1365.11.06

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1365
1365.10.06
نام‌های دیگر شش دی
تاریخ شمسی 1365.10.06
تاریخ میلادی 27 دسامبر 1986
تاریخ قمری 24 ربیع الثانی 1407



گزارش - 1

1. در سومین روز توقف عملیات کربلای۴، وضعیت جبهه شمالغرب عادی است؛ اما در جبهههای غرب و جنوب تبادل آتش شدت دارد و ارتش عراق در حال تحکیم و تثبیت مواضع دفاعی خود میباشد. فرمانده نیروی زمینی سپاه نیز دستور داد پنج منطقه استقرار دشمن در جبهه جنوب زیر آتش توپخانه قرار گیرد. از وضعیت امروز جبهه شمالغرب، معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه چنین گزارش داده است: «تردد خودرویی دشمن به علت وضعیت آب و هوایی [زمستان] در مناطق شمالغرب کاهش داشته و محدود به جادههای مواصلاتی به خصوص در عقبه خطوط پدافندی بوده است.»[۱] در همین حال، معاونت اطلاعات و عملیات نیروی زمینی ارتش نیز در گزارش خود آورده است: «در شمالغرب، تبادل آتش توپخانه میان یگانهای خودی و دشمن به طور متناوب ادامه داشت.»[۲] درباره جبهه غرب هم این دو واحد اطلاعاتی سپاه و ارتش به ترتیب چنین گزارش دادهاند: «ستونکشیهای متعدد زرهی در مقابل سومار [و نفتشهر که قرار است نیروی زمینی ارتش در آنجا وارد عمل شود] و همچنین تردد خودرویی دشمن در منطقه مقابل مهران و ادامه فعالیت مهندسی از عمده فعالیت دشمن در مناطق غرب میباشد و فعالیت هوایی دشمن نیز در این مناطق نسبت به قبل شدت داشته است.»[۳] «در غرب، تبادل آتش سلاحهای سبک و سنگین به طور پراکنده ادامه داشت و شدت آن در سومار و نفتشهر بود.»[۴] از وضعیت جبهه جنوب نیز در گزارش معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه آمده است: «در مناطق جنوبی، دشمن به تحکیم و ترمیم مواضع خود به طور پراکنده ادامه میدهد که شدت این فعالیتها در منطقه فاو و ساحل خورعبدالله گزارش گردیده است. ... تبادل آتش توپخانه و خمپارهانداز در سراسر خطوط پدافندی ادامه داشته است که شدت آن در منطقه عملیاتی کربلای۴ بود. فعالیت مهندسی دشمن در شرق بصره و غرب اروندرود کماکان ادامه داشته که این فعالیتها به منظور تحکیم و تثبیت مواضع و استحکامات بوده است.»[۵] در همین حال و بنا بر تدبیر محسن رضایی فرمانده کل سپاه، امروز علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه به فرماندهی توپخانه این نیرو دستور داد پنج منطقه پنجضلعی تا جاده شلمچه، ابوالخصیب، عمق جزیره امالرصاص (بین جادههای اول و دوم)، منطقه سیبه و منطقه عمومی فاو (جاده استراتژیک) را به طور مداوم زیر آتش قرار دهد.[۶]

گزارش - 2

2. در جلسه فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در قرارگاه خاتمالانبیا مقرر شد قرارگاه عملیاتی (سپاه دوم) نجف، دو طرح مانور برای عملیات در دو منطقه مهران و نفتشهر تهیه و ارائه کند تا یکی مصوب شود. در ادامه جلسه شب گذشته فرماندهان سپاه* که طی آن مأموریت قرارگاههای کربلا و قدس مشخص شد، از اولین دقایق بامداد امروز موضوع تعیین مأموریت قرارگاه نجف نیز در دستور کار قرار گرفت و از آنجا که در جلسه بعد از ظهر روز گذشته در پایگاه هوایی امیدیه، فرمانده جنگ (آقای هاشمی رفسنجانی) عملیات همزمان سپاه و ارتش در منطقه نفتشهر** را به عنوان دومین اولویت به سپاه پیشنهاد کرد، فرمانده کل سپاه به فرمانده قرارگاه نجف گفت: «شما دو تا کار میتوانید بکنید. ... ما حداکثر یک هفته میتوانیم به شما فرصت بررسی بدهیم؛ یکی در مهران یک طرح بیاورید، البته یک طرح درست و حسابی و بدون شتابزدگی ... و یکی هم نفتشهر و نفتخانه، که دو تا قرارگاه خاتم۱ و خاتم۲ به وجود بیاید. ارتش یک قسمتش را عمل کند و ما هم یک قسمتش را عمل کنیم.»[۷] متعاقب این دستور، قرار شد قرارگاه نجف معایب و محاسن دو منطقه یاد شده را بررسی کند و پس از ارائه پیشنهاد مناسب، یکی از آنها انتخاب شود و سپس قرارگاه نجف برای فراهم آوردن مقدمات عملیات در منطقه مورد نظر اقدام کند. همچنین، از آنجا که موفق نبودن عملیات کربلای۴ و انعکاس آن در میان نیروهای ارتش و نیز مشکلاتی که در خصوص هماهنگی و روابط سپاه و ارتش وجود داشت، موجب میشد عملیات مشترک این دو سازمان نظامی در نفتشهر بسیار مشکل و تقریباً غیرممکن گردد، مقرر شد عملیات سپاه در این منطقه به عملیات ارتش متکی نباشد.[۸]

محسن رضایی، رحیم صفوی و عزیز جعفری درحال بررسی عکس هوایی منطقه عملیات

گزارش - 3

3. پس از تعیین مأموریت قرارگاههای عملیاتی کربلا، قدس و نجف در جلسه قبل، بیدرنگ جلسهای دیگر تشکیل و در خصوص پشتیبانی تدارکاتی عملیات بعدی تصمیمگیری شد. در این جلسه که فرماندهان ارشد سپاه (محسن رضایی، علی شمخانی، رحیم صفوی)، محسن رفیقدوست (وزیر سپاه پاسداران و معاون لجستیک فرمانده کل سپاه)، اکبر غمخوار و جلال آبرومند (از مسئولان لجستیک فرماندهی کل سپاه)، علیزاده (از مسئولان صنایع وزارت سپاه) و چند تن دیگر از مسئولان ستادی سپاه حضور داشتند، محسن رضایی که معتقد بود عملیات بعدی باید از ابتکاری جدید برخوردار باشد؛ و نیز با فرض اینکه این عملیات در منطقه شلمچه انجام شود، ایده بهکارگیری نفربر آبی - خاکی خشایار مجهز به تیربار دوشکا در آبگرفتگی شمال این منطقه برای ترابری نیرو و تجهیزات و نیز یاری رساندن به نیروهای خطشکن را مطرح کرد و از محسن رفیقدوست انتقال ۱۰۰ دستگاه از این نفربرها از تهران به منطقه عملیاتی، تعمیر و بازسازی نفربرهای موجود در یگانها و نیز نصب تیربارهای دوشکا روی آنها را خواستار شد. رفیقدوست هم گفت: «ما از فردا روزی ۱۰ تا به شما میدهیم.» در ادامه جلسه، همچنین درباره فراهم آوردن تجهیزات مورد نیاز عملیات بعدی مانند قایق مناسب برای آبهای کم عمق (لاور)، پلهای شناور و نیز مهمات و توپخانه بحث و تصمیمگیری شد.[۹]

گزارش - 4

4. با وجود واگذاری مأموریت فراهم کردن مقدمات عملیات در دو منطقه شلمچه و هورالعظیم به قرارگاههای عملیاتی (سپاه یکم) کربلا و (سپاه سوم) قدس، اغلب فرماندهان این دو قرارگاه و یگانهای تحت امر آنها با تعجیل در شروع عملیاتی دیگر به خصوص در شلمچه موافق نیستند و برای آماده کردن منطقه و یگانهای خود به زمان کافی نیاز دارند. در ساعت ۲۰:۱۰ امروز جلسهای در قرارگاه خاتمالانبیا (در محور اهواز - خرمشهر) تشکیل شد تا آخرین وضعیت این مناطق بررسی شود. در این جلسه که محسن رضایی (فرمانده کل سپاه)، علی شمخانی و رحیم صفوی (فرمانده و جانشین نیروی زمینی سپاه)، غلامعلی رشید (معاون عملیاتی فرمانده کل سپاه)، محمدعلی جعفری و احمد غلامپور (فرماندهان قرارگاههای قدس و کربلا) و جمعی دیگر از فرماندهان عملیاتی و ستادی سپاه حضور داشتند، ابتدا محمدعلی جعفری که امروز به منطقه هورالعظیم رفته بود و به نظر میرسید با انجام زودهنگام عملیات در این منطقه موافق نیست، با ارائه گزارشی بر لزوم اقدامات مهندسی مانند احداث پدهایی برای استقرار توپخانه و عقبه یگانها و ترمیم و بازسازی جادههای این منطقه برای تسهیل تردد تأکید و برآورد کرد که به بیش از هزار دستگاه کامیون کمپرسی برای انتقال خاک و شن نیاز است. وی همچنین پیشبینی کرد در صورت فعال شدن تمامی این کامیونها بیش از یک ماه زمان خواهد برد تا همه اقدامات مهندسی لازم انجام شود.

