1363.04.09

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1363
1363.04.09
نام‌های دیگر نه تیر
تاریخ شمسی 1363.04.09
تاریخ میلادی 30 ژوئن 1984
تاریخ قمری 30 رمضان 1404






گزارش- 1

1. ارتش رژیم بعثی عراق امروز شهر آبادان را در چند نوبت زیر آتش سلاحهای سنگین خود داشت. در گلولهباران این شهر 8 منزل مسکونی آسیب دید و 2 فقره آتشسوزی رخ داد که با تلاش مأموران آتشنشانی خاموش شد. همچنین در حملات توپخانهای امروز ارتش عراق 2 فرد غیرنظامی مجروح شدند. [۱] درهمینحال، امروز خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی از اهواز برقراری آتشبس در جنگ شهرها را تلویحاً نادرست اعلام کرده و افزود: «گزارشهای کاملاً موثقی که به خبرگزاری جمهوری اسلامی رسیده حاکی است رژیم بعثی صهیونیستی عراق با آگاهی از پایبندی و تعهد جمهوری اسلامی ایران نسبت به عدم بمباران بصره، نیروهای ذخیره سپاه سوم را در این شهر مستقر کرده است.»[۲]

گزارش- 2

2. عناصر گروههای مسلح غیرقانونی امروز در مناطقی از مریوان، روانسر و مهاباد با نیروهای خودی درگیر شدند. علاوهبراین تلاش برای جمعآوری یارمتی (کمک مردمی)، کشتن توابین و تهدید مردم از دیگر اقدامات ایذائی افراد ضدانقلاب در مناطق کردنشین بود. گزارش رکن3 ناحیه ژاندارمری کردستان حاکی است درگیری در مریوان در چندین نوبت به وقوع پیوست که فقط در یک مورد از آنها تلفاتی به نیروهای خودی وارد آمد. براساس این گزارش، نیروهای تأمین پایگاه گویله و 5 چناره در ساعت 9:30 امروز، با عناصر گروههای مسلح غیرقانونی درگیر شدند. در این درگیری که نزدیک به سه ساعت طول کشید، 4 تن از نیروهای خودی به شهادت رسیده و 4 تن دیگر مجروح شدند. همزمان افراد پایگاه شماره 4 و 5 چناره نیز با عوامل ضدانقلاب درگیر شدند که این درگیری تا ساعت 10:15 ادامه یافت. در ساعت 11 بار دیگر میان نیروهای پایگاه شماره 4 چناره و افراد گروههای مسلح غیرقانونی به مدت 15 دقیقه درگیری رخ داد. افراد پایگاههای کانیکن و گویله برای بار دوم از ساعت 21:10 تا 23:30 با عوامل ضدانقلاب درگیر شدند. در این درگیریها تلفاتی به نیروهای خودی وارد نیامد؛ از تلفات عوامل ضدانقلاب هم خبری اعلام نشده است.[۳] همچنین امروز چتههای حزب دمکرات در روانسر با نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درگیر شدند که در جریان آن 6 تن از نیروهای سپاه روانسر به شهادت رسیدند.* در این درگیری از عوامل حزب دمکرات نیز 2 نفر کشته و 2 نفر دیگر زخمی شدند.[۴] در مهاباد، یک اکیپ از گردان نجف ژاندارمری بهمنظور پاکسازی روستای قوزلوی سفلی به منطقه اعزام شده و ضمن محاصره روستای مورد نظر با عناصر کومهله درگیر شدند. در این درگیری یک تن از چتههای کومهله کشته و 8 تن مجروح شدند و یک نفر هم دستگیر شد. جنازه فرد کشتهشده در محل باقی ماند و مجروحان با کمک سایر عناصر ضدانقلاب از محل درگیری خارج شدند.[۵] در محور سردشت به پایگاه سیورو نیز براثر انفجار یک مین، یک افسر و یک درجهدار ژاندارمری مجروح شدند.[۶] عناصر ضدانقلاب علاوهبر ایجاد درگیری و حمله به پایگاهها، اقدامات ایذائی دیگری را هم در دستور کار خود دارند. امروز عوامل حزب دمکرات با مراجعه به روستای ارمنی بلاغ از توابع شهرستان صائیندژ، 2 تن از اهالی این روستا به نامهای حسین محمدی و محمد محمدی که از اعضای شورای روستا بودند را در ساعت 3 بامداد به شهادت رسانده و گریختند.[۷] در منطقه سارال نیز افرادی از حزب دمکرات با مراجعه به روستای بیستون، 400 رأس گوسفند یکی از اهالی را به زور گرفته و با خود بردند.[۸] از سوی دیگر و در ادامه روند تسلیمشدن عناصر وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی، امروز 4 نفر از چتههای طاهر و سنار مامدی خود را به پایگاه سلماس تسلیم کردند.[۹] سپاه سلماس نیز اعلام کرد جهانگیر اسماعیلزاده و طاهرخان** خانواده خود را ازطریق مرز ایران و ترکیه به شهرک باشقالا ترکیه فرستادهاند.[۱۰] در سردشت هم 3 نفر از چتههای حزب دمکرات با اسلحه ژ 3 و 4 عدد خشاب تسلیم نیروهای خودی شدند.[۱۱]

