1366.07.21

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.07.21
نام‌های دیگر بیست و یک مهر
تاریخ شمسی 1366.07.21
تاریخ میلادی 13 اکتبر 1987
تاریخ قمری 19 صفر 1408




گزارش- 366

امروز طي چند جلسه در قرارگاه شهيد بروجردي (بانه)، طرح مانور عمليات در غرب منطقه ماووت، ميزان آمادگي يگان‌هاي خودي براي عمليات و مشكلات آنها و وضعيت دشمن در اين منطقه بررسي شد. در نخستين جلسه، ابتدا مسئول اطلاعات قرارگاه نجف (حجت‌ علي‌اوسط) در گزارشي از فعاليت‌هاي دشمن در منطقه گفت: «روز اول مهر گروهي از فرماندهان عراقي با يك ماشين بالاي ارتفاع گرده‌رش ديده شدند. روز دوم مهر يك رادار رازيت روي قلة دوم گرده‌رش نصب شد. همچنين بعد از اين بازديد، تردد عراقي‌ها در ارتفاعات گوجار افزايش يافت و ساخت استحكامات و ايجاد موانع در اين ارتفاعات بيش‌تر شد. در حال حاضر دشمن روي گوجار سنگرهاي متعددي دارد و تردد افراد دشمن با قاطر روي اين ارتفاع بعضي از روزها به 50 نفر مي‌رسد. عراقي‌ها همچنين روي قله اصلي قميش يك رادار رازيت دارند و به تازگي جلوِ دو راه‌كار لشكر57 ابوالفضل(ع) در مسير ارتفاع قميش، سنگر زده و مين‌گذاري كرده‌اند.» جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه (رحيم صفوي) در ادامه جلسه ضمن بيان اينكه ارتفاعات قميش و گرده‌رش خيلي بزرگ هستند، بر ضرورت پاك‌سازي گرده‌رش تا انتهاي يال آن تأكيد كرد و گفت: «قلّه بزرگ قميش (قلّه سوم) كليد قميش است، اگر اين قلّه سقوط كند مي‌توان تا انتهاي آن رفت.» وي يادآور شد در بررسي احتمالات، تدبيري انديشيده شود كه درصورتي‌كه قميش سقوط نكند، چگونه مي‌توان گرده‌رش را حفظ كرد. فرمانده قرارگاه نجف (نورعلي شوشتري) در پاسخ به اين موضوع گفت: يالي از گرده‌رش كه هدف تيپ12 قائم(عج) است، قابل پدافند مستقل است. وي افزود: از روي ارتفاعات ژاژيله قلّه‌هاي در تصرف دشمن و سنگرهاي آنها ديده مي‌شود و در حال بررسي هستيم كه آيا مي‌توان از روي ژاژيله با تانك مواضع دشمن را زد. وي اضافه كرد: پيش‌بيني شده است كه با استقرار 2 تانك روي ارتفاع گلان، لشكر11 اميرالمؤمنين(ع) و با استقرار 2 تانك روي ژاژيله، لشكر21 امام رضا(ع) پشتيباني شوند. همچنين 2 تانك تنگه دولبشك و قميش را مي‌زنند. 3 تانك نيز براي سمت چپ لشكر57 ابوالفضل(ع) پيش‌بيني شده تا جلوي فشار دشمن را بگيرند. درباره نحوة پشتيباني از نيروهاي عمل‌كننده روي ارتفاع قميش، رحيم صفوي گفت كه اگر هلي‌كوپترهاي خودمان خوب توجيه شوند و اگر كسي همراهشان آنها را هدايت كند، مي‌توانند نيرو و مهمات ببرند روي يال قميش پياده كنند.[۱] در جلسه دوم كه با حضور فرمانده نيروي زميني سپاه (علي شمخاني)، جانشين وي (رحيم صفوي)، فرمانده قرارگاه رمضان (محمدباقر ذوالقدر) و فرمانده تيپ6 پاسداران (صادق محصولي) برگزار شد، مأموريت تيپ پاسداران و خط حدّ آن در عمليات غرب ماووت بررسي شد. صادق محصولي واگذاري مأموريت به تيپ6 در اين عمليات را ضربه وارد شدن به مأموريت اصلي اين تيپ - كه قرار است در آينده در منطقه كركوك اجرا شود - اعلام كرد و از جمله مشكلات اين تيپ را كمبود لباس، مهمات، ادوات و قبضة ادوات ذكر كرد. فرمانده نيروي زميني در اين جلسه به فرمانده تيپ پاسداران تأكيد كرد كه يك گردان نيروي نامنظم را پشت دشمن بفرستيد و با همكاري طالباني‌ها اجراي عمليات كنيد، مهمات را هم از تداركات بگيريد.[۲] در جلسه سوم علي شمخاني، رحيم صفوي و محمدباقر ذوالقدر به بررسي طرح مانور پرداختند. ابتدا رحيم صفوي گفت: «اگر ارتفاع گوجار را نگيريم دشمن راه‌كارمان را مي‌بندد و اين با استراتژي ما در غرب منافات دارد. در اين مرحله از عمليات اگر بتوانيم حداقل 2 قلّه اصلي گوجار و قميش را تصرف كنيم و قرارگاه قدس ادامه دهد، يك جاده هم بين يال شيخ ‌محمد و يال گوجار بكشيم و از روي گوجار به پشت آن بزنيم، از بين گوجار و قميش مي‌توان عمليات را ادامه داد. بايد با آتش توپخانه تنگه بين گوجار و الاغلو و همين‌طور بين دولبشك و قميش را بپوشانيم.» وي اضافه كرد: «فلش عمليات را روي گوجار بگذاريم و قبل از اينكه به انتهاي گوجار و روي قميش برويم، از گوجار برويم با طالباني‌ها الحاق كنيم. البته بايد يك فرمانده قوي روي شيخ محمد و گوجار بگذاريم.» در ادامه بحث، محمدباقر ذوالقدر گفت: «طالباني‌ها مي‌گويند شب اول براي رفتن روي گوجار مشكل دارند. البته من مي‌دانم كه شب دوم مشكل است بتوانند روي گوجار بروند.» وقتي فرمانده نيروي زميني و جانشين وي تأكيد كردند كه گرفتن گوجار ضروري است، فرمانده قرارگاه رمضان پاسخ داد: «طالباني‌ها گفته‌اند شب اول گلاله را عمل مي‌كنند و شب دوم گوجار را.» علي شمخاني: يال گوجار براي گلاله مشكل ايجاد مي‌كند. رحيم صفوي: دشمن تحمل سقوط قميش و گوجار را ندارد. دشت باساوا محل بمباران و حمله شيميايي است. قميش هم محل هلي‌برن و حمله هلي‌كوپترهاست. وي اضافه كرد: طالباني‌ها بيايند به جاي الاغلو، گوجار را تصرف كنند و سه روز آن را حفظ كنند. قول مي‌دهيم بعد از سه روز به آنها برسيم. محمدباقر ذوالقدر: براي 24 ساعت مي‌توانند ولي سه روز نمي‌توانند.[۳] در ادامة همين جلسه، فرمانده توپخانه نيروي زميني سپاه (يعقوب زهطي) و فرمانده توپخانه قرارگاه نجف (يزداني) به جمع فرماندهان پيوستند. يزداني گزارشي از وضعيت توپخانه موجود و آنچه براي عمليات پيش‌بيني شده و همچنين ميزان مهمات و اجراي آتش ارائه كرد. وي مجموع انواع توپ‌هاي موجود در منطقه كه قابليت اجراي آتش را دارند، 128 قبضه اعلام كرد. پس از آن جانشين فرمانده نيروي زميني، به فرماندهان توپخانه در امر اجراي مأموريت خود، نكاتي را يادآور شد: «مواضعي را انتخاب كنيد كه قابل بمباران نباشد. آمادگي پدافند شيميايي داشته باشيد. مسئولين ذي‌ربط را توجيه كنيد. علاوه بر 2 تيم قبلي، ديده‌بان نفوذي به منطقه اعزام كنيد. پيش‌بيني آتش براي محورهايي كه احتمال فشار عراق هست، از جمله: گامو، شيار دولبشك، الاغلو، مقابل استقرار نيروهاي طالباني، قميش و گوجار. پيش‌بيني گلولـه زماني براي دفاع از حملات هلي‌كوپترها و ... . پيش‌بيني گلولـه منور براي روشن كردن منطقه در شب عمليات. كنترل انتقال توپخانة يگان‌هاي قرارگاه قدس به منطقه عملياتي. پيش‌بيني انتقال مهمات مورد نياز در صورت تغييرات جوّي.»[۴]

