1365.07.27

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1365
1365.07.27
نام‌های دیگر بیست و هفت مهر
تاریخ شمسی 1365.07.27
تاریخ میلادی 19 اکتبر 1986
تاریخ قمری 14 صفر 1407



گزارش -492

در جلسه امروز قرارگاه نيروي زميني سپاه، بحث آماده‌سازي عمليات بزرگ آينده ادامه يافت. از جمله مقررات جديد تردد در منطقه عملياتي تصويب شد و دستور تشكيل گردان ويژه موشكي و تأسيس كميته پي‌گيري عمليات‌هاي فريب صادر گرديد. به منظور حفاظت اطلاعاتي منطقه عملياتي غدير و جلوگيري از حساس شدن دشمن به اين منطقه، دستورالعملي براي استفاده از مسيرهاي جفير و حسينيه جهت تردد به منطقه شلمچه به يگان‌ها ابلاغ شد. در اين دستورالعمل استفاده از جاده اهواز ـ خرمشهر براي تردد به كلي ممنوع اعلام شد.[۱] فرمانده نيروي زميني سپاه نيز امروز به منطقه يك ثارالله دستور تشكيل سريع گردان ويژه موشكي را با هماهنگي توپخانه نيروي زميني سپاه ابلاغ كرد تا اين يگان آماده شود در عمليات آتي مأموريت‌هاي محوله را با موفقيت انجام دهد.[۲] در جلسه امروز نيروي زميني همچنين در كنار بحث عمليات اصلي، درباره طرح‌هاي فريب گفت‌وگو شد و به منظور پي‌گيري طرح‌هاي فريب مقرر گرديد كه كميته‌اي با عنوان كميته فريب تأسيس شود. در ادامه جلسه نيز مناطق مناسب براي عمليات فريب از جمله فاو، جزيره مجنون و چزابه و توان لازم براي اجراي هر يك از اين عمليات‌ها مورد بحث قرارگرفت و در نهايت اقدام براي آماده‌سازي اجراي عمليات فريب در مناطق فاو و چزابه تصويب شد.[۳]

گزارش -493

مراقبت خودي از تحركات دشمن در سراسر خطوط پدافندي و جبهه‌هاي نبرد، نتايج زير را به بار آورده‌است: دشمن در منطقه فاو از جمله ساحل خورعبدالله و جاده ام‌القصر فعاليت‌هاي مهندسي (تحكيم مواضع، احداث خاكريز و جاده) خود را گسترش داده‌است و بر نيروهاي زرهي خود افزوده‌است.[۴] همچنين در منطقه غرب جفير اقدامات شناسايي دشمن مشاهده شده‌است.[۵] در جبهه مياني، دشمن نيروهاي گشتي ـ شناسايي به خطوط نيروهاي خودي فرستاده است و اقدام به تقويت و جابه‌جايي بعضي از يگان‌هاي در خط و پروازهاي شناسايي كرده‌است.[۶] گزارش قرارگاه رمضان از منطقه شمال عراق حاكي است كه دشمن 6 لشكر و 4 تيپ گارد رياست‌جمهوري را در منطقه خانقين مستقر كرده‌است.[۷] طبق گزارش قرارگاه نجف، دشمن به خاطر احساس خطر در منطقه شمال‌غرب، تلاش زيادي براي آگاهي از اوضاع اين منطقه دارد. به ويژه ارتباطات مخابراتي را تحت كنترل دارد و فركانس‌هاي دشمن در اين منطقه به طور بي‌سابقه‌اي فعال شده‌است.[۸] همچنين تردد نيروهاي دشمن از جنوب به شمال منطقه مندلي افزايش يافته‌است.[۹] علاوه براين، به گزارش يگان جنگ الكترونيك ستاد ناحيه خاتم، در پي تخريب بخشي از تأسيسات نفتي شمال عراق در جريان عمليات فتح1، رژيم عراق با احتمال نفوذ تيم‌هاي ايراني به داخل عراق براي اجراي عمليات‌هاي تخريبي همزمان با عمليات بزرگ آتي، اقدامات مراقبتي خود را تشديد كرده‌است و به اين منظور در گاراژها و ترمينال‌هاي مسافربري، مخصوصاً بغداد، افرادي را گمارده است تا اشخاصي كه حالات و حركات مشكوك دارند، تعقيب و بازجويي كنند.[۱۰]