گزارش- 3

3. به دنبال افزایش اقدامات تروریستی گروههای مسلح غیرقانونی در داخل شهرها و روستاهای مناطق کردنشین، ستاد منطقه11 سپاه در دستورالعملی به کلیه پایگاههای سپاه در کردستان از آنها خواست برخی موارد حفاظتی بدین شرح را رعایت کنند: 1. در گشتهای شهری از افراد تواب و بریده و تسلیمی برای شناسایی و دستگیری افراد ضدانقلاب استفاده شود. این افراد در شناسایی افراد مشکوک توان بالایی دارند و استفاده از آنها میتواند در شناسایی موارد مشکوک مفید و مؤثر باشد. 2. در پستهای ایست و بازرسی، ضمن استفاده از تواب مطمئن، در بازرسی و پرسش از افراد دقت بیشتری شود و درصورت نیاز افراد مظنون مورد بازرسی بدنی دقیق نیز قرار گیرند. 3. درصورتیکه محورهای حساس و مورد نیاز فاقد پست ایست و بازرسی هستند، برای استقرار پست بازرسی اقدام شود. 4. درمورد خانوادههای هواداران، معدومین و زندانیان گروهکها که مهمترین امکانات افراد تروریست میباشد، دقت بیشتری به خرج داده شده و ترددها، ملاقاتها، کنشها و جلسات کنترل شود. 5. باتوجهبه فعالیت گسترده تبلیغی و عملیاتی منافقین در ماه خرداد، به احتمال قوی، این فعالیتها در آینده نیز ادامه خواهد یافت؛ لذا هوشیاری خود را در کنترل و مراقبت از آنها از دست ندهید. این دستورالعمل در کنار نکات حفاظتی مذکور، برای کارکنان نیروهای مسلح و مسئولان دولتی نیز ملاحظاتی را مطرح کرده است تا با رعایت آنها در مقابله با خطرهای احتمالی آمادگی بیشتری داشته باشند. برخی از این نکات عبارتاند از: 1. نیروها سعی کنند به صورتی که مشهود نباشد، همسایههای خود را شناسایی و درصورت مشکوکبودن به نزدیکترین مرکز نظامی اطلاع دهند. 2. افراد خانواده را توجیه کنند که از بازکردن در منزل به روی افراد ناشناس خودداری کنند. 3. از ترددهای بیمورد در شهر پرهیز و بنا به ضرورت در شهر تردد کنند. 4. حتیالمقدور سعی کنند بهتنهایی در شهر تردد نکنند و از عبور و مرور در خیابانهای فرعی و خلوت خودداری کنند. 5. سعی کنند ساعت و مسیر رفتوآمدشان مشخص نبوده و مرتب آن را تغییر دهند. 6. در هنگام تردد با خودرو یا پیاده بهدقت مراقب اطراف خود بوده و درصورت مشاهده موارد مشکوک مراتب را به نزدیکترین گشت اطلاع دهند. 7. در هنگام تردد با خودرو در خیابانهای پررفتوآمد شیشه های اتومبیل را حتیالامکان بالا نگه دارند. 8. پرسنل به هیچوجه خودروی سپاه را مخصوصاً اگر مشخص باشد که نظامی است، در خیابان پارک نکنند. ستاد منطقه11 سپاه در پایان این دستورالعمل تأکید دارد یگانها به گزارشهایی که افراد درمورد تهدیدات یا افراد مشکوک میدهند، توجه کرده و مراتب را به اطلاع مسئولان برسانند. همچنین لازم است خیابانهایی که احتمال خطر در آنها بیشتر است مشخص و به اطلاع پرسنل رسانده شود و در مکانهایی که افراد تسلیمی یا پرسنل سپاه و بسیج در آنها زندگی میکنند مراقبت لازم به عمل آمده و نگهبان گمارده شود.[۱۲] درهمینحال، سپاه پاسداران ناحیه کردستان در نامهای به شورای تأمین استانداری کردستان با اشاره به اطلاع دقیق گروههای مسلح غیرقانونی از توان نیروهای خودی، خواستار اتخاذ تدابیر بیشتر شد. در قسمتی از این نامه آمده است: «برابر اسناد بهدستآمده از مقرهای ضدانقلاب در عملیاتهای اخیر، دشمن آمار نیروهای کلیه پایگاههای سپاه، ارتش و ژاندارمری را بهطور دقیق و همچنین تعداد سلاح و مقدار مهمات موجود در پایگاههای منطقه سارال، سرشیو و کوماسی را داشته است. لازم است تدابیر لازم دراینخصوص معلوم گردد.»[۱۳]

