1366.11.24
روزشمار جنگ سال 1366 1366.11.24 | |
---|---|
نامهای دیگر | بیست و چهار بهمن |
تاریخ شمسی | 1366.11.24 |
تاریخ میلادی | 13 فوریه 1988 |
تاریخ قمری | 24 جمادیالثانی 1408 |
گزارش - 1
1. انتقال تجهیزات و ادوات مورد نیاز نیروهای خودی به مناطق در اختیار معارضین عراقی در داخل عراق برای انجام ادامۀ عملیات در منطقه عملیات بیتالمقدس٢، یکی از مهمترین مأموریتهای قرارگاه رمضان در این روزها است. از این رو تمام تلاش قرارگاه این است که بتواند سرموقع، امکانات مورد نیاز را به داخل خاک عراق منتقل کند. علاوهبراین تمرکز قرارگاه برای انتقال اجناس و بار مورد نیاز برای عملیات به داخل عراق با كمك هوانیروز و سعی بر پیشرفت کار مهندسی و باز کردن جادۀ گلاله از مسیر ارتفاع شیخمحمد، یک محور اساسی دیگر توجه مسئولان قرارگاه است. برای این منظور با سرهنگ شکیب از مسئولین هوانیروز جلسه گذاشته شد که در آن آقامحمدی نمایندۀ حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی (فرمانده عالی جنگ) در عملیاتهای داخل خاک عراق و مسئول قرارگاه عراق نیز حضور داشت. درخواست قرارگاه رمضان از هوانیروز انجام ٣٠٠ سورتی انتقال مایحتاج بود اما سرهنگ شکیب این خواسته را خارج از توان هوانیروز دانست. آقامحمدی آن را به ٢٠٠ سورتی محدود کرد اما خواهان سرعت انتقال شد. این در حالی است که به گفتۀ سرهنگ شکیب از ١٦تا ٢٣ همین ماه هوانیروز تنها ٧٢ سورتی پرواز داشته و امروز فقط توانسته ٤ سورتی انتقال امکانات داشته باشد. این کاهش پرواز موجب نگرانی مسئولین قرارگاه رمضان در جریان آماده شدن برای عملیات شده است. برای حل مسئله، قرارگاه رمضان پیشنهاد داد که از بالگرد شنوک استفاده شود اما شکیب این پیشنهاد را امکانپذیر ندانست. آقامحمدی با آقای هاشمی تماس گرفت که به هوانیروز فشار بیشتری آورده شود تا انتقال کالاها و ... سرعت بگیرد. سرهنگ شکیب بار زیاد و توان محدود هوانیروز را دو مشکل عمده عنوان كرد. محمدباقر ذوالقدر فرمانده قرارگاه رمضان درباره پیشرفت احداث و اهمیت جاده شیخمحمد که میتوان بخش بزرگی از انتقال تجهیزات را از طریق این جاده انجام داد گفت: « ١٢-١٠ روز است که جاده شروع شده اما پیشرفت خوبی نداشته است.» وی همچنین دربارۀ نقش احداث این جاده در آزادسازی بخشهایی از خاک عراق در منطقه حلبچه گفت: «اگر جاده شیخمحمد باز شود بدون درگیری ٢٥٠٠ کیلومتر مربع از خاک دشمن آزاد خواهد شد. زیرا عراق بعد از ارتفاع شیخ محمد، بجز منطقه دوکان، حضور نظامی ندارد.» همچنین کار احداث جاده در محور دزلی برای انجام عملیات در منطقه حلبچه نیز به علت برخورد با صخره با مشکل مواجه شده و به توان مهندسی بیشتری نیاز است که چنین امکاناتی در منطقه وجود ندارد و ازسوی دیگر دید دشمن روی جاده نیز برای انجام امور مهندسی بازدارنده و مانع به شمار میرود.[۱]
گزارش - 2
2. با وجود رعایت پارهای تصمیمات حفاظتی و صدور دستورالعملهایی در این باره، با نزدیک شدن به زمان انجام عملیات در منطقه حلبچه و افزایش حضور و تحرک نیروها و یگانهای ایران در منطقه، توجه مردم بومی در مناطق مرزی ایران و عراق را به خود جلب کرده و عملاً این درک عمومی را به وجود آورده است که ایران قصد انجام حمله از این منطقه را دارد. حفاظت اطلاعات نیروی زمینی سپاه وضعیت مورد اشاره را از جوانب مختلف و مبتنی بر اخبار و اطلاعات بررسی کرده و آن را به شمخانی فرمانده نیروی زمینی، گزارش کرده است. این گزارش نشان میدهد که اخیراً عراق نزدیک به ٣٠٠٠ نفر از نیروهای جاش در منطقه حلبچه را سازماندهی و آنها را نسبت به منطقه توجیه كرده است. سایر موارد در گزارش به شرح