شلمچه، منطقه عملیات کربلای ۵ در بخش دوم این جلسه نیز احمد غلامپور در گزارش خود از منطقه شلمچه از ضرورت ترمیم و بازسازی جادههای این منطقه گفت و اضافه کرد: در صورت فراهم بودن همه امکانات مورد نیاز مهندسی، به ۱۰ تا ۱۵ روز زمان نیاز داریم تا منطقه را برای عملیات آماده کنیم. وی همچنین درباره تقویت مواضع دشمن در این منطقه پس از عملیات کربلای۴ گفت: «تانک آورده اینجا، آتشش روی منطقه زیاد شده و دکلهای دیدبانیاش هم فعال شدهاند.» در ادامه جلسه، فرمانده کل سپاه بر تسریع تلاش قرارگاههای قدس و کربلا برای آمادهسازی هورالعظیم و شلمچه تأکید کرد و گفت: «برادران قرارگاه کربلا و قدس الآن جداگانه جلسه بگذارید [و با یکدیگر مشورت کنید]؛ نیم ساعت، سه ربع دیگر ما در جلساتتان شرکت میکنیم، آنجا یک مقدار بحث میکنیم.»[۱۰] حدود نیم ساعت بعد (۲۱:۲۰) و قبل از تشکیل جلسه مشترک فرمانده کل سپاه با فرماندهان قرارگاه کربلا و یگانهای زیر امر آن، احمد غلامپور در گفتوگوی خصوصی با محسن رضایی از تردید و ابهام فرماندهان یگانهایش برای انجام عملیات در منطقه شلمچه گفت و اضافه کرد: «میگویند کسی حرف ما را گوش نمیدهد و به نظرات ما اهمیت نمیدهد. ما بعد از عملیات [کربلای۴] انتظار داشتیم یک جلسه گذاشته شود و به ما بگویند چرا این جور شد؟ و اشکالاتش چه بود؟ همچنین میگویند شما دارید روی ما مرتب فشار میآورید، مثل بعد از [عملیات] والفجر مقدماتی که نتیجهاش والفجر۱ شد. الآن هم حداکثر زمانی که ما میتوانیم نیروهایمان را نگه داریم، یک هفته، ده روز بیشتر نیست و ما مطمئنیم که کمتر از ۲۰ روز دیگر عمل نمیکنید و ما هم نیروهایمان را نمیتوانیم نگه داریم.» محسن رضایی پرسید: «پیشنهادی دارند برای یک عملیات کمتر از یک هفته؟» غلامپور پاسخ داد: «پیشنهاد خاصی که ندارند؛ مثلاً قالیباف و سلیمانی [فرماندهان لشکرهای ۵ نصر و ۴۱ ثارالله] معتقدند بروند در مهران عمل کنند. میگویند اینجا [جبهه جنوب] دیگر جایی نیست. ما مطمئنیم که تا ۲۰ روز دیگر به هر کدام ما ۱۰ قایق هم نمیتوانید بدهید و با این مقدورات ما قطعاً نه اینجا [شلمچه] میتوانیم بجنگیم، نه در هور و نه جای دیگری که آب باشد؛ مگر اینکه ما را ببرند جایی که پایمان روی زمین باشد، کوه باشد.» پس از این سخنان و به خواست محسن رضایی، فرماندهان یگانهای قرارگاه کربلا*** وارد جلسه شدند و هر یک به طور جداگانه از عملکرد یگان خود در عملیات کربلای۴ گزارش دادند و در پایان خواستند به ابهاماتشان پاسخ داده شود، که چنین نشد.[۱۱] فرمانده کل سپاه سپس در جلسه فرماندهان قرارگاه قدس و یگانهای زیر امر این قرارگاه**** حضور یافت. ابتدا محمدعلی (عزیز) جعفری با اشاره به نشستی که دقایقی قبل با فرماندهان یگانهایش داشت، گفت: «اولین مطلبی که وجود دارد این است که با توجه به کمبود زمان و حجم کار زیاد مهندسی که اینجا [هور] نیاز دارد، دشمن را نمیتوانیم غافلگیر کنیم؛ چون به یک باره ۱۰۰۰، ۱۵۰۰ کمپرسی میآید اینجا میخواهد کار کند و دشمن متوجه اینجا میشود. بنابراین باید به تدریج پای کار رفت و عمل کرد.» فرمانده قرارگاه قدس سپس از کمبود تجهیزات مورد نیاز در آب مانند قایق گفت و اضافه کرد: «برادرها نظر داشتند که دشمن به دلیل محدودیت منطقه میتواند با زرهیاش جادهها و عقبهها را تهدید کند. بعد، برادرها گفتند اینجا هدف ندارد و ما نمیدانیم اینجا به کجا میرسیم و چه چیزی را میگیریم. برادران همچنین معتقدند اینجا عقبه نداریم. ... [حتی] یکی از برادران نبود که روی عملیات در اینجا نظر مثبت داشته باشد.» پس از سخنان فرمانده قرارگاه قدس، فرماندهان یگانهای این قرارگاه به طور جداگانه دیدگاههای خود درباره عملیات در هورالعظیم را تشریح کردند و در پایان محسن رضایی از عملیات هور به عنوان دنبالپشتیبان عملیات در شلمچه نام برد و گفت ما درصدد آن هستیم که اگر عملیات شلمچه به هر دلیلی انجام نشد، منطقه هور آماده باشد تا یک یا دو هفته بعد آنجا عمل کنیم. وی اضافه کرد: «الان دو، سه قرارگاه زده شده که یکی [قرارگاه کربلا در شلمچه] انشاءالله عملیاتش یکی، دو هفته دیگر است. یکی [قرارگاه قدس در هورالعظیم] یک ماه دیگر است. یکی [قرارگاه نجف در مهران و ...] هم یک ماه و نیم دیگر است. ... بعد، هر قرارگاهی یک جای پایی که حداقل برای ۴۸ ساعت، ۷۲ ساعت قابل نگهداری باشد، میگیرد. بعد قرارگاه دیگر و امکانات دیگر میآید پشت سر آنها میروند. انشاءالله اگر طرح اول گرفت که خب شما هم دنبالپشتیبان هستید. اگر خدای ناکرده، آن نشد، ما در وهله دوم باید اینجا [هور] تلاش کنیم، منتها این طور نباشد که باز بیاییم دو ماه دیگر وقت بگذاریم اینجا ... شما مسئولیتتان این است که اینجا را آماده کنید، اگر آن نشد، بلافاصله اینجا وارد بشویم. ... این شیوه جدیدی است برای اینکه زمان را از دست ندهیم چون الآن امام [خمینی] به شدت ناراحت هستند، نه از نظر اینکه عملیات [کربلای۴] این طوری شده است. ایشان میگویند تأخیر دارید. من احساس میکنم تأخیر در کارها هست، کار کند پیش میرود و الآن به دشمن نباید فرصت بدهیم. ... از بس دست دست میکنیم برای دو، سه تا امکانات. حالا اینجا دیگر ما باید چند منطقه را از همه نظر آماده کنیم پشت سر هم؛ منتها با فاصله زمانی که بینشان هست.» فرمانده کل سپاه در پایان سخنان خود توصیههایی را برای آماده کردن منطقه هور ارائه کرد.[۱۲]

گزارش - 5

5. عراق با ارائه آمار مبالغهآمیز از عملیات کربلای۴ اعلام کرد که این تهاجم را در چهار ساعت دفع کرده است. آقای هاشمی (فرمانده جنگ) معتقد است عراق در این سر و صدای تبلیغی موفق نشده است. فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق در اطلاعیه امروز خود اعلام کرد: «ایران در تهاجم اخیر خود (کربلای۴) ۳۲.۳۴۴ کشته و زخمی، انهدام ۱۰۴۸ قایق و ۱۰۷ خودروی مختلف و صدها تن اسیر متحمل شده است.» در این اطلاعیه همچنین آمده است: «در ضمن از منابع متعددی برای ما ثابت شده که خسارات دشمن شامل کشته و مجروح در عمق خاک آنها بسیار زیاد بوده است.»[۱۳] سرتیپ نوفل اسماعیل فرمانده نیروهای عراقی در محور جزیره امالرصاص نیز با تأکید بر اینکه «اجرای نقشه عراق برای نابود کردن نیروهای ایران در محور عملیات سپاه هفتم [جنوب اروندرود] بیشتر از چهار ساعت طول نکشید» اضافه کرد: «اجرای این نقشه با پشتیبانی دقیق توپخانه عملیاتی شد؛ به طوری که دشمن متحمل هزار کشته و مجروح و از دست دادن تعداد زیادی اسیر شد.»[۱۴] از سوی دیگر، اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و فرمانده عالی جنگ در یادداشت امروز خود آورده است: «عراقیها شکست تهاجم ما را جشن گرفتهاند و آمار و ارقام مبالغهآمیز منتشر میکنند. احتیاج به سر و صدای تبلیغی دارند؛ ولی چون ما از اول عملیات را محدود و انهدامی معرفی کردیم، در سطح جهان تبلیغاتشان نگرفته است.»[۱۵]

گزارش - 6

6. رزمندگانی که در عملیات کربلای۴ به اسارت نیروهای عراقی درآمدهاند، از مقابل مردم بصره عبور داده شدند و مردم هم شادی کردند. به گفته رادیو صوتالجماهیر عراق، امروز صدها تن از اسیران ایرانی با اتومبیلهای رو باز در خیابانهای بصره عبور داده شدند؛ در حالی که مردم این شهر شعارهایی در حمایت از صدام حسین و ارتش عراق سر میدادند.[۱۶] خبرگزاری فرانسه هم به نقل از رسانههای خبری عراق اعلام کرد: عراق برای دومین روز پیاپی پیروزی خود در مقابله با تهاجم اخیر ایران را جشن گرفت. به همین منظور امروز راهپیماییهایی در خیابانهای بصره دومین شهر بزرگ عراق انجام شد تا این پیروزی را جشن بگیرند.[۱۷]

