1366.11.14

روزشمار جنگ سال 1366 1366.11.14
نام‌های دیگر	چهارده بهمن
تاریخ شمسی	1366.11.14
تاریخ میلادی	3 فوریه 1988
تاریخ قمری	14 جمادی‌الثانی 1408

1359.11.14

1360.11.14

1361.11.14

1362.11.14

1363.11.14

1364.11.14

1365.11.14

گزارش - 1

1. ساعت ٢١:٣٠ نفتکش مکران که با پرچم ایران و با یک کاروان تحت اسکورت از بندرعباس عازم بوشهر بود* در حالی که وضعیت قرمز اعلام نشده بود، در ٨٠ مایلی جزیره لاوان مورد اصابت موشک قرار گرفت. در این حمله، موشک شلیکشده عراقی** به سمت چپ نزدیک پل فرماندهی و کابینهای محل استراحت کارکنان اصابت کرد که پس از انفجار، ساختمان دچار حریق شد و به علت باد شدید تمام ساختمان آتش گرفت و سوخت. اما به محموله کشتی که ١٥٣٠٠ تن گازوئیل است، خسارتی وارد نشد و موتورخانه کشتی نیز سالم ماند. در این حادثه از جمع ٤٢ نفر کارکنان آن، فرمانده آلمانی نفتکش به نام جی.مولر کشته شد و دو نفر از پرسنل ایرانی آن به سختی و چند تن دیگر به طور سطحی مجروح شدند. بلافاصله پس از حادثه، ٣ فروند کشتی آتشخوار به منطقه اعزام شدند و پس از خاموش کردن آتش، نفتکش به طرف لارک یدک شد و کارکنان کشتی نیز از آن خارج و به لاوان منتقل شدند.

یک نفتکش با پرچم ایران که عازم بوشهر بود در ۸۰ کیلومتری لاوان مورد اصابت قرار گرفت و دچار حریق شد. رادیو بغداد هم دراینباره اعلام کرد که در ساعت ٢١:٣٠ یک هدف بزرگ دریایی در نزدیکی سواحل ایرانی مورد اصابت قرار گرفته است. در همین حال رادیو بیبیسی گفت: قایقهای رزمی ایران هم در آبهای خلیجفارس دست به حمله علیه یک تانکر مواد شیمیایی با پرچم برزیل زدهاند. منابع کشتیرانی میگویند تانکر مزبور پتروبال پرولر در مجاورت سواحل شارجه مورد اصابت قرار گرفت که کشتی دچار آتشسوزی شد. بیبیسی میافزاید: یک هواپیمای ایرانی دو موشک به طرف یک تانکر با پرچم لیبریا پتروبال پایلوت در جنوب خلیجفارس شلیک کرد ولی موشکها به هدف اصابت نکردند. همچنین منابع کشتیرانی در منطقه گفتند: قایقهای توپدار ایران ساعت ٦:٢٣ صبح امروز تانکر ٣٣٩٥٠ تنی نروژی ویژه حمل موادشیمیایی موسوم به پتروبالک رولر را در نزدیکی بندر شارجه در اماراتعربیمتحده هدف حمله قرار دادند. منابع مذکور افزودند: کشتی یاد شده ظاهراً از حرکت باز ایستاده و پهلو گرفته است. این حمله هفت ساعت پس از حمله موشکی نافرجام جنگنده ایرانی علیه تانکر با پرچم لیبریا انجام گرفت. قابل ذکر است که منابع ایرانی درباره این حادثه خبری منتشر نکردند.

