1363.06.24

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1363
1363.06.24
نام‌های دیگر بیست و چهار شهریور
تاریخ شمسی 1363.06.24
تاریخ میلادی 15 سپتامبر 1984
تاریخ قمری 19 ذیحجه 1404





گزارش- 1

1. درحالی‏که ارتش عراق همچنان به گلوله‏باران مناطق غیرنظامی ایران ازجمله شهرهای آبادان و خرمشهر ادامه می‏دهد، امروز، رژیم عراق جمهوری اسلامی ایران را به نقض توافق غیرمستقیم دو کشور مبنیبر قطع حملات به مناطق مسکونی* متهم کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه،** ارتش عراق امروز در یک بیانیه نظامی مدعی شد توپخانه ایران چهارشنبهشب (٢١ شهریور) حومه شهر بصره را گلوله‏باران کرده که در نتیجه آن یک تن کشته، ٦ تن ازجمله ٣ کودک مجروح و ٦ خانه نیز منهدم شده است. عراق در این بیانیه همچنین تهدید کرده است که «جنایتکاران مجازات خواهند شد.»[۱] این ادعا درحالی مطرح میشود که ارتش عراق تقریباً همهروزه شهرهای آبادان و خرمشهر را گلوله‏باران می‏کند. امروز براثر حملات توپخانهای ارتش عراق، در آبادان یک غیرنظامی مجروح شد[۲] و به ٨ باب منزل مسکونی، ٢ باب مغازه، یک مدرسه و قسمتی از یک بیمارستان خساراتی وارد آمد. علاوهبراین، بخش اروندکنار، جاده خسروآباد و روستاهای بخش مرکزی شهرستان آبادان زیر آتش توپخانه دشمن قرار داشت.[۳] ارتش عراق همچنین بخش‏های مختلف خرمشهر را گلوله‏باران کرد. در این حملات علاوهبر وقوع دو فقره آتش‏سوزی، خساراتی نیز به بار آمد.[۴] درهمینحال، فرمانداری آبادان در گزارشی اعلام کرد: روز گذشته نیز در جریان گلوله‏باران ارتش بعثی، در این شهر ٣ غیرنظامی زخمی شدند[۵] و به ٩ باب منزل مسکونی، ٣ باب مغازه و یک کودکستان خساراتی وارد شد.[۶] در همین بازه زمانی، خرمشهر نیز زیر آتش دشمن قرار داشت که براثر آن بخش‏های مختلف شهر ازجمله بیمارستان شهید صدوقی خسارت دیدند.[۷]

گزارش- 2

2. امروز در مناطق کردنشین علاوهبر دو درگیری محدود، شماری از افراد وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی دستگیر و عدهای نیر تسلیم شدند. در محور تکاب - شاهین دژ، افراد پایگاه‏های مستقر در روستاهای قوزلوی افشار و منبر هرکدام به مدت یک ساعت و نیم با مهاجمان مسلح درگیر بودند که این درگیری‏ها بدون تلفات نیروهای خودی خاتمه یافت.[۸] امروز همچنین هنگامی که گروه مهندسی شهید چمران ارومیه قصد جمع‏آوری مین‏های اطراف پایگاه چلقوان را داشتند، براثر انفجار مین، ٤ تن از آنها زخمی شدند.[۹] به گزارش پایگاه پیرانشهر، نیروهای گردان نبی‏اکرم(ص) ٢ نفر از افراد ضدانقلاب را که مسلح به دو قبضه اسلحه بودند، در این شهرستان دستگیر کردند.[۱۰] همچنین نیروهای یگانهای حزب‏الله، جندالله و پیشمرگان مسلمان کرد، در روستای چاغلوی سقز توانستند ٢ نفر از چته‏های هیز افشار را دستگیر کنند.[۱۱] از سوی دیگر و در ادامه روند تسلیمشدن عناصر ضدانقلاب امروز نیز در پیرانشهر ٢٢ نفر از عوامل حزب دمکرات کردستان تسلیم سپاه این شهر شدند.[۱۲] ٢ تن از افراد وابسته به این حزب نیز خود را تسلیم سپاه مهاباد کردند.[۱۳] امروز همچنین، یک تن از عناصر کومه‏له خود را به نیروهای پایگاه دربند (سپاه نقده) معرفی و تسلیم کرد.[۱۴] درعینحال امروز، فرماندهی پایگاه پیرانشهر گزارش داد که از اول شهریورماه تا به امروز، ١٠٠ تن از عوامل گروه‏های مسلح ضدانقلاب خود را تسلیم کرده‏اند و حدود نیمی از آنها اسلحه و مهمات خود را نیز تحویل داده‏اند.[۱۵]

