1362.05.04

روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.04
نام‌های دیگر	چهار مرداد
تاریخ شمسی	1362.05.04
تاریخ میلادی	26 ژوئیه 1983
تاریخ قمری	15 شوال 1403

1360.05.04

1361.05.04

1363.05.04

1364.05.04

1365.05.04

1366.05.04

1367.05.04

1. نتیجه گفت‌وگوهای صورت گرفته روز گذشته فرماندهی عملیات با فرماندهان یگان‎ها، ارزیابی وضعیت عمومی صحنه نبرد و مشکلات پیش رو همچون کمبود نفر، خستگی نیروها، مشکلات ناشی‎از نبود جاده و پیچیدگی تداوم عملیات برای تصرف تنگه دربند که بخشی از آن را سرهنگ صیاد شیرازی در جلسه روز گذشته بیان کرد فرماندهی عملیات را بر آن داشت که به‎جای اجرای یک عملیات عمده با هدف تصرف تنگه دربند، اصلاح خط و تحکیم مواضع در دستور کار قرار گیرد، بنابراین برای تحقق این امر قرار شد عملیات فقط در محور شمالی اجرا شود. به‎علاوه، مقرر شد یگان‌های ۱۴ امام حسین(ع) و ۸ نجف درمجموع با ۳ گردان ارتفاعاتی را که روز گذشته از دست داده بودند مجدد پس بگیرند و پایگاه‌های موجود در منطقه را تصرف و منطقه را پاک‌سازی کنند. همچنین گفته شد در چپ این ۲ یگان ۲ گردان بازسازی‎شده از تیپ۳۳ المهدی(عج) ارتفاعی را که به جاده تسلط دید و تیر داشت و عراقی‌ها روی آن مستقر بودند را به تصرف درآورند و در روی جاده هم که منتهی‌الیه سمت چپ و بخش جنوبی عملیات را شامل می‌شد نیروهایی از تیپ۱۵۵ شهدا و یک گردان از تیپ نوهد عمل کرده و تا ارتفاع مورد نظر پیشروی کنند و درنهایت هر سه محور حدود گردکوه تا جلوتر از گردنه رایات باهم الحاق کرده و یک خط مطمئن را تشکیل دهند. همچنین پیش‌بینی شد که تعدادی از نیروهای تیپ شهدا، لشکر۸ نجف و نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) منطقه جنگلی را که در جلوی گردنه رایات قرار داشت، پاک‌سازی کنند. برای تحقق این امر نیروهای لشکر۱۴ امام حسین(ع) و لشکر ۸ نجف در منطقه حضور داشتند و به نحوی عقبه‌های خود را فراهم کرده و خودکفا بودند، در محور سمت چپ نیز نیروهای تیپ شهدا و نوهد متکی به جاده و کنار‌ه‌های آن بودند و در محور میانی که تیپ۳۳ المهدی(عج) اجرای عملیات می‌کرد نیروها بازسازی‌شده و در پادگان جلدیان مستقر بودند، لذا برای آماده‎کردن آنها ازنظر توجیه عمومی و انتقال به منطقه‌ آغاز عملیات، قرار شد این نیروها پس از هماهنگی‌های اولیه در پادگان جلدیان تجمع کنند و بعد از توجیه با بالگرد به منطقه مناسبی در بین ارتفاعات انتقال داده شوند و ضمن سازماندهی مجدد فاصله محل پیاده‎شدن تا خط تماس با دشمن را پیاده طی کنند. بدین‎منظور عصر امروز سرهنگ علی صیاد شیرازی به محل تجمع این ۲ گردان رفت و ضمن تشریح کلی وضعیت عملیات اهمیت عملیات، امشب و حساسیت مأموریت واگذارشده به آنها را توضیح داد. آخرین هماهنگی‌ها و تلاش‌ها برای اجرای عملیات در آخرین ساعات امروز درحال اجرا بود که به قرارگاه فرماندهی خبر رسید نیروهای تیپ نوهد و تیپ۱۵۵ شهدا برای رسیدن به منطقه و اجرای عملیات تأخیر کرده‌اند و بدین‎ترتیب فرماندهی عملیات با بررسی همه جوانب دستور لغو عملیات در امشب و اجرای آن برای فردا شب را صادر کرد.

________________________________________

2. هرچند عملیات مورد نظر فرماندهی به ‎علت تأخیر در ورود برخی یگان‎ها منتفی شد، ولی نیروهای مستقر در خط مقدم لشکر۸ نجف برای تصحیح خط خود و بازپس‎گرفتن یک ارتفاع و چند پایگاه حساس دشمن در نزدیکی‌شان، عملیات محدودی را اجرا کردند. درهمین‎حال، فرماندهی عراقی منطقه بر پیشروی نیروهای در خط عراق با هدف تصرف ارتفاع و پایگاه ازدست‎رفته اصرار داشت، لذا از اولین ساعات امروز کشمکش‌هایی بین نیروهای دو طرف رخ داد که نتایج مشخصی را درپی نداشت. بااین‎حال، اشتباهات در هدف‌گیری هواپیماها و بالگردها و کمبود نیرو و مهمات تلفاتی را به قوای درگیر وارد کرد که دراین‌باره گزارش مستقلی در دفاتر راوی موجود نیست، ولی گزارش‌های واحد شنود قرارگاه خاتم‌‎الانبیا(ص) برخی از فعالیت‌ها به‌خصوص در طرف عراقی را منعکس کرده است که شامل بخشی از گفت‌وگوهای فرماندهان در خط عراق با فرماندهی بالادستی خود می‎باشد. گزارش واحد شنود بدین‌شرح است: ساعت ۳ بامداد، محمد (فرمانده در خط عراق): تپه ۲۴۳۵ و دامنه آن و مواضع گروهان یکم سقوط کرد. ساعت ۴:۴۰، فرمانده بالادستی وی: برای تو مهمات و ۲ گروه نیرو فرستادیم از دو سمت حمله کنید و تپه را پس بگیرید. محمد: ما تلاش می‌کنیم، ولی احتمال دارد موفق نشویم چون از شب گذشته تابه‎حال درگیر هستیم و نیروها خسته شده‌اند، به گردان دستور بدهید. نیروهای ما همه شهید و زخمی شده‌اند و گروهان تمام شده، وضع ما بد است، شهید و زخمی زیادی داده‌ایم. فرمانده: مقاومت کنید، نیرو می‌رسد. ساعت ۵:۴۵، محمد: ما عقب‎نشینی می‌کنیم، نیروهای ایرانی از بالای تپه به پایین سرازیر شده‌اند و به‌زودی به ما می‌رسند و ما را می‌کشند. فرمانده: شما نیروها را جمع کن و به‎سمت بالای تپه حمله کن، نیروی کمکی هم می‌رسد، اگر شما اینجا کشته نشوید به پایگاه پایین که برسید همه اعدام خواهید شد. ساعت ۵:۵۵، محمد: لااقل کمک هوایی بفرستید. - فرمانده: چشم، الآن می‌فرستیم. محمد که همچنان منتظر کمک ازسوی فرمانده بود در ساعت ۶:۳۰ در مقابل دستور فرماندهی برای مقاومت، مجدد درخواست کمک کرد و وضعیت خود را این‎گونه توضیح داد: ما نیرو نداریم، مهمات نداریم، هیچ چیز نداریم، دشمن از بالا به پایین می‌آید. فرمانده: از وضع شما خبر دارم، ولی باید مقاومت کنید، الآن به توپخانه می‌گویم آتش بریزد. محمد: با چه چیزی مقاومت کنیم؟! همین‎طور بایستیم؟! فرمانده: الان برای شما بی‌سیم می‌فرستیم. محمد: حالا دیگر فایده ندارد، کار تمام است ما نمی‌توانیم مقاومت کنیم. دو نفر از افسران ما کشته شده‌اند. فرمانده: یک گروه اعدام در پایگاه پایین مستقر شده، هرکسی پایین بیاید اعدام می‌شود، ما اصرار داریم که این پایگاه را از ایرانی‌ها بگیریم. ساعت ۶:۵۵، محمد: پایگاه نواف سقوط کرده، افراد آن کشته، مجروح یا متواری شده‌اند. همه تلفات ما از قناسه‌ها و خمپاره‌های ایرانی‌ها است. الآن وضع سمت چپ ما خراب است، اگر از آنجا هم آسیب ببینیم کار تمام است. فرمانده: به هواپیماها گفته‌ایم بیایند و آنجا را بمباران کنند. در ساعت ۱۰ هواپیماهای دشمن چند راکت به منطقه درگیری شلیک کردند و پس از آن نیز بالگردهای توپ‌دار عراقی منطقه را هدف قرار دادند، ولی محل شلیک آنها مواضع خود عراقی‌ها بود، لذا تلفات فراوان به نیروهای خودشان وارد آوردند. محمد در واکنش به این اقدام گفت: با آتش هواپیما و بالگردها، ۲ گردان ما منهدم شد. الآن هیچ چیز نداریم. درپی این حادثه نیروهای عراقی از منطقه فرار کردند. فرمانده عراقی که از موضوع اطلاع پیدا کرد از محمد پرسید: چرا عقب‌نشینی می‌کنید؟ محمد پاسخ داد: شما خودتان گفتید. فرمانده: ما نگفتیم عقب‌نشینی کنید. محمد: وقتی شما منطقه خودمان را بمباران کردید، یعنی عقب‌نشینی! نیروها منتظر دستور نماندند و فرار کردند. در ساعت ۱۰:۲۰ فرمانده نیروهای اربیل با بی‎اهمیت خواندن تلفات واردشده به نیروهای عراقی، اعلام کرد که گردان جاسم (۴۳۳) را به منطقه برای بازپس‎گیری مواضع ازدست‎رفته اعزام خواهد کرد. این نیروها در ساعت ۱۱ وارد منطقه شدند و پس از آن صدام حسین خودش فرماندهی عملیات را به دست گرفت و پس از چندین ساعت تلاش و پشتیبانی هوایی و بمباران‌های مکرر، نیروهای تازه‎نفس جاسم توانستند در ساعت ۱۴ تپه مورد نظر را بازپس گیرند. در این عملیات محدود بنا به گزارش‎های بی‌سیمی فرماندهان به فرماندهی بالادست ۵۹ تن از عراقی‌ها کشته و ۹۸ نفر زخمی شدند که ۵ نفر از افراد کشته‌شده و ۶۰ تن از زخمی‌ها از گردانی بود که فرماندهی آن برعهده محمد بود. همچنین ۵۴ کشته و ۳۸ زخمی دیگر از نیروهای گردان۴۳۳ بودند. حضور صدام حسین، تحمل تلفات و اصرار برای بازپس‎گیری تپه‎به‎تپه در این محور نشان داد که فرماندهی ارتش عراق برای ازدست‎ندادن تنگه دربند از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد و واردشدن هر نوع تلفات و خسارات به نیروهای عراقی را تحمل خواهد کرد.

