1362.08.20

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1362
1362.08.20
نام‌های دیگر بیست آبان
تاریخ شمسی 1362.08.20
تاریخ میلادی 11 نوامبر 1983
تاریخ قمری 5 صفر 1404





گزارش- 462

در ادامه مباحث روز گذشته فرماندهان به‌منظور رسیدن به یک راهکار عملیاتی برای اجرای مرحله چهارم عملیات والفجر٤، امروز هم جلسه‌ای با شرکت کلیه فرماندهان سپاه برگزار شد.* در اولین جلسه که ساعت 6:30 بامداد و در مقر فرماندهی تاکتیکی لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) برگزار شد، محور گفت‌وگوها اجرای عملیات از شرق یا غرب ارتفاعات کانی‌مانگا بود. محمدابراهیم همت که از مخالفان اجرای عملیات از شرق کانی‌مانگا بود در تبیین دلایل مخالفت خود با این طرح گفت: جابه‌جایی یگان‌ها از غرب به شرق کانی‌مانگا مشکلاتی دارد و همین امر ضریب موفقیت عملیات را پایین می‌آورد. علاوه‌براین عقبه اصلی دشمن در نالپاریز است و اگر ما بتوانیم ارتفاعات 1900 و 1904 را نیز تصرف بکنیم درصورتی‌که نالپاریز تهدید نشود، عراق بار دیگر از نالپاریز این دو ارتفاع را پس خواهد گرفت. ضمن اینکه اگر دو ارتفاع 1900 و 1904 در دست عراق باشد اجرای عملیات در روکان و پنجوین (ارتفاع سنگ معدن) نیز به‌علت تسلط دید و تیر این دو ارتفاع به ارتفاع سنگ معدن و منطقه عمومی پنجوین بی‌فایده است. غلامعلی رشید در پاسخ به اشکالات مذکور اظهار کرد: آیا ارزش دارد که ما از پنجوین (سنگ معدن و...) چشم بپوشیم و تمام نیروها را برای تصرف 1900 و 1904 صرف کنیم؟ اینکه برادران فکر کنند اگر 1900 و 1904 تصرف نشود، روکان و پنجوین هم سقوط خواهد کرد این غلط است چون هرکدام از آنها هدف مستقل هستند. وی سپس با طرح این پیشنهاد که «خطی را که ما می‌باید تأمین و پدافند کنیم از ارتفاعات کانی‌مانگا تا پنجوین است»، اضافه کرد: البته اجرای عملیات در شرق کانی‌مانگا نیازمند شناسایی است که این امر به زمان نیاز دارد. محمدابراهیم همت نیز درمورد معایب تأخیر در اجرای عملیات به مواردی ازجمله پایان‌یافتن مدت مأموریت نیروهای بسیج و فراهم‌شدن فرصت برای عراق جهت بازسازی و ایجاد موانع و استحکامات اشاره کرد. در پایان این جلسه، غلامعلی رشید به مرتضی قربانی فرمانده لشکر٥ نصر، مأموریت داد که برای شناسایی یال‌های شرقی دو ارتفاع 1900 و 1904 و همچنین ارتفاع سنگ معدن اقدام کرده و طرح مانور خود را برای تصرف این اهداف ارائه دهد. متعاقب این گفت‌وگوها مرتضی قربانی برای انجام شناسایی و ارزیابی کلی منطقه واگذارشده (روکان، ارتفاعات شرق 1900 و 1904 و سنگ معدن) به آن منطقه رفت. وی پس از بازدید از منطقه، ساعت 13:30 در قرارگاه تاکتیکی خاتم حاضر شد و ضمن بیان دیدگاه کلی خود، 4 هدف را برای عملیات واگذارشده به لشکر٥ نصر برشمرد: ١. ارتفاعات غرب روکان ٢. یال شرقی 1900 و 1904 تا جاده (پنجوین - نالپاریز) ٣. قله ارتفاع سنگ معدن (1830) ٤. شاخ کن‌شوکت (یال غربی ارتفاع سنگ معدن که به تنگه روکان منتهی می‌شود.) در ادامه مباحث مطرح‌شده در جلسه، غلامعلی رشید طرحی را ارائه کرد که تلفیقی از دو طرح اجرای عملیات در شرق و غرب کانی‌مانگا و منطقه پنجوین بود و فرماندهان یگان‌ها با آن موافقت کردند. طبق این طرح تصرف یال‌های غربی شاخ تارچر (1740 و 1680) و تصرف دو ارتفاع 1900 و 1904 و یال‌های غربی آن به لشکر27 حضرت رسول(ص) و پیشروی در غرب کانی‌مانگا از شمال دشت خرمال تا جنوب منطقه کلز و پیشروی تا جاده نالپاریز - چوارتا و الحاق با لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) هم به لشکر١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) واگذار شد و مأموریت تصرف یال‌های شرقی 1900 و 1904 و تنگه روکان و قله ارتفاع سنگ معدن (1830) و یال غربی آن (شاخ کن‌شوکت) نیز به لشکر٥ نصر محول گردید. بدین‌ترتیب طرح کلی مانور و مأموریت سه یگان ٢٧ حضرت رسول(ص)، ١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و ٥ نصر برای عملیات آینده (مرحله چهارم عملیات والفجر٤) مشخص شد. درپی موافقت فرماندهان یگان‌ها با طرح مزبور، گفت‌وگوهایی درباره زمان اجرای عملیات انجام گرفت. لشکرهای ٢٧ حضرت رسول(ص) و ١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) باتوجه‌به اینکه از قبل در منطقه حاضر بودند و شناسایی کافی از اهداف و راهکارهای آن داشتند برای اجرای عملیات در روز بعد اعلام آمادگی کردند، ولی مرتضی قربانی فرمانده لشکر٥ نصر، که یگان تحت امر وی تازه به منطقه آمده بود و باوجود شناخت کلی از منطقه غرب کانی‌مانگا، از منطقه شرق این ارتفاع و منطقه پنجوین شناسایی کافی نداشت، اعلام کرد که ظرف پنج روز آینده برای اجرای عملیات آماده می‌شود.[۱] درحالی‌که فرماندهان سپاه برای اجرای مرحله بعدی عملیات به یک توافق کلی رسیده بودند، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه مقدم حمزه سپاه، از فرماندهان ارتش خواست تا با حضور در قرارگاه تاکتیکی حمزه، میزان و نوع همکاری یگان‌های ارتش و همچنین نظر خود را برای اجرای مرحله بعدی عملیات اعلام کنند.* در این جلسه عزیز جعفری نظر قطعی فرماندهان سپاه مبنی‌بر اجرای عملیات برای ایجاد خط پدافندی از کانی‌مانگا به پنجوین را به فرماندهان ارتش اطلاع داد. وی ضمن دفاع از طرح پیشنهادی سپاه درباره اجرای عملیات در سورن نیز که مورد نظر فرماندهان ارتش بود گفت: باتوجه‌به کمبود نیرو، زمان‌بر بودن کسب آمادگی برای اجرای عملیات و تمام‌شدن مدت مأموریت نیروهای بسیج و همچنین سردشدن هوا و شروع بارندگی‌ها، اجرای عملیات در منطقه سورن در عمل غیرممکن است. عزیز جعفری افزود: درحال‌حاضر، نیروی اندکی دراختیار داریم و با این نیرو حداکثر می‌توانیم خط پنجوین - کانی‌مانگا را تصرف کنیم و یک خط پدافندی مطمئن تشکیل بدهیم. البته در یک موقعیت مناسب با فراهم‌سازی مقدمات و تجمیع نیرو می‌توان عملیات در سورن را طراحی و اجرا کرد. سرهنگ امیربیگی در واکنش به طرح پیشنهادی فرماندهان سپاه با تأکید بر اینکه فرماندهی نیروی زمینی اجازه هیچ‌گونه عملیات آفندی را به ما نداده است، اضافه کرد: ارتش با عملیات در پنجوین مخالف است و نظر فرماندهی اجرای عملیات در ارتفاعات سورن است. عزیز جعفری مجدداً زمان‌بر بودن کسب آمادگی برای اجرای عملیات در منطقه سورن را یادآوری کرد و افزود: عملیات مورد نظر شما از یک ماه تا یک ماه و نیم دیگر طول می‌کشد و این کار نشدنی است. سرهنگ امیربیگی در پاسخ بار دیگر نظر فرماندهی نیروی زمینی ارتش دراین‌باره را مطرح و اظهار کرد: به ما اجازه عملیات آفندی نداده‌اند. در همین حال سرهنگ آذرفر گفت که نظر شخصی فرماندهان ارتش هم اجرای عملیات در پنجوین و کانی‌مانگا است، ولی سرهنگ صیاد شیرازی موافق نیست. به‌دنبال نزدیک‌شدن دیدگاه‌های فرماندهان ارتش و سپاه، سرهنگ امیربیگی ضمن تماس تلفنی با سرهنگ جمالی کوشید نظر وی را برای طرح پنجوین - کانی‌مانگا جلب کند، سرهنگ جمالی نیز برای جلب موافقت سرهنگ صیاد شیرازی با طرح پنجوین قول مساعدت داد.[۲]

