1365.11.26

روزشمار جنگ سال 1365 1365.10.26
نام‌های دیگر	بیست و شش دی
تاریخ شمسی	1365.10.26
تاریخ میلادی	16 ژانویه 1987
تاریخ قمری	15 جمادی‌الاول 1407

1359.10.26

1360.10.26

1361.10.26

1362.10.26

1363.10.26

1364.10.26

1366.10.26

گزارش - 1

1. پس از هفت شبانه روز نبرد سنگین و ادامه پیشروی رزمندگان ایران در منطقه شلمچه، ارتش عراق که نیروهای باقیماندهاش در محور جزیره بوارین و خط دوعیجی را در معرض انهدام میدید، برای پرهیز از تحمل تلفات بیشتر از ادامه مقاومت در منطقه شرق نهر جاسم صرف نظر کرد و صبح امروز با عقبنشینی از مواضع خود در این منطقه، در خط جاسم (خط سوم دفاعی) موضع گرفت. تدبیر عملیات بامداد امروز چنین بود که در بخش شمالی منطقه عملیاتی شلمچه، قرارگاه کربلا در تلاشی دیگر از دو سمت به طرف منطقه مثلثی شکل غرب نوک کانال پیش رود و با دشمن درگیر شود. در بخش جنوبی این منطقه نیز قرارگاه نجف مأموریت خود برای تصرف و پاکسازی جزیره بوارین را تکمیل کند؛ و قرارگاه قدس هم ضمن ادامه پیشروی در شرق نهر هسجان (از شمال جاده سوم) به طرف شطالعرب صغیر، قرارگاه دشمن (عنکبوت یا ۲۶) در شمال شرقی تقاطع جاده شلمچه و نهر جاسم را تصرف کند. در اجرای این تدبیر، قرارگاه کربلا در ساعات اولیه امروز با اندک توان باقیمانده لشکرهای۲۵ کربلا و ۲۷ محمد رسولالله از سمت موضع هلالی شکل ۴۰ ضلع غربی کانال ماهی تنها توانست ۷۰۰ تا ۸۰۰ متر به طرف منطقه مثلثی نوک کانال نزدیک شود و در آنجا موضع گیرد. رزمندگان لشکر۳۲ انصارالحسین نیز از جنوب نوک کانال تا نزدیکی موضع هلالی شکل ۲۸ خط جاسم جلو رفتند؛ اما با پاتک دشمن عقب رانده شدند. همچنین، قرارگاه نجف موفق شد با تیپهای مستقل۵۷ ابوالفضل، ۲۹ نبیاکرم، ۱۲ قائم، ۱۱۰ خاتمالانبیا و لشکر۵ نصر به ترتیب در جناح چپ لشکر۱۰۵ قدس - مستقر در مقابل معبر۲۱ بوارین - وارد عمل شود و بخشی دیگر از این جزیره (در حد فاصل صادق و طیب) را تصرف کند، اما نتوانست تا ساحل جنوبی آن پیش رود. در همین حال، از قرارگاه قدس نیز لشکر۳۱ عاشورا اگر چه با لشکر امام ضا در سهراهی جنوب خط دوعیجی الحاق کرد، اما مأموریتش در پاکسازی منطقه ستاره به سرانجام نرسید. لشکر۱۹ فجر هم نتوانست از جاده بوارین - تنومه به طرف منطقه ماه پیش رود. به این ترتیب، با پیشروی نیروهای قرارگاه نجف در جزیره بوارین و نیز دستیابی قرارگاه قدس به جاده بوارین تنومه - که آخرین جاده آسفالته تدارکاتی دشمن در منطقه شرق نهر جاسم بود - اگر چه به نظر میرسید حضور دشمن در جزیره بوارین و مناطق اطراف آن را میبایست تمام شده تلقی کرد؛ اما برای تأمین و تثبیت مواضع به دست آمده در بخش جنوبی منطقه عملیات لازم بود این جزیره و نیز جزیره امالطویله به طور کامل تصرف و پاکسازی شود. با فرا رسیدن روشنایی صبح، هواپیماهای عراقی خطوط مقدم رزمندگان و عقبههای آن به خصوص مواضع توپخانه خودی را چنان بمباران کردند که فرمانده عملیات را بر آن داشت تا در ساعت ۰۸:۳۵ در تماس تلفنی با فرمانده عالی جنگ ضمن ارائه گزارشی از این بمباران سنگین بار دیگر از دور بودن سامانههای پدافند هوایی هاک* از منطقه عملیاتی گلایه کند. محسن رضایی: «از دیروز تا حالا وضع خراب شده، اصلاً وضع خوب نیست ... این بچههای شفیعزاده [توپخانه] صبح تا شب، با شب نخوابی دارند [مواضع دشمن را] میکوبند، بعد اینها [هواپیماهای دشمن] هم آمدند الآن دارند اذیتشان میکنند، مهماتشان را زدند، داغونشان کردند. ما نمیدانیم چطوری باید بگوییم؟ واقعاً چطوری باید بخواهیم؟!» هاشمی رفسنجانی: «من گفتم و بنا شد [خدمه سامانههای هاک] آنجا بیایند و امکانات را جلوتر بیاورند.» محسن رضایی: «آخر اینها باید زودتر بیایند. الآن در اینجا نباید به بچهها فشار بیاید. اینها باید بتوانند کارشان را با آرامش انجام بدهند که بشود کاری کرد و به نتیجهای برسیم.»

رزمندگان درحال تثبیت منطقه تصرف شده در خط مقدم درگیری ساعت ۰۸:۴۰، رحیم صفوی جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه: «همین الآن پنجمین باره که داره بمباران میکنه. یک دفعه را شیمیایی زد و الآن هم داره بمباران میکنه؛ از آن خوشهای میزنه. خیلی داره وضع را به هم میزنه. این را یک فکری بکنید.» محسن رضایی: «همین الآن این را به حاج آقا [هاشمی رفسنجانی] گفتم.» ساعتی بعد و برخلاف انتظار، هواپیماهای ارتش عراق آسمان منطقه عملیاتی را ترک کردند و از توپخانهاش نیز جز شلیکهای پراکنده صدایی به گوش نمیرسید. در این هنگام، خبری هم منتشر شد که از تغییر وضعیت در بخش جنوبی منطقه عملیاتی حکایت میکرد. ساعت ۰۹:۳۵، پست شنود: «به فرماندهان تیپهای از هم پاشیده [عراق] ابلاغ شد که خودشان و باقیمانده نیروهایشان آماده بازگشت به مواضع پدافندی باشند. به تیپهای۴۲۸ و ۴۵ دستور داده شده تا ضمن عقبنشینی کلیه تجهیزات قابل استفاده را سوزانده و یا دفن کرده و یا به همراه خود ببرند.» در پی این خبر، فرمانده عملیات (محسن رضایی) بیدرنگ با فرماندهان قرارگاهها و یگانها تماس گرفت و ضمن اعلام خبر عقبنشینی دشمن این پیام امام خمینی فرمانده کل قوا را برای آنها قرائت کرد: «بسمهتعالی. از خداوند متعال پیروزی نهایی رزمندگان عزیز را خواستارم. عزیزان من! بکوشید، خداوند تعالی با شماست و اینجانب دست و بازوی شما را میبوسم. والسلام علیکم و رحمۀالله و برکاته.» ارتش عراق که به نظر میرسید پس از هفت روز نبرد سخت و تحمل تلفات بسیار، نجات نیروهای باقیمانده خود را بر حفظ زمین ترجیح داده بود، در پناه مانور هواپیماهایش چنان در عقبنشینی از منطقه شرق نهر جاسم و جزایر بوارین، امالطویله و ماهی شتاب کرد که بسیاری از تجهیزاتش در این مناطق باقی ماند، از این رو، به نیروهای خودی نیز دستور داده شد تا در پاکسازی مناطق تخلیه شده تعجیل کنند. در ساعت ۱۲:۰۷، نورعلی شوشتری جانشین فرمانده قرارگاه نجف در تماس با فرماندهی عملیات از گسترش وضعیت نیروهای این قرارگاه در منطقه حد فاصل معبر ۲۱ و معبر ۲۴ جزیره بوارین تا ساحل جنوبی آن خبر داد و اضافه کرد: منطقه نوک بوارین (۲۵) هم در حال پاکسازی و تأمین است. در مقابل، محسن رضایی نیز تأکید کرد: نیروهای قرارگاه نجف پس از پایان مأموریت خود در بوارین هر چه سریعتر وارد جزیره امالطویله شوند. در اجرای این دستور، نورعلی شوشتری در ساعت ۱۳:۴۵ خبر داد: «نیروهای شناسایی لشکر۵ [نصر] از معبر ۴۳ به داخل امالطویله رفتند؛ ولی نیرویی از دشمن آنجا نبوده.» محسن رضایی هم ضمن تأکید دوباره بر دستور قبلی خود خاطرنشان کرد: «غیر از حبیب [نوک غربی امالطویله] بروند روبهرو [ساحل شطالعرب]؛ ببینید آن طرف توسل چه خبره.» در اجرای این دستور نیز لشکر۱۷ علیبنابیطالب که به همراه لشکر۱۰۵ قدس به سمت غرب امالطویله تا نقطه موازی این جزیره با ضلع غربی بوارین پیش رفته بود، از این نقطه به بعد را به تنهایی ادامه مسیر داد تا در جزیره صالحیه سر پل بگیرد؛ اما در یک کیلومتری پل ارتباطی این دو جزیره با مقاومت نیروهای عراقی، که آنها نیز برای حفظ جزیره صالحیه، سر پل امالطویله را در اختیار داشتند، متوقف شد. در این حال، از سمت شرق امالطویله نیز پیشروی نشد و لشکر۵ نصر خط دفاعی خود را مقابل معبر۴۲ تشکیل داد. ساعت ۱۹:۴۰، نورعلی شوشتری: «فاو و موصل تا ۶۴ حل شده و بچهها با [لشکر]۳۱ دست دادهاند. در فاو [لشکر] ۱۵۵ و ۴۲ [لشکر] ۵ نصر مستقر هستند. [لشکرهای] ۱۰۵ و ۱۷ به سیلبند حبیب رسیدهاند. کرکوک و ۱ و ۲ و ۳ [مواضع هلالی غرب نوک بوارین] هم حل شد. از سمت چپ [بوارین] تا مسلم و از سمت راست تا ذاکر رفتند؛ کسی نبوده، دشمن فرار کرده.» با توجه به تدبیر و تأکید فرماندهی عملیات به منظور تعقیب، انهدام و یا اسیر کردن دشمن، در این هنگام که محسن رضایی مطلع شد دشمن به راحتی و در بیخبری نیروهای خودی از بوارین و مناطق اطراف آن عقب رفته است، با شدت و عصبانیت به شوشتری گفت: «سر این برادران داد بکش، یقهشان را بچسب. چرا گذاشتند این طور بشه؟ بگو خجالت بکشید، نباید میگذاشتید این طور بشه. حالا [دستگاههای] زرهی را سرعت بدهند و بلندگو هم همراهشان باشد [تا عراقیها را به تسلیم شدن دعوت کنند].» وی با این اعتقاد که نیروهای خودی میبایست با تعقیب عراقیها نه تنها از استقرار آنها در خط جاسم جلوگیری کنند، بلکه بتوانند با عبور از نهر جاسم، خود در این خط موضع بگیرند** اضافه کرد: «بگویید پل کوثری [پل شناور برای عبور از قسمت جنوبی نهر جاسم همراه] داشته باشند.» شوشتری: «آماده است.» محسن رضایی: «یک بررسی مجدد بکنید. ما از شما ۴ الی ۵ هزار نفر از اینها [اسیر] میخواستیم.» شوشتری: «بله، فرمایش شما صحیح است؛ ولی خب چه کار کنیم، فرار کردند.»

گزارش - 2

2. وزیر دفاع امریکا دستاورد عملیات کربلای۵ را ناچیز خواند و از احتمال پیروزی ایران در جنگ با عراق ابراز نگرانی کرد. کاسپار واینبرگر به خبرنگاران واشنگتنپست که سخنان وی را امروز منتشر کردند، گفت: اگر ایران در جنگ خلیج فارس که وارد هفتمین سالش میشود، پیروز شود، این امر برای همه کاملاً مصیبتبار خواهد بود. وی اضافه کرد: پیروزی ایران امکان دارد یک پایگاه دریایی در دریای گرم در اختیار اتحاد شوروی بگذارد و نفت منطقه خلیج فارس را در دسترسش قرار دهد. وی همچنین با بیان اینکه ایرانیان چند نفوذ کوچک انجام دادهاند، ولی کار مهمی نکردهاند، اظهار امیدواری کرد عراقیها از نیروی هوایی خود مؤثرتر استفاده کنند؛ زیرا آنها برتری هوایی کامل دارند.