گزارش- 367

در پي جلساتي كه از اوايل مهرماه براي طراحي عمليات در منطقه جنوب برگزار گرديد و پيرو ابلاغيه فرماندهي كل سپاه در تاريخ 8/7/1366 مبني بر واگذاري مأموريت اجراي عمليات در منطقه عمومي شلمچه به نيروي زميني سپاه [ر.ك.به روزشمار 8/7/1366]، پس از جلسات متعددي كه با حضور فرماندهان نيروي زميني سپاه و قرارگاه‌هاي تابع براي بررسي راه‌كارها و طرح‌ريزي عمليات در اين منطقه برگزار شد، فرماندهي قرارگاه كربلا (قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب) امروز دستورالعمل شماره1 خود را براي اجراي عمليات در منطقه شلمچه صادر كرد. در اين دستورالعمل، مأموريت نيروي زميني سپاه چنين مشخص شده است: «نيروي زميني سپاه ضمن پدافند از مناطق محوله، در ساعت(س) روز(ر) تحت پوشش تاريكي توأم با غافل‌گيري تك نموده و ضمن گرفتن سرپل از كانال ماهيگيري، تك خود را به منظور تصرف قسمت‌هايي از غرب كانال زوجي و انهدام نيروهاي مستقر در شرق كانال زوجي و تصرف كامل اين منطقه و جزيره صالحيه به‌طرف رودخانه شط‌العرب و در محور جادة شلمچه - تنومه ادامه خواهد داد و در پشت خط سبز پدافند مي‌نمايد.» در بند مانور اين دستورالعمل آمده است: «نيروي زميني سپاه با 9 يگان در خط به ترتيب: لشكر19 فجر، لشكر31 عاشورا، لشكر17 علي‌ابن‌ابي‌طالب(ع)، لشكر25 كربلا، لشكر41 ثارالله، لشكر33 المهدي، انصارالمهدي، لشكر8 نجف اشرف، لشكر14 امام حسين(ع) و يگان‌هاي دنبال و پشتيبان تك نموده، ضمن عبور از كانال ماهيگيري، اهداف خود را در غرب و شرق كانال زوجي و جزيره صالحيه تصرف و تأمين و پشت خط سبز پدافند مي‌نمايد.» همچنين در بند آتش آمده است: «آتش تهيه به مدت 30 دقيقه طرح‌ريزي و بنا به دستور اجرا خواهد شد. تقدم آتش ابتدا با لشكر‌هاي 41 ثارالله، 25 كربلا و 33 المهدي و در تقدم دوم با ساير يگان‌ها مي‌باشد.» در اين دستورالعمل فرضياتي به شرح زير براي اجراي عمليات در نظر گرفته شده است: 1) دشمن قبل از عمليات، تك عمده‌اي نخواهد كرد. 2) قبل از تك، دشمن از ش.م.ر در سطح گسترده استفاده نخواهد كرد. 3) هم‌زمان با اين عمليات قرارگاه‌هاي ديگر در اين منطقه و ساير مناطق وارد عمل خواهند شد. 4) فرضيات فوق با در نظر گرفتن شرايط حفاظت در نظر گرفته مي‌شود. عمليات با شركت 9 يگان از نيروهاي سپاه انجام مي‌شود.[۵]

گزارش- 368

در پاسخ به حملات روز گذشته عراق به مراكز صنعتي - كارگري و يك مدرسه در استان لرستان، ساعت 8:22 صبح امروز يك موشك زمين به زمين به سمت وزارت دفاع رژيم عراق واقع در مركز بغداد پرتاب شد. ستاد كل نيروهاي سه‌گانه سپاه پاسداران با صدور اطلاعيه‌اي ضمن اعلام اين خبر افزود: «جمهوري اسلامي ايران همچنان به اقدامات مقابله به مثل خود تا خاتمة شرارت‌هاي دشمن ادامه خواهد داد.»[۶] واحد خبر مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق محل اصابت موشك پرتاب شده را منطقه باب معظم، محل دفاتر مركزي وزارت جنگ رژيم عراق در بغداد اعلام كرد.[۷] قرارگاه خاتم‌الانبيا نيز درباره محل‌هاي برخورد سه موشك پرتاب شده به سوي بغداد در روزهاي اخير، گزارش داد: «موشك نخست به منطقه الحضور محل سكونت وزرا و مقامات دولتي و منزل رئيس منافقين (رجوي) و موشك دوم به منطقه زعفرانيه كه منازل فرماندهان و سران نظامي در آنجا مي‌باشد و موشك سوم به پادگان الرشيد و بخشي از خيابان الرشيد اصابت كرده است.»[۸] همچنين توپخانه سپاهيان اسلام، كارخانجات، نيروگاه‌هاي برق، تصفيه‌خانه‌هاي آب، ايستگاه‌هاي مخابراتي، پادگان‌ها، تأسيسات راه‌آهن و مراكز نظامي و استحكامات و مواضع عراق در جنوب اين كشور را به شدت گلولـه‌باران كرد و برج‌هاي ديده‌باني عراق در شمال خليج فارس، اتوبان‌ها و جاده‌هاي نظامي عراق در اين مناطق زير آتش نيروهاي اسلام قرار داشت.[۹]

گزارش- 369

رژيم عراق با ادعاي اينكه موشكي كه امروز از ايران به سوي بغداد پرتاب شده به يك مدرسه اصابت نموده است، تبليغات دامنه‌داري را آغاز كرد. سخنگوي نظامي عراق با رد كردن خبر اصابت موشك به وزارت دفاع عراق، گفت: «موشك شليك شده ايران به مدرسه بلاط‌الشهدا كوي معلمان اصابت كرد كه به كشته شدن 24 كودك و يك زن و مجروح شدن 228 نفر منجر شد كه جراحت 130 نفر از آنها سطحي است و همچنين باعث از بين رفتن 16 منزل مسكوني و آسيب رسيدن به مركز پيشاهنگي جوانان شده است.[۱۰] در اين‌ حال وزير خارجه عراق با ارسال نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل متحد، ادعاي خود را تكرار كرد. وي در اين نامه نوشت: «براي سومين بار در عرض يك هفته حكام ايران مرتكب جناياتي نفرت‌انگيز شده‌اند. امروز صبح با شروع درس مدارس، رژيم تهران با موشك زمين به زمين بغداد را هدف قرار داد. اين موشك در مدرسه بلاط‌الشهدا و خانه‌هاي مجاور آن كه معلمان از آن استفاده مي‌كردند، اصابت كرد. تا وقتي كه اين نامه را مي‌نويسم 32 نفر از مردم از جمله 29 كودك و 2 زن كشته و 218 نفر از جمله 196 كودك و 11 زن مجروح شده‌اند. اين اقدام جنايت‌كارانه باعث تخريب مدرسه و 16 خانه شده و مركز جوانان در اقامتگاه معلمان آسيب‌ديده است.» طارق عزيز در ادامه با برشمردن اهداف ايران از اين حملات نوشت: «حق مردم ماست و وظيفه ما پيش خداوند و افكار عمومي بين‌المللي است كه از خودمان عليه جنايات نفرت‌انگيز ايران دفاع كنيم و مقابله به مثل نماييم.»[۱۱] رژيم بغداد تلاش دارد از اين قضيه در داخل و خارج عراق حداكثر بهره‌برداري سياسي تبليغاتي را بكند و در داخل عراق آن را وسيله‌اي جهت بالا بردن روحيه جنگي و در خارج راهي براي برانگيختن افكار عمومي قرار داده است. "عزالدين" وزير آموزش و پرورش عراق در پيامي خطاب به سازمان‌هاي عربي، اسلامي و بين‌المللي و آموزشي فرهنگي و علمي نوشت: «ما از جامعه بين‌المللي مي‌خواهيم تا براي از بين بردن اهداف تهاجم‌آميز و توسعه‌طلبانه رژيم ايران اقدام نمايد.» خبرگزاري عراق "اينا" كه پيام مذكور را مخابره كرده است، افزود: وي افراد صاحب وجدان را به محكوم كردن اين جنايت كه عليه كودكان عراق انجام شده است، ترغيب كرد.[۱۲] راديو صوت‌الجماهير نيز برنامه‌هاي خود را به پخش سخنان مقامات دولتي در جمع تظاهرات مردم در شهرهاي مختلف عراق اختصاص داد.[۱۳] روزنامه‌هاي بغداد با چاپ عكس، گزارش‌هاي مفصلي از حمله موشكي به بغداد منتشر كردند و نوشتند: «پرتاب موشك رژيم ايران عليه مناطق صرفاً مسكوني عراق، ملت عراق را مصمم‌تر در ادامه دادن به ضربات دردناك خود عليه لانه‌ها و ستون‌هاي تجاوز كرد. نيروهاي مسلح ملت ما براي كودكان و زنان عراق و هر قطره خون پاكي كه خاك عراق را آبياري كرد، انتقام خواهد گرفت و اين جنايت مشروعيت كامل عراق براي استفاده از هر چه در دست دارد عليه تمامي اهداف موجود در ايران را به جهانيان نشان داد.»[۱۴]

