1366.11.06

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.11.06
نام‌های دیگر شش بهمن
تاریخ شمسی 1366.11.06
تاریخ میلادی 26 ژانویه 1988
تاریخ قمری 6 جمادی‌الثانی 1408




گزارش - 1

1. پس از چهار روز بحث و بررسی درباره انتخاب منطقه مناسب برای عملیات آینده، امروز محسن رضایی فرماندهان یگانها را به قرارگاه فراخواند و بار دیگر آخرین وضعیت منطقه عملیاتی بیتالمقدس٢ و چگونگی ادامه عملیات مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت* و مشکلات و نارساییها و چگونگی رفع آن نیز بررسی شد. ابتدا فرماندهان به عمدهترین موضوعات برای ادامه عملیات اشاره کردند که مهمترین آن به شرح ذیل است: o ضرورت نصب پل نفررو روی رودخانه قلعهچولان برای تداوم عملیات o ترمیم خرابی جاده که بایستی در اسرع وقت انجام شود. o آزاد کردن لشکر٥٧ از خط برای رفتن به داخل شمال عراق o مشکل تدارکرسانی به خط و نیز مشکل حمل مجروح که باید برای آن تدبیری اندیشیده شود. o شروع نشدن شناساییها تاکنون.[۱] موضوع دیگری که با تأکید مطرح شد مسئله بیمارستان بود. ازنظر فرماندهان لازمۀ ادامه عملیات در منطقه بیتالمقدس٢ توجه و اقدام مناسب برای احداث بیمارستان صحرایی است. از نظر آنها اگر در جنوب به فاصله ٥٠ کیلومتر یک بیمارستان احداث میشود، در این منطقه باید به فاصله ٥ کیلومتر بیمارستان ساخته شود. البته دربارۀ انتقال مجروحین به بیمارستانها بهوسیله بالگردهای هوانیروز نیز مطالبی بیان شد.[۲] حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، در این باره نوشته است: «عملکرد هوانیروز در گرو وضعیت جوّی بود که غالباً وضع نامناسب هوا امکان پرواز هلیکوپتر را از آنها سلب کرده بود. در دو سه روزی که امکان پرواز وجود داشت هوانیروز اقدامات لازم را انجام داد. اما نارساییها همچنان وجود داشت. با این حال در سمت لشکر٦ ویژه پاسداران چند بار بر روی ارتفاع ویولان عملیات اسلینگ صورت گرفت. پس از عملیات، با مسدود کردن جاده گردهرش، با هدف ترمیم، از هوانیروز استفاده بیشتری شد و خلبانان هلیکوپترها تلاش زیادی به خرج دادند، بهطوریکه به گفتۀ قالیباف و همدانی امروز باری روی زمین نمانده بود و آنها منتظر محمولهای بودند که آن را انتقال دهند.» این دو فرمانده همچنین گفتند: با وجود ٥٠٠، ٦٠٠ مجروح در دشت هرمدان و سرمای زیاد منطقه، اگر هلیکوپترها نبودند دو سوم مجروحین شهید میشدند.[۳] راوی مرکز اضافه میکند: آمدن سرهنگ انصاری فرمانده هوانیروز و گلهمندی فضلی فرمانده لشکر١٠ از عملکرد هوانیروز در حضور آقای هاشمی، نقش اساسی در بهبود عملکرد هوانیروز داشته است.[۴] همچنین دربارۀ زمان و مانور عملیات در این منطقه هم صحبت شد. فرمانده کل سپاه، زمان عملیات را ٢٠ تا ٢٥ بهمن اعلام کرد. مهدی مبلغ مسئول مهندسی معتقد بود که وصل کردن جادۀ ژاژیله به آن سوی رودخانه قلعهچولان حداقل ٢٥ روز تا یکماه زمان خواهد برد. قالیباف نیز تردید خود را درباره امکان عملیات تا روز بیستم بهمن اعلام کرد. معنی این حرفها این بود که منطقه به این زودی برای اجرای عملیات آماده نمیشود. قالیباف دربارۀ مانور از عمق داخل خاک عراق عنوان کرد: باید توان و سرمایۀ بالایی را روی آنجا گذاشت. وی دربارۀ نیرو هم با اشاره به مرخصی رفتن نیروها معتقد بود که زمان را باید عقب انداخت، زیرا اعزام نیروهای جدید پس از دهه فجر است و نیروهایی هم که به مرخصی رفتند یکباره با نیروهای اعزام جدید بیایند، چون به آمدن همۀ آنها اعتمادی نیست. قالیباف در پایان خطاب به فرمانده کل سپاه گفت: «باتوجهبه این وضعیت، این منطقه زودتر از نیمۀ اسفند آماده نمیشود. من نظرم این است که اینجا شناسایی صورت بگیرد، مهندسی کار کند، ولی ما توانمان را روی محور حلبچه بگذاریم.»[۵]

گزارش - 2

2. یک تیم ٤ نفره از نیروهای ارتش در حین شناسایی در خط به کمین عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) برخورد نمودند که در این درگیری ٣ تن از آنان شهید و یک نفر اسیر شد. به گزارش نیروی زمینی سپاه پاسداران امروز یک تیم گشتی - شناسایی از ارتش جمهوری اسلامی که در خط منطقه عمومی شرق العماره مستقر است، به استعداد چهار نفر متشکل از یک افسر و سه سرباز به صورت ترکیبی از دو یگان برای شناسایی جلوی خطوط خودشان اعزام شدند که در حین مأموریت در منطقه میمه به کمین منافقین برخورد کردند و با آنان درگیر شدند. در این درگیری افسر فوق و دو سرباز شهید شدند و یک سرباز نیز اسیر شد. بنا به این گزارش منافقین اخیراً در این منطقه فعالیت روزافزون داشتهاند.[۶]

