاد بسیج اقتصادی کشور تشکیل شد. در این جلسه مدیرعامل سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، پیرو تصویب هیئت دولت درخصوص کاهش قیمتها در سال جاری، اعلام کرد: از تاریخ ۱/۵/۶۲ قیمت پارچه با تعدیل درصد هزینه و سود عمدهفروشی برای مصرفکنندگان یک تا ۴ درصد کاهش مییابد. همچنین قیمت انواع پارچههای تولیدی شرکت ریسندگی و بافندگی کاشان حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت محصولات تولیدی، کارخانجات مخمل و ابریشم کاشان معادل ۲۰ درصد، قیمت انواع محصولات تولیدی شرکت پرده شامل انواع تورهای پردهای معادل ۳۰ تا ۴۰ درصد، قیمت موتورهای کشاورزی و صنعتی شرکت هاکسیراندیزل تحتپوشش وزارت صنایع سنگین معادل ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت. در این جلسه همچنین اعلام شد: قیمت انواع کارتن حدود ۱۰ درصد کاهش یافت. در این جلسه همچنین اعلام شد [...] بهدنبال افزایش سهمیه پودر از ۲۴۰ گرم به ۴۸۰ گرم، بهزودی سهمیه روغن نباتی نیز به ۶۰۰ گرم افزایش خواهد یافت.»[۱۸] همچنین درپی نظارت بر مبادی خروجی برنج از استان گیلان، نرخ برنج از هر کیلو ۴۰۰ ریال به ۲۴۰ ریال کاهش یافت. دادستان انقلاب اسلامی شهرهای رشت، لاهیجان و لنگرود با اعلام این خبر درباره کشف برنجهای احتکارشده گفت: تقلیل نرخ انواع برنج در نتیجه یک ماه عملیات ضربتی و گسترده درارتباطبا شناسایی محتکران و کشف انبارهای برنج بههمت ضابطان و ستادهای مبارزه با گرانفروشی در شهرداریها در سطح استان انجام شده است. در یک ماه گذشته، متجاوز از یکهزار تن انواع برنج احتکارشده در رشت کشف و ضبط شد که کیلویی ۲۳ تا ۲۸۰ ریال ازطریق شرکت تعاونی کارمندان دولت بین طبقات مستضعف منطقه توزیع و به فروش رسید. وی افزود: علاوهبر فعالیت یادشده، حدود ۶۰۰۰ تن برنج در شهرستان لنگرود و بیش از ۲۰۰ تن برنج احتکارشده در آستانه اشرفیه شناسایی شد که هماکنون پرونده محتکران در دادگاههای انقلاب اسلامی تحتبررسی و رسیدگی میباشد که در آینده نزدیک پس از روشنشدن پرونده محتکران، مقدار برنجهای یادشده با نرخ عادلانه دراختیار طبقات مستضعف قرار خواهد گرفت. آقای سرشوق یادآور شد: طرح خارجنشدن غیرقانونی برنج از استان با هماهنگی وسیعی که ازسوی ائمه محترم جمعه، استانداری گیلان، اداره بازرگانی و فرمانداریها و نیروهای ذیربط در منطقه اجرا میشود، تا اطلاع ثانوی به قوت خود باقی است.[۱۹] همچنین ستاد توزیع جهیزیه چگونگی واگذاری تسهیلات برای مزدوجین در دو ماهه گذشته را اعلام کرد. براساس اعلام این ستاد، جوانان ازدواجکرده در ماههای اردیبهشت و خرداد میتوانند برای دریافت حواله کالاهای جهیزیه به مبلغ هشتادهزار ریال به مبادی ذیربط مراجعه کنند.[۲۰]