گزارش- 4

4. منطقه11 سپاه از نظر پدافند هوایی و منابع مالی لازم برای ایجاد پایگاههای جدید با مشکلات زیادی روبه رو است. ستاد منطقه11 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نامهای به ستاد مرکزی سپاه از وضعیت نامساعد پدافند هوایی این منطقه اظهار نارضایتی کرده و خواستار اقدام لازم برای جلوگیری از حملات هوایی عراق به شهرهای کردنشین شد. در این نامه با اشاره به حملات ماه گذشته عراق به شهرهای بانه و سردشت و شهادت بیش از 150 تن از اعضای بسیج و سپاه در بمباران بانه*** آمده است: شهرهای مریوان، بانه، سردشت، پیرانشهر، مهاباد و سقز تاکنون بارها و بارها هدف حملات هواپیماهای دشمن بودند و از بمباران بانه نزدیک به یک ماه میگذرد، اما تاکنون مقامات مسئول هیچ اقدامی انجام ندادهاند و کلاً مشخص نیست که مسئولیت پدافند هوایی منطقه بهعهده چه سازمانی میباشد و هیچ یک از ارگانهای نظامی منطقه مسئولیت پدافند هوایی را به عهده نمیگیرند. ستاد منطقه11 سپاه در ادامه نامه با اشاره به کمبود سلاحهای ضدهوایی و استفاده نادرست از آنها افزوده است: در منطقه دو لشکر64 ارومیه و 28 سنندج حضور دارند، و هرکدام از آنها از نظر سازمانی دارای یک گردان پدافند هوایی هستند. از سلاحهای این دو گردان تعدادی در پایگاههای ضدچریکی برای پدافند زمینی مستقر شده و بقیه هم پدافند هوایی پادگانهای لشکرها و تیپهای مربوطه را برعهده دارند. ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران نیز همه سلاحهای ضدهوایی چهار لول خود را در پایگاههایش قرار داده و از آنها برای پدافند زمینی استفاده میکند. ستاد سپاه منطقه11 در پایان از مسئولان سپاه خواسته تا قبل از وقوع هرگونه حادثه ناگوار دیگر اقدام لازم و عاجل را به عمل آورند.[۱۴] درهمینحال امروز، شورای تأمین ویژه غرب کشور در نامهای با اشاره به جلسه این شورا در 17 خرداد و بررسی وضعیت منطقه عملیاتی قائم آلمحمد(عج) و بحران بهوجودآمده در خلیجفارس، خواستار صرفهجویی در هزینههای تأمین امنیت منطقه شد. در بخشی از این نامه با اشاره به درخواست گسترش پایگاههای نظامی در منطقه آمده است: «چنانچه قرار باشد پایگاهها به این نحو گسترش یابد، به هزینههای فوقالعادهای نیاز است که درحالحاضر باتوجهبه شرایط بهوجودآمده در خلیجفارس و مشکلاتی که در مسیر صدور نفت ایجاد شده و تأثیر مستقیمی که بر درآمد دولت دارد، عملاً امکان برآورد آنها ازسوی دولت وجود ندارد. لذا بهمنظور صرفهجویی در هزینه تأمین امنیت در منطقه غرب کشور، ضرورت دارد طی یک تجدیدنظر کلی در نحوه تأمین امنیت منطقه به روشهای جدید دست یابیم.»[۱۵]

