1365.12.20

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1365
1365.12.20
نام‌های دیگر بیست اسفند
تاریخ شمسی 1365.12.20
تاریخ میلادی 11 مارس 1987
تاریخ قمری 10 رجب 1407



گزارش- 236

در اين روز در حالي كه جبهه حاج‌عمران آرام بود، در مناطق ديگر در ادامه عمليات‌هاي محدود نيروهاي خودي، چند عمليات از اين نوع انجام شد. در منطقه "يبيس" واقع در شمال فكه (جبهه جنوبي)، نيروهاي خودي تك محدودي را براي تصرف تپه 67 - كه داراي اهميت است - انجام دادند. يك جناح از اين نيروها موفق به تصرف ارتفاع مورد نظر شد، ولي به سبب عدم پيشروي جناح ديگر كه به ميدان مين برخورد كرده‌بود و همچنين بر اثر آتش وسيع توپخانه‌هاي دشمن، نيروهاي خودي به‌ناچار از مواضع تصرف شده عقب‌نشيني كردند و اين تپه بارِ ديگر به تصرف دشمن درآمد.[۱] در شمال منطقه يبيس نيز عمليات ديگري در منطقه "شرهاني" به همت گردان 129 لشكر77 نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران انجام گرفت. نيروهاي اين گردان پس از گذشتن از ميدان‌هاي مين و سيم‌خاردار به سنگرهاي دشمن رسيدند و آن‌ها را منهدم كردند كه در نتيجه حدود 40 تن از نيروهاي دشمن كشته يا زخمي شدند. دشمن نيز با يك قبضه كاتيوشا و چند خمپاره‌انداز 120 ميلي‌متري و 182 ميلي‌متري و 15 دستگاه تانك به اجراي آتش پرداخت كه بر اثر آن حدود ساعت 7:30 صبح دو گروهان از نيروهاي ارتش و گروهان ديگري نيز حدود ساعت 10 صبح به مواضع قبلي بازگشتند.[۲] همچنين در ساعت 03:30 بامداد حمله‌اي را نيروهاي خودي (ارتش جمهوري اسلامي ايران) در منطقه نهر عنبر انجام دادند كه با آمادگي و واكنش دشمن مواجه شد و در نتيجه با تحمل تلفات و ضايعاتي، پيشروي نيروهاي خودي متوقف گرديد.[۳] در همين حال مركز پيام فرماندهي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي اعلام كرد در ساعت 16:15 سه فروند از جنگنده‌هاي متجاوز عراقي مناطق زبيدات و بيات را بمباران كردند.[۴] امروز همچنين دشمن چند حمله محدود به مواضع نيروي خودي انجام داد: عراقي‌ها در ناحيه انتهايي كانال پرورش ماهي موسوم به "نوك مدادي" دست به يكي از سنگين‌ترين حملات خود از آغاز عمليات كربلاي5 تاكنون زدند، اما با مقاومت نيروهاي خودي اين حمله سركوب شد. گفتني است كه اين منطقه (نوك مدادي) يكي از نقاط استراتژيك شرق بصره مي‌باشد.[۵] از سوي ديگر، يگاني از نيروهاي ارتش عراق با گروهي از منافقين به منظور گرفتن اسير در منطقه "گود خزينه هب" در منطقه عمومي مريوان (محل قرارگاه لشكر28 پياده سنندج) حمله كردند كه بر اثر مقاومت گردان155 پياده لشكر28، ناگزير به مناطق قبلي خود بازگشتند. اين پدافند فعال كه يك روز طول كشيد، از متجاوزان 3 تن كشته و 21 تن زخمي شدند.[۶]

گزارش- 237

در ادامه نبرد مسلحانه مبارزان عراقي در داخل خاك اين كشور براي مقابله با نظام حاكم بر عراق خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از قرارگاه رمضان گزارش داد: «پيش‌مرگان اتحاديه ميهني كردستان عراق در يك حمله غافل‌گيرانه در عمق خاك عراق، پايگاه "شيخ نار" در استان اربيل را منهدم كردند. پيش‌مرگان كرد با استفاده از تاكتيك ويژه چريكي به پايگاه مذكور كه مزدوران عراقي در آن مستقر بودند، يورش برده و ضمن به‌هلاكت رساندن نفرات مستقر در آن، استحكامات آن را به آتش كشيدند و يك تن از نيروهاي بعثي را به اسارت گرفتند. پيش‌مرگان شركت كننده در اين عمليات همراه با غنايم به دست آمده شامل مقاديري مهمات و اسلحه سبك و يك قبضه دوشكا، سالم به پايگاه خويش بازگشتند.»[۷] همچنين يك بولتن داخلي سپاه در شماره امروز خود گزارش داد كه در تهاجم اخير منافقين و جاش‌هاي "عشيره زيباري" به نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها) كه با پشتيباني توپخانه ارتش عراق در داخل خاك اين كشور انجام شد، افراد حزب دمكرات كردستان ايران به كمك نيروهاي طالباني شتافتند و با منافقين و عشاير زيباري درگير شدند. در اين درگيري يك پايگاه دمكرات‌ها و چند پايگاه طالباني‌ها سقوط كرده است. اين بولتن ضمن با اهميت خواندن اين همكاري دليل آن را تمايل ضدانقلاب به مذاكره با جمهوري اسلامي ايران و احتمال وساطت جلال طالباني اعلام كرد.[۸]

