1366.08.20
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.08.20 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست آبان |
| تاریخ شمسی | 1366.08.20 |
| تاریخ میلادی | 11 نوامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 18 ربيع‌الاول 1408 |
گزارش- 824
تلاش در جهت آمادگي براي عمليات در منطقه عمومي ماووت ادامه دارد، ليكن كمبود امكانات و ناكافي بودن پشتيباني، موجب ترديد در جدي بودن عمليات شده است. ظهر امروز جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه در تماسي با فرمانده نيروي زميني سپاه گفت: «اينها ]قرارگاه‌ها، يگان‌ها[ باورشان نمي‌شود كه بايد عمل كنند. گفته‌ايم هر چه وسايل استحكامات هست به آنها بدهند؛ تا اين وسايل به آنها داده نشود، باورشان نمي‌شود. اينها همه مشكل تداركات دارند، هوا هم خيلي سرد است. رساندن احتياجات به اينها يك موضوع اساسي است. من خودم رفتم وضع اينها را ديدم، چيزي ندارند. مسائل مهندسي نيز موضوعي اساسي است.»[۱] برادر صفوي عصر امروز از برادر جان‌محمد مسئول مركز پشتيباني سپاه در غرب، كه براي تهيه امكانات به تهران رفته و بازگشته بود، وضعيت امكانات را جويا شد و وقتي از وي شنيد كه "چيزي به ما نداده‌اند"، بسيار متعجب شد. جان‌محمد گفت كه چون اعزام نيروي سراسري است، پوشاك ندادند و گفتند مي‌خواهيم براي نيروهاي اعزامي، به نواحي (استان‌ها) بدهيم. مواد غذايي هم در نواحي آماده شده كه بايد به منطقه منتقل شود. ليكن لاستيك خودرو، استحكامات (پليت، تيرآهن، تراورس، نايلون و …)، ضديخ، ماشين‌آلات، قطعات يدكي، خودرو و … هيچي نداريم. جانشين فرمانده نيروي زميني پس از شنيدن وضعيت، گفت: بنابراين هر دو قرارگاه ]قدس و نجف[ را نمي‌توان تأمين كرد. فعلاً يكي را راه بيندازيم. سوله‌ها به قرارگاه نجف داده شود و بقيه امكانات موجود نيز به نسبت سه به دو، يعني سه قسمت به قرارگاه نجف و دو قسمت به قرارگاه قدس داده شود.[۲] در جلسه‌اي كه شب هنگام در قرارگاه شهيد بروجردي با حضور برادران صفوي، شوشتري، وفايي (مسئول مهندسي سپاه)، جان‌محمد و … تشكيل شد، فرمانده قرارگاه نجف گزارش داد كه لشكر57، تيپ12، لشكر11 و لشكر21 كار شناسايي خود را شروع كرده‌اند. برادر شوشتري در ادامه، مرحله‌بندي اجراي عمليات قرارگاه نجف را چنين اعلام كرد: مرحله اول گرده‌رش، مرحله دوم تپه هرمدان، مرحله سوم گلاله و يال ويولان، مرحله چهارم جنوب گلاله به سمت گوجار. وي مأموريت يگان‌هاي اين قرارگاه را نيز چنين برشمرد: تيپ12 پس از تصرف هدف، به كمك لشكر21 و لشكر11 به كمك لشكر57 براي دفاع از اهداف به دست آمده مي‌روند (اين چهار يگان روي گرده‌رش مأموريت دارند.). يال ويولان و سمت گلاله را لشكر ويژه شهدا و تپه هرمدان را لشكر ولي‌عصر(عج) عمل مي‌كنند. مرحله چهارم را هم لشكر9 بدر عمل مي‌كند. در اين جلسه گفته شد كه مهندسي جهاد اصفهان قبل از رودخانه، در سمت خودي، بستر رودخانه را عريض مي‌كنند كه صبح عمليات تويوتا بتواند عبور كند و نيروها را پشتيباني كند و مهندسي جهاد زنجان نيز سمت ديگر رودخانه به طرف گرده‌رش را جاده مي‌زند.
منطقه عملياتي غرب ماووت
در ادامة جلسه، برادر صفوي به برادر شوشتري تأكيد كرد كه قرارگاه بايد راه‌كارهاي يگان‌ها را چك كند؛ مسئولان اطلاعات يگان‌ها راه‌كارها و شيوه بردن نيروها را توضيح دهند و قرارگاه مطمئن شود كه برنامه آنها حساب شده و عملي است. نكته دوم اينكه در آن عمليات (عملياتي كه قرار بود ماه پيش در اين منطقه اجرا شود) روي شرايط جوّي حساب نشده بود و با بارش باران همه چيز به هم خورد. در اين عمليات بايد اين موضوع، احتمال بارش برف، خروش رودخانه و … بايد در نظر گرفته شود. برادر شوشتري دراين باره توضيح داد كه اگر باران ببارد و آب رودخانه يك و نيم برابر وضعيت كنوني شود، امكان پل زدن و عبور هست ولي اگر آب رودخانه دو برابر شود، هيچ پلي نمي‌شود زد، آب همه را مي‌برد. وي درباره تحركات دشمن گفت: وضع دشمن عادي است. نيرويي اضافه نكرده و گزارشي از تغييرات دشمن نرسيده است، فقط آن شب كه توپخانه اجراي آتش كرد، عراقي‌ها منور زدند.[۳]
گزارش- 825
نيروي دريايي سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامي عهده‌دار تأمين و پدافند جزاير قشم، هرمز، لارك، هنگام و سواحل شرقي تنگه هرمز در حد فاصل رأس‌الكوه تا كوهستك شد. در حكم فرمانده سپاه‌پاسداران به فرمانده نيروي دريايي سپاه‌پاسداران در اين باره آمده است: «حسب‌الامر فرماندهي محترم قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص) به منظور حفاظت از حقوق جمهوري اسلامي، با توجه به سازمان قيد شده، تأمين و پدافند از منطقه ساحل شرقي تنگه هرمز، حد فاصله رأس‌الكوه تا كوهستك را به عهده گرفته و به طور مستمر اين فرماندهي را از پيشرفت كار مطلع سازيد.»[۴] در ادامه اين حكم سازمان رزمي و تجهيزات و تسليحات سازماني آن نيز مشخص شده است.