________________________________________
8. یک روز پس از پایان نشست وزیران نفت کشورهای عضو سازمان اوپک روزنامه امریکایی واشنگتن پست در مقالهای به بررسی مسئله اختلاف ایران و عراق در انتخاب رئیس جدید سازمان اوپک، مکانیزم انتخاب رئیس این سازمان، توجیهات وزرای نفت عربستان و کویت برای بازداشتن ایران از ریاست دورهای اوپک و نقش و تأثیر این سازمان در بازار نفت پرداخت. بخشهایی از مقاله روزنامه واشنگتن پست بدینشرح است: «بهدنبال پایان دوره مأموریت وزیر نفت گابن، ایران و عراق دو همسایه عضو اوپک که نزدیک به دو سال است در جنگ میباشند نامزدهای انتخاباتی خود را برای این سمت پرنفوذ کاندید کردند. لیکن دورنمای یک مبارزه سیاسی در زمانیکه اوپک میکوشد فراوانی نفت در بازارهای جهان را تحتکنترل درآورد وزرای کشورهای عضو را بر آن داشت که اتخاذ تصمیم دراینمورد را تا تشکیل جلسه آینده اوپک به تعویق اندازند.» به نوشته واشنگتن پست «وظیفه خطیر انتخاب دبیرکل جدید اوپک تأکیدی بر دشمنی سرسختانه بین ایران و کشورهای خلیجفارس به رهبری عربستان سعودی بود. ایران ادعا میکند کاندیدی حسن خردمند برای این شغل شایسته است، زیرا که منشور اوپک استدلال میکند که (مقام دبیرکلی) به ترتیب حروف الفبا بین اعضای مؤسسه گردش کند و به این ترتیب اکنون نوبت ایران خواهد بود. اما عربستان سعودی، کویت و دیگر کشورهای خلیجفارس میترسند که ایران از این مقام بهعنوان وسیله برای محکومنمودن شیخنشینهای محافظهکار و ارتقای افکار اسلامی انقلابی خود بهرهبرداری نماید. عربستان سعودی و همپیمانانش از کاندید عراقی روزی سالم، پشتیبانی نموده و ادعا کردهاند سابقه درخشان وی (بهعنوان عضو هیئت امنای اوپک) ابهت بیشتری به دبیری میدهد. وزیر نفت عربستان سعودی احمد زکی یمانی، استدلال میکند حالا که از زمان تأسیس اوپک در [سال] ۱۹۶۰ تمام اعضای بنیانگذار یک بار مقام دبیرکلی را بهعهده داشتند روش نوبتی میبایست لغو گردد و یک گروه کارکنان حرفهای برای دفتر مرکزی اوپک در وین تعیین گردد. گفته میشود که بنبست فعلی مورد قبول عربستان است، زیرا تا تعیینشدن جانشین (برای دبیرکل) معاون دبیرکل اوپک، فرد قبلی که یک عراقی و متخصص برجسته انرژی که با [زکی] یمانی نزدیک میباشد، ریاست را بهعهده خواهد داشت. انتظار میرود در شرایط فعلی که اوپک [درگیر] مشکلات جدی در تقسیم بازار نفتی [است] که بهوسیله کشورهای غیرعضو اوپک مانند نروژ، بریتانیا، مکزیک و شوروی اشباع شده، العتیبه برای حفظ منافع کشورهای عربی خلیجفارس تلاش کند. [...] با افزایش تولید در بین کشورهای خارج اوپک، وجهه این سازمان در بازار جهانی نفت شدیداً از دست رفته است. در ۱۹۷۹ زمانیکه اوپک قیمتها را از ۱۸ به ۲۴ دلار برای هر بشکه افزایش داد، ۱۳عضو سازمان جمعاً ۲۱ میلیون بشکه در روز معادل ۶۵ درصد تولیدات جهانی را تولید میکردند. امروز بازده کل اوپک به ۱۷ میلیون بشکه یعنی ۳۵ درصد بازار جهانی کاهش یافته است. یک وزیر نفتی که درخواست نمود نامش افشا نشود گفت: یمانی که برای ایجاد یک استراتژی درازمدت تعیین گردیده در اجلاس امروز به اعضا گفته است تغییرات جدی درحال وقوع است و ممکن است که شرایط هیچگاه مانند سابق نباشد.»[۲۱]