گزارش - 2

2. وجود سرمای شدید زمستان امسال در مناطق عملیاتی شمالغرب و آمدن یگانهای متعدد و آمار زیاد نیروهای حضور یافته در این عملیات باعث شد تا مشکل اسکان آنها به شکل ویژهای خود را نشان دهد. حضور یکباره حجم بالایی از نیرو، کار حفظ و بالا نگهداشتن آمادگی جسمی و روحی آنان را مشکل کرده است. اغلب یگانها تجربه حضور طولانی در مناطق کوهستانی آن هم در زمستان سخت ندارند لذا از این منظر شرایط سختی را میگذرانند. در بخشی از مکاتبه سپاه یازدهم امام حسن عسکری (کردستان) با لجستیک نیروی زمینی سپاه پاسداران گوشه هایی از این وضعیت اینگونه تشریح شده است: پس از بمباران مکان اعزام نیروی سپاه کردستان در سال گذشته، برای پذیرایی از رزمندگان همیشه با مشکلات متعددی مواجه و شرمنده این عزیزان هستیم. با توجه به ترددهای دسته جمعی و یگانی برادران رزمنده از یگانهای نیروی زمینی، انتقالات متعدد و با توجه به وضعیت خاص منطقه از نظر امنیتی و وجود سرمای شدید و یخبندان راهها، همه شب شاهد مراجعه تعداد زیادی از این عزیزان هستیم. ما در پاسخگویی به آنها نیز عذر داریم و بعضاً این دلاورمردان که روزهای زیادی را باید در خطوط مقدم در نبرد با صدامیان کافر باشند چارهای بجز گذراندن شب در داخل اتوبوس و سرمای شدید ندارند و مسئولین مختلف را نیز یا حضوراً و غیاباً و یا شفاهاً در جریان امر قرار دادهایم ولی متأسفانه نتیجه عملی نگرفتهایم. نهایتاً اینکه قرار شد تعدادی سوله جهت این امر اختصاص یابد و پس از بازدید برادران لجستیک نیرو در تاریخ ٨/٩/٦٦ طی نامهای به درخواست کتبی نیز اقدام و مقرر شد در اسرع وقت اقدام شود، ولی با توجه به تأکیدات فرماندهی محترم لجستیک نیرو و مرکز پشتیبانی غرب هنوز اقدام عملی صورت نپذیرفته است.

گزارش - 3

3. گمانه زنی درباره دلایل تأخیر در اجرای عملیات بزرگ سالانه ایران در رسانه های مختلف مطرح شده است. بیم از شکست در عملیات احتمالی، رایزنیها و موضع شوروی دربارۀ تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمانملل و فشارهای ناشی از حملات هوایی عراق به اهداف اقتصادی و نفتی از جمله دلایلی است که در تحلیل برخی رسانهها در این زمینه به چشم میخورد. از جمله تلویزیون ایتیان انگلیس گزارش داد: عملیات هزاران تن از رزمندگان کرد در شمال عراق زمینهساز حمله قریبالوقوع و گسترده نیروهای ایرانی است. گزارشگر شبکه مذکور پیشبینی کرد حمله ایران احتمالاً در ماه جاری از چند جبهه به خصوص در جنوب صورت خواهد گرفت. خبرگزاری فرانسه نیز با بیان این مطلب که طی چند ماهه اخیر گفتوگوهای دیپلماتیک در سازمانملل و در خلیجفارس جای خود را به رویارویی نظامی میان ایران و عراق داده است گفت: انتظار برای تهاجم نیروهای ایرانی که معمولاً در زمستان انجام میشود ادامه دارد. از سال ١٩٨٤ (١٣٦٣) تهران در زمستان هر سال نیروهای خود را برای جنگ علیه نیروهای عراقی در منطقه بصره گسیل میدارد. این خبر میافزاید: علیرغم اعلام بسیج، هیچ عملیات عمدهای صورت نگرفته است. در این حال دوره مساعد برای انجام تهاجم فرا رسیده است، زیرا تهاجمات سالهای گذشته نیز بین ماههای دسامبر و مارس(آذرماه تا فروردین) صورت گرفته است. از سوی دیگر روزنامههای تهران تأکید کردهاند که سرنوشت جنگ در جبهه تعیین خواهد شد. در این حال مقامات ایرانی از دادن وعده انجام عملیات گسترده در آیندهای بسیار نزدیک، اجتناب میورزند. در محافل مخالفین ایرانی نیز این دیدگاه مطرح است که یک شکست احتمالی نظامی میتواند عواقب فاجعهباری برای رهبران ایرانی به همراه داشته باشد. علاوه براین، رادیو مدیترانه متعلق به رژیم مراکش اعلام کرد: ایران طی هفتههای آینده حمله خود را علیه مواضع نیروهای عراق آغاز خواهد کرد. این رادیو بهنقل از ناظران سیاسی افزود حمله ایران به علت یک یا چند عامل از عوامل زیر تاکنون به تأخیر افتاده است: ١- موضع شوروی نسبت به قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت سازمانملل که در آن مخالفت خود را با اعمال تحریم تسلیحاتی علیه ایران به بهانه اینکه جبهههای جنگ میان دو کشور متخاصم فعلاً از نوعی آرامش نسبی برخوردار است ابراز کرده است. ٢- میانجیگری سوریه میان ایران و کشورهای عرب حوزه خلیجفارس جهت ایجاد روابط عادی میان دو طرف. ٣- مشکلات ناشی از امداد نظامی در نتیجه حملات جنگندههای عراق به اهداف اقتصادی و نفتی ایران. روزنامه القادسیه عراق هم درباره عملیات آینده ایران مدعی شد که دیگر احتمال غیر مترقبه و یا بروز مسئله غافلگیرانهای نخواهد توانست پس از هفت سال نبرد در دفاع از خاک عراق موازنه قوا را تغییر دهد. همچنین نزار حمدون معاون وزیر امور خارجه این کشور گفت: ایرانیها دریافتهاند که دست زدن به یک کشتار کار سادهای نخواهد بود. اما هیچکس نمیتواند وقوع یک حمله را ناممکن بشمارد.

