1365.03.10

روزشمار جنگ سال 1365 1365.03.10
نام‌های دیگر	ده خرداد
تاریخ شمسی	1365.03.10
تاریخ میلادی	31 مه 1986
تاریخ قمری	21 رمضان 1406

1360.03.10

1361.03.10

1362.03.10

1363.03.10

1364.03.10

1366.03.10

1367.03.10

گزارش - 1

1. مسئول اطلاعات قرارگاه کربلاي سپاه امروز در جلسه‌اي با حضور فرماندهي نيروي زميني سپاه اقدامات نيروهاي خودی در اجرای جنگ آب در منطقه فاو و تأثیر آن بر دشمن را برای فرمانده نیروی زمینی تشریح کرد. همچنین فرمانده لشکر41 ثارالله(ع) در دیدار با فرمانده نیروی زمینی سپاه ضمن اشاره به اجراي عملیات در محور البحار (فاو)، به‌منظور تجدید روحيه و بهبود روند تكميل سازمان لشکر، خواستار مرخصی برای نیروها و فراهم‌شدن امکان جذب نیروهای مشمول شد. به گفته غلامرضا محرابی مسئول اطلاعات قرارگاه کربلا، در راستای پیشگیری از تک احتمالی عراق در منطقه فاو (محدوده جاده استراتژیک)، نیروهای خودی در روزهای اخیر عملیات دفاع آبی را به اجرا درآوردند. با جاری‌شدن آب زمین‌های حدفاصل خط خودی و دشمن به‌طور کامل زیر آب رفت و حتی آب به برخی مواضع دشمن نفوذ و غافلگیرشان كرد. در نتیجه این آب‌گرفتگی، عراق تا حدودي از نفوذ به مواضع رزمندگان ناامید شد و روز گذشته، سعی کرد نیروهایش را تخلیه کند. رزمندگان با اطلاع از نقل‌وانتقالات دشمن با اجرای آتش توپخانه و شلیک آر.پی.جی تلفات زیادی به آنها وارد کردند. در ادامه عمليات، نيروهاي خودي آب را ازطریق کانالی که از سمت چپ جاده استراتژیک به سمت راست جاده حفر شده، انتقال دادند. محرابي افزود: یک کانال دیگر هم، آب را از رودخانه اروند به نخلستان هدایت می‌کند به‌طوري‌كه در وضعیت مد، نخلستان را آب می‌گیرد. در این حالت نيروها با پمپاژ، آب را به ميان خاکریز بزرگ کنار نخلستان و جاده اول جلوی خط خودی هدایت كردند و درحال‌حاضر اکثر بخش‌هاي این محدوده را آب فراگرفته است. کانال‌های دشمن امکان تخلیه این آب‌ها را ندارد و عراقی‌ها به‌سادگی نمی‌توانند آب‌های جلوی مواضعشان را تخلیه کنند. محرابی همچنین با تأکید بر اینکه خط خودی در داخل محور کارخانه نمک حساس‌تر شده، درباره احتمال نفوذ دشمن هشدار داد و گفت: «دشمن با تانک و زرهی می‌تواند از این محور هجوم بیاورد. تاکنون فعالیت‌های مهندسی زیادی انجام داده ‌است، ازجمله جاده‌هایی را از بالای کارخانه به داخل کارخانه نمک و به‌طرف خط اول کشیده است.» مهدی مبلغ جانشین ستاد نیروی زمینی نيز درباره تأثير اقدامات خودی بر نیرو‌های دشمن اظهار داشت: «به‌علت ناامیدی عراقی‌ها از این منطقه، آنها اكنون به محور ام‌القصر خیلی حساس شده‌اند و طبق گزارشی که دادند، دشمن در این محور بر سرعت کارش افزوده و کانال احداثی خود را به نزدیک میدان مین ما رسانده است.» در خاتمه، علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی، با تأكيد بر انجام اقدامي پیشگیرانه‌ توصیه کرد كه درباره راه‌های جاري‌كردن آب در جلوی خط خودی در کارخانه نمک مطالعه شود. در ادامه دیدار و جلسات فرماندهان، امروز، قاسم سلیمانی فرمانده لشکر41 ثارالله(ع) گزارش عملیات در محور البحار را برای علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه، تشریح کرد. راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ به نقل از قاسم سلیمانی نوشته است: در جریان تک چند شب پیش دشمن در محور البحار، نیروهای بندرعباس (لشکر41 ثارالله(ع)) شرکت داشتند که توانستند در جريان عمليات، 18 نفر از دشمن را به اسارت بگیرند، اما پس از آن، در خط پدافندی 60 مجروح و 4 شهید داده‌اند. سليماني با بیان اینکه نیروهای اين لشکر در محورهای مختلف، ازجمله جبهه هورالعظیم مدت زيادي است كه به مرخصی نرفته‌اند، ضمن درخواست مرخصی برای نیروها و فرصت بازسازی مجدد، خاطرنشان کرد که اگر بتوانیم نیرو‌ها را تا آخر ماه رمضان به مرخصی بفرستیم، قادریم پس از بازگشت آنها 6 گردان برای عملیات آماده کنیم. فرمانده لشكر41 ثارالله(ع)، با اشاره به دراختيارداشتن 1800 نيروي مشمول، کیفیت آموزش در یگان را خوب توصیف کرد و افزود: ما واحد آموزش نظامی خوبی داریم و آموزش خوبی هم می‌دهیم، زيرا در همه عملیات‌ها، کنار هر فرمانده گردان، یک نفر از نیرو‌های آموزش نظامی قرار مي‌دهيم، ازاين‌رو برای به‌کارگیری مشمولین مشکلی نداریم. چون ضابطه‌ خوبی برای به‌کارگیری آنها داریم. نيروهاي آموزشي در همه زمینه‌ها به‌طور فعال و منظم کار می‌کنند.*