گزارش - 3

3. به نوشته یک روزنامه امریکایی اهداف عمده ایران در عملیات کربلای۵ تصرف بصره و بازداشتن سران کشورهای اسلامی از حضور در اجلاس آتی سازمان کنفرانس اسلامی است. رادیو بیبیسی هم گفت مفسران غربی پیشروی نیروهای ایران در شرق بصره را نگران کننده میدانند. روزنامه کریستین ساینس مانیتور در شماره امروز خود به نقل از ناظران غربی در خلیج فارس نوشت «ایران امیدوار است دو هدف را در عملیات اخیر خود علیه عراق کسب کند. در صحنه نظامی، ایران قصد دارد نیروهایش را در بهترین موقعیت سوقالجیشی برای یک تهاجم همهجانبه علیه بصره قرار دهد. در صحنه سیاسی هم ایران میخواهد کشورهای اسلامی را از شرکت در اجلاس آینده سازمان کنفرانس اسلامی در کویت باز دارد.» این روزنامه سپس اضافه کرد: «به تعویق افتادن اجلاس مذکور یک شکست بزرگ دیپلماتیک برای رئیس جمهوری عراق خواهد بود. وی و همپیمان نزدیکش حسین شاه اردن برای تصویب قطعنامهای در این اجلاس مبنی بر محکوم کردن خودداری ایران از پذیرفتن پایان مسالمتآمیز جنگ، در میان سران کشورهای اسلامی تبلیغ و اعمال نفوذ کردهاند.» این روزنامه چاپ امریکا به نقل از منابع غربی مطلع از عکسهای ماهوارهای، موفقیت ایران در عملیات کربلای۵ را تصدیق و اضافه کرد: «یک افسر اطلاعاتی ناتو و اغلب همتایان غربیاش معتقدند ارتش عراق هنوز از توانایی برای متوقف ساختن ایرانیها برخوردار است. وی میگوید ایرانیها هنوز به مواضع اصلی عراق که برای دفاع از بصره ایجاد شدهاند، نرسیدهاند؛ و عراقیها باید بتوانند با استفاده از نیروی هوایی بسیار قوی خود از پیشروی بیشتر ایرانیها جلوگیری کنند.» در این حال، رادیو بیبیسی هم در ساعت ۱۹:۴۵ امروز با اشاره به اخبار منتشر شده درباره پیشرویهای جدید نیروهای ایران در منطقه شلمچه گفت: «قرائن حاکی از آن است که زد و خودروهایی که در شرق بصره صورت میگیرد، به طور نگران کنندهای در حال کشانده شدن به نزدیکی بصره که یک میلیون جمعیت دارد، میباشد. مفسران غربی میگویند گرچه وضعیت هنوز وخیم نشده است، ولی نگران کننده میباشد.» این رادیو آنگاه با طرح این سؤال که نیروهای ایرانی میتوانند به بصره نزدیکتر شوند، اضافه کرد: «نزدیکتر شدن قوای ایران به بصره به معنای این است که آنها برای گلولهباران این شهر در موقعیت مناسبی قرار گرفتهاند. اگر چه اهالی بصره مدتهای متوالی است که به این گلولهبارانها عادت کردهاند، ولی ایرانیها اکنون میتوانند زندگی را آنقدر به مردم غیرنظامی تلخ کنند که آنها را به ترک شهر وادار نمایند. این، موضوعی است که به هیچ وجه به نفع صدام حسین نبوده و مقامات عراقی به هر ترتیب که شده سعی در جلوگیری از آن خواهند داشت.»

گزارش - 4

4. ستاد تبلیغات جنگ از خبرنگاران سراسر جهان برای بازدید از منطقه عملیاتی کربلای۵ دعوت کرد. به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی، ستاد تبلیغات جنگ با انتشار اطلاعیهای اعلام کرد: «به منظور انعکاس موفقیتهای چشمگیر رزمندگان اسلام در جبهه های نبرد، از خبرنگاران خارجی بهویژه روزنامهنگاران کشورهای مسلماننشین دعوت میشود تا با سفر به ایران از نزدیک آثار نبرد قهرمانانه سپاه اسلام را مشاهده نمایند.» بر پایه این گزارش در اطلاعیه این ستاد از خبرنگاران خارجی خواسته شده برای دریافت روادید به سفارتخانه های ایران در سراسر جهان مراجعه کنند.

گزارش - 5

5. فرماندهان قرارگاه خاتمالانبیاء در پیامی به امام خمینی و قائممقام رهبری اعلام کردند همه توان خود را به کار میگیرند و به نبرد بیامان با رژیم عراق ادامه میدهند. به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی در این پیام همچنین آمده است: «اطمینان میدهیم که فرماندهان لشکر توحید که این چنین از عنایات الهی و پشتیبانی حضرت امام و [آیتالله منتظری] قائممقام معظم رهبری و روحانیت مبارز و همکاری مجلس محترم و دولت خدمتگزار و امت سلحشور و مقاوم ایران اسلامی برخوردارند، لحظهای دشمن را آسوده نخواهند گذاشت و انشاءالله تعالی با ادامه حمایتهای بیدریغ امت فداکار و اعزام نیروهای رزمنده که به زودی تحت عنوان سومین مرحله اعزام سپاه محمد(ص) انجام خواهد گرفت، عملیات پیروزمندانه را به گونهای تداوم بخشند که دشمن زبونِ از نفسافتاده، تسلیم و یا نابود شده و ریشه ظلم و جنایت بعثیهای حاکم بر بغداد از منطقه کنده شود.»

گزارش - 6

6. در ادامه حملات جنگندههای عراقی به شهرها و مناطق غیرنظامی ایران، حریم هوایی همدان مقارن ساعت ۱۲:۳۵ ظهر امروز مورد تهاجم ۳ فروند هواپیمای عراقی قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از همدان هواپیماهای مهاجم با آتش پرحجم پدافند مستقر در منطقه روبهرو شدند و هنگام فرار بمبهای خود را در بیابانهای اطراف ریختند. در عین حال این گزارش حاکی است حوالی نیمهشب گذشته یک منطقه تجاری در حومه شهر همدان هدف بمبهای هواپیماهای مهاجم قرار گرفت که طی آن ۴ باب مغازه به طور کلی تخریب و ۱۵ باب متحمل خساراتی شد. در همین مورد نشریه اخبار روزانه به نقل از شهربانی جمهوری اسلامی گزارش داد در حمله هواپیماهای عراقی به شهر همدان بیش از ۷۰ نفر مجروح شدند.

امدادگران و نیروهای مردمی درحال جستجو و خارج ساختن اجساد شهدا از زیر آوار در پی حملات هوایی ارتش عراق به مناطق مسکونی کشور در اقدامی دیگر مقارن ساعت ۱۲:۳۵ مناطق مسکونی قم هدف بمباران جنگندههای عراقی قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از قم دو فروند جنگنده عراقی که در سطح بسیار بالایی حرکت میکردند بمبهای خود را در شمالغربی قم در منطقهای موسوم به ۱۴ متری امام حسین زندآباد فروریختند که بر اثر آن دو واحد مسکونی تخریب گردید و به ۴ واحد دیگر و نیز دو باب مغازه خساراتی وارد آمد. در حمله امروز هواپیماهای عراقی ۷۳ نفر مجروح گردیدند که ۶۹ تن از آنان به طورسرپایی معالجه شدند. همچنین یک راکت به لولههای نفت مجاور خط آهن تهران - قم اصابت کرد که به آتشسوزی منجر گردید. بر پایه این گزارش فوران نفت همچنان ادامه دارد. هواپیماهای مهاجم عراق برای دومین بار نیز در ساعت ۱۵:۱۰ آسمان قم را مورد تجاوز قرار دادند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از ایلام هواپیماهای عراقی امروز در ساعات ۸:۳۰، ۱۲:۳۰ و ۱۳ به حریم هوایی ایلام وارد شدند که در مواجهه با شلیک پدافند هوایی هیچگونه بمبارانی صورت نگرفت. همچنین هواپیماهای عراقی امروز با ورود به آسمان استان لرستان قصد بمباران شهر بروجرد را داشتند اما بمبهای خود را در اطراف آن شهر پرتاب کردند. این حمله هیچگونه خسارات جانی و مالی دربرنداشت. در شدیدترین حمله امروز هواپیماهای عراقی، مناطق مسکونی شهر اراک در ساعت ۱۲:۳۲ هدف بمباران گسترده قرار گرفت که بر اثر آن ۱۱۰ واحد مسکونی در خیابانهای مالک اشتر (معروف به محله فوتبال)، راهزان و ۱۲ متری ملک تخریب شد و یا آسیب دید. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اراک در این بمباران ۵۳ نفر شهید و ۲۵۳ تن مجروح شدند که یکصد تن از آنان پس از معالجات سرپایی از بیمارستان مرخص شدند.*** ضمناً یک هواپیمای متجاوز در اثر شلیک پدافند منطقه سرنگون و خلبان آن اسیر شد. در ساعت ۱۸:۳۰ اراک مجدداً مورد حمله هوایی قرار گرفت که هواپیماهای مهاجم بدون انجام عملیات تخریبی آسمان این شهر را ترک کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ساعت ۱۳:۲۸ امروز در تهران به مدت ۲۱ دقیقه با پخش آژیر قرمز حالت اضطراری اعلام شد. این گزارش به نقل از ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران حاکی است: «وضع اضطراری به دلیل تجاوز دو فروند هواپیمای عراقی به حریم فضایی تهران بوده است که با اقدامات تاکتیکی مجبور به فرار شدند.» همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اصفهان مقارن ساعت ۱۳:۵۵ به دنبال اعلام وضعیت قرمز صدایی شبیه انفجار در کاشان شنیده شد که احتمال میرود مربوط به هجوم هواپیماهای عراقی بوده باشد لیکن هیچگونه انفجاری در سطح شهر مشاهده نشد. نشریه اخبار روزانه به نقل از ژاندارمری جمهوری اسلامی گزارش داد مقارن ساعت ۱۶ هواپیماهای عراقی اقدام به بمباران شهر اسلامآباد کردند که در این حمله چندین نقطه از جمله بیمارستان و کارخانه قند مورد هدف قرار گرفت و ۱۰ نفر شهید و بیش از ۳۳ تن مجروح شدند. این نشریه همچنین گزارش داد در ساعت ۲۲:۴۵ جنگندههای مهاجم عراق اقدام به پرتاب ۳ راکت به سوی دزفول کردند که همگی به بیابانهای اطراف شهر اصابت کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از تبریز در ساعت ۲۳:۲۱ تعدادی از هواپیماهای عراقی وارد حریم هوایی شهر تبریز شدند و متعاقب آن صدای سه انفجار شنیده شد که از برخورد بمب به زمینهای مزروعی حد فاصل کارخانجات صنعتی تبریز و جاده سنتو در اطراف شهر ناشی میشد. این چهارمین حمله ناموفق جنگندههای عراق است که طی ۴ روز گذشته علیه تبریز صورت میگیرد. هواپیماهای مهاجم عراق همچنین مقارن ساعت ۲۲:۵۲ شهر اصفهان را هدف حمله هوایی خود قرار دادند که در جریان این حمله سه نقطه مسکونی شمال شهر حد فاصل خیابانهای رباط و فروغی مورد اصابت بمب قرار گرفت. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اصفهان در مورد این حمله حاکی است جمعاً ۸ باب خانه ویران شد و به تعدادی از واحدهای مسکونی خسارات جزئی وارد آمد. همچنین یک بمب در مزارع اطراف محل حادثه فرود آمد که خساراتی به همراه نداشت. همچنین گزارشهای امروز حاکی از حملات جنگندههای عراقی به شهرهای دیگر کشور است که در اغلب موارد با شکسته شدن دیوار صوتی همراه بود. شهرهای مورد حمله عبارتند از: کاشان، مسجدسلیمان، سقز و باختران. امروز همچنین رادیو بغداد در پیامی هشدار داد حملات هوایی و موشکی علیه شهرها و نقاط مسکونی ایران تشدید خواهد شد. این رادیو تأکید کرد: «حکام ... ایران دیگر نمیتوانند ضایعات را فقط در جبهههای درگیری محدود بدانند. عراق تصمیم گرفته که جنگ را به تمام شهرها و به سرتاسر ایران منتقل کند و ما به شما شهرنشینان نصیحت میکنیم و هشدار میدهیم که شهرها را ترک کنید، خانههای خود را رها کنید و به جاها و اماکن امن پناه ببرید تا اینکه خانههایتان بر سرتان خراب نشود و زیر آوار دفن نگردید.»

گزارش - 7

7. امروز شهرهای بغداد و ابوالخصیب هدف دو موشک زمینبهزمین ایران قرار گرفت. از سوی دیگر اعلام شد طی دو روز گذشته ۷ فروند موشک عقاب به سوی تأسیسات نظامی و اقتصادی شهر بصره شلیک شده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیهای اعلام کرد: «در پاسخ به شرارتهای دشمن بعثی در حمله به مناطق مسکونی، یگان موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ساعت ۱۳:۰۸ یک فروند موشک زمینبهزمین به طرف وزارت جنگ عراق در بغداد شلیک کرد. همچنین یک فروند موشک دیگر در ساعت ۱۳:۲۰ به سوی تأسیسات نظامی و مرکز تجمع نیروهای دشمن در ابوالخصیب عراق واقع در جنوب این کشور که دشمن در پی شکستهای خود در منطقه عملیاتی کربلای۵ در حال عقبنشینی به سوی این شهر میباشد شلیک شد.» همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی از اهواز در گزارشی از شلیک ۷ موشک [راکت] عقاب طی ۴۸ ساعت گذشته به سوی تأسیسات نظامی و اقتصادی شهر “نظامی شده” بصره خبر داد. بر پایه این گزارش در همین مدت تأسیسات نظامی - اقتصادی بصره هدف آتش توپخانه نیروهای اسلام قرار داشته که در نتیجه گلولهبارانهای چند روز اخیر، به سرعت ساکنین آن تخلیه شده است. در پی برخورد موشکهای زمینبهزمین ایران به شهرهای بغداد و ابوالخصیب خبرگزاری فرانسه از بغداد به نقل از یک سخنگوی نظامی عراق مدعی شد موشک جدید ایران در ساعت ۱۲:۵۰ به وقت عراق به «یک محله مسکونی در پایخت اصابت کرد و کشته و مجروح بر جای گذاشت.» سخنگوی مذکور محل دقیق برخورد موشک را مشخص نکرد اما از نگاه این خبرگزاری «مقامات عراقی آشکارا برای اجتناب از کمک غیرمستقیم به ایران برای دقیقتر کردن شلیکهای خود از دادن آمار دقیق موشکهای شلیک شده در شش روز اخیر یا افشای محل سقوط آنها خودداری کردهاند.» بر پایه این گزارش سخنگوی عراقی امروز جمعه اصابت دومین موشک را که تهران اعلام کرده به سوی ابوالخصیب در جنوبشرقی بصره - محلی که نبردها برای هشتمین روز پیاپی ادامه دارد - پرتاب شده، تأیید کرد. خبرگزاری رویتر نیز از قول اهالی بغداد به صدای انفجار ناشی از اصابت یک فروند موشک زمینبهزمین و مشاهده ستونهای دود و گردوغبار حاصل از آن در آسمان بغداد اشاره کرد و افزود: «آمبولانسها و ماشینهای آتشنشانی بلافاصله به محل انفجار اعزام شدند.» همچنین خبرگزاری آلمانغربی نوشت: «ایران کمتر از ۴۰ دقیقه بعد از حملات ویرانگر جنگندههای امروز عراقی به شهر مرزی همدان و شهر مذهبی قم واقع در ۱۲۰ کیلومتری تهران، بغداد را هدف حمله موشکی قرار داد.» در این زمینه رادیو بیبیسی ضمن گزارشی درباره اوضاع منطقه نبرد در شرق بصره گفت: «طبق روال همیشگی عراق حملات زمینی ایران را با بمباران شدید شهرهای ایران پاسخ گفته است و ایران نیز به تلافی شهر بغداد را هدف موشک قرار داده است. ایرانیان تأیید کردهاند که عراقیها شهر قم را که دومین شهر مهم مذهبی ایران به شمار میرود بمباران کردهاند. یک چنین اقدامی بدون شک سبب محبوبیت صدام حسین در بین مسلمانان شیعه مذهبی جهان نخواهد شد و از سوی دیگر پیروزیهای ایران در جنوب عراق را جبران نخواهد کرد.»