گزارش- 826
امروز منطقه عملياتي فاو، تأسيسات نفتي و گازي گچساران و آغاجاري هدف حملات هوايي ارتش عراق قرار گرفت. بنابر اعلام قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب، در ساعت 10 امروز يك هواپيماي دشمن منطقه فاو را بمباران كرد.[۵] خبرگزاري جمهوري اسلامي نيز گزارش داد: «چهار هواپيماي عراقي در ساعت 12:25 تأسيسات نفتي - گازي "پازنان2" گچساران را بمباران كردند. در اين بمباران بخشي از اين تأسيسات دچار آتش‌سوزي شد كه اين آتش‌سوزي دو ساعت به طول انجاميد. اين حمله تلفات جاني نداشت. اين واحد صنعتي در حمله هفته قبل دشمن نيز دچار خسارت فراواني شده بود.»[۶] خبرگزاري جمهوري اسلامي در گزارش ديگري از اهواز آورده است: «هواپيماهاي عراقي در ساعت 12:30 تأسيسات نفتي "پازنان" آغاجاري را هدف حمله قرار دادند و خساراتي به اين واحد وارد كردند. در اين حمله يك تن شهيد و يازده تن مجروح شدند.[۷] همين خبرگزاري در گزارشي از بوشهر اعلام كرد: «هواپيماهاي عراقي ساعت 12:25 ديوار صوتي را بر فراز بوشهر شكستند. در اين تجاوز و تجاوز شب گذشتة دشمن به اين منطقه، بمباران صورت نگرفت.» در اين گزارش آمده است: «غالباً هم‌زمان با حملات يا كمي پس از آن جنگنده‌هاي ارتش اسلام در آسمان منطقه به تعقيب هواپيماهاي دشمن مي‌پردازند.»[۸] فرماندهي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، فعاليت‌هاي پروازي امروز هواپيماهاي عراقي را در خاك ايران چنين گزارش داد: «از ساعت 12:08 تا 12:25 امروز تعداد 22 فروند از هواپيماهاي متجاوز عراقي در 5 مسير 1 الي 12 فروندي ضمن تجاوز به حوالي مناطق بهبهان، اميديه، آغاجاري، بوشهر و گناوه و 10 مايلي جزيره فارسي در ديد رادارهاي اين نيرو قرار گرفتند كه بر عليه آنها اقدامات تاكتيكي به عمل آمده است. ضمناً يك فروند از هواپيماهاي فوق از نوع ميگ 25 بوده كه ضمن تجاوز به حوالي بوشهر، گناوه و بهبهان اقدام به عكس‌برداري نموده كه احتمال بمباران مناطق مذكور در آينده متصور است.»[۹] از سوي ديگر، نمايندة عراق در سازمان ملل، امروز در نامه‌اي به دبيركل اين سازمان، ادعا كرد كه نيروهاي ايران در روزهاي 8، 9 و 10 نوامبر 1987 نقاط مسكوني بصره و سليمانيه را هدف قرار داده‌اند كه بر اثر آن سه تن كشته و 18 تن مجروح شدند و به چند خانه خسارت وارد شد.[۱۰]
گزارش- 827
صبح امروز يك نفتكش ژاپني و شامگاه نيز يك نفتكش يوناني در خليج فارس هدف حمله قرار گرفت. فرمانده نيروي دريايي سپاه‌پاسداران در گزارشي اعلام كرد: «در ساعت 10 صبح روز چهارشنبه 20/8/1366 يك نفتكش ژاپني با پرچم پاناما كه حامل سوخت بود، در شرق جزيرة ابوموسي و در نزديكي ساحل ام‌القوين مورد هدف دو قايق قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي شد. اين نفتكش 13هزار تني "ليكوئيد باك اكسپلور" نام دارد و در پناه يك كاروان بزرگ شامل شش نفتكش دو يدك‌كش و چهار رزم‌ناو امريكايي حركت مي‌كرد. اين اولين بار است كه حمله به يك نفتكش در پناه كاروان‌هاي امريكايي صورت مي‌گيرد.»[۱۱] منابع خارجي اين حمله را به نيروهاي ايران نسبت دادند. يونايتدپرس گزارش داد: «منابع كشتي‌راني اعلام كردند كه دو قايق سريع‌السير ايراني امروز به يك نفتكش ژاپني در آب‌هاي خليج فارس، خارج از تنگه‌هرمز حمله كردند و چند موشك آر.پي.جي به بدنه آن شليك كردند. اين موشك‌ها در كشتي، كه مخصوص حمل فرآورده‌هاي شيميايي بود، حريق ايجاد كرد، ليكن خدمه به سرعت حريق را كنترل كردند و كشتي به كمك خارجي نيازي پيدا نكرد.»[۱۲] آسوشيتدپرس نيز گزارش داد: «قايق‌هاي توپدار ايران امروز در جريان يك عمليات جسورانه يك نفتكش ژاپني را در روز روشن و در فاصله نزديكي از بزرگ‌ترين كاروان امريكايي در خليج فارس مورد حمله قرار دادند.» خبرگزاري رويتر نيز به نقل از منابع كشتي‌راني اين حمله را به قايق‌هاي توپدار پاسداران انقلاب ايران نسبت داد.[۱۳] از سوي ديگر، به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، نفتكش يوناني "فورچون شيپ" در ساعت 20:48 امروز در حالي هدف حمله هواپيماهاي عراقي قرار گرفت كه پس از بارگيري از جزيره خارك به مقصد بندرعباس در حال حركت بود. اين حمله تلفات جاني نداشت و به علت اصابت موشك به مخزن شماره يك آن آسيب ديد. در پي حمله، سه يدك‌كش به محل حادثه رفتند و آتش‌سوزي را مهار كردند.[۱۴]فورچون شيپ 264هزار تن ظرفيت دارد.[۱۵]