________________________________________

3. امروز در جلسه‌ای* که با حضور سیدرحیم صفوی، فرماندهان قرارگاه نجف و فرماندهان لشکرهای ۳۱ عاشورا، ۲۷ محمد رسول‏الله(ص) با موضوع اجرای عملیات، مسائل اساسی جنگ و تصمیمات شورای ‎عالی دفاع برگزار شد رحیم صفوی درباره سیاست ابلاغ‎شده شورای‏عالی دفاع برای اجرای عملیات گفت: «ما یک دستور از شورای‎عالی دفاع داریم، البته دستور، دستور همیشگی نیست و موقت است. ما [باید] عملیات‌هایی را انتخاب کنیم که "محدود، پیروز، با تلفات کم و پی‌درپی" باشند. مشخصاتش این بوده که برادرهای شورای‏عالی دفاع گفتند، محدود، پیروز و متوالی باشد و کمتر شهید و زخمی بدهیم و اینکه جنگ را به پیروزی می‌رساند یا خیر، بحث دیگری است که ان‌شاءالله اگر یک مقدار سرمان خلوت شد باید جلساتی بگیریم و همه فرمانده‌ها را بخواهیم و درمورد اینکه چطور عراق و جنگ عراق را به‎طور کامل حل بکنیم بحث و بررسی کنیم. اگرچه یک سال دیگر باشد روی این بحث بکنیم که آیا این عملیات‌های کوچک ما را به پیروزی نهایی می‌رساند یا نمی‌رساند. اینها بحث‌های آینده ما است.» پس از وی عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف مأموریت قرارگاه مذکور در این سیاست را اجرای دو عملیات در منطقه میانی اعلام کرد. وی اظهار کرد: «طبق دستور شورای‎عالی دفاع که عملیات محدود و پی‌درپی می‌خواستند، ما کل محور را بررسی کردیم و فقط در دو جا به عملیات محدود رسیدیم. دو محور مهران و بیشگان به‎نظر رسید، یعنی وقتی از این خارج می‌شویم دیگر جا برای عملیات محدود نداریم.» جعفری هدف از اجرای عملیات در منطقه مهران را خارج‎کردن جاده مهران - دهلران از دید و تیر دشمن اعلام کرد و درباره ضرورت اجرای عملیات در منطقه بیشگان گفت: ارتش عراق به‎علت آنکه منطقه بیشگان و ارتفاعات شمال و جنوب آن را دراختیار دارد به همه منطقه از سرپل ذهاب تا خانقین تسلط دید دارد، یعنی هر تردد و رفت‌وآمدی که از بیست کیلومتری قبل از سرپل ذهاب انجام شود را به‌راحتی می‌بیند، حتی پادگان ابوذر را رصد می‌کند و جهت و سمت حرکت خودروهای ما را می‌بیند. اگر ما بخواهیم در این نوار مرزی از سرپل ذهاب تا خانقین عملیاتی اجرا کنیم باید منطقه بیشگان را به تصرف درآوریم تا بتوانیم دور از چشم دشمن اقدامات خود را انجام بدهیم. وی سپس اهداف اجرای عملیات در بیشگان را بدین‌شرح اعلام کرد: - گرفتن محور سرپل ذهاب از دشمن - ایجاد تسهیل در عملیات‌های آینده در این منطقه - خارج‌کردن عقبه محور سرپل ذهاب از دید و تیر عراقی‎ها - انهدام دشمن - تحمیل پدافند به ارتش عراق در دشت (با تصرف ارتفاعات مشرف به دشت) در ادامه جلسه، ابراهیم همت فرمانده لشکر۲۷ حضرت رسول(ص) درباره وضعیت نظامی و جغرافیایی منطقه و اقدامات انجام‎شده برای آمادگی اجرای عملیات در منطقه بیشگان ازجمله طراحی کلی مانور، تعیین یگان‌ها، شناسایی‌های انجام‌شده و... توضیح داد. پس از توضیحات وی سیدرحیم صفوی و عزیز جعفری درباره برخی جزئیات طرح مانور، شناسایی‌ها و... سؤالاتی کردند که همت به آنها پاسخ‌ داد، اما جواب‎های وی سؤال‌کننده‌ها را قانع نکرد. رحیم صفوی پس از این پرسش و پاسخ برخی اشکالات عمده را که اجرای عملیات در این منطقه را ناممکن می‌کرد در نامه‌ای به ابراهیم همت داد و متذکر شد که روی این ایرادات تأمل کند. ایرادات رحیم صفوی در ۷ بند و بدین‎شرح بود: ١. زمین برای آفندها به‎دلیل دوربودن خط تماس و راهکارهای انحصاری (راه نفوذ) بسیار محدود است. ٢. پدافند از هدف‌های تصرف‌شده بسیار مشکل است و در مقابل پاتک‌های متعدد و آتش توپخانه دشمن بسیار آسیب‌پذیر می‌باشد. ٣. نیروی در نظر گرفته‎شده کم و متناسب با طرح مانور نیست. ٤. جاده‌های تدارکاتی برای هدف مورد نظر بسیار محدود است. ٥. با اجرای عملیات، فقط خط اول دشمن را تصرف می‌کنیم. درنتیجه نه اسیری خواهیم گرفت، نه تلفات زیادی به دشمن وارد می‌آوریم، نه توپخانه و نیروی اصلی دشمن را می‌توانیم از کار بیندازیم و درنتیجه با تحمل تلفات، منطقه‌ای را تصرف کرده و نیروهای خودمان را زمین‌گیر می‌کنیم. ٦. دشمن بعد از تصرف اهداف قادر است پاتک‌های شدید مکانیزه و پیاده همراه با پشتیبانی سنگین توپخانه اجرا کند. ٧. دشمن در این منطقه، از احتیاط خوب و جاده و عقبه بسیار مناسب برخوردار است. در پایان جلسه رحیم‌ صفوی خطاب به عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، گفت: شما بیشتر روی منطقه لشکر۴۱ ثارالله(ع) و لشکر۵ نصر (عملیات والفجر۳) کار کنید. ابراهیم همت با تعجب پرسید: اینجا (منطقه بیشگان) تعطیل است؟ وی پاسخ داد: کسی به شما نگفته تعطیل است، چه کسی به شما گفت تعطیل است؟ یادآوری می‌شود هرچند به‌علت برخی اشکالات عمده، اجرای عملیات در منطقه بیشگان ازنظر فرماندهان عالی سپاه و ارتش به‎طور غیررسمی منتفی شد، ولی این امر هنوز به رده‌های یگانی ابلاغ نشده بود، زیرا فعالیت یگان‌ها در مناطق مختلف در امر عقبه‌سازی، تردد، شناسایی و... موجب تجزیه فکری و فیزیکی دشمن می‌شد و گمانه‌زنی دشمن برای تشخیص عملیات اصلی (والفجر۳) را مشکل می‌کرد.

