1365.11.19

روزشمار جنگ سال 1365 1365.10.19
نام‌های دیگر	نوزده دی
تاریخ شمسی	1365.10.19
تاریخ میلادی	9 ژانویه 1987
تاریخ قمری	8 جمادی‌الاول 1407

1359.10.19

1360.10.19

1361.10.19

1362.10.19

1363.10.19

1364.10.19

1366.10.19

گزارش - 1

1. دو هفته پس از توقف عملیات کربلای۴، در نخستین ساعت بامداد امروز عملیات آبی - خاکی کربلای۵ در منطقه شلمچه و در پیچیدهترین و مستحکمترین خطوط دفاعی ارتش بعث عراق آغاز شد و رزمندگان سپاهی و بسیجی توانستند تا پایان امروز بخشی از این منطقه را تصرف کنند. عزیمت نیروهای موج اول (غواص و خط شکن) قرارگاه کربلا از منطقه آبگرفتگی شمال شلمچه به سمت مواضع ارتش عراق، که از ساعات پایانی روز گذشته آغاز شد، از نخستین دقیقه بامداد امروز ادامه یافت. عمق کم و سردی آب باعث کند شدن حرکت نیروها شده است.* انعکاس نور ماه به سطح آب نیز امواجی را که بر اثر حرکت آنها ایجاد میشد، به خوبی نمایان میساخت. قرار بود این نیروها پس از اینکه به موانع دشمن رسیدند، در انتظار پایان مهتاب (ساعت ۰۱:۱۷) بمانند و سپس در تاریکی مطلق هوا به مسیر خود ادامه دهند و به خطوط مقدم نیروهای عراق هجوم برند. در ساعت ۰۰:۵۰ با بیشتر شدن تعداد گلولههای پرتاب شده از سوی دشمن، اگر چه تصور میشد عملیات کشف و درگیری شروع شده است، اما در این خصوص خبر صحیح دریافت نمیشد. ساعت ۰۱:۱۰، احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا: «دشمن به بوارین حساس شده و دارد در سایر جاها تیربار میزند.» ساعت ۰۱:۱۹ حسن داناییفر جانشین غلامپور: «از بوارین تا بوبیان درگیری در خط و عمق شروع شده است.» در این وضعیت هر چند از چگونگی و حجم درگیری و نیز میزان هوشیاری دشمن اطلاع دقیق در دست نبود؛ اما شواهد از فاش شدن عملیات حکایت میکرد. بنابراین، قبل از اینکه موعد مقرر برای شروع درگیری (ساعت ۲ بامداد) فرا رسد، فرماندهی عملیات ترجیح داد در ساعت ۰۱:۲۲ فرمان آغاز درگیری را صادر کند. محسن رضایی فرمانده کل سپاه به احمد غلامپور: «لشکرها را [تماس] بگیرید و بگویید همه درگیر شوند.» چهار دقیقه بعد، حسن داناییفر از هجوم لشکر۱۹ فجر به خط اول دشمن در ضلع شمالی منطقه پنج ضلعی خبر داد. در ساعت ۰۱:۳۰ نیز علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه در تماس با نورعلی شوشتری جانشین فرمانده قرارگاه نجف که هدایت عملیات پشتیبانی در محور جزیره بوارین را بر عهده داشت، گفت: «قاآنی [لشکر۲۱ امام رضا] درگیر شود. پنج دقیقه بعد، محمد باقری معاون اطلاعات نیروی زمینی سپاه هم بر مبنای مشاهدات انجام شده از روی سنگر فرماندهی گزارش داد: «یک تیربار [دشمن] روی بوبیان کار میکند، یکی روی جاده فجر [در شرق منطقه پنج ضلعی] و یکی در ضلع شرقی پنج ضلعی [دژ مرزی عراق.]» به این ترتیب و براساس گزارشهای رسیده، در جناح راست منطقه عملیاتی (محور پاسگاه بوبیان) تیپ۱۸ الغدیر و لشکر۳۳ المهدی با خط اول دشمن درگیر بودند. در جناح میانی (کانال پرورش ماهی) لشکر۴۱ ثارالله سیلبند اول دشمن (در آبگرفتگی شرق کانال) را پاکسازی و به سمت سیلبند دوم پیش میرفت. از جناح چپ (منطقه پنج ضلعی) هم خبر درگیری لشکر۱۰ سیدالشهدا با کمینهای دشمن در محور ضلع شرقی، عبور لشکر۱۹ فجر از خط اول ضلع شمالی و ورود لشکر۳۱ عاشورا از سمت شمالغربی به منطقه پنج ضلعی گزارش و نیز اعلام شد قایقهای حامل نیرو (موج دوم) به سمت خطوط درگیری در حرکت هستند. ساعت ۰۱:۵۵ فرمانده کل سپاه دستور داد، به آقای هاشمی رفسنجانی (فرمانده عالی جنگ که در اهواز مستقر بود) خبر دهند: «لشکرهای۱۰، ۱۹، ۳۱ و ۴۱ قسمتی از خطشان [خط دشمن] را شکستهاند. دشمن هوشیار بود و درگیری شروع شده است.» محسن رضایی سپس دستور داد: آغاز عملیات کربلای۵ و تصرف بخش شمالی منطقه شلمچه

فرمان آغاز عملیات کربلای۵ - لشکرهای ٨ نجف و ١٤ امام حسین (از قرارگاه قدس) و لشکرهای ٥ نصر و ١٧ علیبنابیطالب (از قرارگاه نجف) برای عبور از منطقه پنج ضلعی و عزیمت به طرف جاده شلمچه آماده شوند. - لشکرهای٤١ ثارالله و ٢٥ کربلا از کانال پرورش ماهی عبور کنند. سپس لشکر٢٥ به سمت چپ ادامه مسیر داده و با لشکر٣١ عاشورا الحاق کند. - تیپ زرهی ٢٠ رمضان برای ورود به منطقه غرب کانال پرورش ماهی آماده شود. - توپخانه اجرای آتش را شروع کند؛ قبل از اینکه دشمن ابتکار عمل را در دست گیرد. - در هر محور چند نفربر خشایار وارد عمل شوند. از مجموع اخبار رسیده چنین استنباط میشد که روند درگیری به نفع نیروهای خودی است و دشمن هر چند در اغلب محورها از جمله منطقه پنج ضلعی از اندک هوشیاری برخوردار بود،** اما در محور کانال پرورش ماهی کاملاً غافلگیر شده بود. ساعت ۰۲:۲۸ رحیم صفوی جانشین نیروی زمینی سپاه: «دشمن انتظار عبور ما از پنج ضلعی را دارد، ولی عبور از کانال را ندارد.» در این میان و با وجود اینکه یگانهای قرارگاه کربلا در همه محورها درگیر شده بودند، لشکر۲۱ امام رضا (از قرارگاه نجف) که مأموریت تک فریب و پشتیبانی در محور انتهای شرقی جزیره بوارین را بر عهده داشت، هنوز وارد عمل نشده بود. ساعت ۰۲:۳۲، رحیم صفوی: «قاآنی [لشکر۲۱] کند است، میگوید دارم میروم؛ ولی نرفته!» با گزارشهایی که از پیشروی در جناح راست و میانی منطقه عملیات میرسید، فرماندهی عملیات در ساعت ۰۲:۴۰ بار دیگر تأکید کرد لشکر۲۵ کربلا پس از عبور از کانال پرورش ماهی به طرف جنوب ادامه مسیر دهد و ضمن الحاق با لشکر۳۱ عاشورا که او هم قرار بود از گوشه جنوب غربی منطقه پنج ضلعی به غرب نوک کانال برود، به همراه هم سرپل این نقطه (مثلثی شکل کوچک) را تصرف و تأمین کنند. پس از اعلام شکستن خط دشمن در جزیره بوارین توسط لشکر۲۱ امام رضا در ساعت ۰۲:۵۵، حسن شفیعزاده فرمانده توپخانه نیروی زمینی سپاه با تعجب از حجم کم آتش توپخانه دشمن خبر داد. در واکنش به این خبر، فرمانده کل سپاه گفت: «اگر کم باشد، توپخانهاش را به فاو برده و میخواسته امشب یا فردا شب حمله کند.» وی سپس از شفیعزاده خواست: «تا فردا صبح به ما اطلاع دهید دشمن با چند گردان توپخانه اجرای آتش میکند.» به نظر میرسید محسن رضایی به این وسیله در نظر داشت ضمن ارزیابی میزان هوشیاری دشمن در شلمچه استعداد قوای او در فاو را نیز تخمین بزند. شفیعزاده پس از کسب اطلاع از عناصر توپخانه قرارگاه نوح در منطقه دفاعی فاو، در ساعت ۰۳:۲۵ گفت: «بچهها در فاو میگفتند دشمن کاملاً آماده بوده و امشب میخواسته حمله کند. چون نیروهایش در خط و به طور گسترده پخش بودند، آتش داشته ولی بعداً آرام شده.» رحیم صفوی: «لشکر۱۱ [دشمن مستقر در شلمچه] از لشکر۱۵ [مستقر در جنوب اروند] کمک میخواهد.» محسن رضایی: «اگر آتش دشمن [در شلمچه] فقط کاتیوشا است، توپخانه را به فاو برده.» محسن رضایی پس از تماس با مرتضی صفاری جانشین فرمانده قرارگاه نوح در منطقه دفاعی فاو و اطمینان از اینکه با درگیری در شلمچه، تحرکات دشمن در فاو فروکش کرده است، در ساعت ۰۳:۳۷ به رحیم صفوی گفت: «یکی از دلایلی که ما مجبور شدیم عملیات [در شلمچه] را انجام دهیم، این بود که جلوی حمله دشمن در فاو را بگیریم.» حدود ۵/۲ ساعت از صدور فرمان آغاز درگیری میگذشت که اعلام شد لشکر۲۱ امام رضا سرپلی در شرق جزیره بوارین را تصرف کرده و به نصب پل روی نهر خین مشغول است. لشکر۴۱ ثارالله هم با عبور از کانال پرورش ماهی در سرپل غرب این کانال مستقر شده است. ساعت ۰۴:۰۵، قاسم سلیمانی فرمانده لشکر۴۱: «بچههای ما رفتند پشت توپخانه دشمن و [این مواضع در غرب کانال ماهی] در حال سقوط است.» محسن رضایی: «کمک کن مرتضی [لشکر۲۵ کربلا] بیاید پشت سرت.» قاسم سلیمانی: «الحمدالله شیر است و دارد میآید.» تا ساعت ۰۴:۴۵ اغلب گزارشهایی که به فرماندهی عملیات میرسید، از درگیری در غرب کانال پرورش ماهی و منطقه پنج ضلعی حکایت میکرد، اما از یگانهای محور پاسگاه بوبیان (تیپ۱۸ الغدیر و لشکر۳۳ المهدی) که وظیفه تأمین جناح راست و عقبه کل عملیات را بر عهده داشتند، اطلاع دقیق در دست نبود. همچنین یگانهای قرارگاه نجف (لشکرهای۵ نصر و ۱۷ علیبنابیطالب) - بجز لشکر۲۱ امام رضا که ۵۰۰ تا ۶۰۰ متر در شرق جزیره بوارین نفوذ کرده بود و یگانهای قرارگاه قدس (لشکرهای ۸ نجف و ۱۴ امام حسین) هنوز وارد عمل نشده و منتظر تصرف کامل منطقه پنج ضلعی توسط یگانهای قرارگاه کربلا بودند تا از آن عبور کنند و به سمت جاده شلمچه بروند. محسن رضایی به محمدعلی جعفری فرمانده قرارگاه قدس: «شما [برای اعزام یگانهایتان] معطل [لشکر۱۰] سیدالشهدا هستید؟!» محمدعلی جعفری: «هم سیدالشهدا، هم عاشورا و هم ۱۹ فجر [که همچنان در منطقه پنج ضلعی با نیروهای عراقی درگیر بودند].» محسن رضایی: «شما الآن بروید پیش سیدالشهدا، کمکش کنید.» نظامیان عراقی مستقر در منطقه پنج ضلعی که گفته میشد قبل از شروع عملیات در آمادهباش ۵۰ درصد بودند، با مقاومت زیاد خود مانع از آن میشدند که این منطقه سقوط کند. بنابراین، لشکر۱۹ فجر که در مرکز این منطقه (قرارگاه دشمن) درگیر بود، تقاضای کمک زرهی کرد. پیرو این تقاضا، فرماندهی عملیات ضمن اینکه از فرماندهی زرهی نیروی زمینی سپاه خواست به هر صورت ممکن یک گروهان زرهی به داخل منطقه پنج ضلعی اعزام کند، به مسئولان مهندسی رزمی نیز تأکید کرد جاده فجر (در شرق این منطقه) را برای عبور یک گردان زرهی آماده کنند. به این ترتیب و تا قبل از روشن شدن هوا، هر چند بخشی از اهداف مرحله اول عملیات (عبور لشکر۴۱ از کانال پرورش ماهی، نفوذ تیپ۱۸ به بخش شرقی پد بوبیان، ورود لشکرهای۱۰، ۱۹ و ۳۱ به منطقه پنج ضلعی و لشکر۲۱ به جزیره بوارین) حاصل شده بود، اما هنوز لشکر۲۵ از کانال پرورش ماهی عبور نکرده بود. لشکر۳۳ هم در سمت راست لشکر۴۱ به ضلع شرقی این کانال رسیده و سعی داشت برای تصرف کامل خط بوبیان به طرف پل شهامت برود. با روشن شدن هوا*** و هوشیاری دشمن، چند مسئله اساسی مورد توجه فرماندهی عملیات بود: - اطلاع از میزان درک دشمن از سمت تک و نیز میزان توانی که در پاتکها به کار خواهد برد. - توسعه و گسترش وضعیت در روز. - تثبیت مواضع تصرف شده در برابر فشارهای دشمن. - طراحی و تدبیر ادامه عملیات در روز اول و شب دوم. - تلاش برای عبور قرارگاههای قدس و نجف از منطقه پنج ضلعی. - آغاز فعالیتهای مهندسی به منظور باز کردن جادههای منطقه. - عبور واحدهای زرهی از داخل پنج ضلعی برای مقابله با پاتکهای دشمن و نیز سرپلگیری در غرب نوک کانال پرورش ماهی. ساعتی از طلوع آفتاب نگذشته بود که اعلام شد لشکر۲۵ کربلا از کانال پرورش ماهی عبور کرده؛ اما لشکر۱۰ سیدالشهدا هنوز نتوانسته دژ (ضلع شرقی) پنج ضلعی را به طور کامل تسخیر کند و همچنان با مقاومت دشمن مواجه است.