گزارش- 828
نيروي دريايي ايتاليا يك مين دريايي را در خليج فارس شناسايي و منهدم كرد. فرماندهي نيروي دريايي ايتاليا گفت: اين مين در مسير كشتي بازرگاني ايتاليايي "مزرايو بريتانيا" كه تحت اسكورت كشتي‌هاي جنگي ايتاليايي از عربستان‌سعودي به سوي كويت در حركت بود، مشاهده شد. در بيانيه اين فرماندهي آمده است: ناخداي ناوچه سيراكو به يك هلي‌كوپتر ايتاليايي دستور داد با آتش مسلسل اين مين را منهدم كند و اين كاروان بدون هيچ گونه حادثه‌اي به راه خود ادامه داد.[۱۶]
گزارش- 829
فعاليت‌هاي نظامي دشمن در منطقه جنوب در گزارش نوبه‌اي معاونت اطلاعات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب (كربلا) به شرح زير درج شده است: «در منطقه فاو فعاليت هوايي دشمن شدت گرفته و اقدام به بمباران كرده است، از جمله ساعت 10 روز 20/8 يك هواپيماي دشمن منطقه فاو را بمباران نمود. پروازهاي قبلي دشمن، مراقبت هوايي و تردد هوايي به سمت خليج فارس بوده است. در منطقه شرق بصره عمده حركات دشمن، فعاليت عناصر پياده براي ترميم سنگر، حفر كانال و ديده‌باني مستمر به منظور مراقبت و كنترل حركات پايگاه‌هاي خودي بوده كه افزايش يافته است. همچنين مراقبت هوايي دشمن به وسيله هلي‌كوپتر افزايش چشمگيري يافته است و نيز با فرستادن غواص و نصب دوربين قوي به مراقبت شديد پرداخته است. ]ارتش عراق[ همچنين با ترميم جاده‌ها، شن‌ريزي، اسفالت و تكميل طرح‌هاي خود و مانور زرهي، بر آمادگي رزمي يگان‌هاي خود مي‌افزايد. در منطقه شرق دجله در روز 19/8/1366 تعداد 50 تانك و حدود 200 تريلي حامل تانك و 22 دستگاه ايفا چادردار از العزير به سمت شمال در حركت بوده‌اند. در منطقه شرق العماره چون غرب رودخانه ميمه تا چنگوله خط پدافندي خودي به صورت پايگاه و به فاصله 500 متر از يكديگر است و بين پايگاه‌ها موانعي وجود ندارد، احتمال اقدام دشمن به تك محدود جهت ضربه زدن و انهدام پايگاه‌هاي خودي وجود دارد.»[۱۷] فعاليت‌هاي دشمن در منطقه چنگوله تا چزابه در دوره 15/8 تا 20/8/66 را معاونت اطلاعات قرارگاه سپاه يكم ثارالله چنين گزارش كرده است: «طي اين دوره به علت شرايط نامساعد جوّي حاكم بر اكثر محورهاي عملياتي، فعاليت چشمگيري از دشمن مشاهده نشد. تحركات دشمن روزها در منطقه ميمه و چيلات و شب‌ها در منطقه نهر عنبر از تراكم بيش‌تري برخوردار است. خروج يك تيپ زرهي از منطقه عمومي از نهر عنبر به سمت جنوب از تحركات مشهود دشمن در اين دوره بود.»[۱۸] از سوي ديگر، ژاندارمري جمهوري اسلامي گزارش داد كه دشمن در منطقه مقابل نهر عنبر به جمع‌آوري ميدان مين و سيم‌هاي خاردار اقدام كرده و به واحدهاي در خط آماده‌باش كامل داده است.[۱۹]
گزارش- 830
در دو عمليات جداگانه پيشمرگان كرد عراق در استان سليمانيه ده‌ها تن از افراد دشمن كشته يا اسير شدند. نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق با اجراي يك عمليات تهاجمي در محور سليمانيه - دوكان، ده پايگاه و مقر گردان 104 جاش را تصرف و منهدم كردند. در جريان اين عمليات حدود 180 نيروي دشمن كشته شدند و 60 تن به اسارت پيشمرگان كرد درآمدند. همچنين 250 قبضه تفنگ كلاش و 13 دستگاه خودرو به غنيمت گرفته شد.[۲۰] از سوي ديگر امروز 6 گردان از نيروهاي عراقي براي باز‌پس‌گيري ارتفاعات قره‌داغ از سه محور به مواضع نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان در استان سليمانيه حمله كردند كه با دادن تلفات و ضايعات سنگين، مجبور به عقب‌نشيني شدند. در جريان دفع اين حمله عده بسياري از نيروهاي مهاجم كشته شدند و 7 تن به اسارت درآمدند كه در بين كشته‌شدگان چندين افسر و درجه‌دار عراقي وجود دارد. در اين حمله دو تانك و دو خودروي ارتش عراق منهدم گرديد و دو قبضه خمپاره‌انداز، مقاديري سلاح و مهمات به غنيمت گرفته شد.[۲۱] همچنين مجاهدين عراقي در يك عمليات نفوذي پست انتقال برق العماره را به آتش كشيدند كه بر اثر آن بخش وسيعي از جنوب شرقي عراق در خاموشي فرو رفت. به دنبال اين عمليات مأموران امنيتي و پليس، شهر العماره را به كنترل شديد خود درآوردند و رفت و آمد شهروندان و تردد خودروها را در سطح شهر به شدت زير نظر گرفتند.[۲۲]