گزارش - 4

4. اجرای عملیات پیدرپی ایجاب میکند که همواره یگانهای رزم به حد کافی نیرو داشته باشند، به همین دلیل اعزام نیرو به جبهههای جنگ هر ماهه با نام یکی از ائمه معصومین اجرا میشود. علیرضا افشار سخنگوی سپاه پاسداران صبح امروز در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار روزنامه کیهان گفت: سپاهیان حضرت زهرا سومین اعزام از سپاهیان چهارده معصوم میباشد که در ایام دهه فجر و سالروز میلاد فاطمه زهرا از سراسر کشور راهی جبهه ها میشوند. وی افزود: در چارچوب مصوبات شورای عالی پشتیبانی جنگ و برنامه های نوبتبندی و اعزامهای سراسری، هر ماهه نیروهای داوطلب جبهه اعم از رزمی، تخصصی و پشتیبانی بهسوی جبهه های نور علیه ظلمت سرازیر خواهند شد و در این راستا اعزام سپاهیان حضرت زهرا که از اول دهه فجر آغاز گردیده تا پایان بهمنماه ادامه خواهد داشت. سخنگوی سپاه پاسداران خاطرنشان ساخت: سیاست عملیات پیدرپی ایجاب میکند همواره جبهه های نبرد به تعداد کافی نیروی رزمنده و غیره داشته باشند تا در شرایط مناسب، هر زمان و مکان که مقتضی باشد، ضربات را بر دشمن بعثی عفلقی وارد آوریم. افشار اضافه کرد: آمادهباشهای طولانی، نیروهای عراقی را در غرب و جنوب خسته کرده و دشمن هر لحظه منتظر ضربات جدید است.

گزارش - 5

5. صدام حسین رئیس جمهور عراق در سخنانی در مراسم اعطای نشان به گروهی از زنان و مردان عراقی، عامل پایداری و عدم سقوط حکومت عراق در جنگ با ایران را حضور تمام تواناییهای ملّی در پشتیبانی از صحنه نبرد اعلام کرد. وی گفت: اعراب در جنگهای قبلی خود شکست میخوردند چون دشمن آنها تمام عناصر زندگانی، تمام ملت، تمام نیروهای مسلح و امکانات خود را بسیج میکرد ولی اعراب برخی از توانهای فنی از نیروهای مسلح و سایر توانها را بسیج مینمودند. ما باید تمامی ملت و مفاهیم تاریخی را همزمان بسیج کنیم و بر این مبنا است که مردان در جبهه های نبرد با توجه به عمق تاریخی هزاران ساله عراق و تاریخ امت عربی میجنگند و به هزاران سال آینده چشم دوختهاند، البته از تمامی امکانات حال استفاده میکنند و نه بخشی از آن. وی اضافه کرد: چون این موضعگیری یک وظیفه و شرافت است، ما مسئولیت داریم هر عراقی را در این تاریخ و نبرد دارای نقش و شرافت سازیم و هر کسی که وظیفه نبرد دارد بجنگد و کسی که زبانی پشتیبانی میکند و یا پول هدیه مینماید و یا قصیده و شعر حماسی میسراید و یا نقاشی میکند و یا اینکه در کارخانه و مزرعه و بخش خصوصی فعالیت مینماید و زنان نیز به وظیفه خود در خانه عمل می کنند، خود یک موضعگیری به شمار میرود.