گزارش- 5

5. در داخل عراق همزمان با افزایش فشارها برای سربازگیری، اقدامات مخالفان رژیم نیز افزایش یافته است. امروز نیروهای مخالف رژیم صدام توانستند با ایجاد انفجاری در داخل یک پادگان نظامی یکی از نیروهای نظامی عراق را کشته و 13 تن را مجروح کنند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مریوان در خبری اعلام کرد: «برادران بسیج عراق توانستند یک بمب ساعتی را در ابوقریب در داخل سطل آشغال جای داده و وارد پادگان نمایند که بعد از انفجار یک افسر به نام فلاح کشته و تعداد 13 نفر درجهدار و سرباز زخمی شدند.»[۱۶] از سوی دیگر، امروز بخشدار قلعهدیزه ضمن سخنرانی در اردوگاه بادلیان از دانشآموزان 16 سال به بالا خواست از دولت اسلحه بگیرند و در جبهههای جنگ علیه ایران شرکت کنند. براساس گزارش قرارگاه شمالغرب ژاندارمری، براثر فشار دولت برای سربازگیری حدود 80 تن از جوانان این منطقه از خانههای خود خارج شده و متواری گشتهاند تا عوامل دولت به آنها دسترسی نداشته باشند.[۱۷]

گزارش- 6

6. درپی حملات شیمیایی گسترده عراق در عملیات خیبر و تهدید به استفاده از سلاحهای شیمیایی در آینده و نیاز مبرم رزمندگان به تجهیزات مقابله با این سلاحها، ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران امروز در نامهای به فرماندهی کل سپاه پاسداران از آمادگی این سازمان برای تحویل 20,000 ماسک ضدگاز به ارتش و سپاه خبر داد و افزود: «به کلیه نواحی غیرعملیاتی دستور داده شده که تعداد 20 هزار دستگاه ماسک ضدگاز موجود خود را به مرکز حمل نمایند تا پیرو درخواستهای مکرر نزاجا به آن نیرو تحویل گردد؛ اکنون که درخواست مشابهی از آن فرماندهی [سپاه پاسداران] مبنیبر تقاضای ماسک ضدگاز واصل گردیده است، به فرماندهی لجستیک ژاندارمری اعلام شد 7000 دستگاه به نماینده معرفی شده ازسوی سپاه پاسداران تحویل نمایند.»[۱۸]

