1365.07.20

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1365
1365.07.20
نام‌های دیگر بیست مهر
تاریخ شمسی 1365.07.20
تاریخ میلادی 12 اکتبر 1986
تاریخ قمری 7 صفر 1407
1359.07.20
1360.07.20
1361.07.20
1362.07.20
1363.07.20
1364.07.20
1366.07.20



گزارش -375

امروز برادر محسن رضايي فرمانده كل سپاه‌پاسداران انقلاب‌اسلامي در يك مصاحبة تلويزيوني جزئيات عمليات "فتح1" را كه در عمق خاك عراق انجام شد، تشريح كرد. وي طي اين مصاحبه درباره اهميت منطقه "كركوك"، چگونگي حمله نيروهاي خودي به تأسيسات اين شهر، همكاري مردم و گروه‌هاي موجود در شمال عراق با نيروهاي خودي و نتايج عمليات، مطالبي گفت كه در آن آمده‌است: «عملياتي كه اخيراً انجام شد نوع جديدي از عمليات رزمندگان محسوب مي‌شود به‌طوري كه نيروهاي خودي در اين عمليات با نفوذ به عمق 180 كيلومتري عراق، شهر كركوك ـ سومين شهر بزرگ عراق بعد از بغداد و بصره ـ را در محاصره گرفتند. اين عمليات، آغاز عمليات نامنظم در داخل خاك عراق مي‌باشد كه الحمدلله با موفقيت انجام گرفت. كركوك از شهرهاي مهم عراق است كه نفت شمال اين كشور را از طريق لوله‌هاي نفتي تركيه به خارج مي‌فرستد. اين شهر كه يكي از مراكز عظيم پالايش نفت است داراي يك پايگاه هوايي نيز مي‌باشد. در اطراف شهر حدود 40 مقر حفاظتي و 3 مقر تيپ وجود دارد و مركز يكي از هفت سپاه عراق نيز در اين منطقه مستقر است. رزمندگان ما اين منطقه را از شب تا صبح در محاصره خود داشتند و حدود 3هزار گلوله خمپاره 120 ميلي‌متري و ميني‌كاتيوشا بر روي پالايشگاه، پايگاه هوايي و مناطق ديگر اين شهر شليك كردند به‌طوري كه هواپيماها نمي‌توانستند پرواز شناسايي داشته‌باشند. آن‌چنان آتش بي‌سابقه‌اي در آن‌جا اجرا شد كه بيابان‌هاي شهر مملو از افراد ژاندارمري، شهرباني و سازمان امنيت عراق شد. حتي خانه نماينده صدام در اين شهرستان ويران شد و الحمدلله عمليات با موفقيت پايان پذيرفت و براساس اطلاعاتي كه در اختيار داريم، تمام رزمندگان به سلامت به مقرهاي خود بازگشتند.»[۱] برادر رضايي سپس به ذكر جزئيات بيش‌تري از چگونگي اجراي عمليات پرداخت: «رزمندگان بسيجي و پاسدار به همراه نيروهاي كرد عراقي ابتدا جاده‌هاي كركوك ـ بغداد، كركوك ـ موصل، كركوك ـ سليمانيه، كركوك ـ اربيل و جاده‌هاي مواصلاتي ديگر را محاصره نموده و رفت‌وآمد به سمت كركوك را قطع كردند و آن‌گاه به پايگاه‌هاي مشرف به شهر كه در ارتفاعات "دملان" واقع بود حمله و كل پايگاه‌ها را خلع‌سلاح و تسخير نمودند. در اين عمليات تعداد بسياري از نيروهاي عراقي از جمله چندين افسر به هلاكت رسيدند و رزمندگان اسلام با به‌كارگيري سلاح‌هاي سنگين و نيمه‌سنگين غنيمتي در اين ارتفاعات، كليه تأسيسات اقتصادي و نظامي كركوك را زير آتش قرار دادند. رزمندگان اسلام از قبل حدود 40 تُن مهمات به منطقه منتقل‌كرده‌بودند كه همگي مورد استفاده قرارگرفت. اين نقل و انتقالات در عمق خاك دشمن، نشان از اهميت و ويژگي فوق‌العاده اين عمليات است.»[۲] سخن‌گوي ستاد تبليغات جنگ (دكتر خرازي) نيز امروز در گفت‌وگويي با خبرگزاري جمهوري‌اسلامي ضمن سخناني دربارة عمليات "فتح 1"، به آمادگي‌هاي بالقوه نيروهاي داخل عراق براي همكاري با نيروهاي ايراني، اشاره كرد و سپس به تشريح نتايج آن و اهداف اين عمليات پرداخت: «عمليات فتح1 نشان‌دهنده آمادگي‌هاي عيني و بالقوه موجود در داخل خاك عراق بوده و مي‌تواند سرنگوني رژيم صدام را نويد دهد. هدف از اين حركت نوين، پشتيباني جدي و بدون انقطاع از رزمندگان و مبارزين داخل عراق براي برچيدن بساط حزب بعث در عراق است. در اين راستا با توجه به عزم جزم رزمندگان اسلام براي تحصيل پيروزي نهايي، لازم است كه نيروها و مبارزين داخل عراق حركت جدي خود را براي اتحاد و وحدت عمل در مبارزه با رژيم عراق آغاز كنند و فرصت به‌دست آمده را مغتنم بشمارند. اين عمليات كاملاً موفقيت‌آميز بود به نحوي كه رژيم عراق چون با يك حركت غيرمنتظره روبه‌رو شده‌بود، تا 20 ساعت از هرگونه اظهارنظري خودداري كرد. تأسيسات عظيم نفتي كركوك در اين عمليات آسيب كلي ديد و بازسازي آن احتياج به زمان طولاني و سرمايه زيادي دارد.» وي در زمينه ادعاي وزير اطلاعات رژيم عراق كه مصرانه تلاش كرده‌است گستردگي عمليات "فتح1" را انكار كند، گفت: «رژيم عراق اگر در ادعاي خود صادق است، خبرنگاران خارجي را براي بازديد از تأسيسات عظيم نفتي كركوك به آن‌جا برده و نشان دهد كه آيا تأسيسات نفت، گاز، واحدهاي بهره‌برداري، مخازن عظيم نفت و ديگر واحدهاي اين تأسيسات سالم هستند يا نه.»[۳]