گزارش- 3

3. در مذاکرات امروز وزیر امور خارجه با مقامات سه کشور از سه قاره مختلف جهان، بر گسترش هرچه بیشتر روابط جمهوری اسلامی ایران با این کشورها تأکید شد. محمود قدوره وزیر صنایع سوریه، که همزمان با برگزاری دهمین نمایشگاه بین‏المللی بازرگانی تهران هم‏اکنون در ایران به سر می‏برد، صبح امروز، در دیدار با علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه، آمادگی کشور متبوع خویش را برای گسترش هرچه بیشتر روابط تجاری و صنعتی با جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. ولایتی نیز با اشاره به قرار داشتن سوریه در خط مقدم مبارزه با رژیم صهیونیستی، برضرورت افزایش مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور تأکید کرد.[۱۶] امروز همچنین کمپنر وزیر مشاور در امور بازرگانی خارجی بلژیک، که بهمنظور شرکت در دهمین نمایشگاه بین‏المللی بازرگانی تهران به ایران سفر کرده است، با وزیر امور خارجه دیدار و آمادگی کشورش را برای برقراری توازن تجاری و گسترش هرچه بیشتر روابط اقتصادی بهویژه در زمینه‏های کشاورزی، آموزش تکنسین و انتقال فناوری در رشته‏های فنی و صنعتی اعلام کرد. علیاکبر ولایتی نیز لزوم افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی ایران به بلژیک، ضرورت تحرک بیشتر در امر انتقال فناوری و همکاری درزمینه کشاورزی را یادآور شد.[۱۷] کارلوس ایدورته اولین سفیر آکرودیته اروگوئه در جمهوری اسلامی نیز، امشب با علی‏اکبر ولایتی وزیر امور خارجه، دیدار کرد و ضمن اشاره به روند خوب مبادلات تجاری ایران و اروگوئه، افزایش مناسبات سیاسی دو کشور را خواستار شد. ولایتی نیز با بیان اینکه رابطه با کشورهای جهان سوم برای جمهوری اسلامی از اولویت خاصی برخوردار است به تشریح خط‏ مشی سیاست خارجی جمهوری اسلامی پرداخت و با اشاره به "جنایات و تجاوزگریهای" رژیم صهیونیستی و بی‏اعتنایی این رژیم به معاهدات بین‏المللی و مصوبات سازمان ملل، از دولت اروگوئه خواست تا از طرح جمهوری اسلامی ایران مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل متحد پشتیبانی کند.[۱۸]