برخی از موانع و سیمخاردارهای ارتش عراق در منطقه آبگرفتگی شلمچه در همین حال، شدت بمباران منطقه عملیاتی توسط هواپیماهای عراق**** موجب شد حدود ساعت ۰۸:۰۰ فرمانده عملیات (محسن رضایی) در تماس تلفنی با فرمانده عالی جنگ (هاشمی رفسنجانی) ضمن ارائه گزارش آخرین وضعیت عملیات، از شدت بمبارانهای هوایی دشمن خبر دهد و صدور دستور وی برای انتقال هر چه سریعتر حداقل یکی از سایتهای پدافند هوایی هاک***** به نزدیکی منطقه عملیاتی را خواستار شود. تا ساعت ۰۹:۰۰ آخرین خط حد یگانهای قرارگاه کربلا چنین بود: - در جناح راست؛ تیپ مستقل ۱۸ الغدیر قسمتی از شرق (حدود یک سوم) خط پاسگاه بوبیان را تصرف کرده بود و دشمن سعی داشت این یگان را عقب براند. لشکر۳۳ المهدی هم از سمت ضلع شرقی کانال ماهی به طرف پل شهامت پیش میرفت. - در جناح میانی؛ لشکر۴۱ ثارالله در حاشیه غربی کانال پرورش ماهی مستقر شده بود و در سمت چپ آن و با فاصله، لشکر۲۵ کربلا حضور داشت که قرار بود برای الحاق با لشکر۳۱ عاشورا به طرف جنوب (نوک کانال) پیش رود. - در جناح چپ؛ در حالی که لشکر۳۱ از قسمت غربی منطقه پنج ضلعی تا ضلع جنوبی آن (کانال هفت دهنه) پیش رفته بود و سعی داشت با ادامه مسیر به سمت غرب نوک کانال ماهی با لشکر۲۵ الحاق کند، لشکر۱۹ در مرکز پنج ضلعی (مقابل قرارگاه تیپ دشمن) و لشکر۱۰ در ضلع شرقی آن (دژ مرزی عراق) بر اثر مقاومت شدید دشمن متوقف شده بودند. ساعتی بعد، در حالی که لشکر۲۱ امام رضا (از قرارگاه نجف) با فشار دشمن از جزیره بوارین عقب رانده شده بود، دو لشکر۱۰ سیدالشهدا و ۱۹ فجر با در هم کوبیدن نیروهای عراقی باقی مانده در منطقه پنج ضلعی توانستند به کانال هفت دهنه برسند. در چنین وضعیتی، دشمن نه تنها از توسعه وضعیت نیروهای ایران در منطقه غرب کانال ماهی، بلکه از تلاش آنها در منطقه پنج ضلعی برای باز کردن جاده شلمچه و دسترسی به عقبه خشکی نیز احساس خطر میکرد. بنابراین، هر چند بخشی بزرگ از قوایش را به فاو برده بود، اما با تمام توان موجود خود در منطقه شلمچه مقاومت میکرد و احتمال آن نیز میرفت که در روزهای آتی با قوای بیشتر به مقابله بپردازد. فرمانده عملیات هم با این پیشبینی که فشارهای ارتش عراق افزایش خواهد یافت، در ساعت ۱۲:۴۰ در تماس با فرمانده عالی جنگ درخواست کرد از نیروی زمینی ارتش خواسته شود در شروع عملیات خود در منطقه سومار****** تعجیل کند تا به این وسیله امکان انتقال نیروی دشمن از جبهه غرب به منطقه شلمچه مقدور نباشد. محسن رضایی: «فشار دشمن شدید است. چند تیپ از فاو، زرباطیه و خانقین در حال حرکت به طرف منطقه هستند. نیروهای تجزیه شده دشمن دارند متمرکز میشوند. شما بگویید ارتش در غرب عمل کند.» هاشمی رفسنجانی: «اینها سر قولشان هستند.» با موفقیت به دست آمده در غرب کانال پرورش ماهی و منطقه پنج ضلعی میبایست هم تدبیری مناسب برای حفظ جناح راست (خط پاسگاه بوبیان) و جلوگیری از تهدید عقبه کل عملیات اتخاذ میشد؛ و هم سرعت پیشروی رزمندگان به سوی جاده شلمچه افزایش مییافت. به عبارت دیگر، قوای خودی در این وضعیت به فضای مانور و جاده برای وارد کردن نیرو نیاز داشتند. بر همین اساس، قرار شد تیپ مستقل ۴۸ فتح و لشکر۳۲ انصارالحسین برای تقویت خط دفاعی بوبیان اعزام شوند و لشکرهای ۵ نصر، ۱۷ علیبنابیطالب، ۸ نجف و ۱۴ امام حسین نیز از منطقه پنج ضلعی به سوی جاده شلمچه پیش روند. محسن رضایی در ساعت ۱۳:۴۰: «ما امروز بعدازظهر و فردا باید تمام توانمان را بگذاریم قضایا را تمام کنیم. دشمن غافلگیر شده.» حدود ساعت ۱۶:۰۰ پاتک سنگین عراق در غرب کانال ماهی برای عقب راندن لشکر۴۱ ثارالله و لشکر۲۵ کربلا آغاز شد. رزمندگان این دو لشکر به مقابله برخاسته و تعدادی از تانکهای عراق را منهدم کردند. هلیکوپترهای هوانیروز ارتش هم به کمک آمدند. مقاومت و ایستادگی این رزمندگان در زیر آتش شدید موجب شد تلاش عراقیها برای بازپسگرفتن منطقه سرپل غرب کانال ناکام بماند. با غروب آفتاب، تانکهای دشمن که خود را در معرض هجوم گروههای شکار تانک میدیدند، عقب رفتند. قاسم سلیمانی فرمانده لشکر۴۱: «تا ظهر هیچ چیز نبود. از بعدازظهر فشارها شروع شد ... امشب باید حتماً عمل شود، وگرنه فردا کانال را پس میگیرد.» محسن رضایی: «امشب شما با قربانی [لشکر۲۵] چه میکنید؟» قاسم سلیمانی: «دفاع میکنیم.» با تاریک شدن هوا و فروکش کردن درگیریها، اتخاذ تدابیر لازم برای ادامه عملیات در شب دوم در دستور کار فرماندهی عملیات قرار گرفت و در نتیجه مقرر شد: - لشکر۴۱ ثارالله به همراه لشکرهای ۲۷ محمد رسولالله و ۷ ولی عصر در غرب کانال پرورش ماهی تا جاده حد فاصل نوک این کانال و کانال زوجی (رضایت) پیش روند. - لشکر۲۵ کربلا مأموریت قبلی خود در غرب کانال ماهی برای رسیدن به نوک آن و الحاق با لشکر۳۱ عاشورا را به سرانجام رساند. - تیپ مستقل ۴۸ فتح و لشکر۳۲ انصارالحسین برای تصرف کامل خط بوبیان به کمک تیپ مستقل ۴۸ الغدیر و لشکر۳۳ المهدی بروند. - لشکرهای ۵ نصر و ۱۷ علیبنابیطالب از قرارگاه نجف و لشکرهای ۸ نجف و ۱۴ امام حسین از قرارگاه قدس با عبور از منطقه پنج ضلعی تا جاده شلمچه - تنومه (از جنوب) و خط دوعیجی (از غرب) پیش روند. حدود ساعت ۲۱:۰۰، با شروع دومین پاتک سنگین عراق در غرب کانال ماهی نبردی سخت در گرفت که در آن اگر چه عراقیها موفق شدند رزمندگان دو لشکر۲۵ کربلا و ۴۱ ثارالله را تا نزدیکی ضلع غربی کانال عقب برانند، اما با هجوم متقابل ناچار عقب نشستند و رزمندگان این دو لشکر نیز در پشت جاده اول (توکل) موضع گرفتند. محسن رضایی: «خیلی به مرتضی [لشکر۲۵] فشار آمد؛ یعنی این بنده خدا یک زحمت طاقتفرسایی کشید، خودش و همچنین قاسم [لشکر۴۱] با دو، سه لشکر اینجا جنگیدند.» در ادامه وقایع امروز و براساس طرح پیشبینی شده برای رسیدن به جزیره بوارین و خط دوعیجی (خط دوم دفاعی عراق)، یگانهای قرارگاه قدس (لشکر۱۴ امام حسین و لشکر۸ نجف) از حدود ساعت ۲۱:۲۰ از جنوب غربی منطقه پنج ضلعی وارد عمل شدند.******* لشکر۱۴ از سمت نوک کانال ماهی به طرف غرب نهر دوعیجی رفت و ضمن تصرف دو موضع هلالی شکل خط دوعیجی با مقابله عراقیها در سومین موضع متوقف شد.******** لشکر۸ هم قسمتی از حاشیه جنوبی کانال هفت دهنه (از پل اول تا نزدیکی پل پنجم) را به عنوان منطقه سرپل تصرف کرد و سپس زیر آتش شدید دشمن و با تحمل تلفات زیاد تا جاده شلمچه پیش رفت. در جناح راست نیز یگانهای قرارگاه نجف (لشکر۱۷ علیبنابیطالب و لشکر۵ نصر) از حدود ساعت ۲۲:۰۰ عملیات خود را از جنوب شرقی منطقه پنج ضلعی آغاز کردند. لشکر۱۷ با فاصله از لشکر۸ به جاده شلمچه رسید. لشکر۵ هم پس از تصرف دو موضع هلالی شکل دژ مرزی عراق (خط اول) در جنوب شرقی پنج ضلعی بر اثر مقاومت عراقیها متوقف شد. به این ترتیب و در نخستین روز عملیات کربلای۵، رزمندگان قرارگاه کربلا موفق شدند بخش شمالی منطقه عملیاتی شلمچه را تصرف کنند و در قسمت شرقی خط پاسگاه بوبیان، حاشیه غربی کانال ماهی - بجز منطقه مثلثی شکل کوچک غرب نوک کانال - و منطقه پنج ضلعی استقرار یابند و آماده شوند برای ادامه عملیات به منظور تصرف کامل خط بوبیان و منطقه غرب کانال ماهی تا جاده حد فاصل نوک این کانال تا کانال زوجی. رزمندگان دو قرارگاه نجف و قدس نیز توانستند علاوه بر قسمتهایی از خطوط اول و دوم دفاعی عراق (دژ مرزی و خط دوعیجی) به نقاطی از جاده شلمچه - تنومه دست یابند و در ادامه عملیات خود تلاش کنند مواضع تصرف شده را از جنوب تا جزیره بوارین و از غرب تا تمامی خط دوعیجی گسترش دهند.