گزارش - 7

7. با وجود گذشت دو روز از توقف عملیات کربلای۴، واکنش رسانههای خبری خارجی به این عملیات همچنان ادامه دارد. مطبوعات کویت صدر صفحات اول شماره امروز خود را به انعکاس گسترده اخبار رسیده از عراق مبنیبر دفع حمله جدید ایران اختصاص دادند. روزنامه القبس ضمن تبریک و ستایش از مقاومت عراق نوشت: پیروزی اخیر عراق اعراب را سربلند کرده است. روزنامه الانباء هم نوشت: عراق حمله ایران را در هم کوبید و ایران به شکست خود اعتراف کرد. روزنامههای الوطن و السیاسه نیز با چاپ عکسی از اسیران ایرانی اعلام کردند: تهاجم ایران به کلی نابود گردید. همچنین، روزنامه الرأیالعام با اعلام اینکه حمله ایران به شدت سرکوب شد، نوشت: بغداد پیروزی را جشن گرفت و خبرنگاران را به دیدار از جبهه جنگ دعوت کرد.[۱۸] در همین حال، روزنامههای الوحده امارات عربی متحده، الرایه و العرب قطر و الوطن عمان در شمارههای امروز خود با اعلام اینکه عملیات کربلای۴ به گسترش جنگ ایران و عراق دامن زده است، از آن ابراز نگرانی کردند. الوحده نوشت: دامنه این جنگ ویرانگر تنها به مرزهای دو کشور محدود نمیشود و به مناطق دیگر سرایت کرده است. الرایه و العرب از کشورهای عربی و اسلامی خواستند تلاشهای مضاعف خود برای برقراری آتشبس در این جنگ را به کار گیرند. الوطن نوشت: شش و نیم سال پیش خطر این جنگ کوچک به نظر میرسید؛ ولی اکنون گسترش یافته و دایرهای بزرگتر و فراگیرتر را در برگرفته است.[۱۹] از سوی دیگر، رادیوهای بیبیسی، امریکا، فرانسه و کلن و خبرگزاری رویتر همانند روز گذشته تنها به انعکاس اخبار رسمی انتشار یافته در تهران درباره عملیات کربلای۴ پرداختند و بجز رادیو بیبیسی که گفت این نبرد از شدیدترین نبردهای دو کشور بوده است، بقیه از اظهار نظر خودداری کردند.[۲۰] در این میان، مطبوعات ایتالیا هم با استناد به بیانیههای نظامی عراق عملیات کربلای۴ را یک تلاش منتهی به شکست توصیف کردند. روزنامه کوریره دلاسرا نوشت: ابتدا ایران عملیات کربلای۴ را حمله نهایی علیه عراق معرفی کرد؛ اما پس از اینکه این عملیات روندی نامطلوب یافت، از آن به عنوان یک عملیات محدود و پاسخ به تعرضات اخیر عراق علیه مناطق مسکونی ایران نام برد. روزنامه لااستامپا نیز با ذکر این مطلب که نیروهای ایران در ابتدا موفق به عبور از استحکامات عراق شدند و سپس با فشار عراقیها عقب نشستند، نوشت: این عملیات یکی از فجیعترین قتلعامها در طول جنگ میان دو کشور بوده است. روزنامه ایل مساجرو هم عملیات کربلای۴ را ناکام خواند و نوشت: تلاش ایران در شرق بصره به نتیجه نرسیده است.[۲۱]

گزارش - 8

8. رئیس مجلس شورای اسلامی از گروههای معارض عراقی خواست ضمن ارزیابی شرایط جدید جنگ و پرهیز از اختلاف، برای آزادی عراق وارد عمل شوند. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی طی سخنانی در کنفرانس همیاری ملت عراق ضمن اظهار اینکه تحقیقاً استکبار و ارتجاع از اجتماع شما در ایران اسلامی ناراضی هستند اضافه کرد: «حزب بعث برای کم اثر کردن این گردهمایی خیلی برنامهریزی و تلاش کرد. جنگ شهرها را در آستانه تشکیل این کنفرانس تشدید نمود تا آن را تحتالشعاع قرار دهد. ما علاوه بر مقابله به مثلی که در رابطه با حمله به مراکز اقتصادی و نظامی عراق انجام دادیم، رزمندگان اسلام در این مقطع عملیات کربلای۴ را به عنوان ضربهای برای خنثی کردن حرکت ایذایی جدید صدام و هدیهای برای کنفرانس همیاری ملت عراق انجام دادند. یک حرکت برقآسا را در سختترین استحکامات عراق در منطقه عملیات کربلای۴ انجام دادند تا به دشمن متجاوز تفهیم کنند که شرایط فعلی با گذشته فرق دارد. گرچه آنها در تبلیغات خود این عملیات را شکست خورده دانسته و در عراق جشن گرفتند، اما ما داریم گامهای خود را استوار و حسابشده برمیداریم. برگزاری این کنفرانس و مسئله طراحی حکومت آینده عراق در شرایطی که ما از لحاظ نظامی داریم آماده میشویم تا گام مهمی در جبههها برداریم باعث ایجاد وحشت استکبار، اسرائیل، ارتجاع و رژیم صدام شده است.» نماینده امام در شورایعالی دفاع سپس ضمن آنکه از گروههای عراقی خواست شرایط جدید را به خوبی ارزیابی کرده و از طرح نقاط اختلافبرانگیز پرهیز کنند افزود: «شما میدانید که الآن جمهوری اسلامی بیش از اکثریت جوانان عراقی، بهخاطر اسلام برای ملت عراق سرمایهگذاری کرده است. اگر ما تنها خودمان مطرح بودیم و روح ناسیونالیستی بر ما حاکم بود و دوستی و دشمنی ما جنبه نژادی و قومی داشت مصلحت جمهوری اسلامی به صورت ظاهر این بود که بعد از آزادی خرمشهر که زمان مناسب برای گرفتن خسارات و وارد آوردن فشار سیاسی بر رژیم صدام بود جنگ را تمام کند، اما خاتمه جنگ در آن شرایط به قیمت تأمین خسارات از جیب ملت عراق و همچنین باقی ماندن صدام و حزب بعث تمام میشد و آینده اسلام و دو ملت مدنظر قرار نمیگرفت.» آقای هاشمی آنگاه به بیان علل شروع جنگ پرداخت و ضمن آن گفت: «ایران و عراق هر دو کشوری ثروتمند بوده و از لحاظ انسانی و سوابق فرهنگی وضع خوبی دارند و اگر این دو کشور با هم باشند آنچنان قدرتی ایجاد خواهند کرد که دیگر قدرتهای منطقه نمیتوانند برخلاف اراده ملتهای مسلمان گام بردارند. در چنین صورتی دیگر اردن جرئت نمیکند نغمه مخالف سردهد و مسئله لبنان حل میشود و غیر از فالانژها، سایر گروهها سازگار خواهند شد و با توجه به اینکه سوریه، لیبی و الجزایر نیز با ما خواهند بود، دیگر مصر نمیتواند مانع حرکتهای اسلامی باشد.» وی آنگاه تأکید کرد: «تنها راهحل در جهت سعادت، استقلال، عظمت و اعاده شخصیت اسلامی و عربی در منطقه، همکاری ایران و عراق است و دنیای استکبار با تمام وجودش نمیگذارد این دو کشور با هم باشند و جنگ نیز به همین علت شروع شده است.» رئیس مجلس در همین زمینه افزود: «قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران رژیم شاه حاکمیت داشت که با اسرائیل دارای روابط خوبی بود و لذا آنها در آن موقع احتیاج به ایجاد جنگ نداشتند. به محض اینکه در ایران انقلاب شد و ملت ما در آستانه مبارزه واقعی با صهیونیسم قرار گرفت جنگ رژیم صدام هم آغاز شد.» نماینده امام در شورایعالی دفاع در ادامه سخنان خود با طرح این سؤال که آیا میشود حزب بعث ضداسلامی، تجاوزکار و ضدمردمی در عراق با نظام مردمی ما در یک صف قرار گیرند؟ گفت: «هر کسی چنین حرفی را بزند یا بیانصاف است و یا جاهل. ما نیاز به خاک و امکانات آن سوی مرز خود نداریم. اما اگر چنین هدفی داشتیم صدها میلیارد خرج جنگ نمیکردیم و میتوانستیم از آن برای ایجاد رفاه برای مردم خود استفاده کنیم. بنابراین مشخص است که جنگ ما برای دفاع از اصول خود است که برای آن انقلاب کردیم.» وی با اشاره به این مطلب که دشمنان اسلام میخواهند با ابقاء حزب بعث همواره کانون نزاعی بر علیه انقلاب اسلامی در منطقه ایجاد نمایند و همیشه دو ملت را در مقابل هم قرار دهند تأکید کرد: «تنها راهحلی که وجود دارد این است که حزب بعث به هر قیمتی که ممکن است که ما برای آن حدی قائل نیستیم از صحنه عراق حذف شود و حاکمیت ملت عراق برقرار گردد. طبعاً بعد از آن یکی از مهمترین و فوریترین کارهایی که دو ملت ایران و عراق باید به طور مشترک انجام دهند جنگ با اسرائیل است، نه معارضه سیاسی با این رژیم که برخی از کشورها انجام میدهند. ما همانطوری که الآن با عراق میجنگیم پس از سقوط صدام با اسرائیل خواهیم جنگید. اسرائیلیها قدرت مقاومت ندارند و آنقدر که رژیم صدام بر سر ما بمب ریخت اگر بر سر آنها میریخت تا الآن صهیونیستها متواری شده بودند. هر گونه ضربه به اسرائیل یک عمل انقلابی است.» هاشمی رفسنجانی سپس خطاب به شرکتکنندگان در کنفرانس همیاری گفت: «شما باید به میدان جهاد بیایید چرا که شما کمتر از بچههای ما علاقهمند به سرنوشت عراق نیستید. شما به میدان بیایید تا ملت عراق احساس کند که با جهاد فرزندان خودش پیروز شده است. این خیلی تفاوت دارد که دیگران سدها را بردارند یا اینکه خود آدم موانع را مرتفع سازد. ما به شرط آنکه دست قدرتهای خارجی از آستین شما بیرون نیاید، بهخاطر اسلام تا نقطه آخر آزادی عراق همراه شما خواهیم بود و از هر فرد و گروهی که بخواهد بر علیه رژیم صدام بجنگد حمایت خواهیم کرد. بنابراین راه مشخص است. امروز برای آزادی عراق هیچ راهی جز جنگ و گذشتن از رود خون وجود ندارد.» وی بار دیگر به مسئله مبارزه با اسرائیل پرداخت و ضمن اشاره به نقش کشورهایی چون سوریه و لیبی در مبارزه با اسرائیل خاطرنشان کرد: «ما میخواهیم با اسرائیلیها مبارزه کنیم و این مبارزه را وظیفه خود میدانیم و مبارزه ما پس از صدام و رژیم بعث عراق با اسرائیل غاصب است.»

حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی طی سخنانی در کنفرانس همیاری ملت عراق اظهار داشت: تحقیقاً استکبار و ارتجاع از اجتماع شما در ایران اسلامی ناراضی هستند رئیس مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز خشنودی از تجمع معارضین عراقی در این کنفرانس و صدور قطعنامهای که به جزئیات امور توجه کرده گفت: «توقع من این است که مسائل را کاملاً جدی بگیرید و مصمم شوید که مانند مجاهدین و مبارزینی که هم اکنون عملاً در حال جنگیدن با رژیم صدام در جبههها هستند با این رژیم مبارزه کنید. جمهوری اسلامی نیز در کنار شماست و شما را از لحاظ تسلیحاتی و تدارکاتی مساعدت و یاری میکند. حرکات سیاسی و کارهای دیگر از سوی شما بسیار لازم و ضروری است.» وی افزود: «نگران این نباشید که اگر امروز شهید دادید برای حکومت آینده عراق کادر ندارید. باید این را بدانید که از قطرات خون شهید، انسانهای با صلاحیت به وجود میآید. ما مدت هشت سال است که در صحنه مبارزه بهترین افرادمان را از دست دادهایم و بهترین شخصیتهای ما چون شهید بهشتی، شهید باهنر، شهید رجایی و ... به شهادت رسیدهاند. اما میبینید که بیش از قبل کادر و نیرو در اختیار داریم و امروز اگر تصمیم بگیریم میتوانیم یک میلیون نیرو که به استقبال شهادت میروند را راهی جبههها کنیم.»[۲۲]

گزارش - 9

9. رئیس دیوانعالی کشور در اجتماع معارضین عراقی شرکتکننده در کنفرانس همیاری ملت عراق گفت: قرائن زیادی نشان میدهد که سقوط رژیم صدام نزدیک است و لازم است با اتخاذ تصمیمهای قاطعانه بر حوادث پیشی گیرید. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی آیتالله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی امروز در سخنانی در کنفرانس همیاری ملت عراق با اشاره به اینکه ما با ملت عراق جنگی نداریم و جنگ فعلی نبرد با رژیم جنایتکار عراق است، گفت: «رژیم بعثی عراق قبل از اینکه به ایران اسلامی حمله کند ملت عراق را قلع و قمع نمود و چهره جنایتکار خودش را نشان داد. تلاشهای این گروه جنایتکار حاکم بر بغداد برای از بین بردن اسلام باید این مسئولیت را بر دوش ما قرار دهد تا بیش از پیش در راه آزادی ملت عراق کوشش کنیم.» وی افزود: «رسانههای استکبار جهانی از شرایط جنگ تحمیلی استفاده میکنند تا حساسیتهای مختلف را میان ملتهای دو کشور بر انگیزند. در این رابطه به این جنگ، صفت جنگ طایفهای، قومی، مذهبی و مرزی میدهند و این بهخاطر این است که میخواهند بر منویات رژیم صدام و اربابانش سرپوش گذارند.» موسوی اردبیلی سپس ضمن اظهار امیدواری به اینکه اتحاد دو ملت به ریشهکن شدن رژیم عراق منجر گردد افزود: «البته جنگ روانی استکبار برای ایجاد موانع بین ما و شما مردم عراق هنوز به پایان نرسیده و نباید از این توطئهها غفلت ورزید. از جمله این توطئهها این است که دستگاههای تبلیغاتی استکبار تلاش میکنند تا تصمیم ایران اسلامی برای سرنگون نمودن رژیم صدام را یک تصمیم توسعهطلبانه قلمداد کنند که لازم است با این تبلیغات سوء مقابله شود. هر عراقی آزادهای باید بداند که تمامی مسئولین ایران اسلامی و همه فرزندان این ملت از اندیشه توسعهطلبی به دور هستند چرا که توسعهطلبی خصلتی امپریالیستی و ناشی از حرص و طمع است و تفکر اسلامی چنین چیزی را مردود میداند.» رئیس دیوانعالی کشور افزود: پس از سرنگونی رژیم عراق سه احتمال وجود دارد. احتمال اول این است که نیروهای استکباری دست به یک تغییر صوری در عراق بزنند و ملت عراق به استقلال و کرامت خویش دست نیابد که این بزرگترین خطر محسوب میشود. احتمال بعدی این است که رزمندگان اسلام از طریق عملیات نظامی خود باعث فروپاشی رژیم عراق گردند و پس از آن ملت عراق اداره امور کشور را در دست گیرد. احتمال سوم که برای ما ایدهآل است در صورتی تحقق مییابد که نیروهای مبارز عراقی تهاجم گسترده خود را آغاز کنند و خود سرنوشت خویش را رقم زنند.[۲۳]

گزارش - 10

10. کنفرانس همیاری ملت عراق پس از چهار روز بحث و گفتوگوی شخصیتهای ایرانی و عراقی درباره وضعیت حال و آینده عراق و تأکید بر تشکیل کمیته نظامی مشترک دائمی برای ایجاد هماهنگی میان فعالیتهای گروههای معارض عراقی به کار خود پایان داد. در مراسم اختتامیه کنفرانس، گروه سرود شهید اسلامبولی متشکل از اسرای عراقی به اجرای سرود پرداختند که حاضران را تحتتاثیر قرار داد. به گزارش جراید داخلی، امروز در آخرین نشست عمومی کنفرانس همیاری ملت عراق که از سوم دیماه با حضور گروههای مختلف عراقی و تعدادی از مهمانان خارجی در هتل آزادی تهران گشایش یافت پس از استماع گزارش کمیسیونهای پنجگانه کنفرانس، قطعنامهای در ۱۷ ماده قرائت شد که با تکبیر حاضرین مورد تأیید قرار گرفت. در این قطعنامه ضمن اظهار تشکر از اقدامات حمایتآمیز جمهوری اسلامی ایران از معارضین عراقی و تصریح این نکته که هر گونه اقدام خصمانه علیه انقلاب اسلامی ایران در واقع کل جنبش مبارزاتی علیه استکبار در سراسر جهان را مورد هدف قرار میدهد، از مجامع بینالمللی و کشورهای دوست خواسته شده از فجایع رژیم بعث پرده برداشته و دادگاههای بیدلیل، بازداشتهای بیرویه و ویران کردن روستاها و سایر موارد نقضکننده حقوق بشر را محکوم سازند. قطعنامه پایانی کنفرانس همچنین بر ادامه جنگ تا سرنگونی رژیم بعثی عراق تأکید کرده و ضمن درخواست از همه گروههای معارض عراقی برای اوج بخشیدن و اولویت دادن به فعالیتهای نظامی، خواستار تشکیل یک کمیته نظامی مشترک و دائمی با شرکت همه نیروهای معارض و حضور نمایندهای از جمهوری اسلامی ایران شده و سپس به نیروهای مخالف رژیم عراق توصیه میکند ضربات خود را علیه تأسیسات اقتصادی و نفتی در داخل عراق افزایش دهند. این قطعنامه همچنین ضمن اشاره به اینکه هویت حقیقی ملت عراق اسلام است و رژیم حکومتی آینده باید هماهنگی با اصول و خواستههای این ملت داشته باشد میافزاید: «حکومت آینده عراق باید تحقق همه حقوق مشروع ملت کرد را در چارچوب وحدت ملی عراق و برقراری عدالت اجتماعی و ضمانت حقوق اقلیتهای دینی و ملی در دستور کار خود قرار دهد.» قطعنامه در همین زمینه تشکیل کمیتهای برای تهیه پیشنویس پیشنهادی قانون اساسی عراق در چارچوب کلی مورد تصویب کنفرانس را که از طریق کمیسیون ویژه بررسی حکومت آینده عراق صورت گرفته مورد تأکید قرار داد.[۲۴]

گروه سرود اسرای عراقی در کنفرانس همیاری ملت عراق به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در نشست صبح امروز کنفرانس همیاری مردم عراق، رهبران اتحادیه میهنی کردستان عراق و حزب سوسیالیست کردستان عراق به هنگام سخنرانی کاکا عماد از حزب پرچم انقلاب جلسه کنفرانس را ترک کردند. ادریس بارزانی از حزب دموکرات کردستان عراق که برای پادرمیانی از جلسه خارج شده بود در گفتوگویی با خبرنگار این خبرگزاری گفت «این مسئله ناشی از سخنان کاکا عماد و یا اختلافات دو گروه نبود و فقط بهخاطر تقدم زمانی سخنرانی کاکا عماد صورت گرفت و اکنون رفع شده است.» این گزارش همچنین حاکی است «کاکا عماد در سخنان خود خواستار آزادی سیاسی و اجتماعی ملل عراق و از جمله کردها پس از سقوط صدام و نیز ایمان به دموکراسی در عراق و دموکراسی برای کردستان شده بود.» خبرگزاری جمهوری اسلامی در پایان این گزارش یادآور شد «حزب پرچم انقلاب از اتحادیه میهنی کردستان عراق منشعب شده است.»[۲۵]

گزارش - 11

11. برای دومین بار از زمان آغاز جنگ، صدام حسین رئیس جمهور عراق وارد عربستان سعودی شد. به گزارش سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در جده به نقل از شاهدان عینی در ساعت ۲۳:۳۰ امشب صدام به همراهی چند نفر و نیز تحت حفاظت و اقدامات امنیتی شدید وارد مسجدالحرام شد و به انجام سریع مراسم عمره پرداخت. این گزارش حاکی است خیابانهای اطراف مسجدالحرام شدیداً توسط گارد حفاظت میشد و در طول مسیر جده - مکه در دو طرف جاده به فاصلههای کمی مأمورین انتظامی گمارده شده بودند. نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در جده همچنین با توجه به حفاظت شدید از کاخ قبلی شاه فهد این احتمال را داد که صدام شب را در جده به سر برده باشد. در این زمینه نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه نوشت: صدام رئیس جمهور عراق پس از شروع جنگ کمتر به خارج از کشور سفر کرده است و سفرهای وی شامل شرکت در کنفرانس اسلامی طائف (عربستان) و اجلاس سران جامعه عرب در فاس (مراکش) و نیز سفر به مسکو در حدود یک سال پیش بوده است. لذا سفر امشب صدام به عربستان دومین سفر او بعد از جنگ و سومین سفر پس از به قدرت رسیدن وی میباشد.[۲۶]