گزارش- 4

4. گرچه سرنشینان دومین هواپیمای مسافربری ربودهشده نیز امروز به ایران بازگشتند، ولی خودداری رژیم عراق از بازگرداندن هواپیماهای ایرانی، با انتقاد سازمان بین‏المللی حملونقل هوایی روبهرو شده است. ساعت ٦:٣٠ صبح امروز مسافران و خدمه دومین هواپیمای مسافربری ربودهشده جمهوری اسلامی ایران با یک هواپیمای لبنانی وارد فرودگاه مهرآباد تهران شدند. به گزارش اداره اطلاعات شهربانی، فقط یک نفر از مسافران هواپیمای بوئینگ ٧٢٧ هواپیمایی ایران به عراق پناهنده شده است.[۱۹] یادآوری می‏شود ٣ تن از مسافران اولین هواپیمای ربودهشده ایرانی هم که پیشتر به بغداد برده شده بود، از بازگشت به ایران خودداری کرده بودند.[۲۰] درعینحال و پس از اینکه رژیم عراق اعلام کرد هواپیماهای ربودهشده ایرانی را تا زمانی که جنگ ایران و عراق خاتمه نیابد، به جمهوری اسلامی تحویل نخواهد داد، رئیس سازمان بین‏المللی حملونقل هوایی (یاتا) در نامه‏ای به مقامات ذیربط در دولت عراق، با یادآوری این مسئله که «هیچ حادثه‏ای در روابط بین کشورها نمیتواند مانع اجرای مصوبات سازمان‏های شناختهشده بین‏المللی گردد»، رژیم بعثی عراق را بهدلیل زیرپاگذاشتن کنوانسیون مصوب ١٩٧٠ لاهه مبنیبر بازگرداندن سریع هواپیماهای ربودهشده و محاکمه هواپیماربایان، مورد انتقاد قرار داد.[۲۱] از سوی دیگر امروز لنا ارت بودستروم وزیر امور خارجه سوئد، در یک نشست مطبوعاتی در استکهلم،[۲۲] ضمن محکومکردن اقدامات هواپیماربایی، در تشریح موضع دولت سوئد درخصوص هواپیماربایی‏های اخیر در خطوط هوایی ایران گفت: «ما هرگونه هواپیماربایی را محکوم میکنیم و بر این عقیده‏ایم که هواپیماربایی را نمیتوان توجیه کرد. ما میان هواپیمارباییها تفاوتی قائل نیستیم و یکی را بر دیگری ترجیح نمیدهیم و مجاز نمیشماریم. هر بهانه‏ای را که هواپیماربایان ارائه دهند بهعلت بهخطرانداختن جان مردمان بیگناه و تهدیدنمودن امنیت هوایی محکوم است و باید دولتهای جهان مشترکاً برعلیه اینگونه عملیات مبارزه کنند.»[۲۳] امشب همچنین، مصاحبه عاملان هواپیماربایی در مسیر تهران - شیراز که روز چهارشنبه گذشته (٢١/٦/١٣٦٣) با هوشیاری کادر امنیت پرواز ناکام ماند از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد. یکی از هواپیماربایان در این گفتوگو عاملان این اقدام ناکام را از هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) معرفی کرد و با ذکر این نکته که آنها در نظر داشتند هواپیما را به کویت و سپس به بغداد منتقل کنند، اظهار کرد: «قرار بود که ما در بغداد، یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی انجام داده و در طی آن جمهوری اسلامی را محکوم و از منافقین حمایت نموده و تقاضای پناهندگی کنیم.»[۲۴] وی همچنین این واقعه را به نفع صدام دانسته و با اشاره به اهداف این عملیات ازجمله واردکردن ضربه سیاسی به نظام جمهوری اسلامی و بهویژه روحانیت افزود: «قرار بود که اخبار مربوط به اخراج اسرائیل از سازمان ملل و نیز مسئله جدایی رجوی و بنی‏صدر را با این عمل تحت‏الشعاع قرار دهیم.»[۲۵]