گزارش -494

فرمانده نيروي هوايي عراق امروز در مصاحبه‌اي با خبرگزاري عراق به تعداد حملات عراق به جزيره خارك، اهداف اين حملات و پيامدهاي آن اشاره كرد. اين مصاحبه كه از راديو صوت‌الجماهير پخش شد، چنين است: فرمانده نيروي هوايي و پدافند هوايي گفت: «ضربات نابودكننده‌اي كه به جزيره خارك وارد آمده‌است از سوي خلبانان نيروي هوايي ما و بر اساس يك طرح دقيق براي انهدام تأسيسات نفتي اين جزيره از جمله سكوهاي انتقال نفت اجرا شده‌است.» وي گفت: اين طرح طي مراحلي و در زمان‌بندي‌هاي مشخص اجرا شده‌است و به انهدام مطلوب انجاميده‌است طوري كه دشمن نتوانسته‌است از درآمد نفت خود به اندازه مطلوب استفاده كند و اين مسئله بار اضافي بر مشكلات و تنگناهاي اقتصادي ايران است. فرمانده نيروي هوايي افزود: تعداد ضرباتي كه نيروي هوايي ما تا هفدهم ماه جاري (25 مهرماه) به جزيره خارك وارد آورده‌است بالغ بر 241 ضربه مي‌شود كه براي تعمير آن تأسيسات به زمان زياد و پول‌هاي هنگفت نياز است. وي اضافه كرد: ضربات آينده ما بر ديگر تأسيسات اقتصادي دشمن با قوت بيشتر و ويراني وسيع‌تر خواهد بود تا پيروزي سرنوشت‌ساز به دست توانمند رهبر صدام حسين تحقق يابد. وي در پايان مصاحبه خود گفت: اقدامات متهورانه نيروي هوايي ما نشانه قدرت و اقتدار ارتش عراق در زمينه‌هاي مختلف است و اين مسئله را دوست و دشمن تأييد مي‌كنند.[۱۱]

گزارش -495

فرماندهي كل نيروهاي نظامي عراق در اطلاعيه نظامي شماره 2409 خود ادعا كرد كه بر اثر حمله توپخانه‌هاي دوربرد ايران به قصبه "خورمال" و مجتمع مسكوني "كنارو" سه منزل مسكوني ويران شده‌است.[۱۲]

گزارش -496

ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران در اطلاعيه شماره 2630 خود اعلام كرد كه ناوگان نيروي دريايي ارتش جمهوري‌اسلامي، در ادامه عمليات بازرسي كشتي‌هاي مشكوك به حمل بار براي عراق در منطقه خليج‌فارس، امروز علاوه بر كنترل تردد كشتي‌هاي خارجي در محدوده تنگه هرمز، يك كشتي تجاري را كه از 23 مهرماه كالاهايش تحت بازبيني و بازرسي قرارگرفته‌بود، ترخيص و تا آبراه‌هاي بين‌المللي اسكورت و هدايت كرد.[۱۳]

گزارش -497

استفاده از سيستم‌ دفاعي مخصوص روي نفت‌كش‌هاي ايراني در نشريه اقتصادي ميد (چاپ لندن) چنين تشريح شده‌است: «سيستم دفاعي مخصوصي روي سه نفت‌كش ايراني ـ كه در مسير پايانه نفتي خارك و جزيره لارك تردد مي‌كنند ـ نصب شده‌است. اين سيستم دفاعي نتيجه تجربيات به دست آمده در جنگ مالويناس (فالكند) بين انگلستان و آرژانتين است، توسط شركت "ديفنس آناليت" به ايران ارائه شده‌است و تا كنون يكي از اين نفت‌كش‌ها يك بار از سيستم دفاعي خود به طور موفقيت‌آميزي استفاده كرده‌است. اين سيستم شامل يك رادار دوطرفه است كه با روش‌هاي مختلف، موشك شليك شده به طرف خود را از مسير منحرف مي‌كند.[۱۴]