________________________________________

4. بازدید خبرنگاران داخلی و خارجی از منطقه عملیاتی والفجر۲ و ادعای کذب مقامات عراقی در بازپس‌گیری پادگان حاج‎عمران، گزارشی است که درپی می‎آید. موضوع گزارش زیر است. امروز خبرنگاران داخلی و خارجی از متصرفات نیروهای خودی در عملیات والفجر۲ بازدید کردند. در این دیدار ارتفاعات کینگ، گمرک، پادگان حاج‎عمران مورد بازدید خبرنگاران قرار گرفت و ۲ تن از فرماندهان ارتش و سپاه در جمع آنها حاضر شدند و ضمن تشریح منطقه عملیات و دستاوردهای آن به سؤالات آنها پاسخ دادند. این فرماندهان از خبرنگاران خارجی درخواست کردند که حقایق جنگ و مشاهدات خود از منطقه را همان‎گونه که هست گزارش کنند. یکی از فرماندهان ارتشی ضمن توضیح همکاری نیروهای معارض عراق همچون حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) و نیروهای مجلس اعلای انقلاب عراق با نیروهای ایرانی درباره یکی از نتایج عملیات که قطع راه‌های تدارکاتی عناصر ضدانقلاب با حکومت عراق بود، گفت: «در جریان این عملیات امید صدام به ضدانقلاب مزدور داخلی قطع شد و از سوی دیگر امید ضدانقلاب هم از کمک‌های صدام بعثی به یأس مبدل گشت.» فرمانده عملیاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در تشریح اوضاع منطقه و نتایج به‎دست‎آمده از عملیات اظهار کرد: «این منطقه از نقطه‎نظر سیاسی و نظامی حائز اهمیت فراوانی است کمااینکه ارتفاع برخی از کوه‎های سربه‎فلک‎کشیده این منطقه به ۴۰۰۰ متر هم می‌رسید.» وی یادآور شد حدود پانزده سال پیش مبارزان کرد عراقی فقط برای تصرف یکی از روستاهای این منطقه به نام قلاله ۵۰۰۰ نفر کشته داده بودند. فرمانده سپاه مذکور افزود: نیروهای اسلام در چند روز گذشته موفق شدند حدود دویست کیلومتر مربع از منطقه را آزاد و بیش از پانزده کیلومتر در داخل خاک عراق پیشروی کرده و باوجود سه پاتک مهم عراق روستاهای شیو‌رش، میوتان، زینو و خلان را از شر وجود صدامیان آزاد کنند، البته اهالی این روستاها نیز نهایت همکاری را با رزمندگان اسلام داشتند.» درحالی‌که ایران امروز پذیرای خبرنگاران داخلی و خارجی بود و آنها را برای بازدید از بخش‌های آزادشده خاک عراق به منطقه عملیاتی در عمق خاک عراق و ارتفاعات و تأسیسات و پادگان حاج‎ عمران برده بود، خبرگزاری یونایتدپرس به نقل از یک افسر بلندپایه عراقی اعلام کرد که عراق پادگان حاج‎عمران را پس گرفته است. این خبرگزاری گزارش داد: «عراق اعلام کرد نبردها در کوهستان‌های کردستان امروز (سه‌شنبه) برای هفتمین روز متوالی ادامه دارد و نیروهای عراق یک گردان ایرانی را کاملاً منهدم کرده‌اند. خبرگزاری عراق به نقل از یک افسر بلندپایه گفت ایرانیان خود موفق شدند پس از یک نبرد شدید یک ارتفاع مهم را در منطقه حاج‎عمران به تصرف خود درآوردند، اما نیروهای عراقی با پشتیبانی جت‎های جنگنده و هلیکوپتر‌های توپ‎دار در یک ضدحمله این ارتفاع را به تصرف خود درآوردند و یک گردان از پاسداران آیت‌الله روح‌الله خمینی رهبر مذهبی ایران را کاملاً نابود کردند. ایران در‌این‌باره بیانیه‌ای منتشر نکرده است. خبرگزاری عراق گفت سربازان عراقی ۱۱۰۰ ایرانی را در روز سه‌شنبه به هلاکت رساندند. تلویزیون ایران گفته بود روز دوشنبه ۴۰۰۰ عراقی در کردستان به هلاکت رسیده‌اند و نیروهای ایران هیجده کیلومتر به داخل عراق پیش رفته و پایگاه حاج‎عمران را کاملاً به تصرف خود درآورده‌اند.» رادیو بی‌بی‌سی نیز در موضع محتاطانه‌ای اجرای عملیات و نتایج به‎دست‎آمده به نقل از مقامات ایرانی را بازگو کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران «رادیو لندن در بخش فارسی بامداد سه‌شنبه خود در ساعت ۶:۴۵ درمورد عملیات والفجر در اولین خبر خود گفت مقامات دولت ایران اظهار می‌دارند که به اکثر هدف‌های اصلی‌شان در تازه‌ترین عملیات نظامی علیه عراق دست یافته‌اند، در بیانیه‌ای که دراین‎زمینه انتشار یافته گفته می‌شود که هدف‌های مذکور عبارت بودند از قطع راه رسیدن سلاح‌های عراق به شورشیان کرد در ایران و خاموش‎کردن توپخانه عراق. براساس خبر مقامات ایران نیروهای این کشور درحدود دویست کیلومتر مربع از خاک عراق را تصرف کرده‌اند و ضدحمله‌های عراق را دفع و در یک مورد یک واحد کماندویی عراق را کاملاً منهدم کرده‌اند.»