زیر است: تردد فرماندهان عراقی (در حد گردان) در دیدگاههای شیندروی دیده شده که نسبت به منطقه توجیه میشدند و همچنین دشمن پایگاههای خالی خود در محور گوزیل و سازان را افزایش نیرو داده و تقویت نموده است. دشمن چند روستای اطراف حلبچه را به زور تخلیه نموده و اقدام به سوزاندن و قطع درختان اطراف روستاهای گلان، بانوک و باباکوچک كرده که عمدتاً بهدلیل واهمه از حضور نیروهای ایرانی تحت پوشش نیروی محلی و برای استفاده از عوارض زمین و اقدامات شناسایی و ... است. در داخل ایران نیز در منطقه شیخان شایع شده که سپاه قصد عملیات در این منطقه را دارد. فعل و انفعالات در مسیر روانسر، سهراهی پاوه باینگان به نحوی است که همه مردم حساس شده و مردم باینگان میگویند در گوزیل عملیات میشود. تهیهکنندگان گزارش از مشاهدات موجود به تجزیه و تحلیل پرداخته و نوشتهاند: به دلایل کار عظیم مهندسی روی جادۀ گوزیل که در دید دشمن است و انتقالات بسیار زیاد طی روزهای اخیر و همچنین با توجه حضور نیروها در دهات و روستاهای باینگان و اطراف که برای دشمن سابقه نداشته دشمن اقدام به تقویت منطقه نموده است لکن با نحوه حضور دشمن در منطقه (صرفاً فعال شدن یک یگان و جاشها) نمیتوان گفت دشمن به عملیات اصلی پی برده و به احتمال زیاد تصور عراق این است که عملیات محدود به قصد تصرف ارتفاعات بالامبو و شیندروی انجام خواهیم داد. واحد حفاظت در راستای وظایف سازمانی خود اقدامات پیشنهادی و ضروری زیر را مطرح کرده است: o به یگانها ابلاغ گردد که نیروی آنها در کامیاران، باختران، صحنه، بیستون، اسلامآباد، کرند (پادگان امام) باشد جلوتر نیایند و انتقال نیرو باید به دستور باشد. o یگانهای ٨ و ١٤ و ٤٤ و سایر واحدهایی که در منطقه سورن عملیات مینمایند عقبۀ خود را اطراف اسلامآباد مستقر نموده و هیچ یگانی حق تردد از مسیر جوانرود و تازه آباد را نداشته باشد. o با استقرار دژبانی قوی در سهراه مرخیل(مرهخیل) تردد این محور به حداقل تعداد ممکن برسد و تردد در دیدگاهها بهخصوص دیدگاه گوزیل محدود و کنترل شده باشد. o توپخانه و زرهی فعلاً به منطقه منتقل نشود و توپخانه بنا به دستور ازطریق جاده سرپلذهاب و شبانه به منطقه منتقل گردند. o مهمات توپخانه و ادوات و ضد هوایی از هماکنون در کامیون و کمپرسی سرپوشیده و به مرور وارد منطقه شده و در محلهای مشخصشده استتار گردند. o عقبه یگانهای سپاه چهارم صرفاً از پاوه باشد و از محور مرهخیل و باینگان تردد نمایند. o مسیر شیخان، تراشه، بلهیزان که محل تردد ضدانقلاب است توسط سپاه چهارم تقویت و کمینهای لازم در محلهای تردد به خارج گذاشته شود و گشتها فعال گردند. o عمده نیروها در جنوب باقی بمانند، در بین نیروها و مسئولین جنوب صحبتی از انتقال به غرب نباشد، اتصالات در دو مرحله جنوب به باختران (یا اسلامآباد) و از باختران و اسلامآباد به منطقه عملیاتی باشد بهنحوی که عدهای کار قسمت اول و عدهای کار قسمت دوم را انجام دهند.[۲]
گزارش - 3
3. سپاه یازدهم امام حسن عسکری در گزارشی به ستاد مرکزی سپاه دربارۀ فعالیت عناصر گروههای مسلح غیرقانونی ایرانی در جنوب شرقی منطقه حلبچه اعلام کرد: طبق دستور مسئول استخبارات سلیمانیه تعدادی از افراد گروههای کومله و رزگاری به صورت مشترک در ارتفاعات منطقه مرزی بیاره پایگاه تأسیس کردهاند و از راه کمینه و هانیگرمله تردد دارند. ضمناً حزب دموکرات کردستان ایران که نیروهایش در منطقه عمومی نوسود ایران و طویله و بیارۀ عراق مستقر هستند طی روزهای گذشته در منطقه نوسود و درۀ تفی آمادهباش اعلام کرده و در تمامی مناطقی که احساس خطر میکرده، ضمن گذاشتن کمین و گشت مینگذاری کرده است.*[۳].