گزارش - 2

2. قرارگاه مرکزی خاتمالانبیا نتایج اولیه عملیات کربلای۵ را اعلام کرد. ارتش عراق هم اذعان کرد که نیروهای نظامی ایران با عبور از نوار مرزی شلمچه توانستهاند در بخشی از خاک آن کشور مستقر شوند. قرارگاه خاتمالانبیا در نخستین اطلاعیه خود درباره عملیات کربلای۵ با اعلام اینکه این عملیات در ساعت ۱ بامداد امروز با رمز مقدس یا زهرا(س) و در پاسخ به شرارتهای اخیر دشمن در استفاده از سلاحهای شیمیایی و نیز تبلیغات کذب رژیم بعثی عراق آغاز شد، آورده است: «در اولین ساعات این عملیات غافلگیرانه تیپهای۴۲۹، ۴۲۱ و ۵۰۱ و یک تیپ پیاده از لشکر۱۱ عراق به طور کامل منهدم گردیدند و نفرات آنان کشته یا زخمی و یا اسیر شدند. طی یورش موفقیتآمیز نیروهای اسلام و انهدام بخش وسیعی از قوای دشمن، یک گردان از تیپ۷۰۱ پیاده، یک گردان از تیپ۱۰۷ پیاده و یک گردان از تیپ۶۶ نیروی مخصوص و یک گردان زرهی از تیپ۸ مکانیزه جهت یاری رساندن به نیروهای شکست خورده عراق وارد منطقه عملیاتی شدند که با یورش برقآسای نیروهای اسلام همگی تارو مار و متلاشی شدند. از آغاز این عملیات تاکنون بیش از ۵ هزار تن از قوای دشمن کشته و یا زخمی شده و شمار کثیری نیز به اسارت در آمدند که تاکنون ۲۸۷ تن از آنان به پشت جبهه منتقل شدند. همچنین با آتش یگانهای ضدزره و شکار تانک سپاهیان اسلام دهها تانک و نفربر دشمن منهدم شدند. همچنین ۶ فروند از هواپیماهای دشمن در منطقه عملیاتی کربلای۵ سرنگون گردیدند. خلبانان تیز پرواز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در چندین نوبت مواضع و محل استقرار دشمن در منطقه عملیاتی کربلای۵ را بمباران کردند و همگی سالم به پایگاههای خود بازگشتند. همچنین، قهرمانان هوانیروز یک مقر تاکتیکی سپاه سوم عراق را با هلیکوپترهای توپدار هدف قرار دادند و این مقر را منهدم کردند. هم اکنون رزمندگان اسلام با اجرای آتش سنگین روی مراکز تجمع و مناطق استقرار قوای دشمن آنان را زمینگیر کرده و هرگونه تحرکی را از آنان سلب کردهاند.» در اطلاعیه شماره۲ قرارگاه خاتمالانبیا نیز چنین آمده است: «رزمندگان پر توان اسلام در ادامه عملیات پیروزمندانه کربلای۵، بعدازظهر امروز ضمن درگیری شدید با دشمن بعثی ضایعات و خسارات سنگین دیگری به آنان وارد آوردند. در این درگیری، نیروهای ما موفق شدند با کشته یا زخمی کردن ۱۵۰۰ تن دیگر از قوای دشمن، شمار دیگری از آنان را نیز به اسارت خود در آورند. به این ترتیب، شمار کشته و زخمیهای دشمن از آغاز عملیات تاکنون به بیش از ۶۵۰۰ تن رسید و با به اسارت در آمدن تعداد دیگری از نیروهای بعثی، اسرای تخلیه شده به پشت جبهه به ۳۵۰ تن رسید که در بین آنها تعدادی از افسران ارشد عراقی دیده میشوند. با سرنگون شدن ۵ فروند دیگر از هواپیماهای دشمن طی بعدازظهر امروز شمار هواپیماهای ساقط شده عراق از صبح امروز تاکنون به ۱۲ فروند******** رسید و یک خلبان عراقی نیز به اسارت نیروهای اسلام در آمد. همچنین، ۳۸ تانک و نفربر دشمن توسط رزمندگان سلحشور اسلام سالم به غنیمت گرفته شد.»

تعدادی از اسرای عراقی در روز اول عملیات کربلای۵ از سوی دیگر، در اطلاعیه نظامی شماره۲۵۲۰ عراق که امروز توسط رادیو صوتالجماهیر انتشار یافت، از عبور نیروهای ایران از نوار مرزی و هجوم به نیروهای جبهه سپاه سوم عراق خبر داده شده و با تأکید بر اینکه اوضاع در مناطق شلمچه و کانال ماهی به نفع نیروهای عراقی است، آمده است: «حضور دشمن فقط در مناطق تیپهای ۵۰۱ و ۵۲۹ و یک گردان از تیپ۴۲۲ در شرق دریاچه ماهی (بحیرۀ الاسماک) به سمت مرزهای بینالمللی میباشد.» ساعتی بعد، ارتش عراق اطلاعیه شماره۲۵۲۱ خود را منتشر کرد که در آن نیز آمده است: «به دنبال اطلاعیه نظامی شماره۲۵۲۰ ما که ظهر امروز منتشر شد، گروههایی از افراد دشمن پس از اعلام اطلاعیه مذکور به پشت دریاچه ماهی نفوذ کردند. نیروهای دلیر ما بیدرنگ به مقابله پرداخته و توانستند بخش اعظم این گروهها را به قتل برسانند و باقیمانده آنها را به اسارت خود در آورند، و به این ترتیب تمامی منطقه مذکور پاکسازی شده و اوضاع به نفع نیروهای ظفرمند ما تثبیت گردید. در کرانه شرقی این دریاچه، نیروهای ما توانستند نیروهای دشمن در بعضی از این مناطق را نابود سازند؛ ولی مناطق دیگری که هنوز دشمن در آنها حضور دارد، زیر آتش قرار گرفتهاند تا نابود شوند و یا اسیر گردند.»