گزارش - 12

12. وزیر اقتصاد و دارایی در پیامی به سمینار اقتصاد جنگ در اهواز، سیاست ریاضتکشی اقتصادی و تغییر الگوی مصرف را راه مقابله با مشکلات اقتصادی موجود ضمن تأمین نیازهای جنگ عنوان کرد. به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی محمدجواد ایروانی در این پیام تأکید کرد: «سیاستها و برنامههای اقتصادی در شرایط کنونی قبل از هر چیز میبایست منطبق با نیازهای جنگ و در جهت تأمین این نیازها برآید.» وی همچنین اتخاذ یک رشته تدابیر اساسی را به منظور مقابله با مشکلات اقتصادی موجود ضروری خواند و تصریح کرد: «این تدابیر عمدتاً در سیاست ریاضتکشی اقتصادی و کاستن مصرف و تغییر الگوی آن برای کاستن از نیاز به واردات تجلی مییابد.» ایروانی در این زمینه به طور مشخص به کاهش درآمد ارزی دولت به واسطه بحران نفتی موجود اشاره کرد و تخصیص ارز موجود به ضروریترین نیازها و اولویتها را خواستار شد. وی تأکید کرد: «حذف کالاهای ارزبر لوکس و غیرضروری از خط تولید و جایگزین نمودن این قبیل کالاها با محصولات و قطعات مشابه و قابل تولید و ساخت از منابع داخلی و کاهش مصرف جامعه در حد معقول از راههای صرفهجویی ارزی است که باید در شرایط کنونی مورد ملاحظه و عمل قرار گیرد.» وزیر اقتصاد و دارایی در ادامه پیام خود به اهمیت توسعه بخش کشاورزی به عنوان مبنای استقلال کشور و همکاری و مشارکت مردم در برنامههای اقتصادی پرداخت. گزارش روزنامه جمهوری اسلامی همچنین حاکی است در این سمینار که به مدت دو روز در دانشگاه شهید چمران ادامه دارد «پیرامون الگوی تجارت خارجی در اقتصاد فوقالعاده جنگ، تغییر ساختار تولید و خودکفایی، توزیع عادلانه درآمد و امکانات و سیاستهای ضدتورمی، آثار و عوامل سیاسی و نظامی بر توزیع و دیگر مسائل اقتصادی بحث و تبادلنظر به عمل میآید.»[۲۷]

گزارش - 13

13. نماینده باختران در مجلس شورای اسلامی از وضعیت نابسامان عرضه خدمات به مردم آسیبدیده این شهر ابراز نارضایتی کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران ارسلان صفایی در گفتوگو با خبرنگار این خبرگزاری گفت: «پس از پنج روز که از بمباران منطقه فتحعلیخان و اطراف کوچه زارع و کوچه اکبری میگذرد تاکنون اقدام قاطعی در جهت از زیر آوار درآوردن اجساد شهدا و اثاثیه مردم ستمدیده نشده است و امروز تازه اجساد از زیر آوار بیرون آورده میشدند.» وی افزود با وجود آنکه در جلسات نخستوزیری شاهد نهایت دلسوزی دولت و بسیج تمام امکانات برای کمک به مردم باختران بوده اما معالوصف اگر در باب توزیع و رساندن کمکها به مردم و حل مشکلات مردم توجه نشود نتیجه لازم به دست نمیآید در حالی که سایر شهرها و بخشها و روستاهای استان که میزبان آوارگان جدید جنگی میباشند با کمبود مایحتاج اولیه مردم مواجه هستند.[۲۸] خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران همچنین گزارش داد در جلسه امشب کمیته تبلیغات جنگ با پیشنهاد عبور دادن اسرای عملیات کربلای۴ از اسلامآباد غرب و باختران به دلیل عدم حضور مردم و احتمال حمله هوایی عراق موافقت نشد. بر پایه این گزارش: «شهر باختران همچنان از سکنه خالی است و حدود ۸۰ درصد مردم شهر را ترک کردهاند و تنها کارمندان دولت در شهر بهسر میبرند. فعالیت برای احداث پناهگاه در گوشه و کنار شهر به چشم میخورد. کمبود مواد غذایی و سوخت نیز در مناطق بمباران شده بهویژه در شهرک سجادیه مشاهده میشود. در عین حال فعالیت شبانه شهروندان برای انتقال اثاثیه منازل خود به سایر شهرها، بخشها و روستاها ادامه دارد. مردم در شهرها و بخشها به مساجد و منازل مردم روی آوردهاند.»[۲۹] همچنین یک نشریه خبری داخلی در گزارشی از وضعیت باختران پس از حملات هوایی هفته گذشته عراق نوشت: «در این حملات مناطق نظامی و صنعتی شهر مانند پالایشگاه، کارخانه سیمان غرب، کارخانه نساجی، پست ۲۳۰ کیلوواتی توانیر اسلامآباد، پست ۶۳ کیلووات برق غرب، پست ۲۳۰ کیلووات کنگاور، پست برق چشمهسفید، پایگاه هوانیروز و پادگان شهید منتظری در چندین نوبت، پادگان شهید بروجردی، تیپ۴۰ رسالت و ... و مناطق مسکونی این شهر چندین بار با راکت و بمبهای خوشهای وحشیانه مورد حمله قرار گرفته است. بمباران مناطق مسکونی و از سوی دیگر عدم وجود نان و گوشت و سوخت و آب و برق و وسیله ایاب و ذهاب موجب گردیده که اکثر مردم شهر را تخلیه کرده و به شهرهای امن و روستاها پناه ببرند. در رابطه با مشکلات به وجود آمده مسئولین استان ضمن هماهنگی با استانهای همجوار و ... اقدام به تهیه نان و پخش آن در بین مردم و همچنین جابجایی مردم با استفاده از اتومبیلهای ادارات نموده و از بُعد امنیتی برادران بسیج اقدام به تقویت پایگاههای مقاومت شهری کردهاند. افزایش گشتهای شهری برای حفظ اموال مردم در پی چند فقره سرقت در شهر قابل توجه است.» این گزارش همچنین یادآور شد «آمار شهدا و مجروحین این حملات بیش از ۴۵۰ شهید و ۲۳۰۰ مجروح بوده است.»[۳۰]

گزارش - 14

14. در حالی که قرائن مختلف از تأثیر کمکهای مالی و سیاسی حامیان منطقهای عراق در روند جنگ ایران و عراق حکایت دارد امروز گزارشهای متعددی از اظهار نگرانی محافل سیاسی و رسانهای عرب درباره ادامه جنگ و خطر گسترش آن منتشر شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری کویت سرهنگ علی عبدالله صالح رئیس جمهوری عربی یمن (شمالی) در مصاحبه با هفتهنامه عربی زبان التضامن چاپ لندن «امریکا و اسرائیل را بهخاطر تقویت جنگ ۶ ساله ایران و عراق و متلاشی کردن استعدادهای نهایی اعراب و اسلام بهوسیله فروش اسلحه به ایران متهم کرد.» وی همچنین از ایران خواست به درخواستهای صلح توجه کند و از عراق نیز بهخاطر آنچه آمادگی این کشور جهت دستیابی به یک راهحل صلحآمیز برای این درگیری خواند ستایش کرد.[۳۱] وزیر تجارت و صنعت کویت نیز در گفتوگو با روزنامه الاتحاد گفت: «جنگ عراق و ایران باعث متوقف شدن کارهای عمرانی در کشورهای منطقه شده است.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی فیصل عبدالرزاق در این گفتوگو اضافه کرد: «شکی نیست که سایه شوم و اثرات منفی این جنگ بر روی منطقه به طور کلی و بر روی دو کشور متخاصم به طور اخص فوقالعاده بد بوده و علاوه بر از بین بردن نیروی کارآمد دو کشور، اقتصاد آنان را نیز نابود کرده است.» وی همچنین گفت: «این جنگ علاوه بر برهم زدن تعادل تجاری میان کشورهای منطقه بر روی روابط تجاری بین منطقه و کشورهای خارج نیز تأثیر سوء گذاشته و منطقه خلیج (فارس) را به یک منطقه غیرمطمئن و ناامن مبدل ساخته است.» عبدالرزاق در همین زمینه اشاره کرد: «ادامه جنگ و عدم ثبات در منطقه موجب افزایش هزینه کالاهای وارداتی به منطقه شده است.» وزیر تجارت و صنعت کویت افزود: «اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد دوران شکوفایی و سازندگی کشورهای منطقه بود ولی متأسفانه با شروع جنگ و ادامه آن کلیه کارهای عمرانی و طرحهای اقتصادی متوقف شده و همه چیز به عقب برگشت.»[۳۲] همچنین امروز رادیو ریاض در گزارشی گفت: «جنگ عراق و ایران و خطری که علیه امنیت و سلامت منطقه دارد و همچنین خسارات اقتصادی و فرهنگی وارد به دو کشور متحارب هنوز بخش اعظم توجهات مطبوعات را به خود اختصاص میدهد.» به نوشته روزنامه الوحده چاپ ابوظبی «در هر دور جدید از نبردهای سهمگین آشکار میشود که عراق و ایران به تنهایی هدف خطر، تشنج و فقدان امنیت نیستند بلکه منطقه خلیج (فارس) و شاید تمامی منطقه عربی هدف قرار دارد چون بازتاب ادامه این جنگ ویرانگر تنها به مرزهای دو کشور که شش سال است در حال جنگ هستند محدود نمیشود بلکه از آن فراتر رفته و به مناطق دیگر سرایت کرده است.» الوحده در پایان سرمقاله خود «به کنفرانس سران اسلامی در کویت که در اوایل ماه آینده تشکیل خواهد شد امید بسته تا راهحلی مناسب برای حفظ باقیمانده امکانات و ثروتهای دو کشور متخاصم پیدا کند و این راهحل ناگزیر باید به طور ذاتی، عربی و اسلامی باشد چون در انتظار تلاشهای ابرقدرتهای عضو شورای امنیت بودن جز به معنای انتظار فاجعههای بیشتر نیست.» به گفته رادیو ریاض روزنامه الوطن چاپ عمان نیز «نسبت به شکست تمامی تلاشهای به کار گرفته شده جهت خاتمه دادن به جنگ عراق و ایران ابراز تأسف کرد و نوشت سطحی که این جنگ به آن رسیده ایجاب میکند تا آن را فعلاً محدود ساخت چون این خطر شش سال و نیم قبل کوچک به نظر میرسید ولی اکنون گسترش یافته و دایرهای بزرگتر و فراگیرتر را در برگرفته و کوبیدن درهایی را که تا گذشته نزدیک دور از خطرات جنگ و وحشتهای آتشسوزی بوده آغاز کرده است.» همچنین روزنامه الرایه چاپ قطر نوشت: «گسترش اخیر این جنگ که وارد هفتمین سال خود شد تمامی تلاشهای به کار گرفته شده جهت دستیابی به راهحلی صلحآمیز را مانع خواهد شد و در عین حال مواضع کشورهای دعوتکننده به مهار کردن این درگیری را در نزدیکترین و مناسبترین فرصتهای فراهم شده یعنی پنجمین کنفرانس سران اسلامی که قرار است در ماه ژانویه آینده در کویت تشکیل شود از یکدیگر دور خواهد ساخت.»[۳۳]