گزارش- 5

5. درپی شهادت یک زائر ایرانی در درگیری با زائران عراقی در مدینه، مراجع مسئول در دولت ایران، اعتراض شدید جمهوری اسلامی را به این حادثه اعلام کردند. ساعت ٣٠ دقیقه بامداد امروز، کاردار سفارت عربستان سعودی در تهران به وزارت امور خارجه احضار شد و علی‏محمد بشارتی قائممقام و محمدحسین لواسانی مدیرکل سیاسی کشورهای عربی و افریقای وزارت امور خارجه، با تسلیم یادداشتی اعتراض شدید جمهوری اسلامی به ضربوجرح حجاج ایرانی که به شهادت یکی از آنها منجر شد را به اطلاع وی رساندند. در خاتمه این دیدار، قائممقام وزارت امور خارجه به کاردار سفارت عربستان سعودی گفت: «وزارت امور خارجه ضمن محکومکردن این عمل غیرانسانی و غیراسلامی خواستار اقدامات فوری چهارگانه زیر است: ١. محکومکردن این جنایت هولناک ٢. بازداشت مجرمین ٣. محاکمه و مجازات آنها ٤. در جریان گذاردن جمهوری اسلامی از اقدامات انجامشده.» درهمین زمینه حجت‏الاسلام سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی و رئیس شورایعالی حج و زیارت نیز با صدور اطلاعیه‏ای، خواستار پاسخگویی دولت عربستان در قبال این "جنایت ننگین" شد و بر پیگیری جمهوری اسلامی تا زمان دستگیری و مجازات عاملان این حادثه تأکید کرد.[۲۶] یادآوری می‏شود روز چهارشنبه گذشته، گروهی از زائران ایرانی و عراقی در مدینه با یکدیگر درگیر و تعدادی از آنها مجروح شدند. یکی از زائران ایرانی که در این حادثه بهشدت زخمی شده بود روز گذشته به شهادت رسید. وزارت کشور عربستان سعودی شب گذشته، در بیانیه‏ای اعلام کرد پلیس عربستان زائران عراقی دستگیرشده را پس از اینکه تحقیقات نشان داد هیچکدام از آنان عامل تهاجم نبوده‏اند، آزاد کرده است.[۲۷]

گزارش- 6

6. حملات ارتش عراق به کشتی‏هایِ درحال تردد در خلیجفارس که تلفات و خساراتی را درپی دارد، اعتراض کشورهای غربی را برانگیخته است. امروز دولت انگلیس سفیر عراق در لندن را فراخواند و به حمله موشکی جنگنده ارتش عراق به کشتی متعلق به یک شرکت آلمانی در خلیجفارس، بهشدت اعتراض کرد. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس، براثر این حمله که چهارشنبه شب در نزدیکی جزیره خارک رخ داد، ١١ تن ازجمله ٣ غواص انگلیسی، ناخدای آلمانی کشتی، ٣ مهندس و چند ملوان فیلیپینی کشته شدند. وی همچنین گفت بالگردهای ایرانی ٢ انگلیسی دیگر را از این کشتی که در آتش می‏سوخت نجات دادند.[۲۸] علاوهبراین، میرگن رافوس معاون وزارت امور خارجه آلمان‏غربی نیز با احضار سفیر عراق در بن، مراتب اعتراض دولت متبوع خود به حکومت عراق را بهدلیل حمله موشکی هواپیماهای این رژیم به یک کشتی کوچک آلمانی و کشتهشدن ٢ تبعه این کشور به اطلاع وی رساند. رافوس همچنین به سفیر عراق گفت که دولت آلمان برای این حمله از عراق ادعای خسارت خواهد کرد. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان‏غربی، دولت این کشور خواستار توضیح دولت عراق درباره این رویداد شده است.[۲۹]