________________________________________
9. طارق عزیز معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه عراق، امروز در مصاحبهای بهطور آشکار از وضعیت نامناسب اقتصادی عراق و کمبود ارز خارجی در این کشور سخن گفت. وی در عین حال محاصره اقتصادی عراق ازسوی ایران را ناموفق جلوه داد خواهان کمک کشورهای عرب منطقه به عراق شد. عزیز همچنین از اجرای طرحی با هزینه عربستان برای انتقال نفت عراق از خاک آن کشور به آبهای آزاد سخن گفت. در این مصاحبه طارق عزیز اعلام کرد که عراق برای فشار بیشتر بر اقتصاد ایران، ازطریق بمباران میادین صدور نفت با هواپیما و موشکهای عراقی عمل خواهد کرد. بخشهایی از سخنان نخستوزیر عراق به نقل از منابع مختلف غربی بدینشرح است: «طارق عزیز وزیر خارجه عراق طی مصاحبهای در بغداد اعلام کرد دولت این کشور برخی از پروژههای غیرضروری ازجمله طرح متروی بغداد را متوقف ساخته است. وی افزود که پروژههای مهم اقتصادی و صنعتی ازجمله پروژههای پتروشیمی، ارتباطات و حملونقل اجرا خواهند شد. وی گفت: شرکتهای خارجی باید متوجه باشند که عراق میتواند قسمتی از بدهیهای خود را نقداً بپردازد و برای بازپرداخت بقیه نفت بدهد. وزیر خارجه عراق گفت: قمار ایران در محاصره اقتصادی عراق ناکام مانده است. وی گفت چنانچه عراق فقط از کشور خود دفاع میکرد کمک جاری کشورهای عرب خلیج (فارس) کافی بود، اما اگر این کشورها دریابند که عراق از خود و دیگر برادرانش دفاع میکند (تصدیق خواهند کرد) که کمکهای آنها در حد فعلی کافی نیست. عزیز گفت عربستان قصد دارد مخارج ساختمان یک خط لوله برای انتقال نفت خام عراق از خاک خود را تأمین کند. وی گفت انتظار میرود ظرفیت این خط لوله یکمیلیون بشکه در روز باشد و مخارج آن بالغبر دومیلیارد دلار شود. عزیز تصریح کرد که خط لوله مورد بحث نقش جایگزین خط لوله سوریه را نخواهد داشت و بهمنظور متنوعسازی طرق صدور نفت است. وی بار دیگر تأکید کرد عراق با درخواست ایران برای قطع بمباران تأسیسات آسیبدیده نفت خلیج (فارس) موافقت نخواهد کرد. وی گفت تا هنگامیکه ایران حق طبیعی تجارت آزاد عراق و جریان نفت در خلیج (فارس) را مخدوش میکند عراق نمیتواند امنیت تأسیسات را تضمین کند. وی گفت ایران میخواهد قطع حملات عراق در خلیج (فارس) را همچنان بسته نگه دارد. وزیر خارجه عراق در پاسخ سؤالی درباره واقعه دستگیری ۷۰ تن از اعضای خاندان (آیتالله) حکیم و اعدام ۶ نفر از آنها گفت: علت این اقدام همکاری اعضای این خانواده با ایران است که خیانت بزرگی محسوب میشود. وی درباره تعداد اسرای جنگ گفت حدود ۷۰۰۰ اسیر ایرانی در عراق و حدود ۴۰۰۰۰ اسیر عراقی در ایران هستند.»[۲۲] رادیو بیبیسی نیز ضمن انعکاس بخشی دیگر از سخنان طارق عزیز، ایران را در محاصره اقتصادی حریف موفقتر از عراق خواند. بیبیسی اعلام کرد: «طارق عزیز معاون نخستوزیر عراق، میگوید که عراق حملات خود را بر تأسیسات نفتی و تأسیسات اقتصادی ایران در خلیجفارس افزایش خواهد داد. او در یک کنفرانس خبری در بغداد گفت که ایران نتوانسته است عراق را در صحنه نبرد شکست دهد و نخواهد توانست در جنگ فرساینده اقتصادی نیز پیروز شود. وی گفت که ایران نگذاشته است عراق نفتش را ازطریق خلیجفارس صادر کند و قسمتهای عظیمی از تأسیسات نفتی عراق را در خلیجفارس از بین برده است و ازاینرو عراق باید به همین طریق به ایران پاسخ دهد. خبرنگار بیبیسی در بغداد میگوید که تهدید در پیش گرفتن اقدامات نتوانسته است مانع صدور نفت ایران شود، اما اکنون که حق تقدم عراق ازنظر نیروی هوایی با جنگندههای ساخت شوروی و فرانسه بیشتر شده است ممکن است این کشور اعتماد بیشتری داشته باشد.»