گزارش -498

اقدامات گروه‌هاي معارض عراقي عليه نيروهاي رژيم عراق امروز نيز ادامه يافت. به گزارش معاونت اطلاعات سپاه پنجم رمضان، رزمندگان كرد بارزاني (حزب دمكرات كردستان عراق) از ساعت 6 صبح امروز جاده عماديه ـ دهوك را تصرف كردند و يك گردان ارتش عراق را تا 40 درصد منهدم كردند. در اين حمله چند فرمانده گردان عراقي كشته شدند و افرادي از اين گردان به اسارت نيروهاي بارزاني درآمدند.[۱۵] همچنين گروهي ديگر از پيشمرگان بارزاني جاده ترانزيتي عراق ـ تركيه را در خاك عراق مسدود كردند و چندين كاميون و تانكر حامل سوخت را به آتش كشيدند.[۱۶] معاونت اطلاعات سپاه پنجم رمضان در گزارش ديگري آورده‌است: «گروهي از پيشمرگان مسلمان كرد به نام "پيشمرگان ابوذر" طي عملياتي در منطقه دهوك به پنج پايگاه رژيم عراق حمله كردند و تعداد زيادي از نيروهاي دشمن را كشتند. لاشه دو خودرو و يك زره‌پوش نيز در منطقه باقي مانده‌است. اين پيشمرگان همچنين با حمله به يك خودرو نظامي حامل 11 سرباز عراقي، آن را منهدم كردند و يكي از سربازان را اسير نمودند.»[۱۷] به گزارش قرارگاه رمضان، پيشمرگان حزب‌الله كرد عراق در منطقه شيروان به مازين در شمال عراق، با حمله به مقر يك گروهان ازنيروهاي بعثي آن را تصرف كردند. در اين عمليات كه سه ساعت طول كشيد تعداد زيادي از نيروهاي دشمن كشته شدند و مقدار بسياري سلاح سبك و سنگين به غنيمت پيشمرگان درآمد.[۱۸]

گزارش -499

گروه گشتي تيپ انصارالرسول سپاه موفق شد در اطراف ارتفاع بيزل (بين پاوه و جوانرود) سه نفر از نيروهاي حزب منحله دمكرات كردستان را دستگير كند. به همراه اين افراد چند سلاح و مقداري اسناد نيز به دست آمد.[۱۹] از سوي ديگر، طبق اعلام اداره اطلاعات سپاه‌پاسداران، عبدالرحمن قاسملو سركرده حزب دمكرات كردستان، چند روز قبل در حال ورود به دفتر كارش مورد هجوم دو تن از محافظين قرارمي‌گيرد كه وي خود را به داخل دفتر پرتاب مي‌كند. از وضعيت وي اطلاعي به دست نيامده‌است.[۲۰] نيروهاي جلال طالباني (اتحاديه ميهني كردستان) ده تن از افراد سازمان مجاهدين خلق (منافقين) را دستگير و زنداني كردند. سران منافقين در تلاش زيادي براي آزاد كردن افرادشان هستند.[۲۱]

گزارش -500

ستاد سپاه ناحيه خوزستان امروز طي نامه‌اي به ستاد مركزي سپاه اعلام كرد كه در پي اعزام‌هاي متوالي از اين ناحيه در يك ماه اخير، كليه يگان‌هاي تابعه اين ستاد در حد ضرورت از نيروي انساني تأمين شده‌اند. لذا در ماه جاري از اين ناحيه نيرو اعزام نخواهد شد.[۲۲]