گزارش - 2

2. فرمانده لشکر41 ثارالله(ع) ضمن اشاره به تحرکات جدید عراق در منطقه مهران، زمان پیشنهادی خود براي آزادسازی این شهر از اشغال دشمن را اعلام کرد. قاسم سلیمانی فرمانده لشکر41 ثارالله(ع) سپاه پاسداران، با اشاره به نقل‌وانتقالات دشمن در منطقه مهران اظهار داشت: «عراقی‌ها در منطقه مهران و در جلوي خط پدافندی‌ ما، یک گروهان از نیروهای فرسان گذاشته‌اند. اینها [نفوذ می‌کنند و] می‌آیند نیروهای ما را [گروگان] می‌برند.» وي همچنين درباره زمان مناسب برای اجراي عملیات در مهران گفت: «زمان مناسب برای عملیات پنجم و بیستم ماه است.»

گزارش - 3

3. درپي افزایش گزارش‌ها درباره تحرکات ارتش بعثی در منطقه عمومی فاو، امروز، فرماندهی قرارگاه نوح اعلام آماده‌باش کرد. در این دستور حسین علایی به یگان‌های تحت‌امر تصریح كرد: «باتوجه‌به احتمال تک دشمن در منطقه محور فاو ـ ام‌القصر بدین‌وسیله آماده‌باش 50 درصدي ابلاغ می‌گردد و لازم است تا اطلاع ثانوی فرماندهان یگان‌ها در منطقه عملیات حضور داشته باشند.» علایی در ادامه از یگان‌ها خواست تا طرح پیشنهادی برای اجراي پاتک علیه دشمن را به قرارگاه ارسال کنند.

گزارش - 4

4. تهاجم به یک هدف دریایی، بمباران تأسیسات نفتی خارک و بمباران محل تجمع رزمندگان در پیرانشهر از مهم‌ترین اقدامات امروز نیروی هوایی دشمن بود. همچنین قرارگاه نوح از فعالیت شناسایی و گشت‌زنی هوایی عراق در سواحل جنوب‌غربی خور عبدالله و جزیره بوبیان گزارش داد. فرماندهی نیروی دریایی سپاه پاسداران اعلام کرد: ساعت 13:20 امروز، جنگنده‌هاي عراقي به تأسیسات نفتی جزیره خارک حمله كردند. در نتیجه پرتاب 4 بمب به‌وسيله اين هواپيماها، تانکر نفتی شماره 25 دچار آتش‌سوزی شد. همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، صبح امروز، یک نفتکش كه درحال حركت به‌طرف جزیره‌ خارک بود، در 24 مایلی سواحل این جزیره، هدف قرار گرفت. علی فدوی مسئول واحد اطلاعات قرارگاه نوح، امروز درباره 70 روز فعالیت گشت هوایی دشمن که اغلب در منطقه خور عبدالله و سواحل جنوب‌غربی آن و جزیره بوبیان (کویت) انجام شده است، گزارش داد. براساس این گزارش، دشمن بعثی در این دوره، 95 سورتی پرواز در منطقه یادشده داشته که 24 مورد بمباران با پرتاب بشکه‌های انفجاری و بقیه فعالیت‌ها در قالب گشت شناسایی، گشت‌زنی با بالگرد و هواپیماهای پي‌.سي7 و نیز کمک‌رسانی به شناورهای آسیب‌دیده بوده است. همچنين سپاه اشنویه اعلام کرد: هواپيماهاي عراقي به نیروهایی از گردان حضرت رسول(ص) كه در منطقه والفجر پیرانشهر از منطقه لولان و منطقه عملیاتی گلاشن درحال جابه‌جایی بودند، حمله كردند. در نتيجه اين حمله یک نفر از رزمندگان شهید و یک نفر دیگر مجروح شد. درپی این تهاجم، فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق امروز، با صدور اطلاعیه نظامی شماره 2245 مدعی شد كه نیروی دریایی ساعت 1:30 بامداد، یک هدف بزرگ دریایی و ساعت 10:10 صبح، هدف بزرگ دریایی دیگري را در نزدیکی سواحل ایران بمباران كرده است.** شرکت لویدز لندن نیز دراین‌باره تأکید کرد که یک نفتکش لیبریایي به نام هلس پونت اینتر پرایز با ظرفیت 150518 تن در خلیج‌فارس هدف یک راکت قرار گرفت و موتورخانه آن دچار آتش‌سوزی شد.

