1366.05.02
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.05.02 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دو مرداد |
| تاریخ شمسی | 1366.05.02 |
| تاریخ میلادی | 24 ژوئیه 1987 |
| تاریخ قمری | 27 ذیقعده 1407 |
گزارش- 48
در سومين روز از حركت كاروان نفت‌كش‌هاي كويتي، نفت‌كش غول‌پيكر "بريجتون"(Bridgeton) ـ يكي از دو فروند نفت‌كش كاروان تحت حفاظت نيروهاي امريكا در آبهاي خليج‌فارس‌ـ صبح امروز در نزديكي جزيره فارسي با مين برخورد كرد. نفت‌كش "بريجتون" و "گاز پرنس" به همراه سه فروند ناوشكن پيش‌رفته امريكايي بنام‌هاي "كيد"، "فوكس" و "كروملين" در نخستين كاروان نفت‌كش‌هاي كويتي حفاظت شده، سفر دريايي خود را دو روز پيش، از "جزيره خورفكان" در درياي عمان، آغاز كردند. اين كاروان پس از عبور از تنگه هرمز با حوادث متعددي مواجه شد تا اين‌كه صبح امروز پس از پشت سرگذاشتن جزيره فارسي، در ساعت هفت صبح (به وقت محلي) در 120 مايلي كويت، با يك مين دريايي برخورد كرد. با انفجار مين، در پهلوي چپ اين نفت‌كش حفره‌اي به وسعت 43 متر مربع پديد آمد و 4 مخزن از 31 مخزن آن از آب پر شد. افراد روي عرشه نيز بر اثر انفجار و به هم خوردن تعادل نفت‌كش، به اطراف پرتاب شدند. در اين هنگام فرمانده نفت‌كش و افسر امريكايي همراه وي همزمان با بيسيم خطاب به ناوشكن‌هاي امريكايي فرياد مي‌زدند: «ما مورد اصابت قرار گرفته‌ايم، ما در ميدان مين هستيم.»[۱] فرمانده كاروان پس از انفجار مين براي جلوگيري از وقوع حادثه‌اي مشابه براي ناوشكن‌هاي امريكايي كه مخازن آنها پر از مهمات و مواد منفجره بود، آرايش كاروان راتغيير داد، [۲] بدين‌گونه نفت‌كش آسيب‌ديده "بريجتون" را به جاي يكي از ناوشكن‌ها كه در جلو حركت مي‌كرد قرار داد. از اين پس به جاي اين كه ناوشكن‌هاي امريكايي، نفت‌كش‌هاي كويتي را در برابر حوادث محافظت كنند، نفت‌كش‌هاي كويتي به سپري براي حفاظت از نيروهاي امريكايي تبديل شدند.[۳]
گزارش- 49
خبر برخورد نفت‌كش "بريجتون" با مين در آبهاي خليج‌فارس، در صدر اخبار رسانه‌هاي خبري و مطبوعات جهان قرار گرفت. آنها با تشريح چگونگي برخورد نفت‌كش "بريجتون" با مين، مشكلات امريكا در تامين امنيت نفت‌كش‌هاي ديگر در مقابل خطر مين‌هاي دريايي، عوامل مين‌گذار و پي‌آمدهاي آن را مورد بررسي قرار دادند. خبرگزاري رويتر در گزارشي از اين حادثه به نقل از راديو دولتي امريكا گفت: «اين انفجار زماني صورت گرفت كه كاروان نفت‌كش‌هاي كويتي و ناوگان جنگي همراه آنها، در فاصله 200كيلومتري جنوب شرقي كويت حركت مي‌كردند و انفجار مين، پهلوي چپ نفت‌كش را دريد و آب به درون آن رخنه كرد، ولي هيچ يك از 24سرنشين نفت‌كش آسيب نديدند. بنابه گزارش‌هاي خبري رسيده از كاروان، خدمه‌اي كه در سيصد متري محل انفجار روي عرشه ايستاده بودند، تعادل خود را از دست دادند. صداي انفجار، در عرشه ناو شكن "يو.اس.اس.كيد" (يكي از رزم ناوهاي همراه كاروان) در حدود يك كيلومتري پشت نفت‌كش قرارداشت، شنيده شد. پس از انفجار، ديده‌بانان بيشتري در ناوشكن‌هاي امريكايي به كار گرفته شدند كه برخي از آنان، براي حمله به هر شي مشكوكي در آب، آماده بودند.» اين گزارش مي‌افزايد: «پيش از انفجار امروز، ملوانان نيروي دريايي امريكا در بالاترين سطح آمادگي قرار داشتند، زيرا كاروان از نزديكي جزيره فارسي مي‌گذشت.» اين خبرگزاري همچنين در مورد عوامل مين‌گذار گزارش داد: «راديو بي.بي.سي، مين‌هاي كار گذاشته شده در خليج‌فارس را كه با نفت‌كش "بريجتون" برخورد كردند، به نيروهاي ايران نسبت مي‌دهد و به نقل از منابع كشتي‌راني در خليج‌فارس مي‌گويد: «قايق‌هاي كوچك ايراني كمي پس از انفجار، در منطقه مشاهده شده‌اند اما هيچ دليلي وجود ندارد كه نشان بدهد آنها در حال مينگذاري بوده‌اند.»[۴] خبرگزاري جمهوري اسلامي نيز به نقل از بي.بي.