گزارش- 370

رسانه‌هاي غرب با پخش گزارش‌هايي از بغداد، به بررسي و تحليل تهديدات عراق پرداختند. خبرگزاري جمهوري اسلامي در گزارشي از لندن درباره انعكاس اين خبر در رسانه‌هاي انگلستان نوشت: «رسانه‌هاي گروهي انگليس انتشار خبر تلفات وارده به عراق در نتيجه حمله موشكي ايران را كه به ادعاي بغداد به يك مدرسه اصابت كرده، به‌گونه‌اي كم‌سابقه پيگيري مي‌كنند. تقريباً مي‌توان گفت اين خبر و اعلام شمار تلفات در تمامي بخش‌هاي خبري 4 ايستگاه راديويي و 4 ايستگاه تلويزيوني و تقريباً كليه مطبوعات متعدد منتشره در انگليس انتشار يافته است. درعين‌حال تعداد قابل ملاحظه‌اي از اين رسانه‌ها به بمباران يك مدرسه روستايي در لرستان به‌وسيله هواپيماهاي عراقي در روز گذشته اشاره كرده‌اند و تلويحاً گفته شده است كه حمله موشكي ايران به تلافي حمله قبلي عراق بوده است.»[۱۵] همچنين خبرگزاري فرانسه به نقل از بيانيه ستاد كل ارتش عراق نوشت: «ايران خواستار جنگ شهرهاست و به‌زودي اين جنگ را خواهد ديد. در اين بيانيه تأكيد شده است كه عراق قادر است شهرهاي ايران را با اعزام يك‌صد فروند هواپيماي جنگي نابود كند و در برابر هر قطره خوني كه در عراق ريخته شده، رودي از خون در ايران راه بيندازد.»[۱۶] راديو مونت‌كارلو هم با اشاره به اينكه خسارات ناشي از پرتاب موشك اين‌بار خيلي بيش‌تر از دفعات قبل بود گفت: «سنگيني اين خسارات كه بر افكار عمومي عراق تأثير گذاشته، شايد مقام‌هاي عراقي را به سوي پاسخگويي شديد كه در گذشته سابقه نداشته سوق دهد. درهرحال بغداد مقاصد خود را مخفي نساخته و اعلام داشته است كه جنگ شهرها را از سر خواهد گرفت. بغداد به‌دنبال استفاده از زبان اخطار و هشدار از شديدترين عبارت‌هاي تهديد كننده استفاده كرده است و در اطلاعيه نظامي عراق آمده است: عراق توانايي آن را دارد كه شهرهاي ايران را به تل خاكستر مبدل سازد و حكام ايران پشيمان خواهند شد و پشيماني سودي نخواهد داشت.» راديو مونت‌كارلو افزود: «عراقي‌ها به شدت خشمگين هستند و آماده مي‌شوند تا فردا كودكان قرباني را تشييع كنند و درعين‌حال گرفتن انتقام قاطع را خواهانند و در انتظار اقدام نيروي هوايي و نيروي موشكي خود هستند.»[۱۷]

گزارش- 371

براي دومين روز متوالي عناصر سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در يك عمليات نفوذي، به پاسگاه دره‌پشمي در منطقه آبدانان و پاسگاه شيخي در منطقه قره‌تپه از توابع دهلران حمله كردند.[۱۸] در گزارش نوبه‌اي قرارگاه كربلا، گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه، دفتر فرماندهي سپاه سوم قدس و معاونت اطلاعات قرارگاه سپاه يكم دراين‌باره آمده است: «منافقين با شناسايي و بررسي كامل منطقه، مواضع سركوب به هدف را مشخص نموده و در جاهاي مختلف اقدام به ايجاد ديده‌باني كرده بودند. نيروهاي عمل‌كننده كه جمعاً نزديك به 400 تن از منافقين و افراد بومي (جهت راهنمايي) بودند، با استفاده از قاطر، سلاح‌هاي سبك و سنگين خود را حمل كرده و پس از مستقر شدن در منطقه و حمايت آتش توپخانه ارتش عراق، عمليات خود را انجام دادند. در اين حمله آتش پشتيباني و منور عراق مرتباً انتهاي عمليات را تأمين مي‌نمود و منافقين نيز با آرپي‌جي7 و خمپاره81 ميلي‌متري و تيربار روي اهداف مورد نظر آتش مي‌ريختند.[۱۹] ساعت 24 حدود 180 نفر از عناصر منافقين به پاسگاه دره‌پشمي حمله‌ور شدند. نيروهاي مستقر در پاسگاه سرسختانه مقاومت نمودند و سرپرست گروهان ژاندارمري دهلران بلافاصله با نيروي كمكي به سمت پاسگاه دره‌پشمي حركت كردند كه در نزديكي پاسگاه با كمين منافقين مواجه شدند و در نتيجه سرپرست گروهان شهيد و دو نفر از پرسنل همراه وي مجروح شدند.[۲۰] هم‌زمان با حمله فوق، تعداد 220 نفر ديگر از منافقين به پاسگاه شهيد شيخي حمله مي‌كنند. نيروهاي مهاجم با مقاومت دليرانه پرسنل پاسگاه روبه‌رو شدند و با تحمل هشت كشته كه جسد هفت نفر آنها با سلاح و تجهيزات مربوطه در اختيار نيروهاي خودي مي‌باشد، مجبور به عقب‌نشيني مي‌شوند.[۲۱] در اين دو درگيري جمعاً 12 تن از نيروهاي خودي شهيد، 7 تن مجروح و 13 تن (2 درجه‌دار و 11 سرباز) اسير شدند. از افراد مهاجم نيز حدود 40 تن كشته يا زخمي شدند كه 9 جسد از آنها در منطقه باقي ماند.[۲۲] فرماندهي قرارگاه سپاه يكم ثارالله در نامه‌اي به بررسي عمليات‌هاي نامنظم منافقين در جبهه‌هاي غرب پرداخته (ضميمه دارد) و با اشاره به علل موفقيت نسبي آنها، در زمينه ضعف پدافند منطقه، موارد زير را خاطرنشان كرده است: «1) نيروهاي پدافندكننده در اين منطقه چون با شيوه‌هاي عملياتي چريكي و ضدچريكي آشنا نيستند لذا در هر مورد گروه‌هاي مهاجم به پيروزي نسبي رسيده‌اند و با توجه به بُعد مسافت به‌راحتي توانسته‌اند از منطقه درگيري عقب‌نشيني كنند. آنها در هر عمليات تعدادي از نيروهاي خودي را به اسارت گرفته و تخليه اطلاعاتي كرده‌اند. 2) عدم وحدت فرماندهي كمك مناسبي به فجايع مي‌كند؛ حضور يگان‌هاي متعدد از ژاندارمري، ارتش، قرارگاه رمضان، گردان اطلاعات، سپاه دهلران، دژبان جنوب و غيره به اين بي‌نظمي افزوده است. 3) نبودن توپخانه براي پشتيباني از پايگاه‌هاي درگير، به دشمن اطمينان خاطر مي‌دهد تا مهاجمين بعضاً در روز به حركت دسته جمعي خود ادامه دهند. مواردي هم بوده است كه شب عمليات دشمن، برادران قرارگاه وقتي مي‌خواسته‌اند به كمك پايگاه مورد تهاجم بروند با منع دژبان‌هاي ژاندارمري مواجه شده‌اند و اين ناهماهنگي خود محور ديگري است كه دشمن از آن سود مي‌برد...» فرماندهي قرارگاه سپاه يكم ثارالله درباره تأثير اين عمليات بر منطقه نوشته است: «در حال حاضر نيروهاي دشمن در اين منطقه بسيار فعال شده و روحيه تهاجمي به خود گرفته‌اند و اين منطقه كه از ابتداي جنگ تا به حال يك گلولـه بر زمين آن نخورده است، مورد اصابت گلولـه‌هاي توپخانه دشمن قرار گرفته به‌طوري‌كه ما را مجبور ساخته سنگرها را خراب كرده و سنگرهاي ضدگلولـه بسازيم و براي پايگاه، خاكريز و كانال‌هاي تركش‌گير احداث نماييم... طبق اخبار رسيده از داخل خاك عراق، گروه‌هاي ضدانقلاب كه مسئوليت عمليات‌هاي نامنظم را بر عهده دارند از جمله منافقين و افراد كرد محلي فراري و مزدور توانسته‌اند با تبليغات خود نيروي خوبي را جذب خود كرده و به‌صورت گردان‌هاي سازمان يافته از ميمه تا شورشيرين خط حد بگيرند. از طرفي به نيروهاي بعثي ارتش عراق تحرك خاصي بخشيده‌اند به‌صورتي‌كه فرماندهان آنها با تبليغات درباره ضعف نيروهاي خودي، آنها را تشويق به اجراي عمليات‌هاي محدود و چريكي مثل اقدامات گروه‌هاي ضدانقلاب مي‌نمايند و به آنها وعده وعيد مي‌دهند. طبق موارد مشهود، تحرك نيروهاي دشمن چند برابر قبل شده است.» فرماندهي قرارگاه سپاه يكم ثارالله در پايان پيشنهاد كرده است: «هر چه زودتر مسائل و مشكلات موجود در منطقه برطرف و براي منطقه فوق يك فرماندهي واحد كه بتواند كليه واحدهاي نظامي در منطقه را اداره كند و برنامه بدهد، از طرف قرارگاه خاتم‌الانبيا مشخص گردد.»[۲۳]