گزارش - 5

5. درپی عملیات کمین عناصر ضدانقلاب در منطقه عمومی پاوه و مریوان تعدادي رزمنده شهيد يا مجروح شدند. در جریان تعقیب اعضاي منافقین در بانه، تلفاتی به آنها وارد شد. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) نیز با اشاره به همکاری گروه‌های ضدانقلاب با ارتش بعث، درباره احتمال حمله آنها به پایگاه‌هاي رزمندگان هشدار داد. خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران اعلام کرد: در نتيجه اجراي كمين عناصر حزب دمكرات امشب، در محور نودشه - مریوان در حوالی روستای نوین، 2 تن از پاسداران مجروح شدند. از سویی در جریان تعقیب عوامل گروهک منافقین در حوالی منطقه سورکوه و گمو ـ از توابع بانه، 5 نفر از آنها معدوم شدند و 56 رأس قاطر با بار مین ضدتانک به غنیمت نيروهاي خودي درآمد. فرماندار شهرستان بانه نیز اعلام کرد: در کمین گروهان ژاندارمری در اطراف روستای سفیدکمره، رئوف محمود از قضات سازمان كومه‌له كه دارای مدرک لیسانس بوده كشته شد. پس از آن سازمان مزبور در پیامی تهدید کرد که انتقام نامبرده را خواهد گرفت. به گزارش سپاه سردشت، ساعت 21، بین نیروهای پایگاه مهران و افراد ضدانقلاب درگیری رخ داد که تلفاتي نداشت. فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) هشدار داد که امروز، تعداد 120 نفر از اعضای گروهک کومه‌له و 200 نفر از اعضای منافقین (سازمان مجاهدین خلق) با تعدادی از افسران عراقی در روستاي هفت‌تاش تمرکز یافته‌اند و احتمال خطر حمله در مسیر بانه ـ مریوان و پایگاه‌های محدوده آن حوزه وجود دارد. علاوه‌برآن حدود 600 نفر از اعضای کومه‌له، منافقین و جاش‌های عراقی در روستاهای مرزی هفت‌تاش، میشاب بالا و میشاب پايین و سه‌کچله از توابع سقز تجمع کرده‌اند و قصد اجراي عملیات در مناطقی از خاک کردستان را دارند. همچنین برپایه گزارش وزارت اطلاعات، فردي كه حامی مالی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در استان‌های اصفهان و همدان بود شناسایی و دستگیر شد و پس از محاکمه، اموال منقول (5 کیلو طلا و 350 هزار تومان وجه نقد) و اموال غیرمنقول وی توقیف شد.

گزارش - 6

6. رئیس مجلس شورای اسلامی در دیدار با امام خميني درباره دو موضوع رسانه‌ای‌کردن سفر هیئت امریکایی به ایران و صلح با عراق گفت‌وگو کرد. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، در يادداشت‌هاي روزانه خود نوشته است: «صبح، به زیارت امام [خمینی] رفتم. گزارش وضع جبهه‌ها و آمدن هیئت امریکایی را دادم.*** پیشنهاد کردم که برای جلوگیری از پخش خبر توسط آنها به‌گونه‌ای که ما را در موضع دفاعی قرار دهند، خودمان خبر آمدن آنها را ابتدا پخش کنیم. امام موافق نبودند. [همچنین] امام فرمودند طبق گزارش فرمانده سپاه، در جلسه‌ای، جمعی از نمایندگان [مجلس شورای اسلامی] صحبت از مشکلات جنگ کرده و ختم جنگ را مطرح نموده‌اند. از من خواستند که به آنها بگویم ما باید تا آخرین فرد با صدام بجنگیم و صحبت از صلح نکنند.»****