سي. گزارش داد: «پيش از آن كه نفت‌كش "بريجتون" با مين اصابت كند، كاروان متشكل از اين نفت‌كش و ناوشكن‌هاي امريكايي، به‌علت آگاهي از خطرناك بودن آبهاي خليج‌فارس و نزديكي آن به منطقه‌اي كه ايران براي كشتي‌راني ممنوع اعلام كرده است، در حال آماده‌باش جنگي بودند. شدت انفجار به‌حدي بود كه خبرنگاران و ملواناني كه در نزديكي نفت‌كش "بريجتون" روي عرشه ناوشكن امريكايي ايستاده بودند، تقريبا به دريا پرتاب شدند. پس از انفجار كاروان نفت‌كش و ناوشكن‌هاي نيروي دريايي امريكا، مدتي از سرعت حركت خود كاستند، اما مجدداً با سرعت اوليه حركت كردند. ولي بدون شك اين كاروان با تاخير زيادي به كويت خواهد رسيد. منابع كشتي‌راني معتقدند كه مين منفجرشده احتمالا حدود 270كيلوگرم وزن داشته و در مسير حركت نفت‌كش‌ها كار گذاشته شده است. نظر عموم بر آن است كه نيروهاي ايراني كه در نزديكي محل انفجار مستقر هستند، مسئول كار گذاردن اين مين بوده‌اند. به سبب عمق زيادي كه براي حركت كشتي‌هاي عظيم ضروري است، اين كاروان نمي‌توانست مسير ديگري را براي حركت انتخاب كند. كارشناسان امور كشتي‌راني همواره گفته‌اند كه اصابت با مين، بزرگ‌ترين خطري است كه نيروي دريايي امريكا را در آبهاي خليج‌فارس تهديد مي‌كند، زيرا عمليات مين‌يابي بسيار دشوار و طرح‌ريزي براي واكنش نظامي‌با آن، تقريبا غيرممكن است. اين اولين‌بار است كه در آبهاي سواحل كويت، يك نفت‌كش با مين برخوردمي‌كند. اين بخش از آبهاي خليج‌فارس خارج از منطقه‌اي است كه مين‌هاي آن را در اوائل هفته جاري امريكا، كويت و عربستان سعودي برچيدند.»[۵] خبرگزاري آسوشيتدپرس و رويتر نيز در گزارش‌هايي اعلام كردند كه اين مين را نيروهاي ايراني كار گذاشته بودند. آسوشيتدپرس به نقل ازكارشناسان نجات دريايي بحرين نوشت: «ميني كه به سوپر نفت‌كش "بريجتون" اصابت كرد، ممكن است تنها دو ساعت قبل از انفجار در آب رها شده باشد دو مين ديگر به وسيله كشتي‌هاي عبوري در آبهاي جنوبي خليج‌فارس يعني درست در محلي كه "بريجتون" قبلا در آنجا بود، ديده شده است.» همچنين يك كارشناس دريايي ديگر گفت: «اين احتمال وجود دارد كه ايراني‌ها بااستفاده از قايق ماهيگيري يا بلم، دو ساعت قبل ازعبور كاروان، با استفاده از لنگر، مين‌ها را رها كرده باشند.»[۶] همچنين خبرگزاري رويتر به نقل از منابع ديپلماتيك گزارش داد: «احتمال دارد مين‌ها توسط كشتي‌هاي بازرگاني يا قايق‌هاي پاسداران انقلابي ايران، كه گمان مي‌رود نسبت به نيروي دريايي منظم ايران از استقلال بيشتري برخوردار هستند، كار گذاشته شده باشند.»[۷]
گزارش- 50
"فرانك كارلوچي" مشاور امنيت ملي امريكا، امروز صبح زود ريگان را از خواب بيدار كرد تا خبر برخورد مين به نفت‌كش كويتي "بريجتون" را به آگاهي او برساند.[۸] خبرگزاري آسوشيتدپرس در گزارشي از واشنگتن به نقل از سخن‌گوي كاخ‌سفيد نوشت: «پرزيدنت ريگان را بلافاصله پس از رسيدن خبر انفجار، از خواب بيدار كردند تا "كارلوچي" مشاور امنيت ملي، وي را از اين حادثه آگاه سازد.»[۹] در حالي‌كه اين حادثه اعتبار عمليات حفاظت از نفت‌كش‌هاي كويتي را زير سوال برد و ناتواني امريكا را در اين عمليات به نمايش گذاشت، دولت امريكا قصد دارد اين حادثه را كم اهميت نشان دهد. "مارلين فيتز واتر" سخن‌گوي كاخ‌سفيد در مورد عاملان اين حادثه و موضع امريكا در اين مورد گفت: «در حال حاضر انتقام‌گيري از ايران به خاطر اين مينگذاري، مورد نظر نيست، اما حفاظت از نفت‌كش‌ها بخشي از اقدام درازمدت ايالات متحده است كه ادامه خواهد داشت.[۱۰] وي در مورد عامل اين حادثه گفت: «ما در حال حاضر نمي‌دانيم چه كسي مسئول اين حادثه است. كارگذاشتن يك مين چيزي است كه مشخص كردن عامل آن بسيار مشكل است و در حال حاضر اقدام تلافي‌جويانه از سوي امريكا تحت بررسي نيست.»[۱۱] همچنين سفير امريكا در كويت (كوئينتون) در پاسخ به اين سوال كه مسئول كارگذاري ميني كه به نفت‌كش "بريجتون" آسيب رساند، چه كسي است؟ گفت: «هنوز خيلي زود است كه در مورد عاملان اين حادثه به گمانه‌زني بپردازيم.[۱۲] ولي به احتمال قوي ايران مسئول انفجار امروز است. من تصور مي‌كنم اين اقدام به احتمال قوي توسط دولت ايران يا يكي از عوامل آن صورت گرفته است.»