گزارش- 7

7. امروز سفرا و کارداران کشورهای اسلامی به منظور بزرگداشت روز جهانی قدس به همراه قائم مقام وزارت امور خارجه با آیت الله منتظری در قم دیدار کردند. در این دیدار آیتالله منتظری با اشاره به برگزاری مراسم روز قدس خواستار همبستگی مسلمانان برای آزادی قدس شد. وی حمایت کشورهای عربی از صدام، سیاستها و اقدامات آنها را تحت القائات و تحریکات امریکا و دیگر قدرتها دانست و گفت: «به جای اینکه نیروهای خود را در حمایت از اسلام و مسلمانان و نجات آنها از دست کفار شرق و غرب و آزادی بیتالمقدس بسیج کنید به صدام این جرثومه فساد کمک می کنید و بهجای اسرائیل جمهوری اسلامی ایران را دشمن خود پنداشتهاید؟» آیتالله منتظری به کشورهای عربی هشدار داد تا دیر نشده بیدار شوید و به آینده خود فکر کنید و مطمئن باشید که رژیم صدام با این وضع که به خود گرفته ماندنی نخواهد بود و به زودی سقوط خواهد کرد و ما نمیخواهیم شما بعد از صدام در بین مسلمانان بدنام باشید. وی درمورد سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال کشورهای عربی گفت: «شما مطمئن باشید که کسی آب و خاک شما را نمیخواهد؛ ما میخواهیم از اسلام دفاع کنیم. اسرائیل دشمن اصلی مسلمین است. اگر همه پول و اسلحه که در جنگ ایران و عراق صرف شد، در مرز اسرائیل صرف میشد، اثری از آن باقی نمیماند.» وی با ابراز تأسف از حمله عراق به ایران افزود: «متأسفانه با تحریک ابرقدرتها رژیم صدام با تجاوز به جمهوری اسلامی ایران بزرگترین خدمت را به اسرائیل کرد.»[۱۹] آیتالله منتظری در پایان با تأکید بر اتحاد و همبستگی کشورهای اسلامی افزود: «اگر کشورهای اسلامی با هم متحد شوند، امریکا و اسرائیل هیچ غلطی نمیتوانند بکنند و شما یقین بدانید که جمهوری اسلامی اهل معامله نیست و بهمحض دفع شر صدام در کنار مردم مسلمان عراق [است] تا حکومت دلخواه خود را تشکیل دهند و بر سرنوشت خود حاکم شوند.»[۲۰]