گزارش - 15

15. فرمانده رکن اطلاعات ستاد ارتش رژیم صهیونیستی ادعا کرد: «اگر رژیم تهران در جنگ پیروز شود به تلاش گستردهای برای متزلزل ساختن رژیمهای همسایه دست خواهد زد تا آنان را سرنگون سازد و ایدئولوژی خود را به آن کشورها صادر کند.» به گزارش رادیو اسرائیل به نقل از روزنامه هاآرتز ژنرال شخک در سخنانی در دانشگاه اورشلیم ضمن اظهار این مطلب افزود: «حتی اگر جنگ بدون برنده یا بازنده پایان یابد ولی پیامد آن به پیروزی ایدئولوژی آیتالله خمینی تعبیر شود، باز هم نتیجه جز این نخواهد بود.» وی همچنین اظهار عقیده کرد: «جنگ در یکی از این سه حالت، ممکن است به پایان برسد؛ یا آنکه آیتالله خمینی در ایران و یا صدام حسین در بغداد از صحنه سیاست کنار رفته یا کنار زده شوند. احتمال دوم آنکه طرفین چنان یکدیگر را فرسوده سازند که دیگر هیچیک را یارای ادامه جنگ نباشد و احتمال سوم، جنگ خودبهخود فروکش کند و آرامش در مرزها برقرار گردد ولی در هر سه مورد خصومت و کینه بین ایران و عراق از میان نخواهد رفت و دو کشور همچنان درگیر باقی خواهند ماند.» رادیو اسرائیل همچنین در این گزارش اظهارات هفته گذشته اسحاق رابین وزیر جنگ اسرائیل درباره جنگ ایران و عراق را مورد اشاره قرار داد و گفت: «ایران در گذشته مناسبات بسیار دوستانهای با اسرائیل داشت. در سالهای بحران نفت که جهان با کمبود شدید نفت روبهرو شده بود و اهالی اروپا میلرزیدند ایران به طور منظم به اسرائیل نفت میفروخت و به علت این رفتار دوستانه بود که اسرائیل حتی یک روز با کمبود نفت روبهرو نشد.» وی افزود: «البته صحیح است که امروز در ایران رژیمی حکومت میکند که شعار اسرائیل نابود باید گردد میدهد ولی تصور میکنم وضع موجود را در روابط دو کشور باید مرحله گذرا و موقتی تعبیر نمود و من امیدوارم در آینده نزدیک روزی فرا رسد که رژیم دیگری در ایران به روی کار آید.» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در مورد ماجرای ارسال سلاحهای امریکایی به ایران از طریق این رژیم گفت «تنها ۲۰ درصد از سلاحهایی که امریکا به حکومت اسلامی ایران فروخت با نقش اسرائیل ارسال گردید و هشتاد درصد بقیه مستقیماً از ایالات متحده به ایران فرستاده شد.»[۳۴] رادیو اسرائیل همچنین طی گزارشی مقاله یکی از پژوهشگران مؤسسه تحقیقاتی دانشگاه تلآویو را مورد اشاره قرار داد که طی آن وی اظهار عقیده کرد: «ادامه جنگ ایران و عراق به زیان اسرائیل است.» بنا به این گزارش افرایم کارش کارشناس امور خاورمیانه در مؤسسه پژوهشی یافه در دانشگاه تلآویو هفته پیش طی مقالهای که در روزنامه جروزالم پست انتشار داد با اشاره به دیدگاههای دو گروه به گفته وی ایرانگرا و عراقگرا در اسرائیل نوشت: «در منطق هر دو گروه هر اندازه جنگ ادامه یابد و رژیمهای تهران و بغداد ضعیفتر گردند خصومت آنها نسبت به اسرائیل نیز رو به تحلیل خواهد رفت و امنیت این کشور را کمتر به خطر خواهد انداخت.» کارش آنگاه در این مورد اظهار عقیده کرد: «چنین استدلالی کاملاً غیرمنطقی به نظر میرسد و اگر جنگ ادامه یابد ممکن است عوامل تازه در آن دخالت یابند که منافع و امنیت اسرائیل را به خطر اندازند.» وی افزود: «اگر اکنون جنگ بدون پیروزی یکی از طرفین پایان پذیرد هر دو رژیم چنان ضعیف خواهند بود که دخالت در امور دیگران را کنار گذاشته به درمان زخمهای عمیق خویش خواهند پرداخت ولی اگر جنگ ادامه یابد تردیدی نیست که در درازمدت ایران بر عراق پیروز خواهد شد و آنگاه منافع اساسی و امنیت اسرائیل نیز به خطر خواهد افتاد.»[۳۵]

گزارش - 16

16. در حالی که انتشار گزارشهای جنجالی در رسانههای غربی درباره ارسال سلاحهای امریکایی به ایران ادامه دارد***** یک روزنامه چاپ امارات امروز مدعی شد مسئولین جمهوری اسلامی ایران برای خرید سلاح و تجهیزات مختلف نظامی در حال گفتوگو با چند کشور اروپای غربی و نیز آرژانتین و برزیل هستند. به گزارش خبرگزاری فرانسه از لیسبون مطبوعات پرتغال امروز نوشتند: «فرودگاه لیسبون از سال ۱۹۸۵ چندین بار مهمترین مکان جهت ارسال سلاحهای امریکایی به ایران و کنتراها بوده است.» بر اساس نوشته هفتهنامه اکسپرسو (سوسیال - دموکرات) سلاحهای امریکایی در ماههای اوت، سپتامبر و اکتبر ۱۹۸۵ وارد لیسبون شده و در هواپیماهای دیگری بارگیری و سپس به سوی ایران حمل شدند. این هفتهنامه همچنین مدعی است سلاحهای اختصاص یافته جهت شورشیان نیکاراگوئه نیز وارد لیسبون شده و حداقل ۱۵ فروند هواپیمای متعلق به شرکت حمل و نقل هوایی جنوب در سال ۱۹۸۶ از لیسبون به مقصد چندین کشور امریکای مرکزی پرواز کرده است. بر پایه گزارش خبرگزاری فرانسه سخنگوی ریاست جمهوری پرتغال اعلام کرد: «ماریو سوارز که در سال ۱۹۸۵ رئیس دولت پرتغال بوده از محتوای این عملیات در خاک پرتغال ناآگاه بوده است.»[۳۶] همچنین به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس از لندن به نقل از روزنامه ساندی تلگراف «یک عضو پیشین سازمان جاسوسی سیا که در لندن زندانی است گفت که او با مقامات عالیرتبه و رسمی ایران حدود یکسال پیش از آنکه حکومت ریگان آن را پذیرفته باشد برای بحث پیرامون فروش سلاحهای امریکا به ایران ملاقات کرده است.» بر پایه این گزارش ویلیام هرمان عضو سیا در گفتوگو با ساندی تلگراف «ادعا کرد که او در اوایل اکتبر ۱۹۸۴ برای بحث و بررسی چشماندازهای یک برنامه فروش سلاحهای امریکایی در مقابل آزادی گروگانهایی که اسیر تفنگداران طرفدار ایران در بیروت میباشند با یک افسر سرویس مخفی ایران ملاقات کرد.» این گزارش در این مورد یادآور شد «حکومت ریگان تأکید میکند که اولین تماس در ماه اگوست ۱۹۸۵ صورت گرفته است.» عضو سابق سیا که بنا به این گزارش بهخاطر دست داشتن در یک سری اقدامات جعل اسناد در حال گذراندن هشت سال محکومیت خود میباشد گفت: «مایل است که به واشنگتن بازگردد و در مقابل کمیته تحقیقاتی سنای امریکا در مورد رسوایی معامله اسلحه با ایران شهادت دهد.» این گزارش ادامه داد: هرمان که میگوید طی ده سال گذشته به عنوان عامل سیا در ایران و عراق فعالیت داشته افزود با منوچهر قربانیفر که مسئول تأمین امنیت دیپلماتهای ایرانی و سفارتخانههای این کشور در اروپا است در هتلی در لندن ملاقات کرده است. وی به این روزنامه گفت که ایرانیها پذیرفتند که تهران نفوذ کمی بر روی گروههای اسلامی در لبنان دارد و آزادی گروگانهای امریکایی میتواند تضمین شود البته در صورتی که امریکا به تأمین اسلحه برای تهران در جنگ این کشور علیه عراق تمایل نشان دهد. وی طی این مصاحبه که از زندان واندثورث در لندن انجام میشد به روزنامه مذکور مدعی شد که مقامات ایران در خواست ارسال ۱۰.۰۰۰ موشک ضدتانک تاو برای جنگ کردند. وی همچنین ادعا کرد که طی یک سری دیدارها در لندن و هامبورگ تصمیم گرفته شد تا یک شرکت تحت پوشش کاری دیگر این صادرات را انجام دهد.[۳۷] امروز همچنین رونالد ریگان رئیس جمهور امریکا در سخنرانی هفتگی خود که از رادیو پخش شد با اظهار اینکه مباحثه و مشاجره بر سر ایران برای هر یک از ما یک گولخوردگی بود «بار دیگر وعده داد ماجرا را کاملاً روشن ساخته و سازمانهایی را که خوب کار نکردهاند تغییر دهد.» به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری فرانسه، رئیس جمهور امریکا اضافه کرد: «اگر این ماجرا را کنار بگذاریم سال ۱۹۸۶ به عنوان یک سال اصلاحات مهم در تاریخ باقی خواهد ماند.»[۳۸] در این حال به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی روزنامه الاتحاد چاپ امارات متحده عربی به نقل از منابع امریکایی نوشت: «ایران از کشورهای اروپای غربی و امریکای لاتین تقاضای خرید اسلحه کرده است.» این روزنامه افزود: «گروهی از مسئولین جمهوری اسلامی ایران هم اکنون در حال گفتوگو با دولتهای انگلیس، آلمان، سوئد و سوئیس در اروپای غربی و نیز آرژانتین و برزیل در امریکای لاتین به منظور خرید سلاح و تجهیزات مختلف نظامی هستند.»[۳۹]