[۱۳] وي سپس در مورد تداوم برنامه حفاظت از نفت‌كش‌هاي كويتي پس از اين انفجار، گفت: «با وجود حادثه برخورد نفت‌كش " بريجتون" با مين در مركز خليج‌فارس، طرح امريكا براي حفاظت از نفت‌كش‌هاي كويتي براساس برنامه پيش‌بيني شده، ادامه خواهد يافت. علتي نمي‌بينيم كه اين حادثه به لغو برنامه‌هاي ما براي حفاظت از نفت‌كش‌هايي كه پرچم امريكا برفراز آنها برافراشته شده است، بينجامد.»[۱۴] در پي برخورد مين با نفت‌كش تحت حفاظت ناوگان امريكا در خليج‌فارس، برنامه‌هاي ريگان در داخل ايالات متحده با مخالفت‌هاي جديدي روبه‌رو شد. گروهي از رزمناوهاي امريكايي ضمن درخواست محدوديت شش ماهه براي حفاظت از نفت‌كش‌هاي كويتي، اعلام كردند: «افزايش حمله با مين عليه نفت‌كش‌هاي كويتي تحت حفاظت امريكا در خليج‌فارس، حتمي است. سناتور"ديل بامپرز" نيز گفت: «تجديد اين حملات همچون طلوع خورشيد قابل پيش‌بيني است و ميني كه به نفت‌كش "بريجتون"خسارت زده، احتمالاً توسط ايران كار گذاشته شده است، ولي هيچ راهي براي اطمينان از اين كار وجود ندارد و امريكا نبايد تلافي كند.»[۱۵] سناتور "بروك آدامز" نيز هشدارداد: «تصميم كاخ‌سفيد براي حفاظت از نفت‌كش‌هاي كويتي، خطرناك‌ترين تصميم سياست خارجي امريكا پس از اعزام نخستين تفنگ‌داران دريايي خود به ويتنام در سال 1965ميلادي، بوده است.» رييس اكثريت سناي امريكا "رابرت برد" هم افزود: «ما وقوع چنين حوادثي را پيش‌بيني كرده بوديم و اين يكي از خطرات طرح غيرمديرانه دولت ريگان است كه خوش‌بختانه تلفات جاني نداشت.»[۱۶] ناخدا "ديويد يانكرز" فرمانده ناوگان امريكايي كه مسئول حفاظت از نفت‌كش‌هاي كويتي در خليج‌فارس است، در اين مورد گفت: «اين ناوگان قادر نيست در برابر مين از خود دفاع كند. ناوگان امريكايي در خليج‌فارس شامل كشتي‌هاي مين جمع‌كن نيست، هيچ يك از هلي‌كوپترهاي مين‌ياب امريكايي نيز در خليج‌فارس حضور ندارند. پيش از حركت كاروان نفت‌كش‌هاي كويتي تحت حفاظت امريكايي‌ها در خليج‌فارس به مقصد كويت، مردان قورباغه‌اي امريكايي و كويتي اقدام به جست‌وجوي مين در منطقه نزديك بندر نفتي الاحمدي كويت كرده بودند، اما جست‌وجويي در منطقه اطراف جزيره فارسي انجام نشده‌بود.»[۱۷]
گزارش- 51
در پي انتشار خبر برخورد نفت‌كش كويتي " بريجتون" با يك مين دريايي در خليج‌فارس، قيمت نفت‌خام در معاملات نقدي ناگهان 10 تا 12 سنت در هر بشكه افزايش يافت و در اين ميان، معامله‌گران نفتي سعي كردند نفت برنت درياي شمال را براي بارگيري در ماه سپتامبر (شهريور ماه1366)، بيست دلار و شصت سنت بفروشند، اما پس از آن‌كه دريافتند نفت‌كش مزبور قادر به حركت است و كسي در اين حادثه مجروح نشده، حالت متشنج بازار رفع شد. از ديگر سو، قيمت طلا در هر اونس دو دلار افزايش يافت.[۱۸]
گزارش- 52
مسئولان جمهوري اسلامي ايران در نخستين واكنش به خبر برخورد نفت‌كش "بريجتون" با مين در خليج‌فارس، مسئوليت اين حادثه را برعهده نگرفتند و آن را تير غيبي عنوان كردند كه بر پيكر نيروهاي امريكايي در خليج‌فارس وارد آمده‌است. هنگامي كه "حجت‌الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني" امام جمعه موقت تهران، مواضع جمهوري اسلامي در خليج‌فارس و سياست مقابله به مثل را تشريح مي‌كرد، خبر برخورد نفت‌كش "بريجتون" با مين اعلام شد كه با ابراز احساسات و تكبير نمازگزاران روبه‌رو گرديد. سخن‌گوي شوراي عالي دفاع در مورد عاملان مينگذاري گفت: «واقعاً اينها از همان ملائكه‌هاي خداوند هستند كه نازل مي‌شوند و كار خود را به موقع انجام مي‌دهند. اين كار يك معجزه است و ما هيچ نامي غير از معجزه نمي توانيم بر آن بگذاريم.» آقاي هاشمي در ادامه با بيان اين سياست كه يا همه ما از خليج‌فارس استفاده مي‌كنيم يا هيچ‌كس افزود: «اگر كشتي ما مورد حمله قرارگرفت، به كشتي‌هاي شركاي عراق نيز حمله خواهد شد. البته ما نمي‌گوئيم كه مي‌زنيم، ما مسئوليت هيچ حمله‌اي را به عهده نمي‌گيريم تير غيب است و هستند كساني‌كه بزنند.» وي در مورد سياست جديد ايران و علت اتخاذ چنين سياستي گفت: «ما به خاطر گستاخي كويت و به خاطر گستاخي امريكا يك تصميم جديدي گرفتيم كه سياست جديد مقابله به مثل است و تا به حال اجرا نمي‌شد، ولي اين‌بار تصميم جنگي جمهوري اسلامي اين است كه اگر به مراكز و تاسيسات ما حمله‌كنيد، تاسيسات و مراكز شركاي عراق مورد حمله قرار ميگيرد. اين هديه‌اي است كه امريكا به كشورهاي جنوب خليج‌فارس داد اين جزاي گستاخي يك ابرقدرت است كه با پررويي ادعا مي‌كند در جنگ بي‌طرف است، ولي از متجاوز حمايت مي‌كند.» رييس مجلس با بيان اين نكته كه در سياست مقابله به مثل، ميان كشورها تفاوتي قائل نيستيم، افزود: «وقتي كه بنا باشد درگير شويم، براي ما امريكا، انگليس، فرانسه، كويت، عراق و اينها فرقي نمي‌كند، هركس كه شريك عراق باشد و ما حق مقابله به مثل داشته باشيم، آن شريك را مي‌زنيم، هركس كه مي‌خواهد باشد.» وي سپس با اشاره به اين‌كه هدف امريكا، نه تامين امنيت در خليج‌فارس بلكه جلوگيري از اجراي سياست مقابله به مثل ايران است، [۱۹] گفت: «اين كشتي‌هاي امريكايي (ناوشكن‌ها) امنيت را هم تضمين نمي‌كنند، بلكه امنيت با دستور ارباب و رعيتي كه شما به عراق داديد تضمين شد. ما اطلاع موثق داريم كه شما نماينده عراق را خواستيد و به او گفتيد اگر شرارت بشود در حالي‌كه كشتي‌ها آن‌جاست و ايران را تحريك بكنيد، ممكن است راه تركيه بسته شود، ممكن است بندر عقبه بسته شود، ممكن است بنادر كويت بسته شود و ممكن است اطلاعات ماهواره‌ها و آواكس‌ها به شما داده نشود و ممكن است پول اعراب به شما نرسد. خوب شما مي‌‌توانستيد اين حرف را بدون اين ماجراجويي و نمايش‌ها بزنيد، اين چه اقدام ابلهانه‌اي است كه سياست‌مداران امريكايي انجام مي‌دهند!»[۲۰] "حجت‌الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني" در تشريح مواضع ايران در مورد قطع‌نامه 598، با بيان بي‌اعتبار شدن شوراي امنيت، نقض قطع‌نامه با دخالت نيروهاي غربي در خليج‌فارس و مشخص نشدن متجاوز از طرف سازمان ملل، به نفوذپذيري شوراي امنيت اشاره كرد و گفت: «مصادف شدن روز تصويب قطع‌نامه 598 در شوراي امنيت با شروع پرچم‌گذاري بر روي كشتي‌هاي كويتي، يك توطئه هماهنگ را نشان مي‌دهد. شما آبروي شوراي امنيت را هم برديد. حتي روزنامه "ليبراسيون" نيز كه در دشمني با ايران سابقه دارد، از اين تصميم شما در شوراي امنيت ابراز تعجب كرد و نوشت: «"آيا شوراي امنيت نمي‌داند متجاوز كيست؟" اين شورا نتوانسته است تصميم درستي بگيرد و قاطع قضاوت بكند. آيا شما عدالت را رعايت كرده‌ايد و انصاف به خرج داده‌ايد كه ما راي شما را بپذيريم» وي با اشاره به نصب پرچم و حفاظت از كشتي‌هاي كويتي، گفت: «شما نمي‌توانيد در منطقه به اين طريق امنيت ايجاد كنيد. اگر شما به عراق بگوييد كشتي‌ها را نزند، عراق نمي‌تواند بزند. بنابراين شما دروغ مي‌گوييد، آرامش و امنيت نمي‌خواهيد.[۲۱] راه روشن جلو پاي شماست و آن اين است كه متجاوز را معرفي نماييد و اعلام كنيد و بگويد كه اين، جنايت كرده است. او هفت سال منطقه را به خطر انداخته است. يك دادگاه تشكيل بدهيد و او را محاكمه كنيد.»[۲۲] خبرگزاري فرانسه در گزارشي از مواضع ايران در برابر تحولات خليج‌فارس‌ـ از "آقاي هاشمي رفسنجاني" گزارش داد: «رييس مجلس ايران با لحني خشك بي تفاوتي تهران را در برابر تهديدات تلافي‌جويانه نيروي هوايي و دريايي امريكا چنين ابراز داشت: "وقت فداكاري فرا رسيده است."»[۲۳] "آيت الله خامنه‌اي" رييس جمهور و رييس شوراي عالي دفاع، با ابراز تاسف از نفوذپذيري شوراي امنيت سازمان ملل متحد از قدرت‌هاي استكباري جهان، قطع‌نامه 598 را يك‌طرفه، غيرعادي و به سود عراق خواند و افزود: «امروز كه براي رفع تجاوز كوشش مي‌كنيم، امريكا و ديگر پشتيبانان رژيم بعثي عراق، احساس خطر كرده و مي‌خواهند حركت ما را خنثي كنند، لكن ما زير بار نخواهيم رفت و قطع‌نامه‌اي كه به سود عراق و يك جانبه باشد، مورد قبول ما نخواهد بود»[۲۴] نخست وزير (آقاي ميرحسين موسوي) نيز در اين مورد گفت: «تاهنگامي كه متجاوز به صورت رسمي معرفي نشده و راهي براي مجازات متجاوز پيشنهاد نشود، اين‌قطع‌نامه‌ها نمي‌توانند به خاتمه جنگ كمك كنند. گريز از معرفي متجاوز، تاكيد بر تجاوز و تخطي از منشور سازمان ملل است.»