گزارش -376

صدام امروز كليه فرماندهان مناطق حزب بعث و اعضاي شوراي فرماندهي عراق را به يك نشست فوق‌العاده فراخواند. گزارش راديو بغداد حاكي است كه در اين نشست چهارساعته، هيئت وزيران و استانداران استان‌هاي كردنشين (كركوك، اربيل، موصل، دهوك و سليمانيه) شركت داشتند. راديو بغداد در بخش خبري بعدازظهر امروز خود بدون اشاره به نگراني فزاينده صدام از عمليات "فتح1"، تنها به ذكر مطالبي دربارة روابط خارجي عراق پرداخت و اعلام كرد كه در اين نشست چهارساعته، "عزت ابراهيم الدوري" نايب رئيس شوراي فرماندهي و طارق عزيز وزير امورخارجه عراق به ترتيب دربارة سفر به چند كشور آفريقايي و موضع‌گيري شوراي امنيت سازمان ملل و سازمان كنفرانس‌اسلامي در خصوص جنگ ايران و عراق، گزارش دادند.[۴] در ادامة اين جلسه، فرمانده حزب بعث عراق از موضع كشورهايي كه در مجمع عمومي سازمان ملل خواستار پايان جنگ ايران و عراق شده‌بودند و از كشورهاي عرب به‌ويژه كشورهاي عضو كميته هفت‌گانه اتحاديه عرب و دبيركل اين اتحاديه قدرداني كرد. قطع‌نامه شماره 588 نيز مورد قبول و تأييد صدام‌حسين قرارگرفت.[۵]

گزارش -377

به گزارش راديو كلن، "لطيف جاسم" وزير اطلاعات عراق تلويحاً پذيرفت كه در حمله به كركوك، كردهاي معارض عراقي با نيروهاي ايراني به‌طور مشترك عمل كرده‌اند. وي اعلام كرد كه كردهاي تروريست از 20 سال پيش وجود داشته‌اند و در هر نقطه از كردستان عراق گه‌گاه گلوله‌اي از تفنگ‌هايشان خارج مي‌شود، اما هم‌اكنون مقامات ايران اين اقدامات را به حساب خود مي‌گذارند. وي افزود: «پيشروي ايرانيان نيز چيزي بيش از يك پيشروي 10 تا 15 كيلومتري در خاك عراق نبوده‌است.»[۶] گفتني است كه تكذيب خسارات وارده به تأسيسات پالايشگاه كركوك به نقل از وزير اطلاعات رژيم عراق، محور اصلي اخبار جنگي روز يكشنبه راديوهاي بيگانه بود.[۷] در اين زمينه روزنامه حريت از قول رئيس پالايشگاه "يومورتاليك" تركيه نوشت كه خط لوله نفتي كه كركوك را به اين پالايشگاه مرتبط مي‌سازد، صدمه نديده و صدور نفت به پالايشگاه ادامه دارد.[۸]

گزارش -378

به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، سازمان مجاهدين خلق اعتراف كرده كه مقر اين سازمان در كركوك، در عمليات "فتح1" منهدم شده‌است. راديوي اين سازمان ـ كه از بغداد برنامه‌هاي خود را پخش مي‌كند ـ در بخش‌هاي خبري امروز خود اعلام كرده‌است كه 10 تن از اعضاي سازمان در جريان انهدام اين مقر كشته‌شده‌اند. اين راديو به نيروهاي "اتحاديه ميهن‌پرستان كرد عراق" (نيروهاي جلال طالباني) نيز به شدت حمله كرده‌است[۹]

گزارش -379

رئيس مجلس شوراي‌اسلامي و فرمانده عالي جنگ (آقاي هاشمي‌رفسنجاني) طي سخناني در جلسه امروز مجلس، از كوشش و فداكاري رزمندگان در عمليات "فتح1" تشكر كرد و پس از تشريح اهميت اين عمليات، اظهار اميدواري كرد كه عمليات "فتح1" باعث درك دنيا از قدرت جمهوري‌اسلامي ايران و اقدام براي حذف صدام از طريق سياسي قبل از عمليات بزرگ آتي نيروهاي خودي، شود. وي در سخنان خود گفت: «ما از رزمندگان اسلام به‌خاطر تحولي كه با تحرك جديد خود در عمليات "فتح1" ايجاد كردند، تشكر مي‌كنيم. ترديدي نيست كه رسانه‌هاي استكباري و حاميان آنان تلاش مي‌كنند تا از اهميت اين عمليات كه براي عراق كوبنده‌است، بكاهند. اين امر در مقطع مناسبي شروع شد زيرا در شرايطي كه رزمندگان ما با جديت در حال آماده شدن براي عمليات سرنوشت‌ساز مي‌باشند، ضرورت داشت كه از داخل عراق هم حركت مناسبي آغاز شود و خوش‌بختانه با همكاري صميمانه‌اي كه بين قرارگاه رمضان و اتحاديه ميهن‌پرستان كردستان به‌وجود آمد، اين تحول شروع شد. اين‌كه بتوان تا عمق حدود 180 كيلومتري خاك عراق ده‌ها قبضه اسلحه سبك و سنگين را انتقال داده و منطقه‌اي به وسعت 100 كيلومتر را به آتش كشيد، با ادعاي سلطة اطلاعاتي عراق بر تمامي خاك اين كشور، سازگار نيست. نفوذ اين تعداد رزمنده به درون عراق در شرايطي كه عمليات احتياج به غافل‌گيري كامل داشت، براي ما اميدواركننده است و جالب اين‌كه نيروهاي رزمنده ما هيچ‌گونه صدمه‌اي نيز نديدند، يعني ما هيچ‌گونه تلفات جاني غير از چند مجروح در اين عمليات نداشتيم و اين كار بسيار چشم‌گيري است كه در آن وسعت انجام شد. ما از تخريب سرمايه‌هاي عراق خوش‌حال نيستيم ولي از اين‌كه در اين مقطع ضربه‌اي به ماشين جنگي عراق بزنيم، خوش‌حال هستيم.» وي در خاتمه تأكيد كرد: «به مجامع بين‌المللي هم بار ديگر اعلام مي‌كنيم از هياهوهاي تبليغاتي كه شانتاژ بين‌المللي است دست بردارند. به‌جاي اين‌كه شانتاژ تبليغاتي كنيد، بياييد و بنشينيد با ما حرف بزنيد و راه تنبيه متجاوز را مشخص كنيد و مردم منطقه را از شرّ اين متجاوز راحت نماييد. اميدواريم با اين حركتي كه رزمندگان ما كردند، دنيا بفهمد و به ابعاد قدرت جمهوري‌اسلامي پي ببرد و با حذف صدام و نجات ملت عراق، ما را از شروع يك عمليات وسيعي كه حتماً تلفات زيادي به دنبال خواهد داشت، باز دارد.»[۱۰]