گزارش - 8

8. نماینده جمهوری اسلامی ایران در یونسکو در نامهای به احمد مختار آمبو مدیرکل این سازمان اعلام کرد در اثر حملات عراق به دو شهر تاریخی اصفهان و دزفول بناهایی با قدمت دویستسال تخریب شده است. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی در پیام رضا فیض نماینده دائمی جمهوری اسلامی در یونسکو خطاب به مختار آمبو مدیرکل این سازمان با اشاره به مسئولیت یونسکو برای حفاظت از میراث فرهنگی جهان و محیط زیست انسانها آمده است: «علیرغم هشدارهای جنابعالی مبنی بر احترام گذاشتن به کنوانسیون لاهه که حافظ آثار باستانی حتی در زمان جنگ میباشد رژیم عراق بار دیگر حملات وحشیانه خود به شهرهای ایران منجمله دو شهر تاریخی اصفهان و دزفول را از سر گرفته و بناهایی را در این دو شهر همچون حسینیه شیخالاسلام در اصفهان که نزدیک به دو قرن قدمت دارد تخریب نموده است.» نماینده ایران همچنین بازدید سال گذشته هیئتی از یونسکو از بناهای تاریخی تخریب شده در ایران و تأکید این هیئت بر اجرای دقیق کنوانسیون لاهه را مورد اشاره قرار داد و در انتهای پیام خود «با تأکید بر اهمیت تاریخی شهر اصفهان که در فهرست آثار جهانی ثبت شده است، موضع دولت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حفظ آثار فرهنگی و باستانی را مجدداً یادآور شد.»

گزارش - 9

9. رئیس جمهور در پیامی به مناسبت حملات اخیر عراق علیه شهرهای ایران تأکید کرد جنایات رژیم عراق را با ضربهای سخت و عبرتانگیز پاسخ میدهیم. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی در پیام آیتالله خامنهای آمده است: «هممیهنان عزیز، برادران و خواهران، در سراسر این هفته، دشمن بعثی عفلقی نمایش جنایتبار خود را که نشاندهنده جنایت و قساوت و نیز ضعف و زبونی اوست ادامه داد و دهها بار شهرها و مناطق غیرنظامی را هدف موشک و بمب قرار داد و خانههای مردم بیگناه، مساجد، مدارس و بیمارستانهایی را ویران کرد و حتی شهر مذهبی قم و حرم امن اهل بیت(ع) را نیز از تجاوز ددمنشانه خود مصون نداشت. مردم هوشمند ما انتظار رفتار شدیداً جنونآمیز حاکم بغداد در آخرین مراحل زندگی سیاهش را داشته و نمونه آن را در آخرین روزهای حیات ننگین رژیم شاه منفور آزمودهاند. لیکن مشاهده این رفتار جنایتکارانه باید حامیان صدام و رژیمهایی را که همچنان در کنار آن دستگاه مجرم و سیاهروی ماندهاند از غفلت بیرون آورد و برای آنان اتمام حجتی محسوب شود. آنان باید درک کنند که ملت صبور و مقاوم ما یاد این روزهای حساس را هرگز فراموش نخواهند کرد و از گناه آنانکه رژیم بغداد را در انجام این جنایتهای بزرگ یاری کردهاند نخواهند گذشت.» در پیام رئیس جمهور سپس تأکید میشود: «علیرغم خویشتنداری فراوان وظیفه خود میدانیم پاسخ گرگان خونآشام بغداد را با ضربتی سخت و عبرتانگیز بدهیم و البته پاسخ نهایی و حقیقی را رزمندگان عزیز و قهرمان در جبههها خواهند داد.» آیتالله خامنهای در بخش پایانی این پیام ضمن اظهار همدردی با آسیبدیدگان بمبارانها و موشکبارانهای اخیر، و تبریک و تسلیت به بازماندگان شهدای این حملات میافزاید: «سلام و سپاس برادرانه خود را به رزمندگان شجاع و افتخارآفرین جبههها تقدیم داشته، تداوم ضربات کوبنده آنان بر پیکر دشمن شکستخورده را مجدانه درخواست میکنم و از خداوند نصرت و پیروزی آنان را مسئلت مینمایم.»

گزارش - 10

10. رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد در بیانیهای ضمن ابراز نگرانی از تشدید منازعه ایران و عراق، مجدداً خواستار تبعیت هر دو طرف درگیر از قطعنامههای ۵۸۲ و ۵۸۸ این شورا درباره خاتمه سریع جنگ شد. در این بیانیه که آندرس آگیلار سفیر ونزوئلا و رئیس دورهای شورای امنیت امروز آن را به نمایندگی از سوی اعضای این شورا صادر کرد آمده است: «اعضای شورای امنیت عمیقاً نگران این واقعیت هستند طی دورهای که از صدور بیانیه رئیس شورای امنیت در تاریخ ۲۲ دسامبر ۱۹۸۶ سپری شده است، مخاصمات میان ایران و عراق شدت یافته و خطرات مناقشه نظامی که بیش از شش سال از آن میگذرد افزایش پیدا کرده و ممکن است منطقه را در معرض تهدید جدیتری قرار دهد.» این بیانیه در ادامه ضمن اشاره تلویحی به تلاش جنگی ایران از عملیات کربلای۴ تاکنون و ادعاهای مکرر طرفین جنگ در مورد نقض جدی و مکرر اصول و قواعد حقوق بشردوستانه و سایر مقررات بینالمللی ناظر بر مناقشات نظامی میافزاید: «اعضای شورای امنیت نگرانی جدی خود را از گسترش مناقشه با حملات فزاینده به اهداف صرفاً غیرنظامی مورد تأکید قرار دادند.» رئیس شورای امنیت سپس با یادآوری بیانیههای قبلی این شورا در ۲۱ مارس و ۲۲ دسامبر ۱۹۸۶ یک بار دیگر از هر دو طرف درگیر در جنگ خواست تا از قطعنامههای ۵۸۲ (۱۹۸۶) و ۵۸۸ (۱۹۸۶) این شورا پیروی کنند.**** وی همچنین قدردانی اعضای شورای امنیت را از تلاشهای دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد و افزود اعضای شورا از دبیرکل مصرانه خواستند به تلاشهای خود ادامه دهد. در پایان بیانیه مذکور آمده است: «شورای امنیت که اعضای ملل متحد مسئولیت نخست در حفظ صلح و امنیت بینالمللی را به آن سپرده، تصمیم گرفته است تا وضعیت را تحت نظر داشته و به تلاشهای خود جهت توقف خصومتها و حلوفصل منازعه از طریق روشهای صلحآمیز مطابق با منشور ادامه دهد.»

گزارش - 11

11. رئیس مجلس شورای اسلامی در نمازجمعه امروز تهران به تشریح اوضاع کنونی جنگ و وضع جاری میدانهای نبرد و حملات اخیر عراق علیه شهرهای ایران پرداخت. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در خطبه دوم نمازجمعه تهران وضع امروز جنگ در میدانهای نبرد را نقطهعطفی در تاریخ جنگ دانست و گفت: «سه عملیات (کربلای ۴، ۵، ۶) داشتیم که اینها به نحوی به هم مربوط هستند و در صورت ظاهر کربلای۶ به طرف بغداد نشانهگیری کرده است. کربلای۵ به طرف جنوب و بصره نشانهگیری کرده و کربلای۴ آنطور که واقع شد یک مقدمهای بود برای کاری که امروز در جریان است. البته این حوادث و جریاناتی که در سطح ظاهر پیداست، حقایقی را در خود دارد که بخشی از آنها اینطور نیست که بشود مطرح کرد و ملت ما هم توقع ندارند که همه حقایقی که در اتاقهای جنگ میگذرد، از طریق تریبونها گفته بشود. آن مسائل زمانی دارد که جزئیات مناسب آن در اختیار مردم قرار خواهد گرفت تا مطلع شوند. البته رزمندگان هم که الآن در میدانهای نبرد میجنگند توقع نمیکنند که همه ابعاد و مسائل جنگ و آن مسائل که در اتاقهای جنگ است، مصلحت نمیدانند که همه چیز را مطلع باشند ولی یک قسمتهای زیادی هست که میشود مطرح کرد.»

حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی درحال اقامه نمازجمعه تهران وی افزود: «آنطوری که کربلای۴ و ۵ با هم انجام شد، خود یک جریانی بود که میتوانیم به حساب امداد غیبی یا طراحی درست تلقی کنیم که عمیقاً دشمن را گمراه کرد. آنچه که در کربلای۵ بر شکستهشدن استحکامات فوقالعاده و نیرومند شلمچه احساس شد، نیاز داشت که یک عملیاتی مثل عملیات کربلای۴ داشته باشیم که چشمان نامحرم جاسوسهای داخلی، خارجی و ماهوارهها را گمراه کند و این عملیات به گونهای بود که وقتی عملیات کربلای۵ شروع شد دشمنان آنچنان فریب خورده بودند که فکر میکردند تا این چند ماه آینده خبری نیست و اطلاعات در دست ما حاکی است که حزب بعث به طمع افتاده بود که در فاو و یا جای دیگر پیشدستی بکند و وقتی که تکبیر فرزندان شما در پشت سدهای پولادین شلمچه، چرت سربازان عراقی را به هم زد، تازه آنها جرقه حرکت را احساس کردند و شما قبول کنید که امروز گمراهکردن اینهمه جاسوس و چشمهای نامحرم کار بسیار دشواری است. از دشوارترین کارهای جنگ و عملیات این است که چگونه انسان، دشمن را در شرایطی قرار بدهد که لحظه و نقطه حمله را نتواند تشخیص بدهد.» نماینده امام در شورایعالی دفاع در همین زمینه اضافه کرد: «میدانید که روزی چندینبار این ماهوارهها از روی سر ما عبور میکنند و زمین را کنجکاوی میکنند و همهچیز را هم میتوانند بفهمند و میدانید که دشمنان شما در داخل کشور (منافقین، مارکسیست، سلطنتطلبها، ملیگراها و بسیاری دیگر از عوامل مخفی دشمن شما) از طریق و شیوههای گوناگون استفاده میکنند برای اینکه بفهمند که وضع ما چطور است و میدانید مخفیکردن دهها هزار نیرو، اسلحه و امکانات در یک نقطه و بهکارگیری آنها بسیار مشکل است. به هر حال اینها باید آنجا حضور پیدا کنند، ماشین و اسلحه باید بیاید. غذا باید بیاورند. جادهها و معبرها همه زیر نظر است و حتی در داخل شهرها، چشمهای نامحرم منافقین و امثالهم، عناصر اصلی جنگ را زیر نظر دارند. مسافرتها و رفت و آمد اینها را زیر نظر دارند. دکترها، بیمارستانها، کامیونها، پمپ بنزین و هر جا را که فکر میکنند میتوانند از آنجا اطلاعاتی به دست بیاورند، زیر نظر دارند.» آقای هاشمی عبور از منطقه شلمچه در زمان هوشیاری دشمن را کاری به دور از موازین معمول دانست که هیچ نیروی نظامی حاضر به پذیرش ریسک آن نیست و ادامه داد: «ما بعد از اینکه خرمشهر را فتح کردیم به سمت بصره رفتیم و از همین کانال ماهی بعضی از نیروهای ما عبور کردند، دشمن فهمید که یکی از اهداف عملیات ما کجاست؛ دشمن آنچنان وضعی در جنوب شرقی بصره به وجود آورد که در هیچ جای دنیا چنین خط محکمی نیست. یعنی الآن شما اطراف شوروی و یا کشورهای دیگر را بگردید چنین استحکاماتی به چشم نمیخورد. حتی در اطراف اسرائیل که اینهمه در خطر هست چنین خطی را نخواهید دید. عراقیها یک بیابانی را که عرضش در بعضی جاها ۱۰-۱۲ کیلومتر است، آب انداختند و قبل از اینکه در این منطقه آب بیندازد مینگذاری کردند و بعد هر قسمتی از اینها را با سیمخاردار مجهز کرد و در وسط این آب سنگرهای عظیم درست کردند. از آب که میگذریم و وارد زمین عراق میشویم نوعی خط دفاعی به وجود آمده که هنوز هم در فیلمها ندیدهایم. قسمت شلمچه حدود ۶ متر ارتفاع دارد که دهلیز اصلی ورود نیروها میباشد و وسطش کانال دارد و پشت آن اتاقهای بسیار مجهز دارد و در قسمت جلو به صورت پلهای درست شده که با انواع تیربارها و سلاحهایی که به کار گرفته بود که به خیال خودشان اگر این سلاحها به دست رزمندگان افتاد نتوانند از آنها استفاده کنند. حدود ۲ الی ۳ کیلومتر در داخل آب کمینهایی درست کردند که وقتی نیروها خواستند به سمت عراق هجوم بیاورند اول با این کمینها برخورد کنند.» رئیس مجلس همچنین دشواریهای عبور از موانع کارگذاری شده در شلمچه را به تفصیل برشمرد و آنگاه در مورد دلیل سرمایهگذاری زیاد عراقیها برای دفاع از این منطقه گفت: «منطقه بصره، منطقه بسیار مهمی است از لحاظ عراق، نفسکش اقتصادی عراق و امنیت حامیان عراق و ارتجاع عرب بصره میباشد و اگر یک روزی بصره مثل آبادان ما شود که این روز خیلی دور نمیتواند باشد، برای عراق زندگیکردن بسیار بسیار دشوارتر میشود. جمهوری اسلامی ایران نشان داد که بدون آبادان میتواند خوب زندگی کرده و خوب خود را اداره میکند. آبادان در زندگی مجموعه ایران ما نقشش نسبت به نقشی که منطقه بصره در عراق دارد، بسیار ناچیز است. گرچه ما در آنجا پالایشگاه ۶۰۰ هزار بشکهای نفت داشتیم و تصفیه میکرد، اما مسائل بصره از این مسائل بالاتر است که میخواهد انجام شود. بنابراین عراق باید در بصره مقاومت کند و باید هر چه که دارد در بصره صرف بکند که در آنجا آنطوری که هست، بماند. در بصره بیش از یک میلیون آدم وجود دارد که حالا در حال کمشدن است. این تعداد اگر به صورت مهاجر جنگی بر روی دست حکومت صدام بیایند، یک باری است که عراق نمیتواند به آسانی تحمل کند. پیمانکارها هنوز هم در اطراف بصره کار میکنند که خطوط حیاتی اقتصادی بصره برای عراق بسیار اهمیت دارد. بنابراین عراق باید آنجا مقاومت کند و عمدهترین نیروهای عراق از همان لحظهای که رزمندگان اسلام عبور کردند از همان فردای صبح وارد میدان شدند. اتفاقی که در آنجا میافتد دنیا را واقعاً وحشتزده کرد. جنگ در حدود دو فرسخی بصره به شدت ادامه دارد. جایی که قسمتی از آن را در تلویزیون دیدید، روستاهای حومه بصره است و یکی از مشکلات رزمندگان ما همین است که سربازان و افسران عراقی (را) که در این نخلستانها و خانهها مخفی شدند به چه نحوی جمع کنند. یکی از کارهای عمده رزمندگان اسلام این است که در کوچه و پسکوچهها میگردند و (از) بلندگو دعوت میکنند که بعضی از آنها میآیند و خود را تسلیم میکنند. همین صبح که میخواستم برای نماز جمعه بیایم، اطلاع پیدا کردم که یک مقری را تازه در نخلستان به آن رسیده بودند که ۱۵۰ نفر از نیروهای زبده عراق در آنجا تسلیم شدند که اسلحه آنها تمام شده بود و چند افسر عالیرتبه نیز در میان آنها میباشد.» امامجمعه موقت تهران افزود: «اینها جایی که در حدود دو فرسخ در کنار جایی مثل بصره الآن جنگ با این شدت ادامه دارد یک کوره ذوبی شده برای نیروهای عراقی. عراق دائماً دارد نیروهای کیفی خود را از اطراف جبهه جمع میکند و میآورد به اینجا. نوعاً اینها یک روز یا دو روز یا کمتر مقاومت میتوانند بکنند. یک لشکر میآید و تیپهای خودش را یکی یکی جلو میفرستد و اینها آسیب میبینند و کنار میروند و تیپ بعدی میآید و واقعاً عراق هم اینجا دارد سرمایهگذاری میکند یعنی او میداند موت و حیاتش در همینجا باید رقم بخورد و ما هم میدانیم که سرنوشت جنگ باید در اینجا تعیین بشود و جنگ واقعی همینجا است.»