[۲۵] "مهندس ميرحسين موسوي" نخست وزير در مورد برخورد نفت‌كش تحت حفاظت امريكا با مين، گفت: «اين بار نيز برنامه‌هاي امريكا با تير غيبي خنثي شد و ثابت گرديد كه علي‌رغم لشكركشي عظيم و بي‌سابقه امريكا به خليج‌فارس براي حفظ كشتي‌هاي كويتي، آنها چقدر آسيب‌پذير هستند.» وي افزود: «اين كشتي كويت نيست كه در خليج‌فارس به مين برخورد كرده است، بلكه حيثيت امريكا است كه در معرض انفجار مين قرار گرفته است. اين اتفاق براي حيثيت ديپلماتيك ـ نظامي امريكا جبران ناپذير است.»[۲۶]
گزارش- 53
ماگارت تاچر نخست وزير انگلستان ضمن دعوت از امريكا به خويشتن‌داري همانند مقامات اين كشور (امريكا) برخورد نفت‌كش "بريجتون" با مين را يك امر عادي جلوه داد. وي در گفت‌وگو با تلويزيون "بي.بي.سي" با بيان استراتژي (خط مشي ) غرب در خليج‌فارس، از امريكا خواست تا در برخورد با مسائل، به آرامي از خود واكنش نشان دهد. وي افزود: «استراتژي امريكا و غرب در منطقه خليج[فارس]، اين است كه از شدت تنش‌هاي موجود بكاهند و آزادي كشتي‌راني را تامين كنند. وجود يك مين در اين منطقه، يك امر جدي است و ما فكر مي‌كرديم همه مين‌ها جمع‌آوري شده‌اند، اما همان‌طور كه مي‌دانيد اطمينان يافتن از نبود هرگونه مين، بسيار مشكل است.» نخست‌وزير انگليس سپس گفت: «من فكر مي كنم اين مين در منطقه‌اي بود كه ما انتظار نداشتيم. گاهي مين‌ها در جاهايي كه كار گذاشته شده‌اند، باقي نمي‌مانند و حركت مي‌كنند.»[۲۷] راديو"بي.بي.سي." به نقل از نخست‌وزير انگلستان گفت: «امريكا بايد با آرامش از خود واكنش نشان دهد. مهم اين است كه ما در خليج[فارس] متوجه اين امر باشيم كه از كشتي‌ها حراست مي‌كنيم و ناگهان واكنش نشان ندهيم.»[۲۸]
گزارش- 54
با تصويب قطع‌نامه 598شوراي امنيت و تحركات جديد بين‌المللي براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق، دكتر ولايتي وزير امورخارجه ايران، براي تبيين مواضع جمهوري اسلامي در مورد جنگ ايران و عراق و شرايط پايان آن، به تعدادي از كشورهاي اروپايي سفر كرد و با مقامات اين كشورها و نمايندگان سازمان ملل در اروپا، به گفت‌وگو پرداخت. دكتر ولايتي پس از مذاكره با مقامات آلماني در بن و مصاحبه مطبوعاتي در آن كشور براي ديدار با مقامات سازمان ملل صبح امروز وارد ژنو شد و با "سوماروگا" رييس كميته صليب سرخ جهاني، ديدار و گفت‌وگو كرد. آقاي "سوماروگا" ديروز در ديدار با "دكترولايتي" در ژنو در مورد به‌كارگيري سلاح‌هاي شيميايي گفت: «كميته صليب سرخ جهاني، كاربرد سلاح‌هاي شيميايي را در هر شرايطي به‌شدت محكوم مي‌كند و آماده است براي ياري به مجروحان، اقدام نمايد.» وي افزود كه صليب سرخ جهاني به تلاش‌هاي خود در عراق براي بهبود وضعيت اسيران ايراني ادامه خواهد داد.[۲۹] خبرگزاري جمهوري اسلامي در گزارشي از ملاقات‌هاي آقاي ولايتي در اروپا اعلام كرد كه دبيركل سازمان ملل در هفته جاري خواستار ملاقات با آقاي ولايتي در اروپا شده‌است. اين خبرگزاري افزود: «ريگان و تاچر در پي ديدار خود در واشنگتن، از "دكوئيار" خواستند كه ماموريت صلح بين ايران و عراق را بپذيرد.»[۳۰] خبرگزاري فرانسه نيز به نقل از منابع رسمي ژاپن، از توكيو گزارش داد: «"تاداش كوداناري" وزير خارجه ژاپن در كنفرانس سازمان ملل با ولايتي ملاقات خواهد كرد. وي از ايران خواهد خواست كه به قطع‌نامه شوراي امنيت سازمان ملل كه روز سه‌شنبه در مورد جنگ خليج‌فارس به تصويب رسيد و در آن يك آتش‌بس فوري درخواست شده‌است، پاسخ مثبت دهد.