گزارش -380

آقاي محسن رفيق‌دوست وزير سپاه‌پاسداران كه از روز چهارشنبه در سوريه به‌سر مي‌برد، امروز در ديدار با رئيس‌جمهور سوريه، دربارة روابط دو كشور، تحولات جنگ، عمليات اخير نيروهاي ايراني در كركوك با وي گفت‌وگو كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، در اين ديدار حافظ اسد از نتايج نبردها و پيروزي‌هاي اخير جمهوري‌اسلامي ايران ابراز خوشنودي كرد و تحركات سياسي و ارتباط وسيع ايران با كشورهاي جهان خاصه كشورهاي همسايه را ستود. حافظ اسد ضمن حمايت همه‌جانبه از جمهوري‌اسلامي ايران، گفت: «ما همواره از روند گسترده توسعه روابط بين دو كشور راضي و خشنود بوده و پيوسته بر ضرورت تماس‌ها و مشورت‌هاي مستمر بين يكديگر تأكيد داريم.» حافظ اسد از رفيق‌دوست خواست كه سلام گرم و برادرانه وي را به آقاي خامنه‌اي رياست‌جمهوري كشورمان، ابلاغ نمايد. رفيق‌دوست نيز در اين ملاقات ضمن ابلاغ سلام گرم جناب آقاي خامنه‌اي، اوضاع جبهه‌هاي جنگ، عمليات نيروهاي خودي، تحولات سياسي منطقه و سير روابط جمهوري اسلامي با كشورهاي همسايه را به اطلاع حافظ اسد رساند. در اين ديدار وزير سپاه‌پاسداران در خصوص اوضاع جبهه‌ها، ضمن تشريح نتايج پيروزي‌هاي عظيم سپاهيان اسلام در منطقه فاو، مهران و كركوك، گفت: «ضربه مهلكي كه به ارتش رو به زوال صدام در فاو وارد شد آن‌چنان عظيم بود كه نتايج آن در مهران و ديگر نقاط تجلي يافت.» وي افزود: «عمليات كركوك كه در نوع خود بي‌نظير بوده است علاوه بر نمايش وسعت و اهميت، نقش نيروهاي مبارز عراقي عليه صدام، توان و ورزيدگي نيروهاي عمل‌كننده را نيز نشان داد.» رفيق‌دوست پس از تشريح نتايج عمليات فتح1، با اشاره به اين‌كه عراق اجراي اين عمليات را تكذيب كرده‌است، گفت: «اين شيوه هميشگي رژيم عراق است. با توجه به فاصله 150 كيلومتري كركوك از منطقه جنگي، چرا رژيم عراق براي اثبات ادعاهاي خود، از بردن خبرنگاران به آن منطقه امتناع مي‌كند؟» در اين ملاقات همچنين نتايج تماس‌هاي بين جمهوري‌اسلامي و چند كشور همسايه بيان شد.[۱۱]