گزارش -501

عدم توجه سازمان‌هاي بين‌المللي به حقوق ايران و جهت گيري تلاش آنها براي نجات رژيم صدام، تا كنون اقدامات ميانجي‌گرانه اين سازمان‌ها را با شكست مواجه كرده‌است. به دنبال درخواست كميته صلح سازمان كنفرانس اسلامي از اعضا براي برگزاري اجلاس جهت بررسي آخرين تحولات جنگ ايران و عراق، دبيرخانه سازمان كنفرانس اسلامي در جده اعلام كرد كه اين سازمان هنوز پاسخ دعوت رئيس‌جمهوري گامبيا را ـ كه در آن از اعضاي كميته اسلامي ميانجي در جنگ ايران و عراق درخواست تشكيل جلسه كرده‌بود، دريافت نكرده‌است.[۲۳] در اين حال راديو بغداد گزارش داد كه دبيركل شوراي همكاري خليج‌(فارس)، پاسخ مثبت عراق را به كوشش‌هاي كشورهاي عضو شورا براي متوقف ساختن جنگ ستود. وي در مصاحبه الاتحاد گفت كه به مصلحت ايران و يا هر دولت ديگري در خليج(فارس) نيست كه اين منطقه يكي از كانون‌هاي نزاع باشد.[۲۴]

گزارش -502

مواضع كشورهاي عربي در قبال جنگ، در بيانيه شوراي وزيران امورخارجه عرب ـ كه در پايان هشتاد و هشتمين اجلاس اين شورا در تونس صادر شد ـ درج شده‌است. در اين بيانيه از جنگ ايران و عراق، به دليل خطرهايي كه براي امت عرب به دليل احتمال گسترش آن در پي دارد، به عنوان مهم‌ترين مشكلات اعراب ياد شده‌است و با ذكر مخالفت قاطع شوراي وزيران امورخارجه عرب با اشغال بخشي از سرزمين عربي عراق، بر لزوم پايان دادن به آن طبق اساسنامه سازمان ملل و جامعه عرب تأكيد شده‌است.[۲۵] در اجلاس مذكور احمد طالب ابراهيمي (وزير خارجه الجزاير) كه رياست آن را به عهده داشت، در سخناني جنگ ايران و عراق را مايه نگراني و ناراحتي دائمي خواند و گفت همان‌گونه كه آغاز آن تأسف‌انگيز بود، ادامه آن نيز تأسف‌انگيز است. وي افزود: عمليات جنگي ميان ايران و عراق بايد متوقف شود و دو كشور بايد راه مذاكرات را بگشايند … امروز وظيفه ماست كه از تمامي كساني كه صلح را در اين منطقه پيشنهاد مي‌كنند، حمايت كنيم.[۲۶] وزير خارجه الجزاير تأكيد كرد كه با هرگونه چشم‌پوشي در مورد سرزمين‌هاي عراق مخالفيم.[۲۷] نخست‌وزير اردن (زيدالرفاهي) نيز در مصاحبه با تلويزيون كويت گفت: «در جنگ ايران و عراق موضع اردن با كويت منطبق است.» خبرگزاري عراق كه اين خبر را گزارش كرده‌است به نقل از زيدالرفاهي افزود: «بايد از اقدامات صلح‌جويانه عراق حمايت شود و حكام ايران تحت فشار قرار گيرند تا قانع شوند كه در اين جنگ نمي‌توانند پيروز شوند زيرا با همه امت عربي روبه‌رو خواهند شد.[۲۸]

گزارش -503

سران دو كشور امريكا و شوروي در اجلاس ريكياويك كه در نيمه دوم ماه جاري برگزار گرديد در بيانيه مشتركي خواستار پايان جنگ ايران و عراق شدند و مقرر شد كارشناسان امريكايي و شوروي در آينده موضوع جلوگيري از صدور سلاح به ايران را تا زماني كه اين كشور به ادامه جنگ اصرار ورزد، پي‌گيري نمايند. در همين زمينه وزير جنگ امريكا از چين خواسته است از ارسال سلاح به ايران خصوصاً جنگنده و موشك‌هاي زمين به زمين خودداري كند.[۲۹]

گزارش -504

پاپ ژان پل دوم رهبر كاتوليك‌هاي جهان، امروز هنگام دريافت استوارنامه سلمان غفاري سفير جديد جمهوري‌اسلامي ايران در واتيكان، در سخناني با اشاره به جنگ ايران و عراق، توصيه كرد كه ايران اختلافات خود را با عراق از طريق مسالمت‌آميز حل كند. وي ضمن ابراز همدردي با مصائب ايران كه در نتيجه اين جنگ متحمل شده‌است، گفت: جز از طريق صلح و صداقت نمي‌توان مظالم را ريشه‌كن كرد.[۳۰]