[۳۱] تحليل‌گران رسانه‌هاي خبري غرب از تحرك ديپلماتيك ايران به عنوان يك تهاجم ديپلماتيك نام بردند و مواضع ايران را در قبال قطع‌نامه جديد شوراي امنيت، محافظه‌كارانه دانستند و آن را تغييري در مواضع قبلي ايران تلقي كردند. روزنامه اقتصادي "تايمز مالي" در اين مورد نوشته است: «ايران اعلام كرده‌است اگر فرانسه فروش اسلحه به عراق را متوقف سازد و امريكا از افزايش نيروهاي خود در منطقه خودداري كند، آماده است با سازمان ملل براي پايان دادن به جنگ، همكاري نمايد.» اين روزنامه مي‌افزايد: «بيانيه وزير امور خارجه ايران و اظهارات وي در يك مصاحبه مطبوعاتي در پايتخت آلمان غربي، حاكي از ملايمت قابل‌توجه مواضع ايران در مورد جنگ و شدت تهاجم ديپلماتيك اين كشور براي مقابله با انزواي جهاني فزاينده مي‌باشد.»[۳۲] [ر.ك.به: 1/5/1366 ـ 34] خبرنگار روزنامه "تايمز" نيز در تفسيري نوشته‌است: «ايران سرانجام ظاهراً نقش ميانجي‌گري سازمان ملل براي پايان دادن به جنگ خليج‌فارس را قبول كرده و علاقه تازه‌اي براي مذاكره با سازمان ملل ـ هرچند نه براساس قطع‌نامه شوراي امنيت ـ نشان داده است.» وي‌افزود: «در نامه علي‌اكبر ولايتي وزير امورخارجه ايران، هيچ اشاره‌اي به صدام حسين و بركناري وي نشده‌است، در حالي‌كه آيت‌الله خميني بركناري صدام حسين را شرط اصلي پايان جنگ قرار داده بود.»[۳۳]
گزارش- 55
براي نخستين‌بار پس از هفت سال تجاوز آشكار عراق به قلمرو جمهوري اسلامي ايران و سكوت مجامع‌جهاني كشورهاي غربي، وزير خارجه آلمان (ديتريش گنشر) عراق را آغازگر جنگ خواند و افزود: «عراق آغازگر جنگ بوده و در آن از بمب‌هاي شيميايي استفاده كرده است. بنابراين كاملا منطقي و مسلم است كه آلمان نبايد از هيچ كاري فروگذاري كند تا اين دو ملت با فرهنگ قديمي، از شر اين جنگ رهايي يابند.»[۳۴] وي در مورد گفت‌گوهايش با دكتر ولايتي و تلاش‌هاي دبيركل سازمان ملل متحد براي برقراري آتش‌بس، گفت: «در مذاكرات با دكتر ولايتي اين‌گونه برداشت كردم كه قطع‌نامه شوراي امنيت روي ايران بي‌تاثير نبوده است و صلح بين دو كشور، به صبر و فراغت عمل، بيشتري از سوي كشورهاي خارجي نياز دارد. اينك زمان آن رسيده است كه دبيركل سازمان ملل وارد عمل شود و با هر دو طرف مذاكره كند و موانع را از سر راه بردارد.»[۳۵] "يورگن شروبوگ" سخن‌گوي وزارت خارجه آلمان غربي نيز در مورد مذاكرات دكتر ولايتي با گنشر گفت: «وزير خارجه ايران از قطع‌نامه 598 در مورد جنگ حمايت كرده است.» وي اين قطع‌نامه را يك گام مهم به جلو، توصيف كرد و افزود: «وزارت امورخارجه آلمان غربي موكداً خواستار آن است كه به دبيركل سازمان ملل فرصت داده شود وظيفه خود را در اجراي اين قطع‌نامه انجام دهد.» اين سخن‌گو سپس با اشاره به مذاكرات وزيران خارجه ايران و آلمان در مورد گروگان‌هاي آلماني، گفت: «ولايتي در ديدار با گنشر قول داده است كه ايران در آزادسازي دو گروگان آلماني كه در ژانويه گذشته در بيروت ربوده شده‌اند، همكاري نمايد. گنشر همچنين خواستار خاتمه بن‌بست در ماجراي سفارت‌خانه‌هاي ايران و فرانسه در دو كشور شد.»[۳۶]
گزارش- 56
"ژان برنارد ريمون"، وزير خارجه فرانسه، توافق شفاهي دو كشور ايران و فرانسه را در مورد انتخاب كشورهاي حافظ منافع طرفين، اعلام كرد. به دنبال احضار "وحيد گرجي" ديپلمات سفارت ايران در پاريس به دادگاه، به اتهام دست داشتن در يك رشته بمب‌گذاري‌ها در پاريس و محاصره سفارت ايران در پاريس و سفارت فرانسه در تهران، سطح روابط دو كشور شديدا كاهش يافت و طرفين در پي تعيين كشور حافظ منافع در پايتخت‌هاي يكديگر برآمدند.[ر.ك.به: گزارش15 ـ 30/4/ 1366] وزير خارجه فرانسه در اين مورد گفت: «پاكستان حافظ منافع ايران در فرانسه خواهد بود. اين در حالي است كه ايتاليا نيز حفاظت از منافع فرانسه را در ايران برعهده ميگيرد.» همچنين‌افزود: «مذاكرات دو كشور ادامه دارد و من مي‌توانم بگويم كه به پيش‌رفت‌هايي دست يافته‌ايم.»