گزارش -381

عمليات "فتح1" بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي خبري جهان و منطقه داشته‌است؛ در اين‌جا بخشي از مطالب امروز خبرگزاري‌ها را در اين باره، نقل مي‌كنيم: خبرگزاري رويتر ضمن ايذايي خواندن عمليات "فتح1"، تأخير عراق در تكذيب حمله ايران را مورد بررسي قرارداد. به گزارش اين خبرگزاري، ديپلمات‌ها مي‌گويند واكنش دير هنگام عراق نشان مي‌دهد كه در كركوك (واقع در 240 كيلومتري شمال بغداد) عملياتي انجام شده‌است. ديپلمات‌ها اين عمليات را يكي از سلسله عمليات‌هاي ايران براي آزمودن قدرت نيروهاي عراقي در طول مرز 1180 كيلومتري بين دو كشور و نگاه داشتن آنها در اضطراب يك حمله عظيم و گسترده مي‌دانند.[۱۲] يونايتدپرس: «ايران در اجلاس اوپك در ماه آگوست گذشته متعهد شده‌بود صدور نفت عراق را با اقدام نظامي متوقف نمايد و با حمله به كركوك، به اين تعهد جامه عمل پوشانيده‌است… تحليل‌گران غربي ترديد دارند كه كماندوهاي ايران بتوانند چنان عميق در خاك عراق رخنه كرده‌باشند. آنها معتقدند حمله به تأسيسات كركوك ممكن است توسط چريك‌هاي كرد عراق كه به‌وسيله كماندوهاي ايراني تجهيز و حمايت مي‌شوند، صورت گرفته‌باشد. چريك‌هاي كرد كه خواهان خودمختاري در شمال عراق هستند، سال‌ها در اين منطقه فعال بوده و معمولاً در فصل پاييز بر شدت حملات خود عليه نيروهاي دولتي عراق مي‌افزايند.»[۱۳] خبرگزاري فرانسه: «راديو تهران اعلام كرد كه در پي عمليات "فتح1" عليه تأسيسات نفتي و استراتژيك كركوك، فرودگاه اين شهر روز شنبه بر روي رفت‌وآمدهاي هوايي بسته شد. راديو تهران در برنامه اخبار شام‌گاهي خود افزود كه تعداد زيادي از تأسيسات منطقه كركوك كه طي گلوله‌باران جمعه شب آتش گرفته‌بودند، همچنان در حال سوختن هستند. راديو تهران سپس گفت واحدهاي عراقي كه درصدد جلوگيري از اين عمليات بودند، بلافاصله محاصره شده و تعداد زيادي از آنها كشته و تعداد ديگري مجروح و اسير شدند. نيروهاي عراقي همچنين طي اين عمليات يك هلي‌كوپتر را از دست دادند.»[۱۴] راديو بي.بي.سي: «به گفتة مقامات ايران، تاكتيك جديد آنها اين است كه نيروهاي خود را تحت حمايت پاسداران انقلاب و چريك‌هاي كرد مخالف دولت عراق، در حملات به‌كار برند. بنا به اظهار آنها، حمله بزرگي در جمعه شب گذشته به تأسيسات نفتي كركوك عراق كه در حدود 100 كيلومتري مرز دو كشور مي‌باشد، انجام گرفته‌است. در اين حمله ضايعات فراواني به بار آمده‌است.»[۱۵] به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، روزنامه‌هاي منطقه نيز واكنش‌هاي مختلفي در اين باره از خود نشان داده‌اند. روزنامه‌هاي امروز كويت ضمن رد بيانيه‌هاي ايران مبني‌بر حمله به تأسيسات نفتي كركوك، اين حمله را حمله‌اي خيالي ناميدند و نوشتند: «عراق ادعاي ايران را مبني‌بر نابود ساختن تأسيسات نفتي كركوك تكذيب كرد.» نيز: «عراق ادعاي ايران را در مورد حمله به تأسيسات شهر كركوك به تمسخر گرفته و آن را تلاشي مذبوحانه جهت بالا بردن روحيه ايرانيان توصيف نمود.»[۱۶] مطبوعات تركيه نيز اخبار مربوط به عمليات "فتح1" را به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي و ديگر خبرگزاري‌هاي جهان به چاپ رساندند. بيش‌ترين بخش اخبار روزنامه‌هاي امروز تركيه به گزارش‌هاي خبرگزاري جمهوري اسلامي در مورد پيروزي‌هاي اخير نيروهاي خودي در منطقه كركوك، اختصاص يافته‌بود و به دنبال آن، اطلاعيه وزارت اطلاعات رژيم عراق مبني‌بر تكذيب اقدامات اخير نيروهاي ايران، درج شده‌بود. در اين ميان روزنامه "حريت" با اشاره به تلاش‌هاي مسئولان و مقامات تركيه براي به‌دست آوردن اطلاعات بيش‌تر در مورد عمليات نيروهاي ايراني، به نقل از مسئولان شركت "بوتاش" (شركت گاز و نفت تركيه) نوشت: «هيچ‌گونه خسارتي به خطوط نفت خام عراق به تركيه وارد نيامده و پمپاژ نفت همچنان ادامه دارد.» روزنامه "گون آيدين" نيز ضمن انتشار اخبار جنگ، به نقل از مسعود ايلماز سخن‌گوي دولت تركيه نوشت: «دولت اين كشور تحولات اخير جبهه‌هاي جنگ ايران و عراق را به‌دقت و با نگراني تعقيب مي‌كند و معتقد است كه روند جديد جنگ نه تنها صلح منطقه‌اي بلكه صلح جهاني را نيز به مخاطره انداخته‌است.» ايلماز همچنين گفته‌است: «جريان نفت عراق به تركيه از طريق خط لوله همچنان ادامه دارد و به اين خط خسارتي وارد نيامده‌است.»[۱۷] روزنامه پاكستاني "مسلم" نيز خبر اين عمليات را به نقل از منابع جمهوري‌اسلامي ايران منتشر كرد و تحت عنوان "حمله جديد ايران آغاز شد"، نوشت: «ايران اعلام كرد كه پريشب طي عملياتي در داخل خاك عراق پالايشگاه نفت كركوك را كه روزانه 30 هزار بشكه نفت توليد مي‌كرد، نابود كرده و در نتيجه 50 درصد از توليد نفت اين پالايشگاه قطع شده‌است. همچنين در اين عمليات يك مركز توليد برق و سه سكوي پرتاب موشك زمين به هوا نيز منهدم شده‌است. حمله جديد ايران، "فتح1" نام دارد كه توسط نيروهاي ايران تحت نظر سپاه‌پاسداران و با كمك نيروهاي اتحاديه ميهن‌پرستان كردستان عراق انجام شد. براساس گزارش ايران، اين حمله ثابت مي‌كند كه نيروهاي ايران سلاح‌هاي سنگين را تا عمق خاك عراق منتقل كرده‌اند. هدف از اين عمليات علاوه بر ضربه زدن به ضدانقلابيون ايراني مستقر در داخل خاك عراق، پاسخ به حملات اخير عراق به مراكز نفتي و اقتصادي ايران نيز بوده‌است. اين عمليات راه‌هاي تازه‌اي براي همكاري ايران با كردهاي عراقي گشوده است.»[۱۸] راديو و تلويزيون ليبي در برنامه‌هاي خبري شنبه شب گذشته خود گزارش دادند كه نيروهاي ايراني روز شنبه طي عملياتي با نام "فتح1" تأسيسات نفتي عظيم شهر كركوك واقع در شمال عراق را منهدم كردند. راديو و تلويزيون ليبي به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي افزودند: «در اين عمليات كه جمعه شب توسط پاسداران انقلاب‌اسلامي و انقلابيون كرد انجام شد، تأسيسات نفتي شهر كركوك مورد هدف قرارگرفت. اين عمليات در پاسخ به حملات عراق به مناطق مسكوني ايران صورت پذيرفت.» رسانه‌هاي جمعي ليبي همچنين به نقل از راديو تهران گفتند: «"عمليات فتح1" منجر به انهدام نيروگاه توليد برق كركوك شد كه بخشي از مراكز اقتصادي و غيرنظامي عراق از اين نيروگاه تغذيه مي‌شوند. در جريان اين عمليات همچنين سه پايگاه تجمع نيروهاي عراق منهدم شد.»[۱۹] خبرگزاري جمهوري‌اسلامي همچنين گزارش داد كه عمليات "فتح1" انعكاس نسبتاً وسيعي در روزنامه‌هاي عمده امريكا داشته‌است. اين روزنامه‌ها تأكيد كردند كه عمليات اخير ايران ظاهراً آغاز يك‌سري تهاجمات چريكي جهت آماده ساختن زمينه براي حمله نهايي به عراق مي‌باشد.[۲۰] روزنامه "نيويورك تايمز" ضمن نقل اخبار عمليات "فتح1" نوشت: «در صورتي‌كه گزارش‌هاي ايران صحت داشته باشد، اين حمله ضربة شديد به توليدات نفتي عراق و همچنين بر روحية عراقي‌ها وارد آورده‌است.» اين روزنامه با اشاره به تكذيب اين عمليات در بيانيه‌هاي عراق، افزود: «تجربه نشان داده كه توصيف كلي حملاتي كه از جانب ايران گزارش مي‌شود، معمولاً صحيح‌تر از بيانيه‌هاي عراقي است.»[۲۱]