گزارش - 12

12. نماینده امام در شورایعالی دفاع، تحلیل رفتن بنیه نظامی عراق در عملیات کربلای۵ را زمینهساز حرکت سرنوشتساز جنگ دانست. گزارش روزنامه جمهوری اسلامی حاکی است آقای هاشمی در ادامه سخنان امروز خود با اشاره به موفقیت نیروهای رزمنده در دستیابی به جزیره بوارین و کانال ماهی و اهمیت این دو نقطه از نظر تهدید شهر بصره گفت: «نوک غربی جزیره بوارین حدود ۸ کیلومتر از امالرصاص به بصره نزدیکتر است و این جزیره اهمیتش به مراتب در این جنگ برای ما از جزیره امالرصاص اهمیتش بیشتر است که الآن قسمت عمدهاش در دست ما است... عراق میداند نقش این جزیره برای آینده بصره و برای آینده کل منطقه چه میباشد، چون مسائل دیگری هم باز خود آنها شاید میفهمند که حالا لازم نیست برای آنهایی که آنجا هستند توضیح بدهیم.» وی افزود: «و اما این کانال ماهی که الآن بخشی از آن در دست ما است این چیزی است که اصل آن را از پیش به اسم پرورش ماهی درست کردهاند و یکی از سدهای اساسی دفاعی بوده که در زمان صلح، روسها برای عراقیها در اینجا طراحی کرده بودند. یک کانالی است با یک کیلومتر عرض و حدود مثلاً ۲۵-۳۰ کیلومتر طول که در آن آب است برای پرورش ماهی اما عمدتاً این سد دفاعی بوده حدود ۱۲ تا ۱۴ کیلومتر در شمال شرقی اروندرود است که بعد از اروندرود به این متکی هستند. این کانال ماهی دیگر اعتبار دفاعیاش را از دست داده بلکه به عنوان حربهای الآن در دست ما است چون در قسمتهای زیاد دو طرفش الآن نیروهای ما هستند در طرف شمال شرقیاش که به طرف خود ما است و در طرف جنوب غربی هم که ما الآن جای پای بسیار محکمی داریم و در آن نقطه تا بندر بصره آنجایی که کشتیهای عراقی، کشتیهایی که در اول جنگ محاصره شدند و ماندند و هنوز هم ۷۰ تا کشتی در آنجا است، ۱۲-۱۴ کیلومتر فاصله دارد که شما میبینید در آنجا الآن خمپاره و کاتیوشا و انواع اسلحه های نیمه سنگین اگر بخواهند به طرف بصره نشانهروی کنند بصره دور از منطقه نفوذ آنها نیست.» خطیب جمعه تهران در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: «نیروهای عراقی با این سرعت دارند در آنجا تحلیل میروند و هر روز عراق در حدود یک لشکرش را دارد در آنجا از دست میدهد، از دست که میدهد یعنی دیگر کارایی نخواهد داشت البته لشکر به کلی هیچوقت از بین نمیرود چون لشکرها یک عقبه دارند، پادگان دارند، آموزش دارند، ترابری دارند، اینها جزء نیروهای عقبه هستند. نیروهای رزمندهای که جلو میآیند. وقتی اینها یک کادرشان از افسرها و درجهدارهاشان از دست بروند دیگر نمیتوانند قدرت جنگی داشته باشند، باید مدتی برگردند خودشان را آماده بسازند؛ ابزارشان را که گرفتند، تانکهایشان را، توپهایشان را و اسلحههایشان را که بخشی از آنها را گرفتیم دوباره تا اینها را تجهیز بکنند برایشان مشکل است و بازسازی هم برای عراق مثل ما نیست. ما الآن اگر نیروهایمان خسته بشوند این امواج مردم که دارند میروند به جبهه فوری جای آنها را میگیرند اما عراق اینطوری نیست. او باید دوره ببیند و اصلاً در کشورش یک نیروی آمادهای نیست بفرستد به جبهه، باید از جاهای دیگر نیرو بیاورد و لذا تحلیلرفتن بنیه نظامی عراقی در این منطقه به این شکلی که الآن در جریان است به صورت طولانی برای عراق قابل تحمل نیست. عراقیها مسئلهشان الآن این است که هر مقدار نیرو از دست بدهند به حالت بیتوانی میافتند و برای ما جریان این است که هر مقدار نیروی عراق را تحلیل ببریم راه را برای آن حرکت سرنوشتسازی که مطرح کردیم و از اول امسال داریم، باز میکنیم. در اینجا اول باید سرمایه عراقیها تحلیل برود و در شرایطی قرار بگیریم که ما بتوانیم آن چیزی که در نظرمان هست برای آینده و آن چیزی که دنیا سراغش هست و دنبالش هست و میخواهد زمان آن را پیدا بکند، ما باید زمینه آنها را در همینجا بسازیم و اینجا جایی است که سرنوشت جنگ باید تعیین بشود.» وی همچنین گفت: «مشکل بسیار مهمی که برای عراقیها در چند روز اخیر پیش آمده این است که پیش از شروع حمله، عراقیها یک منطقهای را در حد ۶-۷ کیلومتر در منطقه شلمچه میبایستی دفاع بکنند و در شرایطی که آب هم آنها را حفاظت میکرد اما بعد از اینکه ما وارد شدیم این خط ۵-۶ کیلومتری تبدیل شده به یک خط حدود ۴۰-۵۰ کیلومتری. یعنی از آن نقطه بوبیان که عرض کردم و از نقطه زید تا عبور از جزیره بوارین و بعد جنوب شطالعرب تا امالرصاص، این منطقه، منطقهای بود که عراق خط در آن نداشت. الآن ناچار است کار مهندسی شدیدی بکند و نیروهای کیفی را بیاورد در این خط بچیند، و مشغول این کار هم شده که باید این کار را بکند، یک خط ۴۰ کیلومتری به جای خط ۶ کیلومتری در حالتی که اینهمه نیرو و امکانات هم از دست داده و این در شرایطی است که نزدیک ۲۵ هزار به اضافه تلفات کربلای چهار که حدود ۳۰ هزار الآن میرسد عراق یا کشته و یا مجروح دارد که در بیمارستانها اینها را باید معالجه کند که ادارهکردن چنین وضعی در داخل عراق بسیار بسیار دشوار است و در شرایطی که یک جبهه هم در بالا باز شده که آن جبهه را که کربلای۶ میباشد (و) نیروی زمینی ارتش اداره میکند و جبهه جنوب (کربلای۵) را نیروی زمینی سپاه اداره میکند، گرچه امکانات هر دو ارگان در هر جا که لازم باشد به کمک همدیگر میروند ولی در دو جبهه حساس، عراق الآن باید نیرو داشته باشد و مجدداً خط دفاعی تشکیل بدهد و این شرایطی است که دارد.»

گزارش - 13

13. هاشمی رفسنجانی در بخش دیگری از خطبه دوم نماز جمعه تهران به تشریح نحوه همکاری نیروهای مسلح کشور و نقش پدافند هوایی و واحدهای توپخانه در عملیات کربلای۵ پرداخت. وی تأکید کرد: «همکاری نیروهای ما الحمدلله بسیار خب است. خوب، آن بنیه اصلی را در عملیات کربلای۵ که نیروهای مردمی این بسیج و داوطلبها هستند و با مدیریت کادر سپاه و فرماندهان سپاه و پشتیبانی مؤثر نیروهای ارتشی (و) هوانیروز ما (که) انصافاً دارد از خودش قهرمانی نشان میدهد. بعد از ۷ سال جنگ، هوانیروزی که قسمت عمده لجستیکش باید از خارج تأمین بشود و متکی بوده به تدارک از کارخانههای امریکایی، بعد از ۷ سال ما در این چند روز در آخرین آماری که گرفتیم اینها حدود ۲۵۰ سفر جنگی و مأموریت جنگی این هلیکوپترها انجام دادهاند به اضافه ترابری که به عهده دارند، مجروحان و مصدومان را از میدان جنگ باید بیاورند به نقاط امن برسانند. لذا یک کار بسیار سنگینی به عهده دارند. نیروی هوایی که اینهمه نیاز دفاعی کشور را باید برآورده بکند در همین مدت چند روز گذشته بیش از ۸۰ مأموریت جنگی را انجام داده است بدون اینکه یک تلفات هم بدهد. یعنی تا به حال اینها یک فروند هواپیما هم در میدان جنگ از دست ندادهاند.» نماینده امام در شورایعالی دفاع همچنین در مورد عملکرد پدافند هوایی و واحدهای توپخانه ارتش و سپاه گفت: «پدافند هوایی، ضدحملات هوایی، این رقم ۴۲ فروند هواپیمایی که در عملیات کربلای۵ ساقط کرده، این قطعی قطعی است. فکر نکنید که یک وقت آمار را تشویقگونه میدهیم و حال آنکه تا از چند منبع سقوط هواپیما تأیید نشود، یعنی رادار میبیند که هواپیمای دشمن موشک خورده، شنود میگوید که خلبان میگوید من خوردم، پادگان، پایگاه میگوید هواپیما برنگشت، بخشی از اینها را رزمندگان میبینند که افتاده روی زمین که لاشههایش هست و خلبانش اسیر میشود و بخشی از آنها هم در داخل خاک عراق سقوط میکنند که از دور پیدا است که سقوط کردند. وقتی که همه این منابع تأیید بکنند ما اعلام میکنیم یک هواپیما ساقط شده است ما گاهی ۵ تا تیر موشک پرتاب میکنیم و یکی از آنها را خورده حساب میکنیم. یا اینکه از لحاظ رادار مدعی است که بیشتر خورده ممکن است خیلی از اینها زخمی بشوند و برمیگردند به پایگاهشان ما آنها را به حساب نمیآوریم. این ضدهوایی که در ظرف چند روز توانسته تفوق هوایی عراق را خنثی کند و میدان جنگ را تا حدود زیادی از شر هواپیماهای عراقی راحت نگاه بدارد. این از کارهای قابل توجهی است که باید تشکر بکنیم از کسانی که این دستگاهها را اداره میکنند. و توپخانه که ترکیبی است از توپخانه سپاه و نیروی زمینی ارتش، آنچنان خوب و متمرکز و هماهنگ هستند که هر واحدی که در آنجا بخواهد مقابل نیروهای ما وارد شود در مسیر راه و در اول درگیری مقدار زیادی از نیروهایش را با آتش توپخانه از دست میدهد و آنچنان آتش انبوه و متمرکز روی دشمن در آن نقطه میریزند که دشمن را به ستوه میآورند.» وی تأکید کرد: «یکی از نقاط مثبت اینجا هم همین است، یعنی اینکه جنگ در این منطقه واقع شده که برد توپخانه ما و برد هواپیماهای ما و برد هلیکوپترهای ما همه میتوانند هماهنگ جنگ را اداره بکنند و مخصوصاً از ۲ روز پیش که جنگ به نخلستانها کشیده شده که الآن در نخلستانها داریم میجنگیم؛ آنجا نیروی پیاده ما تفوق جدی بر نیروی پیاده عراقیها دارد و برای ازبینبردن آنها میدان جنگ الآن به شدت به نفع نیروهای اسلام است و آن مسائلی را هم که عراقیها و اربابان عراقیها مطرح میکردند، پنبهاش زده شد.» آقای هاشمی در این زمینه توضیح داد: «اینها یک روز در عملیات فاو میگفتند که بدشانسی عراق این بود که ابر و باران بود و نیروی زرهی عراقیها نمیتوانست عمل کند. یک بار گفتند بدشانسی عراق این بود که ابر بود و نیروهای هوایی عراق نمیتوانست وارد میدان بشود. خب، در این عملیات ابر نبود، تقریباً به غیر از یک روز، تمام روزها هوا همینطور که حالا آفتابی است آنجا هم آفتابی است. زمین را در فیلمها میبینید خشکِ خشک است و نیروهای زرهی حسابی میتوانند به میدان بیایند و جایی است که عراق نیروهای زرهیش در قسمت عمدهاش حسابی فعال هستند. دائماً تانک میآورند. شما دیروز دیدید که تانکهایشان را بچهها میروند و میگیرند به پشت جبهه میآورند. یعنی اینجا آنچنان میدان آزمایشی بود که نیروی هوایی میتوانست بیاید و نیروی زرهی و مکانیزه میتوانست شرکت بکند و همه امکانات عراق را به کار گرفتند ولی نتوانستند کاری را از پیش ببرند. این امتحان اگر آنطوری که واقعیت میدان جنگ است در دنیا منعکس بشود که منعکس نمیکنند و هنوز هم دارند عراقیها را گمراه میکنند و عراقیها دارند اربابانشان را گمراه میکنند، هنوز هم اینها حاضر نیستند به این واقعیت تن در بدهند و اعتراف بکنند. روزی که این مسائل روشن بشود دیگر باید قطع امید بکنند از ارتش عراق و فکر نکنند که ارتش عراق چیزی هست که بتواند در مقابل انقلاب اسلامی بایستد و این سد پولادین که به خیال خودشان درست کرده بودند که جلوی حرکت انقلاب را بگیرند، این سد دیگر در عملیات کربلای۵ دارد میشکند که انشاءالله آنچنان بشکند که دیگر راه برای حرکتهای بعدی هموار و صاف باشد.»