________________________________________

5. امروز یک کاروان کشتی شامل ۱۰ فروند کشتی باری با اسکورت ناوچه‌های نیروی دریایی، قایق‌های تفنگ‎دار سپاه، بالگردهای هوانیروز و جنگنده‌های نیروی هوایی برای تخلیه بار از بندر بوشهر عازم بندر امام خمینی شد و سالم به مقصد رسید. به گزارش سپاه منطقه۸ کشوری، در مدت حرکت کشتی‌ها از بندر بوشهر به بندر امام خمینی ناوچه‌های نیروی دریایی و هواپیماهای عراقی ۴ بار به‎سمت این کاروان آتش گشودند، ولی هیچ‌گونه آسیبی به کشتی‌های خودی وارد نشد. دراین‎حال، خبرگزاری عراق به نقل از یک سخنگوی نظامی این کشور اعلام کرد که نیروهای عراقی دو هدف دریایی ایران که با تعداد دیگری از هدف‌های دریایی قصد ورود به بندر امام خمینی را داشتند نابود کرده است. خبرگزاری رویترز هم ضمن اعلام این خبر از قول خبرگزاری عراق، درباره سابقه اقدام عراق مبنی‎بر اعلام منطقه جنگی سواحلی ایران اضافه کرد: عراق از ۳۴ ماه پیش تاکنون با ایران درحال جنگ است، بنابراین در ۶ ژوئن ۱۹۸۲ (۱۶ مرداد ۱۳۶۱) به شرکت‌های کشتیرانی و شرکت‌های بیمه هشدار داد که هرگونه وسیله نقلیه دریایی که وارد منطقه خلیج‌فارس شود منهدم خواهد شد. رویترز افزود: بندر امام خمینی محل اجرای پروژه چند میلیارد دلاری پتروشیمی می‎باشد و ساحل دریایی این بندر محل تعدادی از چاه‎های نفتی ایران است که چند چاه آن (چاه‌های نفتی نوروز) صدمه دیده و روزانه هزاران بشکه نفت خام از آنها به خلیج‌فارس می‌ریزد. درهمین‎حال، ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای ضمن تکذیب ادعای دروغ عراق در انهدام ۲ کشتی ایرانی در خلیج‌فارس، اعلام این خبر ازجانب عراق را سرپوش گذاشتن و تحت‌الشعاع قراردادن شکست آن کشور در عملیات والفجر۲ ارزیابی کرد.

________________________________________

6. براساس گزارش فرمانداری آبادان، این شهر امروز به‎طور متناوب زیر آتش توپخانه‌های سبک و سنگین عراق قرار داشت که براثر آن ۶ باب منزل مسکونی تخریب شد، بخشی از پالایشگاه و یک منزل مسکونی آتش‌ گرفت و ۳ تن از اهالی زخمی شدند. در خرمشهر نیز فعالیت توپخانه دشمن به بخش‌هایی از شهر، جزیره مینو و دیرفارم خساراتی وارد آورد. در نتیجه این گلوله‎باران ۲ تن شهید و ۴ نفر مجروح شدند.

________________________________________

7. تحرکات امروز عناصر مسلح غیرقانونی علیه نیروهای خودی در مناطق کردنشین غرب کشور موجب شهادت و زخمی‌شدن عده‎ای از نیروهای خودی شد. عناصر مسلح غیرقانونی در ساعت ۱۳:۳۰ به نیروهای ژاندارمری مستقر در روستای خامسان در شمال‎شرقی کامیاران حمله کردند که در طول چندین ساعت درگیری ۲ تن از نیروهای مذکور به شهادت رسیدند، یک نفر زخمی شد و ۳ تن دیگر به‎دست مهاجمان به گروگان گرفته شدند. از تلفات مهاجمان گزارشی ارسال نشده است. در همین منطقه و در سه‎راهی جاده خامسان - سنندج - کامیاران، عوامل مسلح غیرقانونی با بستن جاده یک مینی‎بوس عبوری را متوقف کردند و از میان مسافران ۲ نفر نظامی و ۳ تن از ریش‌سفیدهای محلی که عضو شورای روستایی بودند را به گروگان بردند.** در محور بوکان - میاندوآب نیز ۳ تن از افراد حزب دمکرات که در حوالی روستای پیرمحمد به کمین نشسته بودند به یک خودروی تویوتای سپاه که درحال عبور بود حمله کردند که براثر تیراندازی آنها به خودرو یک تن از سرنشینان شهید و ۲ نفر زخمی شدند و خودروی تویوتا واژگون شد. باتوجه‌به دامنه‌دار بودن درگیری نیروهای خودی با افراد حزب دمکرات و فرارسیدن شب، امکان انتقال خودرو به مقر سپاه مقدور نشد و عناصر حزب دمکرات شبانه خودروی مذکور و یک تانکر دیگر پایگاه را به آتش کشیدند. از سوی دیگر، در محور مهاباد - نقده عوامل حزب دمکرات در حوالی روستای کوسه‎کهریزه به یک گروه تأمین جاده ژاندارمری حمله کردند که با فرارسیدن نیروهای کمکی از یگان جندالله مهاجمان با تحمل یک کشته و چندین زخمی مجبور به ترک منطقه شدند. در این حادثه به نیروهای خودی تلفات و صدماتی وارد نشد. علاوه‎براین، در شمال‎غربی سلماس، عناصر حزب دمکرات وارد روستای بروشخواران شدند و یکی از اهالی روستا و ۳ پسر وی را به‎جرم همکاری با نیروهای نظامی به گروگان گرفتند و با خود بردند. نظیر همین حادثه در جنوب سقز نیز رخ داد و افراد مسلح غیرقانونی وارد روستای طاله‎جار شدند و ۲ تن از افراد عضو شورای روستا را به گروگان بردند. درهمین‎حال، در روستای فالوس در جنوب‎شرقی اشنویه، افراد مسلح شورشی به تعدادی از نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) حمله کردند که براثر آن ۲ تن از بارزانی‎ها زخمی شدند و یک نفر از مهاجمان نیز کشته شد. ازطرفی، در سه عملیات مین‌گذاری عناصر وابسته به گروه‎‌های مسلح غیرقانونی در حوالی روستای ربط در محور سردشت - مهاباد، روستای گورانه در شمال‎غربی ارومیه و حوالی روستای شیخان در جنوب‎غربی اشنویه، یک دستگاه تراکتور، یک کامیون اهالی روستا و یک مینی‎بوس حمل مسافر آسیب جدی دیدند و ۳ تن زخمی شدند. به‌علاوه، منابع نفوذی اطلاع دادند عراق به‎تازگی چندین قبضه کلت با صدا خفه‎کن را ازطریق عوامل خود در روستای مرزی بژوه به رابط تشکیلاتی سازمان مجاهدین خلق و حزب دمکرات کردستان تحویل داده است.

________________________________________

8. افراد وابسته به گروه‌های مسلح بمبی را در یکی از کارگاه‎های کارخانه باتری‌سازی وزارت دفاع در خیابان شهید باهنر تهران کار گذاشته بودند که با انفجار آن خسارت مالی فراوانی به تجهیزات و ساختمان کارگاه وارد آمد. درضمن، چهار روز پیش یک گروه ترور موتورسوار سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در خیابان وصال شیرازی تهران به‎سمت نیروهای گشت شهری سپاه تیراندازی کردند که با هوشیاری پاسداران آسیبی به آنها نرسید. این گروه ترور در همان منطقه به‎سمت نیروهای گشت کمیته انقلاب تیراندازی کرده بودند که در آن عملیات نیز به افراد خودی آسیبی وارد نشده بود. علاوه‎براین، در استان‌های گیلان و مازندران در پنج روز اخیر ۱۶ تن از افراد تشکیلاتی عضو هسته‌های مقاومت یا هوادار فعال سازمان مجاهدین خلق در حین عملیات یا در خانه‌های تیمی دستگیر شدند. از این افراد مقداری سلاح، مهمات، اسناد سازمانی و... به دست آمد. در همین مدت ۷ تن از اعضای کمیته‎های محلی سازمان چریک‌های فدایی خلق در بندرانزلی و آمل و ۲ نفر عضو گروه اتحادیه کمونیست‏های ایران که در جنگل‌های آمل اقدامات مخفیانه مسلحانه انجام می‌دادند، دستگیر شدند. در شهر مرزی آستارا نیز ۳ تن که قصد فرار به خاک شوروی را داشتند دستگیر شدند. یک نفر از آنها از افراد سازمان مجاهدین خلق بود و ۲ تن دیگر از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق بودند.