[۲۳] علاوهبراین، رادیو امریکا با اشاره به بخشی از تهدید طارق عزیز مبنیبر حمله هوایی و دریایی عراق به تأسیسات نفتی ایران اعلام کرد: «طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق، میگوید حملات نیروهای هوایی و دریایی عراق به تأسیسات نفتی و صنعتی ایران ادامه خواهد یافت. وی در بغداد به خبرنگاران گفت ایران مانع صدور نفت از خلیجفارس شده است. عزیز گفت عراق نیز در عوض مصمم است که منافع اقتصادی ایران را در معرض خطر قرار دهد. وی گفت عراق موشکهای اگزوست فرانسوی را در جنگ خود با رژیم جمهوری اسلامی مورد استفاده قرار میدهد.»[۲۴]
________________________________________
- در اینجا منظور از فرماندهی عملیات، رحیم صفوی و غلامعلی رشید مسئولان طرح و عملیات قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) و ستاد مرکزی سپاه پاسداران و گروه مشاوره آنهاو سرهنگ صیاد شیرازی و عناصر ستاد فرماندهی نیروی زمینی ارتش است. البته سرهنگ صیاد شیرازی در این روز بیشتر در قرارگاه فرماندهی بود و درحال رایزنی با فرماندهان یگانهای عملکننده یا بازدید یا هدایت عملیات در صحنه برخی مناطق درگیر بود.
- فرماندهانی که در این جلسات بهطور پیوسته یا متناوب شرکت داشتند عبارت بودند از: سیدرحیم صفوی، غلامعلی رشید، سرهنگ ستاری، سرهنگ جلالی، مصطفی ایزدی، محسن رضایی، محمود کاوه، حسین خرازی، سرهنگ موسوی قویدل، سرهنگ فرضالله شاهینراد و جواد استکی.
- البته در ساعت ۱۰ صبح در قرارگاه تاکتیکی فرمانده تیپ۳۳ المهدی(عج)، سرهنگ صیاد شیرازی پیشنهادی برای تصرف کامل ارتفاع کینگ داد بدینصورت که پس از اجرای آتش سنگین توپخانه و شلیک موشک ماوریک، ۷۰ نفر از نیروهای گردان احتیاط ۱۰۵ ارتش بهسمت این ارتفاع هجوم برده و آنجا را متصرف شوند. در بررسیهای بعدی فرماندهان ارتش اعلام کردند که بهعلت وسعت منطقه ۷۰ نفر نیرو کم است و ِپیشنهاد کردند که ۳۰ نفر هم از سپاه کمک گرفته شود و نیروها از دو طرف راست و چپ ارتفاع پیشروی کنند و ارتفاع را دور بزنند و عدهای هم از جلو حمله کرده و کینگ را تصرف کنند. گفتنی است اجرای این عملیات بهعلت آنکه در آن زمان صلاح نبود که گردان احتیاط به کار گرفته شود، منتفی شد. [سند شماره ۲۵۴/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه مالک اشتر در عملیات والفجر۲، سیدمحمد اسحاقی،۲۸/۴/۱۳۶۲، صص ۶۴ و ۶۵؛ و - سند شماره ۱۱۷/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر۲، گزارش راویان قرارگاه مالک اشتر، سیدمحمد اسحاقی و محسن رخصتطلب، صص ۴۲ ۴۰.
- مانور کلی لشکر۸ نجف و تیپ۳۳ المهدی(عج) بدینترتیب بود که یک گردان از لشکر۸ نجف و یک گردان از تیپ۳۳ المهدی(عج) روی جاده بهسمت دشمن حمله کنند و پس از شکستن خطوط دشمن و تصرف خاکریزها و رسیدن به شیورش به چپ و راست جاده پیشروی کرده و منطقه را پاکسازی کنند. یک گردان از لشکر۸ نجف نیز از سمت قمطره در روی ارتفاع کینگ اجرای عملیات کرده و پس از پاکسازی ارتفاع بهسمت جنوب سرازیر شده و با گردانهای روی جاده در منطقه حاجعمران الحاق کند.