گزارش- 238

گروهي از عناصر ضدانقلاب در منطقه حاج‌عمران با نيروهاي خودي درگير شدند. به گزارش قرارگاه حمزه، يك گروه از نيروهاي گشتي گردان سوم تيپ انصارالرسول(ص) كه جهت گشت به روستاي مخروبه "رست" در محدوده "سرتك" اعزام شده‌بودند در اين محل مورد هجوم گروهي از عناصر حزب كومه‌له واقع شدند كه در اين درگيري دو تن از برادران به شهادت رسيدند و عناصر ضدانقلاب با تحمل سه كشته ناچار گريختند.[۹]

گزارش- 239

ارتش جمهوري اسلامي ايران در اطلاعيه‌اي اعلام كرد: «نيروي دريايي ارتش امروز طي گشت دريايي خود در محدوده تنگه هرمز، 9 فروند كشتي تجارتي و نفت‌كش خارجي را مورد شناسايي و بازرسي قرار داد.»[۱۰] خبرگزاري آسوشيتدپرس و برخي منابع ديگر گزارش دادند كه در چهارشنبه شب (20/12/1365) يك نفت‌كش به نام "درياي عرب" (Arabian sea) متعلق به عربستان سعودي در جنوب خليج‌فارس هدف حمله راكت يكي از قايق‌هاي توپ‌دار ايراني قرار گرفت ولي خسارتي به آن وارد نشد. اين نفت‌كش در زمان حمله با پرچم عربستان حركت مي‌كرده و حامل فرآورده‌هاي نفتي به مقصد برزيل بوده‌است.[۱۱] آسوشيتدپرس به نقل از گزارش سازمان نجات دريانوردان در بحرين، اعلام كرده‌است كه "درياي عرب" نخستين نفت‌كش سعودي است كه از ماه مه 1986 تاكنون مورد حمله ايراني‌ها قرار گرفته‌است. به گزارش منابع كشتي‌راني، يك كشتي جنگي امريكايي كه در منطقه بوده، به دليل دور بودن از نفت‌كش سعودي نتوانسته به آن كمك كند اين نفت‌كش پس از بارگيري كامل نفت خام در ترمينال التنوره، به سوي تنگه هرمز در حركت بود.[۱۲] نشريه "اينتليجنس پتروليوم" در مقاله‌اي در مورد اهميت استراتژيكي تنگه هرمز و خليج‌فارس چنين نوشته است: «اهميت استراتژيكي تنگه هرمز در دهانه خليج‌فارس در امر تجارت جهاني نفت در سال 1986 يك بار ديگر رو به افزايش نهاد. در اين سال 35% از مبادلات تجاري نفت در سطح جهان توسط كشتي‌هاي تجاري كه از تنگه هرمز گذشته‌اند، صورت گرفته‌است. در پي كاهش تدريجي حجم مبادلات نفتي از طريق تنگه هرمز در اواخر دهه 1970 مسيحي، ظرف چند سال گذشته حجم مبادلات نفتي از راه تنگه هرمز در دهانه خليج‌فارس افزايش يافته‌است. ميزان مبادلات نفتي از راه اين تنگه در سال 1986 روزانه نزديك به 6/7 ميليون بشكه بوده كه اين ميزان در مقايسه با سال 1985 كه حجم مبادلات نفتي از طريق تنگه هرمز روزانه 4/6 ميليون بشكه ثبت شده‌است، نشان دهنده 6% افزايش مي‌باشد. مبادلات نفتي از طريق تنگه هرمز يك پنجم حجم كل مبادلات نفتي در سطح جهان (به استثناي مبادلات نفتي ميان كشورهاي سوسياليستي) مي‌باشد. براساس آمار، سال گذشته مسيحي 6500 فروند كشتي كه عمدتاً شامل تانكرهاي نفتي بوده‌است از تنگه هرمز تردد كرده‌اند. در سال گذشته 70% از حجم نفت مبادلاتي از راه تنگه هرمز به كشورهاي صنعتي و عمدتاً ژاپن تعلق داشته‌است. براساس پيش‌بيني‌ها در آينده سهم امريكا از مبادلات نفت از طريق تنگه هرمز نيز افزايش خواهد يافت.»[۱۳]