گزارش - 6

6. اعتراف وزیر اقتصاد عراق دربارۀ تلفات انسانی این کشور در جنگ با ایران و گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران از تأثیر جنگ در کاهش نیروی جوان عراقی و نحوۀ جبران آن موضوع گزارش زیر است. وزیر اقتصاد رژیم عراق تلفات انسانی جنگ را مهمترین اثر منفی بر توان عراق بیان کرد. به گفته وزیر اقتصاد رژیم عراق بزرگترین فشاری که جنگ بر اقتصاد این کشور تحمیل کرده اتلاف نیروی کار انسانی است. حکمت عمر مخالیف در مصاحبهای با مجله میدلایست اکونومیک دایجست (مید) گفت: استقرار صدها هزار مرد جوان که در سازندهترین مرحله زندگیشان هستند سنگینترین بهای جنگ است. وی افزود: بدترین جنبه جنگ این است که سربازان جوان ما فارغالتحصیلان دانشگاه هستند و وقتی تلفات میدهیم بیش از حد برایمان گران تمام میشود. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام این خبر میافزاید: کمبود شدید نیروی انسانی عراق در جنگ طی سال گذشته میلادی وخیمتر شده است. براساس آمار مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در لندن جمعیت مردان ١٨ تا ٣٠ ساله عراق بین سال ١٩٨٦ و ١٩٨٧ از ١.٤٢٣.٠٠٠ نفر به ٣٢٧.٠٠٠ نفر کاهش یافت. اسرای عراقی همواره به اعزام دانشجویان و مردان مسن به جبههها به منظور کاهش کمبودهای موجود در ارتش اشاره کردهاند. در همین حال اشتغال حدود دو میلیون مصری در عراق از شدت کمبود نیروی انسانی کاسته است.

گزارش - 7

7. همچون روزهای گذشته مسئله پایان جنگ در اظهارنظرهای بسیاری از مقامات واحدهای سیاسی عنوان شد. رادیو امریکا گزارشی از آخرین تحرکات شورای امنیت در رابطه با مسئله جنگ پخش کرد. این رادیو گفت: بعدازظهر روز دوشنبه اول فوریه امریکا ریاست شورای امنیت در سازمانملل را برعهده گرفت و مذاکرات پنج عضو دائمی شورای امنیت پیرامون جنگ ایران و عراق از سر گرفته شد. ساعت ١٢:٣٠ روز سهشنبه دوم فوریه آقای خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمانمللمتحد با کاردار سفارت عراق در سازمانملل ملاقات کرد. دبیرکل که در راهروهای سازمانملل به سؤالهای خبرنگاران پاسخ میداد، گفت مرتب با نمایندگان تهران و بغداد در تماس است. آقای پرز دکوئیار افزود در ملاقاتش با کاردار سفارت عراق نامه طارق عزیز معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه عراق را دریافت کرده است. دبیرکل همچنین گفت با وجود اینکه جمهوری اسلامی ایران مایل است که جنگ از راه کوششهای دیپلماتیک حل شود ولی تغییری در موضع تهران بهوجود نیامده است. در مورد اینکه آیا دبیرکل با مقامات عالیرتبه تهران و بغداد ملاقات خواهد کرد خاویر پرز دکوئیار گفت: تا زمانی که مطمئن نباشم که نتیجه مذاکراتم بسیار سازنده خواهد بود خیال دیدار مجدد ندارم و تعبیر مختلف تهران و بغداد از لغت انعطافپذیر برای من کافی نیست. من باید دلایل کافی داشته باشم که هر دو طرف حاضر به مذاکره در مورد آتشبس، عقبنشینی نیروها، تبادل اسرای جنگی و برقراری کمیته ویژه هستند تا با مقامات عالیرتبه کشورهایشان ملاقات کنم. همچنین در مسکو که وزیر امور خارجه عراق اکنون در حال دیدار با مقامات روسی است، شوارد نادزه وزیر امور خارجه شوروی خواستار حل اختلاف ایران و عراق براساس قطعنامه٥٩٨ شد. نیکولای ریشکف رئیس دولت شوروی نیز در دیدار با طارق عزیز این قطعنامه را شامل تمام عناصر لازم برای حل عادلانه و جامع مسائل مورد اختلاف دانست. همچنین شولتز وزیر امور خارجه امریکا گفت: تنها راه حل پایان دادن به جنگ عراق و ایران اجرای قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت میباشد. این مطلب را شولتز در اعلامیهای بیان کرد که اهداف و سیاست خارجی امریکا را در اجتماع کمیته امور خارجی شورای نمایندگان امریکا توصیف میکرد. وی افزود: برای اجرای قطعنامه، شورا لازم است دست به اعمال مجازاتهایی علیه دولت تهران بزند. همچنین به گزارش رویتر کویت و هند از ایران خواستند قطعنامه٥٩٨ را بپذیرد. خبرگزاری کویت دراینباره اعلام کرد وزیر مشاور در امور خارجی هند به خبرنگاران گفت: هند از قطعنامه و هر اقدام جدیدی جهت اجرای آن حمایت میکند.