گزارش - 3

3. همچون چند روز گذشته هواپیماهای دشمن در ساعت ١٩ امروز هم به حریم هوایی اهواز تجاوز کردند. گزارش خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی حاکیست در این تجاوز هوایی که حدود ده دقیقه ادامه داشت، هواپیماهای دشمن کوشیدند نقاطی از شهر اهواز را بمباران کنند که با آتش پدافند مستقر در منطقه مواجه و قبل از انجام هر گونه اقدامی مجبور به ترک آسمان شهر شدند.[۷] همچنین امروز بعدازظهر دو بار در زنجان وضعیت قرمز اعلام شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی وضعیت قرمز در این شهر در ساعت ١٢:٢٧ و ١٣:٢٠ در هر بار به مدت ده دقیقه ادامه داشت. اعلام وضعیت قرمز در شهر زنجان بهدلیل تجاوز دو فروند هواپیمای دشمن در ارتفاع بالا به حریم هوایی این شهر صورت گرفت. به علت بالا بودن ارتفاع پرواز هواپیماهای دشمن در هر دو مورد، پدافند مستقر در منطقه عکسالعملی از خود نشان نداد.[۸]

گزارش - 4

4. یک فروند نفتکش در اجارۀ ایران با پرچم قبرس با ١٩٦ هزار تن نفت خام سبک در نزدیکی بندر دیّر مورد اصابت موشک هواپیماهای عراقی قرار گرفت. کشتی کورال کیپ یکی از ٨ فروند نفتکش یک کاروان که ساعت ١٦ امروز از مبدأ جزیره خارک بهسمت بندرعباس در حال حرکت بود، به علت نقص فنی متوقف گردید. پس از آن دو فروند کشتی به عنوان یدککش و اسکورت وارد منطقه شدند و درحال یدککشی آن بودند که مورد حمله قرار گرفت. این حمله در ساعت ٢٢:٣٣ در ٢٠ مایلی شمالغربی چراغ دریایی رأس المطاف انجام شد و موشک به قسمت جلوی کشتی اصابت کرد اما آتشسوزی ایجاد نکرد.**[۹]

گزارش - 5

5. در حالی که ایران در حال بررسی و تدارک چند عملیات در آیندهای نه چندان دور است، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی دربارۀ دلایل تأخیر حمله بزرگ ایران، احتمالات مختلفی را از قول برخی دیپلماتها مطرح کرده و نوشته است: به گفته مقامات غربی و عراقی، ایران در انجام تهاجم زمستانی علیه عراق که از مدتها قبل انتظار آن میرفت دستخوش تردید شده است و ظاهراً بر آن است که تلاشهای دیپلماتیک خود را در جهت از هم پاشیدن ائتلاف گسترده کشورهای طرفدار عراق به کار گیرد. ازسوی دیگر عبدالجبار محسن سخنگوی نظامی عراق میگوید: «برای دفع حمله آنها ما آمادگی بهتر و سربازان بیشتری داریم.» یک مقام عراقی میگوید: «ایرانیان از آن رو دست به حمله نمیزنند که میدانند پیروزی بزرگی در انتظار آنها نخواهد بود.» برخی از صاحبنظران غربی و مقامهای عراقی نیز بر این باورند که احتمالاً اختلافنظر در داخل کادر رهبری ایران و یا تمایل ایران به در خطر نینداختن گشایش دیپلماتیک با اعراب حوزۀ خلیجفارس به ویژه عربستان سعودی و کویت، حمله زمستانی ایران را متوقف کرده است. برخی از دیپلماتهای غربی میگویند این احتمال وجود دارد که امسال حمله بزرگی در کار نباشد، اما این خطر هم وجود دارد که عراق بیش از حد اعتماد به نفس پیدا کرده باشد و ایرانیان دست به یک حمله غافلگیرانه بزنند. یک دیپلمات غربی میگوید: «بنبست نظامی، آشکار است و عراقیها از برخی جهات نیازمند یک حملهاند، زیرا بدون چنین حملهای فشار برای تحریم تسلیحاتی ایران کاستی میگیرد.» یک تحلیلگر غربی میگوید: «سردرگمی عراق درباره مقاصد ایرانیان بیشتر شده است. اگر حملهای در کار نباشد، عراق به یک پیروزی نظامی و تبلیغاتی دست یافته اما همزمان از نیاز شدید کشورهای عرب منطقه برای نزدیکتر شدن به عراق کاسته میشود.»[۱۰] روزنامه مصری اخبار الیوم نیز در اخبار صفحه اول خود در این باره نوشت: تهران به علت مشکلات داخلی، تهاجم بزرگ خود را به تعویق انداخته است. این روزنامه به تقلید از برخی رسانههای غربی مدعی شد که گزارشهای واصله از تهران حاکی از این است که عده زیادی از جوانان از رفتن به جبهه جنگ خودداری میکنند و مردم ایران اینک تشخیص دادهاند که این جنگ بیفایده است.[۱۱]

گزارش - 6

6. رژیم عراق برای جلوگیری از همکاری مردم مناطق کردنشین این کشور با نیروهای ایران به اهالی روستاها و برخی شهرهای مناطق مرزی استان سلیمانیه اخطار کرد این مناطق را تخلیه و به مناطق دورتر بروند و درپی آن اقدام به تخریب بعضی از روستاهای منطقه کرد. به گزارش قرارگاه رمضان ارتش عراق یک واحد زرهی به منطقه حلبچه آورده و اقدام به تخریب روستاهای باوه و کوجی و باغهای آن کرد.[۱۲] همچنین سپاه یازدهم امام حسن عسکری نیز اعلام کرد رژیم عراق به اهالی بعضی شهرهای منطقه حلبچه اخطار کرده که هر چه زودتر مناطق محل سکونت خود را ترک کنند و به رازین که جدیداً به شهرک نصر موسوم شده است، بروند. طبق همین خبر هر خانهای که در خرمال و شاندری تخلیه شود، بلافاصله آن را تخریب میکنند.[۱۳]

گزارش - 7

7. اعزام نیروهای رزمنده دارای تخصصهای گوناگون، کماکان ادامه دارد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی گروهی از نیروهای داوطلب و متخصص مردمی ادارات و کارخانجات شهرستان کرج متشکل در دومین کاروان سپاهیان حضرت امیر طی مراسم ویژهای با بدرقه گرم و پرشور جهادگران جهاد سازندگی و خانوادههایشان رهسپار میادین نبرد با کفار بعثی شدند. از سمنان نیز یک گروهان از نیروهای رزمی، تخصصی و تدارکاتی در قالب گردانهای انصار راهی مناطق جنگی کشور شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی نیروهای این گروهان که در میان بدرقه مردم حزبالله به جبهههای نبرد اعزام شدند، متشکل از راننده وسایل سنگین، مکانیک، باطریساز، آشپز و دیگر تخصصهای مورد نیاز میباشند. همچنین در ساری مرکز استان مازندران بعدازظهر دیروز یک گردان مهندسی شامل ١٦٠ نفر نیروی فنی تخصصی ازطریق پشتیبانی مهندسی جنگ جهاد سازندگی استان عازم میادین رزم شدند.[۱۴]

دومین کاروان سپاهیان حضرت امیر در مراسمی با بدرقه گرم مردم رهسپار جبهه ها شدند.

