1366.09.23
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.09.23 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و سه آذر |
| تاریخ شمسی | 1366.09.23 |
| تاریخ میلادی | 14 دسامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 22 ربیع‌الثانی 1408 |
گزارش- 364
حساسيت زمان و لزوم آمادهسازي و اجراي عمليات بزرگ در سال 1366، موجب شده كه در يك جو فشرده، بحث و گفت‌وگوي فرماندهان تا رسيدن به نقطه روشن تصميم‌گيري، انجام شود. به نوشته راوي قرارگاه خاتم، فرمانده سپاه (محسن رضايي) در چنين اوضاعي پيوسته در جبهه جنوب و شمال و تهران به منظور بررسي پيشرفت كار جبهه‌ها و پي‌گيري مسائل پشتيباني جنگ، در رفت و آمد مي‌باشد. ضمن آن كه، "شمخاني" فرمانده نيروي زميني سپاه و "صفوي" جانشين وي، در جنوب و "محمد فروزنده" رئيس ستادكل سپاه، در تهران مسائل مربوط به موضوعات مذكور را پي‌گيري مي‌كنند. علاوه بر اين، فرمانده سپاه مسئوليت جبهه شمال را شخصاً به عهده گرفته است، از اين رو، پس از آن كه آقاي رضايي براي سومين بار ظرف 20 روز گذشته به قرارگاه عملياتي در جبهه شمال غرب آمده بود، روز گذشته اين جبهه را به طرف باختران و شركت در جلسه‌اي با قرارگاه رمضان، ترك كرد. وي همچنين در جلسه‌اي با جلال طالباني رهبر اتحاديه ميهني كردستان عراق، گفت‌وگو كرد. سپس همين امروز از باختران عازم جنوب شد. با آن‌كه اين طي مسافت 6 ساعت و نيم طول كشيد اما ساعت 19 با قرارگاه كربلا و فرماندهان يگان‌ها، آخرين وضعيت عمليات در منطقه فاو را مورد بررسي قرار داد.[۱] در جلسه اول كه با حضور برادران رحيم صفوي، غلامعلي رشيد (معاونت عمليات ستادكل سپاه)، احمد غلامپور (فرمانده قرارگاه كربلا) و حسن دانايي جانشين وي، صياف (مسئول عمليات قرارگاه كربلا)، محرابي (مسئول اطلاعات قرارگاه كربلا)، زهطي (مسئول توپخانه نيروي زميني) و "ياحي" (جانشين عمليات نيروي زميني در جنوب) برگزار شد، گزارش شناسايي‌هاي انجام شده و وضعيت دشمن به اطلاع فرمانده سپاه رسيد و سپس درباره طرح مانور، ابهام در خصوص اهميت و ارزش زمين انتخاب شده و اهداف عمليات در منطقه فاو، بحث و تبادل نظر شد.[۲] در اين ميان مسئله مهم، كم باوري كادرهاي عملياتي يگان‌ها در مورد ارزش زمين فاو براي عمليات بود. از نظر آنها هدف انتخاب شده، اهميت ندارد و سرمايه‌گذاري روي آن، بيتأثير در سرنوشت جنگ و كشور مي‌باشد. برادر "صفوي" جانشين نيروي زميني پيش‌بيني كرد، باقي ماندن اين ابهام در ذهن فرماندهان باعث كاهش كارآمدي آنها خواهد شد. [۳] وي همچنين با اشاره به عدم تناسب ميان عمليا‌ت‌هاي سال 1366 با بسيج مردمي در كشور گفت: «با اين اعزام‌هاي بزرگ، دشمن باور نمي‌كند كه ما مي‌خواهيم در اين منطقه محدود (فاو) عمليات انجام دهيم.»[۴]
از راست: محمدعلي جعفري (فرمانده قرارگاه قدس), احمد غلامپور (فرمانده قرارگاه كربلا) غلامعلي رشيد (معاونت عمليات ستادكل سپاه), علي هاشمي (فرمانده قرارگاه نصرت) حسين علايي فرمانده نيروي دريايي
گزارش- 365