گزارش- 831
هزينه دفاعي عراق در سال گذشته ميلادي حدود دو برابر هزينه دفاعي جمهوري اسلامي ايران بود. سالنامه "ميليتاري بالانس" (موازنه نظامي) كه مؤسسه بين‌المللي تحقيقات استراتژيك در لندن آن را منتشر مي‌كند، در شماره امسال خود، در قسمت خاورميانه، بودجه نظامي و پرسنل نظامي كشورهاي عراق و ايران را به شرح زير اعلام كرد: (ضميمه دارد) «هزينه نظامي عراق در سال 1985 معادل 12 ميليارد و 866 ميليون دلار بود كه در سال 1986 به 11 ميليارد و 580 ميليون دلار كاهش يافت. شمار نيروهاي نظامي آن يك ميليون نفر است. نيروي زميني 955 هزار نفر، نيروي دريايي 5 هزار نفر و نيروي هوايي 40 هزار نفر شامل ده هزار نفر پرسنل دفاع ضدهوايي مي‌باشد. هزينه دفاعي جمهوري اسلامي ايران نيز در سال 1365 برابر با 456 ميليارد ريال معادل 6 ميليارد و 70 ميليون دلار بود كه در سال 1366 به 436 ميليارد ريال معادل 6 ميليارد و 11 ميليون دلار كاهش يافت. شمار نيروهاي نظامي ايران نيز 654 هزار و 500 نفر است كه نيروي زميني ارتش 305 هزار نفر (حدود 250 هزار نفر مأمور وظيفه)، سپاه‌پاسداران 300 هزار نفر، نيروي دريايي 14500 نفر و نيروي هوايي 35 هزار نفر را شامل مي‌شود.» اين سالنامه درباره وضعيت نيروي انساني ارتش عراق نوشت: «نفرات عراق در جنگ تحميلي با سير نزولي بي‌سابقه‌اي رو به كاهش است و مقايسه ارقام منتشره در دو كتاب مستند سال جاري و سال گذشته حاكي از آن است كه در طول چندين عمليات نظامي ايران عليه عراق، سال گذشته تلفات بسياري به نيروهاي عراقي وارد شده است. عراق در سال 1986 بيش از يك 1 ميليون و 750 هزار نيروي نظامي مرد در سنين بين 18 تا 30 سال داشته است، در حالي كه اين رقم براي امسال به يك ميليون و 423 هزار تن رسيده است كه اين تعداد 327 هزار تن كاهش نشان مي‌دهد. اين در حالي است كه به كل جمعيت عراق در اين فاصله نيم ميليون نفر اضافه شده و قاعدتاً بايد شمار مردان عراقي نيز افزايش مي‌يافت. اينك شمار مردان در سن جنگ عراق كه در فاصله 18 تا 30 سالگي طبقه‌بندي شده‌اند، نسبت به زنان عراقي تفاوت فاحشي دارد و در حالي كه اين تفاوت دو سال پيش در عراق تنها 98 هزار تن بوده است. در سال گذشته شمار مردان عراقي 18 تا 30 ساله به قدري كاهش يافت كه اين تفاوت به 280 هزار تن رسيد. به اين ترتيب اگر روال سال گذشته جنگ در عراق به همان سرعت ادامه يابد در دو سال آينده مردان عراقي متعلق به اين گروه سني نصف تعداد زنان هموطن هم طبقه خود خواهند بود. به نظر مي‌رسد فشار سنگين حاصل از اين تلفات سنگين باعث شده است كه عراق يك ميليون نفر را از هر سني كه ممكن باشد به خدمت نظام اعزام كند.» سالنامه مذكور رقم بدهي‌هاي خارجي عراق را بدون محاسبه بدهي‌هاي مربوط به كشورهاي بلوك شرق، بين 85 تا 5/95 ميليارد دلار ذكر كرد كه از اين رقم 35 تا 45 ميليارد دلار قرض عراق به كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس است و بقيه پنجاه ميليارد ديگر بدهي‌هاي عراق به جهان غرب مي‌باشد.[۲۳]
گزارش- 832