گزارش - 8

8. در ادامه ارسال کمکهای سازمانها، اقشار مختلف مردم و اصناف، بخش دیگر از این هدایا تحویل مراکز دریافت کمکهای مردمی شد. از جمله چهلودومین کاروان تدارکاتی پشتیبانی معاونت امور جنگ بنیاد مستضعفان بهوسیله ٣٨ کامیون و تریلی به نام کاروان پشتیبانی حضرت امیر به ارزش تقریبی ٨٢ میلیون ریال به جبههها ارسال شد.[۱۵] همچنین به نوشته روزنامه کیهان به نقل از منابع جمعآوری هدایا، دهها میلیون ریال وجه نقد و دهها قطعه طلا و زیورآلات طی مراسمی توسط گروهی از خانوادههای شهدا، اصناف، فرهنگیان، کارگران و کارمندان و دیگر اقشار مردم تقدیم آیتالله خامنهای رئیس جمهور و رئیس شورای عالی دفاع شد. همچنین یک دانشآموز و برادر یک جانباز که ازطریق فروش دوچرخه خود جبهههای جنگ تحمیلی را یاری کرده بود، ازسوی رئیس شورای عالی دفاع مورد تفقد قرار گرفت.[۱۶] مطابق اخبار دیگر در این زمینه پدر یک شهید هزینه ٥ رزمنده را که معادل یک میلیون ریال میباشد، در دیدار با حجتالاسلام کروبی تقدیم وی کرد. در جریان این دیدار حجتالاسلام ستاری پدر شهید ستاری همچنین گردنبند تقدیمی از سوی یکی از خواهران ساکن کشورهای خلیجفارس و نیز ٧٠٠ دلار پول اهدایی وی را که جهت کمک به رزمندگان اسلام و پشتیبانی از جهاد مالی ارسال داشته بود، به نماینده امام در بنیاد شهید تحویل داد.[۱۷]

کامیونها کمکهای مردم مناطق مختلف کشور را به مناطق عملیاتی منتقل میکنند. علاوهبراین، همچنین از فرزندان دانشآموز خانوادههای شهدا در دو دبستان دخترانه رازی و پسرانه شاهد و نیز مدرسه دختران سمیه وابسته به مدارس شاهد در منطقه ٨ تهران، ٦٠ هزار تومان همراه با زیورآلات و طلاجات تقدیمی خانوادههای شهدا برای کمک در امر پشتیبانی جنگ و حمایت از رزمندگان به همت مدیران مدارس مذکور جمعآوری گردید.[۱۸] حجتالاسلام رحمانی مسئول ستاد جذب و هدایت کمکهای مردمی به جبهههای جنگ نیز در جمعبندی کمکهای مردمی به جبههها در ماههای گذشته گفت: ظرف ٩ ماه گذشته مجموع کمکهای نقدی و غیرنقدی امت حزبالله سراسر کشور جمعاً یک میلیارد و صد میلیون تومان بوده است که در کاروانهای بزرگ و کوچک برای رفع حوائج رزمندگان به جبههها ارسال گردید. وی همچنین با اعلام نیازمندیهای جبههها، از مردم خصوصاً خواهران خواست تا به تهیه پوشاک گرم از قبیل بلوز، دستکش و کلاه بافتنی اقدام کنند و بدین وسیله برادران رزمنده خود را در جبههها یاری نمایند. این اقلام عبارتند از نایلون، پلیت، تراوس، چراغ فانوس، پوشاک، بیسکویت، خرما، آجیل، میوه، کفش، چکمه، نوارکاست، رادیو، آمپلی فایر، بلندگو و کتب مذهبی.[۱۹]

گزارش - 9

9. درپی ایجاد وقفه در عملیات بیتالمقدس٢ در جبهه شمالغرب بخشی از نیروهای لشکر١٠ سیدالشهدا وارد شهرستان کرج شدند. روزنامه جمهوری اسلامی درباره استقبال مردم کرج به هنگام ورود نیروهای این لشکر به شهر اعلام کرد مردم با پخش نُقل و گل و شیرینی و ذبح گوسفند نیروهای لشکر١٠ سیدالشهدا را مشایعت میکردند. رزمندگان این لشکر پس از ورود به شهر در یک راهپیمایی با شکوه در خیابان شهید بهشتی با سر دادن شعارهای جنگ، جنگ تا پیروزی ضمن تأکید بر دفاع مقدس تا پیروزی نهایی، بار دیگر با امام امت و شهدای انقلاب اسلامی تجدید عهد نمودند و آمادگی خود را برای اجرای فرامین امام خمینی اعلام کردند. در این مراسم فرماندار کرج و فرمانده لشکر١٠ سیدالشهدا به ترتیب سخنرانی کردند. لشکر مذکور، در عملیات بیتالمقدس٢ خوش درخشید و فرمانده آن نیز از سوی آقای هاشمی مورد تحسین و قدردانی قرار گرفت.[۲۰]