گزارش- 240

آيت‌الله خامنه‌اي رئيس شوراي عالي دفاع و رئيس‌جمهور، در مراسم فارغ‌التحصيلي دانش‌جويان دانشكده افسري در سخناني در خصوص وضعيت جبهه‌هاي جنگ و نيروهاي مسلح اظهار داشت: «امروز كه دشمن صهيونيستي به گفته تمام تحليل‌گران جهاني به‌شدت ضعيف شده، بهترين فرصت براي زدن ضربه‌هاي آخر است. فرماندهان و رزمندگان اسلام بايد اين فرصت طلايي را از دست ندهند و ضربه نهايي را هرچه سريع‌تر و با قدرت تمام بر پيكر پوسيده ارتش رژيم حاكم بر عراق وارد سازند. امروز ناباورترين ناظران سياسي، نظامي دنيا تصديق مي‌كنند كه كار نظام صهيونيستي حاكم بر عراق به پايان رسيده و آينده‌اي براي آن نظام و صدام قائل نيستند. ما مطمئن هستيم كه در اين درگيري ، پيروزي متعلق به جبهه اسلام و مردم فداكار ايران است و من شك ندارم كه تمام توطئه‌هاي امپرياليسم جهاني عليه انقلاب اسلامي شكست خواهد خورد و پيروزي در جنگ از آن جمهوري اسلامي است و از هم اكنون نشانه‌هاي اين پيروزي مشخص است.» رئيس شوراي عالي دفاع در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به هم‌زماني مراسم فارغ‌التحصيلي و . . . دانش‌جويان دانشكده افسري با عمليات پيروزمندانه ارتش جمهوري اسلامي ايران در عمليات كربلاي7 و با تأكيد بر اين كه ارتش جمهوري اسلامي ايران يك سازمان مكتبي، مردمي و كارآمد است، نقش دانشكده افسري در آينده ارتش را مهم و تعيين‌كننده خواند و افزود: «فضاي اسلامي و انقلابي امروز دانشكده افسري نشان دهنده اسلامي و انقلابي بودن آينده ارتش است. اگر در دانشكده افسري كارآيي و دانش و آگاهي در سطح قابل قبول و مطلوب باشد، نشان‌دهنده كارآيي روزافزون ارتش در آينده است.»[۱۴]

گزارش- 241

سران نهضت آزادي ايران در نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل متحد - كه به صورت تلفن‌گرام ارسال شده‌است - ديدگاه خود را در مورد جنگ ايران و عراق و حمله به شهرها و مناطق مسكوني تشريح كردند. در اين نامه خطاب به دبيركل سازمان ملل آمده‌است: «مسبوق هستيد حكومت عراق در ماه‌هاي اخير با تشديد و گسترش جنگ هوايي و بمباران وسيع شهرهاي پشت جبهه و كشتار مردم بي‌گناه از زن و مرد و پير و جوان، كودك و نوزاد در مدرسه، منزل، بيمارستان، كارخانه، مزرعه، كوچه و خيابان و ويران كردن سراسر ايران ابعاد جديدي به اين جنگ و جنايت بي‌سابقه داده‌است.» نهضت آزادي ايران در ادامه اين نامه ضمن مخالفت با سياست‌هاي دولت ايران در ادامه جنگ، از مسئولان ايران خواسته‌است تا از هرگونه پيشنهادي معقول براي پايان بخشيدن شرافت‌مندانه و عادلانه به جنگ بين دو ملت ايران و عراق استقبال نمايند. و تأكيد شده است: عدم موافقت ايران با حل مسالمت‌آميز جنگ هرگز مجوز قابل قبولي براي رژيم عراق در بمباران مناطق مسكوني شهرهاي پشت جبهه نمي‌باشد. در پايان اين نامه آمده است: «ما به نام انسانيت از جناب‌عالي به عنوان مسئول يك نهاد بين‌المللي مي‌خواهيم تمام امكانات خود را به كار بگيريد و عراق را وادار سازيد تا اين بمباران‌ها را بدون قيد و شرط متوقف كند. اگر عراق كه آغازگر اين‌گونه عمليات بوده، بمباران‌هاي هوايي را متوقف سازد، يقين داريم دولت ايران نيز طبق نظر اعلام شده خود از مقابله به مثل خودداري خواهدكرد.»[۱۵]