گزارش- 372

امروز چند كمين و چند درگيري بين نيروهاي خودي و گروه‌هاي ضدانقلاب، در كردستان رخ داد: در نزديكي مريوان در فاصله روستاهاي "سيف بالا" و "شرمله" يك خودروي نيروهاي خودي به كمين عناصر كومه‌له افتاد. اين عناصر، خودرو را زير آتش گرفتند كه در نتيجه آن خودرو سوخت و دو سرنشين آن شهيد شدند.[۲۴] نيروهاي جندالله مستقر در روستاي "بست" از توابع "ديواندره" بر سر راه چته‌هاي كومه‌له كمين گذاشتند كه در اين كمين يكي از چته‌هاي ضدانقلاب كشته شد و دو تن ديگر به اسارت نيروهاي خودي درآمدند كه يكي رحمان كريمي معروف به رحمان سنه است.[۲۵] عناصر حزب دمكرات در جاده گشنه - شهينان واقع در شمال‌غربي بانه ميني كار گذاشته بودند كه يك دستگاه آمبولانس ژاندارمري با آن برخورد كرد و منفجر شد. در اين حادثه راننده مجروح و خساراتي به آمبولانس وارد شد.[۲۶] در منطقه بانه چند نيروي پايگاه چمپاراو كه براي حفاظت از تراكتور پايگاه به روستا رفته بودند با افراد مسلح ناشناس درگير شدند. بعد از يك ساعت درگيري، نيروها به پايگاه خود برگشتند و افراد ناشناس تراكتور را به آتش كشيدند.[۲۷] افراد حزب دمكرات در منطقه تكاب يكي از اهالي روستاي حصار به ‌نام "محمدعلي شاهي" را به جرم همكاري با نيروهاي اسلام با خود بردند و در حوالي روستاي "كچي قلعه سي" از منطقه تكاب وي را اعدام كردند.[۲۸] در منطقه تراشه و توكي از توابع پاوه تعدادي از افراد حزب دمكرات به كمين نيروهاي خودي افتادند و با به‌جاي گذاشتن يك كشته به داخل خاك عراق متواري شدند. در اين درگيري يكي از رزمندگان شهيد و دو تن مجروح شدند.[۲۹] چند نيروي گروهك "خبات" هنگام خروج از كشور در منطقه سردشت به كمين نيروهاي خودي افتادند. در اين درگيري 4 تن از ضدانقلاب زخمي و راهنماي آنها كشته شد. راهنماي اين گروه يكي از اهالي سردشت بود كه براي بردن چته‌ها به داخل عراق مبلغ 1000 دينار از آنها گرفته بود.[۳۰] از سوي ديگر، به گزارش سپاه پانزدهم رمضان، با اجراي آتش توپخانه عليه نيروهاي عراقي و گروه‌هاي ضدانقلاب در كردستان عراق، دو دستگاه ايفا حامل نيروهاي مركز پليس "زارين" و چند ساختمان متعلق به ضدانقلاب معروف، علي مريواني، هدف قرار گرفت و منهدم شد.[۳۱]

گزارش- 373

در آينده‌اي نزديك احتمالاً منطقه عملياتي فاو را هواپيماهاي عراقي بمباران شيميايي مي‌كنند. يكي از اسيران عراقي كه در منطقه سومار به تازگي اسير شده، گفته است: يكي از بستگانم كه با درجه ستوان‌ياري در پايگاه هوايي ناصريه مشغول انجام وظيفه مي‌باشد، خبر داده است كه امريكا چهار هواپيماي پيشرفته خودكار براي بمباران شيميايي، به عراق تحويل داده است كه الان در پايگاه ناصريه مستقر مي‌باشند. هم‌اكنون تعدادي پرسنل مخصوص مواد شيميايي درحال آموزش مي‌باشند تا در پايان دوره آموزشي، نيروهاي جمهوري اسلامي ايران مستقر در منطقه فاو را بمباران كنند.[۳۲]

گزارش- 374

فرمانده سپاه يكم ثارالله در نامه‌اي به فرمانده كل سپاه پاسداران درباره آثار منفي مشكلات مالي از جمله اثر منفي آن بر پشتيباني انساني جبهه‌ها هشدار داد. وي در اين نامه نوشته است: «به‌خاطر عدم تخصيص اعتبار 750 ميليون ريالي اين سپاه براي هر دو ماه وضع اسفناكي به‌وجود آمده كه بر زندگي روزمره بسيجي‌هاي جان بر كف اثر گذاشته است و هم‌اكنون به شكل‌هاي عادي از طرف فرماندهان عزيز لشكرها، تيپ‌ها، پايگاه‌ها و قرارگاه مقدم ثارالله طرح مي‌شود. به‌طوري‌كه بعضي از فرماندهان براي رفع مشكل مالي شخصاً به فرماندهي سپاه يكم مراجعه و درخواست واگذاري سريع اعتبار را نموده‌اند. كسري بودجه مرداد و شهريور سپاه يكم بالغ بر 560 ميليون ريال شده و مجموع كسري بودجه نيمه اول سال جاري سپاه يكم ثارالله به 884 ميليون ريال رسيده است كه گذشته از آنچه در فوق آمد هنوز تا اين تاريخ از اعتبار 750 ميليون ريال لازم در خصوص ماده يك دفاعي سپاه يكم ثارالله مربوط به ماه‌هاي مهر و آبان سال جاري هم خبري نرسيده است و اگر فرض را بر اين بگذاريم كه روند تقليل اعتبار واگذاري به‌همين صورت ادامه يابد، بايد كابوس وحشتناكي از وضعيت حقوق نيروهاي بسيجي در پيش چشم مسئولين اين سپاه شروع به نمايان شدن كند كه لازم است از هم‌اكنون برادران مسئول از جريان امر مطلع باشند؛ زيرا طبق جدول زير پيش‌بيني مي‌شود در دو ماه مهر و آبان حدود 11% نياز واقعي اين سپاه اعتبار واگذار گردد.