گزارش - 10

10. آخرین وضعیت و فعالیتهای عناصر حزب دموکرات و گروه کومله و همچنین سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در محدودۀ شهرستان بیجار (در استان کردستان) موضوع گزارش فرمانداری این شهرستان است. در بخشی از این گزارش درباره فعالیت این افراد در زمستان امسال آمده است: طبق تحلیلهای مسئولین امنیتی استان و اخبار واصله، گروهکهای کومله و دموکرات شاخه نظامی خود را از منطقه خارج و به عراق اعزام کردهاند و این عمل صرفاً برای دیدن آموزش لازم و مجدد بوده است؛ ولی هستههای تشکیلاتی و تبلیغاتی آنها احتمالاً در منطقه ماندهاند و در سه ماهه زمستان قصد فعال نمودن پشتیبانان خود در روستاها و شهرها را دارند، تا زمینهسازی برای بازگشت در سال آینده را داشته باشند. اینگونه عوامل بعضاً به صورت انفرادی در بعضی از روستاها که تا حدودی آلوده است مشاهده شدهاند. منافقین در حال حاضر فقط خروج را مدنظر دارند و به کلیه هواداران خود در کشور اعلام کردهاند که به نحوی از کردستان خارج و به ارتش آزادیبخش ملی در عراق بپیوندند.[۲۱]

گزارش - 10

11. نخستوزیر، در رأس هیئتی متشکل از وزرای جهاد سازندگی، راه و ترابری و برنامه و بودجه و معاونین نخستوزیری و وزارت کشور وارد بندر کنارک شد. به گزارش خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، میرحسین موسوی در بدو ورود طی گفتوگویی در خصوص آینده خلیجفارس اظهار داشت: «آینده خلیجفارس از آن اسلام است و این ملتهای منطقه هستند که آینده را تعیین میکنند.» وی افزود: «در خلیجفارس نزاع بین ارزشها و ضدارزشهای استعماری است که ابرقدرتها قصد دارند بر منطقه تحمیل کنند اما باتوجهبه گرایش عمیق ملتها به اسلام و میل به استقلال، آینده منطقه از آن اراده معطوف به قدرت اسلامی مردم مسلمان منطقه است.» نخستوزیر در شهر بندری چابهار در اجتماع مردم نیز حضور یافت و در بخشی از سخنانش گفت: ملت ما به فکر عزت برای تمام ملل دنیا است و برای تحقق این امر باید فداکاری و ایثار کرد. مهندس موسوی متذکر شد: «بزرگترین سلاح ملت ایران، ایمان به اسلام و قرآن است که قصد صدور این سلاح را به دنیا دارد و مطمئناً این امر در جهت نجات سرنوشت ملل دنیا میباشد.» نخستوزیر همچنین تجاوز نظامی امریکا به خلیجفارس را نمونهای از توطئه ابرقدرتها خواند و افزود: «ملت ما نشان داد که ملتی منسجم است و قادر به ایستادگی در مقابل تمام قدرتها است و بهخاطر اسلام حاضر است با تمام جهان کفر بجنگد.» نخستوزیر افزود: «امروز مردم مسلمان ایران پرچمدار اسلام در دنیا است و برخلاف گذشته که بنادر و پایگاههای جنوبی کشورمان مقر استقرار امریکا در جهت سرکوب حرکتهای آزادیبخش بود، امروز تبدیل به پایگاهی جهت دفاع از اسلام شده است.»[۲۲] میرحسین موسوی با اشاره به اینکه نظام کشور در خدمت به مظلومین و مستضعفین است افزود: «امروز همه منابع و ثروتهای کشور در خدمت مستضعفین به کار گرفته شده است.»[۲۳]

گزارش - 12

12. صدام حسین با روزنامه الیوم چاپ عربستان درباره مسائل جنگ ایران و عراق به گفتوگو پرداخت. او با اشاره به توانایی نظامی کشورش تأکید نمود که عراق در حال حاضر از سال گذشته نیرومندتر است و گفت: ما اطمینان داریم چنانچه ایران هر چند ناچیز به خاک عراق قدم بگذارد ما آن را نابود و تار و مار خواهیم کرد و خطوط دفاعی عراق پابرجا و استوار باقی خواهد ماند. وی خاطرنشان کرد که همبستگی عربی و بسیج همه امکانات و هماهنگی در موضع عربی و بینالمللی ضامن ناکامی و شکست برنامهریزیها و طرحهای ایران علیه عراق و امت عرب است. ریاستجمهوری عراق در پاسخ به پرسشی مبنیبر پیشبینیهای وی درمورد نزدیک بودن پایان جنگ گفت: «پایان جنگ مستلزم موافقت طرفین خواهد بود اما مادامیکه جنگ ادامه دارد و متوقف نشده است، من وظیفه دارم که تا آخرین لحظه پیش بینی های لازم را به عمل بیاورم و زمانیکه روزنه امید یا فرصتی برای پایان این جنگ پیش آید، بر ماست که همگام با آن حرکت کنیم.» وی در ادامه گفت: «ما در قبال این مسئله (پایان جنگ) جانب احتیاط را میگیریم و هشیاری خود را حفظ خواهیم کرد، زیرا اگر زیاد امیدوار و خوشبین باشیم که جنگ پس از یک سال و یا شش ماه یا یک ماه دیگر پایان خواهد یافت، در آن صورت از حرکت بسیجی و کوشش برای رویارویی با خطرات تجاوز خواهیم کاست.» صدام حسین توضیح داد که جنگ باید به صورت جامع و کلی پایان پذیرد. رئیس حکومت عراق همچنین اظهار داشت: «درحالحاضر حرکت جدید در داخل ایران آغاز شده که خواستار پایان جنگ با عراق هستند.»[۲۴] صدام در بخش دیگری از مصاحبه خود اوضاع داخلی عراق را خوب توصیف کرد و گفت: ما در حال حاضر از زمان آغاز جنگ قویتر شدهایم، جنگهای موفقیتآمیز و سخت انجام دادهایم و مردان ما زیاد هستند و اسلحه ما فراوان است. خدای نکرده اگر دست آنها برسد نه تنها سرزمین عراق را ویران خواهند کرد بلکه تمامی مقدسات عربها را نابود خواهند ساخت. وی گفت: «با شعار علیه جنگ، ادامه مقاومت سربازان عراقی و همبستگی عربها با عراق و مخالفت بینالمللی علیه جنگ، تحریم اقتصادی ایران تحقق خواهد یافت.»[۲۵] خبرگزاری عراق هم بخش دیگری از این مصاحبه را به شرح زیر نقل کرده است: صدام حسین درباره تلاشهای سوریه در پایان دادن به جنگ، این کشور را به خاطر حفظ روابط با ایران مورد حمله قرار داد و ایران را دشمن تمامی کشورهای منطقه خلیجفارس نامید و گفت: «به همین دلیل این کشورها عراق را در جنگ علیه ایران مورد پشتیبانی قرار میدهند.»[۲۶] رادیو اسرائیل نیز به نقل از این مصاحبه درباره نقش سوریه در جنگ ایران و عراق گفت: رئیس حکومت عراق امروز برای فهد پادشاه عربستان، پیام فرستاد. رادیو ریاض گزارش داد که پیام مزبور را طارق عزیز وزیر امور خارجه رژیم عراق، تحویل فهد داد. پیام مذکور دومین پیام صدام ظرف ده روز اخیر به فهد است. خبرگزاری رویتر دراینباره اعلام کرد که ارسال این پیامها ازسوی صدام در ارتباط با تلاشهایی است که برای آغاز مذاکرات میان کشورهای شورای همکاری خلیجفارس و ایران صورت میگیرد.[۲۷]