گزارش- 7

7. چند تن از شخصیت‏های بین‏المللی و مقامات کشورهای مختلف، در اظهاراتی ضمن ابراز نگرانی درباره ادامه و احتمال گسترش دامنه جنگ ایران و عراق، خواستار پایانیافتن آن شدند. رئیسجمهور بنگلادش نیز در تلاش برای نیل به این هدف، وارد پایتخت عراق شد. اولاف پالمه نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور جنگ ایران و عراق، ضمن هشدار درمورد گسترش این جنگ، خاتمه آن را خواستار شد. به گزارش رادیو عربستان، وی درحالیکه پایاندادن به این جنگ را بسیار دشوار خواند، درباره وضعیت کنونی این منازعه اظهار کرد: «عدم بمباران هدف‏های مسکونی و اجازهدادن به ناظران بین‏المللی برای نظارت بر این مسئله بهخودی خود یک تحول مهم برای کاهشدادن رنج و درد مردم بیدفاع بهشمار میرود.»[۳۰] امروز همچنین لنا ارت بودستروم وزیر امور خارجه سوئد، در یک نشست مطبوعاتی در استکهلم درمورد مطرحشدن موضوع جنگ ایران و عراق در اجلاس اخیر وزیران امور خارجه کشورهای اسکاندیناوی در پایتخت ایسلند، گفت: «وزیران خارجه کشورهای اروپای شمالی در اجلاس خود نگرانی خود را از ادامه جنگ ایران و عراق و افزایش تشنج در این منطقه و بهخطرافتادن راههای آبی ابراز داشتند، و اقدام دبیرکل سازمان ملل و پیشنهاد وی درمورد متوقفکردن بمباران مناطق مسکونی و عدم استفاده از سلاحهای شیمیایی را ستوده‏اند.» وزیر امور خارجه سوئد همچنین درمورد پاسخ مثبت جمهوری اسلامی به پیشنهاد دبیرکل سازمان ملل مبنیبر خودداری از بهکارگیری جنگ‏افزارهای شیمیایی و سکوت رژیم بعثی عراق در قبال آن باوجود گذشت سه ماه از طرح پیشنهاد مذکور، به لزوم تأیید اقدامات سازمان ملل اشاره و اظهار کرد: «ما خواهان حل مسئله جنگ بهصورت صلح‏آمیز می‏باشیم و طرفین درگیر باید در سر میز مذاکرات مسائل خود را حل نمایند.» وی در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی درخصوص دورنمای گسترش روابط اقتصادی ایران و سوئد هم گفت: «این حقیقت است که مناسبات تجاری میان دو کشور طی سالهای اخیر گسترش یافته و این روابط برای ما با درنظرگرفتن نیاز و امکانات برای حفظ اعتماد ایران جهت میانجیگری جنگ مهم می‏باشد.»[۳۱] علاوهبراین، محمد ابوالحسن سفیر دولت کویت در سازمان ملل متحد، در مصاحبه‏ای که امروز در کویت منتشر شد،[۳۲] ضمن اشاره به اهمیت خاتمه جنگ ایران و عراق، از تلاش دولت کویت برای تصویب یک قطعنامه قاطع در سازمان ملل بدین منظور خبر داد و جلوگیری از گسترش دامنه این منازعه و همچنین اجراییشدن قطعنامه ٥٥٢ سازمان ملل درهمینزمینه را خواستار شد.[۳۳] درهمینحال، امروز حسین محمد ارشاد رئیسجمهور بنگلادش، که کشورش یکی از اعضای کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی است، برای دیداری سهروزه و مذاکره با صدام حسین، وارد بغداد شد.[۳۴] روز گذشته، رادیو بنگلادش با اشاره به اینکه این سفر به دعوت صدام حسین انجام می‏گیرد، جنگ ایران و عراق و تلاش رئیسجمهور بنگلادش برای میانجیگری بین طرفین متخاصم را مهم‏ترین موضوع این سفر اعلام کرد.[۳۵]