گزارش -382

هواپيماهاي عراقي امروز مجتمع صنايع اصفهان و پالايشگاه شيراز را بمباران كردند و خسارات بسياري به اين دو مركز اقتصادي وارد آوردند. سپاه ناحيه اصفهان در اين باره گزارش داد: در ساعت 14 امروز مجتمع صنايع اصفهان كه زير نظر سازمان صنايع دفاع وابسته به وزارت دفاع جمهوري‌اسلامي مي‌باشد و در جنوب اين شهر (نزديك زرين‌شهر) واقع است، به‌وسيله شش فروند هواپيماي ميراژ دشمن بمباران شد كه طي آن 13 تن شهيد و 10 تن مجروح شدند. بنابر اظهار شاهدان عيني، در اين حمله دو فروند از هواپيماهاي عراق در ارتفاع 15 هزارپا به فريب پدافندهاي ضدهوايي پرداخته و چهار فروند ديگر به‌منظور هدف‌گيري مواضع، در ارتفاع 150 پايي پرواز مي‌كردند. بمب‌هاي پرتاب شده، از نوع مدرن‌ترين بمب‌هاي فرانسوي است كه 750 پوند وزن دارد. نزديك به 12 سال است كه يك شركت سوئدي براي راه‌اندازي اين مجتمع فعاليت كرده و قرار بود در آينده نزديك اين مركز فعاليت توليدي خود را شروع كند.[۲۲] يادآوري مي‌شود كه سفير عراق در سوئد اخيراً تعدادي از شركت‌هاي سوئدي را كه با ايران همكاري مي‌كنند، تهديد كرده‌بود. تلويزيون بغداد ضمن پخش تصاويري از حمله هواپيماهاي عراقي، ادعا كرد كه اين تصاوير مربوط به حمله امروز ميراژها به اصفهان مي‌باشند.[۲۳] همچنين امروز چهار فروند از هواپيماهاي دشمن قسمت‌هاي عمده‌اي از پالايشگاه شيراز را بمباران كردند. بر اثر اين حمله، بخش‌هاي برج اتمسفر، تصفيه نفت خام، تأمين‌كننده آب و برق و بخار مورد نياز پالايشگاه و چند انبار آسيب ديد و بيش از 30 تن از كاركنان اين پالايشگاه مجروح شدند.[۲۴] بر اثر آسيب‌هاي وارده، پالايشگاه فعلاً از مدار فعاليت خارج گرديده‌است.[۲۵]

گزارش -383

به گزارش قرارگاه سپاه يكم كربلا، دشمن امروز در دو نوبت و هر بار با شش هواپيما پل‌هاي احداث‌شده روي اروندرود را هدف قرارداد كه در اين حملات، مقرهاي جهادسازندگي واقع در نزديكي پل‌ها مورد اصابت قرار گرفتند اما هيچ‌گونه تلفات مالي و جاني در بر نداشت و خسارتي نيز به پل‌ها وارد نيامد.[۲۶]

گزارش -384

خبرگزاري آسوشيتدپرس به نقل از منابع كشتي‌راني گزارش داد كه هواپيماهاي عراقي يك نفت‌كش يوناني به نام "فاروشيب ال" را كه حامل نفت ايران بود، در آب‌هاي خليج‌فارس با يك موشك "اگزوسه" مورد حمله قرار دادند. اين حمله خسارات جاني در بر نداشت.[۲۷] نفت‌كش يوناني در حدود 80 كيلومتري جنوب جزيره خارك هدف قرارگرفت.[۲۸] گفتني است كه اين كشتي دوشنبه گذشته نيز هدف واقع شده‌بود كه برخي از خدمة آن مجروح شده و در ايران تحت مداوا قرار گرفته‌بودند.

گزارش -385

در ادامه حملات نيروهاي ضدانقلاب، پايگاه "كورلر پايين" در حومه اروميه مورد حمله چته‌هاي حزب منحله دمكرات قرارگرفت و سقوط كرد. در اين حمله، 7 تن از پرسنل اين پايگاه شهيد و 10 تن به اسارت در آمدند. كليه تجهيزات پايگاه را نيز ضدانقلاب به آتش كشيد.[۲۹] درباره تلفات نيروهاي خودي در درگيري با گروه‌هاي ضدانقلاب، حجت‌الاسلام "حسني" امام‌جمعه اروميه گفت: «طي يك ماه گذشته 320 تن از رزمندگان در جريان حملات ضدانقلابيون به پايگاه‌ها و مقرهاي رزمندگان اسلام در منطقه، شهيد، زخمي و يا به اسارت گروهك‌ها در آمده‌اند.» وي اين سخنان را در سمينار فرماندهان پايگاه‌هاي مقاومت و اعضاي شوراي‌اسلامي آذربايجان‌غربي ايراد كرد. اين سمينار يك روزه تحت عنوان سمينار "لبيك يا امام" پنجشنبه گذشته با شركت بيش از 2000 تن در ورزشگاه تختي اروميه برگزار شد.[۳۰]

گزارش -386

به گزارش سپاه ناحيه كرمان، سومين اعزام بزرگ استان كرمان براي تأمين كادر 500 گردان رزمي، تحت عنوان "وارثان عاشورا" صبح امروز در قالب سه گردان نيروي رزمي تخصصي متشكل از 150 نيروي رزمي، يك گروهان تخصصي جهادسازندگي و 650 نيروي تخصصي مورد نياز يگان‌هاي تابع سپاه ناحيه، عازم جبهه‌ها شدند.[۳۱]

گزارش -387

سرهنگ رزمجو رئيس اداره وظيفه عمومي در مصاحبه‌اي با واحد مركزي خبر، درخصوص اضافه شدن مدت خدمت برخي از پرسنل وظيفه و مجازات جاعلان كارت پايان خدمت، گفت: «مدت خدمت پرسنل وظيفه‌اي كه 24 ماه خدمت سربازي آنان تا آخر امسال به پايان مي‌رسد، حداقل يك‌ماه و حداكثر دو ماه اضافه مي‌شود… جاعليني كه با همكاري افراد ناصالح در بعضي از پادگان‌ها كارت‌هاي پايان خدمت را به سرقت برده و با الصاق عكس و در مقابل اخذ پنج الي شش ميليون ريال به افراد رفاه‌طلب كه خدمت سربازي را انجام نداده‌بودند، تحويل مي‌دادند، شناسايي و دست‌گير شدند و لذا اداره نظام وظيفه براي جلوگيري از اين كار، كارت‌هاي پايان خدمت را كامپيوتري خواهد نمود.»[۳۲]

گزارش -388

دربارة بسيج گسترده نيروي انساني در عراق به منظور مقابله با حمله آتي رزمندگان اسلام، قرارگاه عمليات جنوب امروز به نقل از منابع اطلاعاتي داخل عراق گزارش داد كه تعداد 100هزار دانش‌آموز و دانشجو از اهالي استان‌هاي صلاح‌الدين، قادسيه، بصره و بغداد، بعد از طي دوره‌هاي مختلف نظامي و سياسي، به شهرهاي خود بازگشته‌اند تا هنگام حمله نهايي نيروهاي جمهوري‌اسلامي، به جبهه‌هاي نبرد اعزام شوند. اين عده داراي كارت‌هاي شناسايي رزمي با كد تخصصي عملياتي هستند.[۳۳] در اين باره روزنامه "فيگارو" گزارشي به قلم فرستاده ويژه‌اش به عراق تحت عنوان "عراق و غيرنظامي‌ها در جنگ"، منتشر كرد كه در آن آمده‌است: «صدام‌حسين بيش از يك ميليون نظامي را با احتساب ارتش خلقي دراختيار دارد، در حالي كه ايران با جمعيتي بيش‌تر فقط يك ميليون و 200 هزار نفر را براي جنگ و با اجراي خدمت نظام وظيفه بسيج كرده‌است. اكثر مردان در عراق ره‌سپار جبهه‌ها شده و زنان تنها مانده‌اند. مردم در خلوت، بيزاري و خستگي خود را از جنگ حتي به خارجيان بازگو مي‌كنند … بغداد كه نقشه‌هاي عمراني بزرگي در آن به مورد اجرا گذاشته شده، كافي است تا يك موشك ايراني بر روي آن بيفتد تا همه چيز تغيير كند.»[۳۴]