مـاه‌هــــا نياز واقعي اعتبار واگذاري درصد اعتبارواگذار شده
فروردين و ارديبهشت 750 750 100%
خرداد و تير 750 426 8/56%
مرداد و شهريور 750 190 25%
جمـــــــــــع 2250 1366 -
مهر و آبان (پيش‌بيني) 750 82 11%


در مجموع تأخير در پرداخت حقوق بسيجي‌ها وضع برادران را به جايي رسانده است كه چنانچه با اين مشكل به‌طور ريشه‌اي، قانع‌كننده و سريع برخورد نشود بيم آن مي‌رود كه در اعزام نيروهاي رزمنده به جبهه تأثير بسيار منفي گذاشته و پشتيباني نيروهاي انساني جبهه‌ها را با مشكلات عديده‌اي مواجه سازد و به علت فشار بيش از حد مراجعات نيروهاي ايثارگر بسيجي، استعفاي پرسنل و نارضايتي فرماندهان محترم پايگاه‌ها و يگان‌هاي رزمي را در پي داشته باشد. بنابراين در اولين قدم ضروري است كليه كسري اعتبارات نيمه اول سال جاري را كه طبق جدول فوق محاسبه گرديده و حدود 884 ميليون ريال مي‌باشد به عنوان معوقه نيمه اول سال 66 به سپاه يكم ثارالله واگذار نمايند.»[۳۳]

گزارش- 375

ميرحسين موسوي نخست‌وزير، در مصاحبه‌اي با هفته‌نامه "اينتر ويو" چاپ اسپانيا، مواضع و اقدامات جمهوري اسلامي ايران در قبال مسائل جنگ و اقدامات سازمان ملل براي پايان دادن به جنگ را تشريح كرد. نخست‌وزير در اين مصاحبه گفت: «با سياستي كه امريكا در پيش گرفته اميدي به صلح وجود ندارد؛ ما خود را آماده كرده‌ايم كه جنگ را براي يك زمان طولاني تحمل نماييم؛ ولي مايليم كه هرچه زودتر تمام شود، اما اگر شرايط ما تحقق نيابد تا هر زماني كه باشد مقاومت خواهيم كرد. در مورد خليج فارس هم اگر كويت بي‌طرفي خودش را اعلام بكند، يعني در عمل نشان دهد يك حكومت بي‌طرف است، مشكل پايان خواهد يافت. حضور واحدهاي دريايي خارجي در خليج فارس تشنج را افزايش داده و اكنون امنيت كم‌تري در اين راه دريايي وجود دارد و امكان رويارويي افزايش يافته است. ما فكر مي‌كنيم كه اين واحدها بايد منطقه را ترك كنند تا حملات عليه كشتي‌ها خاتمه يابد. همه بايد براي محدود كردن جنگ تلاش كنند و بكوشند كه جنگ از مرزها تجاوز نكند. ما به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بايد مقاومت كنيم و به هر ضربه‌اي پاسخ دهيم... اگر امريكا در خليج فارس به ما حمله كند دليلي ندارد كه به او در همان صحنه پاسخ دهيم، صحنه را گسترش مي‌دهيم. اگر يك رويارويي مستقيم با امريكا صورت گيرد، سريعاً از تمام امكانات خود در جهان استفاده خواهيم كرد.»[۳۴] نخست‌وزير با تأكيد بر اينكه امنيت در خليج فارس يكپارچه و غيرقابل تقسيم است گفت: «براي اينكه حملات عليه كشتي‌ها خاتمه يابد كافي است كه رژيم صدام تحت فشار قرار گيرد. به نفع تمامي كشورهاست كه جنگ‌طلبي صدام پايان پذيرد. صدام براي نجات خويش در جست‌وجوي گسترش جنگ به سطح جهاني است. هم بايد براي محدود كردن جنگ تلاش كنند و بكوشند كه جنگ از مرزها تجاوز نكند. علاوه بر اين، قدرت‌هايي نظير امريكا بايد اين طرز تفكر را كه صاحبان جهان هستند و شروع و خاتمه يك جنگ را آنها تعيين مي‌كنند رها سازند. امروز جهان به ميل امريكا حركت نمي‌كند.»[۳۵] مهندس موسوي درباره شرايط ايران براي پايان دادن به جنگ گفت: «شناسايي صدام به‌عنوان متجاوز يك اصل تغييرناپذير است و ما نمي‌توانيم آن‌را فراموش كنيم؛ زيرا اگر تدابيري براي ريشه‌كن كردن تجاوز اتخاذ نشود، هر لحظه امكان دارد درگيري ديگري آغاز شود. ما پايان جنگ را به شيوه‌اي مي‌خواهيم كه به ما اجازه بدهد در يك جوّ صلح و آرام به بازسازي كشور بپردازيم. با شناسايي متجاوز بايد مجازات او نيز در نظر گرفته شود.»[۳۶]

گزارش- 376

محسن رضايي فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در مصاحبه با روزنامه تهران‌تايمز به بررسي مسائل خليج فارس و اوضاع كردستان پرداخت. وي حضور نظامي امريكا در منطقه را به منزله اشغال نظامي اعلام نمود و گفت: «خروج امريكا از منطقه خليج فارس جزو اصول و سياست‌هاي ماست و امريكايي‌ها مطمئن باشند كه اگر از اين منطقه خارج نشوند تا زماني كه حضور دارند ما با آنها خواهيم جنگيد و با آنها درگير هستيم.» محسن رضايي با تأييد مجدد سقوط يك هلي‌كوپتر امريكايي در حمله اخير نيروهاي امريكايي به قايق‌هاي ايراني [ر.ك.به روزشمار: 16/7/66]، درباره موشك استينگر و چگونگي دسترسي به آن گفت: «تعداد اين موشك‌ها هم خيلي بيش‌تر از 16 عدد است. امريكايي‌ها تازه متوجه شده‌اند كه چنين چيز‌هايي را ما از درون واشنگتن به ايران آورده‌ايم و قاعدتاً چند سال ديگر طول مي‌كشد تا بفهمند كه تعداد اين موشك‌ها چند تاست و بخش قابل توجهي را هم شايد قريب يك سال است كه ما شروع به كپي‌سازي كرده‌ايم و كپي‌سازي آن به توليد رسيده است. در زمينه توليد موشك‌انداز و موشك 107 ميلي‌متري به توليد انبوه رسيده‌ايم و در توليد موشك "اسكاد - بي" نيز در حال رسيدن به خودكفايي هستيم و توليدات خودمان هم به صحنه عمليات مي‌رسد و قبلاً هم كه مي‌خريديم از چندين كشور اين سلاح‌ها را مي‌خريديم و از نوع مشابه اسكاد - بي است.»[۳۷] محسن رضايي درباره اوضاع كردستان ايران گفت: «مسئله كردستان ايران تمام شده است و در همان منطقه ما امروز در عمق خاك عراق در حال جنگيدن هستيم و قطعاً بدون يك امنيت كامل در عقبه‌ها نمي‌توانستيم يك جنگ عظيمي را در داخل خاك عراق انجام دهيم. ضمن اينكه اكثر مراكز اين گروهك‌ها در دسترس نيروهاي نامنظم ما در داخل خاك عراق هستند و ما آن‌قدر احساس امنيت مي‌كنيم كه اگر يك زمان احساس كنيم كه بايد اينها را به كلي ريشه‌كن كنيم، اينها قطعاً ريشه‌كن مي‌شوند و هيچ مسئله‌اي باقي نمي‌ماند.»[۳۸]

گزارش- 377

اهداف امريكا از حضور در خليج فارس و راه‌هاي مقابله با آن در جلسة "شوراي عالي واحد سياسي شوراي سرپرستي صدا و سيما" با حضور آقايان ميرسليم، قاسم‌زاده، همتي، حجت‌الاسلام سيدمحمدباقر موسوي بجنوردي، حجت‌الاسلام دعاگو، واعظي و خرازي طرح و بررسي شد. اين شورا هدف اصلي امريكا را در خليج فارس از بين بردن انقلاب اسلامي و كمك به عراق را هدف فرعي آن دانست كه به بهانه جمع‌آوري مين نيروهاي خود را به منطقه اعزام كرده است. شيوه عمل امريكا تخريب توان اقتصادي و زدن ضربه‌هاي سريع نظامي به جمهوري اسلامي ايران است كه البته ضربه‌هاي رواني هم به دنبال خواهد داشت. شوراي عالي واحد سياسي شوراي سرپرستي صدا و سيما تصميماتي را در جهت مبارزه تبليغاتي با نيروهاي امريكا و ساير دشمنان انقلاب اسلامي اتخاذ كرد.[۳۹]