گزارش - 13

13. همزمان با سفر علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به لهستان، دولت این کشور حمایت قاطعانه خود از قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت سازمانملل و نیز پشتیبانی از پیشنهاد شوروی مبنیبر خروج کشتیهای جنگی خارجی از خلیجفارس و جایگزین کردن آنها با نیروهای نظامی سازمانملل را مورد تأکید قرار داد. خبرگزاری رسمی لهستان در گزارشی به مناسبت سفر وزیر امور خارجه ایران، حمایت قاطعانه لهستان از قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت را که از دو کشور درگیر در جنگ خواستار برقراری آتشبس و عقبنشینی فوری نیروهای خود شده است، اعلام کرد.[۲۸] بنا بر خبر ارسالی خبرگزاری یونایتدپرس، سخنگوی دولت لهستان گفت: «لهستان مایل است روابط حسنه سنتی خود را با ایران و نیز با عراق توسعه و تحکیم بخشد.» در این گفتوگوها طرف لهستانی قویاً خواستار پایان جنگ ایران و عراق شد.[۲۹] خبرگزاری لهستان دربارۀ موضوعات طرح شده در دیدار وزیران امور خارجه دو کشور اعلام کرد: ماریان اورژکوفسکی وزیر امور خارجه لهستان، در دیدار با ولایتی خواستار پایان فوری عملیات نظامی میان ایران و عراق و اجرای قطعنامه٥٩٨ شد. ولایتی نیز موضع ایران در این مورد و نیز درباره حضور نظامی امریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو در خلیجفارس را بیان کرد. طرفین نسبت به عقبنشینی رزمناوهای خارجی از خلیجفارس و جایگزینی آنها با نیروهای دریایی سازمانملل در راستای پیشنهاد ارائه شده ازسوی شوروی ابراز علاقه کردند.[۳۰] علاوهبراین، خبرگزاری لهستان گفت طرفین بیانیه مشترکی منتشر کردند. به گفتۀ منابع خبری، این بیانیه نشاندهنده اختلاف مواضع وزیران امور خارجه دو کشور پیرامون برخی مسائل مربوط به جنگ تحمیلی است.[۳۱] اما مرتضی سرمدی سخنگوی وزارت امور خارجه این خبر را تکذیب کرد و اعلام کرد در پایان دیدار ولایتی از ورشو هیچگونه بیانیه سیاسی مشترکی انتشار نیافته است. وی افزود: «در پایان این سفر یادداشت تفاهمی در زمینۀ همکاریهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و صنعتی به امضا رسید اما بیانیه مشترکی امضا نشد تا انتشار یابد.» وزیر امور خارجه نیز در هنگام ورود به ایران این خبر را رد و اعلام کرد در این سفر تنها یک یادداشت تفاهم به امضا رسیده است.[۳۲] خبرگزاری لهستان همچنین درباره دیدار و گفتوگوی چند روز پیش علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران با مقامات یوگسلاوی اعلام کرد: درباره محتوای مذاکرات، بنا به گزارشهای رسمی منتشر شده در بلگراد، مسائل مربوط به جنگ ایران و عراق از محورهای اصلی مذاکرات وزیر امور خارجه ایران و سرپرست وزارت امور خارجه یوگسلاوی در بلگراد بوده است. به گزارش تانیوگ در مذاکرات مذکور، بهویژه مسائل و مشکلات مربوط به چگونگی به اجرا درآوردن قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت مورد بررسی قرار گرفت. همین گزارش حاکی است طرفین همچنین در یک جوّ دوستی متقابل درباره فعالیتهای آینده جنبش عدم تعهد به تبادل نظر پرداختند.[۳۳]