گزارش- 8

8. عربستان سعودی و کویت که از حامیان رژیم بعثی عراق محسوب می‏شوند، از طریق گفتوگو با مقامات سوری می‏کوشند از محتوای مذاکرات اخیر رئیسجمهور ایران با رئیسجمهور سوریه کسب اطلاع کنند. امیر عبدالله بن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی، امروز وارد دمشق شد و با حافظ اسد رئیسجمهور سوریه، دیدار و گفتوگو کرد؛ امیر عبدالله و حافظ اسد پس از این دیدار وارد یک جلسه خصوصی شدند. ولیعهد عربستان سعودی در این سفر با عبدالحلیم خدام معاون اول رئیسجمهور سوریه نیز دیدار و مذاکره کرد.[۳۶] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، روابط عربستان و سوریه؛ اوضاع فلسطین، لبنان و منطقه؛ جنگ ایران و عراق و نتایج دیدار آیت‏الله خامنه‏ای از سوریه، محورهای مذاکرات امیر عبدالله با مقامات سوری را تشکیل می‏دهد.[۳۷] رادیو بیبیسی در گزارشی درباره این سفر، جنگ ایران و عراق را محور مذاکرات ولیعهد عربستان با رئیسجمهور سوریه خواند و با اشاره به تمایل سعودی‏ها برای کسب اطلاع از محتوای مذاکرات رؤسای جمهور ایران و سوریه، سفر عبدالحلیم خدام به ایران در اوایل سال ‏جاری میلادی را با درخواست ملک فهد پادشاه عربستان دراینزمینه مرتبط دانست. به گزارش بیبیسی، باتوجهبه مبهمبودن دورنمای جنگ ایران و عراق، سوریه که تنها کشور عربی دارای نفوذ در ایران است، می‏کوشد از گسترش دامنه این جنگ جلوگیری کند. بیبیسی همچنین افزود: در سفر آیت‏الله خامنه‏ای به دمشق، مقامات سوریه از وی خواستند تا «دست به مسافرتی در خاورمیانه بزند تا زمینه برای ابراز برخی از ابتکارات دیپلماتیک مهیا شود.»[۳۸] امروز همچنین عیسی درویش سفیر سوریه در کویت، با شیخ صباح الاحمد الصباح معاون نخست‏وزیر و وزیر امور خارجه و اطلاعات کویت، دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدار علاوهبر بررسی روابط دو کشور و آخرین تحولات منطقه، سفیر سوریه، نتایج دیدار آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور ایران از سوریه و مذاکرات وی با حافظ اسد رئیسجمهور سوریه را برای وزیر امور خارجه کویت بازگو کرد. وی همچنین پیام‏های شفاهی عبدالحلیم خدام معاون رئیسجمهور و فاروق الشرع وزیر امور خارجه سوریه را به اطلاع وزیر امور خارجه کویت رساند.[۳۹]

گزارش- 9

9. در آستانه تشکیل جلسه کمیته نظارت اوپک، مانع سعید العتیبه وزیر نفت امارات متحده عربی، امروز در بغداد با صدام حسین رئیسجمهور عراق، دیدار و مذاکره کرد. به گزارش خبرگزاری رویتر، کمیته نظارت اوپک روز چهارم مهر در وین تشکیل جلسه خواهد داد و امکان دارد کمیته مذکور در این نشست، تشکیل اجلاس اضطراری وزیران نفت اوپک را برای بحث درباره افزایش سقف تولید روزانه این سازمان از ١٦ میلیون بشکه کنونی به ٥/١٧ میلیون بشکه، خواستار شود. براساس این گزارش، عراق در اوایل سال ‏جاری میلادی درخواست کرده بود که سهمیه تولید نفت این کشور از ١,٢٠٠,٠٠٠ بشکه به ١,٨٠٠,٠٠٠ بشکه در روز افزایش یابد. وزیر نفت امارات که ریاست کمیته نظارت بر بازار نفت را نیز برعهده دارد هفته آینده از بحرین هم دیدار خواهد کرد.[۴۰] به نظر می‏رسد دیدار امروز وزیر نفت امارات با صدام و سفر آتی وی به بحرین در چارچوب رایزنی‏های کمیته اوپک با مقامات کشورهای عضو این سازمان برنامه‏ریزی شده باشد. وی روز سی‏ام تیرماه امسال اعلام کرده بود که بهزودی هیئت‏های منتخب در نشست وزیران نفت اوپک، به کشورهای عضو این سازمان سفر خواهند کرد تا در دیدار با رهبران این کشورها درباره وضعیت کنونی بازار نفت و تلاش اوپک برای دفاع از این بازار نفت توضیح دهند.[۴۱] گفتنی است روز ١٧ مردادماه سال‏ جاری نیز وزیران نفت امارات متحده عربی، ونزوئلا و الجزایر ضمن سفر به تهران با رئیس‏جمهور ایران دیدار و گفت‏وگو کرده بودند.[۴۲]