گزارش -389

روزنامه نيويورك تايمز امروز در گزارشي از بغداد، وضعيت خطوط دفاعي پيچيدة عراق و كارايي آن را در برابر حمله آتي ايران، چنين تشريح كرده‌است: «متخصصين نظامي غرب كه تصاوير ماهواره‌اي را مشاهده مي‌كنند، معتقد هستند كه خطوط دفاعي عراق در طول جبهه‌هاي حدوداً 1200 كيلومتري ايران از لحاظ نظامي بسيار مؤثر مي‌باشد به‌طوري كه در منطقه عملياتي سپاه سوم عراق كه در شرق و شمال بصره مستقر است، با سنگرهاي مستحكم بتوني، تانك‌هاي آمادة آتش و ديگر تداركات كه توسط شبكه‌اي از جاده‌ها، مراكز ارتباطي و تداركاتي مورد استفاده نيروهاي واكنش سريع با هم مرتبط هستند، حمايت مي‌شود. علاوه بر آن، درياچه‌اي مصنوعي به طول حدود 29 كيلومتر و عرض 1800 متر در شمال و شرق بصره به منظور سدكردن نيروهاي مهاجم ايجاد شده‌است. با وجوداين، بسياري از مفسرين نظامي از جمله افسران عراقي، اين "سپر دفاعي" را غيرقابل نفوذ نمي‌دانند. برخي مفسرين نظامي ديگر معتقدند در صورتي كه ايران تهاجم بزرگ خود را آغاز كند، احتمالاً قادر خواهد بود در نقطه‌اي از اين خط دفاعي نفوذ كرده و ممكن است بار ديگر بخشي از خاك عراق را هرچند كوچك باشد تصرف نمايد، اما اين امر از لحاظ رواني براي عراق سنگين خواهد بود. درك دليل اين امر، كليد درك اين جنگ شش‌ساله مي‌باشد.»[۳۵]

گزارش -390

"حسين العقالي" نماينده دائمي امارات متحده عربي در سازمان ملل در مصاحبه‌اي با روزنامه الاتحاد گفت: «با توجه به اين‌كه طرفين جنگ تا اندازه‌اي اعتماد خود را به دبيركل سازمان ملل نشان داده‌اند و در برخي زمينه‌ها به طرح هشت ماده‌اي وي پاسخ گفته‌اند و نيز با توجه به اين كه در مرحله فعلي مي‌بايست كليه تلاش‌ها با هماهنگي شوراي امنيت صورت پذيرد، تقاضا شد تا دبيركل تلاش‌هاي خود را در اين زمينه افزايش داده و تا آن‌جايي كه ممكن باشد، از ديدگاه‌هاي طرفين آگاه شود، سپس در خارج از برنامه شوراي امنيت و در مورد حل مسالمت‌آميز اين جنگ، براساس قراردادهاي بين‌المللي اقدام نمايد.»[۳۶] از سوي ديگر، "يعقوب الكندي" مديركل اداره اتباع خارجي وزارت امورخارجه امارات در "ابوظبي" با "جون كريك"، مدير بخش جزيره‌العرب وزارت امورخارجه امريكا در خصوص تلاش‌هاي جاري امارات به‌عنوان رئيس دوره‌اي كنوني شوراي امنيت براي يافتن راه‌حلي به‌منظور پايان دادن به جنگ خليج‌فارس، به تبادل نظر پرداخت. به گزارش خبرگزاري امارات، الكندي در اين ملاقات ضمن ابلاغ مراتب نگراني دولت متبوع خود از ادامه جنگ عراق و ايران، خواستار تلاش جدي‌تر دولت امريكا و متحدان غربي‌اش براي خاتمه دادن به اين جنگ شد.[۳۷] در حالي كه كشورهاي عربي و خصوصاً شيوخ خليج‌فارس از امريكا تلاش جدي‌تري را براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق انتظار دارند، "ورنون والترز" نماينده امريكا در سازمان ملل در مصاحبه‌اي اعلام كرد كه امريكا نمي‌تواند ايران را مجبور به توقف جنگ كند. وي سپس افزود: «اگر امريكا مي‌توانست جنگ را متوقف كند، در آن ترديد نمي‌كرد. هرگونه مداخله نظامي امريكا در منطقه خليج‌فارس براي خاتمه دادن به اين جنگ، موجب محكوم شدن امريكا از سوي جامعه بين‌المللي خواهد شد، مانند آنچه كه در پي حمله هوايي امريكا به ليبي روي داد.»[۳۸]

گزارش -391

جوليو آندره‌ئوتي"، وزيرخارجه ايتاليا امروز در كنفرانس "ژيومانسو" كه با شركت تعدادي از شخصيت‌هاي سياسي، علمي و بين‌المللي در شهر ريميني ايتاليا برگزار شد، در خصوص مواضع ايتاليا در جنگ ايران و عراق گفت كه اين كشور در نظر دارد پس از عضويت در شوراي امنيت سازمان ملل، پيشنهاد جديدي را براي خاتمه جنگ بين ايران و عراق مطرح كند.[۳۹] خبرگزاري كويت پس از اعلام اين خبر، به نقل از منابع دولت ايتاليا افزود: «پيشنهادهاي ايتاليا براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق كه جزئيات كامل آن فاش نشده‌است، اكنون تحت بررسي است.» به گزارش اين خبرگزاري، "جوليو آندره‌ئوتي" قبلاً نيز بر لزوم تهيه يك طرح عملي در شوراي امنيت جهت خاتمه دادن به جنگ خليج‌فارس، تأكيد كرده‌بود. گفتني است كه ايتاليا روز پيش رسماً با رأي مجمع عمومي سازمان ملل براي عضويت در شوراي امنيت و جايگزيني با يكي از اعضاي غيردائمي اين شورا، انتخاب شد.[۴۰]