گزارش - 3

3. با شروع عملیات کربلای۵ در جبهه شلمچه، هواپیماهای ارتش بعث عراق بار دیگر به مناطق مسکونی ایران هجوم آوردند و مردم عادی را به خاک و خون کشیدند. ایران نیز در عملی تلافیجویانه یک موشک زمین به زمین به سوی بغداد شلیک کرد. در پی ادعای صبح امروز سخنگوی نظامی عراق مبنی بر اینکه ایران در شب گذشته مناطق مسکونی بصره را گلولهباران کرده است؛******** و نیز تکرار این تهدید اخیر صدام حسین رئیس جمهوری عراق - که در چنین صورتی مقابله به مثل خواهد شد - از سوی رادیو صوتالجماهیر؛ هواپیماهای این کشور در ساعت ۱۱:۵۰ و در دو نوبت هفت نقطه از شهر سوسنگرد را بمباران کردند که بر اثر آن بیش از ۱۰۰ تن از مردم این شهر شهید و بیش از ۴۰۰ تن مجروح شدند. همچنین، در این بمباران بیش از ۷۰ واحد مسکونی، ۱۶ مغازه و ۱ سالن ورزشی تخریب شد و یا به آنها خسارت وارد آمد. به گزارش روزنامه اطلاعات با ادامه کار گروههای امداد تا پایان امشب در مجموع اجساد ۱۱۷ تن از شهدای بمباران امروز سوسنگرد از زیر آوار خارج گردید. در ساعت ۱۳:۳۰ نیز در حمله هوایی به دزفول بمبهای رها شده بر دو روستای جاته و بنجعفر فرود آمد و به شهادت یک تن و مجروح شدن سه تن از اهالی انجامید. در ساعت ۱۹:۳۰ هم در حمله هوایی به اندیمشک فقط به تأسیسات برق این شهر خسارت وارد آمد. همچنین، بعدازظهر امروز گیلانغرب و روستاهای اطراف آن بمباران شد که بر اثر آن تعدادی از اهالی منطقه شهید یا مجروح شدند. حدود ساعت ۲۱:۰۰ نیز هواپیماهای عراقی به اصفهان حمله و تعدادی راکت به این شهر پرتاب کردند که تنها یکی از آنها منفجر شد و به پنج منزل مسکونی خسارت وارد کرد. همچنین هواپیماهای عراق در ساعتهای ۱۳:۲۵ و ۱۳:۴۰ امروز وارد حریم هوایی ایلام شده و دیوار صوتی را بر فراز این شهر شکستند که در نهایت با آتش به موقع و پرحجم پدافند هوایی منطقه متواری شدند. به نوشته نشریه داخلی اخبار روزانه شهرهای اهواز (سه نوبت)، خرمآباد، اراک و پلدختر نیز امروز شاهد حملات هواپیماهای مهاجم عراق بود که این حملات در اکثر موارد صرفاً با شکستن دیوار صوتی همراه بود. در مقابل حملات عراق به مناطق مسکونی ایران و در یک اقدام تلافی جویانه یک موشک بالستیک به سوی شهر بغداد پرتاب شد.******** این خبر نه تنها در ایران بلکه در عراق هم اعلام رسانهای نشد و تنها خبر ناقص و کوتاه تانیوگ خبرگزاری رسمی یوگسلاوی در دست است که از شنیده شدن صدای دو انفجار قوی در ساعات ۱۳:۰۰ و ۱۳:۱۵ خبر داده و آن را همانند صدای انفجارهای موشکهای زمین به زمین ایران که قبلاً به بغداد اصابت کرده بودند، دانسته است.

گزارش - 4

4. پیرو درخواست ظهر امروز فرمانده کل سپاه از فرمانده عالی جنگ برای تسریع در آغاز عملیات نیروی زمینی ارتش در جبهه غرب - به منظور جلوگیری از انتقال نیروهای عراق از این جبهه به منطقه عملیاتی کربلای۵ - ستاد فرماندهی قرارگاه خاتمالانبیا در این خصوص اقدام کرد. در نامه امروز این ستاد به فرماندهی نیروی زمینی ارتش آمده است: «برابر اوامر فرماندهی محترم قرارگاه خاتمالانبیا [آقای هاشمی رفسنجانی]: ١- آماده باشید ٧٢ ساعت بعد از شروع عملیات سپاه تک خود را در محور تعیین شده آغاز نمایید. ٢- با قرارگاه نجف٢ نیروی زمینی سپاه [مستقر در منطقه سومار] در حد شناسایی و آماده نمودن زمین در محور واگذار شده به لشکر٢١ حمزه [ارتش] همکاری نمایید. لشکر٢١ حمزه کماکان به مأموریت خود ادامه خواهد داد. ...»

گزارش - 5

5. ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع در دو پیام جداگانه به مسئولان کمیتههای تبلیغات جنگ سراسر کشور ضمن تشریح نتایج اولیه عملیات کربلای۵ از آنان خواست برای اعزام هر چه سریعتر نیرو به جبهههای نبرد تلاش کنند. در نخستین پیام این ستاد، به آغاز عملیات کربلای۵ اشاره شده و آمده است: «... تاکنون بیش از ۸ هزار تن از نیروهای دشمن کشته یا مجروح و بیش از ۶۰۰ تن به اسارت رزمندگان اسلام در آمدهاند. همچنین تیپهای ۴۲۹ و ۴۲۱ و ۵۰۱ از لشکر۱۱ سپاه سوم عراق نابود شدند. در این عملیات تاکنون ۴ فروند هواپیمای دشمن سرنگون و بیش از ۱۵۰ دستگاه تانک و خودروی دشمن منهدم گردیده است. همچنین، مقر سپاه سوم عراق توسط چند فروند از هلیکوپترهای هوانیروز [ارتش] مورد حمله قرار گرفت که تلفات و خسارات قابل توجهی به نیروهای دشمن وارد شده است. عقابان تیز پرواز نیروی هوایی [ارتش] نیز با بمباران تجمع نیروهای دشمن عده زیادی از آنان را کشته یا مجروح و تعدادی از تانکها و نفربرهای آنان را نابود کردند.» در دومین پیام ستاد تبلیغات جنگ نیز بر ضرورت اعزام هر چه سریعتر نیروی رزمی تخصصی به جبهههای نبرد تأکید و از مسئولان کمیتههای تبلیغات جنگ سراسر کشور خواسته شده است: «١- جلسه فوقالعاده کمیته تبلیغات جنگ استان با همکاری ارگانهای ذیربط به ویژه رسانههای گروهی استان برنامههای ویژه در این مورد تهیه و اجرا نمایند. ٢- پیشنهاد میشود جلسه فوقالعاده ستاد پشتیبانی جنگ استان تشکیل و نسبت به تنظیم برنامه بسیج و اعزام نیروهای داوطلب رزمی تخصصی در قالب گردانهای پیشبینی شده سپاه محمد(ص) از آن استان اقدام نمایند. ٣- در اولین فرصت میزان آمادگی گردانهای استان به مبادی ذیربط اعلام گردد.»

گزارش - 6

6. رئیس جمهور و رئیس شورایعالی دفاع اعلام کرد در عملیات کربلای۵ سختترین نقطه را انتخاب کردهایم و قویترین ضربه را به نیروهای صدام وارد خواهیم ساخت. آیتالله خامنهای در خطبههای امروز نمازجمعه تهران با اشاره به حمله نظامی جدید ایران با نام کربلای۵ اظهار داشت: «در عملیات کربلای۴ همانطور که اعلام شد ضربات سنگینی بر دشمن وارد آمد. دشمن هیچ از آن ضربات اسمی نیاورد و صدایی بلند نکرد بلکه بهعکس، تبلیغات پرجنجالی را در دنیا راه انداختند که ایرانیها میخواستند عبور کنند ما نگذاشتیم. تعداد کشتهها و مجروحین را بهصورت مبالغهآمیزی بالا بردند، چندین و چندصد برابر و واقعاً به یک شکل عجیبی و بعضی را چندهزار برابر ذکر کردند. یکی در آمد گفت ایرانیها ۲۰ هزار کشته دادند، دیدند رادیوهای دنیا نقل کردند. خوب دستگاههای تبلیغاتی دنیا در خدمت هدفهای استکباری است که پشتسر عراق قرار دارد، خوششان آمد گفتند ۳۰ هزار نفر ایرانیها کشته دادند، باز رادیوها این را در دنیا پخش کردند. یکی دیگر آمد گفت ۳۵ هزار نفر، یک بیعقلی هم دید حالا که بازار آمارگیری گرم شده گفت ۹۰ هزار نفر ایرانیها در امالرصاص کشته دادند. که خوب برادران ما اینجا مصاحبه کردند و اصلاً آن منطقه ۹۰ هزار آدم از عراقی و ایرانی جا نمیگیرد تا ۹۰ هزار کشته از ایرانی بخواهد داشته باشد. اینکه در آستانه اجلاس سران کشورهای اسلامی مرتجعین منطقه به هیاهوها و جنجالهای صدام که صددرصد دروغ و خلاف واقع هست دل ببندند، این خلاف انصاف اسلامی است. رژیم طغیانگر صدام سر مردم عراق را هم کلاه گذاشت. نگذاشت بفهمند که چقدر دستگاهی که ادعا میکند در مرزها ما چنین کردیم و چنان کردیم ضعیف است. نگذاشت افکارعمومی دنیا درک کنند که چقدر این رژیمی که مأموریت سرکوبکردن انقلاب را دارد از ادامه این حرکت ناشیانه خودش ناتوان است.»