________________________________________

  • برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این توافق به ضمیمه گزارش اول روزشمار ٢٠/٤/١٣٦٣ مراجعه شود.
    • درزمینه این بیانیه نظامی، خبر مستقلی در منابع عراقی نیامده و فقط خبرگزاری فرانسه آن را مخابره کرده است


منابع و مآخذ روزشمار 1363/06/24

  1. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٨٠، ٢٥/٦/١٣٦٣، صص ٢ و ٣، منامه - خبرگزاری فرانسه، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  2. سند شماره ٣١٣٥٠١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  3. سند شماره ٣١٣٥٠٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری آبادان به اداره‌کل سیاسی و انتظامی استانداری خوزستان، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  4. سند شماره ٣٥٨٤٨٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  5. سند شماره ٣١٣٥١٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری آبادان به اداره‌کل سیاسی و انتظامی استانداری خوزستان، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  6. سند شماره ٣١٣٥٠٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  7. سند شماره ٣٥٨٤٨٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  8. سند شماره ٣٥٨٤١٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات سپاه شاهین‌دژ به طرح و عملیات منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  9. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، بولتن نوبه‏ای اطلاعاتی، ٢/٧/١٣٦٣، ص٦.
  10. سند شماره ٣٥٨٥٢٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از پایگاه پیرانشهر به ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  11. سند شماره ٤٢٠٢٦٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان به ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٨/٦/١٣٦٣.
  12. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، بولتن نوبه‏ای اطلاعاتی، ٢/٧/١٣٦٣، ص١٧.
  13. سند شماره ٣٥٨٥٥٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه مهاباد به ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  14. سند شماره ٣٥٨٤١١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از عملیات سپاه نقده به طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  15. سند شماره ٣٥٨٥٢٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از پایگاه پیرانشهر به فرماندهی ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٩.
  17. روزنامه کیهان، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٣.
  18. روزنامه اطلاعات، ٢٦/٦/١٣٦٣، ص٢.
  19. سند شماره ٨٢١٦٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‏وزیری، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  20. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٦/٦/١٣٦٣، ص١٨، رادیو ایران، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  21. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص١٢.
  22. روزنامه کیهان، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٢.
  23. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٨٠، ٢٥/٦/١٣٦٣، صص ١٠ - ٨، استکهلم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  24. روزنامه اطلاعات، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص١٥.
  25. روزنامه کیهان، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٣.
  26. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٤.
  27. روزنامه اطلاعات، ٢٦/٦/١٣٦٣، ص٢.
  28. روزنامه کیهان، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٢٤.
  29. روزنامه اطلاعات، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص١٦.
  30. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٦/٦/١٣٦٣، ص١٥، رادیو عربستان، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٨٠، ٢٥/٦/١٣٦٣، صص ١٠ - ٨، استکهلم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  32. همان، ص٣٢، رادیو ریاض، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  33. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٦/٦/١٣٦٣، ص١٤، رادیو عربستان سعودی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  34. روزنامه کیهان، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٢٤.
  35. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٨٠، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٣، داکا - خبرگزاری آلمان‌غربی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  36. روزنامه اطلاعات، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص١٦.
  37. روزنامه کیهان، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص١.
  38. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٨٠، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٢٠، رادیو بی‌بی‌سی، ٢٤/٦/١٣٦٣.
  39. روزنامه کیهان، ٢٦/٦/١٣٦٣، ص٣.
  40. روزنامه اطلاعات، ٢٥/٦/١٣٦٣، ص٣.
  41. روزنامه اطلاعات، ٣٠/٤/١٣٦٣، ص٤.
  42. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٠/٥/١٣٦٣، ص٩.