گزارش- 463

درپی کسب اطلاع از حضور تعدادی از افراد سازمان کومه‌له در روستای الله‌دره و روستاهای اطراف در جنوب و جنوب‌غربی دیواندره که برای حمله به پایگاه روستای تبریزخاتون در شمال این محل تجمع کرده بودند، امروز 30 تن از افراد داوطلب تائب (تسلیمی‌ها) و 10 تن از نیروهای سپاه ناحیه کردستان برای پاک‌سازی این منطقه به آن محل اعزام شدند. طبق طرح نیروهای خودی، روستای الله‌دره هدف اصلی و روستاهای اطراف آن همچون کول و درویشان از اهداف فرعی عملیات بود. دلیل تقسیم‌بندی اهداف عملیات به اصلی و فرعی این بود که ضمن اجرای عملیات اصلی در الله‌دره، نیروهای خودی با درگیرساختن افراد سازمان کومه‌له در سایر روستاها، مانع حمایت آنها در بخش‌های مجاور شوند. نیروهای خودی قبل از غروب آفتاب به روستای الله‌دره رسیدند و با گماردن افراد در ارتفاعات و محاصره نامحسوس روستا به داخل روستا رفته و باتوجه‌به اطلاعات قبلی محل تجمع افراد این سازمان را شناسایی کردند. پس از آن باتوجه‌به احتمال حضور مردم عادی در آن خانه، تا پشت در پیش رفتند و از افراد مسلح خواستند که خود را تسلیم کنند، ولی آنان از داخل خانه اقدام به تیراندازی کردند و درنتیجه یک تن از افراد خودی شهید و یک تن نیز زخمی شد. نیروهای خودی با مشاهده این وضعیت از خانه فاصله گرفتند و آنجا را با ٢ گلوله آر.پی.جی٧ هدف قرار دادند که براثر آن تعدادی از افراد این سازمان کشته و تعدادی نیز زخمی شدند. دراین‌حال عده دیگری از افراد ضدانقلاب با خروج از سایر خانه‌های تیمی مجاور قصد فرار به‌سمت روستای گزمیل در غرب روستای الله‌دره را داشتند، اما افراد خودی که با پیش‌بینی این امر در مسیر فرار آنها کمین کرده بودند، ستون آنان را به رگبار بستند و درنتیجه تعدادی از افراد سازمان کومه‌له کشته یا زخمی شدند. نیروهای خودی که فقط قصد پاک‌سازی منطقه و انهدام افراد سازمان کومه‌له را داشتند، پس از این عملیات منطقه را ترک کرده و به پایگاه‌های خود بازگشتند. در گزارش‌های مختلف آمار تلفات واردشده به سازمان کومه‌له بین 17 تا 45 نفر متغیر اعلام شده بود، ولی درعین‌حال همه گزارش‌ها بر شدت ضربه و تحمیل تلفات به این سازمان و غافلگیرشدن عناصر کومه‌له و نیز تمایز نوع عملیات خودی با اقدامات گذشته تأکید داشتند. این عملیات علاوه‌بر آنکه تلفات قابل‌توجهی به سازمان کومه‌له وارد کرد، ازنظر میزان هلاکت افراد مسئول نیز در نوع خود کم‌نظیر بود. به‌نحوی‌که فرمانده کل نظامی منطقه جنوب و فرمانده عملیات‌های این سازمان در محورهای دیواندره، سنندج، کامیاران، مریوان و سقز؛ فرمانده عملیات این سازمان در حمله به پایگاه آویهنگ (در 23/7/1362) و سقوط پایگاه گزان در (8/8/1362)؛ مسئول تشکیلات شهر دیواندره؛ سرپل هیز لاوه و یکی از افراد رده بالای هیز دیواندره ازجمله افرادی بودند که در این عملیات کشته شدند.[۳] یک بولتن محرمانه سپاه در ارزیابی تأثیر این عملیات بر سازمان کومه‌له نوشته است: این ضربه کاری و سخت علاوه‌بر آنکه امنیت تردد گروه‌های ضدانقلاب را به‌صورت جوله (گشت) در روستاها سلب و موفقیت آنها را به‌شدت متزلزل کرد، صدمه جدی به توان سیاسی و نظامی و تشکیلاتی وارد آورد که جبران آن به‌سختی امکان‌پذیر خواهد بود.[۴] در گزارش یک بولتن دیگر نیز با اشاره به تأثیر کشته‌شدن برخی از فرماندهان نظامی سازمان کومه‌له به‌ویژه فرمانده نظامی این سازمان در منطقه جنوب آمده است: باتوجه‌به بافت افراد گروهک‌ها و محوریت نظامی آنها، فرماندهان نظامی ضدانقلاب نسبت به کادرهای سیاسی از محبوبیت چشمگیری برخوردار می‌باشند به‌طوری‌که سایر مسئولان حتی فرماندهان سیاسی نیز مجبورند خود را هماهنگ با فرمانده نظامی منطقه نشان بدهند. در همین رابطه است که کمیته مرکزی و دفتر سیاسی گروهک‌ها همیشه حساب ویژه‌ای روی فرماندهان موفق نظامی خود دارند تا از انحراف یا انشعاب آنها جلوگیری کنند، زیرا بازتاب انشعاب یک عنصر فرماندهی نظامی بر بدنه و نیروهای ضدانقلاب بسیار بیشتر از فرماندهان سیاسی می‌باشد. لذا معدوم‌شدن این افراد تأثیر جدی بر سازمان کومه‌له و روحیه چته‌هایش خواهد گذارد.[۵]

گزارش- 464

در جریان اقدامات عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق مهاباد، سقز، غرب سنندج، شمال بوکان و شمال‌غربی ارومیه، 6 تن از افراد خودی شهید یا مجروح و 3 نفر نیز به گروگان گرفته شدند. در همین حال 3 تن از افراد حزب دمکرات در نقده دستگیر و 6 تن از افراد وابسته به گروه‌های ضدانقلاب نیز در سنندج و سقز تسلیم شدند. در مسیر روستای قهرآباد در جنوب مهاباد، عناصر مسلح ضدانقلاب بر سر راه نیروهای ژاندارمری عملیات کمین اجرا کردند، اما آنها توانستند از این کمین فرار کنند. نیروهای سپاه بوکان با اطلاع از این موضوع بلافاصله به محل اعزام شدند و در یک اقدام غافلگیرانه به مهاجمان حمله کردند. طبق اطلاعاتی که سپاه بوکان از اهالی روستاهای اطراف به دست آورده است، در این درگیری ٤ تن از افراد ضدانقلاب کشته و ٨ تن نیز زخمی شدند.[۶] در شمال‌غرب سقز نیز عناصر مسلح غیرقانونی در نزدیکی روستای ترجان با کمین به یک خودروی سپاه، 2 تن از پاسداران را به شهادت رسانده و یک روحانی را نیز که از سرنشینان آن خودرو بود به گروگان گرفتند.[۷] در همین منطقه در حوالی روستای شهریکندی و روستای آلکو در شمال‌شرق سقز و همچنین در داخل شهر مهاباد، افراد مسلح ضدانقلاب به نیروهای خودی حمله کردند. در این حوادث ٣ تن از افراد خودی زخمی شدند.[۸] در اقدام دیگری امروز 250 نفر از افراد حزب دمکرات کردستان با ورود به روستای شویشه در ٤ کیلومتری غرب سنندج، کلیه اجناس شرکت تعاونی این روستا را غارت کردند. این افراد همچنین ٢ تن از اهالی روستا را به‌جرم طرف‌داری از جمهوری اسلامی ربوده و با خود بردند.[۹] در شمال بوکان نیز یک خودروی ژاندارمری در حوالی روستای عباس‌آباد براثر برخورد با مینی که عوامل مسلح غیرقانونی کار گذاشته بودند، منهدم شد و سرنشینان آن نیز جراحت سطحی برداشتند. درپی این حادثه، نیروهای خودی برای پاک‌سازی منطقه از مین به تفحص پرداخته و موفق به کشف و خنثی‌سازی یک مین دیگر در همان مسیر شدند.[۱۰] در شمال‌غربی ارومیه نیز افراد سازمان کومه‌له یکی از سربازان ژاندارمری را که در ٣١ شهریورماه سال جاری گروگان گرفته بودند به شهادت رسانده و پیکر وی را در روستای کورانه رها کردند.[۱۱] از سوی دیگر، نیروهای سپاه در جنوب نقده با اجرای کمین در اطراف روستای بالقچی توانستند ٣ تن از افراد حزب دمکرات را دستگیر کنند.[۱۲] در ادامه تسلیم‌شدن افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی امروز هم ٣ تن از افراد سازمان کومه‌له در سنندج و ٣ تن از افراد وابسته به حزب دمکرات کردستان در روستای بوخلو در جنوب سقز به‌همراه ٣ قبضه سلاح خود را به نیروهای سپاه و ژاندارمری تسلیم و درخواست امان‌نامه کردند.[۱۳]