آیت الله خامنه ای در خطبه های نمازجمعه تهران: در عملیات کربلای۵ سختترین نقطه را انتخاب کردهایم و قویترین ضربه را به نیروهای صدام وارد خواهیم ساخت رئیس شورایعالی دفاع افزود: «رزمندگان ما خواستند به دنیا، به افکارعمومی، به حامیان مرتجع صدام، به آن کسانی که در دنیا از پیروزی استکبار بر انقلاب خوشحال میشوند و تصور پیروزی آنها را خوشحال میکند، رزمندگان ما خواستند به همه اینها بفهمانند که اشتباه کردید و صدام به شما دروغ گفته و در عملیات کربلای۴ حقیقت غیر از آن بود که آنها گفتند، اگر باور نمیکنید ما عملیات کربلای۵ را راه میاندازیم و سختترین نقطه را هم انتخاب میکنیم و قویترین ضربه را به نیروهای صدام میزنیم تا باور کنید که این نیروها قادر نیستند این جنگ را ادامه بدهند و انقلاب را زیر فشار بگذارند.» آیتالله خامنهای وضعیت پیچیده و مملو از موانع و استحکامات منطقه انتخاب شده برای عملیات کربلای۵ را مورد اشاره قرار داد و گفت: «این منطقه شلمچه که عملیات کربلای۵ دیشب ساعت یک بعد از نیمهشب، با رمز نام مقدس یا زهرا در آن شروع شد، از پیچیدهترین و دشوارترین مناطق عملیاتی ما با عراق در طول مرز است. آن کسانی که در کار جبهه در این چند سال بودند میدانند که اینجا بهخاطر نزدیکبودنش به بصره، بهخاطر اینکه صدام و رژیم بغداد از این نقطه بسیار میترسد و حساب میبرد، این منطقه مخصوص را آنقدر با موانع گوناگون و حائلها و استحکامات محکم کردند و آب هم حتی آنجا انداختند، علاوهبر استحکامات که خودشان فکر نمیکردند که نیروهای ایرانی در طول این چند سال از آنجا بخواهند عبور کنند. با اینکه یک چنین استحکاماتی را فراهم کردند و یک اطمینان نسبی برای خودشان فراهم آوردند درعینحال باز قویترین و زبدهترین نیروهایشان را بهصورت بیدار همیشه در این منطقه شلمچه نگه داشتند یعنی بهصورت مجموع اگر بخواهیم حساب کنیم در سرتاسر ۱۳۰۰ کیلومتر مرز ما با عراق یعنی از منتهیالیه شمال تا دهنه فاو، هیچ نقطهای در سرتاسر این ۱۳۰۰ کیلومتر بهقدر شلمچه موردتوجه و اهتمام نیروهای صدامی مأیوس و شکستخورده وجود نداشته ازلحاظ استحکامات و ازلحاظ دقت.» رئیس جمهور تأکید کرد: «رزمندگان ما همین نقطه را انتخاب کردند (مردم ما که میدانند) تا به مردم دنیا و مردم عراق نشان بدهند که از هر نقطهای که ما بخواهیم و تصمیم بگیریم وارد بشویم نیروهای عراقی تاب مقاومت ندارند و نفوذ در آنها از همه کار برای رزمندگان آماده به خدمت ما آمادهتر و مهیاتر است.» ایشان افزود: «نیروهای اسلام وارد شدند، ضربات سختی را وارد آوردند، تعداد زیادی از آنها را اسیر گرفتند، چندصد اسیر، البته برادران ما که در مناطق عملیاتی هستند سعی میکنند که حتیالمقدور آمارهایی را که ممکن است که چند درصد هم در آن اشتباه باشد کمتر بگویند که حتمی و یقینی حرف زده باشند. میخواهند یک چیز حدسی را نگویند، چندصد نفر حداقل اسیر گرفتند، تعدادی از امکانات دشمن از تانکها و نفربرهای دشمن را به غنیمت گرفتند و همانجا در میدان جنگ از آنها استفاده کردند. در بین اسیران، نظامیان عالیرتبه و افسران ارشد عراقی هستند. واحدهای متعددی از نیروهای عراقی را منهدم کردند.» امام جمعه تهران همچنین گفت: «با قدرت و قوت در سختترین و دشوارترین جای منطقه یک ضربت مؤثر زدند، فقط برای همین که مردم عراق بدانند خود آن رژیم و نظامیان و رؤسای کار و کسانی که مواجهند که خوب میدانند که چقدر آسیبپذیرند. اما برای اینکه خواب خوش خرگوشی حامیان صدام همه پاره بشود و احساس بکنند که بیهوده دارند بازهم همچنان از رژیم متجاوز و ظالم عراق حمایت میکنند و بدانند که ادعاهای او ادعای پوچی است و فریب ادعاهای او را نخورند و بدانند آنچه که گفته شده در تبلیغاتشان دروغ بوده، این ضربه قاطع و قوی را وارد کردند.»

گزارش - 7

7. رئیس جمهور دلایل مخالفت جمهوری اسلامی ایران با تشکیل اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت را تشریح و تأکید کرد هیچیک از مصوبات این اجلاس را قبول نخواهیم کرد. آیتالله خامنهای در بخش دیگری از خطبههای نمازجمعه امروز تهران سازمان کنفرانس اسلامی را اجتماعی از نمایندگان بیش از یک میلیارد مسلمان برای بررسی و پیدا کردن راهحل مشکلات جهان اسلام دانست و گفت: «در بعضی از کشورهای اسلامی زمامداران مسلمان که اسمشان مسلمان است، متأسفانه علناً و صریحاً به اسلام و شعارهای اسلامی حمله میکنند. کسانی که اصل شکل حکومتشان با هیچیک از معیارهای یک حکومت مترقی همراه نیست، اسلام را ارتجاع اسم میگذارند که انسان عاقل از اینکه آنها به اسلام بگویند ارتجاع خندهاش میگیرد. در داخل کشورها با شعائر اسلامی علناً مبارزه میشود. خوب اینها در کنفرانس اسلامی باید موردبحث قرار بگیرد. امروز، یک تفرقه عجیبی در جهان اسلام حاکم است. ما نمیگوییم اتحاد اسلامی به معنای اینکه همه کشورها یکی بشوند، اما این اجلاس باید بتواند حداقل اختلافات جهان اسلام را کم کند.» وی در همین زمینه افزود: «امروز، در جهان اسلام کشورهایی وجود دارند که مردم آنها از درآمدهای طبیعی و ثروتها و منابع طبیعی محروماند و کشورهایی در حیطه کشورهای اسلامی هستند که ثروتهای انبوه و هنگفتی دارند. یک مقداری از این ثروتها به این ملتها داده بشود. امروز، صهیونیزم یک خطر بزرگ را برای جهان اسلام بهوجود آورده است. شما ببینید با ملت لبنان و مسلمانان لبنان، صهیونیزم و متحدین فالانژش در لبنان چه میکند؟ ببینید با دولتهایی که، یا تنها دولتی که در خط مقدم مقاومت کرده با اسرائیل، چقدر فشار سیاسی روی آن وارد میکنند. در آفریقا و در آسیا اسرائیل دارد حیطه نفوذ خودش را توسعه میدهد. جهان اسلام و کنفرانس سران اسلامی باید به اینها رسیدگی کند و برای اینها راه علاج پیدا بکند. کنفرانس سران اسلامی باید در مسائل اساسی مسلمانان و جهان اسلام اتکا به ارزشهای اسلامی بکند. اصلاً خود این کنفرانس بر مبنای حدود و ارزشهای اسلامی تشکیل بشود. یک چنین اهمیتی دارد.» امام جمعه تهران سپس تأکید کرد: «اگر این مشکلاتی که الآن دارد نمیبود ما یقیناً شرکت میکردیم. در بالاترین سطح هم شرکت میکردیم. منتها کنفرانسی با این عظمت و اهمیت ایجاب میکند در جایی تشکیل بشود، در کشوری و زیر اشراف دولتی که آن دولت و آن کشور شرایط و صلاحیتهای لازم را داشته باشند. باید یک کشوری باشد که ازلحاظ حیثیت جهانی در دنیای اسلام یک کشور معتبری باشد. کشوری باشد که در مسائل بین کشورهای مسلمان نقطهضعف به دست نداده باشد. آن پادشاه مراکش که با اسرائیلیها سر و سرّی دارد و با آنها رفتوآمد دارد و علناً از آن پذیرایی میکند، او آرزوهای یکمیلیارد مسلمان را ندیده گرفته و به آنها اهانت کرده است. اینجور آدمها شایسته نیستند. افرادی از قبیل سردمداران رژیم مصر که یا به مصر رفتند و سزایشان را دیدند، یا به اسرائیل و فلسطین اشغالی رفتند و سزایشان را دیدند، یا غاصبان فلسطین را به میهن اسلامی مصر دعوت کردند، اینها شایسته شرکت در اینچنین کنفرانسی نیستند و نباید اصلاً شرکت کنند. این یکی از مسائل جهان اسلام است. اگر کنفرانس اسلامی بخواهد آنچنان که شایسته است برگزار بشود باید در یک کشور با حیثیت و دارای مشی موردقبول و محترم در دنیای اسلام تشکیل بشود، وانگهی در یک جای امن تشکیل بشود.» رئیس جمهور آنگاه به تشریح ناتوانی کویت در تأمین امنیت اجتماع بزرگ کنفرانس اسلامی پرداخت و گفت: «ما نمیدانیم در این چند سال اخیر هیچیک از کنفرانسهای بزرگ جهانی در کویت تشکیل نشده، آن کنفرانسهایی که خود آنها هم عضو آن هستند. کنفرانسهای منطقهای، کنفرانسهای عربی و اسلامی در کویت تشکیل نشده، چرا تشکیل نشده؟ سران کویت معلوم میشود که اطمینانی به امنیت شهر خودشان یا کشور خودشان ندارند. خوب اگر ندارند چطور یک چنین اجتماع عظیمی را میخواهند آنجا دعوت کنند؟ چطور توقع دارند این اجتماع با این عظمت در آنجا تشکیل بشود درحالیکه هواپیماهای عراقی از بالای سر کویت رد میشوند؟ چندی پیش بعد از جریان فاو، ما برای مسئولین کویتی پیغام فرستادیم که چرا اجازه میدهید هواپیماهای عراقی از آسمان کویت پرواز کنند و بیایند مراکز و مناطق ما را بمباران نمایند. اول که منکر بودند. حالا شاید هم اصلاً نمیدانستند که از بالای سرشان رد میشود که خود این یک ضعف دیگر است. بعد که به آنها ثابت کردیم و گفتیم با این نشانهها و با این دلایل فنی حتماً این کار صورت گرفته، خیلی روشن و صریح به ما گفتند ما نمیدانیم. خوب کشوری که از آسمان خودش نمیتواند دفاع کند، کشوری که از تهاجم هواپیماهای دشمن نمیتواند دفاع نماید، این چطور ریسک میکند و یک چنین کنفرانسی را میخواهد آنجا تشکیل بدهد و چطور توقع دارد که تشکیل بشود.» آیتالله خامنهای افزود: «بعد از جریان والفجر هشت، یکی از مسئولین کویتی به یکی از دوستان ما در وزارت خارجه گفته بود، یعنی آقای ولایتی وزیر امور خارجه به آنها اعتراض کرده بودند که شما چرا این کارها را و این کمکها را میکنید، او گفته بود فلانی من شبها در کویت از صدای انفجار توپخانه شما و عراق خوابم نمیبرد. خوب اگر تو خوابت نمیبرد چطور میهمان دعوت میکنی، اینجا جای امنی نیست و مناسب نیست. این تصور ماست که ما فکر میکنیم اگر کویتیها (ما البته این را دوستانه گفتیم، اول هم که گفتیم بهعنوان یک حرکت خصمانه نبوده و حرکت دوستانه بود) جوسازی کردند، خوب کویت مطبوعات خیلی منحط و پستی دارد، یعنی مطبوعات آنها بیچارهها عجیب گرفتار هستند در بند همین چیزهایی که بعضی از مطبوعات مزدور گرفتارش هستند، خیلی جوسازی کردند که ایران تهدید میکند. این تهدید نبود. خوب ما حداکثر این است که شرکت نکنیم.» رئیس جمهور ضمن تأکید بر این نکته که یقیناً ایران اگر قرار باشد کنفرانس در کویت تشکیل بشود در سطح عالی که هیچ، در سطوح بالا مطمئناً ایران شرکت نخواهد کرد گفت: «اگر کنفرانس اسلامی در این شرایط بد و در این جو تردید و ترس و دلهره و ناامنی در کویت تشکیل شود، بسیاری شرکت نمیکنند. اگر بسیاری شرکت نکردند کنفرانس یک چیز ضعیفی از آب در خواهد آمد. خوب چه اصراری دارید بر اینکه این کنفرانس را ضعیف کنید. حرف ما این است که سردمداران کویت برای خاطر اینکه خودشان رئیس کنفرانس اسلامی بشوند، کنفرانس اسلامی را از بین نبرند و قربانی نکنند. بگذارید کنفرانس اسلامی بماند چند ماه دیگر تشکیل بشود، در یک جای امنی تشکیل بشود. اگر جنگ تمام شد در کویت تشکیل بشود حرفی نداریم. جایی باشد که امن باشد، قابل [برگزاری] باشد، سران کشورهای اسلامی بیایند، آنهایی که حرفشان و اقدامشان و تصمیمشان اثری در دنیای اسلام میتواند داشته باشد بیایند و تصمیمگیری کنند. آنجا ما بتوانیم با قوت اسلام و با شرف اسلامی، عزت مسلمین را در سایه این اجتماعشان به دنیا و به ابرقدرتها نشان دهیم و البته من اعلام میکنم که اگر کنفرانس به تأخیر افتاد و در جای دیگری تشکیل شد که هیچ، اما اگر در کویت تشکیل شد ما بهعنوان جمهوری اسلامی اعلام میکنیم که هیچیک از مصوبات و مقررات کنفرانس که در آنجا تشکیل میشود را قبول نخواهیم داشت.»