گزارش - 14

14. امام جمعه موقت تهران در ادامه سخنان خود با مقایسه عملیات کربلای۵ و والفجر۸ (فاو) به تشریح هدف اصلی عملیات اخیر پرداخت. وی اظهار داشت: «در اینجا این عملیات یک تفاوت اساسی با عملیات فاو دارد: عملیات والفجر۸ (فاو) فوقالعاده بود برای قطعکردن دست عراق از دریا، و عبور از اروندرود بسیار مهم بود که آن ماهیت دیگری داشت و ماهیت اینجا شکل دیگری است. آنجا عراق الزامی نداشت که نیروهایش را آنقدر بیاورد تا منهدم بشود. وقتی دید دیگر نمیتوانند، سدی کشید و ماند و شروع کرد به بازسازی نیروها. ولی اینجا جایی نیست که عراق بتواند صبر بکند. اگر اینجا بخواهد نیروهایش را ذخیره کند، معنایش مرگ است و ناچار است اینجا بجنگد. و اهمیت اینجا اهمیت دریا نیست، اهمیت شطالعرب نیست. ما از شطالعرب قبلاً عبور کردیم. اول یک بار غربیها شروع کردند به هیاهوکردن که ایران از شطالعرب عبور کرده برای اینکه بعداً بگویند شکست خورده. اصلاً این هدف در عملیات کربلای۵ عبور از شطالعرب نیست. برای رسیدن به بصره دو راه دارد: یک راه از جنوب شطالعرب و یک راه از شمال شطالعرب. عملیات کربلای۴ هر دو راه را انتخاب کرده بود و با اهداف خاص خودش (اما) عملیات کربلای۵ یک راه را انتخاب کرده با اهداف خودش. و هیاهوی دیگری که راه انداختند از اول گفتند ایران در بصره است. برای اینکه فردا بگویند معلوم شد ایران در بصره نیست و شکست خورده و اینجا همانطوری که بنده عرض کردم نقطهای که ما حرکتمان را شروع کردیم بیست و چند کیلومتری بصره بود و نقطهای که الآن داریم میجنگیم حدود ۱۰-۱۲ کیلومتری بصره است. اما بصره در اینجا هدف اساسی نیست. ما هنوز هدف اساسی خودمان را نگفتهایم. هدف اساسی، چیز دیگری است. آن هدف اصلی که فعلاً این عملیات تعقیب میکند، منهدمکردن ماشین جنگی عراق است و راهبازکردن برای اینکه در آینده ملت عراق و ملت ما و رزمندگان و اینها بتوانند این سد که استکبار در مقابل ما تقویت کرده و نگاه داشته است این سد را بشکنند و راه را برای حرکت سرنوشتساز آینده آماده بکنند.» رئیس مجلس شورای اسلامی در مورد مسئله بصره تصریح کرد: «بنابراین شما تحت تأثیر اینگونه تبلیغاتی که گاهی هیاهو میکنند، اینکه در بصره هستند یا از شطالعرب عبور کردند، نباشید. البته واردشدن به بصره در این جنگ مسئلهای نیست. یعنی اگر هدف ما این باشد که وارد بصره بشویم ممکن است یک راهی که راههای زیادی هم در پیش است، راه باریکی انتخاب بکنیم و برویم به بصره. اما این هدف نیست (و) چیزی را تأمین نمیکند. باید ما در کنار بصره با عراق تسویه حساب بکنیم. باید اینجا مسائلی که برای آینده جنگ لازم است تأمین بکنیم. بنابراین هدف خودمان روشن است و تبلیغات انحرافی استکبار جهانی هم نمیتواند مسائل را منحرف بکند و رزمندهها، طرح خودشان برایشان مشخص است و دارند همان راهی (را) که برنامهریزی کردهاند و بحمدالله همانگونه که برنامهریزی شده بود و همانجا که ما مایل بودیم با ارتش عراق درگیر باشیم در همان نقطه درگیر هستیم. اگر یک مقدار عقبتر برویم در آب درگیر بودیم (و) اگر یک مقدار جلوتر باشیم مسائل دیگری مطرح است. اینجا، جای تسویه حساب است و اینجا جایی است که باید برای دنیا معلوم بشود که قدرت واقعی مال کیست و این ملت ما هستند که قویند یا قدرتهای پوشالی که میخواهند در پناه زرقوبرق پولاد و غرش هواپیما، خودشان را مخفی بکنند و خودشان را حفاظت بکنند.» آقای هاشمی سپس به عملیات کربلای۶ اشاره کرد و گفت: «در عملیات کربلای۶ کار تازه شروع شده و جای پایی که لازم بود برای تداوم این عملیات، در حرکت اول به دست آمده و الآن نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آن جای پا مستقر هستند و برنامه خاصی دارند که برنامه خاصشان را اجرا خواهند کرد و انشاءالله در خطبههای بعدی نماز جمعه دستاوردهای آنها را که هنوز زود است مطرح بشود و قابل تحلیل نیست و بعد از تحقق اهداف مشخصی که آنها در اختیارشان است و دارند تعقیب میکنند، آنها را میگوییم. گرچه عراقیها در آن منطقه هیاهو راه انداختهاند و گاهی تظاهرات میکنند و جشن میگیرند که ما در فلان جا موفق شدیم و توانستیم ایران را عقب بزنیم. حالا یکی از چیزهایی که اینها نفهمیده به دنیا دارند نشان میدهند، هم در عملیات کربلای۴، و هم در عملیات کربلای۵ و هم در عملیات کربلای۶ این است که مثلاً اگر در یک نقطهای و یک جایی در یک حمله مخصوصی اگر فرض کنیم موفق شدند، در عراق جشن میگیرند. این جشن یعنی چه؟ آدم اگر در پنج نقطه شکست خورد و یک نقطه توانست حمله را دفع کند، مگر این دفعکردن، جشن دارد؟ این خودش دلیل آن است که در مغز اینها یک کابوسی است، یک وحشتی است و انتظار دارند که هر لحظه شکست بخورند، اگر در یک جایی موقتاً شکست نخوردند جشن میگیرند و الّا اینکه ما اینجا نشستهایم و عقب نرفتیم، این مسئله چه جشنی دارد؟ پس ما (ایران) باید هر روز جشن بگیریم، در ایران باید هر ساعت جشنی گرفته شود و هر روز باید مدال بدهیم. یعنی باید هر روز یک مدال به همه مردممان که عراق وارد شهرهایشان نشده است، بدهیم. اینکه پیروزی نشد. این مسئله خودش نشاندهنده درون عراق است.» خطیب جمعه تهران همچنین به تأثیر اراده و تقدیر الهی در پیروزی و شکست در جنگ اشاره کرد و گفت: «هم ما و هم شما و هم رزمندگان این را باید بدانند که در مقابل اراده خداوند و تقدیر الهی هیچ هستیم. همه آن چیزهایی را که دارید میبینید اگر خداوند ما را ناصالح بداند و ما بد باشیم و خداوند نخواهد و یا مصلحت نداند که ما پیروز بشویم، همهچیز به هم میریزد. کافی است یک محاسبه غلط در جنگ ورق را برگرداند. بنابراین ما همیشه باید خودمان را ضعیف و محتاج خداوند بدانیم و همیشه فکر کنیم که اگر اراده خداوند نباشد و اگر نصرت خداوند نباشد ما موفق نخواهیم بود.»