گزارش- 242

مجله آلماني "اشپيگل" در گزارشي با عنوان "از داخل عراق چه خبر"؟ در مورد اوضاع داخلي عراق و پي‌آمدهاي جنگ بر اقتصاد و زندگي مردم اين كشور، نوشت: «در بغداد پايتخت عراق، ترس و وحشت از شكست رو به افزايش است؛ در خيابان‌هاي تاريك صداي شليك گلوله مي‌آيد؛ كاميون‌هاي ارتشي در مقابل خانه‌هاي محقر محله‌هاي فقيرنشين شهر نگه مي‌دارند، سربازان پياده مي‌شوند تابوت‌ها را داخل خانه‌ها قرار مي‌دهند و چند گلوله شليك مي‌كنند، چون نمي‌خواهند در جريان اين تحويل جنازه تماشاگري وجود داشته‌باشد. مدت‌هاست كه دولت ديگر همانند سال‌هاي اول جنگ به خانواده‌ها به عنوان پاداش يك اتومبيل تويوتا نمي‌دهد. هيچ خانواده‌اي وجود ندارد كه حداقل يك قرباني جنگ نداشته‌باشد و هيچ جايي نيست كه از عواقب جنگ در امان مانده‌باشد. مطمئناً عراقي‌ها به اين جنگ طولاني عادت كرده‌اند اما افزايش مشكلات و تهديداتي كه روزبه‌روز بيشتر احساس مي‌شود آنان را از پا درخواهد آورد. از منطقه بصره - كه در آن نبرد ادامه دارد - سيل فراريان و مهاجرين به سوي شمال در حركت است. در بصره دومين شهر بزرگ اين كشور - كه مورد تهاجم بوده‌است - تعداد كمي هنوز باقي مانده‌اند. حتي اعضاي شهرباني نيز مجبور به رفتن به جبهه‌ها هستند؛ آنان عضو ارتش خلقي كه كپي عراقي از نمونه‌هاي آلماني در دوران هيتلر مي‌باشد، هستند. سال هفتم جنگ، وخامت اوضاع اقتصادي عراق را نويد مي‌دهد. اگرچه عراق در سال جاري اجازه يافت كه درآمد نفتي خود را به ميزان هشت ميليارد دلار افزايش دهد، اما جنگيدن با ايران گران تمام مي‌شود. از زمان نبرد فاو - كه در امتداد كرانه‌هاي جنوبي عراق روي داد - سران عراق از شوروي، فرانسه، سوئيس و ايتاليا به ميزان پنج ميليارد دلار اسلحه خريده‌اند و نيم ميليون دلار ديگر متعلق به هزينه خريد مهمات از مصر است. اين كه كمك‌هاي مالي كه عراق از عربستان سعودي، كويت و ديگر كشورهاي خليج‌فارس دريافت كرده‌است چقدر مي‌باشد، حتي براي كارشناسان نيز به‌طور تقريبي قابل برآورد است؛ شايد تاكنون مجموعاً 8 ميليارد دلار باشد اما اين مقدار نيز كفايت نمي‌كند. شش ماه بود كه بانك رافدين قادر به پرداخت ديون خود به بستان‌كاران خارجي نبود، اما وزارت برنامه و بودجه طوري وانمود مي‌كند كه نه جنگي وجود دارد و نه كمبود پولي. كسي كه به خود جرأت مي‌دهد شعارهاي حزب بعث و رهبران آن را مورد انتقاد قرار دهد به زندان مي‌افتد و اگر علاقه‌أي نسبت به سيستم اسلامي ايران نشان دهد، جانش در خطر است. بنابراين از آزادي عقيده خبري نيست. در اين ميان مطبوعات عراقي هر روز گزارش پيروزي مي‌دهند، حتي زماني كه ايراني‌ها پيشروي داشته و فتوحات‌شان در نزديكي بصره ضربه‌أي جبران‌ناپذير نظامي، سياسي، رواني به رژيم عراق وارد كرده‌است. رئيس‌جمهور صدام‌حسين همانند گذشته مردم را تسلي مي‌دهد كه "گذشت زمان به‌ضرر دشمن خواهد بود.»[۱۶]

گزارش- 243

مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق بر فعاليت‌هاي خود افزوده‌است. اين مجلس به منظور تشريح جنايات حكومت عراق، هيئتي به چهل‌وسومين اجلاس حقوق بشر در ژنو اعزام كرد. حجت‌الاسلام سيدعبدالعزيز حكيم يكي از اعضاي هيئت اعزامي مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق در يك كنفرانس مطبوعاتي فعاليت اين هيئت در اجلاس ژنو را تشريح كرد. به گزارش واحد خبر مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق، وي گفت: «هيئت مجلس اعلا براي دومين‌بار است كه در جلسات كميته حقوق بشر در ژنو شركت مي‌كند و امسال فعال‌تر از سال پيش جنايات رژيم صدام عليه ملت مسلمان عراق را براي هيأت‌هاي شركت كننده در اين اجلاس تشريح كرد به گونه‌اي كه اكثر اين هيئت‌ها با شنيدن گوشه‌هايي از جنايات رژيم بعثي عراق اظهار شگفتي كردند و با ملت مسلمان و ستم‌ديده اين كشور اظهار هم‌دردي نمودند. اين هيئت پرونده‌اي در 150 صفحه شامل اسامي شهدا و زندانيان سياسي عراق و چگونگي رفتار رژيم عراق با مسلمانان عرب و كرد و اقليت‌هاي مسيحي اين كشور تقديم هيئت رئيسه اجلاس حقوق بشر و نمايندگان كشورهاي شركت كننده در اين اجلاس نمود.»[۱۷] همچنين به نوشته روزنامه جمهوري اسلامي، واحد بسيج خواهران مجلس اعلا يك دوره آموزش دفاع غيرنظامي برگزار كرده‌است. به دنبال اين اقدام، واحد بسيج خواهران مجلس اعلا از كليه خواهران مهاجر عراقي دعوت كرده‌است تا جهت فراگيري فنون دفاع غيرنظامي و ثبت نام در اين دوره به مجلس اعلا و يا به محل تشكيل اين دوره آموزش در شهرك دولت‌آباد، حسينيه معيري مراجعه كنند.[۱۸]