________________________________________

9. به‌دنبال انتشار خبرهایی درباره وجود مین‌های دریایی در سواحل کشورهای جنوب خلیج‌فارس، نخست‌وزیر امروز دراین‌خصوص به موضع‌گیری پرداخت و انتشار این خبرها را اقدامی برای ناامن جلوه‎دادن خلیج‎فارس و توجیهی برای حضور ناوگان امریکایی به‌منظور تأمین امنیت این منطقه ارزیابی کرد. به گزارش روزنامه اطلاعات، میرحسین موسوی دراین‌باره گفت: «سیر تبلیغات این چند روزه که پس از گذشت دو سال و اندی از زمان اولیه کارگذاری این مین‎ها به راه افتاده است، حاکی‎از یک توطئه‌ تبلیغاتی حساب‎شده است که به‎منظور مقابله با جمهوری اسلامی شکل گرفته است.» وی افزود: «اولین خبری که درمورد کشف مین انتشار یافت در رأس‎التنوره عربستان بود. آن‎گاه خبر از کشف یک مین در بحرین منتشر گردید و سرانجام خبر از کشف و خنثی‎سازی مین در قطر رسید. باتوجه‎به مسیر نقاطی که براساس این خبرها مین‎ها در آنجاها کشف شده‌اند - که از غرب به‌طرف شرق خلیج‌فارس می‌باشد - قابل پیش‌بینی است که چند روز دیگر خبر از کشف مین در سواحل امارات و آن‎گاه عمان و سرانجام حوالی تنگه هرمز داده شود و این‎گونه توجیه شود که جریان آب مین‎های شناور را به‎سوی تنگه هرمز حرکت داده و لذا به امنیت کشتیرانی در خلیج‌فارس لطمه وارد آمده است. بی‌شک دشمنان ما با این‎گونه طرح‌های تبلیغاتی اهداف مشخصی را در نظر دارند که ازجمله می‌تواند ناامن‎ساختن خلیج‌فارس، توجیه حضور نیروهای بیگانه در خلیج‌فارس، صدمه‎زدن به اقتصاد جمهوری اسلامی و مسئله صدور نفت و ورود کالا به کشورشان باشد. از سوی دیگر، امپریالیسم خبری با دامن‎زدن به این‎گونه اخبار اولاً تلاش می‌کند ایران را نیز در مسئله مین‌گذاری سهیم گرداند و این درحالی است که عراق از قبل رسماً اعلام کرده بود که برای جلوگیری از رفت‌وآمد کشتی‌ها به ایران در خلیج‌فارس اقدام به مین‌گذاری کرده است و طارق عزیز نیز چند روز پیش خود به این کار اعتراف نمود و حال آنکه ایران هیچگاه در خلیج‌فارس مین‌گذاری نکرده است و اساساً با برتری قدرت نیروی دریایی خود نیازی به این‌گونه تاکتیک‌ها نمی‌بیند.»

________________________________________

10. فرمانده سپاه منطقه۱۰ (تهران و حومه) در نامه‌ای به فرماندهی کل سپاه از نبود هماهنگی در صداوسیما برای تبلیغات درمورد جذب نیرو و وجود پیچ‎وخم‌های اداری در قرائت اعلامیه‌های سپاه در همین خصوص اظهار گله‌مندی کرد. در بخشی از نامه سیدمهدی مبلغ آمده است: «متأسفانه یکی از مشکلات عمده منطقه ۱۰ تداخل کاری مرکز در اموری است که مربوط به منطقه می‌باشد و از آن جمله است قرائت یک اطلاعیه ساده‌ای که جهت اعزام نیرو به جبهه بایستی از ده‌ها سد و کانال عبور کند و سرانجام هم به دست رادیو و تلویزیون نرسد و قرائت نگردد. آیا این صحیح است که روابط‎عمومی مرکز به خود اجازه دهد منطقه‌ را از این کوچک‎ترین حق خود، یعنی دادن اطلاعیه برای اعزام مجدد محروم ساخته و سنگ‌اندازی نماید؟! درحالی‌که مناطق دیگر بهترین استفاده را از رادیو و تلویزیون منطقه خود در انجام مأموریت‌هایشان می‌کنند، اما در منطقه۱۰ کوچک‎ترین ارتباط فعال و مستقیمی بین منطقه و رادیو و تلویزیون وجود ندارد. به‎طور مثال منطقه پس از عملیات اخیر تصمیم گرفت که روز پنجم مردادماه را اعزام مجدد اعلام نماید و ازطریق رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها این مطلب را به گوش مردم برساند. اطلاعیه‌ای‌ داده شد، اما پس از سه روز دوندگی و پیگیری خوانده نشد و دلیل آن هم وجود کانال‎های تصمیم‌گیری متعدد در مرکز است، جلوی قرائت آن گرفته شده است، فرماندهی مرکز چگونه می‌تواند انتظار داشته باشد که منطقه بتواند نیروی مورد نیاز جبهه را تأمین نماید. اینجانب علاوه‎بر اینکه چندین بار با دفتر فرماندهی کل تماس گرفته و مطلب را گفته‎ام، با دکتر خرازی مسئول تبلیغات جنگ نیز تماس گرفته و تأکید کردم که روی اعزام به جبهه تبلیغات شود. دراین ‎مورد اقدامی اساسی صورت نگرفت و اطلاعیه منطقه۱۰ هم قرائت نشده است.»