گزارش- 378

با گذشت پنج روز از حمله هلي‌كوپترهاي امريكايي به قايق‌هاي تندرو ايران، نيروهاي امريكايي همچنان سرگرم تلاش براي بيرون آوردن يك قايق تندرو ايراني هستند كه در اين درگيري غرق شده است. خبرگزاري فرانسه به نقل از يك مقام نيروي دريايي امريكا گزارش داد: «مقام‌هاي امريكايي در مورد بازيابي اين قايق گشتي 42 فوتي ساخت سوئد بسيار خوشبين بوده و معتقدند كه قايق مذكور كاملاً مسطح بوده است. نيروهاي امريكايي در عرشه يك قايق ديگر متعلق به ايران، موشك ضدهوايي استينگر به‌دست آورده‌اند.»[۴۰] پنتاگون امروز براي نخستين‌بار اقرار كرد كه در درگيري نيروهاي دريايي امريكا با قايق‌هاي تندرو، اين هلي‌كوپترهاي امريكا بودند كه ابتدا به سوي قايق‌ها آتش گشودند. روزنامه اينديپندنت در اين‌باره نوشت: «پنتاگون روز سه‌شنبه (21/7/1366) اقرار كرد كه سه هلي‌كوپتر عملياتي "ام.اچ.6" مسلح به مسلسل و راكت و تجهيزات ديد در شب در تعقيب قايق‌هاي ايراني بوده‌اند و بدون هشدار به قايق‌هاي ايراني، به آنها حمله كرده‌اند. برخلاف آنچه در ابتدا گفته شده بود هيچ نوع هلي‌كوپتر تجسسي در كار نبود و تنها يكي از هلي‌كوپترهاي "ام.اچ.6" گزارش داد كه شاهد شليك گلولـه‌هاي رسام بوده است.»[۴۱] از سوي ديگر، مقام‌هاي مصري اعلام كردند كه سه مين‌روب و يك كشتي نجات نيروي دريايي امريكا كه عازم خليج فارس هستند، امروز از كانال سوئز عبور كرده‌اند.[۴۲]

گزارش- 379

در دو گزارش جداگانه‌اي كه امروز در رسانه‌هاي غربي منتشر گرديده، توان ايران در خليج فارس مورد ارزيابي قرار گرفته و نتايج متفاوتي اعلام شده است. در گزارش آسوشيتدپرس آمده است: «تحليل‌گران نظامي امريكا پس از بررسي مانور اخير قايق‌هاي تندرو ايران در شمال خليج فارس، به اين نتيجه رسيده‌اند كه مقام‌هاي امريكايي و دولت‌هاي عرب خليج فارس تهديد ناشي از تقويت اخير قايق‌هاي تندرو سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در شمال خليج فارس را بيش از ميزان واقعي برآورد كرده‌اند.»[۴۳] در همين حال از طرف منابع كشتي‌راني در خليج فارس به صاحبان كشتي‌ها و كشورهاي عربي حوزه خليج فارس هشدار داده شده است كه نيروي هوايي ايران احتمالاً از بمب‌افكن‌هاي اف - 4 كه اخيراً تجهيز شده‌اند، براي تهاجمات عليه كشتي‌ها استفاده خواهد كرد.[۴۴] روزنامه تايمز چاپ لندن نيز دراين‌باره نوشت: «نيروي هوايي ايران ممكن است با استفاده از موشك‌هاي امريكايي هوا به ساحل "ماوريك" و به تلافي حملات سنگين عراق عليه كشتي‌هايش به يك رشته حملات هوايي عليه كشتي‌هاي بي‌طرف دست بزند. گزارش‌هاي واصله از آژانس‌هاي كشتي‌راني حاكي است كه ايرانيان خود را براي از سرگيري حملات به خطوط كشتي‌راني آماده مي‌كنند. اين خبر كه ايران محموله‌هايي جديد از موشك‌هاي ماوريك كه با لنز هدايت مي‌شود، دريافت كرده است در بين آژانس‌هاي كشتي‌راني نگراني شديدي به‌وجود آورده است.»[۴۵]

گزارش- 380

مقام‌هاي امريكايي جمهوري اسلامي ايران را تهديد كردند كه در صورت لزوم امريكا از توسل به نيروي نظامي عليه ايران خودداري نخواهد كرد. "لس آسپين" رئيس كميته نيروهاي مسلح مجلس نمايندگان امريكا گفت: «مسئله اساسي و بنيادي اين منطقه (خليج فارس) تهديد رژيم بنيادگراي ايران براي كشورهاي عرب خليج فارس همچون بحرين، كويت و عمان است، بنابراين هدف استراتژيك امريكا در خليج فارس بايد متوقف كردن ايران در گسترش انقلاب اسلامي بنيادگراي خود به جهان عرب باشد، حتي اگر در اين راه استفاده از نيروهاي نظامي لازم شود. خطر انقلاب ايران متوجه بي‌ثبات كردن جهان اسلام به‌طوركلي و به‌خصوص كشورهاي همسايه عرب است. ما بايد براي تهيه طرحي با هدف پايان دادن به اسكورت و تغيير پرچم نفتكش‌هاي كويتي در جدول زماني و شرايط خود كار كنيم. امريكا نمي‌تواند انقلاب ايران را ناديده بگيرد اما ما مي‌توانيم آن ‌را محدود كنيم. محدود كردن نمي‌تواند قرن‌ها مؤثر باشد ولي مي‌تواند سال‌ها مؤثر باشد.»[۴۶] مشاور نظامي ريگان "ادوارد لودواكر" نيز با تشويق عراق به حمله عليه كشتي‌ها در خليج فارس گفت: «دلايلي كه كشورهاي غربي را به اعزام ناو تشويق كرده متفاوت است، ليكن هدف واقعي آنها مشابه است. ايراني‌ها بايد اين تهديد را جدي تلقي كنند. حضور ناوگان خارجي، حملات عراق عليه ايران را تسهيل مي‌كند و مانع حملات ايران عليه كشورهاي پشتيبان عراق مي‌گردد. عراق بايد به كشتي‌هاي ايراني حمله كند تا تحولات جنگ كه ايران قصد گسترش آن‌ را دارد، محدود شوند.» وي افزود: «عامل اصلي ادامه اين جنگ، صادرات نفت ايران است و عراق قصد دارد اين منبع را كاهش دهد. ورود ناوهاي خارجي، عراق را مجبور به قطع حملات خود نمي‌كند بلكه به‌طور خودكار مكانيزم ايران براي اجراي حمله را مختل مي‌سازد.»[۴۷]

گزارش- 381

ماهنامه لوموند ديپلماتيك عمليات اسكورت نفتكش‌ها و اعزام نيرو به خليج فارس را سياستي خام و داستاني مبهم عنوان كرد و به بررسي سياست امريكا و اهداف فرانسه از اين اقدام پرداخته و نوشته است: «ريگان رئيس‌جمهوري امريكا نه‌تنها به ايران سلاح ارسال داشته بلكه بدون توجه به قانون مصوب 1973 - كه به موجب آن هر عملياتي كه بيش از 60 روز به‌طول انجامد بايد با تأييد كنگره صورت گيرد - دستور حركت ناوگان امريكا به سوي منطقه خليج فارس را صادر كرد. آيا ريگان اميدوار بود كه در چنين مدت كوتاهي ايران را نادم و پشيمان سازد؟ رئيس‌جمهوري امريكا به‌منظور جلب حمايت غرب مشاور خود كارلوچي را به پايتخت‌هاي اروپايي فرستاد ولي 15 روز بعد بدون مشورت قبلي با متحدين امريكا، تصميم خود را به مرحله عمل درآورد. … امريكا در سال 1986 با درخواست كويت مبني بر حمايت از شش نفتكش اين اميرنشين مخالفت كرد. در پي آن كويت روي خود را به سوي شوروي گرداند، مسكو نيز پيشنهاد را در هوا ربود، چرا كه آن را موقعيت خوبي براي تحقق حضور خود در خليج فارس مي‌ديد. بدين‌ترتيب پرچم شوروي برفراز سه نفتكش كويتي آويخته شد. در همين زمان امريكا انديشيد كه با اقدامي ابلهانه آرزوها و اهداف ديرينه مسكو را برآورده ساخته است؛ بنابراين از آنچه چند ماه قبل از پذيرش آن خودداري ورزيده بود، پا را فراتر نهاد و به‌جاي شش فروند، يازده فروند نفتكش كويتي را تحت پرچم خود درآورد. اين تصميم موقعي اتخاذ شد كه ناو جنگي امريكا "استارك" هدف حمله قرار گرفت.» لوموند ديپلماتيك در ادامة مقالة خود كه "غرب در چاله توهم" عنوان دارد به نقد سياست خاورميانه‌اي غرب پرداخته و سياست خارجي فرانسه را امتياز دادن به عراق - كه نخستين‌بار جنگ را آغاز نمود و در خليج فارس به كشتي‌ها حمله كرد - مي‌داند. اين نشريه نوشته است: «آيا هدف اصلي فرانسه همان گونه كه بارها دولت فرانسه اعلام كرده، جلوگيري از شكست عراق است؟ در اين صورت بايد گفت علاوه بر اينكه عراق خود آغازگر خصومت و مناقشه بوده است، امروز از ادامه عمليات نظامي چندان ناخشنود نيست. آيا هدف فرانسه همان نيست كه ژاك شيراك در مصاحبه با واشنگتن‌تايمز اعلام كرد كه حمايت از رژيم‌هاي عرب ميانه‌رو است؟ ولي بايد دانست كه هيچ‌يك از ناوگان‌هاي دنيا نمي‌تواند اين رژيم‌ها را از امواج بنيادگرايانه‌اي كه لاينقطع محكوم مي‌شوند، مصون نگه دارد.» لوموند ديپلماتيك افزوده است: «آيا هدف دولت فرانسه تأمين آزادي كشتي‌راني در خليج فارس است؟ در اين صورت چرا "آمبرواز گلك" وزير مشاور در امور درياها به شركت‌هاي كشتي‌راني اعلام كرد: "كشتي‌هاي آنها مي‌توانند در آب‌هاي منطقه خليج فارس رفت‌وآمد كنند، ولي خودشان بايد با خطرهاي احتمالي روبه‌رو شوند." به علاوه، اين عراق بود و نه ايران كه چهار سال پيش براي اولين بار يك نفتكش كويتي را مورد حمله قرار داد.»[۴۸]