گزارش- 244

دولت امريكا پس از افشا شدن اعزام مك فارلين به ايران براي انجام دادن معامله‌اي تسليحاتي و زير سؤال رفتن اعتبار سياست خارجي خود با فشار افكار عمومي داخلي و برخي كشورها روبه‌رو شده‌است. سناتور "جفري هلمز" نايب رئيس كميته روابط خارجي سناي امريكا، امروز در سخناني در سناي امريكا به منظور توجيه سياست اعزام مك فارلين براي فروش سلاح امريكايي به ايران، گفت: «گروه‌هاي مالي و صنعتي معيني در اروپا با منافع سياسي و بازرگاني امريكا در خاورنزديك دشمني دارند و مي‌خواهند ايالات متحده در آن منطقه حضور نداشته‌باشد. در حالي كه امريكائيان از فروش 30 ميليون دلار اسلحه به ايران نگران‌اند متحدان اروپايي امريكا از فروش ميلياردها دلار اسلحه به ايران كه موجب تقويت رژيم تروريستي تهران مي‌شود، منافع كلاني كسب مي‌كنند.» وي افزود: «پاره‌اي برآوردها حاكي است كه اروپائيان 30 ميليارد دلار اسلحه به ايران و بيش از 40 ميليارد دلار اسلحه به عراق فروخته‌اند.»[۱۹] از سوي ديگر، ژنرال "هايزر" در مصاحبه با تلويزيون ان.بي.سي. امريكا در پاسخ به اين پرسش كه اگر فرض كنيم كوشش‌هاي شما در ايران فصل نخست سناريو و كوشش‌هاي مك فارلين فصل وسط آن باشد، پايان ماجرا را چگونه مي‌بينيد؟ گفت: «آغاز ماجرا وقتي من در آن‌جا بودم، به خاطر نبودن وحدت، آن راند را باختيم؛ تأسف‌بار و حزن‌آور بود و به‌نظر مي‌رسد كه راند دوم بازي را هم باخته باشيم. اميدواريم كه راند سوم بازي را آن‌طور كه بايد به‌درستي بازي كنيم. به نظر من آنچه بايد انجام گيرد و اميدوار بودم كه هدف كوشش‌هاي اخير دولت امريكا نيز آن بوده باشد، آن است كه بايد در آن‌جا با شخصي تماس برقرار شود كه قدرت بالقوه‌اي براي رهبري آينده در اختيار داشته‌باشد.»[۲۰] اين در حالي است كه وزير امورخارجه امريكا در سفر به چين در تلاش است رهبران اين كشور را به قطع فروش هرگونه سلاح به ايران وادار نمايد. شولتز هنگام ورود به چين گفت كه بنا دارد مقام‌هاي چين را متقاعد كند تا اين كشور كه به عنوان تأمين‌كننده عمده ساز و برگ نظامي به ايران به حساب مي‌آيد به ارسال تسليحات پايان دهد.[۲۱] نشريه نظامي جينز ديفنس در تفسيري درباره تجهيزات نظامي ايران و ارسال برخي سلاح‌ها از امريكا به ايران در ماجراي مك فارلين نوشته‌است: «ايرانيان از آتشي به‌مراتب سنگين‌تر از گذشته برخوردار شده‌اند اما آن‌ها الزاماً تمامي اين توان را به خاطر دريافت سلاح‌هاي آمريكايي به دست نياورده‌اند.» جينز ديفنس با ادعاي اين‌كه امريكا لوازم يدكي اساسي براي هلي‌كوپتر‌هاي "اي.اچ.اي" را در جريان ارسال اسلحه به ايران در اختيار اين كشور قرار داده‌است، افزود: «شواهد نشان مي‌دهد كه حضور اين هلي‌كوپترها در دفاع زميني ايران بيش‌تر شده‌است. به نظر مي‌رسد كه ايراني‌ها از امريكا يا جاي ديگري قطعات مورد نياز رادارهاي كنترل آتش "اي.پي.كيو-120" را تهيه كرده‌اند. اين رادارها براي به‌كارگيري موشك‌هاي امريكايي هوابه‌هواي "اي.ام-7" توسط فانتوم‌هاي اف-4 ضروري است.» در اين نشريه سپس به نقل از منابع نظامي آمده‌است: «ايراني‌ها توانايي خود را براي خنثي كردن تدابير الكترونيكي عراق، بالا برده‌اند و به اين ترتيب دفاع موشكي خود را مؤثرتر كرده‌اند و نيز شواهدي وجود دارد كه ايراني‌ها موشك‌هاي ضدهواپيماي "اس.اي.ام" ساخت چين و "ار.پي.اس" ساخت سوئد را دريافت كرده‌اند.»[۲۲] سفارت جمهوري اسلامي ايران در پكن در پاسخ به سخنان جورج شولتز، در بيانيه‌اي با اشاره به ماجراي مك فارلين و شكست تلاش‌هاي امريكا براي نزديكي به ايران نوشت: «وزير امورخارجه امريكا قبل از ورود به چين و ملاقات‌هايش با مقامات چيني و هم‌چنين در مصاحبه جداگانه خود در پكن و هنگ‌كنگ سعي نمود با سرپوش گذاشتن بر شكست‌هاي امريكا و . . . افكار عمومي منطقه را به وسيله طرح پوچ و بي‌اساس مسئله فروش سلاح توسط چين به ايران، منحرف كند كه بدين وسيله اين مسئله شديداً تكذيب مي‌شود.» اين بيانيه همچنين اظهارات شولتز درباره جنگ تحميلي را خالي از حقايق دانسته و تأكيد كرده‌است كه ايالات متحده يكي از مشوقان و حاميان صدام در شروع جنگ تحميلي عليه جمهوري اسلامي ايران بوده و در اين جنگ شريك است.[۲۳] در همين حال سخن‌گوي وزارت خارجه چين نيز سخنان شولتز را جنجال آفريني سياسي توصيف كرد و افزود: «موضع پايدار چين در عدم فروش سلاح به ايران، بر همگان آشكار است.»[۲۴] خبرگزاري رويتر در گزارشي از واشنگتن در مورد اختلاف ميان سه وزارت‌خانه امريكايي بر سر فروش كامپيوتر به ايران نوشت: «مقامات امريكا در مورد پيشنهادي از سوي كمپاني‌هاي امريكايي به‌منظور فروش كامپيوتر به ايران با هم درگيري دارند. جورج شولتز وزير امورخارجه امريكا، مي‌گويد وزارت دفاع اين كشور مخالف چنين معامله‌اي بوده‌است. "كوپر" سخن‌گوي وزارت بازرگاني امريكا اعلام كرد اين وزارت‌خانه در نظر دارد جواز فروش كامپيوتر و ابزارآلات وابسته به آن را توسط دو كمپاني امريكايي به خبرگزاري جمهوري اسلامي و شركت توانير صادر نمايد. . . . كاپيتان "اب پرو" سخن‌گوي پنتاگون اظهار داشت: "وزارت دفاع با تأييد وزارت بازرگاني براي فروش اين كامپيوترها مخالفت مي‌كند زيرا تكنولوژي آن طوري است كه مي‌شود آن را عليه امنيت ملي امريكا به كار برد. پنتاگون از شوراي امنيت ملي در كاخ سفيد خواهد خواست فروش كامپيوترها را ممنوع سازد." كوپر اظهار داشت وزارت خارجه فروش هفت كامپيوتر از نوع متوسط به دولت ايران را تصويب كرده‌است و هيچ مخالفتي با فروش اين كامپيوترها ندارد. ليكن شولتز اظهار داشت: "من علاقه‌اي به فروش تكنولوژي پيشرفته به ايران ندارم." وزارت بازرگاني امريكا حق قضاوت روي تجارت كالاهاي امريكايي دارد و در اين زمينه استدلال مي‌كند كه اعمال مقررات زياد از حد، به ضرر كمپاني‌هاي امريكايي تمام مي‌شود زيرا در آن صورت آنان نمي‌توانند با صادركنندگان خارجي رقابت كنند.»[۲۵]