گزارش - 7

7. فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صبح امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی وضعیت کنونی جبهه‌ها، آموزش نظامی، لزوم عزیمت نیروهای مردمی به جبهه‌ها و بهره‌گیری از پتانسیل نیروهای جوان و کارخانجات برای مشارکت بیشتر در امور مرتبط با جنگ، برنامه آینده جنگ و کمک‌های کشورهای عربی به عراق را تشریح کرد. وی تنها راه پیروزی بر ارتش عراق را ادامه جنگ با به‌کارگیری تمام امکانات کشور دانست. محسن رضایی فرمانده کل سپاه، ابتدا جلوگیری از اصلاحات داخلی انقلاب درزمینه‌های مختلف و واداركردن جمهوری اسلامی ایران به تسلیم در مقابل امریکا را ازجمله اهداف قدرت‌های بزرگ براي ایجاد فشارهای سیاسی و اقتصادی و تحمیل جنگ بر ایران برشمرد و با اشاره به اینکه هدف ایران در مرحلة جنگ مقاومتی این بود که دنیا شروط اصلی ما را بپذیرد، گفت: «مرحله جنگ مقاومتي گرچه با شعار سقوط صدام و حزب بعث همراه بود، اما ازآنجایی‌که قدرت‌های بزرگ جهانی و ارتجاع منطقه به خواست برحق ملت ما پاسخ منفی دادند تنها راهی که امروز، برای خاتمه جنگ درپیش روی ما قرار دارد، بسیج کلیه نیروها و امکانات کشور در جبهه‌هاست.» وی با یادآوری اینکه، چهار ماه پيش سپاه در فاو با 150 هزار نیرو در مقابل 700 هزار نیروی ارتش بعث عراق جنگید و به پیروزی درخشان دست یافت، خاطرنشان کرد: «بااین‌حال ما تاکنون تنها از 2 درصد نیروهای مردمی و 12 درصد از امکانات اقتصادی در جنگ استفاده کرده‌ایم و لازم است براساس [گفته] فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) جنگ کاملاً مردمی شود و از کلیه امکانات دولت و مردم برای پیشبرد جنگ استفاده کنیم. در چنین صورتی است كه تکلیف جنگ در سال جاری مشخص خواهد شد.» محسن رضایی در ادامه درباره چگونگی مشارکت گسترده مردم در جنگ و مردمی‌کردن تمام‌عیار جنگ اظهار کرد: «در گذشته از عده قلیلی از مردم در امور جنگ استفاده می‌شد، اما ازاین‌پس، بسیاری از کارهای جنگ ازجمله آموزش نظامی و ساخت انواع سلاح و مهمات جنگی به مردم واگذار خواهد شد و از امکانات وسیع مدارس، مساجد، ادارات، ارگان‌های مختلف، انجمن‌های اسلامی، روحانیون و ائمه جمعه در امر آموزش و اعزام نیرو به جبهه استفاده خواهیم کرد. علاوه‌براین قرار است هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای کشور و کارخانجات ما امسال تولید مهمات و انواع خمپاره‌اندازها را آغاز کنند.» رضايي با ذکر آماری از آغاز این‌گونه فعالیت‌ها افزود: درحال‌حاضر با 500 کارخانه و کارگاه تراشکاری در تهران برای تولید خمپاره قرارداد بسته شده است. فرمانده کل سپاه با اعلام این مطلب که در منطقه‌ای از تهران یک شورای نظامی متشکل از روحانیت، شورای کارگران و اصناف تشکیل شده و این شورا درحال احداث یک پادگان آموزش نظامی است، بر تبدیل جنگ مقاومتي به جنگ هجومی تأکید کرد و با اشاره به اینکه ما در آستانه یک جنگ مردمی تمام‌عیار قرار داریم، تنها راه‌حل جنگ را حضور گسترده و وسیع اقشار مختلف مردم در جبهه‌ها دانست. وی در قسمت دیگري از اين مصاحبه مطبوعاتي با تأکید بر این نکته که امسال، ده‌برابر بیشتر از سال گذشته، نیرو به جبهه‌ها اعزام می‌شود دررابطه‌با وضعیت کنونی جبهه‌های نبرد اظهار داشت: «نیروهای عراقی برای جلوگیری از وقوع عملیات والفجر10 سعی کردند به عملیاتی دست زنند و نبرد را در جایی به‌وجود آورند که خود تعیین‌کننده زمین و زمان آن باشند. عراقی‌ها قبل از عملیات فاو جنگ را به بن‌بست‌رسیده تلقی می‌کردند و فکر نمی‌کردند که با [وجود] استفاده از شبکه‌های جاسوسی بین‌المللی غافلگیر شوند و فاو را به‌راحتی از دست بدهند. اکنون تصور حمله مجدد به مناطق دیگری مثل فاو که برای دشمن قابل‌پیش‌بینی نیست، وحشت زیادی در ارکان حکومتی رژیم بغداد ایجاد کرده است.» رضایی همچنین درخصوص وحدت ارتش و سپاه افزود: «به‌موجب طرحی که در آینده نزدیک به‌مرحله اجرا گذارده خواهد شد در سطح لشکرهای ارتش و سپاه قرارگاه‌های مشترک به‌وجود خواهد آمد و این لشکرها که فرماندهان آن مشترک می‌باشند امر آفند و پدافند جبهه‌ها را برعهده خواهند گرفت.» وی همچنين دررابطه‌با مجاهدین عراقی خاطرنشان کرد که سپاه پاسداران برنامه‌ جدیدی برای همکاری مشترک با مجاهدین مسلمان عراقی براي اجرای جنگ‌های کلاسیک و غیرمنظم در زمان و مکان معینی دارد. فرمانده کل سپاه درباره پیوستن نیروهایی از برخي کشورهای عربی به ارتش عراق با هدف کمک در بازپس‌گیری فاو گفت: «کشورهای عربی تاکنون عمدتاً کمک اقتصادی، سلاح و تجهیزات دراختیار رژیم عراق گذاشته و در مواردی به‌جای این رژیم نفت فروخته‌اند ولیکن نیروی نظامی به عراق اعزام نکرده‌اند. گرچه برخی از کشور‌های عربی تعداد نیروی انسانی و نیروی نظامی به عراق اعزام نموده تا از وجود آنان در جنگ با جمهوری اسلامی استفاده شود.»