________________________________________

11. درپی تهدیدات اخیر وزیر امور خارجه ایران و حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای‌عالی دفاع، مبنی‌بر اینکه اگر عراق امکان صدور نفت ایران از خلیج‎فارس را قطع کند ایران نیز در مقابل، صدور نفت کلیه کشورها را از خلیج‌فارس قطع خواهد کرد، امروز جان هیوز سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، در یک موضع‌گیری به ایران هشدار داد که کشورش درزمینه آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس متعهد است. خبرگزاری کویت درباره سخنان جان هیوز گزارش داد: «دولت ریگان با استناد به دکترین کارتر درمورد خلیج‌فارس به ایران هشدار داد که از سدکردن راه تانکرهای نفتی در خلیج‌فارس بپرهیزد. جان هیوز سخنگوی وزارت خارجه، بار دیگر تأکید کرد امریکا نسبت به آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس متعهد است و جریان نفت را از این منطقه برای جامعه جهانی حیاتی می‌داند. هیوز متذکر شد امریکا آماده است تا هشدار خود ر‌ا با عمل تضمین کند، اما وی دراین‌باره توضیح بیشتری نداد. هیوز رسماً اعلام کرد امریکا از ادامه جنگ ایران و عراق متأسف است و امیدوار است که این دو کشور از هر فرصتی که برای آنها وجود دارد استفاده کنند و وارد مذاکره شوند و برپایه رفتاری که مناسب با حاکمیت و استقلال آنها است صلح را به منطقه خلیج‌فارس بازگردانند. درهمین‎رابطه، وی گفت وزارت خارجه امریکا بار دیگر تعهد امریکا را که نخستین‎بار در آغاز جنگ ابراز شد نسبت به آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس که برای جامعه بین‌المللی جنبه حیاتی دارد اعلام می‌کند. هیوز گفت امریکا تهدید ایران را جدی تلقی می‌کند، اما از هرگونه اقدام ایران دراین‌باره بجز بیانیه‌های شفاهی بی‌اطلاع است. وی افزود ما می‌خواهیم که درباره موضع امریکا در قبال آزادی کشتیرانی در آب‎های بین‌المللی هیچ سوءتفاهمی وجود نداشته باشد. این موضوع نخستین‌بار توسط پرزیدنت کارتر در سپتامبر ۱۹۸۰ اعلام شد و همچنان موضع دولت ریگان است. البته تغییری حاصل نشده، اما این تأکید مجددی درباره سیاست امریکا در قبال آزادی کشتیرانی است.» خبرگزاری فرانسه نیز ضمن انعکاس خبر موضع‌گیری‌های امریکا درباره باز نگه‎داشتن خلیج‌فارس، نظریه کارتر را درباره اهمیت آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس و تعهد امریکا در بازشکافی کرد. این خبرگزاری همچنین کلیاتی از مانورهای دریایی با نیروهای مختلط پیش‌بینی شده وزارت دفاع امریکا در دولت ریگان را که قرار است با شرکت کشورهای مصر و سودان در منطقه غرب آسیا برگزار شود، توضیح داد. خبرگزاری فرانسه اعلام کرد: «در واشنگتن گفته می‌شود که چشم‌انداز مسدودشدن خلیج‌فارس توسط ایران روز سه‌شنبه موجب شده که امریکا پس از سال ۱۹۸۰ برای اولین‎بار دکترین نظامی خود برای حمایت از منطقه نفت‎خیز خلیج‌فارس را مورد تأکید مجدد قرار دهد. در این گزارش ضمن اشاره به اظهارات جان هیوز آمده است که در وزارت امور خارجه گفته می‌شود رونالد ریگان رئیس‌جمهور امریکا، مصمم به اجرای دکترین کارتر درمورد خلیج‌فارس که اولین‎بار در سپتامبر ۱۹۸۰ به‎وسیله جیمی کارتر اعلام شد، می‌باشد. دکترین فوق که براساس وجود منافع حیاتی اعراب خلیج‌فارس بنا شده به‌طور ضمنی خاطرنشان می‌کند که امریکا آزادی کشتیرانی در این منطقه را ضروری می‌داند. دکترین کارتر موجب شده که امریکا به تدارکات نظامی وسیعی ازجمله ایجاد پایگاه‌هایی در عمان، کنیا و سومالی دست زند تا ارتش امریکا بتواند درصورت جنگ در خلیج‌فارس سریعاً و به‎طور وسیع مداخله کند. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت ما چند پیشنهاد را مطالعه می‌کنیم و اوضاع را از نزدیک دنبال خواهیم کرد. بااین‌وجود، پنتاگون در نظر دارد از ابتدای ماه اوت (دهم مرداد) سه رشته مانور نظامی در این منطقه ترتیب دهد. مانور اول از ابتدای ماه اوت شروع می‌شود و یک مانور دریایی با شرکت سومالی خواهد بود. مانور دوم از ۱۰ اوت تا ۱۰ سپتامبر (۱۹ مرداد تا ۱۹ شهریور) به نام ستاره درخشان ۸۳ یک مانور هوایی، زمینی و دریایی با شرکت امریکا و مصر می‌باشد. سرانجام پنتاگون می‌خواهد از نیمه اوت تا نیمه دسامبر (۲۴ مرداد تا ۲۴ آذرماه) به یک رشته مانور به نام "پیوند طبیعی" با نیروهای سودانی دست زند. از سوی دیگر، براساس اطلاع واصله از منابع موثق، نیروی دریایی امریکا قصد دارد قبل از پایان تابستان به مانورهایی در سواحل عمان که امریکا برای این کشور به‌خاطر موقعیت استراتژیکش در دهانه خلیج (فارس) اهمیت خاصی قائل است، دست زند. در وزارت امور خارجه امریکا خاطرنشان شد که سه مانور برنامه‌ریزی شده به‌هیچ‌وجه به‌خاطر ازسرگیری تنش در خلیج‌فارس لغو یا به وقت دیگری موکول نمی‌شوند.»