گزارش - 17

17. گروه رباینده هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ عراق با انتشار بیانیهای حمله مأموران عربستان سعودی را عامل انفجار و کشتار مسافران هواپیما عنوان کرد. در همین حال بازتاب گسترده این حادثه در رسانههای گروهی جهان همچنان ادامه دارد. به گزارش روزنامه کیهان به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی از بیروت، حرکت اسلامی انقلابی (شاخه عراق) در بیانیهای که آن را در بیروت انتشار داد ضمن به عهده گرفتن مسئولیت ربودن هواپیمای عراقی و اشاره به اهدافی چون جلب توجه جهانیان به واقعیت دردناکی که گریبانگیر ملت عراق است و نیز دستگیری وزیر اردنی مسافر هواپیما به علت آنچه این بیانیه مشارکت اردن در جنایات و توطئههای صدام خوانده مینویسد: «در جواب رسانههای گروهی عراقی و سعودی و همپیمانان آنها باید حقایقی را برای مستضعفین جهان بازگو کنیم.» این بیانیه سپس به روایت چگونگی وقوع این حادثه پرداخته که حاکی از فرود اجباری اما بدون حادثه هواپیما در فرودگاه عربستانی عرعر و کشته شدن مسافران در جریان حمله مأموران عربستان حدود پنج ساعت پس از فرود هواپیماست.******[۴۰]

گزارش - 18

18. مجله المستقبل چاپ پاریس مدعی شد کشورهای غربی سناریویی را برای تأثیر گذاشتن بر سرنوشت جنگ از طریق گسترش احتمالی دامنه آن یا تغییر موازنه نظامی دو طرف تدارک دیدهاند. این مجله در مقالهای به مناسبت در پیش بودن تغییر سال میلادی ضمن اشاره به اینکه سال ۱۹۸۶ هیچگونه تحول غیرمنتظرهای در جنگ عراق و ایران به وجود نیامد که بتواند از ادامه آن ممانعت کند مینویسد: «انتظار میرود سال ۱۹۸۷ سال تحول بزرگ در جنگ عراق و ایران و منطقه خلیج (فارس) باشد.» مجله مذکور با این فرض که ایران به طور حسابشده حمله نظامی بزرگ خود را از پاییز گذشته به تأخیر انداخته مینویسد: «کارشناسان عقیده دارند رهبران ایران اصولاً قصد آغاز حمله بزرگ را در پاییز ۱۹۸۶ نداشتند، بلکه ضمن ابراز آمادگی نظامی، انسانی و روحی خود میخواستند برخی از کشورهای حامی عراق را مورد تهدید قرار دهند. آنها در این مورد چنین تبلیغ نمودند که حمله بزرگ میتواند در هر لحظه به منظور تضعیف سیاسی عراق و ایجاد شکاف بین این کشور و کشورهای همپیمانش انجام گردد و ضرورتی ندارد که این حمله حتماً در پاییز ۱۹۸۶ آغاز شود. ولی این تلاشهای ایران موفقیتی به دنبال نداشت و نتوانست تغییر ملموسی در روند جنگ با عراق و یا در سطح توازن نیروهای سیاسی در منطقه به وجود آورد. به هرحال موعد جدید حمله بزرگ ایران بهار سال ۱۹۸۷ است و کارشناسان مسائل ایران معتقدند که رهبران ایران نمیتوانند این حمله را تا مدتی نامعلوم به تعویق اندازند و قادر نیستند با درنظرگرفتن اوضاع اقتصادی و سیاسی داخلی ۶۰۰ هزار تا یک میلیون سرباز و بسیجی ایرانی را در حالت آمادهباش نگهدارند.» المستقبل در ادامه به این موضوع میپردازد که کارشناسان نظامی و سیاسی غرب سناریوهایی را تهیه کردهاند که «میتوانند نتیجه این حمله ایران و یا ناتوانی ایران بر انجام حمله بزرگ در خلال سال ۱۹۸۷ را مشخص نمایند. بر اساس پیشبینی یکی از این سناریوها سال ۱۹۸۷ شاهد برقراری آتشبس در جنگ عراق و ایران خواهد بود، خصوصاً اگر ایرانیها در تحقق هر گونه هدف اصلی خود با شکست مواجه شوند و یا از انجام حمله بزرگ صرفنظر نمایند.» این مجله در همین زمینه میافزاید: «کشورهای غربی ذیربط با تحولات جنگ سناریوهای دیگری غیر از سناریوی آتشبس در اختیار دارند که ممکن است در سال ۱۹۸۷ برقرار گردد. از دیگر سناریوها میتوان به احتمال گسترش دامنه جنگ و همچنین احتمال وقوع تحولاتی غمانگیز که ممکن است توازن قوا را تغییر دهد اشاره نمود.»[۴۱]