در قرارگاه نوح (نيروي دريايي سپاه) دربارة چگونگي عمليات روي اسكله‌هاي العميه و البكر بحث شد. تعيين زمان عمليات، تأثير احتمالي جو بر جنبه‌هاي مختلف عمليات و اهميت غافل‌گيري، اهم موضوعات اين جلسه بود. درباره زمان اجراي عمليات، 2 نظر مطرح شد: نخست هم‌زماني اين عمليات با عمليات فاو، دوم, اجراي عمليات اسكله چند روز پس از فاو. تعداد نظرها در اين باره، بر اساس اين اصل قرار داشت كه كدام يك امكان غافل‌گيري دشمن را فراهم مي‌كند. هم‌زماني 2 عمليات از اين نظر مفيد تشخيص داده شد كه بمباران، آتش و فرماندهي دشمن تجزيه مي‌شود و همچنين دشمن عمليات اسكله‌ها را فريب خواهد پنداشت.[۵] غافل‌گيري نيز از آن جهت حائز اهميت بود كه در صورت هشياري دشمن، اجراي عمليات ميسر نخواهد شد. با اين حال، در نزد تصميمگيرندگان عمليات، اصل غافل‌گيري، نسبي قلمداد مي‌شد و همة آنها به اين مهم توجه داشتند كه به دليل انجام شدن عمليات كربلاي3 در شهريور سال قبل روي اسكله‌ها، تغيير تاكتيك براي كسب غافل‌گيري ضروري است. با اين همه، دست‌يابي به غافل‌گيري كامل، ناشدني به شمار مي‌رفت.[۶] مسئله جوّ نيز به لحاظ مد، سرما، آب، موج دريا و … آثار آن بر آمادگي نيرو، ديد رادار، تشخيص هدف و ديدهباني، احتمال غرق و يا گم شدن قايق‌ها و همچنين اثر آن بر سلاح‌هاي نيروها، مورد بحث قرار گرفت.[۷] به‌علاوه اين احتمال نيز داده شد كه چنانچه تلاطم دريا از حد معمول بالاتر رود، ممكن است اجراي عمليات را ناممكن سازد.[۸] از طرف ديگر، تصميم گرفته شد به دليل حساس و سخت بودن عمليات، يك نيروي معدود و كيفي در حد گروهان انتخاب و وظيفه نفوذ و تصرف سرپل روي اسكله‌ها به آن واگذار شود.[۹] و سرانجام در اين جلسه تصميم‌گيري حين عمل در مورد شقوق مختلف عمليات و موفقيت يا عدم موفقيت نسبي آن، بررسي گرديد.[۱۰]
گزارش- 366
نگراني از حمله قريبالوقوع ايران، علاوه بر داخل عراق، كشورهاي عرب منطقه را نيز مضطرب ساخته است. در مقابل اين اضطراب، مقام‌هاي عراقي همچنان بر آمادگي ارتش اين كشور براي پاسخ‌گويي به حمله ايران تأكيد مي‌ورزند. "طه ياسين رمضان" معاون اول نخست‌وزير عراق، هنگام ورود به "اردن" در پاسخ خبرنگار اردني كه از وي درباره اوضاع جبهه پرسيده بود، گفت: «وضع جبهه‌هاي جنگ عراق عليه ايران امروز بهتر از ديروز است. اوضاع جبهه داخلي كشور عراق نيز خوب و در حال گسترش مستمر مي‌باشد.»[۱۱] همچنين "آندرو گارت" خبرنگار روزنامه "فايننشال تايمز" نيز كه اخيراً از عراق بازگشته است, در مقاله‌اي نوشته است: «عراق كه انتظار يك حمله تهاجمي از جانب ايران را دارد، خود را براي مقابله با آن آماده مي‌سازد. جوّ كلي در عراق حاكي از اعتماد به نفس در اين كشور است. از سال 1986 (موفقيت جمهوري اسلامي در شرق بصره در عمليات كربلاي5) كه سالي فاجعه بار براي عراق بود تا كنون چند عامل باعث شد، كه اوضاع به نفع عراق تمام شود، از جمله صدام حسين با انجام اصلاحات در ارتش، در فرماندهي آن كارايي بيش‌تري به‌وجود آورده است. همچنين دول عرب به حمايت از عراق برخاسته‌اند و موقعيت اقتصادي عراق به خاطر ثبات قيمت نفت و گشايش دومين خط لوله نفتي از طريق تركيه، بهبود يافته است.» اين خبرنگار سپس افزوده است: «باتوجه به برتري ايران از نقطه نظر جمعيت، نمي‌توان گفت كه عراق مشكلي ندارد. عراق قادر به تحمل تلفات سنگين نيست و نشانه‌هايي حاكي از بدي روحيه ارتش عراق وجود دارد.»[۱۲]
گزارش- 367