گزارش - 15

15. رئیس مجلس شورای اسلامی در بخش پایانی سخنان خود به حملات اخیر عراق علیه شهرها و اهداف غیرنظامی در ایران پرداخت و تأکید کرد جنگ شهرها منطق کسانی را که از امکان صلح با عراق دم میزنند ضعیفتر کرده است. آقای هاشمی گفت: «در زمینه جنگ شهرها، آنچه که الآن در جریان است دستاوردهای خوبی میتواند داشته باشد. اولاً چهره کثیف حزب بعث و صدام را با کارهایی که انجام داده خوب نشان میدهد. یادتان است که در یکی دو سال پیش که جنگ شهرها بود و همینطور اوج گرفته بود، یک روز صدامیان اعلام کردند که ما از این به بعد دیگر جنگ شهرها را متوقف میکنیم و از این به بعد حتی ایران اگر بخواهد ما را به جنگ شهرها بکشاند ما نمیرویم، حتی در همین اواخر هم گفتند، در حالی که دروغ میگفتند. مثلاً ما به بصره موشک زدیم بعد اینها میآمدند میگفتند ما جنگ شهرها را شروع نمیکنیم و به این بازی کشیده نمیشویم، این شیوه اینها بود. ولی الآن روشن شد که چه وضعی پیش آمده است. همین کسانی که این دروغها را میگفتند و ماهیتشان طوری مشخص شده که دارید میبینید. تا به حال موشک نداشتند، موشک به اینها دادند و تشویقشان کردند. باز همان شهرهایی که هزار بار تا به حال حمله کرده بودند و صدها بار تهاجم هوایی کرده بودند و بمب و موشک انداخته بودند، دوباره همان شهرها را میزنند.» وی افزود: «دزفول تا به حال چندین بار آزمایش خودش را نشان داده است. چقدر موفقیت عراق در زدن شهر دزفول به دست آورده؟ دزفول بیشترین زحمت را در طول جنگ کشیده و امروز هم مقاومترین مردم کشور ما در دزفول هستند. عراق از این جنگ شهرها چیزی نمیتواند به دست بیاورد. باختران یکی از شهرهای نزدیک عراق است، هر موقع عراق خشمگین میشود به مردم قهرمان باختران یا اسلامآباد یا ایلام و آن شهرهای نزدیک مثل کردستان حمله میکند. شما میبینید مردم چگونه مثل پولاد ایستادهاند و اینهمه خسارتی که بر آنها تحمیل میشود خم به ابرو نمیآورند. سوسنگرد یک شهر است که از اول جنگ مخروبه شده بود و مدتها مردمش بیرون رفته بودند و دوباره برگشتند. مسجد سلیمان، رامهرمز، اهواز، اندیمشک، این شهرها بارها مورد تهاجم عراقیها قرار گرفت. مردم بروجرد چندین بار قهرمانی خودشان را نشان دادهاند. مردم خرمآباد بارها قهرمانی خودشان را نشان دادهاند. عراق فقط در این جریان چهره کثیف خودش را دارد نشان میدهد. مردم اصفهان آیا مردمی هستند که از بمباران بترسند؟ اتفاق افتاده مردم اصفهان بعد از تشییع جنازه پانصد تن، هزارها نفر را به طرف جبهه و میدانها بدرقه کردند. این مردم از انهدام چند تا خانه در آن شهر توسط رژیم عراق چه بکنند. در همین تهران آن موقعی که دو ماه اینجا را بمباران میکردند وقتی که روز قدس شد، خیابانهای تهران پر از مردمی شد که هیچکس فکر نمیکرد که همه بیرون بیایند و از جنگ حمایت کنند.» هاشمی رفسنجانی سپس به بمباران شهر قم اشاره کرد و گفت: «در قم چهره دیگری از عراق روشن شد. شهر قم یک شهر نظامی نیست. آن موقع هم تهدید میکرد که قم را خواهم زد. در قم حرم حضرت معصومه(س) است. در آنجا مرکز روحانیت و حوزه دینی است. اینهمه بغض نسبت به قم دارد نشان میدهد، پیدا است که به ریشه اسلام بغض دارد و یکی از اشتباهات مهم او این بود که به قم حمله کرد. حمله به قم درجه بغض مردم کشور ما را نسبت به عراق چند برابر بالا برد و مردم را به مراتب در تصمیم خودشان جدیتر کرد. این نادان کار خودش را چنین توجیه میکند که حضرت معصومه(س) در قم دفن نیست، در ساوه دفن است. خوب، ببینید چقدر این مردیکه نمیفهمد که چنین میخواهد کار خودش را توجیه کند. خیال میکند که حالا مردم ما هم گول این حرفها را خواهند خورد.» رئیس مجلس در همین زمینه با اشاره به روابط عراق و شوروی گفت: «عراق در این قضیه گول شورویها را خورد. من نمیدانم پشت پرده چه میگذرد، آن حرفهای [از روی] نادانی را که سفیر شوروی در امریکا زد و گفت ما به خاطر اینکه عراق صلح را قبول دارد به عراق اسلحه میدهیم و چون ایران صلح را قبول نمیکند (و) برای اینکه توازن به وجود بیاید. حالا در پشت پرده چه بود، آیا این حرف راست است و یا دروغ است، البته ما داریم میبینیم که خیلی از این مسائل درست است، به طوری که خیلی جاها با اسلحه شوروی ما داریم مورد تجاوز قرار میگیریم؛ یا فرانسویها هستند، یا شورویها عمدتاً تسلیحکنندگان عراق هستند. گرچه وزیر خارجه شوروی بعد از عملیات کربلای۵ عذرخواهی کرد و گفت: سفیر ما نگفته، دروغ گفته یا اشتباه کرده، یا گفت رسانههای غربی حرفش را عوض کردهاند. ما البته به حرف آقای وزیر بیشتر اعتماد میکنیم تا حرف سفیر، و همین حرف را میپذیریم. ما انتظار داریم که شورویها عاقل باشند، ولی شما ببینید در شوروی که میگوید صلحطلب هستم چه خبر است. امروز چه کسی شهرها را میزند؟ این موشکهایی که یک دفعه عراق میتواند ده پانزدهتایش را در یک روز شلیک کند این موشکها را چه کسی به او میدهد؟ ما که میدانیم غیر از زرادخانههای شوروی کس دیگری این موشکها را نمیسازد، حالا اگر از دست واسطهای هم رسیده باشد باز بیاجازه شوروی نیست. ما که میدانیم این میگهای بیستوپنجی که میآیند و از ارتفاعات بالا بمب میاندازد از اسلحههای استراتژیک شوروی است که اگر او اجازه ندهد نمیآیند.» وی با بیان اینکه در عین حال اظهارات وزیر خارجه شوروی را میپذیریم تأکید کرد: «انتظار داریم که آنها هم متنبه شده باشند و درس بگیرند و ببینند که اینگونه کارها نتیجه معکوس میدهد. الآن ما با مسئلهای که مواجه هستیم این است که شهرهایی که بمباران شدند جوانهایشان شوق زیادی دارند که به جبهه ها بروند. آنها میگویند اینها (عراقیها) میخواهند بیایند به شهر ما، بگذارید ما برویم با آنها بجنگیم. الآن حرکت نیرو به سوی جبهه از شهرهای بمبارانشده به مراتب بیشتر از شهرهای امن ما است.» آقای هاشمی سپس در مورد پیامد جنگ شهرها برای آینده جنگ و عملیات جاری اظهار داشت: «نتیجه جنگ شهرها این میشود که انگیزه ما برای جنگیدن بیشتر میشود یعنی اگر در میان ملت ما کسانی بودند که فکر میکردند صلح میتواند مسئله را حل کند دیگر فکر نمیکنند، برای اینکه صدام تا موشک به دست آورد دوباره جنگ شهرها را شروع کرد. معنایش این است که اگر امروز صلح بشود فردا دوباره وقتی صدام مسلط بر خودش شد همین جنگ را شروع خواهد کرد. ضمناً معلوم شد که صدام هیچ اصلی از اصول بینالمللی و انسانی و اسلامی را قبول ندارد، به حرم حضرت معصومه(س) حمله میکند، به بچههای استثنایی کر و لال هم حمله میکند، به مردم عرب عشایر سوسنگرد هم حمله میکند، به کرد هم حمله میکند، به عشایر هم حمله میکند، به فارس و ترک هم حمله میکند، به هر جایی مثل مسجد و مدرسه و غیره جنایتکارانه حمله میکند و این ماهیت صدام است. بمباران شیمیایی، زدن کشتیها و هواپیماها و کارهای دیگری هم که ما قبلاً دیدهایم. دروغگوییشان هم تا همین دیروز روشن شد آنها میگفتند ما به هیچ قیمتی جنگ شهرها را آغاز نخواهیم کرد حالا هم دارید میبینید که جنگ شهرها را اینها دارند چهجور راه میاندازند پس چهره عراق برای همه روشنتر شد، این یک نکته.» وی افزود: «انگیزه ما برای ادامه جنگ تقویت شدن این نکتهای است که باز به نفع ما و به ضرر عراق است، و دنیا کسانی را که دم از صلحطلبی میزدند و میگفتند که عراق را میشود پای میز صلح تأدیب و تنبیه کرد با این جنایتها منطقشان ضعیفتر میشود و در مقابل ما برهان درستی ندارند و شرایط فراوانی که از همین جنگ شهرها برای تشدید عملیات در جبههها دارد به وجود میآید میبینیم. برای خود ما هم مسئله روشنتر است. از این مجموعه میخواهم نتیجه بگیرم که راه همان است که حضرت آیتالله العظمی منتظری در پیامشان به رزمندگان فرمودند. ایشان یک دستوری دادند که این دستور را همه مسئولان جنگ و رزمندگان قبول دارند؛ و گردن نهادن به این دستور این است که حالا که عملیات به این شکل شروع شده باید تداوم عملیات محفوظ باشد و من هم در این تحلیلم همین را میخواستم بگویم.» نماینده امام در شورایعالی دفاع در مورد ادامه جنگ تأکید کرد: «عراق الآن در باتلاق گیر کرده و ما باید آنقدر بر سر عراق بزنیم که بتوانیم زمینه کار سرنوشتسازمان را بعد از این جریان کاملاً مساعد کنیم و این با تداوم عملیات، امکانپذیر است و تداوم عملیات با حمایت رزمندگان است. برادرانی که مایل بودند به جبهه بروند الآن ما هیچ محدودیتی آنطوری که مسئول تنظیم نیروها طراحی میکنند و به شما ابلاغ خواهند کرد با وسعت آماده رفتن به میدان بشوید که شدهاید. از اخبار اینجور پیدا است که در همهجا این هیجان وجود دارد. در مورد تدارک جبهه ها، الآن موقعش است که هر کس هر امکانی دارد به جبهه ها برساند برای اینکه جبهه ها بتواند همچنان نیرومند بمانند. رزمندگان ما در جبهه ها باید بدانند که این گامهای بلندی که برداشتهاند اگر تداوم پیدا کند نتیجه جدی میگیریم. و اگر این گامها ضعیف بشود و دشمن احساس کند که ما یک مهلت چند ماهه دیگری به آنها خواهیم داد اینها بار دیگر با امکاناتی که از خارج میگیرند خودشان را آماده میکنند و ما باید از این کربلای۵ زیاد داشته باشیم و لزومی ندارد که ما اینجور داشته باشیم. بنابراین همه شرایط کشور ما برای تداوم همین عملیات کربلا۵ و ۶ آماده است. رزمندگان ما آمادهاند، ملت ما آمادهاند، رهبری و قائممقام رهبری نیز همین را اعلام کردهاند و ملت ما هم حتماً همین را میخواهند و عموم کسانی که علاقه به سرنوشت انقلاب دارند و میخواهند این انقلاب موانعش را از سر راه بردارد از رزمندگانمان میخواهند که این راهی را که شروع کردند ادامه بدهند.»

گزارش - 16

16. در پی سخنان امروز رئیس مجلس شورای اسلامی در خطبه های نماز جمعه تهران خبرگزاری فرانسه از تهران گزارش داد: «آقای هاشمی رفسنجانی رئیس پارلمان ایران امروز جمعه اعلام کرد هدف حمله کربلای۵ ایران تصرف بندر عراقی بصره نیست بلکه درهمشکستن ماشین نظامی عراق برای بازکردن راه سایر عملیاتها میباشد. اینجا است که سرنوشت جنگ رقم زده میشود. آقای رفسنجانی در سخنرانی نماز دانشگاه تهران تأکید کرد شکست خطوط بسیار مهم دفاعی رقیب، ضعف نظامی عراق را ثابت میکند، چیزی که متحدانش دیر یا زود ناچار به پذیرفتن آن خواهند شد.» خبرگزاری فرانسه همچنین با اشاره به این بخش از اظهارات آقای هاشمی که نبردهای فعلی بسیار سخت بوده و عراق بخش مهمی از نیروهایش را وارد نبرد کرده است از قول وی تأکید کرد که «جنگ، سرنوشتش در اینجا باز میشود و جنگ واقعی در اینجا جریان دارد.» این خبرگزاری در گزارش تکمیلی خود مینویسد: «به گفته رفسنجانی بخشی از جزیره بوارین در شط مرزی شطالعرب در شرق بصره توسط ایران اشغال شده و ساحل شمالی شرقی دریاچه ماهی نیز که پایگاههای مستحکمی در ساحل جنوب غربی آن مستقر کردهاند در دست ایران قرار دارد.» محور دیگر مورد توجه خبرگزاری فرانسه از سخنان امروز رئیس مجلس، عملیات کربلای۴ و ارتباط آن با دو عملیات کربلای۵ در شرق بصره و کربلای۶ در شمال شهر سومار است. این خبرگزاری از قول آقای هاشمی مینویسد: «کربلای۴ یک عملیات انحرافی به منظور اغفال نه تنها عراق بلکه کشورهای حامی آن نیز بود... بدین ترتیب عراق توانست فکر کند که پس از این حمله که به اشتباه پیروزی آن را جشن گرفت ایران دست به حملات دیگر نخواهد زد.» خبرگزاری فرانسه در ادامه مینویسد: «آقای رفسنجانی درباره بمبارانهای شهرهای ایران اظهار عقیده کرد که این بمبارانها کاری جز تحکیم قاطعیت مردم ایران انجام نمیدهند معهذا وی علیه بمباران چهارشنبه شب شهر قم در ۱۳۰ کیلومتر جنوب تهران، شهری مقدس و بدون پادگان اعتراض کرد. از سوی دیگر وی اتحاد شوروی را متهم ساخت که علیرغم پیشنهاد پایان خصومتها به مسلحساختن عراق ادامه میدهد. از نظر آقای رفسنجانی عراق در حال فروریختن است و به همین جهت باید برای تدارک زمینه عملیات قطعی بر سرش کوبید.» همچنین رادیو امریکا در گزارشی از سخنان امروز هاشمی رفسنجانی به نقل از وی گفت: «هدف جاری ایران نابود ساختن ماشین جنگی عراق است تا به این ترتیب راه را برای آنچه او اقدامی سرنوشتساز یعنی حمله نهایی ایران به عراق نامید هموار سازد.» این رادیو سپس اشاره کرد: «بنا به گزارشها ایران در نبرد اطراف بندر بصره به پیشرفتهایی دست یافته است.»

گزارش - 17

17. در پی پیشنهاد اخیر دبیرکل سازمان ملل مبنی بر تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت برای تصمیمگیری در مورد جنگ ایران و عراق، علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد تا زمانی که این شورا به ترمیم و تغییر مواضع غیرعادلانه گذشته اقدام نکند ایران الزامی به رعایت مصوبات آن نخواهد داشت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بلگراد وزیر امور خارجه امروز در مصاحبهای مطبوعاتی که در پایان دیدار سه روزه خود از یوگسلاوی انجام گرفت همچنین تغییر مواضع از سوی شورای امنیت را شرط مقدماتی ایران برای حضور در جلسات شورا دانست و این «شورا را به دلیل سکوت در زمان آغاز تجاوز و اشغال بخشی از سرزمینهای ایران مورد انتقاد قرار داد.» ولایتی در عین حال افزود: «ایران از تلاشهای دبیرکل سازمان ملل در جلوگیری از توسعه جنگ و نیز متوقف ساختن نقض قوانین بینالمللی حمایت میکند.» در همین حال گزارشها حاکی است پیشنهاد دبیرکل سازمان ملل برای تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت در سطح وزرای امور خارجه اعضای دائم به منظور رسیدگی به جنگ ایران و عراق موجب تحرک بیشتر فعالیتهای دیپلماتیک در این زمینه شده است. خبرگزاری فرانسه از نیویورک به نقل از منابع دیپلماتیک و رسمی در سازمان ملل گزارش داد: خاویر پرز دکوئیار روز گذشته در ضیافت نهاری که هر ماه توسط رئیس شورای امنیت به افتخار همکارانش ترتیب داده میشود، موضوع جنگ ایران و عراق را مطرح کرده است. بر اساس این گزارش «دبیرکل که بهویژه طی هفتههای اخیر از شدت جنگ عراق و ایران و نیز خطر فزاینده گسترش آن به دیگر کشورهای منطقه نگران بود، مسئولیتهای کشورهای عضو دائمی شورای امنیت را خاطرنشان ساخت.» به گفته منابع مزبور «وی از اعلام اختلافهای موجود میان موضعگیریهای علنی و مواضع واقعی آنها تردیدی به خود راه نخواهد داد.» این گزارش همچنین حاکی است اندرس اگیلار رئیس ونزوئلایی شورای امنیت که از یک هفته پیش با همکاران خود مشورتهایی را درباره جنگ ایران و عراق آغاز کرده، تصمیم گرفته است «بهدنبال آغاز حملات جدید میان دو متخاصم و همچنین از سرگیری بمبارانهای کورکورانه به اهداف غیرنظامی موضوع مشورتهای مزبور را تعمیم دهد.» بر پایه این گزارش «ایران شدیداً ابراز تمایل کرده بود این مشورتها که مقدمتاً به مسئله کاربرد سلاحهای شیمیایی توسط عراق اختصاص یافته بود آغاز شود.» منابع مورد اشاره خبرگزاری فرانسه افزودند: «اگیلار مقدمه یک اعلامیه را دراختیار همکاران خود قرار داده است و مشورتها پیرامون جنگ قرار است امروز جمعه، ادامه یابد. لیکن تاکنون پیشنهاد برگزاری جلسهای در سطح بالاتر در شورای امنیت که توسط دبیرکل مطرح شده بود عنوان نگردیده است.» این خبرگزاری یادآور شد: «دبیرکل سازمان ملل ده روز دیگر در اجلاس سران در کویت شرکت خواهد کرد و قصد دارد که به همین مناسبت مسئله جنگ را با رهبران کشورهای اسلامی حاضر در این اجلاس مطرح کند.» به گزارش خبرگزاری رویتر، دبیرخانه ۲۱ عضوی اتحادیه عرب امروز با انتشار بیانیهای از درخواست دبیرکل سازمان ملل مبنی بر تشکیل اجلاس اضطراری شورای امنیت در مورد جنگ ایران و عراق استقبال کرد. این دبیرخانه اعلام کرد چنین اجلاسی باید به نقطه عطفی در جستوجوی یک راه حل صلحجویانه برای پایان دادن به این جنگ دست یابد. در بیانیه مزبور همچنین آمده است: «شورای امنیت بر اساس منشور سازمان ملل، متعهد است تا اقداماتی در زمینه برقراری صلح انجام داده و جناح متمرد (ایران) را وادار به قبول موازین بینالمللی نماید.» در همین حال روزنامه سوئدی داگنز نیهتر در شماره امروز خود ضمن اشاره به نبردهای اخیر در جبهههای میانی و جنوبی جنگ ایران و عراق و حملات ده روزه اخیر به کشتیها در خلیج فارس از قول دیپلماتهایی که ملیت آنها مشخص نشده است مینویسد: تردید وجود دارد که تمایل چشمگیری برای برگزاری اجلاس شورای امنیت سازمان ملل در سطح وزرای خارجه وجود داشته باشد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از استکهلم داگنز نیهتر با اشاره به موضع ایران در رد کوششهای سابق سازمان ملل و تعدادی از سازمانهای بینالمللی برای میانجیگری در جنگ مدعی شد «در سطح بینالمللی یک ناامیدی و یأس نسبت به این مسئله در شرف پدیدار شدن است.» در این زمینه خبرگزاری جمهوری اسلامی از بوئنوسآیرس نیز گزارش میدهد روزنامه پرتیراژ گاردین چاپ بوئنوسآیرس در سرمقاله امروز خود افزایش سطح درگیریها در جنگ ایران و عراق را مورد اشاره قرار داده و اظهار عقیده میکند: «تاکنون همه کوششهای صلح عقیم مانده است، دو کشور همچنین به تخریب یکدیگر ادامه میدهند، در حالی که نیازهای اقتصادی و اجتماعی مردم خود را بیجواب گذاشتهاند.» گاردین میافزاید: «در این میان آنچه بیش از همه اهمیت دارد کوشش همهجانبه برای استقرار صلح و جلوگیری از خونریزی است و تنها، پیروزی صلح مهمترین موضوع باید باشد.» همچنین به گزارش رادیو صلح و ترقی که از مسکو پخش میشود روزنامه مصری الوقت در مقالهای با این ادعا که تشدید جنگ ایران و عراق با ارسال مخفیانه اسلحه امریکایی به ایران در ارتباط است مینویسد: «این موضوع توسط روزنامه پراودا چاپ مسکو مورد تأکید قرار میگیرد. مانورهای پشت پرده دولت امریکا که به هر دو طرف اطلاعات جاسوسی میرسانده نیز باعث تشدید عملیات جنگی شدهاند.» این روزنامه با اشاره به اینکه ایران موفق شده است بخشهایی چشمگیر از خاک عراق را تصرف کند و اهداف دیگری که در جنگ مدنظر گرفته شدهاند را تحقق بخشد میافزاید: «آنچه به عراق مربوط میشود این کشور خواهان قطع عملیات جنگی و حل این مناقشه از طریق مذاکرات میباشد اما تهران از این امر سر باز میزند.»