گزارش- 245

در مقابل فشارها و محدوديت‌هايي كه براي ايران در تهيه تجهيزات و جنگ‌افزار وجود دارد، عراق از كمك‌هاي بي‌دريغ اكثر كشورهاي غربي و عربي برخوردار است. روزنامه كويتي "القبس" به نقل از منابع ديپلماتيك قاهره در مورد كمك‌هاي تسليحاتي امريكا به عراق نوشت: «دولت امريكا اخيراً به دولت مصر اطمينان داده‌است كه در نظر دارد اقدامات و تدابيري در جهت ارسال كمك به عراق اتخاذ كند. هم‌چنين امريكايي‌ها به مقامات مصري گفته‌اند تحركات ناوگان‌هاي نظامي امريكا در خليج‌فارس و درياي مديترانه به خاطر مراقبت و كنترل تحولات جنگ ايران و عراق است و از نزديك مورد تأييد و حمايت كشورهاي دوست امريكا مي‌باشد.»[۲۶] در منطقه نيز عربستان سعودي و كويت كمك‌هاي مالي، تسليحاتي و تبليغاتي فراواني به عراق مي‌كنند. يك نشريه داخلي سپاه به نقل از منابع غيررسمي در اين باره نوشته‌است: «به دنبال عمليات كربلاي 5 و شكست ارتش عراق، عربستان سعودي با احداث يك جاده نظامي كه جديداً آسفالت شده و در منطقه بي‌طرف از منطقه "حفرالباطن" در عربستان تا پايگاه "البيشه" در عراق مي‌باشد، نيازهاي نظامي اين كشور را تأمين مي‌كند. از سوي ديگر، جاده كويت - صفوان نيز طي روزهاي 7 الي 10 ماه جاري شاهد ترافيك سنگين بوده كه از اين طريق مهمات و ساير وسايل مورد نياز به سوي عراق روان بوده‌است."[۲۷] در كتاب "روابط عراق و كويت" نيز در مورد اين كمك‌ها آمده‌است." سياست‌هاي كويت در مورد جنگ تحميلي كاملاً با عراق هماهنگ است و كمك‌ها و حمايت‌هاي آن از عراق را در جريان جنگ مي‌توان به اعطاي كمك‌هاي مالي، حمايت‌هاي لجستيكي، كمك به گسترش جنگ، حمايت‌هاي ديپلماتيك و تبليغاتي تقسيم كرد.[۲۸] در اين زمان ناوگان بازرگاني كويت نيز در اختيار عراق بود. از آغاز جنگ اين سوءظن براي ايران وجود داشت كه مقصد نهايي بسياري از محموله‌هايي كه با كشتي‌هاي بازرگاني كويت حمل مي‌شوند، كشور عراق است.»[۲۹]