گزارش - 8

8. قاسم احمد تقی وزیر نفت عراق، اعلام کرد صادرات نفت این کشور در دو سال آينده، از 5/1 میلیون بشکه در روز به 1/3 میلیون بشکه خواهد رسید. خبرگزاری فرانسه از بغداد به نقل از وزير نفت عراق گفت: «عراق قادر خواهد بود درصورت کار طبیعی بزرگ لوله‌های نفتی خود و بدون احتساب بزرگ لوله نفتی عراق که از سوریه می‌گذرد و درحال‌حاضر از این لوله بهره‌برداری نمی‌شود، روزانه 6 میلیون بشکه نفت صادر کند.» احمد تقی اظهارعقیده کرد که اوپک بایستی در سهمیه صادرات نفت عراق تجدیدنظر کند. وی افزود: «سهمیه عراق درحال‌حاضر 2/1 میلیون بشکه در روز است ***** و عراق خواستار افزایش سهمیه‌اش به‌خاطر احتیاجات مالی می‌باشد.» وزير نفت عراق همچنين یادآور شد به‌تازگي برای افزایش ظرفیت بزرگ لوله نفتی عراق که از خاک ترکیه می‌گذرد، اقداماتی صورت گرفته تا این ظرفیت را از یک‌میلیون بشکه در روز به 5/1 میلیون بشکه در روز و ظرفیت بزرگ لوله نفتی عراق ـ عربستان را از 500 هزار بشکه در روز به 6/1 میلیون بشکه در روز در سال 1987، برسانند. از سوی ديگر، صادرات گاز عراق به کویت به‌زودی پس از تکمیل کار یک بزرگ لوله‌ گاز به ظرفیت 200‌ هزار فوت مکعب در روز آغاز خواهد شد.****** احمد تقی خاطرنشان كرد که قرار است شوروی یک شبکه گازرسانی برای قطب‌های مهم صنعتی خود در عراق ایجاد کند. وی از دادن توضیح بیشتر دراین‌زمینه خودداری کرد، لیکن یادآور شد که سطح همکاری‌های میان عراق و شوروی درزمینه نفتی بسیار عالی‌ است و این امر موجب شده تأسیسات حوزه‌های نفتی عراق در شمال رومیله به‌صورت مدرن درآید. وزیر نفت عراق اظهار امیدواری کرد که قیمت‌های نفت خام در زمستان آینده، به 20 دلار برای هر بشکه افزایش يابد.

گزارش - 9

9. باوجود برخی خصومت‌ها بین واحدهای نیروی دریایی ایران با ناو‌های نیروی دریایی فرانسه، امریکا و انگلیس به‌دليل اقدام ايران به توقیف و بازرسی کشتی‌های تجاری خارجی در خلیج‌فارس و دریای عمان در ماه‌های اخیر، هیچ‌یک از اين کشورها مایل به ایجاد یا تشدید بحران در منطقه خلیج‌فارس نیستند. افزایش فعالیت واحدهای دریایی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج‌فارس و بازرسی کشتی‌های تجاری خارجی مشکوک به حمل کالا برای عراق، كه چند کشتی متعلق به کشورهای امریکا، انگلیس و فرانسه نيز جزو آنها بودند، موجب واکنش‌ مقامات این کشورها شد و بازتاب‌های فراوانی در محافل خبری داشت. برپایه گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از منامه باتوجه‌به تنش‌های اخیر بین یگان‌های شناوری ایران با دیگر کشورها و نیز سابقه‌ اقدامات ایران در برخورد با کشتی‌های تجاری، منابع کشتیرانی اعلام کرده‌اند که از بهار سال 1984 (1363) تاکنون، ایران ضمن جنگ با عراق 120 کشتی خارجی را تعقیب و توقیف کرده است. در این بازرسی‌ها معمولاً اگر کشتی‌ حامل کالاهای نظامی برای عراق نباشد اجازه ادامه مسير به آن داده مي‌شد در غیر این صورت كشتي بايد به‌سمت یکی از بنادر ایران حرکت مي‌كرد. در اکتبر گذشته (مهرماه 1364)، ناوهای فرانسوی به قایق‌های توپ‌دار ایرانی که خارج از تنگه هرمز درحال انجام بازرسی يك كشتي باري فرانسوي به نام ويل دانور بودند نزدیک شدند و عملیات بازرسی ایران از اين کشتی با دخالت ناوهای فرانسوی فیصله یافت. به گفته آسوشیتدپرس یک دیپلمات فرانسوی در خلیج‌فارس بعد از این واقعه در اظهاراتی هشداردهنده اعلام کرد: «فرانسه مصمم است که به توقیف کشتی‌ها ازجانب ایران پایان دهد»، ولی تهران این امر را متوقف نکرده، بلکه هرازگاهی مسئله توقیف کشتی‌ها به مدت کوتاهی اوج می‌گیرد و بعد خاموش می‌شود. در ژانویه گذشته (دی‌ماه 1364)، ایران کشتی پرزیدنت تیلور که پرچم امریکا را داشت در زمانی که ناوهای امریکا در نزدیکی کشتی نبودند، متوقف كرد و موردبازرسی قرار داد. پس از این حادثه واحدهای نیروی دریایی امریکا در منطقه تقویت شدند. در همان ماه، ايران کشتی انگلیسی بربر پرسوس را متوقف كرد، اما واحدهای دریایی انگلیس دخالت نکردند. در تازه‌ترین اقدام، قایق‌های توپ‌دار ایران در سيزدهم ماه مي (23/2/1365)، با رادیو به کشتی پرزیدنت مک کینلی جفت کشتی پرزیدنت تیلور دستور توقف دادند كه بنا به اظهار منابع کشتیرانی خلیج‌فارس یک ناوشکن امریکایی به نام (دیوید- ار- ری) مداخله کرده و ایرانیان عقب نشستند. آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات غربی خاطرنشان کرد كه امریکایی‌ها دوست ندارند مسئله را پراهمیت‌ کنند و بر حرارت آن بیفزایند. درهمین‌حال، یک مقام اجرایی کشتیرانی در دوبی گفت: «ایرانی‌ها احمق نیستند آنها در دو مورد (امریکا و فرانسه) عقب نشستند. فکر نمی‌کنم کسی مایل باشد در وقوع حادثه فجیع‌تری مداخله کند. به ‌نظر می‌رسد که امریکا با فرانسه فقط برای ترساندن ایران وارد عمل شدند تا از فعالیت‌های این کشور علیه کشتی‌ها کم کنند.» آسوشیتدپرس از قول برخي منابع افزود: «ایرانی‌ها معمولاً برای بازرسی از قایق‌های توپ‌دار استفاده می‌کنند. آن دسته از کارکنان کشتیرانی که به مکالمات رادیویی ایرانی‌ها و کشتی‌های تجاری و ناوهای امریکا گوش می‌دهند گزارش داده‌اند که ایرانی‌ها اغلب مؤدب بوده و همانند تاجرین و کاسب‌کارها حرف می‌زنند.» آسوشیتدپرس در ادامه درباره ديدگاه امریکایی‌ها و موضع انگلیسی‌ها آورده است: «بسیاری از جناح‌های مربوطه ازجمله وزارت خارجه امریکا بعد از واقعه کشتی پرزیدنت تیلور تصدیق می‌کنند که ممکن است ایران در چارچوب قوانین جنگی سنتی نیروی دریایی مبنی‌بر توقیف و بازرسی کالاها به مقصد کشور متخاصم عمل کند. دولت انگلیس به ناخداهای کشتی‌‌های تجاری توصیه کرده در مقابل ایرانی‌ها مقاومت نکنند و دررابطه‌با واقعه کشتی بربرپرسوس نیز از راه‌های دیپلماتیک اعتراضی ننمود. برخی مقامات کشتیرانی معتقدند که ایرانی‌ها به‌طور اتفاقی کشتی‌ها را موردبازرسی قرار می‌دهند، لیکن برخی دیگر می‌گویند که این آزار و اذیت از تحریکات سیاسی نشئت می‌گیرد.» خبرگزاری مذكور در پايان، مواضع مقامات ایران در تقابل با دخالت کشتی‌های خارجی را به نقل از رئیس‌جمهور و رئیس مجلس ايران بدين شرح منعکس كرده است: «[آيت‌الله] علی خامنه‌ای رئیس‌جمهوری ایران، گفته است تهران هرگونه حضور تجاوزکارانه امریکا در خلیج‌فارس را به‌عنوان جنگ در نظر می‌گیرد و هاشمی‌ رفسنجانی رئیس مجلس ایران، اظهار داشته امریکا از قدرت ایران باخبر است. ... نیروهای وفادار حاضرند خود را برای جمهوری اسلامی در اطراف جهان قربانی کنند.»*******