گزارش - 14

14. با وجود مخالفت صریح عراق با رایزنی و تلاشهای خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمانمللمتحد دربارۀ قطعنامه٥٩٨، ایران در اینباره موضع مثبت و سازندهای دارد و جانشین نمایندگی دائمی ایران در سازمانمللمتحد امروز هم در دیدار با رئیس شورای امنیت سازمانملل و هم در مصاحبهای که پس از این دیدار انجام شد، بر تلاشهای دبیرکل سازمانملل تأکید کرد و خواهان برخورد جامعه جهانی با مواضع عراق دراینباره شد. محمدجعفر محلاتی، که به درخواست دبیرکل سازمانملل و رئیس شورای امنیت با ایشان ملاقات کرد به رئیس شورای امنیت گفت: «ملاک تحرکات شورای امنیت در قبال مسئله جنگ تحمیلی باید رفتار دو کشور نسبت به طرح دبیرکل باشد.***» وی افزود: «جمهوری اسلامی ایران همواره برای تبادل نظر با دبیرکل درمورد جنبههای متعدد جنگ تحمیلی آمادگی دارد و مخالفت صریح عراق با ادامه این تبادل نظرات قبل از هر چیز دروغ بودن شعارهای صلحدوستانه این رژیم متجاوز در مجامع بینالمللی را اثبات میکند.»[۳۴] درپی این ملاقات، نمایندۀ ایران در سازمانملل در مصاحبهای آخرین تحولات مربوط به تلاشهای دبیرکل سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ را تشریح کرد. وی با اشاره به نامه اخیر وزیر امور خارجه ایران به دبیرکل گفت: ایران خواستار ادامه تلاشهای سازمانملل درخصوص مسئله جنگ شده و آمادگی خود را برای تبادل نظر ازطریق نمایندگان اعلام کرده است. خاویر پرز دکوئیار ظرف دو سه روز آینده نظرات دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عراق را به شورای امنیت گزارش میکند و شورا متعاقب آن تصمیم خواهد گرفت که درباره جنگ عراق و ایران چه اقداماتی انجام دهد. محلاتی درباره محتوای نامه ولایتی که وی به دبیرکل سازمانملل تسلیم کرد، توضیح داد که این نامه اثرات مثبت و چشمگیری در جوّ سازمانملل بر جای گذاشته و به همان میزان نیز بر ناراحتی عراق و حامیان آن نسبت به تلاشهای جاری افزوده است. وی افزود: «موضع مثبت ایران در قبال کوششهای خاتمهدهنده جنگ، حامیان عراق در شورای امنیت را برآشفته و آنها را خلع سلاح نموده است.» نماینده ایران در همین خصوص اضافه کرد که عراق روز پیش نامهای به دبیرکل سازمانملل تسلیم نمود که مؤید طرفداری این کشور از سیاست ایجاد مانع و کارشکنی در راه تلاشهای دبیرکل است. لحن منفی نامه بهطور غیر مستقیم متوجه تلاشها و فرمولهای طرح دبیرکل و موضعگیری برخی از اعضای شورای امنیت است. محلاتی تصریح کرد که عراق در نامه خود به کلی طرح دبیرکل را نادیده میگیرد و بنابر همین امر شورای امنیت باید فشارهای خود را متوجه عراق کند. حامیان عراق در شورا عکس این جریان را در نظر دارند و در نتیجه شکاف بین اعضای شورا اجتنابناپذیر است. اما واقعیات و موازین آشکار بینالمللی لزوم این مسئله را روشن میکند که شورا مجدداً دستورالعمل دبیرکل را تجربه نماید و از وی بخواهد به تلاشهایش ادامه دهد. وی افزود: «ماه آینده دوره ریاست امریکا در شورای امنیت آغاز میشود و از هم اکنون قابل پیشبینی است که موضعگیری شورا برخلاف اصول پذیرفته شده، علیه جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. این امر نشان میدهد که امریکا مسائل دوجانبه خود با جمهوری اسلامی را در مسائل شورای امنیت دخالت داده است.»[۳۵] 15. سفیر ایران در چین، در یک مصاحبه مطبوعاتی درمورد مواضع ایران نسبت به طرح اجرایی دبیرکل درباره قطعنامه٥٩٨ سازمانملل، گفت: «ایران طرح اجرایی دبیرکل سازمانملل را که مبتنی بر دو محور تشکیل کمیته تعیین متجاوز و اجرای همزمان آتشبس است، پذیرفته و آمادگی دارد در جهت کمک به دبیرکل در اجرای این طرح، وی را به تهران دعوت کند.» علاءالدین بروجردی افزود: «جمهوری اسلامی ایران پذیرش طرح اجرایی دبیرکل سازمانملل را به دبیرکل اعلام داشته است.» بروجردی همچنین از عملکرد امریکا در شورای امنیت شدیداً انتقاد کرد و آن را مانند طرح اعمال زور در خلیجفارس محکوم به شکست دانست. بروجردی تصریح کرد: «کشورهای دعوتکننده از امریکا برای حضور نظامی در خلیجفارس مدتی است، دیپلماسی محرمانه و فعالی را بهمنظور بهبود روابط با ایران آغاز کردهاند. جمهوری اسلامی ایران به پیروی از سیاست خود در خلیجفارس و علاقه به گسترش روابط با این کشورها از این دیپلماسی استقبال کرده است.» وی گفت: «این تحولات صداقت جمهوری اسلامی ایران را ثابت میکند و مدلل میسازد ما به تنهایی در مقابل یک کشور به نام عراق در حال جنگ تدافعی هستیم.»[۳۶]