- البته در ساعت ۱۰ صبح در قرارگاه تاکتیکی فرمانده تیپ۳۳ المهدی(عج)، سرهنگ صیاد شیرازی پیشنهادی برای تصرف کامل ارتفاع کینگ داد بدینصورت که پس از اجرای آتش سنگین توپخانه و شلیک موشک ماوریک، ۷۰ نفر از نیروهای گردان احتیاط ۱۰۵ ارتش بهسمت این ارتفاع هجوم برده و آنجا را متصرف شوند. در بررسیهای بعدی فرماندهان ارتش اعلام کردند که بهعلت وسعت منطقه ۷۰ نفر نیرو کم است و ِپیشنهاد کردند که ۳۰ نفر هم از سپاه کمک گرفته شود و نیروها از دو طرف راست و چپ ارتفاع پیشروی کنند و ارتفاع را دور بزنند و عدهای هم از جلو حمله کرده و کینگ را تصرف کنند. گفتنی است اجرای این عملیات بهعلت آنکه در آن زمان صلاح نبود که گردان احتیاط به کار گرفته شود، منتفی شد. [سند شماره ۲۵۴/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه مالک اشتر در عملیات والفجر۲، سیدمحمد اسحاقی،۲۸/۴/۱۳۶۲، صص ۶۴ و ۶۵؛ و - سند شماره ۱۱۷/ گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر۲، گزارش راویان قرارگاه مالک اشتر، سیدمحمد اسحاقی و محسن رخصتطلب، صص ۴۲ ۴۰.
- فرماندهانی که در این جلسات بهطور پیوسته یا متناوب شرکت داشتند عبارت بودند از: سیدرحیم صفوی، غلامعلی رشید، سرهنگ ستاری، سرهنگ جلالی، مصطفی ایزدی، محسن رضایی، محمود کاوه، حسین خرازی، سرهنگ موسوی قویدل، سرهنگ فرضالله شاهینراد و جواد استکی.
پاورقیها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/04/29
- ↑ ـ سند شماره: ۳۴۳۹۱۰، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: ناحیه ژاندارمری کردستان رکن سوم، به: استانداری کردستان، ۲۹/۴/۶۲. سند شماره: ۱۳۳۴۵۰، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: اداره اطلاعات شاجا، به: نخستوزیری، دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۳۰/۴/۶۲. سند شماره: ۳۱۵۰۹۸، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: لشکر۲۸ کردستان رکن ۳، به: فرمانده مقدم نزاجا در شمالغرب رکن ۳، ۳۰/۴/۶۲.
- ↑ ـ سند شماره: ۸۹۳۷۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۷، ۸/۵/۶۲، ص ۲۳.
- ↑ ـ سند شماره: ۱۹۷۸۶، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: قرارگاه حمزه، (به: ندارد)، ۴/۵/۶۲. سند شماره: ۱۳۳۴۳۲، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: اداره اطلاعات شاجا، به: نخستوزیری، دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۲۹/۴/۶۲. سند شماره: ۳۵۱۶۴۵، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: فرماندهی سپاه مهاباد، به: فرماندهی قرارگاه حمزه، ۱/۵/۶۲. سند شماره: ۸۹۳۷۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۷، ۱۱/۵/۶۲، ص ۲.
- ↑ ـ سند شماره: ۳۱۵۰۹۸، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: لشکر۲۸ کردستان رکن ۳، به: فرمانده قرارگاه مقدم نزاجا در شمالغرب رکن ۴، ۳۰/۴/۶۲.
- ↑ سند شماره: ۲۴۶، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، دفتر ثبت داود رنجبر راوی قرارگاه خاتمالانبیا در عملیات والفجر۲، ۲۹/۴/۶۲، صص ۲۵۷ تا ۲۷۲. سند شماره ۱۱۸۱۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ ـ پن ـ ۵۷۷۲، ۳۰/۴/۶۲، راوی قرارگاه خاتمالانبیاء سپاه، ص ۳ و ۱۸.
- ↑ منبع: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزیده اسناد عملیات والفجر۲، تابستان ۷۸، ص ۱۷۱، ۳۰/۴/۶۲.
- ↑ سند شماره: ۲۴۶، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، دفتر ثبت راوی قرارگاه خاتمالانبیا سپاه داود رنجبر، ۲۹/۴/۶۲، صص ۲۲۳ـ۲۵۱.