گزارش- 465

با شدت‌گرفتن تهدیدات متقابل ایران و عراق در روزهای اخیر و احتمال گسترش خطر جنگ، اخبار و گزارش‌ها حاکی‌از شروع تلاش‌های بین‌المللی تازه‌ای دراین‌زمینه است. به گزارش رادیو اسرائیل، «روزنامه‌های لندن امروز نوشتند که احتمال دارد آقای اولاف پالمه نخست‌وزیری سوئد، برای میانجیگری تازه‌ای بین ایران و عراق رهسپار خاورمیانه [غرب آسیا] شود.» این رادیو افزود: «در تماس‌های محرمانه‌ای که اخیراً با دولت تهران به عمل آمد مقامات ایرانی تلویحاً اظهار داشتند که نماینده سازمان ملل را خواهند پذیرفت.»[۱۴] در همین حال، خبرگزاری کویت از پاریس گزارش داد: «رؤسای جمهوری فرانسه و الجزایر در مذاکرات خود اوضاع جهانی و امکان ایفای نقش فرانسه و الجزایر را در جست‌وجو برای یافتن راه‌حل‌هایی برای درگیری‌هایی که صلح جهانی را به مخاطره افکنده‌اند، به‌ویژه بحران لبنان، جنگ عراق و ایران، مسئله صحرای غربی و درگیری‌های چاد، مورد بحث قرار دادند.» فرانسوا میتران رئیس‌جمهور فرانسه، «در جریان این مذاکرات تأکید کرد که پیشنهادات برای حل این مشکلات باید اصول حاکمیت، تمامیت و استقلال کشورهای درگیر و حق مردم این کشورها را برای خودمختاری در برداشته باشد.»[۱۵]

گزارش- 466

خطیب نمازجمعه تهران با پرداختن به موضوع امنیت در منطقه غرب آسیا و خلیج‌فارس، جمهوری اسلامی ایران را حافظ امنیت منطقه نامید. حجت‌الاسلام‌والمسلمین امامی کاشانی در نمازجمعه امروز تهران با انتقاد از حضور قدرت‌های بزرگ در لبنان، افغانستان و خلیج‌فارس به بهانه حفظ صلح و تأمین امنیت اظهار کرد: «وقتی انسان حساب می‌کند، می‌بیند که استکبار جهانی از مرز خودش پا را فراتر گذاشته [است]. البته اینها به آن لات و دزد عراق گفتند که به ایران حمله کن و صدام هم حمله کرد. حالا باز آنها می‌گویند که ما برای صلح آمده‌ایم.» وی تأکید کرد: «باید گفت که مخل امنیت شما هستید. شما هستید که امنیت را متزلزل کرده‌اید و ما حافظ امنیت هستیم.» امامی کاشانی ضمن اشاره به سوءقصد نیروهای فرانسوی علیه سفارت ایران در لبنان گفت: «از یک‌ طرف ماسک می‌زنند، ولی دستشان دیگر برای دنیا رو شده است و از طرف دیگر دنیا به هوش آمده و این را باید کسانی‌که مخل امنیت دنیا هستند، مخصوصاً مخل امنیت کشورهای اسلامی هستند، بدانند که دنیا دیگر بیدار شده و این مسئله را دنیای استکباری بداند که جمهوری اسلامی طلسم را شکسته است.» خطیب نمازجمعه ضمن تأکید بر ادامه جنگ تا استیفای حقوق ملت ایران خاطرنشان کرد: «ما می‌خواهیم طوری عمل کنیم که دیگر دیکتاتوری در منطقه جرئت دیکتاتوری نداشته باشد.» وی با اشاره به حملات عراق به مناطق مسکونی کشور، بیانات اخیر امام خمینی مبنی‌بر اجتناب از حمله تلافی‌جویانه علیه شهرهای عراق را یادآور شد و گفت: «این سخنان نشان می‌دهد که چه کسی حافظ امنیت است. حافظ امنیت، جمهوری اسلامی است و اگر استکبار جهانی شر خود را از منطقه کم کند، منطقه خاورمیانه [غرب آسیا] کاملاً امن خواهد شد.»[۱۶]