گزارش- 8

8. یک سال پس از دستگیری اعضای حزب توده و باوجود تداوم برخی رویدادها، مناسبات ایران و شوروی به آهستگی بهسوی بازسازی پیش میرود. دفتر اطلاعات و تحقیقات نخستوزیری در نامهای به ستاد مرکزی سپاه پاسداران اعلام کرد: امروز 4 تن از ایرانیان فراری که یک سال قبل هنگام دستگیری سران حزب منحله توده به خاک شوروی گریخته بودند هنگام بازگشت به کشور در مرز بیلهسوار با هوشیاری نیروهای سپاه دستگیر شدند. این افراد پس از بازجویی مقدماتی ازسوی سپاه اردبیل دراختیار سپاه منطقه 5 کشوری در تبریز قرار گرفتند. دفتر اطلاعات و تحقیقات نخستوزیری در پایان این نامه ضمن اعلام اسامی دستگیرشدگان، خواست تا هرچه زودتر این افراد به دفتر نخستوزیری تحویل داده شوند.[۲۱] درهمینحال، رادیو بی بی سی با اشاره به سفر مقامات دو کشور به مسکو و تهران در تحلیلی روابط ایران و شوروی را پس از یک سال تنش رو به بهبود ارزیابی کرد. این رادیو با اشاره به تحولات خلیج فارس و تمایل هر دو ابرقدرت به سمت عراق، احتمال درگیری مستقیم آنها را در منطقه بسیار ضعیف ارزیابی کرده و درمورد روابط ایران و شوروی افزود: «روابط ایران و شوروی سیزده ماه قبل، به دنبال غیرقانونی اعلام کردن حزب کمونیست توده، زندانیکردن رهبران آن و اخراج 18 دیپلمات شوروی از ایران به تیرگی گرایید، ولی یک هیئت روسی هماکنون مذاکرات یک هفته ای خود در ایران را خاتمه داده است که نشاندهنده بهبود قابل توجهی در روابط دو کشور است.» این رادیو به نقل از جان بولاک خبرنگار دیپلماتیک دیلی تلگراف درمورد تأثیر بهبود این روابط در تحولات خلیجفارس گفت: قراردادهای منعقدشده بین ایران و شوروی بیشتر اقتصادی هستند و بدون شک آنها در سالهای آینده در عرصه سیاسی نیز مؤثر خواهند بود، اما روسها مواظباند درمورد مطالب سیاسی صحبت نکنند و به نظر میرسد که این قراردادها هنوز حالت توافق سیاسی به خود نگرفته است و ممکن است بعدها این امر اتفاق بیفتد. رادیو بی بی سی در بیان ریشه های سیاست بهبود مناسبات مسکو با تهران، همپیمان اصلی شوروی در منطقه را نه عراق بلکه سوریه عنوان کرده و درمورد تأثیر این امر بر بهبود روابط تهران و مسکو اضافه کرد: «یکی از دو همپیمان شوروی در خاورمیانه سوریه است که در جنگ از ایران حمایت میکند. شوروی ضمن اینکه یک قرارداد 15 ساله با عراق دارد، باید سعی کند روابط خوبی با ایران داشته باشد. زیرا این دو کشور هم مرز هستند و دارای منافع مشترک بسیار میباشند.» شوروی میکوشد با هر دو کشور ایران و عراق روابط خوبی داشته باشد. آنها به دنبال پایانیافتن جنگ هستند. این جنگ در یک قدمی مرزهای آنها در جریان است و تداوم آن ممکن است موجب رویارویی ابرقدرتها در خلیج فارس بشود و به حضور و نفوذ بیشتر غرب در منطقه بینجامد؛ چیزی که شوروی آن را در تضاد با منافع خود میداند.[۲۲] این درحالی است که مجله میدل ایست در تحلیلی از جنگ تحمیلی با عنوان "خواندن دست ایران" مدعی شد برای نخستین بار در طول سه سال، ایران در جنگ فراتر از ابعاد خود رفته و سرسختی تهران موجب حمایت بینالمللی بیشتر از عراق شده و ایرانیان را از نیازمندیهای اساسی خود محروم کرده است. اکنون ماشین نظامی ایران بهدقت زیر سؤال قرار گرفته و برخی ناظران نظامی استدلال میکنند که تقلاهای جنگ ممکن است کشور را به سوی تشنج سیاسی یا حتی به طرف کودتای نظامی بکشاند. این نشریه مدعی شد که در این روزها به اعلامیه های بغداد اعتماد بیشتری وجود دارد و ارتش عراق به اندازهای قدرتمند است که بتواند مانع رسیدن ایرانیها به بغداد شود. تصمیمات سال گذشته واشنگتن و مسکو با هدف حمایت بیشتر از عراق به افزایش سریع تحویل سلاح به بغداد و کاهش فروش اسلحه به ایران انجامیده است. عراق از امریکا بالگرد، هواپیمای شناسایی و حملونقل و از مسکو تعداد زیادی تانک، لوازم توپخانه و جنگنده دریافت کرده است. ضمناً بغداد دارای موشکهای اس.اس21 است که تاکنون فقط در اختیار سوریه قرار گرفته بود. این درحالی است که مسکو به کره شمالی به عنوان منبع اصلی تأمین تسلیحاتی ایران فشار آورده که از فروش سلاحهای بیشتر به ایران خودداری کند. امریکا نیز به متحدان خود برای متوقفکردن تحویل سلاح به ایران فشار میآورد. فشار امریکا به چین در سفر ریگان به این کشور موجب توقف فروش یک میلیارد دلاری اسلحه به ایران شده است. ایران بهدلیل نیاز به قطعات تانکها و هواپیماهای خود بهشدت در مضیقه است و همین عوامل باعث شده است که عراق ازلحاظ هوایی از برتری سه بر یک برخوردار باشد.[۲۳]