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، امروز يك كشتي ناشناس كه به مقصد عراق تجهيزات و مهمات جنگي حمل مي‌كرد، در تنگه هرمز پس از توقيف به بندرعباس هدايت شد. بنابر اين گزارش، نيروي دريايي ايران كه اين كشتي را به بندر شهيد رجايي انتقال داده، سرگرم تخليه مهمات جنگي آن مي‌باشد.[۱۳] از سوي ديگر، در پي ناپديد شدن 26 خدمه يك نفت‌كش ايران به نام "سوسنگرد" بر اثر حمله هواپيماي عراق، خبرگزاري رويتر در گزارش كوتاهي آمار حمله به نفت‌كش‌ها در خليج‌فارس از ابتدا تاكنون را منتشر كرده است. بخش آماري اين گزارش كه با مقايسه تلفات نفت‌كش سوسنگرد و ناو امريكايي "استارك" آغاز شده، چنين است: «ناپديد شدن 26 خدمه يكي از نفت‌كش‌هاي ايران كه هفته گذشته مورد حمله هواپيماهاي عراق واقع شد، بيش‌ترين آمار گزارش شده تلفات در خليج [فارس] از زمان شروع جنگ نفت‌كش‌ها به شمار مي‌رود. اين آمار تنها از آمار قربانيان ناوچه امريكايي "استارك" كه در ماه مه جاري به طور اتفاقي هدف يك فروند موشك عراقي قرارگرفت و 37 خدمه آن جان سپردند، كم‌تر است. طي سال جاري تا پيش از كشته شدن احتمالي 26 خدمه نفت‌كش سوسنگرد، دستكم 50 خدمه كشتي‌هاي تجاري بر اثر اصابت موشك به كشتي‌هاي‌شان و يا برخورد با مين كشته شده بودند. از زمان شروع حملات عراق به كشتي‌ها در ماه مه 1981 (ارديبهشت و خرداد 1360) بيش از 350 كشتي در خليج [فارس] مورد حمله قرار گرفته است. در همان سال بيش از 4 كشتي تا پايان سال هدف حمله قرار گرفت. در سال 1982، به 22 فروند كشتي حمله شد و در سال 1983 اين آمار به 16 فروند كاهش يافت. اما جنگ نفت‌كش‌ها در سال 1984 با تصميم عراق براي متوقف ساختن صادرات نفت ايران، با شدت بيش‌تري دنبال شد. تهران نيز با حمله به كشتي‌هاي تجاري كشورهاي متحد عراق در جنگ خليج [فارس]، به اين حملات ـ كه به گفته منابع اطلاعاتي (لويدز) آمار آن در طول همان سال به 71 فروند رسيد ـ پاسخ گفت. ولي در سال 1985 آمار حمله به كشتي‌ها به 47 فروند كاهش يافت. سال بعد همزمان با تصميم ايران براي شكستن بن‌بست موجود در جبهه جنگ، عراق حملات خود را به نفت‌كش‌هاي "شاتل" ايران كه در ترمينال‌هاي بارگيري خارك محموله خود را به لنگرگاه‌هاي امن‌تري درجنوب خليج [فارس] مي‌بردند، آغاز كرد. طي سال جاري [1987] با ورود نيروي دريايي امريكا به خليج [فارس] به منظور انجام عمليات گشتزني و اسكورت نفت‌كش‌ها، جنگ دريايي به اوج خود رسيد. به گفته منابع كشتي‌راني، از آن زمان تاكنون 130 فروند كشتي هدف موشك و يا مين قرار گرفته است.»[۱۴]
گزارش- 368
رئيس‌جمهوري اسلامي ايران، در ديدار با نيروهاي سپاه، بسيج و جهاد شهرستان ازنا، تنگناهاي كنوني كشور را در مسئله جنگ توضيح داد. وي با بيان اين كه در اطراف مرز ايران، كشورهاي وابسته به امريكا حلقه زده‌اند و در خليج‌فارس نيز امريكا و غرب حضور نظامي پيدا كرده‌اند، گفت: «ما بايد براي پيروز شدن و مستقل زيستن اين حلقه را از جايي بشكنيم؛ بهترين نقطه براي شكافتنِ بخشي از اين حلقه، جبهه جنگ با رژيم صدام مي‌باشد. شكست عراق براي شكافتن بخشي از اين حلقه در واقع شكست امريكا خواهد بود.» آيتالله خامنهاي در بخش ديگري از سخنان خود، دربارة اوضاع كنوني كشور و سرنوشت جنگ گفت: «ملت ايران امروز بار سنگيني بر دوش دارد؛ مسئوليتي كه حتي مبارزان نخبه سال‌ها قبل، از تصور آن وحشت داشتند.» رئيس‌جمهور خاطرنشان ساخت كه امروز ملت مسلمان ايران يك‌تنه تمامي مسئوليت‌ها و زحمات تمامي جوامع انقلابي اسلامي را بر عهده دارد و با تمامي امكانات مي‌كوشد تا اين وظيفه خطير را با موفقيت انجام دهد.[۱۵]