گزارش - 10

10. وزیر امور خارجه عمان از ادامه جنگ ایران و عراق و احتمال به‌وجودآمدن بحران امنیتی برای کشورش ابراز نگرانی کرد. دو روزنامه قطری و اردنی ضمن هشدار درمورد شعله‌ورشدن آتش جنگ عراق و ایران، خواستار تشکیل اجلاس سران کشورهای اسلامی و ایجاد یک نیروی حافظ صلح شدند. یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان، در گفت‌وگو با مجله المستقبل اظهار داشت كه «علی‌رغم تلاش‌های وسیعی که تاکنون ازسوی کشورهای خلیج‌فارس و سلطان‌نشین عمان برای پایان‌بخشیدن به این جنگ صورت گرفته‌ است فکر نمی‌کند که این جنگ به این زودی‌ها خاتمه یابد.» وی معتقد است به‌علت تضاد منافع بین‌المللی در حل‌وفصل سریع اختلاف‌های ایران و عراق، این جنگ ادامه خواهد یافت. به گزارش خبرگزاری آلمان، علوی با ابراز نگرانی از گسترش دامنه جنگ نفتکش‌ها گفت: عمان کمتر از کشورهای دیگر در معرض آسیب جنگ بوده است، اما وقتی‌که جنگ نفتکش‌ها ادامه داشته باشد جای نگرانی خواهد بود و اين مسئله به ما مرتبط خواهد شد. وی خاطرنشان کرد که جنگ به‌سبب آنکه صاحبان منافع بین‌المللی طرف‌دار حل فوری آن نیستند ادامه دارد و فکر نمی‌کند که جنگ به‌زودی پایان پذیرد و عمان طرف هیچ‌یک از کشورهای دیگر جنگ را نخواهد گرفت، مگر آنکه به‌طور مستقيم در معرض تهدید قرار گیرد. وزير امور خارجه عمان درباره دیدار اخیر جرج بوش معاون رئیس‌جمهور امریکا از عمان، عربستان سعودی و بحرین در ماه آوریل (فروردین‌ماه) تصریح کرد که بوش باوجود ابراز نگرانی از جنگ ایران و عراق، نتوانست برای حل‌ اختلافات موجود میان تهران و بغداد پیشنهاد جدیدی دهد. درهمين‌حال، روزنامه الخلیج (چاپ قطر) در سرمقاله امروز خود خواستار تشکیل اجلاس سران کشورهای اسلامی براي بررسی جنگ ایران و عراق و راه‌های خاتمه‌دادن به آن شد. این روزنامه تأکید كرد که جهان اسلام بایستی به‌اندازه‌ کافی به پايان‌دادن جنگ عراق و ايران اهمیت دهد و تلاش‌ها باید در جهتی انجام گیرد که با انتخاب یک کمیسیون به‌عنوان داور در این جنگ بتوان به این مسئله فیصله داد و سپس یک نیروی اسلامی به‌منظور حفظ صلح تشکیل شود. روزنامه اردنی صوت الشعب نيز درمورد گسترش جنگ میان ایران و عراق به مجامع بين‌المللي هشدار داد و افزود: «آتش این جنگ که درحال شعله‌ورشدن است بایستی در نزدیک‌ترین فرصت خاموش شود.»