گزارش - 16

16. خبرگزاری آسوشیتدپرس امروز به نقل از یک دیپلمات ایرانی اعلام کرد که ایران برای پایانیافتن جنگ حاضر به همکاری با دبیرکل و شورای امنیت سازمانملل است ولی حضور امریکا در خلیجفارس را مانع پیشبرد صلح در این منطقه میداند. این خبرگزاری گفت: یک دیپلمات بلندپایه ایرانی که به شرط عدم افشای نامش برای خبرنگاران جلسه توجیهی ترتیب داده بود گفت: «تا زمانیکه امریکا حضور گسترده دریاییاش را از خلیجفارس خارج نکند ابتکار صلح شورای امنیت نمیتواند اجرا شود.» وی گفت: «تصمیم امریکا مبنی بر خارجکردن چند کشتی از جمله ناوهای هواپیمابر مجهز به موشکهای هستهای، اقدام خوشایندی بود.» او اضافه کرد که ایران با پیشنهاد شوروی درمورد ایجاد یک نیروی دریایی حافظ صلح سازمانملل مخالف است. دیپلمات ایرانی که خبرنگاران را به مقر هیئت نمایندگی این کشور در سازمانملل فراخوانده بود گفت: «ایران در اجرای آتشبس و قطعنامه صلح شورای امنیت انعطافپذیری کامل نشان داده و از طرح پیشنهادی دبیرکل برای اجرای قطعنامه حمایت میکند.» دیپلمات ایرانی گفت: «حتی اگر ایران و عراق به توافق برسند، تا زمانیکه امریکا کشتیهای جنگیاش را از خلیج فارس خارج نکرده باشد، این توافق نمیتواند پیش رود. بهترین اقدام جهت ترغیب پایان جنگ، خروج فوری نیروهای امریکا از منطقه و وارد آوردن فشار به عراق برای نشان دادن انعطاف در اجرای طرح پیشنهادی دبیرکل است.» وی گفت: «تدارکات برای انجام یک تهاجم علیه عراق کماکان ادامه دارد ولی برای امکان دست یافتن به یک راهحل سیاسی اولویت قائل میشویم.» این دیپلمات ایرانی گفت: «کشورش انعطاف زیادی از خود نشان داده و طرح پیشنهادی دبیرکل، خاویر پرز دکوئیار، جهت اجرای قطعنامه شورای امنیت را پذیرفته است. در حالی که بعضی از دیپلماتها گفتهاند که ایران سرگرم دفعالوقت است، آسوشیتدپرس میافزاید: سایرین اظهار داشتهاند که اظهارات اخیر مقامات ایرانی اگر حقیقت داشته باشد نشاندهنده انعطافپذیری چشمگیر و کنار گذاشتن مواضع قبلی این کشور است.» دیپلمات یادشده گفت: «ما روشن و علنی گفتهایم که قطعنامه را قبول داریم و حتی به سوی بحث درمورد اجرای آن نیز حرکت کردهایم و طرح پیشنهادی دبیرکل برای اجرای قطعنامه را پذیرفتهایم.» دیپلمات ایرانی گفت: «در طرح پیشنهادی دبیرکل درمورد اجرای قطعنامه که منتشر نشده است دو گام نخست و همزمان در نظر گرفته شده است. آغاز کار یک هیئت بیطرف جهت تحقیق درمورد تجاوز و نیز نظارت بر آتشبس. سایر قسمتهای طرح صلح شورا، که مهمترین آن عقبنشینی نیروهاست در پی آن خواهد آمد. ایران همچنین میگوید که منازعات بر سر مرزهای زمینی و آبی باید پیش از عقبنشینی نیروها فیصله یابد.» اما این دیپلمات گفت: «ایران دیگر میان رعایت رسمی یا غیررسمی آتشبس فرقی قائل نیست و با تعیین تاریخ جهت عقب کشیدن نیروها و دیگر گامهای عمده منظور شده در قطعنامه مخالفتی ندارد.» او گفت: «تهران انتخاب دبیرکل را درمورد اعضای یک هیئت بیطرف قبول خواهد کرد و تنها خواستار آن است که این هیئت در ابتدا یک گزارش مبتنی بر واقعیات درمورد آغازگر جنگ (نخستین حمله) تهیه کند.»[۳۷]

گزارش - 17

17. در سطح قدرتهای بزرگ، بهخصوص ازطرف دولت امریکا، فشار زیادی بر دبیرکل و اعضای شورای امنیت سازمانملل برای تحریم تسلیحاتی ایران در جریان است. رادیو اسرائیل در این باره گفت: جرج شولتز وزیر امور خارجه امریکا میگوید «تلاشهای شورای امنیت برای اعمال تحریم تسلیحاتی علیه حکومت اسلامی ایران در حال حاضر به بنبست رسیده است زیرا شوروی با اجرای چنین اقدامی مخالفت میورزد.»[۳۸]

گزارش - 18

18. امروز نیز مسئله جنگ ایران و عراق یکی از محورهای اصلی در گفتوگو و اظهارنظر مقامات و رسانه های جمعی کشورهای عرب منطقه بود. به نوشتة روزنامه کیهان بنا به اخبار منتشره، ملک حسین پادشاه اردن، امروز در دیدار با صدام حسین در بغداد آخرین تحولات جنگ ایران و عراق و نیز مسائل مربوط به نتایج اجلاس امان را مورد بررسی قرار داد. طرفین همچنین بر ضرورت اجرای قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت و نیز اجرای قطعنامه اجلاس سران عرب در امان تأکید کردند. شاه حسین در مذاکرات خود با صدام بار دیگر حمایت رژیم خود را از عراق در جنگ با ایران اعلام داشت. به گفته آگاهان سیاسی در منطقه، هدف عمده شاه حسین از سفر به عراق کاهش بحران جدید در روابط میان سوریه و عراق به دنبال اظهارات تند مقامات رژیم عراق و حملات تبلیغاتی این رژیم علیه سوریه بوده است.[۳۹] ممدوح البطاحی رئیس سازمان کل اطلاعات مصر نیز گفت: «مصر قویاً از عراق جانبداری میکند چون از خاک ملی و دروازه شرقی امت عربی دفاع میکند.» وی طی اظهاراتی به مجله الفباء اضافه کرد: مصر به منشور دفاع مشترک عربی پایبند است و در برابر هرگونه تجاوزی علیه هر کشور عربی میایستد. وی مواضع صلحطلبانه عراق را ستایش کرد و گفت این مواضع عراق نشاندهنده خواهشی انسانی است که عراق به خاطر برقراری صلح در پیش گرفته است.[۴۰] کویت که به یک کشور طرفدار عراق مشهور است، موضع به ظاهر نسبتاً مثبت در مقابل ایران اتخاذ کرد. شیخ صباح الاحمد الصباح معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه کویت، با عادی خواندن روابط میان کشورهای شورای همکاری خلیجفارس و جمهوری اسلامی گفت: «کشورهای عربی منطقه خلیجفارس به برقراری نوعی حسن همجواری میان یکدیگر نیازمند میباشند.» وزیر امور خارجه کویت گفت: «کشورهای شورای همکاری در حال جنگ و یا دشمنی با ایران نیستند.» وی افزود: «کشورهای عربی منطقه برای بهبود روابط خود با ایران به تلاشهای میانجیگرانه برخی از کشورها نیازی ندارند زیرا میان ایران و کشورهای شورای همکاری، جنگ و خصومتی وجود ندارد.» وزیر امور خارجه کویت همچنین اظهار امیدواری کرد ایران با قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت موافقت کند.[۴۱]