[۳۷] تحليل‌گران مراكز خبري و مطبوعاتي در بررسي عوامل تيرگي روابط ديپلماتيك دو كشور، با اشاره به احضار مترجم سفارت ايران به دادگاه و حمله قايق‌هاي تندرو ايراني به يك فروند كشتي فرانسوي، [۳۸] و از بدبيني شخص "ميتران" رييس جمهور فرانسه به ايران نيز ياد كرده‌اند. "روزنامه ليبراسيون" با اشاره به اظهارات ميتران در تاريخ 23/4/1366، نوشته است: «اظهار علني ميتران مبني‌بر اين‌كه، گرجي بايد در دادگستري توسط قاضي بازپرس مورد بازجويي قرار گيرد، هر سازش و راه‌حل پنهاني و مبهم را عملاً ناممكن كرده است. بدگماني ميتران به ايران كه از نظر وي با فرانسه خصومتي واقعي دارد، در اتخاذ اين روش انعطاف‌ناپذير، بي‌تاثير نيست. ميتران در همين حال مي‌داند كه با اين روش، بيش از پيش مورد تاييد و محبوبيت افكار عمومي است. يكي از تناقضات اين ماجرا اين است كه همزمان با پرسش‌هاي فزاينده برخي از مسئولان ديپلماتيك مبني بر اين‌كه "آيا گرجي ارزش به‌وجود آوردن چنين بحراني را داشت، مسائل مربوط به بهبود روابط دو كشور به تبديل اين موضوع به يك بحران عمده كمك مي‌كند، بحراني كه ممكن است تا زمان انتخابات رياست جمهوري ادامه داشته باشد.»[۳۹]
گزارش- 57
دشمن شب گذشته حمله محدودي را براي تصرف ارتفاعات ميمك آغاز كرد. گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران حاكي است كه دشمن در اين حمله، از لشكر 22 پياده، تيپ 30 زرهي و حداقل 24 گردان پياده و تانك و 13گردان توپخانه استفاده كرده‌است.[۴۰] حمله دشمن در ساعت 10:22 با اجراي آتش‌تهيه سنگين از دو سمت، يكي "دشت هلاله" و ديگري "ناف ميمك" آغاز شد.[۴۱] نيروهاي دشمن همزمان با حمله به ارتفاع اصلي ميمك، ارتفاعات "سلمان كشته"، "سانواپا" و "كهنه‌ريگ" منطقه سومار را نيز مورد هجوم قرار دادند كه نيروهاي خودي موفق شدند اين هجوم را در"سانواپا"، "كهنه‌ريگ" و ميمك با وارد كردن تلفات و ضايعاتي به دشمن، دفع كنند ولي در غرب تپه 402 درگيري همچنان ادامه دارد.[۴۲] دشمن در اين حمله كه از پشتيباني نيروي هوايي و هوانيروز برخوردار بود، [۴۳] يك فروند از هواپيماهاي جنگي خود را از دست داد. خلبان اين جنگنده عراقي ـ كه با آتش پدافند هوايي سرنگون شده بود ـ با چتر به بيرون پريد و در خاك عراق فرودآمد.[۴۴]
گزارش- 58
نيروهاي حزب دمكرات به دو روستا در منطقه "سلماس" حمله كردند. در ساعت 23:00 امروز، افراد اين حزب با حمله به پايگاه ژاندارمري و هسته مقاومت در روستاي "قلعه‌رش بالا"، اسلحه‌هاي توزيع شده در بين مردم را به غنيمت گرفتند. اين عده در روستاي "قعريك" نيز 15 تن را خلع‌سلاح و منطقه را نيز مينگذاري كردند كه در نتيجه يك دستگاه خودرو تويوتاي سپاه با مين برخورد كرد و سه تن زخمي شدند.[۴۵]
گزارش- 59
قرارگاه رمضان، (مركز جنگ‌هاي نامنظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامي)، از داخل عراق گزارش داد كه امروز در جنوب استان اربيل نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق پس از كمين در مسير دشمن و كشتن يك تن از آنها، نيروهاي عراقي مستقر در "روستاي كاشته" را مورد حمله قرار داد. به گزارش رسيده از داخل عراق، در اين حمله، مهاجمان دولتي با 15تن كشته و يك تن اسير، عقب‌نشيني كردند.در ميان كشته‌شدگان، "عبدالله ديوزي" مسئول اطلاعات "شهر گوئير" به چشم مي‌خورد. همچنين پيش‌مرگان كرد عراق يك پايگاه دشمن را در محور "شقلاوه" به "حرير" مورد حمله قرار دادند كه در اين حمله پنج تن از نيروهاي عراقي كشته شدند و پايگاه دشمن به تصرف مهاجمان درآمد.[۴۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/05/02
- ↑ سند شماره 208834، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، "اگر من بودم مي‌زدم"(1371)، صص39ـ38.
- ↑ پيشين، ص38.
- ↑ پيشين، ص39.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص16ـ از خبرگزاري رويتر.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 127، 3/5/1366، صص19ـ18، راديو بي.بي.سي، 2/5/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص16ـ از خبرگزاري رويتر.
- ↑ روزنامه رسالت، 3/5/1366، ص12، واحد مركزي خبر.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص25، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366ـ از راديو بي‌بي‌سي.