گزارش - 11

11. به نوشته روزنامه مليت (چاپ تركيه)، به‌دنبال ضدحملات نیروهای عراقی، افراد حزب دمکرات کردستان عراق منطقه مانگيش را درحالي تخلیه كردند كه تعداد کثیری از نظاميان عراقی را به اسارت خود درآوردند. همچنین در نتیجه دستگیری یکی از رهبران کرد به‌دست نيروهاي امنيتي رژيم بعثي، 20 هزار تن از قبایل جعفری به نیروهای بارزانی پیوستند. روزنامه ملیت (چاپ ترکیه) امروز، به نقل از سخنگوی حزب دمکرات کردستان عراق نوشته است: «نیروهای این حزب هم‌زمان با به اسارت درآوردن رئیس پلیس مانگيش، 31 مأمور دولتی را اسیر کرده‌اند.» به گفته اين سخنگو «[آنها] پیش از عقب‌نشینی از مانگيش در روز شنبه هفته قبل (3/3/1365)، تمام ساختمان‌های دولتی را تخریب کرده‌اند. نیروهای عراقی پس از ورود به منطقه، 4 روستا را به آتش کشیده و حدود 3 هزار تن را به نقاط دیگر کشور تبعید نموده‌اند.»******** روزنامه مليت افزوده است كه نیروهای عراقی گرچه توانسته‌اند جلوي پيشروي پيشمرگان کرد به‌سوی مرز سوریه را بگیرند، اما کردها درحال‌حاضر 12 هزار کیلومترمربع از مناطق شمالی عراق را در کنترل خود داشته و در چند روز آینده نیز از خبرنگاران خارجی براي بازديد از منطقه دعوت به ‌عمل خواهند آورد. دراين‌حال مسعود بارزانی رهبر حزب دمکرات کردستان عراق نیز در یک مصاحبه اعلام كرد: «برای جلوگیری از ریخته‌شدن خون غیرنظامیان، مانگيش را تخلیه کرده‌اند.» بارزانی افزود: «در مقابل احتمال بمباران روستاهای منطقه به‌وسیله 2 گردان و 37 دستگاه تانک و 20 فروند هلیکوپتر جنگی عراق، چاره را در عقب‌نشینی از منطقه دیدند.» روزنامه ملیت با اشاره به اوضاع جبهه نوشته است: نیروهای دولتی عراق که در جنوب و در خلیج بصره (خلیج‌فارس) و در شرق کردستان در منطقه سليمانیه ـ کرکوک با نیروهای ایرانی و در شمال نیز با کردهای تجزیه‌طلب درگیر می‌باشند در روزهای اخیر با استفاده از آرامشی که در جبهه‌های ایرانی برقرار شده‌ است برای تجهیز و آماده‌سازی خود، دست به یک سلسله اقداماتی زدند. از سویی به‌دنبال شکست اخیر بارزانی‌ها و درپی بازداشت طولانی جعفر باسیفکی یکی از رهبران کرد، 20 هزار تن از افراد قبايل جعفری (دوسکووا و رامال) به صفوف بارزانی‌ها پیوستند. با پیوستن این قبايل که در منطقه دهوک صاحب نفوذ زیادی بودند به پیشمرگان، نیروی ضربتی اين حزب قدرت بیشتری یافت. همچنين تعدادی از ترکمن‌های ساکن مناطق شمالی که ازطرف رژیم مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده‌اند، به بارزانی‌ها پیوسته‌اند.