گزارش -392

آقاي صادق خلخالي نماينده مجلس شوراي‌اسلامي در نطق پيش از دستور خود به منتقدان استمرار جنگ بعد از فتح خرمشهر، حمله كرد و گفت: «آنهايي كه اين روزها مي‌گويند جنگ در خرمشهر تمام شده و ديگر احتياج به جنگ ديگري نداريم، اگر در جنگ حضرت امام اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) و در جنگ جمل و صفين بودند، همين اعتراض را به حضرت امير(عليه‌السلام) داشتند؟» وي به مقايسه وضعيت خرمشهر در قبل از جنگ با بعد از آن پرداخت و افزود: «فتح خرمشهر يعني به‌دست آوردن پل سالم خرمشهر، تلگراف و تلفن و آب و برق خرمشهر، سكنه 600 هزار نفري خرمشهر، اسكله سالم خرمشهر، به‌دست آوردن انبارهاي پر از اجناس اين شهر. ما كي خرمشهر را به‌دست آورديم كه شما مي‌گوييد؟! آيا با فتح خرمشهر مسئله جنگ تمام شد؟ خرمشهر را ما آن موقع به‌دست مي‌آوريم كه ديگر در زير توپ‌هاي سنگين عراقي‌ها نباشد. ما نه تنها خرمشهر را به‌دست نياورديم بلكه آبادان را هم به روي آن خرج كرديم. مردم آواره و سرگردان شدند. … يك تل خاك را مي‌توان فتح خرمشهر ناميد!؟ خرمشهري در كار نبود، حالا هم خونين‌شهر است. اكنون سكنه خرمشهر در مناطق دورافتاده ايران با مشكلات فراواني زندگي مي‌كنند. ان‌شاءالله ما خرمشهري را به‌دست مي‌آوريم كه در آن‌جا مردم خرمشهر بتوانند با آزادي در رفاه و آسايش زندگي كنند.»[۴۱]

گزارش -393

به نوشته "صوت‌البحرين" (ماه‌نامه عربي‌زبان چاپ لندن)، دو تن از علماي بحريني كه در جنگ عليه رژيم عراق شركت داشتند، در جبهه‌هاي جنگ ايران به شهادت رسيده‌اند. اين ماه‌نامه در شماره اخير خود، اين دو تن را "موسي‌جعفر شيخ‌خليفه" و "علي‌الحداد" معرفي كرده‌است.[۴۲]

گزارش -394

به گزارش يونايتدپرس از ريكياويك ايسلند، سران امريكا و شوروي يكديگر را در به شكست انجاميدن مذاكراتشان مقصر دانستند. به گزارش اين خبرگزاري، "گورباچف" رهبر شوروي با مورد سرزنش قرار دادن "ريگان" گفت: «رئيس‌جمهور امريكا به هيچ‌وجه حاضر نشد در رابطه با جنگ ستارگان سازشي انجام دهد و اين امر به شكست اجلاس منجر شد.» همچنين ريگان كه در يك پايگاه نظامي امريكايي در ريكياويك سخن مي‌گفت، گورباچف را در بي‌نتيجه شدن اجلاس مقصر دانست و افزود: «شوروي‌ها حاضر به معامله نشدند، آنها مي‌خواستند ما را از آزمايشات جدي در پروژه دفاع استراتژيك (جنگ ستارگان) به مدت ده سال محروم كنند.»[۴۳] ( ضميمه دارد).  ضميمه خبر شماره 394 گورباچف در مصاحبه مطبوعاتي خود گفت: «رئيس‌جمهور امريكا با دست‌هايي خالي به ريكياويك آمده‌بود و هيچ پيشنهاد جديدي كه به امضاي قراردادهايي در زمينه كنترل تسليحاتي منجر گردد، ارائه نكرد. اين يك شكست بود، در حالي‌كه همه شرايط براي دست‌يابي به نتايج مثبت آماده‌بود. رئيس‌جمهور امريكا مرتباً اصرار مي‌ورزيد كه كشورش بايد نه تنها حق انجام تحقيقات آزمايشگاهي را داشته‌باشد، بلكه اين آزمايشات را به سطح فضاي كيهاني نيز بكشاند. طرف امريكايي ما در اجلاس هيچ چيز جديدي براي ارائه كردن نداشت.» گورباچف همچنين با اعلام اين‌كه تلاش خود را براي دست‌يابي به راه‌حل‌هاي ضروري ادامه خواهد داد، گفت: «دو طرف در رابطه با كاهش سلاح‌هاي استراتژيك دوربرد به‌مقدار 50% و به‌مدت سه سال، همچنين كاهش موشك‌هاي هسته‌اي ميان‌برد در اروپا و بالاخره توقف احداث و استقرار موشك‌هاي برد كوتاه شوروي در آسيا، به توافق‌هاي اصولي دست يافته‌اند ولي در رابطه با جنگ ستارگان هيچ پيشرفتي حاصل نشد.» گورباچف افزود: «ما پيشنهاد كرديم كه تا ده‌سال آينده انجام آزمايشات در فضاي كيهاني ممنوع اعلام شود، ولي ريگان به‌طور كامل پيشنهاد ما را رد كرد. امريكايي‌ها تصور مي‌كنند از طريق فضا مي‌توانند به برتري نظامي دست يابند. يك‌بار يك رئيس‌جمهور امريكا گفته بود كشوري كه بتواند فضا را تسخير كند، جهان را به‌دست آورده‌است. متأسفانه اين طرز تفكر هنوز غالب است. امريكا هنوز فكر مي‌كند، همان قدرتي را دارد كه بعد از پايان جنگ جهاني داشت و تصور مي‌كند اتحاد شوروي نيز به همان ضعيفي سال‌هاي بعد از جنگ است.» رهبر شوروي در خاتمه كنفرانس مطبوعاتي خود گفت: «دست‌يابي به انواع و اقسام سلاح‌هاي مربوط به پروژه جنگ ستارگان، عملي و امكان‌پذير است ولي اين اقدام بدون شك به مرحله جديد و خطرناكي از مسابقه تسليحاتي ختم خواهد شد. به‌نظر من ريگان در ابراز عقايدش آزاد نبود و تحت فشار جدي از جانب مجتمع نظامي ـ صنعتي ايالات‌متحده قرار داشت و دارد. متأسفانه طرف امريكايي ما در ظرف دو روز گذشته هيچ چيز جديدي ارائه نكرد. مذاكرات قبلي ما در ژنو بي‌ثمر ماند و با كمال تأسف بايد اعلام كرد كه نتوانستيم مسابقات تسليحاتي را متوقف سازيم. اما هنوز هم مي‌توان كاري كرد، ما هنوز آماده‌ايم تا به حرف‌هاي آنها گوش دهيم. ما منتظر پاسخ مثبت آنها به پيشنهادات شوروي هستيم.» ريگان رئيس‌جمهور امريكا نيز در نطق كوتاهي در پايگاه نظامي امريكا در نزديكي شهر ريكياويك گفت: «ما به اين‌جا آمديم تا در راه پيش‌برد صلح گام نهيم. ما بهترين پيشنهادهاي ممكن در زمينه كنترل تسليحاتي را كه تا كنون تاريخ شاهد آن بوده، ارائه كرديم اما دبيركل، گورباچف همه آنها را رد كرد. البته مذاكرات ما براي حل و فصل برخي از اختلافات مثبت بود و ما به تلاش‌هاي خود ادامه خواهيم داد. شوروي‌ها كساني بودند كه حاضر به معامله نشدند. اين‌بار نيز آنها چهره واقعي خود را نشان دادند. شوروي‌ها مي‌خواستند ما را از حق طبيعي خود در رابطه با انجام آزمايشات جدي در زمينه پروژه ابتكار دفاع استراتژيك (جنگ ستارگان) به‌مدت ده‌سال محروم كنند، ولي اين امر امكان‌پذير نيست و در آينده نيز نخواهد بود.» در همين حال، "جورج شولتز" وزير امورخارجه امريكا در يك كنفرانس مطبوعاتي در ريكياويك گفت: «ايالات متحده بسيار متأسف است كه مذاكرات شبانه رهبران درباره كاهش سلاح‌هاي استراتژيك ميان‌برد، به‌خاطر مسئله "جنگ ستارگان" با شكست روبه‌رو شد. برنامه اتحاد شوروي، شكست پروژه جنگ ستارگان بود ولي ريگان به‌طور جدي در مقابل آنها ايستاد و به‌هيچ‌وجه سازش نكرد.» وي افزود: پروژه ابتكار دفاع استراتژيك، براي ما بسيار حياتي است و به‌نظر ما اين پروژه، سپري است كه از آزادي محافظت خواهد كرد… ريگان و گورباچف به‌جز در زمينه كنترل تسليحاتي، درباره حقوق‌بشر، بحران‌هاي منطقه‌اي و مسائل حاد جهاني نيز مذاكره كردند. علي‌رغم مشكلات و اختلافات موجود، ثابت شد كه دو طرف مي‌توانند دور يك ميز قرار گيرند و بدون شك اين مذاكرات در آينده نيز ادامه خواهد يافت.[۴۴]