گزارش - 8

8. به دنبال از سرگرفته شدن مجدد حملات تبلیغاتی رژیم عراق علیه سوریه طی یک هفته اخیر، امروز سخنگوی دولت سوریه به این اقدام پاسخ داد. تمایل شرکتکنندگان در اجلاس امان برای کنترل تشنج در منطقه علیرغم خواسته دولت عراق، به مصلحت نبودن درگیرشدن کشورهای عربی خلیجفارس در جنگ با همسایگان، درخواست رژیم عراق برای اجرای پیمان دفاع مشترک کشورهای عربی با مفاد همان پیماننامه، از جمله محورهای اصلی گفتههای این سخنگو بود. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از دمشق سخنگوی رسمی دولت سوریه امروز گفت: مسئولین عراقی ادعا کردند که کوشش سوریه برای رفع تشنج در خلیج (فارس) و عدم گسترش جنگ، با مقررات اجلاس امان تناقض دارد. آیا اجلاس امان خواستار افزایش تشنج در آن منطقه و گسترش جنگ شده بود؟ و آیا به مصلحت برادران عرب است که در جنگی که رژیم عراق بههنگام آغاز آن با کسی مشورت نکرد و ملت عراق را در آن درگیر ساخت وارد شوند؟ و آیا سوریه در اجلاس امان اعلام نکرد که هر نوع تلاش جهت وادار ساختن کشورهای عربی خلیجفارس در این جنگ را رد میکند؟ و آیا سوریه در اجلاس امان و در حضور عراقیها اعلام نکرد که به مصلحت ملت عراق و کشورهای عربی نیست که دولتهای خلیج (فارس) را در این جنگ درگیر سازند؟ سخنگوی رسمی دولت سوریه افزود: مسئولین عراقی از اجرای پیمان دفاع مشترک عربی در جنگ خود علیه ایران زیاد سخن میگویند؛ بدون اینکه توجه داشته باشند این پیمان در صورتی قابل اجرا است که آغاز هر جنگی قبلاً مورد مشورت همه اعضا قرار گیرد. در حالیکه حکومت عراق به تنهایی تصمیم به جنگ گرفت و آنرا همانطور که میخواهد ادامه میدهد و در همینحال از کشورهای عربی نیز میخواهد در آن شرکت جویند. وی افزود: اکنون پس از گذشت سالها رژیم عراق همچنان اصرار دارد که کشورهای عربی را به جنگ بکشاند، آنرا به جنگ عربی - فارسی تبدیل کند و تر و خشک را با هم بسوزاند و چیزی را که استعمارگران در قرنهای گذشته از تحقق آن عاجز بودند تحقق بخشد. مسئولین عراقی در اظهارات مکرر خود ادعا میکنند که حفظ روابط طبیعی سوریه با ایران بهمنزله بازگشت سوریه از مواضعی است که در اجلاس امان اعلام کرد ولی آیا کسی در اجلاس امان شنید که سوریه بگوید علاقهمند به حفظ روابط خود با ایران نیست؟ و آیا کشورهای عربی خراب شدن روابط سوریه با ایران را به مصلحت میدانند؟ مگر نه اینکه سخنگوی رسمی سوریه در اجلاس امان قبل از توزیع رسمی مقررات اجلاس اعلام کرد هرگونه نکوهش ایران را رد خواهد کرد؟ مگر همه برادران عرب قبل و بعد از اجلاس امان این مطلب را از سوریه نشنیدند که اگر هدف عراق، تخریب روابط سوریه با ایران و کشاندن کشورهای عربی به جنگ با ایران است، این به مصلحت اعراب نمیباشد و به هدف اجلاس امان در متوقف شدن جنگ و ایجاد صلح بین عراق و ایران خدمت نمیکند؟ در همین حال مواضع مثبت سوریه مورد ستایش ایران قرار گرفت. کمال خرازی مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی و سرپرست ستاد تبلیغات جنگ در گفتوگویی با روزنامه لبنانی السفیر سیاست سوریه را ناشی از آگاهی سیاسی و آیندهنگری آن کشور دانست.

________________________________________

• کشتی مکران به همراه ٥ کشتی دیگر از بندرعباس حرکت کردند؛ ٥ کشتی دیگر عازم خارک شدند و مکران نیز عازم بوشهر شد.(سند شماره ١٥٧٨٠٥، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از: منطقه دوم دریایی سپاه- مرکز فرماندهی، به: نیروی دریایی سپاه- مرکز فرماندهی، ١٣/١١/١٣٦٦.)
  • در حالی که اخبار حاکی از شلیک موشک از سوی هواپیمای عراقی است، مجروحان حادثه اعلام کردند کشتی بهوسیله بالگرد هدف قرار گرفته است.(سند شماره ١٥٧٨٠٥، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از: منطقه یکم دریایی سپاه- اطلاعات، به: ستاد نیروی دریایی سپاه- اطلاعات، ١٥/١١/١٣٦٦.)

منابع و مآخذ روزشمار 1366/11/14