گزارش- 246

سازمان كشورهاي توليد كننده نفت (اوپك) به منظور مقابله با اقدامات كشورهاي صنعتي و تثبيت قيمت نفت، تلاش‌هايي را آغاز كرده‌است. وزير نفت ايران ضمن سفر به چندين كشور عضو اوپك با مقام‌هاي آن‌ها در خصوص ميزان توليد، قيمت و بازار جهاني نفت مذاكره كرده‌است. آقاي غلام‌رضا آقازاده پس از مذاكره با مقام‌هاي الجزاير [ر.ك. به 18/12/1365] امروز وارد امارات متحده عربي شد و در جمع خبرنگاران گفت: «كشورهاي عربستان سعودي، ليبي و گابن در زمينه تلاش براي تثبيت بهاي نفت و عدم پذيرفتن هرگونه فشار به منظور كاهش مجدد قيمت نفت كاملاً با جمهوري اسلامي ايران اتفاق نظر دارند.» وي كه براي تثبيت قيمت نفت به كشورهاي عربي سفر كرده‌است، افزود: «در سال ميلادي 1987 لازم است رفت و آمدها و تلاش‌هاي زيادي انجام دهيم تا ثبات نسبي قيمت نفت به ثبات دائمي تبديل شود، لذا نزديك كردن افكار و تبادل نظرها بسيار مهم است.» وزير نفت سپس اعلام كرد: «ما توليد را كم خواهيم كرد ولي از قيمت‌ها عدول نخواهيم كرد.»[۳۰] رئيس سازمان اوپك "ريلواو لقمان" امكان كاهش توليد اوپك از سطح كنوني را در آينده نزديك رد كرد. وي گفت: «اوپك پيش از اتخاذ تصميم كاهش توليد، در آخرين نشست ژنو به بررسي زمينه تقاضا در بازار جهاني پرداخت و از بالا رفتن سطح قيمت‌ها با توسل به كاهش توليد اطمينان حاصل كرد. كاهش سطح قيمت‌ها تأثير يك‌سان بر تمام توليدكنندگان در سطح جهان به جاي گذاشته است.» وي اعلام كرد كه كاهش توليد برخي از توليدكنندگان غيراوپك بر تثبيت سطح قيمت‌ها به هر بشكه 18 دلار، مؤثر واقع گرديده‌است. وي همچنين گفت با وجود اثبات اين امر كه سطح كنوني تقاضاي اوپك در بازار جهاني بيش از 17 ميليون بشكه در روز مي‌باشد، ليكن اوپك سطح كنوني توليد خود را كه به 8/15 ميليون بشكه بالغ مي‌شود، همچنان حفظ خواهد كرد.[۳۱] "فهد" شاه عربستان نيز در مصاحبه‌اي با خبرگزاري رويتر اعلام كرد: «عربستان سعودي رأساً در مورد قيمت‌ها تصميم مي‌گيرد ولي مطمئناً خواستار ثبات قيمت‌ها مي‌باشد . . . كشورهاي غيراوپك بايد در چارچوب منافع مشترك به ما كمك كنند تا هيچ نوع رقابتي كه بتواند براي همه زيان‌بار باشد، وجود پيدا نكند.»[۳۲] راديو بي.بي.سي. نيز در تفسيري در مورد سفر وزير نفت ايران به كشورهاي عربي گفت: «هدف از اين ديدار جلب موافقت اين كشورها با برقراري يك سيستم ثابت قيمت‌گذاري و تعيين سهميه است. كم بودن توليد نفت اوپك، تا حد زيادي ناشي از پايين بودن توليد نفت ايران است. عراق اخيراً حملات خود را به نفت‌كش‌هايي كه نفت ايران را حمل مي‌كنند از سر گرفته است و اين بر صادرات نفت ايران تأثير منفي گذارده است. ايران طبعاً نگران است كه بعضي از اعضاي اوپك ممكن است براي بهره‌برداري از پايين بودن توليد نفت ايران وسوسه شوند و از فرصت براي تقلب در سهميه نفت خود استفاده كنند. سفر وزير نفت ايران آقاي "آقازاده" به كشورهاي حوزه خليج‌فارس را بايد با توجه به اين مسائل بررسي كرد. وزير نفت ايران مي‌كوشد اين كشورها را تشويق كند علي‌رغم دشواري‌هايي كه در تابستان به سبب كاهش تقاضاي نفت پيش خواهد آمد، قرارداد اوپك را رعايت كنند. وزير نفت ايران خواهان آن است كه توليد نفت اوپك كاهش يابد. سياست نفتي ايران هميشه اين بوده‌است كه نفت بايد بشكه‌اي 28 دلار باشد، اما ايران در عين حال از افزايش سهميه توليد نفت عراق در سال جاري نگران است.»[۳۳]