گزارش - 12

12. تلاش حسین پادشاه اردن، برای آشتی بین دولت عراق و سوریه و تأثير آن بر جنگ ايران و عراق همچنان موردتوجه تحلیل‌گران قرار دارد. برخی نتیجه این تلاش‌ها را امیدوارکننده و برخی چشم‌انداز آن را در هاله‌اي از ابهام تفسیر كردند. رادیو بی‌بی‌سی با اشاره به خصومت‌های ریشه‌دار بغداد و دمشق گفت: باوجود این نمایش خصومت‌آمیز بین دو دولت، تحولات زیادی در پس پرده در جریان بوده تا عراق و سوریه را به نام وحدت هرچه بیشتر اعراب به یکدیگر نزدیک کند، زیرا آنچه اردن و سایر کشورهای عرب را نگران می‌کند حمایت سیاسی سوریه از ایران است و حساسیت بر سر این مسئله به‌خصوص از زمان اشغال قسمتی از خاک عراق (منطقه فاو) به‌دست نيروهاي ایران در فوریه گذشته (بهمن‌ماه) تشدید شده ‌است و به همین دليل عربستان سعودی و کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس به‌طور جدي از سوریه خواسته‌اند تا دعوای تاریخی با عراق را فراموش کند. به گفته بی‌بی‌سی «البته خوش‌بینی پادشاه اردن به تلاش‌های میانجیگرانه‌اش******** بی‌دلیل نیست، زیرا اوضاع اقتصادی سوریه صدمه دیده است. از یک طرف، ایران که شدیداً به درآمدهای نفتی نیاز دارد صدور نفت به سوریه را به‌خاطر عقب‌افتادن پرداخت‌هایش قطع کرده، از سوی دیگر ممکن است کمک‌ مالی عربستان به سوریه که سالانه معادل 400 میلیون لیره ‌استرلینگ برآورد شده به مخاطره افتد. مگر آنکه سوریه در سیاست خود تعدیل کند، ضمن آنکه راه برای برگزاری کنفرانس سران عرب که تلاش دارند در آن بر اصل تقدس و تمامیت خاک اعراب تأکید کنند، هموار شود. بااین‌حال طارق عزیز وزیر خارجه عراق، درباره چشم‌انداز اقدامات اردن و دبیرکل جامعه عرب برای برگزاری کنفرانس تصريح كرده برای اینکه [اين] تلاش‌ها در عادی‌کردن روابط عراق و سوریه مثمرثمر واقع شود هنوز راه طولانی درپیش است.» در همین زمينه امروز روزنامه واشنگتن پست نوشت: اگر یک متارکه موقت در بحث و نزاع دنیای عرب صورت گیرد، خود یک اتحاد و پیوستگی را در جهان متفرق عرب ‌نشان خواهد داد، ولي سابقه بد و خونین احزاب بعث رقیب دو کشور در جنگ بر سر قدرت آن‌چنان است که متخصصان و مفسران محتاطانه اظهارنظر می‌کنند که اين آشتي فقط سبب خواهد شد كه جلوي سرعت دودستگي و آشفتگی در جهان عرب گرفته شود. تفسیرهایی که از اوضاع جهان عرب به ‌عمل می‌آید آن‌چنان از روی بدبینی می‌باشد که برخی معتقدند سوریه ممکن است برای عادی‌کردن روابط خود با عراق به‌سختی راضی شود خط لوله نفتی عراق را که از خاک این کشور می‌گذرد بازگشاید، ولي اگر حافظ اسد خط لوله نفتی عراق را باز کند و تدابیر تکنیکی را که عربستان و دیگر کشورهای عربی خلیج‌فارس را خشنود می‌سازد بپذیرید، تصمیم وی فقط به‌دلیل ورشکستگی اقتصادی سوریه است. مقامات رسمی سوریه درعین‌حال که به نیازمندي كشورشان به درآمدهای ارزي حاصل از بازگشايي خط لوله نفتی عراق و دیگر کمک‌های ارزی کشورهای عربی خلیج‌فارس معترف هستند، همچنان بر محفوظ بودن مخالفت‌های سیاسی خود با صدام اصرار دارند. از سوی دیگر، بغداد باتوجه‌به موقعیت جنگ و تحولات فاو، ظاهراً تمایل دارد که با سوریه حتی به یک مصالحه کوچک برسد و امیدوار است که دمشق درنهايت براثر کوشش‌های سیاسی اردن، عربستان و دیگر کشورهای عرب تولیدکننده نفت خلیج‌فارس در سطح وسیع‌تری با بغداد به مصالحه برسد. گرچه عراق با احداث خطوط لوله نفتی جدید، دیگر کمتر به خط لوله نفتی سوریه وابسته است. این روزنامه در ادامه افزود: هر میزان بهبود در روابط بغداد و دمشق مطمئناً واشنگتن و مسکو را که هردو از چشم‌انداز پیروزی ایران در جنگ شش‌ساله نگران هستند، خشنود خواهد کرد. نگراني واشنگتن و مسکو ازاين‌جهت است که توسعه جنگ و گسترش اسلام بنیادگرای تهران در غرب آسيا که احتمالاً از عوارض پیروزی ایران در جنگ خواهد بود منافع آنان را به خطر خواهد انداخت. همچنين باتوجه‌به اينكه تغییری در سیاست‌های ایران پیش‌بینی نمی‌شود، لذا با تغییر احتمالي مواضع و سیاست‌های سوریه، انتظار نمی‌رود که ایران به انجام مذاکره براي خاتمه‌دادن به جنگ وادار شود. از سوي ديگر رسانه‌های عربی این تلاش‌ها را موفقیت‌آمیز توصیف کردند. روزنامه السیاسه (چاپ کویت) نوشت: روابط حزب بعث سوریه با ایران رو به سردی گرايید و نشانه‌های آشکاری در تغییر موضع سوریه درمورد جنگ ایران و عراق دیده می‌شود. این تغییر پیش از دیدار حافظ اسد از اردن آغاز شد و اکنون سوریه می‌کوشد اجلاس سران عرب تشکیل شود.

منابع و مآخذ روزشمار 1365/03/10