منابع و مآخذ روزشمار 1365/07/20

  1. ↑ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 20/7/1365، ص7.
  2. ↑ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 21/7/1365، ص7.
  3. ↑ پيشين، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  4. ↑ مأخذ شماره 2، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  5. ↑ سند شماره 23953، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات ستاد مركزي سپاه، "گزارش روزانه" ص3، به نقل از سماجا، 24/7/1365.
  6. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 21/7/1365، ص4، راديو كلن، 20/7/1365.
  7. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 207، 21/7/1365، ص5.
  8. ↑ پيشين، ص‌ص 3 و 11، خبرگزاري فرانسه، 20/7/1365.
  9. ↑ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 23/7/1365، ص2.
  10. ↑ اداره كل تندنويسي مجلس شوراي‌اسلامي، "روزنامة رسمي" (مشروح مذاكرات جلسه علني مجلس)، جلسة 324، 20/7/1365، ص‌ص20 و 21.
  11. ↑ روزنامة كيهان، 21/7/1365، ص2، دمشق، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  12. ↑ مأخذ شماره 7، ص‌ص 8 و 9، بحرين، خبرگزاري رويتر، 20/7/1365.
  13. ↑ مأخذ شماره 7، ص 17، خبرگزاري يونايتدپرس.
  14. ↑ مأخذ شماره 7، ص13، خبرگزاري فرانسه.
  15. ↑ مأخذ شماره 7، ص14، راديو لندن، 20/7/1365.
  16. ↑ مأخذ شماره 7، ص12.
  17. ↑ مأخذ شماره 7، ص10، روزنامه‌هاي "حريت" و "گون آيدين".
  18. ↑ مأخذ شماره 7، ص15، روزنامه "مسلم".
  19. ↑ روزنامه كيهان، 20/7/1365، ص18، راديو و تلويزيون ليبي.
  20. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 209، 23/7/1365، ص3.
  21. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 208، 21/7/1365، ص4.
  22. ↑ سند شماره 23892 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فرمانده ناحيه اصفهان‌، 21/7/1365.
  23. ↑ واحد سياسي دفتر تبليغات اسلامي حوزة علميه قم، "گزارش"، نشريه شماره 37، 2/8/1365.
  24. ↑ سند شماره 226121 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي سپاه، 23/7/1365، ص8.
  25. ↑ مأخذ شماره 23، همان.
  26. ↑ سند شماره 122609 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: طرح و عمليات سپاه يكم، "گزارش روزانه خيبر و فاو"، 20/7/1365.
  27. ↑ روزنامة اطلاعات، 21/7/1365، آسوشيتدپرس از منامه.
  28. ↑ مأخذ شماره 24، ص10، به نقل از منابع كشتي‌راني.
  29. ↑ سند شماره 23917 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه چهارم حمزه سيدالشهدا، "گزارش خبري شهرهاي اروميه، اشنويه،مهاباد، بوكان و بانه"، 23/7/1365.
  30. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 213، 27/7/1365، ص27.
  31. ↑ سند شماره 87866 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرمانده سپاه ناحيه كرمان، "آمار اعزاميان وارثان عاشورا از ناحيه كرمان"، 20/7/1365.
  32. ↑ روزنامة اطلاعات، 20/7/1365، ص2.
  33. ↑ سند شماره 126442، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: پايگاه 973 خرمشهر، 26/7/1365.
  34. ↑ مأخذ شماره 20، ص‌ص5 و 17.
  35. ↑ مأخذ شماره 21، 22/7/1365، ص9.
  36. ↑ مأخذ شماره 7، 22/7/1365، ص4.
  37. ↑ روزنامة رسالت، 22/7/1365، ص12، خبرگزاري امارات.
  38. ↑ روزنامة رسالت، 20/7/1365.
  39. ↑ مأخذ شماره 37، رم، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  40. ↑ مأخذ شماره 20، ص17، رم، خبرگزاري كويت، 22/7/1365.
  41. ↑ مأخذ شماره 10، ص20.
  42. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 204، 18/7/1365، ص32، لندن، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، 17/7/1365، به نقل از ماه‌نامه "صوت البحرين"، چاپ لندن.
  43. ↑ روزنامة كيهان، 21/7/1365، ص‌ص،1و20، يونايتدپرس.
  44. ↑ ـ پيشين.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1365.07.20&oldid=3001»