گزارش -505

وزير دفاع فرانسه بر اجراي تعهداتش در مورد عراق تأكيد كرد. وي در يك كنفرانس مطبوعاتي در رياض گفت: «فرانسه به ايران تسليحات نمي‌دهد و در آينده نيز قصد اين كار را ندارد … دولت فرانسه به وضوح و به طور رسمي اين مطالب را به نمايندگان دولت ايران كه از پاريس ديدار كردند، گفته‌است.» وي افزود: «ما برعكس، توافق‌نامه‌هاي همكاري با عراق داريم و به تعهدات خود درباره اين توافق‌نامه‌ها احترام مي‌گذاريم.[۳۱]

گزارش -506

اميرعبدالله وليعهد و معاون نخست‌وزير و رئيس گارد ملي عربستان در چارچوب مأموريت خود براي رفع اختلاف بين عراق و سوريه، امروز از دمشق وارد بغداد شد. اميرعبدالله -كه در آخرين كنفرانس سران عرب به عنوان رئيس كميته رفع اختلاف اعراب مشخص گرديد- شب گذشته در دمشق با حافظ اسد براي رفع اختلاف سوريه و عراق مذاكره كرد. به گفته راديو دبي ناظران سياسي در دمشق درباه موفقيت كوشش‌هاي كميته رفع اختلاف اعراب جهت مصالحه بين سوريه و عراق ابراز خوش‌بيني زيادي كرده‌اند.[۳۲]

گزارش -507

اوضاع كنوني و آينده جنگ و زمان و مكان احتمالي عمليات آينده جمهوري‌اسلامي و نگراني رژيم‌هاي عرب مورد بررسي شماره امروز نيويورك‌تايمز قرارگرفته‌است. اين روزنامه مي‌نويسد: «شش سال پس از آغاز جنگ، نيروهاي ايراني آيت‌الله روح‌الله خميني تمامي سرزمين‌هايي را كه ظرف چند هفته آغاز جنگ زير تاخت و تاز نيروهاي عراقي قرارگرفته‌بود، بازپس گرفته‌اند. نيروهاي ايراني در فوريه گذشته (بهمن 1364) از خطوط دفاعي عراق گذشتند و به رغم ضدحمله‌هاي پي‌درپي، در فاو براي خود جاي پايي ايجاد كرده‌اند … اينك شايد جنگ ايران و عراق وارد مرحله حساسي شده‌باشد. بر طبق اطلاعات ماهواره‌هاي امريكايي، ايران حدود 650هزار نفر در امتداد مرز گرد آورده‌است و پاسداران انقلاب نيز اعلام كرده‌اند كه 500 گردان در اختيار دارند. هاشمي‌رفسنجاني نيز اعلام كرده حمله‌اي سرنوشت‌ساز در پيش است. حدس زده مي‌شود كه اعلام حملاتي از جانب ايران به تأسيسات نفتي كركوك حيله‌اي نظامي و هدف آن باشد كه عراق را غافل‌گير و وادار سازد كه قسمتي از نيروهايش را به ديگر نقاط جبهه گسيل دارد.» نيويورك تايمز مي‌افزايد: «هدف حملات ايران در جنوب شهر بصره خواهد بود كه هفته گذشته زير بمباراني شديد قرارگرفت و جايي است كه ايرانيان مي‌توانند يك دولت موقت انقلاب اسلامي برپا سازند. هدف احتمالي ديگر شهر شيعه‌نشين كربلا خواهد بود. برخي كارشناسان نظامي بر اين اعتقادند كه ايران احتمالاً در انتظار باران‌هاي پاييزي خواهد نشست تا زمين را گل‌آلود و پيشروي تانك‌هاي عراقي را متوقف سازد. اين امر به نفع پياده نظام سبك اسلحه ايران خواهد بود كه افرادش آن قدر در تعهد تشيع فرو رفته‌اند كه كفن در دست روانه جبهه‌ها مي‌شوند … عراقي‌ها با وجود برتري تجهيزات نظامي، زميني و هوايي بويژه در ماه‌هاي اخير نتوانسته‌اند در برابر ايرانيان مقاومت كنند.» نيويورك تايمز در پايان اين گزارش مي‌نويسد: «احتمال توفيق ايران در اين جنگ، دولت‌هاي ميانه‌رو عرب را كه از خيزش بنيادگرايي اسلامي بيمناك‌اند، نگران ساخته‌‌است.» اين روزنامه به نقل از يك مقام بلندپايه يكي از كشورهاي طرف‌دار عراق مي‌نويسد: اگر ايراني‌ها به پيشرفتي دست يابند من بسيار بدبين خواهم شد. اين رژيم‌هاي عربي آن قدر شكننده‌اند كه يكي پس از ديگري سقوط خواهند كرد.[۳۳]