اجلاس فوق‌العاده سران عرب در امان پس از چهار روز مذاكره با انتشار قطعنامه‌اي به كار خود پايان داد. براساس اين قطعنامه، ايران به دليل اشغال بخشي از سرزمين عراق و طفره رفتن از پذيرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد محكوم شده است و از ايران خواسته شده كه قطعنامه 598 را پذيرفته و آن را بند به بند اجرا كند. در قطعنامه اجلاس سران عرب آمده است كه جامعه بين‌المللي بايستي اقدام مؤثرتري را براي تحت فشار قرار دادن ايران در پاسخ به درخواست‌هاي صلح به كار گيرد. شركت‌كنندگان در كنفرانس، با عراق، كويت و عربستان براي اقدامات اتخاذ شده در جهت دفاع از خاك، آب، ثبات و امنيتشان اعلام همبستگي كردند. آنها از عراق براي پاسخ دادن به كليه ابتكارات صلح قدرداني كردند و از اقدامات عربستان در برخورد با حجاج ايراني حمايت نمودند.[۲۴] راديو امان با اعلام مفاد مربوط به ايران در قطعنامه پاياني اجلاس سران عرب، درباره بازگشت مصر به جهان عرب و مسئله اسرائيل افزود: «سران مقرر داشتند كه مناسبات ديپلماتيك ميان هر يك از كشورهاي عضو در جامعه عرب و ميان جمهوري عربي مصر بر پايه قانون اساسي هر كدام از كشورها عملي شود. آنها بر افزايش روابط با واتيكان تأكيد كردند و از شاه حسين خواستند كه انجام تماس‌هايي با اسرائيل را به نمايندگي از سران عرب مورد بحث و بررسي قرار دهد.»[۲۵]
گزارش- 833
ارزيابي كشورها و محافل بين‌المللي از نتايج و قطعنامه اجلاس سران عرب در امان، همانند مواضع آنها درباره موضوعات مورد مذاكره در اجلاس، متفاوت و متعارض است. عبدالسلام جلود مرد شماره 2 ليبي، كنفرانس امان را يك كنفرانس امريكايي خواند كه قطعنامه آن در واشنگتن ديكته شده است. وي گفت: «رهبران شركت‌كننده در كنفرانس امان قصد دارند تا مبارزه عليه امريكا را كه دشمن شماره يك اعراب به شمار مي‌رود و دشمني با صهيونيسم را كه فلسطين را تحت اشغال دارد، به مبارزه عليه ايران منحرف سازند. ليبي با اجراي معاهده دفاع مشترك اعراب عليه ايران مخالف است و اين پيمان بايد عليه امريكا به كار گرفته شود.»[۲۶] شاه حسين كنفرانس امان را نقطه عطفي براي وحدت كشورهاي عربي خواند و از نتايج آن ابراز خشنودي كرد.[۲۷] خبرگزاري كويت ايران و اسرائيل را دشمن اعراب عنوان كرد و با غيرمترقبه خواندن نتايج اجلاس سران عرب افزود: «كنفرانس مرحله جديدي را در همبستگي ميان اعراب گشود كه جهان عرب بيش از آن هيچ گاه شاهد آن نبوده است. اين كنفرانس توفيق بزرگي است و آغاز يك مرحله جديد در بسيج اقدامات عربي مشترك كه قطعاً دشمنان امت عرب را نگران و ناخرسند خواهد كرد.»[۲۸] "راجر هاردي" خبرنگار بي.بي.سي قطعنامه اجلاس سران عرب را دستاورد نسبتاً كوچكي مي‌داند كه نشان دهنده تشديد اندك مواضع اعراب در قبال جنگ ايران و عراق است. وي گفت: «هرگونه بهبود روابط عراق و سوريه احتمالاً تنها بر كاهش تبليغات خصومت‌بار آن دو عليه يكديگر اثر خواهد گذاشت و از تشنج موجود ميان آن دو خواهد كاست. علاوه بر آن، هيچ نشانه‌اي حاكي از آن نبوده است كه اتحاد ايران و سوريه در معرض خطر قرار گرفته است و در جريان مذاكرات سران عرب، سوريه پيوسته بر سر عقيده خود مبني بر نياز به ادامه گفت‌وگو با ايران باقي ماند و با تحريم ايران مخالفت كرد و يادآور شد كه مشكل اصلي در خليج فارس در حقيقت حضور كشتي‌هاي جنگي امريكايي و اروپايي است.»[۲۹]
گزارش- 834
از محورهاي ديگر بررسي و ارزيابي اجلاس سران كشورهاي عرب، نزديكي عراق و سوريه و بازگشت مصر به جهان عرب است. بغداد با هدف منزوي كردن ايران در نظام بين‌المللي و جلب حمايت جهان از عراق در قالب جنگ عليه يك كشور غيرعرب، تلاش دارد ملاقات صدام و حافظ اسد را پيشرفتي در ايجاد همبستگي اعراب عنوان نمايد. طه‌ياسين رمضان معاون اول صدام حسين در يك مصاحبه مطبوعاتي با روزنامه الاتحاد چاپ ابوظبي اين ملاقات را گفت‌وگويي مستقيم، روشن و به دور از جوّ انفعالي توصيف كرد و گفت: «آنچه كه در اردن روي داد به گشوده شدن برگ تازه‌اي در روابط مشترك سوريه و عراق منجر شد، به طوري كه مذاكره درباره تمامي موارد اختلاف دو كشور، آشكار، صريح و بدون جدل صورت پذيرفت.» از سوي ديگر، منابع بلندپايه عربي به روزنامه الاتحاد گفتند كه هفته‌هاي آينده شاهد تحولات جديدي در روابط عراق با سوريه خواهيم بود، طوري كه حملات تبليغاتي اين دو كشور عليه يكديگر اكنون خاتمه يافته و از سرگيري روابط ديپلماتيك دو كشور پس از انجام يك سري اقدامات مقدماتي و نهايي امكان‌پذير خواهد شد.