گزارش - 18

18. ادوارد شوارد نادزه وزیر امور خارجه شوروی امروز سعد عبدالمجید الفیصل سفیر عراق در این کشور را به حضور پذیرفت. درباره این دیدار یک روزنامه اماراتی از تحویل پیامی از سوی مقامات بغداد درمورد تحولات تازه جبهههای جنگ خبر داد. تاس خبرگزاری رسمی شوروی در گزارشی از ملاقات و گفتوگوی دوستانه سفیر عراق با عضو کمیته مرکزی دفتر سیاسی حزب کمونیست و وزیر خارجه اتحاد سوسیالیستی شوروی اعلام کرد طرفین به تبادلنظر درباره برخی مسائل دوجانبه و همچنین تحول اوضاع در جنگ ایران و عراق پرداختهاند. بر پایه این گزارش شوارد نادزه تأکید کرد: «ما در اتحاد شوروی استوارانه از موضعی مبنی لزوم پایان هر چه سریعتر جنگ مصیبتبار ایران و عراق که نیروها و منابع خلقهای هر دو کشور را تحلیل میبرد و به تشدید خطرناک تشنج در ناحیه خاور نزدیک و میانه منجر میشود حرکت میکنیم.» وی افزود: «مساعی سازنده جامعه بینالمللی از جمله تلاشهایی که در خط سازمان ملل متحد به عمل میآید میتوانند نقش مهمی در کمک به هدایت مناقشه ایران و عراق به طرف کانال حل و فصل سیاسی ایفا کنند.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی روزنامه الاتحاد چاپ امارات متحده عربی ضمن گزارشی از ملاقات سفیر عراق با وزیر خارجه شوری به نقل از منابع دیپلماتیک روسی نوشت: سعد فیصل سفیر عراق در مسکو در این دیدار پیامی از سوی مقامات بلندپایه کشورش به رهبران کرملین را تسلیم وی کرده است. بر اساس این گزارش پیام مذکور درباره تحولات جنگ و درگیریهای جاری عراق و ایران بوده است.

گزارش - 19

19. اگر اوضاع در عراق بدتر شود ژنرالهای عراقی که قدرت زیادی به خاطر نظامیبودن رژیم دارند ممکن است صدام را مورد سؤال قرار دهند و بگویند آنچه کرده کافی است و باید برود. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن جان بولاک سردبیر خاورمیانه روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن که اخیراً از عراق بازگشته ضمن اعلام این مطلب در بخش بینالمللی رادیو بیبیسی تأکید کرد: «تنها امکان در شرایط کنونی دستهبندی ژنرالها علیه صدام است که ممکن است به برکناری وی منجر شود، و نه جنگ یا مخالفین صدام.» وی همچنین گفت: «رژیم عراق با حدود یک میلیون نیروی مسلح و کمکهای اقتصادی کویت و عربستان تا کنون پابرجا و مستحکم است.» بر پایه این گزارش در برنامه ۲۴ ساعت از بخش بینالمللی رادیو بیبیسی همچنین آینده عراق و کنفرانسی که اخیراً در ایران توسط مخالفین عراق برگزار شد مورد بحث قرار گرفت. گوینده این رادیو از یکی از نمایندگان گروههای مخالف عراق (حزب امت) پرسید آیا دستور کار کنفرانس تهران دیکته شده بود؟ وی پاسخ داد: «این کنفرانس کاملاً آزاد بود و عراقیها خودشان در مورد آینده عراق تصمیمگیری میکردند.» نماینده حزب امت افزود: «به غیر از گروههای کمونیست مخالف رژیم عراق که در سوریه ماندند بقیه گروهها در کنفرانس تهران شرکت داشتند.» وی در مورد اینکه چرا تهران برای برگزاری کنفرانس انتخاب شده بود گفت: «این کنفرانس میتوانست در هر جا از جمله تهران برگزار شود.» این گزارش همچنین حاکی است: «در این برنامه دبیر اول سفارت عراق در لندن گروههای جمعشده در تهران را بدون هرگونه پایگاهی در عراق دانست.» وی گفت: «اینکه این گروهها در ایران، کشوری که با ما در حال جنگ است کنفرانسی تشکیل دادهاند نشان میدهد از نظر مردم عراق مشروعیتی ندارند و آنها که اینها را میشناسند و به سوابقشان آشنایند میدانند اینها جایگاهی در عراق ندارند.»

گزارش - 20

20. وزیر امور خارجه امروز در پایان گفتوگوهای رسمی سهروزه خود در بلگراد با برانکو میکولیچ نخستوزیر و سینان حسنی رئیس شورای ریاست جمهوری یوگسلاوی به طور جداگانه دیدار و گفتوگو کرد. به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی، منابع یوگسلاوی گفتند در دیدار میکولیچ با علیاکبر ولایتی وی بر لزوم خاتمه هر چه سریعتر جنگ ایران و عراق تأکید کرد. منابع مذکور افزودند: «نخستوزیر یوگسلاوی موضع خود را در قبال جنگ مبنی بر یافتن راهحل از طریق انجام مذاکرات و مطابق با مواضع متخذه در اجلاس غیرمتعهدها در هراره مورد تأکید قرار داد.» بر پایه این گزارش رئیس شورای ریاست جمهوری یوگسلاوی در دیدار با ولایتی با اشاره به دیدار مثبت خود با آیتالله خامنهای در هراره خواستار گسترش همکاریهای دو کشور شد. این گزارش حاکی است: «وی همچنین خواستار پایان صلحآمیز جنگ ایران و عراق، دو کشوری که به گفته وی غیرمتعهد بوده و یوگسلاوی مایل است به گسترش روابط همهجانبه و دوستانه با آنها بپردازد، شد.» ولایتی نیز ضمن استقبال از گسترش همکاریهای بین دو کشور، دیدگاه جمهوری اسلامی نسبت به نهضت عدم تعهد و مواضع ایران در قبال جنگ را تشریح کرد و گفت: متأسفانه نهضت عدم تعهد از مسیر اولیه خود که بنیانگذاران اصلی آن پیریزی کردهاند دور شده است. ولایتی افزود: ابرقدرتها همواره در پی اعمال نفوذ در این نهضت بودهاند و متأسفانه باید گفت تا حدودی نیز موفق شدهاند. وی در مورد جنگ گفت: نهضت عدم تعهد میتوانست با برخوردی قاطع نسبت به متجاوز در روزهای اول جنگ نقشی اساسی در این رابطه داشته باشد. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن اشاره به کمکهای مستقیم و غیرمستقیم ابرقدرتها به رژیم متجاوز عراق اظهار اطمینان کرد که مردم ایران مصمم هستند جنگ را با قاطعیت و پیروزی به پایان ببرند. ولایتی تأکید کرد: «جز این که این رژیم که عامل جنگ و تشنج در منطقه میباشد از بین برود هیچ راه دیگری وجود ندارد.» همچنین به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی وزیر امور خارجه پیش از این در دو نوبت با دیزدارویچ همتای یوگسلاوی خود درباره روابط دوجانبه و چگونگی گسترش همکاریها و مسائل دیگر مذاکره کرده بود. این گزارش حاکی است: «بر اساس توافق به عمل آمده بین وزرای خارجه دو کشور با تشکیل چهار کمیته پارلمانی، سیاسی، بینالمللی و تحقیقاتی روابط یوگسلاوی و ایران توسط اعضای هیئتهای مذاکره کننده بعدازظهر روز پنجشنبه مورد بررسی دقیق قرار گرفت.» وزیر خارجه همچنین عصر پنجشنبه در دیدار با باریکانویچ وزیر دارایی و مسئول کمیسیون مشترک دو کشور به تبادلنظر در مورد روابط اقتصادی - تجاری فیمابین پرداخت. ولایتی در پایان مذاکرات رسمی خود در بلگراد طی یک مصاحبه مطبوعاتی گفتوگوهای خود در یوگسلاوی را بسیار موفقیتآمیز توصیف کرد. گزارش روزنامه اطلاعات در این مورد حاکی است وزیر امور خارجه در این مصاحبه که بیش از هر موضوعی به تشریح مواضع ایران در قبال جنگ پرداخت، درباره نقش احتمالی یوگسلاوی در ابتکارات صلح جنبش عدمتعهد تأکید کرد: «روابط ایران و یوگسلاوی به مسئله جنگ تحمیلی مربوط نمیشود. ایران برای دفاع از تمامیت ارضی و منافع جمهوری اسلامی نیاز به دریافت کمک و یا کسب اجازه از دیگری ندارد.» ولایتی افزود: «اگر چه ایران همواره از حسننیت یوگسلاوی تشکر نموده است اما باید دانست که هر کشوری ملزم به پیروی از منافع ملی خود میباشد.»*****

گزارش - 21

21. وزیر امور خارجه پاکستان در پایان سفر به عربستان سعودی اعلام کرد رهبران عربستان اعتقاد دارند به رغم برخی مسائل مورد اختلاف، اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت باید طبق برنامه تشکیل شود. به نوشته نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه، یعقوب خان که در این سفر با پادشاه عربستان ملاقات کرده و با وزیر خارجه عربستان نیز مذاکرات مفصلی انجام داده است طی مصاحبهای در کراچی همچنین گفت: «عربستان احساس میکند که مخالفت ایران با محل کنفرانس دارای اساس محکمی نیست و [مقامات عربستانی] معتقدند کویت و دیگر کشورهای عضو موضع متوازنی در مورد جنگ اتخاذ خواهند کرد.» در همین حال به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، سازمان جهاد اسلامی، امروز با انتشار بیانیهای نسبت به برگزاری اجلاس سران کشورهای اسلامی در کویت هشدار داد. به گزارش رویتر از بیروت این بیانیه که به زبان عربی تایپ شده بود در اختیار یک خبرگزاری بینالمللی در بیروت قرار گرفت. در بیانیه مذکور آمده است: «ما به همه هشدار میدهیم که در صورت برگزاری اجلاس فوق ممکن است دست به اقدامی متقابل زده که طی آن بازنده اصلی دولت کویت، مقامات رسمی و مؤسسات این کشور خواهند بود.» این گزارش یادآور شد جهاد اسلامی در حال حاضر دو امریکایی و سه فرانسوی را در گروگان خود دارد. همچنین رادیو استرالیا امروز در بخش انگلیسی خود در گزارشی برگزاری و احتمال موفقیت اجلاس کویت را با توجه به بالا گرفتن جنگ ایران و عراق دشوار خواند و گفت: «آخرین نبرد در بخشهای جنوبی جبهههای جنگ به نظر برخی از ناظران عمداً در چنین زمانی انتخاب شده تا بدینوسیله ایرانیها به اخطار خود [در مورد عدم صلاحیت کویت] اعتبار بیشتری ببخشند. مطمئناً این برای ایران یک پیروزی تبلیغاتی بزرگی خواهد بود اگر عراق با متحمل شدن لطمات نظامی در آن کنفرانس شرکت نماید.» خبرنگار رادیو استرالیا در ادامه این گزارش اظهار عقیده کرد بدون شرکت ایران کنفرانس کویت به شدت متزلزل خواهد گردید و افزود: «شانس کسب نتایجی درخشان از کنفرانس مزبور در میان چنین مسائل دشواری کم میباشد.»