گزارش- 247

كتاب "ايران و عراق: يك جنگ پنج‌هزار ساله" به قلم "پل بالتا"، نويسنده روزنامه فرانسوي "لوموند"، امروز در فرانسه بوسيله بنگاه انتشاراتي "آنتروپو" منتشر شد. خبرگزاري فرانسه در اين مورد گزارش داد: «پل بالتا خطرات استراتژيك جنگ ايران و عراق، ريشه‌هاي تاريخي و آثار آن را مورد بررسي قرار داده‌است. » نويسنده با نمايان ساختن جنبه‌هاي متناقض اين جنگ خاطرنشان مي‌سازد كه از زمان اعلام تشكيل دولت اسرائيل در سال 1984 اين نخستين باري است كه خاورميانه صحنه عمليات نظامي مي‌باشد كه در آن اسرائيل در مقابل دولت‌مردان عرب قرار نگرفته، بلكه اين بار جنگ مربوط به دو كشور مسلمان عضو جنبش غيرمتعهدهاست. پل بالتا كه چند بار در عراق اقامت گزيده و همچنين رخ‌دادهاي مربوط به سقوط سلسله پهلوي در ايران را پوشش خبري داده‌است، نوشته‌است: «جنگ ايران و عراق به عنوان مرگ‌بارترين جنگ خاورميانه در دوران اخير، ريشه در رقابت‌هاي ميان دو ملت تازي و آريايي به منظور كنترل بين‌النهرين دارد. » وي مي‌نويسد: «جنگ كه در سال 1980 در گرفته و هم‌زمان يك بوته آزمايش سازندگان سلاح به شمار مي‌رود، در فراسوي ايران و عراق، ناسيوناليسم عربي و ايراني و همچنين آيين‌هاي مذهبي سني و شيعه و نيز ايدئولوژي پان عرب و پان اسلامي را با يكديگر روبه‌رو ساخته‌است كه آثار آن بر روي جنگ اعراب و اسرائيل، اوضاع اقيانوس هند، افغانستان، جمهوري‌هاي مسلمان‌نشين شوروي را افزايش خواهد داد. » [۳۴]



منابع و مآخذ روزشمار 1365/12/20

  1. سند شماره: 027078 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش اطلاعاتي، شماره 356، نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، 21/12/1365.
  2. سند شماره 109070 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران، 21/12/1365؛ و- مأخذ 2 به معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا، از گردان 124 سيدالشهدا، 21/12/1365.
  3. مأخذ 2، قسمت نخست.
  4. سند شماره 076560 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش سپاه ايلام به ستاد مركزي سپاه، 21/12/1365.
  5. روزنامه كيهان، 21/12/1365، ص3.
  6. سند شماره 935 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سيدعلي اشكان‌فر و عبدالله هاديان، دفاع مقدس، نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، در 8 سال دفاع مقدس، اسفند 1371، جلد سوم، ص273.
  7. روزنامه جمهوري اسلامي، 26/12/1365، ص2، باختران- خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  8. سند شماره 226142 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي سپاه، ص13، 20/12/1365.
  9. سند شماره 076557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش قرارگاه حمزه به ستاد مركزي، 20/12/1365.
  10. روزنامه جمهوري اسلامي، 24/12/1365، ص2.
  11. Sreedhar Kapil, Kaul. Tanker War: Aspect of Iraq-Iran War (1980-88). New Delhi: ABC Publishing House, 1989. P. 116.
  12. روزنامه رسالت، 24/12/1365، ص آخر، به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس.
  13. روزنامه كيهان، 20/12/1365، ص آخر، لندن - خبرگزاري كويت، به نقل از گزارش نشريه "اينتليجنس پتروليوم".
  14. روزنامه اطلاعات، 21/12/1365، ص3، واحد مركزي خبر.
  15. مأخذ 8، صص24 تا 33.
  16. روزنامه جمهوري اسلامي، 20/12/1365، ص9، به نقل از مجله "اشپيگل"، چاپ آلمان.
  17. روزنامه اطلاعات، 20/12/1365، ص3.
  18. مأخذ 16، ص9.
  19. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 357، (21/12/1365)، ص26، به نقل از راديو امريكا، 20/12/1365.
  20. مأخذ 8، صص55 و 56، به نقل از تلويزيون "ان.بي.سي."
  21. مأخذ 8، ص5، به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس.
  22. مأخذ 8، صص9 و 10، به نقل از نشريه نظامي "جينزديفنس" چاپ لندن.
  23. مأخذ 13، ص3، پكن - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  24. روزنامه جمهوري اسلامي، 21/12/1365، ص3، به نقل از آسوشيتدپرس.
  25. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 358، 22/12/1365، صص16 و 17، واشنگتن - به نقل از خبرگزاري رويتر، 21/12/1365.
  26. مأخذ 8، ص56، به نقل از روزنامه كويتي "القبس".
  27. مأخذ 8، ص9.
  28. اصغر جعفري ولداني، "روابط عراق و كويت"، تهران، 1369، ص869.
  29. پيشين، ص93.
  30. معاونت سياسي سپاه، "بولتن بررسي"، شماره 9، 1/1/1366، ص51، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/12/1365؛ و- مأخذ 16، ص7.
  31. مأخذ 16، ص7، به نقل از خبرگزاري آلمان.
  32. معاونت سياسي سپاه، بولتن "بررسي"، شماره 6، ص51، 1/1/1366، خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/12/1365، به نقل از خبرگزاري رويتر.
  33. واحد مركزي خبر، صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 21/12/1365، ص3، به نقل از راديو بي.بي.سي.، 20/12/1365.
  34. مأخذ19، ص6، پاريس - به نقل از خبرگزاري فرانسه، 20/12/1365.