[۳۰] مطبوعات عراق هم با سكوت درباره ملاقات صدام حسين و حافظ اسد، از انتقاد از سوريه نيز امتناع كرده‌اند.[۳۱] مطبوعات كويت نه تنها ملاقات سران دو كشور را در سطح گسترده‌اي منعكس نمودند بلكه از بازگشايي خط لولـه عراق - سوريه نيز خبر دادند. السياسه نوشت: در پي تماس‌هاي سياسي ميان صدام حسين و حافظ اسد خط لولـه نفت عراق به سوريه به تدريج كار خود را از سرخواهد گرفت و سوريه طي آن مالياتي براي عبور نفت از خاك خود دريافت خواهد كرد.[۳۲] منابع بي‌طرف ارزيابي ديگري درباره نزديكي عراق و سوريه دارند. روزنامه گاردين به موفقيت اين ملاقات‌ها با شك و ترديد نگريسته و معتقد است هرگونه تخفيف در رقابت 20 ساله اين دو براي صدام‌حسين در جلب حمايت اعراب در جنگ با ايران از حساسيت خاصي برخوردار است. بايد ديد اين آشتي بر چه اساسي حاصل شده است. هنوز هيچ‌گونه نشانه‌اي دال بر اعطاي امتياز از سوي عراق به سوريه ديده نمي‌شود. اعطاي چنين امتيازي سوريه را در صدر تلاش‌هايي كه براي پايان دادن جنگ انجام مي‌شوند، قرار مي‌دهد و مشخص نيست صدام چگونه مي‌تواند سرنوشت خود را به دست مخالفي كه اين قدر متنفر است بسپارد. اين روزنامه به نقل از يك شركت‌كننده بي‌طرف در اجلاس سران عرب نوشت: «صدام اين موضوع را كاملاً روشن كرده كه قصد ندارد آشتي كند، زيرا گران تمام مي‌شود. اين طور تصور مي‌رود كه اين كنفرانس چهار روزه در نجات دادن وي از اين گرفتاري، سودي براي صدام نخواهد داشت و به نتيجه‌اي جز اينكه براي پايان دادن به جنگ به تلاش‌هاي بيش‌تري نياز است نخواهد رسيد.»[۳۳] راديو بي.بي.سي نيز طي تحليلي نتيجه مي‌گيرد كه در هر حال سوريه دست از حمايتش از تهران برنداشته است و سازش بين اين كشور و عراق نيز چيزي بيش از كاهش ظواهر دشمني شديد آنها نخواهد بود.[۳۴] با اين حال برخي تحليل‌گران غربي بر موقعيت ضعيف اقتصادي سوريه تأكيد كرده و با اشاره به كمك‌هاي احتمالي كشورهاي عرب حوزه خليج فارس، احتمال تغيير مواضع سوريه را يادآور شدند.[۳۵] روزنامه سونسكا داگبلادت چاپ استكهلم نوشت: «سوريه با وضعيت بحران عميق اقتصادي خود قادر نخواهد بود به روش حرف نشنوي خود ادامه دهد.»[۳۶]
ضميمه گزارش 831: وضعيت بودجه و نيروي نظامي كشورهاي حاشيه خليج فارس و عراق در سالنامه موازنة نظامي "ميليتاري بالانس 88 - 1987" كه مؤسسه بين‌المللي تحقيقات استراتژيك لندن منتشر كرده است، هزينه نظامي و آمار نيروهاي نظامي كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس به اين شرح آمده است: «عربستان سعودي: بودجه نظامي سال 1986 معادل 3/17 ميليارد دلار، بودجه نظامي سال 1987 معادل 230/16 ميليارد دلار. شمار نيروهاي نظامي 73500 نفر شامل نيروي زميني 45 هزار نفر، نيروي دريايي 3500 نفر، نيروي هوايي 15 هزار نفر و گارد ملي ده هزار نفر. (گارد ملي جمعاً 50 هزار نفر نيرو دارد كه ده هزار نفر فعال و 15 هزار نفر ذخيره و 25 هزار نفر در ميان قبايل زندگي مي‌كنند.) كويت: بودجه نظامي سال 1986 معادل 390/1 ميليارد دلار، بودجه نظامي سال 1987 معادل 420/1 ميليارد دلار. شمار نيروهاي نظامي جمعاً حدود 15 هزار نفر شامل نيروي زميني 12 هزار نفر، نيروي دريايي 1100 نفر و نيروي هوايي 2000 نفر (به جز نفرات خارجي و تكنسين‌ها). عمان: بودجه نظامي سال 1986 معادل 560/1 ميليارد دلار، بودجه نظامي سال 1987 معادل 510/1 ميليارد دلار. شمار نيروهاي نظامي جمعاً 21500 نفر شامل نيروي زميني 16500 نفر، نيروي دريايي 2000 نفر، نيروي هوايي 3000 نفر. در نيروهاي نظامي عمان جمعاً 3700 تن خارجي نيز وجود دارند كه در اين آمار منظور شده‌اند. علاوه بر اين 5000 نفر از افراد قبايل به عنوان گارد وطني نيز وجود دارند. امارات متحده عربي: بودجه نظامي سال 1986 معادل 880/1 ميليارد دلار، بودجه نظامي سال 1987 معادل 580/1 ميليارد دلار. كل نيروهاي نظامي 43 هزار نفر شامل نيروي زميني 40 هزار نفر، نيروي دريايي1500 نفر و نيروي هوايي 1500 نفر، اين عده شامل نفرات پليس هوايي نيز