گزارش - 22

22. در آستانه دیدار یک هیئت بلندپایه ایرانی از پاریس روزنامه نزدیک به جناح اکثریت حاکم در فرانسه عادیسازی کامل روابط دو کشور را با آزادی تمامی گروگانهای فرانسوی در لبنان مرتبط دانست. در همین حال یک نشریه چاپ پاریس مدعی قاچاق یک محموله بزرگ گلولههای توپ ساخت فرانسه به ایران شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس روزنامه فیگارو طی مقالهای در شماره امروز خود با اشاره به سفر آهنی مدیرکل سیاسی اروپا و امریکای وزارت خارجه ایران به فرانسه که قرار است برای یک دیدار رسمی سه روزه از ۲۹ دی تا اول بهمن ۱۳۶۵ انجام گیرد نوشت: «از نظر ایرانیان مانع اصلی در سر راه سالمسازی روابط پاریس و تهران حمایت فرانسه از کوششهای جنگی عراق است.» این روزنامه با اشاره به سرمقاله اخیر روزنامه جمهوری اسلامی مبنی بر اینکه «فرانسه نمیتواند در آنِ واحد از تهران بخواهد گذشته را فراموش کند و به مسلحکردن جنایتکاران جنگی عراقی همچنان ادامه دهد» افزود: «با این حال ایرانیان متوجه شدهاند فرانسه کمتر از گذشته به بغداد اسلحه میفروشد و از نظر آنها میتوان زمینهای برای تفاهم درباره رویه فرانسه نسبت به جنگ ایران و عراق پیدا نمود.» فیگارو در ادامه با خاطرنشان کردن این موضوع که سفر مدیرکل سیاسی اروپا و امریکای وزارت خارجه ایران نباید تنها به حل اختلافات مالی دو کشور محدود شود به مسئله گروگانهای فرانسوی در لبنان اشاره کرد و نوشت: «اگر تهران برای آزادی همه گروگانها در نزد دوستان شیعه لبنانی خود اعمال نفوذ کند فرانسه از این اقدام سپاسگزاری خواهد کرد. چنین اقدامی همچنین به افکار عمومی بینالمللی نشان خواهد داد که ایران کشوری عادی و کشوری قدرتمند است.» از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری فرانسه مجله اکسپرس چاپ پاریس با درج مقالهای در آخرین شماره خود ضمن ادعای قاچاق سلاحهای فرانسوی به ایران نوشت شارل ارنو وزیر دفاع سابق فرانسه به مدت سه سال اجازه داده بود این کار انجام شود. اکسپرس در این مورد به گزارش بازرسی کل ارتش اشاره کرد که به گفته این نشریه چندین هفته بر روی میز اندره ژیرو وزیر دفاع فرانسه قرار گرفته است. بر پایه این گزارش ارنو وزیر دفاع در دولت میتران که هنوز از مقاله این هفتهنامه مطلع نشده بود پنجشنبه شب به خبرگزاری فرانسه گفت «نگران نیست و قاطعانه به اظهاراتش در بهار (مارس) سال گذشته مبنی بر اینکه دولت به ایران اسلحه نداده ولی احتمالاً شرکت لوشر مراقبتهای دولت را فریب داده پایبند است.» اما به نوشته این نشریه ارنو میدانسته که دانیل دواورین رئیس شرکت لوشر با اسناد جعلی از سال ۱۹۸۳ تا پایان سال ۱۹۸۵ به قاچاق اسلحه به ایران پرداخته است. گزارش خبرگزاری فرانسه همچنین حاکی است این ماجرا در اسفند سال گذشته توسط روزنامه لاپرس دولامانش چاپ شهر شربورگ برملا شد. این روزنامه ادعا کرد صدها هزار گلوله توپ ساخت فرانسه به مقصد رسمی برزیل، تایلند، یوگسلاوی، پرو و اکوادور به طرف بندرعباس تغییر مسیر داده شدهاند. شارل ارنو علیه لوشر شکایت کرد و وزارت دفاع تمامی مجوزهای صادره برای این شرکت را لغو کرد. اما به نوشته اکسپرس هیچگونه تردیدی نیست که تا پایان ماه مه سال ۱۹۸۴ بلندپایهترین مقامات کشور کاملاً از انتقال یک محموله بزرگ گلوله توپ به طرف ایران آگاه بودهاند و با وجود این تحویل ادامه یافته است. بر پایه این گزارش جمعاً ۴۵۰.۰۰۰ گلوله به ایران تحویل شده است.

گزارش - 23

23. یک نشریه داخلی از شهادت تعدادی از مصدومان شیمیایی اخیر خبر داد. نشریه اخبار روزانه در گزارشی نوشت: «به دنبال بمباران شیمیایی یک گردان از لشکر۷ ولیعصر توسط هواپیماهای عراقی بیش از ۳۰۰ نفر دچار مسمومیت شدهاند که حدود ۱۰۰ تن از آنان به تهران اعزام شده لیکن تاکنون اقدامی جهت درمان و یا اعزام به خارج آنان صورت نگرفته (است). در مورخه ۲۴/۱۰/۶۵ هفت نفر و در تاریخ ۲۵/۱۰/۶۵ دو تن دیگر از این عزیزان به شهادت رسیدهاند.» این نشریه در ادامه هشدار داد: «در صورتی که اقدامی سریع جهت مداوای نیروهای مذکور صورت نگیرد خطر جدی اکثر آنها را تهدید میکند.» اخبار روزانه همچنین یادآور شد: «علت عدم اقدام جهت درمان مجروحین فوقالذکر مجهول بودن نوع مواد شیمیایی بکار رفته ذکر شده است.»

گزارش - 24

24. ایران و چکسلواکی برای مبادلات صنعتی و تجاری قرارداد جدیدی به ارزش۳۰۰ میلیون دلار امضا کردند. به گزارش خبرنگار اقتصادی روزنامه کیهان بوهومیل اوربان وزیر تجارت خارجی چکسلواکی که در رأس هیئتی به ایران سفر کرده بود امروز پس از امضای دو پروتکل جدید اقتصادی - فنی با بدرقه غلامرضا شافعی وزیر صنایع، تهران را ترک کرد. اوربان در این سفر در ملاقاتهای جداگانه با نخستوزیر، وزیر صنایع سنگین، وزیر کشاورزی، وزیر نیرو، وزیر بازرگانی و رئیس کل بانک مرکزی زمینههای مبادلات اقتصادی طرفین را مورد بحث و بررسی قرار داد. بر پایه این گزارش میرحسین موسوی در ملاقات با وزیر تجارت خارجی چکسلواکی با اشاره به پیشرفتهای اقتصادی ایران و موفقیت برای حفظ اصول انقلاب اسلامی اظهار داشت: «تجربه نشان داده است که علیرغم همه مشکلات ما قادر هستیم بدون کمک خارجی روی پای خود بایستیم و با تلاش بیشتر اجازه ندهیم که جنگ بر طرحهای عمرانی اصلی کشور اثر بگذارد.» این گزارش حاکی است: «اوربان در این دیدار با اشاره به مشکلات کشورهای عربی، وضعیت جمهوری اسلامی ایران و عدم بدهی خارجیاش را اعجابانگیز توصیف کرد و گفت چنین وضعیتی جز با وجود یک نظام و دولت قوی امکانپذیر نیست و پیشرفتهای اقتصادی شما قابل تحسین است.» وی اظهار امیدواری کرد تا نخست وزیر ایران در آینده نزدیک از چکسلواکی بازدید کند. گزارش کیهان همچنین حاکی است: «در جریان مذاکرات مقامات اقتصادی ایران و چکسلواکی زمینههای همکاری دو کشور در کمیتههای صنعت و تجارت مورد بررسی قرار گرفت و در پایان جلسات کمیتهها حجم کلی مبادلات طرفین به میزان ۳۰۰ میلیون دلار پیشبینی گردید که هر یک از طرفین میبایست ۱۵۰ میلیون دلار کالا به یکدیگر تحویل نمایند.» ضمیمه گزارش۴۱۲: گزارش سفر ولایتی به یوگسلاوی نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه در گزارشی از سفر علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه به یوگسلاوی، اهم مطالب مطرح شده در مذاکرات وی با مقامات یوگسلاوی را درج کرد. بر پایه این گزارش میکولیچ نخستوزیر یوگسلاوی در دیدار با ولایتی ضمن اشاره به اینکه در همکاریهای دو کشور محدودیتهایی به وجود آمده لیکن امکان گسترش بیشتر آن وجود دارد و نیز اینکه قرار است یوگسلاوی علاوه بر خرید یک میلیون تن نفت و یکصدهزار تن مازوت و کالاهای دیگر در اجرای پروژههای ایران نیز سهم بیشتری به دست آورد گفت: «اگر چه یوگسلاوی گرفتار مشکلاتی به دلیل قروض خود میباشد ولی این قروض تا ابد باقی نخواهد ماند و مشکلات شما هم به دلیل جنگ برای همیشه باقی نخواهد ماند. ما مایلیم که جنگ هرچه زودتر به پایان برسد.» نخستوزیر یوگسلاوی افزود: «با امریکا در مورد نیکاراگوئه و گرانادا و فشارهای اقتصادی و مالی که بر کشورهای دیگر وارد میکند و با روسها در مورد مسئله افغانستان و کامبوج و مسائل دیگر اختلافنظر و مسئله داریم ولی هرگز فکر نکردهایم که سر این مسائل با آنها مذاکره نکنیم.» وی تأکید کرد: «مایلیم جنگ از طریق مذاکره و فعالیتهای جنبش عدم تعهد به پایان برسد.» وزیر امور خارجه نیز ضمن اظهار امیدواری به گسترش روابط دو کشور در مورد جنگ گفت: «مفصلاً با وزیر خارجه و رئیس [جمهور] شما صحبت کردیم. مشکل ما را کسی میفهمد که از نزدیک در جریان امور منطقه باشد. اگر بخواهید بدانید ماهیت این جنگ چیست به وضعیت خودتان در جنگ دوم جهانی برگردید. رژیم حاکم بر آلمان نازی به [کشور] شما و رژیم عراق به کشور ما حمله کرد. هر کاری با هیتلر کردید باید مجاز بدانید که ما نیز با صدام همانطور رفتار کنیم. شاید شما بهترین مثال در اروپا در مقاومت علیه هیتلر باشید لذا حرف ما را بهتر میفهمید. میدانیم در این مورد حسننیت دارید و از حسننیت شما متشکریم.» نخستوزیر یوگسلاوی پس از شنیدن توضیحات ولایتی گفت: «ما نمیتوانیم بر شما نفوذ بگذاریم لیکن میل داریم این زخمها کمتر باشد.» وزیر امور خارجه یوگسلاوی در دیدار با ولایتی ضمن طرح محورهای مربوط به روابط دو کشور گفت: «یک مطلبی است که مخرب روابط است و آن درج مقالات در مطبوعات شماست که حقایق را تحریف میکنند. در این مقالات یوگسلاوی را حامی مهاجم و اشغالگر دانسته و آن را محکوم میکنند. این مقالات تصویر غلطی از یوگسلاوی میدهند. دولت ایران پشت این مقالات نیست ولی باید تلاش کند که جلوی آن را بگیرد.» ولایتی در پاسخ به این ایراد همتای یوگسلاوی خود گفت: «لازم است ما هم متقابلاً مطلبی را که راجع به رسانههای ما گفتید بگوییم. مطبوعات ما در کنترل دولت نیست و دولت، مجلس و ارگانهای دولتی را هم مورد انتقاد قرار میدهند. به هر حال دو طرف بایستی تلاش کنیم که به این حالت غیردوستانه در مطبوعات دو کشور خاتمه داده شود.» وی افزود: «برای ما و مردم ما آنقدر مهم نیست که مطبوعات دیگر کشورها چگونه قضاوت میکنند یا چگونه تبلیغات میکنند. ما یک راه مشخصی داریم که مردممان به آن معتقد هستند و آن را ادامه میدهیم ولو اینکه بعضی از رسانهها آن را مورد انتقاد قرار دهند.» دیزدارویچ در دور دوم مذاکرات گفت: «ما از طرق گوناگون شنیدهایم که ایران قصد دارد امسال جنگ را به پایان برساند. ما نظرهای متفاوتی با یکدیگر داریم. ما از اول مخالف جنگ بودیم. ما از عراق خواسته بودیم که سرزمین و مناطق اشغالی شما را تخلیه نماید. موضع ما هم اکنون نیز همین است.» وی تصریح کرد: «نظر ابرقدرتها این است که هیچ طرف نباید پیروز شود و هر دو کشور باید فرسوده شود تا مجال برای نفوذ ابرقدرتها پیدا شود.» وزیر امور خارجه یوگسلاوی افزود: «ما در تماس دائم با کشورهای خلیج فارس هستیم و آنها از ما خواستهاند که حداکثر تلاش خود را برای خاتمه جنگ به کار بریم.» وزیر امور خارجه ایران در مورد نگرانی کشورهای خلیج فارس اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران حاضر است یک قرارداد دستهجمعی بین کشورهای منطقه در جهت امنیت هر کشور و عدم مداخله و تجاوز هر کشور به دیگر کشورها امضا نموده تا از این طریق حضور و نفوذ ابرقدرتها را در منطقه به حداقل برساند.» وی همچنین در مورد موضع ایران در قبال اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت و ماجرای مکفارلین توضیحاتی به همتای یوگسلاوی خود داد. نشریه گزارش مستقیم در پایان این گزارش ضمن این پیشبینی که دیدار مقامات دو کشور احتمالاً میتواند تعدیلی در سیاستهای یوگسلاوی در قبال جنگ در همکاری با عراق ایجاد کند نوشت: «طرف یوگسلاوی ضمن قبول تلویحی اینکه عراق آغازکننده جنگ بوده، بهکارگیری سلاح شیمیایی را محکوم نمود ولی قویاً خواستار پایان یافتن جنگ بود.» این نشریه افزود: «لحن رسانههای این کشور (یوگسلاوی) پس از این مسافرت تا اندازهای مثبتتر شده گر چه جنبههای منفی نیز در بعضی موارد وجود دارد.»

منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/26