گزارش -508

روزنامه كيهان چاپ لندن در شماره امروز خود ادعا كرد: «يك شركت فرانسوي تا پايان سال جاري چندين هزار گلوله توپ 155 ميلي‌متري به ايران صادر خواهد كرد. در پاييز سال گذشته شركت فرانسوي لوش 100 هزار گلوله از انواع مختلف به ايران فروخت. كشور برزيل نيز از طريق ليبي تعداد نامعلومي زره‌پوش به ايران صادر كرد. سوئد نيز قراردادي با جمهوري‌اسلامي منعقد كرده‌است كه به زودي در ايران لاستيك هواپيماي اف-4 توليد خواهد كرد. علاوه بر اين، سه شركت يوناني علناً با ايران داد و ستد دارند و به اين كشور اسلحه و مهمات مي‌فروشند.[۳۴]

گزارش -509

با توجه به حساسيت تركيه در مورد عمليات نيروهاي ايراني در شمال عراق، ژاندارمري جمهوري‌اسلامي گزارش داد: نيروهاي تركيه در منطقه "پامان يورد" در مرز ايران و تركيه، امروز اقدام به برگزاري مانور كردند كه تا پاسي از شب ادامه داشت. در جريان اين مانور فرمانده تيپ و مقامات محلي تركيه با يك هلي‌كوپتر از پامان يورد بازديد كردند و از ميزان آمادگي يگان‌ها مطلع شدند.[۳۵]

گزارش -510

دولت كويت در پي اقدامات خصمانه خود عليه انقلاب اسلامي، يازده تن ديگر از ايرانيان را از آن كشور اخراج كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي مركز بوشهر، اين عده كه داراي مجوز اقامت قانوني در كويت بوده‌اند از طريق مرزهاي آبي خليج‌فارس با موتور لنج وارد بندر گناوه شدند و در اردوگاه‌هاي مخصوص معاودين در بوشهر اسكان يافتند. ظرف سه روز گذشته اين دومين گروه از ايرانيان است كه از كويت اخراج مي‌شوند. روز جمعه گذشته (25/7/1365) نيز 6 نفر از ايرانيان كه داراي مجوز قانوني اقامت در كويت بودند، از اين كشور اخراج شدند.[۳۶]