گزارش- 467

به‌دنبال کمبود نیروی نظامی در عراق متولدین سال‌های 1947 و 1948 به خدمت سربازی احضار شدند. در همین حال عراق اعلام کرد اوضاع نبرد در منطقه پنجوین را به نفع خود فیصله داده است. به گزارش رادیو بی‌بی‌سی، مقامات عراق افراد 35 و 36 ساله را نیز مشمول خدمت سربازی اعلام کرده و از آنها خواسته‌اند ظرف دو هفته آینده «برای خدمت در جبهه‌های جنگ با ایران نام‌نویسی کنند.» بی‌بی‌سی یادآور شد: «افراد متولد سال 1948 و یا بین سال‌های 1950 تا 1965 از قبل به خدمت احضار شده بودند.» این رادیو همچنین از قول خبرنگار خود در منطقه خلیج‌فارس گفت: «این اقدام پس از شدت‌گرفتن حملات اخیر ایران در بخش شمالی جبهه‌های جنگ انجام می‌گیرد.» به عقیده این خبرنگار «این مسئله روشن است که تمام نسل جوانی که می‌توانستند به کار مفیدتری مشغول باشند درحال‌حاضر قربانی جنگ‌اند.»[۱۷]

گزارش- 468

پس از انتشار گزارش خبرگزاری فرانسه درمورد تصمیم مقامات ایران به تعطیلی دفتر بازرگانی سفارت فرانسه و مؤسسه تحقیقات باستان‌شناسی این کشور در ایران، رادیو امریکا امروز به نقل از خبرنگار خود در پاریس گزارش داد: «وزارت امور خارجه فرانسه تأیید کرد که ایران خواستار بسته‌شدن بخش بازرگانی سفارت فرانسه در تهران شده است. در همین حال رژیم اسلامی ایران علیه بانک‌های فرانسوی محدودیت‌های سختی برقرار کرده و به مؤسسه باستان‌شناسی فرانسه دستور داده که دفتر خود را تعطیل کند.» بنا به این گزارش، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه گفته است: «دلیلی برای این اقدام رژیم اسلامی ایران ذکر نشده است، اما به‌هرحال رژیم اسلامی ایران مدت‌ها است که از حمایت نظامی فرانسه از عراق و به‌ویژه از تحویل پنج فروند جت جنگنده سوپراتاندارد مجهز به موشک‌های هوابه‌زمین بسیار دقیق اگزوست ناخشنود است.» وی تأثیر تصمیمات ایران دراین‌زمینه را "ناچیز" خواند و افزود: «بخش بازرگانی سفارت فرانسه در ایران مدت‌هاست که راکد مانده و انستیتوی باستان‌شناسی فرانسه نیز مدت‌هاست که فعال نبوده است. چراکه مناطقی که باید در آن حفاری می‌شد در منطقه جنگی واقع شده است.» رادیو امریکا ضمن اشاره به اقدامات مشابه قبلی ایران علیه بانک‌های انگلیسی و امریکایی، خاطرنشان کرد که «ایران در واکنش به فروش هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسه به عراق، دیگر، خریدار محصولات فرانسوی نخواهد بود و به این ترتیب ظاهراً فرانسه نیز همانند ایالات متحده در لیست سیاه رژیم اسلامی ایران قرار گرفته است.»[۱۸] دراین‌زمینه رادیو بی‌بی‌سی نیز گفت: «فرانسه به‌خاطر پشتیبانی از عراق در جنگ با ایران ... بهای گزافی خواهد پرداخت.» این رادیو به نقل از جک استار خبرنگار خود در پاریس، واکنش وزارت امور خارجه فرانسه در قبال تصمیمات اخیر ایران را محتاطانه خواند و درمورد تأثیر کاهش روابط بازرگانی ایران و فرانسه افزود: «صادرات این کشور [فرانسه] به ایران ظرف سال گذشته تا 40 درصد کاهش یافته [و] در شش‌ماهه اول سال جاری شاهد دو برابر شدن میزان واردات ایران از آلمان‌غربی و هلند بوده است. همچنان در همین مدت بریتانیا و ایتالیا نیز 40 درصد به میزان صادرات خود به ایران افزوده‌اند. کشورهای یادشده در میان به‌اصطلاح لیست سیاه دولت ایران قرار دارند.»[۱۹] روزنامه فرانسوی لیبراسیون نیز با اشاره به گزارش خبرگزاری فرانسه نوشت: تدابیر ایران علیه منافع اقتصادی فرانسه «به‌طور ناگهانی امیدهایی را که تعدادی از صاحبان صنایع فرانسوی نسبت به ازسرگیری فعالیت‌های اقتصادی در ایران و احیاناً ازسرگیری صادراتشان به ایران داشتند، نقش‌برآب می‌کند درحالی‌که سایر کشورهای اروپایی و نیز ژاپن روی بازار ایران حساب می‌کنند.»[۲۰]