________________________________________

12. دو نشریه فرانسوی لیبراسیون و لوکوتیدین دوپاری به سخنان اخیر علی‎اکبر ولایتی درباره مسدودکردن صدور نفت از خلیج‌فارس در صورت امکان‌پذیر نشدن صدور نفت ایران، واکنش نشان دادند. لیبراسیون این موضع‌گیری را بی‌سابقه خواند و به بررسی اهمیت نفت در اقتصاد دو کشور ایران و عراق، مقدار صدور نفت ایران، درآمد حاصل از فروش نفت و... پرداخت. در مقاله این روزنامه آمده است: برای اولین‎بار تهران تهدید کرده است اگر عراق چاه‌های ایران را فلج کند صادرات نفت کشورهای خلیج‌فارس را قطع خواهد کرد. علی‎اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، در جواب سؤال روز یکشنبه رادیو تهران هشدار داد که هرگونه اختلال در صادرات نفت ایران ازسوی عراق، صدور نفت دیگر کشورهای خلیج‌ (فارس) را به مخاطره خواهد افکند. گفته می‌شود که سیاست ایران در ۳۲ ماه جنگ با عراق ‌به‌نظر محافل نفتی غرب نوعی سیاست ثابت را تشکیل می‌دهد، ولی لازم به تذکر است که به‌دنبال یک سلسله کنایه‌های کمابیش عنوان‎شده، به‌تازگی این تهدید برای اولین‎بار به‎صورت کاملاً واضح و روشن ازطرف جمهوری اسلامی بیان می‌شود. به گفته مقامات ایران، مصاحبه مطبوعاتی طارق عزیز معاون نخست‌وزیر عراق که در تاریخ ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیرماه) انجام شد باعث این عکس‌العمل شده است. معاون نخست‌وزیر عراق در مقابل تعداد زیادی روزنامه‎نگار عرب و غربی و ازجمله فرستاده ویژه لیبراسیون که به‎منظور شرکت در پانزدهمین سالگرد انقلاب ازطرف عراق دعوت شده بودند درمورد بعضی از مسائل و به‌طور مشخص درباره استفاده از موشک‌های اگزوست تحویل به عراق ازطرف فرانسه و خلاصه‌ای کوتاه از وضعیت جبهه‌های نظامی توضیحاتی داد. طارق عزیز روشنی لبه تیز حمله خود را متوجه نفت ایران کرد. وی در جواب این سؤال که آیا از این هواپیماهای فرانسوی برای حمله به جزیره خارک استفاده خواهید کرد؟ گفت ما عزم راسخ داریم که تهدیدات اقتصادی علیه منافع نفتی و اقتصادی ایران در منطقه را دنبال کنیم. ازاین‎رو، علی‎اکبر ولایتی تأکید کرد رژیم صهیونیستی عراق از حساسیت و قاطعیت جمهوری اسلامی درزمینه نفت خود اطلاع دارد، بنابراین اظهارات طارق عزیز برای ما یک تهدید مستقیم درمورد امنیت خلیج‌فارس می‌باشد. هدف این اظهارات باج‌خواهی سیاسی و نظامی از کشورهای منطقه و همچنین دعوت مستقیم از ابرقدرت‎ها برای مداخله می‌باشد. بر همین اساس، درصورتی‎که هرگونه اختلال در صادرات نفت ما ایجاد شود هیچ‌یک از کشورهای منطقه قادر به صدور نفت خود نخواهد بود. این اظهارات وزیر امور خارجه ایران هم‌زمان با عملیات ایران در شمال عراق ایراد شد، عملیاتی که در ۱۵۰ کیلومتری خط لوله نفت عراق - ترکیه اجرا شد. نفت همواره در این جنگ که نزدیک سه سال است ایران و عراق را در برابر هم قرار داده یک عامل تعیین‎کننده بوده است. در اواسط ماه اوت ۱۹۸۲ (مرداد ۱۳۶۱) عراقی‌ها بیهوده سعی کردند که بنادر ایران به‎خصوص جزیره خارک را محاصره کنند. درحالی‌که سوری‌ها از طرف دیگر خط لوله نفت عراق را که از سوریه عبور می‌کند، قطع کردند. درحال‌حاضر، ایران حدود ۲ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کند و در مقابل عراق بیشتر از ۷۰۰ هزار بشکه نفت در روز صادر نمی‌کند و برای ماه‎های آینده به توسعه خط لوله نفتی که از ترکیه می‌گذرد و خط لوله نفتی دیگری که قرار است از عربستان سعودی عبور کند ولی هنوز در مرحله بررسی است امید بسته می‌باشد، درحالی‌که حجم تولید نفت جهانی در پنج ماه اول سال ۱۹۸۳، ۶/۱ درصد کاهش یافته ایران حجم تولید خود را ۴/۷۴ درصد افزایش داده، ولی بااین‌حال تولید نفت ایران در بطن اوپک از ۱۹ به ۷/۱۳ درصد کل تولید رسیده است. علاوه ‎براین، لوکوتیدین دوپاری دیگر روزنامه چاپ پاریس، دراین‎باره به نقش و موقعیت تنگه هرمز در رفت‌وآمد کشتی‌ها و امکان عملی‌شدن تهدید ایران پرداخت. این روزنامه نوشت: اظهارات روز یکشنبه وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بلافاصله زنگ خطر را در تمامی دنیا به صدا درآورد. این تهدید همانند تهدیدات مشابه دولت ایران در سال ۱۹۸۲ مجدد خطر مسدودشدن تنگه هرمز را که تنها راه صدور نفت کشورهای خلیج‌فارس می‌باشد و سالانه حدود ۴۰ درصد صادرات نفت دنیا از آن عبور می‌کند، ظاهر کرده است. روزنامه مذکور ادامه داد: تحلیل‌گران نفتی غرب درخصوص عملی‎بودن این تهدیدات بسیار مردد و مشکوک می‌باشند. یکی از آنان اظهار کرد حتی اگر چنین تهدیداتی جدی باشد چگونگی عملی‌کردن آن ازسوی ایران را به‎دشواری می‌توان تصور کرد. لوکوتیدین دوپاری به نقل از کارشناسان درج کرد که ایران نه‌تنها از برتری هوایی و توانایی انجام این عمل برخوردار نیست، بلکه با این کار ریسک بزرگی را انجام می‌دهد. روزنامه لوکوتیدین دوپاری در مقاله دیگری ضمن آنکه ایران را فاقد قدرت کافی برای بستن تنگه هرمز دانست هدف مسئولان جمهوری اسلامی از بستن تنگه هرمز را فشار به کشورهای منطقه و اروپایی به‌خصوص فرانسه برای کمک‌نکردن به رژیم عراق و صدام و بازداشتن فرانسه از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد ارزیابی کرد. این روزنامه نوشت: بدون شک قسمتی از تهدیدات تهران بلوف می‌باشد، زیرا تنگه هرمز یک کانال ساده و بی‎اهمیت نبوده و بی‎تردید مسدودکردن آن ازسوی نیروی دریایی ایران غیرممکن است. مع‎ذالک هشدار تهران می‌تواند باعث بعضی اضطراب‎ها شود و بدون شک این همان هدفی است که تهران در جست‌وجوی آن می‌باشد، هدفی که قبل از همه سیاسی است. منظور تهران در ابتدا تحریک کشورهای عرب خلیج برای فشارآوردن به بغداد و احتراز از استفاده از موشک‌های اگزوست علیه ترمینال‌های نفتی ایران می‌باشد. این روزنامه توضیح داد که موشک‌های اگزوست که فرانسه به‎اجبار به عراق تحویل داده در ظاهر بدون تکنیسین‌های فرانسوی غیرقابل استفاده است. از سوی دیگر، تهران قصد دارد به دنیای غرب و به‎ویژه پاریس بفهماند که حمایت از عراق حدی دارد و نباید از آن حد تجاوز کرد. ایرانی‎ها برای اولین‎بار به ‎صورتی غیرمستقیم به دشمن خود اعلام می‌کنند که درگیری باید محدود باشد و بخش‎های حیاتی دو کشور بایستی خارج از جنگ بوده و در کنار آن قرار داشته باشند. لوکوتیدین دوپاری افزود: بااینکه انجام این عمل غیرمعقول ممکن است، ولی ایران درحال‎حاضر نفعی در ایجاد یک فاجعه در خلیج‎فارس ندارد. تمام کوشش‌های تهران در ماه‎های اخیر بیشتر برای برقراری تماس‌های بازرگانی بی‎سروصدا با دنیای غرب و به‎ خصوص امریکا بوده است. بنا به ارقامی که مشکل می‌توان آنها را به لحاظ دادوستدهایی که تا حدودی مخفیانه انجام می‎شود مورد بررسی قرار داد، تبادل بازرگانی بین امریکا و ایران در سال ۱۹۸۲ بالغ‎بر ۸۰۰ میلیون دلار بوده است. این روزنامه در پایان یادآوری کرد که تهدیدات تهران احتمالاً این اثر را خواهد داشت که کشورهای خلیج‌فارس را به تفکر و احتیاط وادارد. جا دارد فرانسه نیز که خود را به دلایل مالی و سیاسی در کنار عراق متعهد کرده درزمینه مسئولیتی که با دادن امکانات به عراق برای شروع یک جنگ نفتی احتمالی تقبل کرده است، تفکر و اندیشه کند.

________________________________________

13. پس از سفر کارشناسان سازمان ملل متحد به دو کشور ایران و عراق و تهیه گزارش از خرابی‌های به‌وجودآمده براثر جنگ در دو کشور که در آن میزان خرابی‌های ایران بسیار بیشتر از عراق و بخشی از این خرابی‌ها در نتیجه حملات توپخانه‌ای، هوایی و اقدام نیروهای نظامی عراق برای تخریب ارزیابی شده بود، امروز شورای امنیت سازمان ملل متحد به‌منظور بررسی این گزارش و تصمیم‌گیری تشکیل جلسه داد که البته بدون دستیابی به نتیجه و اعلام موضع خاص، این جلسه پایان یافت. روزنامه اطلاعات دراین‌باره نوشته است: «همان‌گونه که انتظار می‌رفت جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد برای تهیه اعلامیه‌ای درباره زیان‌ها و خسارت وارده به مناطق مسکونی و هدف‌های غیرمسکونی ایران، بدون نتیجه ماند. به‎دنبال گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت پیرامون نتایج تحقیقات کارشناسان سازمان ملل در ایران و عراق، شورای امنیت تشکیل جلسه داد و در طی آن می‌بایست اعلامیه‎ای مبنی‎بر موضع شورای امنیت در برابر این مسئله منتشر می‌کرد که جلسه به نتیجه لازم نرسید. کارشناسان سازمان ملل پس از چند روز بازدید از مناطق مسکونی ویران‎شده در ایران و نیز مدتی بازدید از مناطق مورد ادعای عراق طی گزارشی به‎وجود خسارات بسیار فراوان در اهداف غیرنظامی و به‎کلی ویران‎شدن مناطق مسکونی در ایران اعتراف کردند. در بخشی از گزارش خبرگزاری فرانسه از بی‌نتیجه ماندن جلسه شورای امنیت آمده است؛ نتایج تحقیقات کارشناسان سازمان ملل متحد که نشان می‌دهد زیان‌های وارده به هدف‌های غیرنظامی ایران وارد شده است در تهران با نظر مساعد تلقی شد و مسئولان ایران هم می‌خواهند اعلامیه‌ای که شورای امنیت صادر می‌کند نیز همین مفهوم را داشته باشد.» دراین‌حال، رادیو قاهره نیز درباره موضع عراق و نتایج نشست اعضای شورای امنیت اعلام کرد: عراق روز گذشته ارزیابی شورای امنیت از گزارش هیئت کارشناسی سازمان ملل متحد را رد کرده است. به گفته این رادیو «عراق قطعنامه شورای امنیت پیرامون ارزیابی میزان خسارات ناشی‎از جنگ ایران و عراق در مناطق غیرنظامی را رد کرده است. این میزان خسارات توسط کارشناسان سازمان ملل طی بازدیدی از مناطق آسیب‎دیده در شهرهای دو کشور ایران و عراق ارزیابی شده است. در هنگام جلسه تبادل نظر در بسته‌ای که شب گذشته در شورای امنیت تشکیل شد ایران از نتایج بازرسی که نشان می‌دهد هدف‌های غیرنظامی در ایران بیش از هدف‌های غیرنظامی در عراق زیان دیده‌اند، استقبال کرد.» این رادیو افزود: «شورای امنیت که درجهت کسب موافقت دسته‎جمعی پیرامون قطعنامه تلاش می‌کند تصمیم گرفت قبل از پرداختن مجدد به این مسئله تماس‌های تازه‌ غیررسمی میان هیئت‌ها انجام دهد.»