گزارش - 19

19. امروز طی مراسمی ١٠١ پناهگاه احداث شده که با هزینهای معادل ٥/١ میلیارد ریال توسط سیستم بانکی کشور صورت گرفته، به وزارت آموزش و پرورش تحویل شد. در این مراسم که با حضور وزرای آموزش و پرورش، مسکن و شهرسازی، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی و اعضای هیئت عامل بانکهای کشور و جمعی از دانشآموزان مدرسه رشد برگزار شد، خلاصه عملیات اجرای پناهگاهها که بانک مسکن با مشارکت مالی سایر بانکها در منطقه یک آموزشوپرورش احداث کرده است، توسط مدیرعامل بانک مسکن گزارش شد. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی، مدیرعامل بانک مسکن اعلام کرد پناهگاههای ساخته شده در ١٠١ واحد و در سطحی به وسعت ٢٠ هزار متر مربع بوده و حجم مفید آن با محاسبه یک متر مکعب برای هر دانشآموز، جمعاً ٦٠ هزار متر مکعب میباشد. وی خاطرنشان کرد احداث این پناهگاهها هزینهای معادل ٥/١ میلیارد ریال دربرداشت و جمعاً ١٠ ماه به طول انجامیده و در طراحی این پناهگاهها کلیه اصول ایمنی و حفاظتی رعایت شده است. براساس همین گزارش مجید قاسمی رئیس بانک مرکزی، انجام پروژه مذکور و پروژه اول پناهگاهها را که با همیاری و مشارکت بانک صنعت و معدن و شرکتهای تحت پوشش بانک مذکور به انجام رسیده است، همسویی و رسالت سیستم بانکی در جهت تداوم رزم رزمندگان اسلام در جبههها و تحقق اهداف مقدس جمهوری اسلامی ایران برشمرد.[۴۲]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/11/06

  1. سند شماره ١٥٦٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه ستاد کل در عملیات بیت‌المقدس٢، حسین اردستانی، ٥/١١/١٣٦٦ تا ١١/١١/١٣٦٦، صص ٢٤ و ٢٥؛ و - سند شماره ٢٧١٢٨/ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه عملیات بیت‌المقدس٢، (قرارگاه ستاد کل، ٦/١١/١٣٦٦، نوار شماره ٢٧١٢٨)، حسین اردستانی.
  2. سند شماره ١٥٦٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٢٨.
  3. سند شماره ١٥٦٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١/٢٧.
  4. سند شماره ١٥٦٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١/٢٣.
  5. سند شماره ١٥٦٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ٢٧ - ٢٤.
  6. سند شماره ٣٠٠٥٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از معاونت اطلاعات قرارگاه مقدم نیروی زمینی سپاه در جنوب کربلا به فرماندهی قرارگاه مقدم نیروی زمینی سپاه در جنوب کربلا، ٨/١١/١٣٦٦، صص ١ و ٢.
  7. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٤، ٨/١١/١٣٦٦، ص٦، اهواز - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦.
  8. همان، ص٦، زنجان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦.
  9. سند شماره ١٥٧٦٥٦ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به وزیر نفت، ٦/١١/١٣٦٦؛ و - سند شماره ١٥٧٦٣٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از منطقه دوم دریایی سپاه به نیروی دریایی سپاه (مرکز فرماندهی)، ٦/١١/١٣٦٦.
  10. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٤، ٨/١١/١٣٦٦، صص ٢٠ - ١٧، رادیو امریکا، ٧/١١/١٣٦٦.
  11. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٢، ٦/١١/١٣٦٦، ص٧، آتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٤/١١/١٣٦٦.
  12. سند شماره ٤٩٩٦٦٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن روزانه واحد اطلاعات قرارگاه رمضان، ٨/١١/١٣٦٦.
  13. سند شماره ٩٨١١٦ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه یازدهم امام حسن عسکری به قرارگاه رمضان (اطلاعات)، ٢٧/١٠/١٣٦٦.
  14. روزنامه جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦، ص٢.
  15. سند شماره ٤٤٥٥٥٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از معاونت امور جنگ به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦.
  16. روزنامه کیهان، ٧/١١/١٣٦٦، ص٣.
  17. روزنامه کیهان، ٨/١١/١٣٦٦، ص١٨.
  18. روزنامه کیهان، ٧/١١/١٣٦٦، ص٣.
  19. روزنامه کیهان، ٦/١١/١٣٦٦، ص٣.
  20. روزنامه جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦، ص٢.
  21. سند شماره ٣٤٣٥٥٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری بیجار به معاونت سیاسی و اداری استانداری کردستان، ٦/١١/١٣٦٦.
  22. روزنامه جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦، ص٤.
  23. روزنامه کیهان، ٧/١١/١٣٦٦، ص٣.
  24. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٤، ٨/١١/١٣٦٦، صص ٤ و ٥، ابوظبی - خبرگزاری خلیج، ٧/١١/١٣٦٦.
  25. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٦، ١٠/١١/١٣٦٦، صص ٧ - ٣، بغداد - خبرگزاری عراق، ٩/١١/١٣٦٦.
  26. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٧/١١/١٣٦٦، ص٣، رادیو اسرائیل، ٦/١١/١٣٦٦.
  27. روزنامه کیهان، ٧/١١/١٣٦٦، صفحه آخر.
  28. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٣، ٧/١١/١٣٦٦، ص٣، بلگراد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٦/١١/١٣٦٦.
  29. همان، ص٥، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٨/١١/١٣٦٦.
  30. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٥، ٩/١١/١٣٦٦، ص١٤، ورشو - خبرگزاری لهستان، ٨/١١/١٣٦٦.
  31. همان، صص ١٥ و ١٦، بلگراد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٨/١١/١٣٦٦.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٧، ١١/١١/١٣٦٦، ص١٨، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٠/١١/١٣٦٦.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٣، ٧/١١/١٣٦٦، ص٥، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٦/١١/١٣٦٦.
  34. روزنامه کیهان، ٨/١١/١٣٦٦، ص٧.
  35. همان، ص٢.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٤، ٨/١١/١٣٦٦، صص ١٥ و ١٦، پکن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦.
  37. همان، صص ١٣ - ١٠، سازمان‌ملل - آسوشیتدپرس، ٧/١١/١٣٦٦.
  38. واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٧/١١/١٣٦٦، ص٢، رادیو اسرائیل، ٦/١١/١٣٦٦.
  39. روزنامه کیهان، ٧/١١/١٣٦٦، صفحه آخر.
  40. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣١٣، ٧/١١/١٣٦٦، ص٤، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، ٦/١١/١٣٦٦.
  41. روزنامه رسالت، ٧/١١/١٣٦٦، ص١٢.
  42. روزنامه جمهوری اسلامی، ٧/١١/١٣٦٦، ص١٨.