گزارش - 19

19. در پی آزادی اورل کورنئا یکی از گروگانهای فرانسه در لبنان******* مطبوعات پاریس بعضاً به شکل جنجالآمیزی موضوع گروگانهای فرانسوی را در چارچوب روند عادیسازی مناسبات این کشور با ایران مورد بحث و بررسی قرار دادند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس روزنامه لوموند در سرمقاله خود با عنوان “خرسندی و خشم” نوشت: «خرسندی از آزادی اورل کورنئا یکی از گروگانهای فرانسوی و خشم از وقاحت ربایندگان و حامیان آنها از محاسبات شیطانی و فساد و تبانی روشهایشان.» این روزنامه با اشاره به مذاکره دشوار ضمن بالا بردن بهای درخواستی برای آزادی کورنئا مینویسد: «برخی از مسئولان فرانسوی به تازگی موجه بودن سیاست موسوم به عادیسازی روابط با تهران را مورد تردید و سؤال قرار داده و تصدیق کرده بودند که پس از بازپرداخت بخشی از وام یک میلیارد دلاری به ایران به مبلغ ۳۳۰ میلیون دلار******** هیچ گروگان دیگری آزاد نشده است. این بخش از مسئولان فرانسوی بر این عقیده بودند که اگر گروگانی بیش از پایان سال (مسیحی) آزاد نشود بدون شک بایستی وقفهای در مذاکرات قائل شد.» به گمان لوموند هدف نهایی ایرانیان و گروگانگیران این است که «فرانسه را به دگرگونی اتحاد در برابر جنگ خلیج (فارس) یا لااقل تجدیدنظر در سیاست خود نسبت به عراق وادار سازند. چنین خواستهای در اطلاعیه سازمان عدالت انقلابی که رهایی یکی از گروگانهای فرانسوی را اعلام داشته بود قید شده است و هیچ شکی نیست که همزمان با حمله جدید ایران در کربلای۴ به جبهه جنوبی عراق این خواسته بیش از پیش در تهران مطرح گردیده است.» سرمقالهنویس روزنامه لوموند در پایان یک هدف گروگانگیری از دید خود را اشاعه شیعهگری ضمن تضعیف موقعیت سوریه در لبنان دانسته و مینویسد: «از این دیدگاه بسی جالب است که اورل کورنئا نخستین گروگانی است که پس از آزادی از طریق دمشق نگذشته است. سپاسگزاریهای تلفنی شیراک نخستوزیر فرانسه از حافظ اسد نبایست ایجاد شبهه کند. نفوذ سوریه در لبنان هرگز تا این اندازه پایمال نشده بود و قبل از هر چیز این نفوذ از سوی ایران درهم شکسته شده است.» همچنین روزنامه لزکو در سرمقاله خود این دیدگاه را مطرح نمود که مقامات فرانسه به معامله تأسفآوری برای آزادی گروگان فرانسوی دست زدهاند. لزکو مینویسد: «رهبران پاریس با اخراج مخالفان ایرانی، حل اختلافات مالی اورودیف و با اقدامات کوچک و متعدد، در جهت خواستهها و توقعات ربایندگان گروگانها گام برداشتهاند. ربایندگان که حسابگران وقیحی میباشند از این پس خواستار قطع فروش اسلحه به عراق خواهند شد.» این روزنامه میافزاید: «تمام کشورها منجمله اسرائیل و بهویژه امریکا به ناچار انعطافهایی نشان دادهاند. برای رهبران پاریس مسئله این است که همچنان مذاکرات را دنبال کنند و در عین حال حیثیت و اعتبار خود را حفظ نمایند مگر آنکه در پی رویدادهای غیرمنتظرهای در لبنان یا در ایران دادهها و مفروضات این مسئله فاجعهانگیز دگرگون شود. حل این مسئله در شرایط کنونی تقریباً امکانناپذیر مینماید.» در این بین روزنامه لیبراسیون ضمن اشاره به فروشندگان اسلحه در نقاط مختلف جهان خاطرنشان میسازد: در حال حاضر ۴۰ کشور جهان با قراردادهای تسلیحاتی هم به ایران و هم به عراق اسلحه داده و جنگ خلیج (فارس) را شعلهور نگاهداشتهاند. فرانسه به سهم خود نقش دوگانهای دارد به طوری که رسماً از بغداد و پنهانی از تهران حمایت میکند.»[۴۲] لوماتن دوپاری دیگر روزنامه چاپ پاریس در مقالهای درباره بهبود مناسبات ایران و فرانسه مینویسد: «ایران در حال حاضر در موضع قدرت قرار گرفته است. مذاکرات پیرامون اختلافات مالی اورودیف در مسیر مناسبی به نظر میرسد. بخشی از قول فرانسه به ایران پرداخت شده و اخیراً نیز هیئتی از نمایندگان فرانسوی در تهران بود. فرضیه آزادی انیس نقاش********رهبر کماندویی ضد بختیار مطرح گردید و مسعود رجوی از مدتها پیش خاک فرانسه را ترک کرده و بدینسان بسیاری از خواست و توقعات ایرانیان برآورده شده است. میماند حمایت فرانسه از عراق که دشمن خونی و مرگبار ایران است. بغداد در جنگ خونین خلیج (فارس) اکنون کاملاً در تنهایی و انزوا به نظر میرسد. عربستان سعودی یکی از حامیان همیشگی عراق در این اواخر از آن کشور فاصله گرفته است. به هنگام کنفرانس اخیر اوپک رهبران ریاض عراق را در خودداری از امضای موافقتنامه در مورد سهمیههای تولیدی نفت تنها گذاشتند. از سوی دیگر رویه عربستان سعودی در رسوایی ایران گیت نشان میدهد آنانکه در ریاض برای احتراز از خطر جاری شدن سیل بنیادگرایی اسلامی به عربستان سعودی مدافع یک سیاست مسالمتآمیز با تهران بودهاند به ظاهر برنده شدهاند. میتوان امیدوار بود که این تحول، ایرانیان را نه به تغییر بلکه به ملایم کردن سیاست خودشان نسبت به فرانسه وادار کند. همچنین بر همه روشن است که هم اکنون مبارزهای پنهانی و خفیف در تهران میان هواخواهان و مخالفان گرایش ولو تردیدآمیز به سوی غرب جریان دارد در حالی که تا چندی پیش تصور چنین چیزی ممکن نبود.»[۴۳] همچنین روزنامه فیگارو با طرح این احتمال که در داخل ایران در مورد سیاستی که باید در قبال فرانسه در پیش گرفته شود گرایشهای گوناگونی بهوجود آمده است - از جمله گرایشی که همواره خواستار تغییری در سیاست فرانسه نسبت به عراق بوده و مایل است کمک نظامی فرانسه به بغداد قطع شود - مینویسد: همانطور که ژاک شیراک قبلا گفته است فرانسه در نظر ندارد سیاست خود نسبت به ایران و عراق را مورد تجدیدنظر قرار دهد. این روزنامه میافزاید: «وی این موضوع را چندین بار برای مخاطبان ایرانی خود توضیح داده است. بنابراین پاریس به تحویل اسلحه، تجهیزات و قطعات مجزا برای تسلیحاتی که از سالها پیش تحویل داده همچنان ادامه خواهد داد. مهلت پرداخت قرض عراق تاکنون تمدید شده و بدون شک بازهم تمدید خواهد گردید. کاهش قیمت نفت درآمدهای دولت عراق را کاهش داده است. دولت فرانسه حاضر است این دشواریهای کنونی بغداد را مورد توجه قرار دهد. دولت فرانسه در همان حال تصمیم دارد سیاست عادیسازی روابط خود با ایران را دنبال کند.»[۴۴] ضمیمه گزارش۳۹: جزئیات حادثه ربوده شدن هواپیمای مسافری عراق درباره جزئیات حادثه هواپیمای ربوده شده عراقی، بیانیه حرکت اسلامی انقلابی (شاخه عراق) حاکی است: «... پس از گذشت ٥٥ دقیقه از پرواز هواپیما از بغداد و بعد از ترک آسمان عراق و وارد شدن به آسمان اردن، عملیات مجاهدین ما شروع گردید و در آن هنگام یک درگیری محدود بین افراد امنیتی مستقر در هواپیما و مجاهدین به وقوع پیوست و پس از آن مجاهدین به طور کامل هواپیما را به کنترل خود در آوردند. پس از آنکه مجاهدین ما اعلام نمودند که عملیات موفق بوده است. نیروی هوایی سعودی با هماهنگیای که بین عراق و اردن و سعودی انجام میگیرد وارد ماجرا میشود و مجاهدین تهدید میکنند که آنان هواپیما را منفجر خواهند کرد و هواپیما بالاجبار در فرودگاه عرعر عربستان به زمین فرود میآید. سپس از مجاهدین خواسته میشود که خود را تسلیم کنند ولی آنان به طور قاطع این امر را رد میکنند و مانع از خروج هواپیما از فرودگاه عرعر میشوند و پس از غروب آفتاب مزدوران رژیم سعودی از سمت عقب هواپیما حملهور میشوند که منجر به وقوع این فاجعه و کشتار دستهجمعی میشود و لذا ما اعلام میداریم که همچنانکه رسانههای گروهی عراقی شایع کردهاند هواپیما در هوا و یا در فرودگاه توسط مجاهدین مسلمان ما منفجر نگشته است و این مزدوران رژیم سعودی بودند که به هواپیما حملهور شدند و این فاجعه را آفریدند.»[۴۵]



منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/06

  1. سند شماره ۲۵۴۳۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه، شماره ۴۰، ۸/۱۰/۱۳۶۵، ص۴.
  2. سند شماره ۲۵۴۲۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعاتی معاونت عملیات و اطلاعات نیروی زمینی ارتش، شماره ۲۸۲، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱.
  3. سند شماره ۲۵۴۳۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه، شماره ۴۰، ۸/۱۰/۱۳۶۵،ص۱.
  4. سند شماره ۲۵۴۲۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعاتی معاونت عملیات و اطلاعات نیروی زمینی ارتش، شماره ۲۸۲، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱.
  5. سند شماره ۲۵۴۳۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه، شماره ۴۰، ۸/۱۰/۱۳۶۵، ص۱.
  6. سند شماره ۲۸۰۱۳۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: فرمانده نیروی زمینی سپاه، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  7. سند شماره ۱۸۱۸۲/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا، عملیات کربلای۵، ۶/۱۰/۱۳۶۵، صص ۷ - ۱.
  8. سند شماره ۱۵۲۲۲/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا، عملیات کربلای۵، ۶/۱۰/۱۳۶۵، صص ۴ - ۱.
  9. سند شماره ۱۸۱۹۸/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا، عملیات کربلای۵، ۶/۱۰/۱۳۶۵، صص ۳۲ - ۱.
  10. سند شماره ۱۸۴۶۸/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا، عملیات کربلای۵، ۶/۱۰/۱۳۶۵، صص ۲۴ - ۱.
  11. سند شماره ۱۸۴۶۹/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا، عملیات کربلای۵، ۶/۱۰/۱۳۶۵، صص ۳۰ - ۱.
  12. سند شماره ۱۸۴۷۱/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا، عملیات کربلای۵، ۶/۱۰/۱۳۶۵، صص ۹ - ۱.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱، رادیو صوت‌الجماهیر، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  14. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۱، بغداد - خبرگزاری عراق، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۱، بغداد - خبرگزاری عراق، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  16. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۳۴، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  17. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۵، منامه - خبرگزاری فرانسه، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۳۰ و ۳۱، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۳۲ و ۳۳، رادیو ریاض، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  20. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۳۹ - ۳۷، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  21. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۲۹ و ۳۰، رم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  22. روزنامه جمهوری اسلامی، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۲.
  23. روزنامه جمهوری اسلامی، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۲.
  24. روزنامه کیهان، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۸؛و- روزنامه جمهوری اسلامی، ۷/۱۰/۱۳۶۵،ص۱۲.
  25. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۴۴ و ۴۵، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  26. سند شماره ۲۱۲۵۸۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن شماره ۱۷۲/۴، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۱ و ۲.
  27. روزنامه جمهوری اسلامی، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۴.
  28. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۴۰ و ۴۱، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  29. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۴، ۸/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۷، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۷/۱۰/۱۳۶۵.
  30. سند شماره ۲۰۰۴۲۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه اخبار روزانه، شماره ۴۲۷، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۳.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۵، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۵ و ۶، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۳۴ - ۳۲، رادیو ریاض، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  34. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۴ و ۵، رادیو اسرائیل، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  35. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، صص ۷ و ۸، رادیو اسرائیل، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۴۷، لیسبون - خبرگزاری فرانسه، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  37. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۴، ۸/۱۰/۱۳۶۵، صص ۲۳ و ۲۴، لندن - خبرگزاری رویتر، ۷/۱۰/۱۳۶۵.
  38. روزنامه اطلاعات، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۱۶.
  39. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۸۳، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۴۶، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  40. روزنامه کیهان، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۲۰.
  41. اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره ۱۲۰۸، ۲۱/۱۰/۱۳۶۵، صص ۶ - ۲، مجله المستقبل، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  42. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش‌های ویژه، نشریه شماره ۲۸۳ (۷/۱۰/۱۳۶۵)، صص۵۱ - ۴۹، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  43. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش‌های ویژه، نشریه شماره ۲۸۳ (۷/۱۰/۱۳۶۵)، صص ۵۳ - ۵۱، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  44. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش‌های ویژه، نشریه شماره ۲۸۳ (۷/۱۰/۱۳۶۵)، صص ۵۵ - ۵۴، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۶/۱۰/۱۳۶۵.
  45. روزنامه کیهان، ۷/۱۰/۱۳۶۵، ص۲۰.