________________________________________

14. نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد، اعضای شورای امنیت را به بی‌طرفی و قضاوت واقع بینانه درباره گزارش هیئت کارشناسی این سازمان از خرابی‌های ناشی‎از جنگ ایران و عراق فرا خواند.*** سعید رجایی خراسانی در مصاحبه با خبرنگار جمهوری اسلامی ایران در واشنگتن اظهار کرد: «ایران در سازمان ملل گفت گزارش تهیه‌شده به‌وسیله هیئت اعزامی سازمان ملل بر دوش شورای امنیت سنگینی می‌کند. چنانچه قطعنامه شورای امنیت مورد تأیید مردم ایران باشد ما نیز شورا را تأیید می‌کنیم.» وی افزود: «چنانچه شورا قطعنامه مستدل و محکمی صادر ننماید در مقابل دبیرخانه سازمان ملل که تمام این حقایق را به مردم جهان ارائه داده مسئول خواهد بود و موجب تضعیف خود خواهد گردید. درنتیجه تمام حرف‎ها و انتقادات ما به شورا به جامعه بین‌المللی ثابت و مسلم گردیده و شورا بیش‎ازپیش به ضعف و زبونی خود معترف می‌گردد. در آن صورت ما موضع خود در برابر شورا را همچنان حفظ می‌کنیم.» رجایی خراسانی سپس درباره احتمال برخورد سیاسی شورای امنیت با گزارش مزبور و انتظارات ایران از این شورا بیان کرد: گزارش هیئت به‌طور کامل و مشخص، شورای امنیت را تحت‎فشار قرار داده است. عراقی‌ها درحال‎حاضر ناچارند که به گزارش روی خوش نشان دهند و طبیعی است که از بابت آن بسیار نگران هستند. سعی عراق بر این است که شورای امنیت را ترغیب به صدور بیانیه‌ای کند که حتی اگر یکی دو بار در آن از لفظ محکوم‌کردن عراق استفاده کند منجر به بسط روابط شورا با دولت جمهوری اسلامی شود تا شورا در آینده بتواند پادرمیانی کرده و در خاتمه‌دادن به جنگ تحمیلی مداخله کند. وی اضافه کرد: حداقل کاری که شورا می‌تواند انجام دهد این است که آنچه را در گزارش آمده به‎طور دقیق در بیانیه‌ای که ازجانب آنها صادر می‌شود منعکس کند و جنایات صدام که در عبارات گزارش درج شده حتماً در بیانیه وارد شود. نماینده ایران در سازمان ملل متحد افزود: ما مایلیم در بیانیه به کشورهای عضو شورای امنیت توصیه شود که باتوجه‎به مندرجات گزارش و براساس آنچه در گزارش ذکر شده از دادن سلاح به کشورهای درگیر خودداری کنند. رجایی خراسانی همچنین بیان کرد اگر شورای امنیت بخواهد مثل گذشته در بی‎‏کفایتی و بی‎صلاحیتی باقی بماند و تحت‎تأثیر نفوذ دیگران باشد ازنظر ما فاقد مشروعیت بوده و از حمایت ما برخوردار نخواهد بود، زیرا وظیفه شورا برخورد سازنده با مسائل بین‌المللی است و شورا نباید از ابرقدرت یا عضوی حمایت کند. وظیفه شورا اجرای منشور سازمان ملل است و درصورتی‎که این منشور کامل اجرا شود روشن است که حق به جانب ما خواهد بود. وی سپس درباره محتوای گزارش هیئت کارشناسی سازمان ملل متحد و مصادیقی از اقدامات خارج از عرف جنگ‎های نظامی که در آن بدان‎ها اشاره شده است توضیح داد. همچنین «رجایی درمورد نحوه تهیه گزارش هیئت اعزامی سازمان ملل اظهار داشت: هرچند که جنایات خیلی به اجمال منعکس شده، ولی دیپلمات‌های سازمان ملل و کسانی که دراین‎امور با لحن و زبان سازمان آشنایی دارند می‌دانند که معنی آنچه در گزارش آمده، چیست. انهدام شهرها و کشتار مردم غیرنظامی به‎وسیله هواپیما در بانه، به گلوله بستن مردم از هلیکوپتر در پلدختر، حمله به بیمارستان در آبادان و انهدام یک شهر بزرگ مثل خرمشهر که از برخی از کشورهای عضو شورا هم بزرگ‌تر می‌باشد، مسائلی است که شورا نمی‌تواند از آنها چشم‎پوشی نماید و اگر به آنها اشاره ننماید بدین‎معنی است که از عراق حمایت کرده و نشان‎دهنده این است که شورای امنیت هنوز شخصیت و استطاعت ویژه و توانایی حل مسائل بین‌المللی ازطریق اتخاذ موضع بی‌طرفانه و عادلانه را ندارد و این اثباتی بر موضع همیشگی ما خواهد بود.» وی در ادامه، ارزیابی خود از این گزارش را بدین‌صورت بیان کرد: «من گمان می‌کنم که خیلی از حقایق مهم که ارزش سیاسی داشته و جنایت صدام را منعکس می‌نموده در گزارش آورده شده است، بدون اینکه ادعا کنیم که گزارش تمام خواسته‌های ما را تأمین می‌کند و تمام حقایق را منعکس کرده است.» وی گفت: «درکل اگر عرف و روال سازمان ملل را بسنجیم گزارش هئیت گزارش خوبی است. این گزارش اظهارات مقامات ایرانی و مسئولین عراقی را به‌صورت نقل قول ثبت کرده است. درمورد اظهارات مقامات ایرانی، بیشتر آنها را تأیید کرده‌اند و گفتار مسئولین نظامی عراقی را تأیید نکرده‌اند و در جاهایی آنها را رد کرده‌اند. قبول داریم که متأسفانه جزئیات را در بسیاری نیاورده‌اند، ولی آنچه از ما گفته‌اند خوب و باارزش است.»

________________________________________

• حاضران در جلسه عبارت بودند از: سیدرحیم صفوی، محمد باقری، عزیز جعفری، امین شریعتی، غلامحسین بشردوست، مهدی باکری، محمدابراهیم همت، مهدی کیانی و ملک‌زاده.
  • سه فرد بومی گروگان گرفته‎شده روز بعد آزاد شدند و خود را به پایگاه خامسان معرفی کردند. منبع اعلام این خبر، درباره علت آزادشدن این ۳ نفر توضیح نداده است. [سند شماره ۳۴۶۰۵۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، ۵/۵/۱۳۶۲]
    • به‌نظر می‎رسد اظهارات رجایی خراسانی مربوط قبل از تشکیل جلسه شورای امنیت و به‎منظور اعلام موضع ایران و تحذیر شورای امنیت از بی‌تصمیمی یا صدور بیانیه خنثی درباره گزارش هیئت کارشناسی سازمان ملل متحد باشد.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/04