گزارش - 8

8. سخنان امروز رئیس جمهور و رئیس شورایعالی دفاع در تشریح عملیات کربلای۵ و مواضع ایران در قبال اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی بازتاب قابلتوجهی در رسانههای خارجی داشت. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «رئیس جمهوری ایران روز جمعه ابراز امیدواری کرد که پیروزی ایران در عملیات کربلای۵ حامیان عراق را سرانجام بیدار کند و به آنها قدرت نظامی ایران و پوچی تبلیغات عراق را نشان دهد.» خبرگزاری فرانسه همچنین تأکید رئیس جمهور مبنی بر عدم پذیرش مصوبات اجلاس کویت را مورد اشاره قرار داد و به نقل از وی افزود: «ایران به طور دوستانه به کویت اعلام کرد که به علت تجاوز عراق به حریم هوایی کویت این کشور برای اجلاس آتی برای سازمان کنفرانس اسلامی جای مطمئنی نیست ولی متأسفانه مطبوعات کویتی عکسالعمل خصمانهای نسبت به این مخالفت ایران نشان دادند.» رادیو بیبیسی نیز گزارش داد: «آیتالله خامنهای رئیس جمهور ایران بار دیگر اصرار کرد که اگر گردهمایی سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در کویت برگزار شود ایران در آن شرکت نخواهد جست.» این رادیو ضمن اشاره به موضع دوباره رئیس جمهور در مورد عدم بیطرفی کویت به نقل از وی گفت: «اگر محل تشکیل کنفرانس تغییر نیابد ایران هیچیک از قطعنامهها و یا پیشنهادات کنفرانس را نخواهد پذیرفت.» همچنین رادیو اسرائیل در گزارشی گفت: «حجتالاسلام علی خامنهای امروز گفت هدف هجوم تازه به خاک عراق آن است که به طرفداران صدام حسین یک بار دیگر هشدار داده شود و آنها دریابند که ادامه حمایت از رئیس جمهور عراق فایدهای ندارد.» این رادیو ضمن اشاره به اظهارات رئیس جمهور در مورد برگزاری اجلاس کویت گفت: «وی کویت را مکان ناامنی برای برگزاری این کنفرانس توصیف نمود و اعلام داشت که حکومت اسلامی هیچیک از مصوبات و مقررات کنفرانس را در صورتی که در کویت برگزار شود قبول نخواهد داشت.»

گزارش - 9

9. متعاقب حملات گسترده عراق علیه شهرها و مراکز جمعیتی کشور، نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرد جمهوری اسلامی ناگزیر از مقابلهبهمثل به منظور توقف اقدامات عراق است. مقامات عراقی نیز این حملات را پاسخی به بمباران بصره و دیگر مناطق مرزی عراق خواندند و هشدار دادند به حملات علیه سایر شهرهای ایران ادامه خواهند داد. در پی بمباران امروز مناطق مسکونی شهر سوسنگرد، محمدجواد ظریف کاردار موقت هیئت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در نامهای خطاب به دبیرکل این سازمان ضمن اعلام وقوع این حادثه و اشاره به این نکته که تجهیزات نظامی داده شده به عراق صرفاً جهت اهداف غیرقانونی استفاده شده است اضافه کرد: «امنیت منطقه با حملات عراق به تأسیسات نفتی چند کشور ساحلی خلیج فارس و نیز حملات علیه کشتیهای بازرگانی بیطرف مورد تهدید واقع شده است. تعداد زیادی از غیرنظامیان بیگناه به طور بیرحمانه با بمباران کور و تعمدآمیز مدارس، بیمارستانها، مساجد و مناطق مسکونی و نیز حمله به خطوط هوایی غیرنظامی قتلعام شدهاند.» نمایندگی دائم ایران سپس تداوم اقدامات عراق در نقض مقررات حقوق بینالملل را نتیجه حمایت سیاسی و نظامی سخاوتمندانه از این رژیم خواند و اعلام کرد: «تحت چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران وادار خواهد شد به اقدامات تلافیجویانه مؤثر جهت توقف جنایات رژیم عراق توسل جوید.» کاردار موقت هیئت نمایندگی دائم ایران همچنین در نامه دیگری با اعلام خبر حمله امروز بعدازظهر جنگندههای عراقی به روستاهای جاته و بن جعفر در حوالی دزفول که به شهادت یک غیرنظامی و مجروح شدن سه تن دیگر انجامید بار دیگر تأکید کرد: «با توجه به حملات اخیر و عدم اقدامات مؤثر از طرف مجامع بینالمللی، جمهوری اسلامی ایران هیچ راهی جز مقابله به مثل جهت توقف اقدامات جنایتکارانه عراق ندارد.» در همین حال خبرگزاری عراق به نقل از سخنگوی نظامی عراق مدعی شد شب گذشته مناطق مسکونی شهر بصره هدف گلولهباران توپخانه ایران قرار گرفته که منجر به کشته شدن دو نفر، زخمی شدن ده تن غیرنظامی، انهدام دو خانه مسکونی، وقوع خساراتی در یک خانه مسکونی و آسیب به هشت اتومبیل غیرنظامی گردید. بر پایه این ادعا، رادیو صوتالجماهیر امروز ضمن گفتاری تهدیدآمیز، اظهارات اخیر صدام در مورد تلافی بمباران مناطق مسکونی بصره را مورد اشاره قرار داد. ساعاتی بعد رادیو بغداد نیز اظهارات لطیف نصیف جاسم وزیر فرهنگ و اطلاعات عراق را در گفتوگو با خبرگزاری عراق پخش کرد که گفت: «امروز تعدادی از هواپیماهای مقتدرمان دست به یک حمله کوبنده هوایی علیه هدفهایی که از قبل تعیین شده در داخل خاک ایران در دو شهر دزفول و خفاجیه (سوسنگرد) زدند.» وی این حملات را پاسخی به بمباران بصره و دیگر مناطق مرزی عراق خواند و هشدار داد عراق به حملات ویرانگر و همهجانبه علیه سایر شهرهای ایران ادامه خواهد داد.

گزارش - 10

10. در پی استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی در منطقه عملیاتی کربلای۵ نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در نامهای به دبیرکل اعلام کرد: «علیرغم اینکه اخیراً جنابعالی استفاده عراق از تسلیحات شیمیایی را محکوم کردید، رژیم عراق در طول ۱۸ ساعت پنجبار در منطقه عملیاتی کربلای۵ به سلاحهای شیمیایی متوسل شد.» محمدجواد ظریف در ادامه ضمن اشاره به کاربرد سلاحهای شیمیایی از سوی عراق در منطقه سومار در تاریخ ۷ ژانویه سال جاری میلادی (۱۷ دیماه) تأکید کرد اقدامات بینالمللی در مقابله با کاربرد اینگونه تسلیحات نباید با استدلالهای غلط و اغلب تکراری عراق و حامیانش متوقف شود.