گزارش- 369
مقام‌هاي عراقي با طرف‌هاي امريكايي و شوروي درباره قطع‌نامه 598 و راه‌هاي پايان بخشيدن به جنگ، گفت‌وگو كردند. در ديدار طارق عزيز با "ريچارد مورفي" معاون وزير خارجه امريكا در نيويورك، نتايج كنفرانس سران امريكا و شوروي و تلاش‌هاي سازمان‌ملل جهت اجراي قطع‌نامه 598 شوراي‌امنيت مورد بحث قرار گرفت.[۱۶] همچنين در بغداد، فرستاده ويژه شوروي، حاكمان عراق را از نتايج مذاكرات امريكا و شوروي درباره جنگ ايران و عراق آگاه ساخت، به‌علاوه در اين ديدار راه‌هاي اجراي قطع‌نامه 598 بررسي شد.[۱۷] در سطح منطقه نيز كميته 7 نفره اعراب اقدام تازه‌اي را در جهت اجراي قطع‌نامه 598 تدارك ديده است. روزنامه الاتحاد در اين باره نوشت: «طرح تازه كميته 7 نفره عرب بر تقاضا از شوروي و بقيه كشورهاي عضو شوراي‌امنيت جهت اتخاذ تصميماتي به منظور اجراي قطع‌نامه 598 متمركز است.» به نوشته الاتحاد, تماس و ديدارهاي اخير شاه اردن با سران عرب نيز به همين منظور و جهت انتقال نظر آنان به شوروي در سفر آينده "شاه حسين" به مسكو، صورت گرفته است. بر اساس اين گزارش، كشورهاي عربي همچنين از دبيركل سازمان ملل خواهند خواست تا به صراحت موضع خود را به شوراي‌امنيت اعلام كند، زيرا به عقيده آنان، تلاش‌هاي وي به ايران فرصت داده است تا وقتگذراني كرده و خود را به شوروي نزديك كند.[۱۸] راديو اسرائيل نيز درباره قطع‌نامه 598 موضع ايران را دو پهلو دانست و افزود: «حكومت اسلامي ايران بي آن‌كه صريحاً قطع‌نامه را رد كند، براي اجراي آن شرايطي قائل است كه بهموجب آنها پيش از برقراري آتش‌بس، يك كميسيون تحقيقاتي بين‌المللي برپا شود و متجاوز را تعيين كند. شايد اگر شرايط ايران به همين جا خاتمه مي‌يافت، اجراي آن اشكال چنداني نداشت ولي همگان مي‌دانند كه هدف و منظور نهايي حكومت اسلامي ايران از بيان اين خواسته آن است كه وقتي حكومت حزب بعث عراق توسط يك مرجع بين‌المللي، متجاوز تعيين گرديد، مجازات سران آن را خواستار شود و اتمام جنگ را در گرو سرنگون ساختن رژيم بغداد بداند. به عبارت ديگر، حكومت اسلامي ايران تلاش مي‌كند همان هدفي را كه تاكنون از طريق ادامه جنگ زورآزمايي نظامي به آن دست نيافته، از طريق سياسي و با كمك مراجع بين‌المللي تأمين كند و اين براي دستاندركاران دنياي سياست بسيار آشكار است.»[۱۹]
گزارش- 370
در پي بزرگ‌نمايي قدرت ايران براي كشورهاي منطقه به‌وسيله ايالات متحده ـ كه به منظور هم‌گرايي بيش‌تر اين كشورها و نظام بين‌المللي براي فشار به ايران، در جريان است ـ كوشش‌هاي فراواني مي‌شود كه تنش ميان عراق و برخي كشورها با اصلي نشان‌دادن ايران به عنوان دشمن مشترك، برطرف شود. از اين رو، علاوه بر نزديكي سوريه و عراق ـ كه اخيراً ميان مسئولان عالي‌رتبه امنيتي دو كشور در مرز نيز ملاقات و گفت‌وگويي برگزار شده[۲۰]ـ ميان اسرائيل و عراق نيز تماس‌هايي صورت گرفته است. راديو اسرائيل در اين باره گفت: «مفسران اسرائيلي مي‌گويند تماس‌هاي غيرمستقيمي ميان عراق و اسرائيل صورت گرفته كه يكي از آنها با "نزار حمدون" معاون وزير خارجه عراق بوده است. اكنون اين انديشه در سياست‌مداران اسرائيل شكل گرفته است تا از هر طريق ممكن مانع پيروزي ايران در جنگ شوند.»