گزارش -511

در پي انتشار شايعه جيره‌بندي شدن نان و ايجاد صف‌هاي طولاني خريد نان، يكي از مسئولان شوراي آرد و نان كشور گفت: «ضدانقلابيون با پخش اين شايعات و با خريد و دور ريختن مقدار زيادي نان، يك جنگ رواني عليه جمهوري‌اسلامي ايران آغاز كرده‌اند. خوشبختانه تلاش‌هاي اين عوامل به دليل آن‌كه سيلو‌هاي ما انباشته از گندم است، عقيم مانده‌است.»[۳۷] رئيس كل سازمان غله كشور نيز در مصاحبه‌اي گفت: «به منظور توزيع بهتر و كاهش صف و اطمينان خاطر بيشتر، از امروز حواله سهميه كليه نانوايي‌ها از يك ماه به دو ماه (دو برابر) افزايش يافت و مقرر شده‌است تعدادي از نانوايي‌ها تا پاسي از شب به پخت نان مبادرت كنند.» وي افزود: «روزانه در سراسر كشور حدود 13هزار تن آرد و گندم توزيع مي‌شود.»[۳۸] خبرگزاري‌هاي رويتر و فرانسه و راديو بي‌بي‌سي ضمن انعكاس تكذيب شايعه جيره‌بندي نان، به تفسير اين موضوع پرداختند. از جمله رويتر گزارش داد: «اخيراً افزايش قيمت برنج در ايران، مردم را وادار كرده‌است تا تقاضاي نان را افزايش دهند كه اين باعث مشاهده صف‌هايي در جلو نانوايي‌ها شده‌است.»[۳۹]



منابع و مآخذ روزشمار 1365/07/27

  1. سند شماره 024002 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه يكم كربلا، 27/7/1365.
  2. سند شماره 112420 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه كشوري، 10/8/1365.
  3. سند شماره 1228 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني (اسدالله احمدي)، 27/7/1365، ص‌ص5 تا 13.
  4. سند شماره 024009 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه نوح، گزارش نوبه‌اي شماره 79، 27/7/1365، ص65.
  5. سند شماره 024041 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه عمليات جنوب (2)، گزارش نوبه‌اي شماره 1524، 29/7/1365، ص5.
  6. سند شماره 024046 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات سپاه دوم نيروي زميني، گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي شماره 108، 30/8/1365، ص1.
  7. سند شماره 023993 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اخبار به دست آمده از داخل خاك عراق، 27/7/1365.
  8. سند شماره 060659 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات قرارگاه نجف3 (گردان نور)، گزارش نوبه‌اي 27/7/1365، ص2.
  9. سند شماره 024162 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه، گزارش نوبه‌اي شماره 33، 9/8/1365، ص6.
  10. مأخذ شماره 7.
  11. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 215، 29/7/65، ص4.
  12. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 214، 28/7/65، ص يك.
  13. روزنامه جمهوري‌اسلامي، 29/7/65، ص2.
  14. مأخذ شماره 12.
  15. سند شماره 024850 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات سپاه پنجم رمضان، بولتن هفتگي شماره 8، 15/9/65، ص14.
  16. سند شماره 024077 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه رمضان، 2/8/1365؛ و مأخذ شماره 9، ص8.
  17. پيشين، رديف اول.
  18. مأخذ شماره 16.
  19. مأخذ شماره 6، ص5.
  20. سپاه‌پاسداران، دفتر سياسي نمايندگان امام، نشريه "رويدادها"، شماره 117، 7/8/1365، ص21.
  21. پيشين.
  22. سند شماره 078247 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد سپاه ناحيه خوزستان (واحد بسيج)، 27/7/1365.
  23. مأخذ شماره 12، ص يك، خبرگزاري فرانسه، 27/7/1365.
  24. واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه" 28/7/65، ص دو.
  25. مأخذ شماره 11، ص11.
  26. روزنامه رسالت 27/7/1365، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  27. مأخذ شماره 11، ص10.
  28. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، تلكس 28/7/1365.
  29. وزارت امورخارجه جمهوري‌اسلامي ايران، نشريه شماره 124/4، 27/7/1365.
  30. مأخذ شماره 24، ص6.
  31. مأخذ شماره 28.
  32. مأخذ شماره 24، ص13، راديو دبي (بخش عربي).
  33. مأخذ شماره 12، ص10.
  34. سپاه‌پاسداران، دفتر سياسي نمايندگان امام، نشريه "رويدادها" شماره 116، 29/7/1365، ص14.
  35. سند شماره 024353 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه چهارم حمزه، 2/8/1365.
  36. روزنامه جمهوري‌اسلامي، 27/7/1365، ص2.
  37. مأخذ شماره 12، ص23.
  38. روزنامه كيهان، 28/7/1365، ص3.
  39. مأخذ شماره 12، ص23.