گزارش- 9

9. عراق و آلمانشرقی درصدد گسترش مناسبات صنعتی و اقتصادی هستند. در نشست مشترک کمیته دائمی عراق و جمهوری دمکراتیک آلمان که در بغداد تشکیل شد، دو کشور موافقت کردند در زمینههای صنعتی و کشاورزی همکاریهای خود را توسعه دهند. براساس گزارش خبرگزاری آلمان شرقی، مقامات دو کشور تدابیری را به منظور توسعه همکاریها در رشته های مختلف اقتصادی، علمی و فناوری ازجمله آبیاری، حمل ونقل و برق رسانی طرح کرده و درباره آنها به توافق رسیدهاند. رؤسای این کمیته گونتر کلابور وزیر ساختمان آلمان، حسن علی وزیر تجارت عراق بودند که پس از چند روز مذاکره در بغداد موافقتنامه همکاریهای دو کشور را امضا کردند. کلابور که به عراق سفر کرده بود امروز قبل از ترک بغداد نتیجه مذاکرات را گامی مهم در گسترش همکاریهای ثمربخش میان آلمان دمکراتیک و عراق عنوان کرد.[۲۴]

گزارش- 10

10. خانم مارو جاتور استاد دانشگاه مرکزی ونزوئلا، در گردهمایی "اوپک، تنگه هرمز و خلیج [فارس]" وقوع جنگ ایران و عراق را ناشیاز اشتباه محاسباتی رؤسای دو کشور و تداوم جنگ را همراه با سود سرشاری برای قدرتهای بزرگ عنوان کرد. وی در تحلیلی از جنگ ایران و عراق گفت: «جنگ کنونی به خاطر اشتباه محاسباتی صدام آغاز شد. بغداد گمان میکرد که ایران پس از انقلاب به خاطر شورشهای کردستان و خوزستان بیثبات بوده و پیروزی در جنگ آسان است. وقتی صدام حمله خود در منطقه شطالعرب را آغاز کرد انتظار داشت که اعراب خوزستان به رژیم بغداد بپیوندند و [تصور میکرد] وی میتواند منطقه عربی ایران را جدا کرده و یا باعث سقوط رژیم ایران بشود، اما چنین نشد و حمله عراق باعث همبستگی در ایران و مستحکم شدن رژیم آن کشور شد. از سوی دیگر، دولت [امام] خمینی نیز در محاسبات خود [درمورد] شورش شیعیان عراق و سقوط صدام اشتباه کرد و در عمل چنین نشد.» وی در بخش دیگری از تحلیل خود ادامه جنگ را ناشیاز شکلگیری سود برای دیگران دانست و افزود: «ادامه جنگ به خاطر منافع زیادی است که برای خیلی ها به وجود آمده است. امریکا از دهه 1960، دل خوشی از رژیم بغداد نداشت، با ایران پس از انقلاب نیز در جدل بود و در نتیجه از جنگ بین دو کشور سود میبرد. شوروی نیز از سوی دیگر، از سرایت انقلاب اسلامی به جمهوریهای مسلمان نشین خود هراس دارد و همچنین سرگرمبودن طرفین در جنگ، از کمک به مسلمانان افغانستان جلوگیری می کند. کشورهای منطقه نیز باوجود ترس از سرایت جنگ، از اینکه دو قدرت منطقه به جان هم افتادهاند و تولید نفتشان نیز کاهش یافته است، سود می برند.» استاد دانشگاه مرکزی ونزوئلا با اشاره به وقایع ماههای اخیر جنگ و نقش قدرتهای منطقه و بزرگ در آن تأکید کرد: «ایران برای امریکا مهمتر از آن است که بخواهد همه راهها را برای نزدیکشدن به ایران مسدود کند. این تغییر موضع امریکا درمورد ایران از سخنرانی مبارک در مراسم افتتاح مجلس مصر به خوبی نمایان است. مبارک بخش مهمی از سخنانش را به "برادران ایران" اختصاص داد. از طرفی نزدیکترین نشریات امریکا به کاخ سفید در سرمقاله های چند روز اخیر خود خواستار برکناری صدام هستند و یادآور میشوم که یکی از خواسته های ایران برای برقراری صلح، برکناری صدام است. آنچه ما را نگران میکند، ترس صدام از سقوط و ازدستدادن دوستانش هست که ممکن است، باعث واکنشهای غیرقابل پیشبینی ازسوی صدام شود. به هرحال، به نظر میرسد که شرایط کنونی در خلیجفارس نمایانگر امید به برقراری صلح میباشد، اما شرایط بسیار حساس است و هرگونه اشتباهی بهای گزافی را دربر خواهد داشت.»[۲۵]