گزارش- 469

معاون اول نخست‌وزیر عراق نتایج سفر خود به سه کشور مصر، بلغارستان و رومانی را تشریح کرد. طه یاسین رمضان عضو شورای فرماندهی و معاون اول نخست‌وزیر عراق، در پایان دیدار خود از کشورهای مصر، بلغارستان و رومانی، امروز در گفت‌وگویی با خبرگزاری عراق ضمن اشاره به امضای دو قرارداد همکاری اقتصادی، فنی و بازرگانی با کشورهای بلغارستان و رومانی گفت که در دیدارش با رئیس‌جمهور مصر «وی را در جریان آخرین تحولات جنگ ایران و عراق و استحکام موضع سیاسی، اقتصادی و نظامی عراق قرار داده است.» رمضان سپس افزود: «ریاست‌جمهوری مصر درودهایش را برای صدام حسین ابلاغ و بار دیگر ایستادگی جمهوری عربی مصر را در کنار عراق در جنگ عادلانه‌اش برعلیه تجاوز ایران تأکید نمود.»[۲۱] معاون نخست‌وزیر عراق همچنین گفت: «پرزیدنت چائوشسکو [رهبر رومانی] و رئیس‌جمهوری بلغارستان از تلاش‌های صلح‌آمیز فرماندهی سیاسی عراق که از ستایش و احترام جامعه بین‌المللی برخوردار بوده و سیاست صلح‌آمیز عراق قدردانی نموده‌اند.»[۲۲] در همین زمینه خبرگزاری عراق نیز گزارش داد: در اعلامیه مشترکی که در بغداد به مناسبت دیدار یاسین رمضان از رومانی منتشر شد، عراق و رومانی ضمن ابراز نگرانی از ادامه جنگ، خواستار "توقف فوری عملیات نظامی" به‌منظور دستیابی به یک راه‌حل صلح‌آمیز شدند.[۲۳] در همین حال رادیو امریکا در گزارشی با اشاره به سفر طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق به قاهره در ماه ژوئیه گذشته یادآور شد: «عراق درپی امضای پیمان صلح میان مصر و اسرائیل روابط خود را با مصر گسست، اما روابط دو کشور در سال گذشته به‌خاطر کمک‌های مصر به عراق در جنگ با ایران صمیمانه‌تر شد.»[۲۴]

گزارش- 470

درپی ادعای دیروز روزنامه السفیر* مبنی‌بر مذاکره ایران با انگلیس به‌منظور خرید تعدادی هواپیمای جنگنده جاگوار، رادیو کلن امروز اعلام کرد: «دولت بریتانیا گزارشی را دایر بر اینکه قصد دارد هواپیمای جنگنده بمب‌افکن جاگوار به ایران بفروشد، تکذیب کرد.»[۲۵] رادیو کلن باوجود تکذیب ادعای السفیر، در گزارش دیگری به نقل از یک روزنامه سوئیسی چاپ لوزان از فروش 6 فروند هواپیمای آموزشی سوئیسی به ایران در دو ماه پیش خبر داد. بر پایه این گزارش «این هواپیماهای دوموتوره که حداکثر سرعت آن چهارصد کیلومتر در ساعت است معمولاً برای امور تعلیماتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی به‌آسانی می‌توان برای پشتیبانی از نیروهای زمینی نیز آن را به کار گرفت.» گزارش مزبور ضمن اشاره به خودداری مقامات دولتی سوئیس از تأیید یا تکذیب این خبر، افزود: «دولت عراق سه سال پیش، 52 فروند از این نوع هواپیما را از سوئیس خریداری کرد. سوئیس تاکنون اعلام می‌داشت که از فروش جنگ‌افزار به کشورهای خارجی خودداری می‌ورزد.»[۲۶]

گزارش- 471

امروز یک بمب نسبتاً قوی در محل انبار غذایی منازل مسکونی ایتالیایی‌ها در بندرعباس منفجر شد. ساعاتی بعد، گروه چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) مسئولیت انفجار را بر عهده گرفت. خبرگزاری جمهوری اسلامی در بندرعباس ضمن اعلام این خبر اضافه کرد: صدای انفجار تا شعاع چند کیلومتری در سطح شهر به گوش رسیده، اما تاکنون تلفات جانی گزارش نشده و فقط خسارات جزئی به دیوارهای انبار وارد شده است.[۲۷] گزارش نوبه‌ای سپاه پاسداران دراین‌زمینه حاکی است ساختمان‌های مسکونی مجاور محل انفجار، مورد استفاده اتباع کشورهای ایتالیا، مراکش، لهستان و انگلیس است که در استخدام یک شرکت ایتالیایی قرار دارند. این شرکت به‌عنوان پیمانکار طرف قرارداد شرکت توانیر در بندرعباس می‌باشد. در ادامه این گزارش آمده است: «یک نفر از اتباع ایتالیا براثر ریزش شیشه‌ها جراحت جزئی برداشته که مورد مداوای سرپایی قرار گرفته است.»[۲۸] خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارش دیگری اعلام کرد گروه چریک‌های فدایی خلق شاخه اقلیت، با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن برعهده‌گرفتن مسئولیت این انفجار و «اخطار به دیپلمات‌های خارجی و تهدید به انفجارهای مجدد، خواستار خروج آنان که به گفته این گروهک، جمهوری اسلامی را در تأمین تسلیحات نظامی یاری می‌دهند، شد.» این خبرگزاری همچنین با اشاره به فعالیت ایتالیایی‌ها در احداث اسکله بندر شهید رجایی افزود: «گفته می‌شود یکی از اهداف گروهک فدایی خلق اقلیت از این اقدام متوقف‌ماندن عملیات احداث اسکله شهید رجایی است.»[۲۹]

گزارش- 472

مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای از رژیم اشغالگر قدس خواست از تهدید خود مبنی‌بر حمله به تأسیسات اتمی عراق و دیگر کشورهای جهان دست بردارد. خبرگزاری بین‌المللی اسلامی از سازمان ملل، از تصویب این قطعنامه با 23 رأی موافق در مقابل 2 رأی مخالف امریکا و اسرائیل و چند رأی ممتنع خبر داد. در قطعنامه مزبور همچنین «از شورای امنیت سازمان ملل خواسته شده است که اقدامات لازم را برای جلوگیری از چنین حملاتی ازسوی اسرائیل به کار بندد.» این گزارش یادآور شد: «این سومین سال پیاپی است که قطعنامه پیشنهادی ازسوی عراق برای محکوم‌کردن حمله هواپیماهای اسرائیلی به تأسیسات اتمی تموز بغداد [در ژوئن 1981/ خرداد 1360] مورد تصویب قرار می‌گیرد. حمله مزبور ازسوی شورای امنیت و همچنین مجمع عمومی سازمان ملل نیز محکوم گردیده بود.»[۳۰]