گزارش - 11

11. نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در واکنش به بیانیه دیروز اتحاد شوروی درباره جنگ اعلام کرد قدرتهای شرق و غرب با کمک به طرف متجاوز باعث طولانی تر شدن جنگ شدهاند. به گزارش خبرنگار روزنامه کیهان از نیویورک در بیانیهای که امروز از سوی نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل صادر شد با اشاره به اینکه تهاجم گسترده عراق علیه جمهوری اسلامی ایران در ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ نقض اصول حقوق بین الملل عمومی و قواعد مربوط به تعهدات دوجانبه راجع به حل مسالمت آمیز اختلافات دو کشور بود آمده است: «قدرتهای استکباری شرق و غرب علیرغم مصلحت قانونی خود به عنوان اعضای دائمی شورای امنیت که باید جلوی تجاوز را بگیرند و از این طریق صلح و امنیت بینالمللی را برقرار نمایند اذعان کردهاند که به طرف متجاوز کمکهای مادی و غیره کرده اند و از این طریق باعث طولانی تر شدن جنگ شده اند.» بیانیه مذکور سپس در اشاره به موضع اخیر اتحاد شوروی در قبال جنگ میآورد: «علیرغم ادعاهای انقلابیگری و برخلاف اذعان به این امر که جنگ توسط نیروهای امپریالیست به انقلاب مترقی ایران تحمیل شده، شوروی مواضعی در جهت امریکا و کشورهای مرتجع منطقه اتخاذ کرده است و از طریق ارسال اسلحه به طرف متجاوز در حقیقت به طور مادی به تجاوز علیه انقلاب اسلامی کمک کرده است.» نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل همچنین اشاره کرد: «به نظر میرسد که سفر شکست خورده اخیر مکفارلین به تهران و شکست بعدی امریکا که باعث شده است بحرانی در دولت امریکا به وجود آید موجب آن شده که رهبران شوروی هم بیانیههای ضدانقلابی صادر کنند.» در همین حال رادیو بغداد از قول خبرنگار خبرگزاری قطر در لندن خبر داد دولت انگلیس پیامی از سوی رهبری شوروی دریافت کرده که طی آن «از جامعه بینالمللی خواستار انجام فعالیت و تحقق سریع و تقدیم یک ابتکار جدید برای جلوگیری از جنگ ایران و عراق شده است.» این گزارش که مستند به اظهارات منابع وزارت امور خارجه انگلیس عنوان شده حاکی است «پیام شوروی متضمن بیانیه تازهای درمورد جنگ عراق و ایران در چارچوب ابتکار بینالمللی تازه برای ایجاد راهحلی برای این نزاع میباشد.» همچنین در پی انتشار بیانیه شوروی درباره لزوم حل و فصل جنگ، رادیو بیبیسی امروز در تفسیری از موریس جیمز خبرنگار خود گفت: «بیانیه شوروی نهتنها به جنگ ایران و عراق، بلکه بهطورکلی به طرحریزی و هماهنگی سیاست خارجی شوروی در کل منطقه نیز مربوط میشود و این درحالی است که رهبر شوروی درمورد افغانستان و پیدایش راهحلی برای مسئله افغانستان مواضع فعالتری اتخاذ کرده (است). وزارت خارجه شوروی هم ضمن انتشار بیانیه دیگری خواهان مذاکرات فوری پیرامون برگزاری یک کنفرانس بینالمللی صلح درمورد مسائل خاورمیانه شده است.» خبرنگار بیبیسی همچنین بیانیه شوروی را بخشی از تهاجم دیپلماتیک این کشور در منطقه غرب و جنوبغربی آسیا دانست و افزود: «احتمالاً زمان انتشار بیانیه هم تحتتأثیر این حقیقت بوده که کنفرانس سران سازمان کنفرانس اسلامی قرار است آخر ماه جاری مسیحی، در کویت برگزار شود و در گذشته در چنین اجلاسهایی سیاست خارجی شوروی معمولاً آماج انتقاد و حمله بوده است، اما این تنها دلیل انتشار بیانیه نیست. واضح است که بیانیه طوری تنظیم شده است که این تصور را ایجاد کند که شوروی فعالتر از امریکا برای حل مسالمتآمیز درگیریهای منطقه تلاش میکند، زیرا بیانیه همچنین اشارهای به نیروهای امپریالیستی دارد که کشتیهای جنگی به منطقه میفرستند و در منطقه دست به مانور میزنند و پایگاههای نظامی ایجاد میکنند. این اشارهای است به عملیات نظامی نیروهای دریایی ایالات متحده و احتمالاً مانور مشترک بریتانیا و عمان که اخیراً در عمان برگزار شد.» گزارشگر یادشده سپس درباره ابهاماتی که اتخاذ یک موضع دیپلماتیک فعال در مورد جنگ از سوی شوروی به دنبال دارد اشاره کرد: «از او (سفیر شوروی) پرسیده شد که اگر شوروی اینقدر علاقهمند به پیداکردن راهحلی مسالمتآمیز است پس چرا یکی از تأمینکنندگان عمده اسلحه عراق است؟ آقای بلونوگوف که جواب این سؤال را از پیش حاضر داشت گفت عراق در حالت تدافعی است و شوروی بهمنظور حصول اطمینان از اینکه پیروزی نظامی در جنگ (قاعدتاً پیروزی ایران) غیرممکن است اسلحه در اختیار عراق میگذارد. اینکه ایران در مقابل این جواب چگونه واکنش نشان خواهد داد خود جالبتوجه است. ایران اخیراً روابطش را با شوروی بهبود بخشیده است و همین تازگی مهندسان شوروی به ایران بازگشتند تا به اوضاع تولید برق کشور سروسامان بدهند. احتمال دارد که بعضی از جنبههای دیپلماسی فعال در منطقه برای شوروی مایه تأسف شود.»

گزارش - 12

12. یک شبکه تلویزیونی امریکا اعلام کرد مقامات وزارت دفاع امریکا به این نتیجه رسیدهاند که ایران اکنون هرگونه شانس خود را برای حصول پیروزی در جنگ ۶ ساله با عراق از دست داده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایبیسی در گزارش خود که حاکی از نتایج بررسی وزارت دفاع امریکا از حمله نظامی ایران در عملیات کربلای۴ است، اظهارات مقامات ایران را در این باره که حمله اخیر انحرافی بوده و تهاجم موعود ایران روزی فرا خواهد رسید مورد اشاره قرار داد و افزود: «ولی گفته میشود مقامات امریکایی بر این عقیدهاند که تهاجم ماه دسامبر ایران علیه عراق حداکثر توانایی ایران را تشکیل میداد.» گزارش ایبیسی همچنین به نقل از بررسی پنتاگون درباره عملیات مزبور حاکی است: «نفرات سبک اسلحه و تعلیمنیافته واحدهای مذهبی و پاسداران انقلاب هنگامیکه قصد داشتند از آبراه شطالعرب در طول جبهه جنوبی عبور کنند از طرف نیروهای عراقی به عقب رانده شدند.» به گفته این شبکه تلویزیونی در حال حاضر تعداد نیروهای نظامی عراق به یک میلیون نفر رسیده است در حالی که ایران فقط دارای ششصد هزار سرباز است. این کشور همچنین با کمبود تجهیزات و مهمات نظامی روبهرو بوده و در مقایسه با عراق با ۸۰۰ فروند هواپیمای نظامی، ایران فقط دارای ۶۰ هواپیمای قابل پرواز است. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی حاکی است: «دولت امریکا درباره گزارش شبکه ایبیسی اظهارنظری نکرده است.»

گزارش - 13

13. اتاق بینالمللی کشتیرانی امروز اعلام کرد نمایندگان شرکتهای کشتیرانی جهان بهمنظور ابراز نگرانی از حمله به کشتیهای تجاری در خلیجفارس هفته آینده با دبیرکل سازمان ملل ملاقات خواهند کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن اتاق بینالمللی کشتیرانی که سازماندهنده این دیدار و اعتراض رسمی است اشاره کرد: «دکتر هلموت سوهمن رئیس گروه سهنفری ملاقاتکننده با دکوئیار معتقد است حمله به کشتیها در خلیجفارس تأثیری بر نتیجه جنگ ایران و عراق ندارد.» بر پایه این گزارش، مقام کشتیرانی یادشده «هر دو کشور ایران و عراق را بهخاطر حمله به کشتیهای غیرجنگی در منطقه خلیجفارس محکوم کرد.» وی افزود: «در این مأموریت ممکن است برقراری نوعی تحریم کشتیرانی برای هر دو کشور ازسوی سازمان ملل مورد مذاکره قرار گیرد.» خبرگزاری جمهوری اسلامی در لندن یادآور شد: «براساس آمار منتشره ازطرف لویدز لیست از آغاز جنگ تا پایان سال ۱۹۸۵ (۱۳۶۴ - ۱۳۵۹)، ۱۵۲ کشتی تجاری و نفتکش در خلیجفارس هدف حمله هوایی قرار گرفتهاند درحالیکه این رقم در سال ۱۹۸۶ (۶۵ - ۱۳۶۴) بهتنهایی ۱۰۵ کشتی بوده است.» همچنین در پی حمله موشکی روز گذشته به یک نفتکش پانامایی که در اجاره شرکت نفت کویت قرار دارد، روزنامههای کویت امروز مدعی شدند که ایران برای دومین بار طی ۲۴ ساعت به نفتکشهای حامل نفت کویت حمله کرد. روزنامه الرأیالعام در خبری به نقل از خبرگزاری رویتر نوشت: «وزرای نفت کشورهای شورای همکاری (خلیج فارس) احتمالاً در جلسه اضطراری فردای خود حملات اخیر علیه نفتکشهای کویت را مورد بررسی قرار خواهند داد.»