منابع و مآخذ روزشمار 1363/04/09

  1. سند شماره 80388 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سپاه منطقه8 و 11، 28/4/1363، ص1.
  2. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 103، 10/4/1363، ص2.
  3. سند شماره 302454 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به استانداری کردستان، 10/4/1363؛ و - سند شماره 253012 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه ناحیه کردستان به فرماندهی سپاه منطقه11، 11/4/1363.
  4. سند شماره 317482 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری سنندج به استانداری کردستان، 21/4/1363.
  5. سند شماره 417033 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شهید بروجردی ژاجا به قرارگاه عملیاتی شهید بروجردی ارتش، 10/4/1363.
  6. سند شماره 253012 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  7. سند شماره 253013 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه صائین‌دژ به منطقه11 سپاه، 11/4/1363؛ و - سند شماره 45342 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 10/4/1363.
  8. سند شماره 314618 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 27/4/1363.
  9. سند شماره 416859 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سلماس به ستاد منطقه11 سپاه، 11/4/1363.
  10. سند شماره 416860 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سلماس به ستاد منطقه11 سپاه، 9/4/1363.
  11. سند شماره 353008 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سردشت به ستاد سپاه منطقه11، 11/4/1363.
  12. سند شماره 417008 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه11 سپاه به کلیه پایگاه‌ها و ناحیه کردستان، 9/4/1363.
  13. سند شماره 302879 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ناحیه کردستان به استانداری کردستان، 9/4/1363.
  14. سند شماره 434201 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه11 سپاه به ستاد مرکزی سپاه پاسداران، 9/4/1363.
  15. سند شماره 449125 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شورای تأمین ویژه غرب کشور به ریاست‌جمهوری و دیگران، 24/4/1363.
  16. سند شماره 503761 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه مریوان (بسیج عراق) به سپاه ناحیه کردستان، 24/4/1363.
  17. سند شماره 183197 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا (رکن2) به فرماندهی قرارگاه عملیات شمال نزاجا (رکن2)، 20/4/1363.
  18. سند شماره 449126 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران (رکن4) به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 9/4/1363.
  19. روزنامه اطلاعات، 11/4/1363، ص3.
  20. روزنامه جمهوری اسلامی، 11/4/1363، ص10.
  21. سند شماره 45415 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری به ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 14/4/1363.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 103، 10/4/1363، صص 31 و 32، رادیو بی‌بی‌سی.
  23. همان، صص 7 - 5.
  24. همان، ص19، بغداد - خبرگزاری آلمان‌شرقی.
  25. همان، صص 4 - 2، کاراکاس - خبرگزاری جمهوری اسلامی.