- ↑ سند شماره 208834، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، "اگر من بودم مي‌زدم"(1371)، صص39ـ38.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، صص10ـ5، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366ـ روزنامه تايمز.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص15، واشنگتن ـ خبرگزاري رويتر، 2/5/1366.
- ↑ مأخذ5، ص24، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366ـ راديو امريكا.
- ↑ مأخذ5، ص15، كويت ـ خبرگزاري رويتر، 2/5/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص16، كويت ـ خبرگزاري فرانسه.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 4/5/1366، ص11، خبرگزاري رويتر.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص16ـ از خبرگزاري رويتر.
- ↑ روزنامه رسالت، 4/5/1366، ص12.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص4، تهران ـ واحد مركزي خبرـ خبرگزاري رويتر.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 127، 3/5/1366، صص19ـ18، راديو بي.بي.سي، 2/5/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 3/5/1366، ص10، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص14.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 3/5/1366، ص10، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص17، پاريس ـ خبرگزاري فرانسه، 2/5/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 3/5/1366، ص4 از خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه رسالت، 3/5/1366، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 3/5/1366، ص10، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص16، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ5، ص25، به نقل از راديو بي.بي.سي.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 4/5/1366، ص3.
- ↑ مأخذ5، ص4، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص5، توكيو ـ خبرگزاري فرانسه، 2/5/1366.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص10، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366ـ روزنامه تايمزمالي.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، صص10ـ5، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366ـ روزنامه تايمز.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 3/5/1366، ص16، بن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص61، بن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، صص 36ـ35، بن ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 2/5/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 3/5/1366، ص آخر.
- ↑ مأخذ5، 3/5/1366، ص41، واشنگتن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1366.
- ↑ سند شماره 208834، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، "اگر من بودم مي‌زدم"(1371)، صص39ـ38.
- ↑ سند شماره 02879، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ:
- ↑ سند شماره 028843، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي شماره 119، نزاجاـ معاونت اطلاعات ـ مديريت؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 2/5/ 1366 تا9/5/1366، ص2.
- ↑ سند شماره 028767، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 127، نزاجا، معاونت عمليات و اطلاعات ـ(مديريت ـ اطلاعات)، 2/5/ 1366 الي 3/5/1366، ص4.
- ↑ سند شماره 028843، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي شماره 119، نزاجاـ معاونت عمليات و اطلاعات ـ مديريت روزنامه اطلاعات، 2/5/ 1366تا9/5/1366، ص13.
- ↑ سند شماره 028767 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي شماره 127، نزاجا معاونت عمليات و اطلاعات، 2/5/1366 تا 3/5/1366، ص5.
- ↑ سند شماره 088265 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا، به: «فرماندهي نيروي زميني سپاه، ص1، 6/5/1366.
- ↑ سند شماره 088264 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: روابط عمومي قرارگاه رمضان، 6/5/1366.