مي‌شوند. بحرين: بودجه نظامي سال 1986 معادل 8/134 ميليون دلار، بودجه نظامي سال 1987 معادل 5/137 ميليون دلار. شمار نيروهاي نظامي جمعاً 2800 نفر شامل 2300 نفر نيروي زميني، 300 نفر نيروي دريايي و 200 نفر نيروي هوايي. قطر: بودجه نظامي از سال 1983 تا 1986 جمعاً 639/3 ميليارد دلار. كل نيروهاي نظامي 7000 نفر شامل نيروي زميني 6000 نفر، نيروي دريايي 700 نفر، نيروي هوايي 300 نفر. سالنامه ميليتاري بالانس شاخص‌هاي ريز اقتصادي و نظامي تسليحاتي عراق را به شرح زير آورده است: تورم در سال 1986، 28 درصد و در سال 1985 تورم 25 درصد بوده است. بدهي در سال 1986: بدهي‌هاي خارجي عراق جمعاً 5/85 تا 5/95 ميليارد دلار كه 35 تا 45 ميليارد از اين مبلغ بدهي به اعضاي شوراي همكاري خليج فارس است. بدهي عراق در سال 1985، 5/2 ميليارد دلار كمتر بوده است. جمعيت عراق 15 ميليون و 900 هزار نفر، جمعيت مردان 18 تا 30 ساله 000‚423‚1، جمعيت زنان 18 تا 30 ساله 000‚743‚1، جمعيت مردان 30 تا 45 ساله 000‚274‚1، جمعيت زنان 30 تا 45 ساله 000‚132‚1 شمار كل نيروهاي نظامي يك ميليون نفر. دورة نظامي 21 تا 24 ماه در زمان جنگ افزايش يافته است. ذخيرة ارتش خلق (شبه نظامي) 650 هزار نفر، نيروي زميني955 هزار نفر، نيروي دريايي 5 هزار نفر، نيروي هوايي 40 هزار نفر. نيروي زميني كه 955 هزار نفر است؛ شامل حدود 480 هزار نفر رزرو فعال و متشكل از اين واحدهاي نظامي است: 7 ستاد و سپاه، 5 لشكر مسلح، 3 لشكر پياده مكانيزه موتوريزه، 30 لشكر پياده نظامي ارتش خلق، پياده داوطلب و تيپ ذخيره. نيروي گارد رياست جمهوري شامل 3 تيپ مسلح، يك تيپ پياده، يك تيپ كماندو، 6 تيپ نيروهاي مخصوص. تركيب جنگ‌افزار نيروي زميني: تعداد تانك 6210 دستگاه، شامل 4500 دستگاه از انواع تي54، تي55، تي62، تي72 و 1500 دستگاه از انواع تي 59 و تي69 نوع دوم و 150 دستگاه از انواع چيفتن ام كي 315، ام60، ام47 و 60 دستگاه ام 77. توپخانه 3000 توپ شامل توپ‌هاي 122 ميلي‌متري دي74 و 130 ميلي‌متري ام46 از نوع 1/59 و 155 ميلي‌متري . موشك‌هاي زمين به زمين 30 فروند فراك 7 و 20 فروند اسكاد - بي. نيروي هوايي عراق 500 هواپيما دارد، شامل بمب‌افكن دو اسكادران، يك اسكادران متشكل از هواپيماهاي تي‌يو22، يك اسكادران متشكل از تي‌يو16. جنگنده يازده اسكادران شامل چهار اسكادران متشكل از ميگ23 بي.ام چهار اسكادران متشكل از ميراژ اف.يك.اي.كيو. 5 مجهز به موشك اگزوسه و ميراژ اف.يك.اي.كيو200. سه اسكادران متشكل از سوخو7 و سوخو20. همچنين گزارش‌هايي از وجود سوخو25 به دست آمده است. علاوه بر اين، هواپيماهاي رهگير پنج اسكادران شامل حدود 25 فروند ميگ25، حدود 40 فروند ميگ19، حدود 200 فروند ميگ21، 30 فروند ميراژ اف.يك.اي.كيو. و همچنين گزارش‌هايي از وجود ميگ29 در دست است. تركيب تجهيزات نيروي دريايي پايگاه‌هاي بصره و ام‌القصر: ناو جنگي 5 فروند شامل 4 فروند لوپو مجهز به موشك، كشتي آبي - خشكي (هاوركرافت) از نوع متوسط 3 فروند، كشتي آبي - خشكي (هاوركرافت) از نوع حمل كننده تانك 3 فروند، كشتي پشتيباني از نوع استرامبولي، يك فروند (متوقف در ايتاليا)، كشتي پشتيباني از نوع "پولوچا پتورپدو" 2 فروند، كشتي پشتيباني از نوع "تانكرا جندين" يك فروند.[۳۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/08/20
- ↑ سند شماره 1531 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مركزي سپاه در عمليات نصر8 (حسين اردستاني)، 16/8 تا 26/8/1366، ص66 تا 68.
- ↑ همان، ص69 تا 72.
- ↑ همان، ص74 تا 80.
- ↑ سند شماره 137258 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي كل سپاه پاسداران، به فرماندهي نيروي دريايي سپاه، 20/8/1366.
- ↑ سند شماره 029588 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه (جنوب)، ص2، 20/8/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 237، 21/8/1366، ص6، ياسوج - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/8/1366.