[۲۱] ژنرال "ابوغزاله" وزير دفاع مصر نيز در سخناني در دفاع از كويت در مقابل ايران، گفت: «مصر خود را سپر دنياي عرب، يك حائل فولادي قابل اطمينان و منبع انتقال تخصص‌هاي نظامي به كشورهاي حاشيه خيلج [فارس] در مقابل ايران مي‌داند.»[۲۲] گفتني است كه نيروهاي مصر در كنار عراق حتي در جبهه‌ها با ايران جنگيده و تعدادي از آنها نيز اسير شده‌اند. "الوفد" روزنامه مصري، در گزارشي كه هفته گذشته منتشر ساخت، تعداد اسيران مصري در ايران را 13هزار تن اعلام كرده است.[۲۳] در عين حال گزارش راديو كلن حاكي است كه "لس آسپين" رئيس كميسيون نيروهاي مسلح امريكا در مجلس نمايندگان اين كشور، سياست جمهوري فدرال آلمان در برابر ايران را شديداً به باد انتقاد گرفته و به دولت آلمان اين اتهام را وارد ساخته است كه در كشمكش‌هاي ايران و امريكا در خليج‌فارس، آمادگي‌هاي لازم را از خود نشان نداده است. به نظر "لس آسپين"، از آن‌جا كه سياست آلمان در اين زمينه مخالف با سياست ديگر كشورهاي اروپايي غربي است، به جاي كمك، براي واشنگتن ايجاد مانع و مزاحمت كرده است. با اين همه، در "بن" از حزب سوسيال دمكرات آلمان فدرال اين صدا به گوش مي‌رسد كه حضور نظامي امريكا و ديگر متحدان غربي‌اش و همچنين اتحاد جماهير شوروي در خليج‌فارس، يك اشتباه بزرگ بوده است.[۲۴]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/23
- ↑ سند شماره 1563 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم - ستادكل - (حسين اردستاني)، ص35.
- ↑ همان.
- ↑ همان، ص36.
- ↑ همان، ص52.
- ↑ سند شماره 1557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي سپاه در عمليات البكر و العميه (سعيد سرمدي)، صص282و283.
- ↑ همان، صص263و264
- ↑ همان، ص277.
- ↑ همان، ص256.
- ↑ همان، ص280.
- ↑ همان، صص 280و281.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 270 (24/9/1366)، ص6، دمشق - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 23/9/1366.
- ↑ همان، صص4و5، راديو بي.بي.سي., 23/9/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه" شماره 272 (26/9/1366)، ص4، بندرعباس - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 25/9/1366.
- ↑ مأخذ11، ص25، بحرين - خبرگزاري رويتر، 23/9/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 24/9/1366، ص12، به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ روزنامه كيهان، 23/9/1366، ص20.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه" شماره 271 (25/9/1366)، ص4، بغداد - خبرگزاري رويتر، 24/9/1366.
- ↑ مأخذ11، صص3و4، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 23/9/1366.
- ↑ مأخذ11، ص7، راديو اسرائيل، 23/9/1366.
- ↑ مأخذ11، ص37، كويت - خبرگزاري فرانسه، 23/9/1366.
- ↑ مأخذ16، نقل از راديو رژيم صهيونيستي.
- ↑ مأخذ11، صص28و29، راديو بي.بي.سي., 23/9/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه" شماره 269 (23/9/1366)، ص3، آتن - خبرگزاري جمهوري اسلامي 22/9/1366.
- ↑ مأخذ11، صص2و3، راديو كلن 23/9/1366.