- ↑ سند شماره: ۳۵۱۶۲۵، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: قرارگاه قدس سپاه ـ اطلاعات، به: قرارگاه حمزه ـ اطلاعات، ۱/۵/۶۲. سند شماره: ۳۴۳۲۳۱، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: شهربانی استان کردستان، به: استانداری کردستان، ۳۰/۴/۶۲. سند شماره: ۸۹۳۶۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۶، ۳/۵/۶۲، ص ۲.
- ↑ سند شماره: ۱۳۳۴۷۶، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: اداره اطلاعات شاجا، به: نخستوزیری، دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۳۰/۴/۶۲. سند شماره: ۳۵۰۹۸۲، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: طرح و عملیات سپاه مهاباد، به: طرح و عملیات قرارگاه حمزه، ۳۰/۴/۶۲. سند شماره:۸۹۴۴۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن مناطق کردنشین غرب کشور، شماره ۱۱۹، ۱۶/۵/۶۲، ص ۲.سند شماره: ۳۵۱۶۵۵، از: ستاد قرارگاه حمزه سپاه ـ طرح و عملیات، به: ستاد مرکز سپاه ـ طرح و عملیات، ۱/۵/۶۲.
- ↑ سند شماره: ۸۹۳۷۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۷، ۱/۵/۶۲، ص ۲.
- ↑ سند شماره: ۳۴۳۹۱۰، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: ناحیه ژاندارمری کردستان رکن سوم، به: استانداری کردستان، ۲۹/۴/۶۲. سند شماره: ۱۳۳۴۵۰، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: اداره اطلاعات شاجا، به: نخستوزیری، دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۳۰/۴/۶۲. سند شماره: ۳۱۵۰۹۸، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: لشکر۲۸ کردستان رکن ۳، به: فرمانده مقدم نزاجا در شمالغرب رکن ۳، ۳۰/۴/۶۲.
- ↑ سند شماره: ۸۹۳۷۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۷، ۸/۵/۶۲، ص ۲۳.
- ↑ سند شماره: ۱۹۷۸۶، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: قرارگاه حمزه، (به: ندارد)، ۴/۵/۶۲. سند شماره: ۱۳۳۴۳۲، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: اداره اطلاعات شاجا، به: نخستوزیری، دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۲۹/۴/۶۲. سند شماره: ۳۵۱۶۴۵، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: فرماندهی سپاه مهاباد، به: فرماندهی قرارگاه حمزه، ۱/۵/۶۲. سند شماره: ۸۹۳۷۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۷، ۱۱/۵/۶۲، ص ۲.
- ↑ سند شماره: ۳۱۵۰۹۸، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: لشکر۲۸ کردستان رکن ۳، به: فرمانده قرارگاه مقدم نزاجا در شمالغرب رکن ۴، ۳۰/۴/۶۲.
- ↑ سند شماره: ۳۵۱۶۵۰، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از: ستاد قرارگاه حمزه طرح و عملیات، به: ستاد مرکز طرح و عملیات، ۱/۵/۶۲. سند شماره: ۸۹۳۶۷، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بولتن ویژه مناطق کردنشین، غرب کشور، شماره ۱۱۶، ۳/۵/۶۲.
- ↑ روزنامه کیهان، ۳۰/۴/۱۳۶۲، ص۳.
- ↑ منبع: آرامش و چالش، کارنامه و خاطرات هاشمیرفسنجانی در سال ۱۳۶۲، به اهتمام مهدی هاشمی نشر معارف انقلاب، چاپ سوم ۱۳۸۶، ص ۱۵۲.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۹/۴/۶۲، ص ۲.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۹/۴/۶۲، ص ۲.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۹/۴/۶۲، ص ۲.
- ↑ منبع: نشریه ویژه جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۲۴، ۳۱/۴/۶۲، ص ۲۲، واشنگتن خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ۲۹/۴/۶۲.
- ↑ منبع نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۲۴، ۳۱/۴/۶۲، صص ۱۲ و ۱۳، بغداد - خبرگزاری رویتر ۲۹/۴/۶۲.
- ↑ واحد مرکزی خبر، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ۳۰/۴/۶۲، صص۶ ـ ۷.
- ↑ واحد مرکزی خبر، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، پولتن رادیوهای بیگانه، ۳۰/۴/۶۲، صص ۶ و ۷.