- ↑ سند شماره 029590 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سماجا2 - معاونت اطلاعات، به سماجا3، 20/8/1366؛ و - مأخذ 6، ص7، اهواز - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/8/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص6.
- ↑ سند شماره 46242 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي نهاجا - معاونت اطلاعات (مديريت اطلاعات عمليات)، به سماجا2 21/8/1366.
- ↑ سند شماره S/19268 شوراي امنيت سازمان ملل، 13 نوامبر 1987، ترجمة مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
- ↑ سند شماره 29593 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي نيروي دريايي سپاه، 21/8/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص16.
- ↑ مأخذ 6، ص16 و 17.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 238، 22/8/1366، ص3.
- ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشريه "رويدادها" شماره 171، 28/8/1366، ص8؛ و -
- ↑ مأخذ 6، ص46، رم - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 20/8/1366.
- ↑ سند شماره 029588 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب (كربلا)، 20/8/1366.
- ↑ سند شماره 029596 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات قرارگاه سپاه يكم ثارالله، 22/8/1366.
- ↑ سند شماره 46232 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: مركز فرماندهي كل سپاه، 20/8/1366.
- ↑ سند شماره 144647 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: آمار عمليات‌هاي انجام شده توسط گروه‌هاي مختلف عراقي، 30/8/1366، ص25.
- ↑ همان، ص25؛ و - روزنامه كيهان، 23/8/1366، ص19، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 27/8/1366، ص7، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 245، 29/8/1366، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366، ص62 تا 64؛ و - روزنامه كيهان، 26/8/1366، ص17، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ 6، 21/8/1366، ص9، بخش عربي راديو امان، 20/8/1366؛ و - بولتن وزارت خارجه، شماره 117/5، 20/8/1366؛ و - مأخذ 15، رديف دوم، - P.62
- ↑ مأخذ 6، ص12، بخش عربي راديو امان، 20/8/1366.
- ↑ روزنامه رسالت، 21/8/1366، ص21، امان - خبرگزاري رويتر.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 239، 23/8/1366، ص33، راديو امريكا، 22/8/1366، به نقل از وال‌استريت ژورنال.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 241، 25/8/1366، ص33، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/8/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص37، راديو بي‌بي‌سي، 20/8/1366.
- ↑ روزنامه رسالت، 21/8/1366، ص12، منامه - خبرگزاري فرانسه؛ و - مأخذ 28، ص28، ابوظبي - خبرگزاري خليج، 24/8/1366، به نقل از روزنامه الاتحاد.
- ↑ مأخذ 6، ص43، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 20/8/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص44، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/8/1366، به نقل از روزنامه السياسه.
- ↑ مأخذ 6، ص35، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/8/1366، به نقل از روزنامه گاردين.
- ↑ مأخذ 6، ص36، راديو بي‌بي‌سي، 20/8/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص33 و 34، منامه - خبرگزاري فرانسه، 20/8/1366.
- ↑ مأخذ 6، ص30 و 31، استكهلم - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/8/1366، به نقل از روزنامه سوئدي سونسكا داگبلادت.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 245، 29/8/1366، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 28/8/1366، ص62 تا 64؛ و - خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 244، 28/8/1366، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 27/8/1366، ص25 تا 27.