گزارش - 14

14. یک روزنامه اماراتی از سفر قریبالوقوع نمایندگان شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به چندین کشور عربی و اسلامی از جمله ایران خبر داد. هدف از این سفرها تضمین شرکت رهبران این کشورها در اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت اعلام شده است. به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری فرانسه در ابوظبی روزنامه البیان چاپ ابوظبی در این زمینه تصریح کرد یک فرستاده امارات عربی متحده برای مذاکره با رهبران ایران درباره اجلاس آینده سران سازمان کنفرانس اسلامی به تهران خواهد رفت. خبرگزاری فرانسه یادآور شد: «امارات عربی متحده با ایران و عراق روابط حسنه دارد و در جنگ بین دو کشور روش بیطرفی در پیش گرفته است.» از سوی دیگر به گزارش روزنامه کیهان صاحبزاده یعقوب خان وزیر امور خارجه پاکستان امشب اسلامآباد را به مقصد تهران ترک کرد تا با مقامات جمهوری اسلامی ایران در خصوص کنفرانس کویت گفتوگو کند. وی قبل از ترک اسلامآباد در گفتوگویی گفت: «جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است چنانچه اجلاس سران کشورهای اسلامی در کویت تشکیل شود در آن شرکت نخواهد کرد لذا پاکستان مایل است از نظرات ایران در این زمینه مطلع شود.» رادیو بیبیسی ضمن گزارشی از سفر وزیر امور خارجه پاکستان به ایران با اشاره به اینکه میان این دو کشور اختلافات جدی وجود ندارد و آنها در بسیاری از مسائل مهم منطقهای و بینالمللی نقطهنظرات مشترکی دارند خاطرنشان کرد: «علیرغم سفرهای هیئتهای مختلف حجم مبادلات دو کشور متأثر از عدم توافق بر سر قیمت و همچنین خطوط ارتباطی ضعیف بین دو کشور گسترش چندانی نداشته است.» این رادیو پیشنهاد برگزاری اجلاس سازمان کنفرانس اسلامی در پاکستان را مستلزم حمایت این کشور و متقاعد شدن دو سوم اعضا به تغییر محل دانست و گفت: «اما هدف صاحبزاده یعقوب خان در وهله اول این است که تلاش کند تا صدمات احتمالی به کنفرانس اسلامی را محدود کند.» بیبیسی همچنین زمینه دیگر دیدار صاحبزاده یعقوب خان از تهران را ابتکار تازه شوروی در افغانستان دانست و اشاره کرد پاکستان با توجه به حضور نزدیک به ۳ میلیون آواره افغان در این کشور امید دارد ایران نقش فعالتری در حل مسئله افغانستان پیدا کند. همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد وزیر امور خارجه یمن جنوبی که به تازگی به ایران سفر کرده است در گفتوگو با خبرنگاران، حمایت کشورش از اجلاس کویت را اعلام کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری امارات، عبدالعزیز الدالی تأکید کرد: «با توجه به وضعیت کنونی بینالمللی و جهان عرب چنین اجلاسی واقعه مهمی به شمار میرود.» وی سپس به جنگ ایران و عراق اشاره کرد و گفت «از هر گونه اقدامی جهت ارائه راهحلی صلحجویانه برای درگیری مزبور حمایت میکنند.» الدالی همچنین اظهار عقیده کرد که «ادامه جنگ، ثبات و امنیت منطقه خلیج فارس را مورد تهدید قرار داده است.»

گزارش - 15

15. کاخ سفید امروز دو سند منتشر کرد که حاکی است فروش اسلحه به ایران با تصویب رئیس جمهور امریکا و به منظور آزادسازی گروگانهای این کشور در لبنان و نیز نزدیک شدن به عوامل میانهرو در تهران صورت گرفته است. خبرگزاری فرانسه از واشنگتن ضمن اعلام این مطلب نوشت در حالی که بسیاری از مفسران امریکایی بر جنبه مبادله اسلحه در قبال آزادی گروگانها تأکید میکنند سرهنگ الیور نورث معاون وقت جان پویندکستر در یادداشت خود که در قالب این اسناد انتشار یافته تأکید کرده «آزادی گروگانها تنها یک ثمره جزئی از کوشش وسیع برای توسعه رابطه با نیروهای میانهرو در ایران است.» یادداشت مزبور برای تهیه یک سند محرمانه در تاریخ ۷ ژانویه ۱۹۸۶ (۱۷ دیماه ۱۳۶۴) تهیه شده و این سند نیز که به امضای رونالد ریگان رئیس جمهور رسیده منتشر شده است. گزارش خبرگزاری فرانسه میافزاید: «ناظران خاطرنشان میکنند که انتشار این دو سند برای کاخ سفید یک تیغ دو دم است زیرا از یک طرف به نظریه مبادله اعتبار میبخشد و از طرف دیگر بیانگر نقشههای استراتژیک دولت ریگان در تماس با ایران هستند. یادداشت یادشده همچنین با ذکر اینکه جورج شولتز وزیر امور خارجه و کاسپار واینبرگر وزیر دفاع امریکا با این طرح مخالف هستند بیانگر تفرقه در دولت امریکا است.» در همین زمینه رادیو بیبیسی نیز ضمن گزارشی اشاره کرد دولت ریگان بارها مسئله معامله تسلیحاتی با ایران را بهخاطر آزادی گروگانها تکذیب کرده و اعلام داشته که هدف از این معامله گشودن باب مذاکره با عناصر میانهرو در ایران بوده است. این رادیو در عین حال به نقل از شبکه تلویزیونی انبیسی در امریکا اعلام کرد: «رونوشت گزارش تحقیقی کمیته اطلاعاتی سنا نشان میدهد که پرزیدنت ریگان از انتقال سود حاصل از این معامله به شورشیان نیکاراگوئه آگاهی نداشته است، اما بهطور ضمنی نشان میدهد که ویلیام کیسی رئیس سازمان اطلاعاتی امریکا و دریادار جان پویندکستر مشاور امنیت ملی پرزیدنت ریگان، بیش از آنچه اذعان کردهاند از این ماجرا آگاه بودهاند.» بر پایه این گزارش سخنگوی کاخ سفید از کمیته اطلاعاتی سنا خواست این گزارش تحقیقی را به فوریت منتشر کند. کمیته اطلاعاتی سنا اوایل هفته جاری رأی داد تا تکمیل این گزارش از انتشار آن جلوگیری شود و پارهای از اعضای کمیته گفتهاند که این گزارش ناقص است. همچنین به رغم ادامه جنجال فروش مقادیری سلاحهای امریکایی به ایران، روزنامه گاردین چاپ لندن امروز در تفسیری به قلم مایکل وایت خاطرنشان ساخت مقامات امریکا و مشاوران آنان همچنان بر اعتقاد خود باقی هستند که زمان برای تجدید رابطه با ایران و مقابله با نفوذ شوروی مناسب میباشد. گزارش بیبیسی از مقاله گاردین حاکی است: «نظر غالب در امریکا فعلاً این است که جمهوری اسلامی دوام خواهد یافت و اشتیاق زیادی به تجدید رابطه با غرب خواهد داشت. مقالاتی که اخیراً در مطبوعات امریکا منتشر شده است اظهارات یکی دو روز اخیر جورج شولتز وزیر خارجه امریکا و همکاران او را تأیید میکند. آنان گفتهاند که شعارها و زبان اهانتآمیز رهبران ایران نباید ما را از علامتهای آشکاری که آنان برای نزدیکی با شیطان بزرگ دادهاند غافل کند. یکی از نزدیکان جورج شولتز گفته است که همه ما معتقدیم تماسهای بیشتر با ایران در شرایط مناسب دلخواه است. در پاسخ به اظهارات رهبران ایران مخصوصاً هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، مقامات امریکا ازطریق سوئیس که رسماً نماینده امریکا در ایران است کوششهای خود را برای حفظ تماس با ایران ادامه دادهاند. آقای کارلوچی مشاور جدید ریگان در امور امنیت ملی نیز از مذاکره با کارشناسان امور خاورمیانه دوره کارتر دراینمورد طرفداری کرده است. این کارشناسان نیز ضرورت تماس با ایران را تأیید کردهاند، اما گفتهاند که ابراز نزدیکی با ایران باید چیزی غیر از معاوضه اسلحه با گروگانهای امریکایی باشد. یکی از گامهایی که برای نزدیکی با ایران موردتوجه مقامات امریکایی قرار گرفته است، رفع توقیف از سپردههای بانکی ایران در امریکاست. این سپردهها از زمان گروگانگیری سالهای ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۱ توقیف شده، اما ارسال ابزارهای غیرنظامی موردنیاز ایران موردتوجه قرار گرفته است و اعتقاد بر آن است که جنگ خانمانبرانداز با عراق یکی از انگیزههای اصلی ایران در احیای پیوندهای اقتصادی با غرب و حتی بلوک شوروی و ژاپن است. رفسنجانی گفته است غرب ایران را برای پاسداری از خلیجفارس لازم دارد و ایران نیز خواهان پایانگرفتن دخالتهای غرب در منطقه است. از سوی دیگر پیروزی ایران بر عراق، یاران امریکا در خلیجفارس مخصوصاً عربستان سعودی را تهدید میکند و عربستان سعودی خود رأساً کوشیده است با ایران کنار بیاید. البته رسانههای گروهی امریکا هنوز سرگرم پیامدها و ابعاد گوناگون رسوایی فروش اسلحه به ایران است، اما روزنامه نیویورک تایمز در شماره دیروز خود، مطلبی منتشر کرد درمورد تحلیل متخصصان حکومت امریکا از اوضاع ایران. براساس این مطلب علیرغم رسوایی فروش اسلحه که در امریکا به یاد واقعه واترگیت ماجرای ایرانگیت نامیده میشود متخصصان حکومت امریکا بر آنند که در پایان سال ۱۹۸۶ انقلاب ایران از نقطهنظر رابطه با ابرقدرتها وارد مرحله جدیدی شده است.»

گزارش - 16

16. در پی دعوت مجدد جمهوری اسلامی ایران به حفظ آتشبس و آغاز گفت وگو میان طرفهای متخاصم در لبنان امروز رهبران جنبش امل و جبهه نجات ملی فلسطین بر پایبندی خود به طرح ایران تأکید کردند. به گزارش روزنامه اطلاعات در نخستین واکنش نسبت به دعوت حسین شیخ الاسلام معاون سیاسی وزارت امور خارجه، سفارت ایران در بیروت پاسخ نبیه بری رهبر جنبش امل به سؤال خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در دمشق را مبنی بر اعلام پایبندی به ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران در برقراری آتشبس انتشار داد. نبیه بری در این مصاحبه گفت: «در صورتی که نیروهای فلسطینی از شهرک مقدوشه در جنوب شرق صیدا عقبنشینی کنند جنبش امل نیز به محاصره اردوگاههای فلسطینی پایان خواهد داد.» از سوی دیگر خالد الفهوم رئیس شورای ملی فلسطین نیز پایبندی جبهه نجات ملی فلسطین را به میانجیگری ایران اعلام کرد و خواهان آتشبس سراسری شد.

منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/19