گزارش- 382

پنج عضو دائمي شوراي امنيت بر سر پيشنهادهاي جديد براي اعمال قطعنامه 598 و برقراري آتش‌بس ميان ايران و عراق توافق كرده‌اند. اين توافق براساس نظرهاي شخصي دبيركل حاصل شده است. وي پيشنهاد كرده كه هم‌زمان با رعايت آتش‌بس از طرف ايران و عراق يك هيئت رسيدگي نيز تحقيقات خود را با هدف تعيين متجاوز در جنگ ايران و عراق آغاز كند. احتمال مي‌رود كه اين پيشنهادها به تصويب اعضاي شوراي امنيت برسد و در اين صورت سفر مجدد دبيركل به ايران و عراق و ادامه مذاكرات گسترده‌تر با هر دو كشور هموار خواهد شد. راديو بي.بي.سي با اعلام اين خبر افزود: «در اين ميان اين ترديد وجود دارد كه پيشنهادهاي جديد شوراي امنيت ممكن است مورد قبول عراق قرار نگيرد. عراق مصرانه خواستار آن شده است كه قطعنامه 598 شوراي امنيت به‌طور كامل و بدون هيچ‌گونه تغيير و تجديد نظر در شروط مذكور آن به اجرا گذاشته شود. عراق تأكيد كرده است كه قبل از تشكيل هيئت رسيدگي به مسئوليت آغاز جنگ، بايد آتش‌بس اعلام شود، نيروهاي دو كشور به پشت مرزهاي بين‌المللي عقب‌نشيني كنند و اسيران جنگي دو كشور نيز مبادله شوند. اما عراق به مصالحه‌اي كه از راه‌هاي ديپلماتيك به‌دست آيد خوش‌بين نيست و به نظر مي‌رسد كه اميد كامل خود را به وقوع يك درگيري كامل ميان ايران و امريكا در خليج فارس بنا كرده است.» بي.بي.سي با ابراز ترديد درباره موفقيت سازمان ملل افزود: «شايد فرمولي كه بتواند قطعنامه598 را مورد قبول هر دو طرف درگير قرار دهد و راه را براي عملي ساختن آن باز كند و درضمن از حمايت تمامي اعضاي شوراي امنيت برخوردار باشد، وجود نداشته باشد. از طرف ديگر، حتي اگر رسيدن به اين فرمول هدفي چندان غيرممكن نباشد، بعيد نيست كه تشديد نبرد در خطوط كشتي‌راني خليج فارس، اميد رسيدن به آن ‌را تحت‌الشعاع قرار دهد.»[۴۹] از سوي ديگر، نماينده ايتاليا در سازمان ملل متحد كه در حال حاضر رياست شوراي امنيت را به عهده دارد، گفت: «قطعنامه 598 را هيچ‌كدام از طرفين درگيري رد نكرده‌اند و هنوز اين احتمال وجود دارد كه دبيركل سازمان ملل متحد دور جديدي از مذاكرات را بين طرفين مخاصمه آغاز كند.» رئيس شوراي امنيت (ماريزيو بوجي) افزود: «هر دو طرف با وجود اختلاف درباره نحوه اجراي قطعنامه مصوبه 20 ژوئيه [29 تير 1366] به شكل مثبت با آن برخورد مي‌كنند.» وي عدم اطمينان ناشي از ادامه جنگ طولاني را عامل اختلاف نظر دو طرف درباره طرح صلح خواند.[۵۰]

گزارش- 383

رئيس شوراي اتحاديه بين‌المجالس "هانس اشتركن" سياستمدار دمكرات مسيحي و رئيس كميسيون خارجي مجلس نمايندگان آلمان از ابراز تمايل ايران به پايان جنگ خبر داد. وي گفت: «نمايندگان ايران به هفتاد و هشتمين كنفرانس اين اتحاديه گفته‌اند كه خواستار يافتن تمامي امكانات براي پايان دادن به جنگ 7 ساله خود با عراق هستند.» وي افزود: «من نرمش بيش‌تري را در هر دو طرف مي‌بينم. اين‌بار طرفين متوجه خطر اوج‌گيري بين‌المللي اين جنگ هستند و اكنون براي اولين‌بار تصور مي‌كنند سرنوشت اين درگيري نمي‌تواند با ادامه آن تعيين شود.»[۵۱] روزنامه اسپانيايي ال‌پائيس نيز در تحليلي نوشت: «در برابر عدم امكان شكستن بن‌بست در نبردهاي زميني و تحت فشار حملات عراقي‌ها عليه نفتكش‌هاي فعال ايران، در هفته‌هاي اخير ايران شرايطش را براي پذيرش قطعنامه سازمان ملل بسيار ملايم‌تر كرده است. اين قطعنامه از طرفين درگير در جنگ مي‌خواهد كه آتش‌بس را رعايت كنند. حال آنكه از اولين سال‌هاي جنگ، ايران خواستار سرنگوني صدام‌حسين رهبر عراق و حزب بعث بوده و فعلاً تأكيد مي‌كند كه يك كميسيون بين‌المللي بايد متجاوز را شناسايي كند و در ضمن خواستار غرامتي با ارقام نجومي است.»[۵۲]

گزارش- 384

دانش‌آموزان دوره راهنمايي عراق از اين به بعد موظفند در جبهه‌هاي جنگ فعاليت بيش‌تري داشته باشند. گزارش قرارگاه رمضان از داخل عراق حاكي است كه دانش‌آموزان عراقي از دورة راهنمايي به بعد هر سال ملزمند حداقل 3 ماه در جبهه باشند.[۵۳]

ضميمه گزارش371: ويژگي‌ها و آمار حملات سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در پنج ماه گذشته واحدهاي نظامي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) از تاريخ 21/2/1366 تا 21/7/1366 حدود 15 عمليات نفوذي عليه مواضع نيروهاي خودي در جبهه‌هاي غرب اجرا كردند. معاونت عمليات قرارگاه كربلا در گزارشي مشخصات و ويژگي‌هاي مشترك اين عمليات‌ها را به شرح زير اعلام كرد:[۵۴] 1- سلاح مورد استفاده: كلاش، تيربار كلاش ]كلاشينكف[، آرپي‌جي7، دوربين مادون قرمز، خمپاره60. 2- تعداد افراد مهاجم در هر عمليات: 60 تا 130 نفر. 3- تكيه بر اطلاعات كافي، دقيق و صحيح كه موجب موفقيت اكثر هجوم‌ها شده است. 4- حمله به يگان‌هاي ضعيف و يگان‌هاي تازه تأسيس سپاه. 5- هجوم به مناطق عملياتي داراي خطوط ناپيوسته و غيرحساس. 6- ضعف حفاظت اطلاعات در يگان‌ها. 7- داشتن فرصت كافي براي جمع‌آوري و انتقال مجروحين و معدومين. 8- استفاده مهاجمان از عناصر مشكوك و حتي هوادار منافقين كه در برخي يگان‌ها بوده‌اند. 9- تلاش زياد در گرفتن اسير از يگان‌هاي خودي. 10- زمان هجوم: حوالي ساعت 3 الي 5:30 بامداد. 11- همراه داشتن دوربين فيلم‌برداري، تهيه گزارش مصور. 12- نيروهاي تك‌كننده همراه خود سيانور دارند كه به محض احتمال اسير شدن، مصرف مي‌كنند كه از جمله علت‌هايي است كه از آنها اسير گرفته نشده است. 13- شعار دادن به هنگام هجوم. 14- پشتيباني توپخانه‌اي عراق از مهاجمان. 15- سپاه در اين تهاجم‌ها 64 اسير، 37 شهيد و 42 مجروح داشته است. 16- ارتش در اين تهاجم‌ها 689 اسير، 23 شهيد و 39 مجروح داشته است.
در ادامة گزارش قرارگاه كربلا زمان، مكان، يگان مورد هجوم و تلفات به شرح زير آمده است:

تاريخ تك منطقه يگان مورد هجوم زمان هجوم ضايعات خودي تلفات دشمن
21/2/66 سردشت لشكر 23 نوهد 3 بامداد 6 اسير
9/3/66 هزار قله گردان حضرت رسول كامياران 5 اسير، 6شهيد،11 مجروح 2 كشته
22/3/66 ازگله تيپ انصارالرسول 2:30 بامداد 4 اسير، 3 كشته، 7 زخمي 1 كشته و 3 زخمي
28/3/66 تاجيك تيپ 59 مسلم 3:30 بامداد 7 اسير، 2 مجروح، 1 شهيد
4/5/66 پل ذهاب لشكر 81 باختران 3:30 بامداد 21 اسير، 1 مجروح
9/5/66 تاجيك تيپ مسلم 3:15 بامداد 3 اسير، 14 شهيد، 20 مجروح
24/5/66 چنگوله تيپ انصارالرضا بامداد 16 اسير، 3شهيد، 1 مجروح 2 كشته
30/5/66 چنگوله گردان قائم باختران 3:30 بامداد 11 اسير، 2 شهيد،1 مجروح
31/6/66 چنگوله تيپ 6 انصارالرضا 18 اسير، 8 شهيد
21/7/66 دره پشمي دهلران ژاندارمري 13 اسير، 13 شهيد،15 مجروح 7 كشته، تعدادي مجروح و سلاح
پيرانشهر لشكر 64 اروميه 350 اسير
مريوان لشكر 30 گرگان بامداد 108 اسير
مهران تيپ 37 شيراز 80 اسير
پيچ انگيزه لشكر 16 قزوين 3:30 بامداد 100 اسير، 8 شهيد،12 مجروح 3 كشته

منابع و مآخذ روزشمار 1366/07/21

  1. سند شماره 1517 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه (اسدالله احمدي)، 20/7 تا 28/7/1366، ص13 تا 16.
  2. همان، ص17 تا 20.
  3. همان، ص21 تا 24.
  4. همان، ص24 تا 27.
  5. سند شماره 122330 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه كربلا، 21/7/1366.
  6. روزنامه كيهان، 21/7/1366، ص2؛ و - سند شماره 029428 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از تيپ هفتم حديد، به فرماندهي نيروي هوايي سپاه پاسداران، 21/7/1366.
  7. كيهان، 23/7/1366، ص3.
  8. سند شماره 028836 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص)، 21/7/1366، ص68؛ و - سند شماره 088351 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان، 21/7/1366.
  9. روزنامه اطلاعات، 23/7/1366، ص14.
  10. سند شماره 088383 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا2، به فرماندهي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، 23/7/1366؛ و - سند شماره 029432 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: راديو صوت‌الجماهير، 21/7/1366.
  11. سند شماره S/19205 شوراي امنيت سازمان ملل، 13 اكتبر 1987، ترجمة مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
  12. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 210، 24/7/1366، ص11، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 23/7/1366.
  13. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 209، 23/7/1366، ص9، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 22/7/1366.
  14. همان، ص4و6، بغداد - خبرگزاري عراق، 22/7/1366.
  15. همان، ص22، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 22/7/1366.
  16. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 208، 22/7/1366، ص6، منامه - خبرگزاري فرانسه، 21/7/1366.
  17. همان، ص15، راديو مونت‌كارلو، 21/7/1366.
  18. سند شماره 29544 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 51، قرارگاه كربلا - معاونت اطلاعات، 10/8/1366، ص31.
  19. سند شماره 227189 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات سپاه پاسداران، "گزارش روزانه"، شماره 265، 29/7/1366، ص2؛ و - سند شماره 088408: دفتر فرماندهي منطقه سوم قدس، 25/7/1366؛ و - سند شماره 029522 معاونت اطلاعات قرارگاه سپاه يكم ثارالله، 4/9/1366.
  20. همان، رديف اول، ص2.
  21. سند شماره 088389 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ژاجا 3 - مركز فرماندهي، 23/7/1366.
  22. واحد سياسي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، نشريه "گزارش"، شماره 58، 24/7/1366، ص83.
  23. سند شماره 126842، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه سپاه يكم ثارالله، به فرماندهي قرارگاه مقدم نيروي زميني، 27/7/1366، ص1 تا 3.
  24. سند شماره 097701 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 28/7/1366؛ و - سند شماره 060442: برنامه روزانه مونيتورينگ راديو صداي انقلاب اسلامي، 26/7/1366.
  25. سند شماره 097684 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (كردستان) - اطلاعات، 26/7/1366؛ و - سند شماره 097720: فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 29/7/1366.
  26. سند شماره 088412 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (كردستان) - اطلاعات، 25/7/1366.
  27. سند شماره 097684 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه امام حسن عسگري(ع) (كردستان) - اطلاعات، 26/7/1366.
  28. مأخذ 24، رديف اول.
  29. سند شماره 097703 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه ناحيه مستقل چهارم بعثت (باختران) - اطلاعات، 28/7/1366.
  30. مأخذ 27؛ و - سند شماره 046334 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر نمايندگي حضرت امام در سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع)، 5/8/1366.
  31. سند شماره 046330 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، 5/8/1366.
  32. سند شماره 029422 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات ستاد كل سپاه، 21/7/1366.
  33. سند شماره 147560 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده سپاه يكم ثارالله، به فرمانده كل سپاه پاسداران، 21/7/1366، ص1و2.
  34. روزنامه كيهان، 23/7/1366، ص14.
  35. روزنامه جمهوري اسلامي، 23/7/1366، ص9.
  36. مأخذ 9، ص2، مادريد - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  37. روزنامه رسالت، 23/7/1366، ص2.
  38. همان.
  39. سند شماره 114718 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از معاونت اطلاعات ستاد كل سپاه، به فرماندهي كل سپاه، 21/7/1366، ص1و2.
  40. مأخذ 16، ص31، منامه - خبرگزاري فرانسه، 21/7/1366.
  41. مأخذ 37، ص12، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از روزنامه اينديپندنت.
  42. مأخذ 35، ص3.
  43. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه" شماره 208، 22/7/1366، ص37، منامه - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 21/7/1366.
  44. همان، ص36، دوبي - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 21/7/1366.
  45. همان، ص35، لندن - خبرگزاري كويت، 21/7/1366، به نقل از روزنامه تايمز چاپ لندن.
  46. مأخذ 37، ص12، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس؛ و - مأخذ 34.
  47. مأخذ 35، ص3.
  48. روزنامه اطلاعات، 21/7/1366، ص16، ماهنامه لوموند ديپلماتيك.
  49. مأخذ 43، ص18 تا 20، راديو بي‌بي‌سي، 21/7/1366.
  50. مأخذ 43، ص20، خبرگزاري آسوشيتدپرس، 21/7/1366.
  51. مأخذ 43، ص18، بانكوك - خبرگزاري آلمان، 21/7/1366.
  52. اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه "بررسي مطبوعات جهان"، شماره 1276، 12/8/1366، ص12، به نقل از روزنامه ال‌پائيس چاپ اسپانيا، 21/7/1366.
  53. سند شماره 29451 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات نيروي زميني سپاه، گزارش نوبه‌اي شماره 6090، 25/7/1366.
  54. سند شماره 126844 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: 21/7/1366، گزارشي از تك دشمن.