گزارش- 473

در تازه‌ترین رویدادهای مربوط به افزایش تنش‌ها میان امریکا و سوریه در لبنان و احتمال وقوع عملیات نظامی علیه مواضع سوری، آتشبارهای ضدهوایی سوریه به روی هواپیماهای شناسایی امریکا آتش گشودند. این درحالی است که با توافق سوریه تلاش‌ها برای برگزاری دور جدیدی از اجلاس آشتی ملی لبنان از سرگرفته شده است. روزنامه کیهان دراین‌باره گزارش داد: درپی چندین نوبت پرواز هواپیماهای ناشناس بر فراز منطقه بیروت در دو شب گذشته، بامداد امروز «آتشبارهای ضدهوایی سوریه علیه هواپیماهای اف14 امریکایی که سرگرم پروازهای شناسایی بر فراز مواضع سوریه در لبنان بودند، آتش گشودند.» براساس این گزارش، امریکا نیز تأیید کرد که امروز یک هواپیمای اف14 با آتش زمینی نیروهای سوریه روبه‌رو شده بود، اما مأموریت خود را انجام داده و به ناو هواپیمابر آیزنهاور بازگشته است. در همین حال، روزنامه الندا (ارگان حزب کمونیست لبنان) ضمن اشاره به وقوع تهاجم نظامی قریب‌الوقوع امریکا در لبنان آورده است: «امریکا و متحدان اروپایی‌اش تصمیم گرفته‌اند اسرائیل را در جنگ تازه لبنان شرکت ندهند چون به این نتیجه رسیده‌اند شرکت اسرائیل در این جنگ به منافع اروپا و امریکا در منطقه لطمه می‌زند.» روزنامه النهار نیز از قول «منابع آگاه» نوشت: «اقدام نظامی تازه امریکا و متحدانش می‌تواند به سه شکل انجام گیرد: 1. حمله تمام‌عیار به حومه جنوب بیروت و سرکوب مبارزان شیعه 2. حمله به مبارزان دروزی در منطقه کوهستانی شوف 3. و سرانجام اشغال مجدد سرزمین‌های لبنان مرکزی به‌وسیله اسرائیل.» النهار با اشاره به دیدگاه‌های متفاوت مقامات دولت رونالد ریگان درباره اقدام نظامی امریکا و متحدانش افزود: «جورج شولتز وزیر امور خارجه امریکا، خواهان حمله به سوریه است چون این کشور را مسئول عدم اجرای پیمان لبنان و اسرائیل می‌داند، اما کاسپار واینبرگر وزیر دفاع ریگان، با چنین اقدامی مخالف است چون عقیده دارد به روابط اعراب و امریکا لطمه می‌زند.» از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری فرانسه، اتحاد شوروی «دربرابر شورای امنیت سازمان ملل متحد تقویت نیروی دریایی امریکا در سواحل بیروت را محکوم و تأکید کرد که این تمرکز بی‌سابقه ناوها حاکی‌از آن است که واشنگتن در نظر دارد به یک عملیات نظامی بسیار گسترده در لبنان دست زند.» از سوی دیگر، امروز تحرکات تازه‌ای برای گردهم‌آوردن دوباره چهره‌های سیاسی و قومی لبنان زیر چتر اجلاس آشتی ملی انجام گرفت. دراین‌زمینه خبرگزاری رویتر به نقل از "منابع رسمی لبنان" از توافق رؤسای جمهور لبنان و سوریه برای ملاقات با یکدیگر قبل از دومین دور مذاکرات آشتی ملی در ژنو خبر داد. خبرگزاری فرانسه نیز اعلام کرد اعضای کمیسیون سیاسی اجلاس آشتی ملی به‌منظور آماده‌سازی مقدمات دومین دور این اجلاس درباره پیشنهادهایی شامل تعداد مساوی نمایندگان مسیحی و مسلمان در پارلمان لبنان، انتخاب نخست‌وزیر به‌وسیله پارلمان به‌جای رئیس‌جمهور، تشکیل مجلس مؤسسان، ازمیان‌برداشتن مسائل فرقه‌ای و تفرقه مذهبی در ارتش و دولت و حذف محدودیت مذهبی در انتخاب رئیس‌جمهور یا معاون وی به توافق رسیدند.[۳۱]

گزارش- 474

با ازسرگیری نبرد خونین گروه‌های متخاصم فلسطینی، شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ای خواهان آتش‌بس در میان گروه‌های درگیر شد. دراین‌حال، اتحاد شوروی از سوریه خواست از شدت مخالفتش با رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین بکاهد. شورای امنیت سازمان ملل امشب به تقاضای نماینده و ناظر ساف در این سازمان، تشکیل جلسه داد و با صدور قطعنامه‌ای استقرار آتش‌بس میان جناح‌های متخاصم فلسطینی را خواستار شد. از سوی دیگر، درپی دیدار روز گذشته عبدالحلیم خدام وزیر امور خارجه سوریه از مسکو، «منابع دیپلماتیک عرب» گفتند آندره گرومیکو وزیر امور خارجه شوروی، در دومین دور مذاکراتش با همتای سوری خود «از دمشق خواست از شدت مخالفتش نسبت به یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین بکاهد.» بااین‌حال «دیپلمات‌های اروپای غربی متخصص در امور خاورمیانه [غرب آسیا]» گفتند انتشار اعلامیه کوتاهی پس از مذاکرات گرومیکو و خدام حاکی است توافق کاملی از این مذاکرات به دست نیامده است. از سوی دیگر، گزارش‌ها از شمال لبنان، محل درگیری جناح‌های فلسطینی، همچنان از افزایش فشارها بر عرفات به‌منظور ترک طرابلس حکایت دارد. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «رشید کرامی یکی از رهبران مخالف دولت لبنان و نخست‌وزیر پیشین این کشور، دیروز [امروز] از یاسر عرفات و طرف‌دارانش خواست شهر طرابلس در شمال لبنان را ترک نماید.» رادیوی لبنان نیز گفت شیخ سعید شعبان رهبر جنبش توحید اسلامی لبنان (متشکل از مسلمانان سنی) و شخصیت متنفذ طرابلس که طرف‌دار سازمان آزادی‌بخش فلسطین و از مخالفان سرسخت رژیم سوریه است، درخواست کرامی «متحد سوری‌ها از یاسر عرفات را درمورد خروج از طرابلس رد کرد.» به گزارش خبرگزاری رویتر، ایندیرا گاندی نخست‌وزیر هند نیز در پاسخ به پیام عرفات «ابراز امیدواری کرده است جنبش مقاومت فلسطین با تجدید اتحاد و یکپارچگی خود در آینده بتواند قوای خود را درجهت دستیابی به هدف مقدسش که تشکیل یک کشور مستقل برای مردم فلسطین و حق تعیین سرنوشت است به کار گیرد.»[۳۲] امروز همچنین یاسر عرفات در مصاحبه‌ با روزنامه فرانسوی‌زبان لاپرس (چاپ تونس) بار دیگر سوریه را متهم کرد از فلسطینی‌های ناراضی برای سرنگونی وی حمایت می‌کند. وی درعین‌حال گفت: «اگر سوری‌ها تصمیم به جنگیدن با اسرائیل را داشته باشند من با آنها و پشت سر آنها خواهم بود.»[۳۳]




پاورقی‌ها


منابع و مآخذ روزشمار 1362/08/20

  1. سند شماره 290/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راویان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 19/8/1362 تا 28/8/1362، صص 35 - 28.
  2. سند شماره 297/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در عملیات والفجر٤، محمدرضا دیانی، 20/8/1362 تا 5/9/1362، صص 4 - ١.
  3. سند شماره 250142 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه ناحیه کردستان به فرماندهی سپاه ناحیه کردستان، 21/8/1362؛ و- سند شماره 352182 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد کردستان (اطلاعات) به ستاد منطقه11، 24/8/1362؛ و- سند شماره 250208 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناحیه اطلاعات به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناحیه فرماندهی، 22/8/1362؛ و- سند شماره 250264 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران دیواندره (اطلاعات) به سپاه پاسداران دیواندره (فرماندهی)، 23/8/1362.
  4. سند شماره 113134 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، شماره 2، 30/9/1362، ص3.
  5. سند شماره 113753 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 144، 12/9/1362، ص1.
  6. سند شماره 45020 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه١١ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی کل، 20/8/1362.
  7. سند شماره 44976 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 23/8/1362.
  8. سند شماره 290/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راویان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 19/8/1362 تا 28/8/1362، صص 35 - 28.
  9. سند شماره 341653 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر٢٨ (رکن٢) به فرماندهی ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن٢)، 21/8/1362.
  10. سند شماره 341075 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن٣) به استانداری کردستان، 21/8/1362.
  11. سند شماره 359176 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا (رکن٣) به فرماندهی ژاجا (رکن٣ - مرکز فرماندهی)، 21/8/1362.
  12. سند شماره 400635 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) منطقه١١ به فرماندهی کل سپاه پاسداران (طرح و عملیات)، 7/9/1362.
  13. سند شماره 35917٦ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 359148 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان (اطلاعات) به ستاد منطقه١١ (اطلاعات)، 23/8/1362.
  14. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 21/8/1362، ص14، رادیو اسرائیل، 20/8/1362.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 237، 21/8/1362، ص2، پاریس - خبرگزاری کویت، 20/8/1362.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 21/8/1362، صص 10 - 8.
  17. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 21/8/1362، ص12، رادیو بی‌بی‌سی، 20/8/1362.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 237، 21/8/1362، صص 15 و 16، رادیو امریکا، 20/8/1362.
  19. همان، صص 19 و 20، رادیو بی‌بی‌سی، 20/8/1362.
  20. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 238، 22/8/1362، صص 13 و 14، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/8/1362.
  21. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 22/8/1362، ص4، رادیو صوت‌الجماهیر، 21/8/1362.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 238، 22/8/1362، ص42، رادیو صوت‌الجماهیر، 21/8/1362.
  23. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 240، 24/8/1362، ص3، بغداد - خبرگزاری عراق، 23/8/1362.
  24. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 21/8/1362، ص9، رادیو امریکا، 20/8/1362.
  25. همان، ص13، رادیو کلن، 20/8/1362.
  26. همان، صص 13 و 14، رادیو کلن، 20/8/1362.
  27. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 237، 21/8/1362، ص3، بندرعباس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 20/8/1362.
  28. سند شماره 290/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راویان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 19/8/1362 تا 28/8/1362، صص 35 - 28.
  29. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 238، 22/8/1362، ص11، بندرعباس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/8/1362.
  30. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 237، 21/8/1362، صص 13 و 14، سازمان ملل متحد - خبرگزاری بین‌المللی اسلامی، 20/8/1362.
  31. روزنامه کیهان، 21/8/1362، ص24.
  32. سند شماره 113162 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 87، 19/8/1362، ص32.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 238، 22/8/1362، ص23، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/8/1362.