گزارش - 4
4. قرارگاه کربلا در یک گزارش مبسوط تلقی دشمن از تمرکزها و اولویتهای حمله رزمندگان را تبیین کرده است. در ابتدای این گزارش بیان شده که دشمن در منطقۀ جنوب، تک اصلی نیروهای ایران را درمنطقۀ شرق بصره و تک فرعی را در منطقۀ شرق عماره میداند. لذا دشمن باتوجهبه این پیشبینی (فرضیه) به صورت وسیعی با بهکارگیری تدابیر شدید پدافندی در جهت حفظ خطوط دفاعی و خنثی نمودن تک اصلی نیروهای خودی سرمایهگذاری نموده است. این گزارش افزوده است: دشمن بعد از عملیات والفجر٨ غافلگیری خود را در مکان خنثی نموده اما در آگاهی از زمان عملیات دچار غافلگیری بوده و تاکنون نتوانسته زمان تک نیروهای خودی را به طور کامل رفع نماید؛ لذا برای جلوگیری از غافلگیری در زمان، از ابتدای فصل پاییز اقدام به وارد نمودن گردانهای مانوری به جنوب نموده است. همچنین از ابتدای فصل زمستان شروع به مانورهای تمرینی، اعلام آمادهباشهای مکرر و اقدام به بازدید و توجیه فرماندهان خود و پروازهای شناسایی و عکسبرداری و فشار به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) جهت کسب اطلاع از زمان و محل تک نیروهای اسلام نموده است. به علاوه، دشمن یگانهای گارد جمهوری را در مناطق جنوب، عمدتاً در حد فاصل شرق بصره و غرب اروند در احتیاط این دو منطقه قرار داده است و به طور کلی، در حال حاضر کلیه یگانهای گارد جمهوری (٣ لشکر) در منطقۀ جنوب مستقر شدهاند؛ و نیز تیپهای ٦٦، ٦٨ نیروی مخصوص که قبل از عملیات بیتالمقدس٢ در جنوب مستقر بودهاند با شروع عملیات مذکور به وسیلۀ هواپیما به منطقه عملیات مورد اشاره انتقال پیدا کردند و فقط تیپ٦٥ نیروی مخصوص در منطقۀ جنوب (شرق دجله) باقی مانده است. گزارش مذکور، همچنین توان نظامی عراق در جبهه جنوب را مشخص کرده و نوشته است: در حال حاضر دشمن در منطقه جنوب نیرویی به استعداد ٣٥٨ گردان زرهی، مکانیزه و کماندویی را به صورت درگیر و احتیاط محلی به کار گرفته است که از این مجموع ٣٠٣ گردان پیاده و کماندویی و ٥٥ گردان زرهی و مکانیزه میباشند. قابل ذکر است که آمار احتیاطهای کلی در این آمار لحاظ نشده است.[۴] گزارش قرارگاه کربلا همچنین آورده است که بهرغم انجام عملیات بیتالمقدس٢ در جبهه شمال، حساسیت دشمن کماکان نسبت به تک نیروهای خودی در منطقه جنوب میباشد. این برداشت را بازجویی پناهندگان جدید در بهمنماه که جمعی تیپ٤٥ پیاده بودهاند و دیگر گزارشات تأیید میکنند. به طور کلی میتوان در ارتباط با حساسیتهای دشمن نسبت به تک نیروهای خودی به ترتیب مناطق ذیل را ذکر نمود: منطقه شرق بصره حدفاصل زید تا جزیره صالحیه، منطقه غرب اروند حد فاصل اروند تا خور عبدالله و حد فاصل جزیرۀ امالرصاص تا ابوالخصیب و منطقۀ شرق دجله در حد فاصل روطه تا پد الهویدی و حد فاصل البیضه تا الحسان.[۵]
گزارش - 5
5. در دو روز گذشته اقلام زیادی از کالاهای مورد نیاز لشکر١٤ امام حسین و نیروهای آن در قالب چند کاروان عازم جبهه های نبرد شد. بدین ترتیب که امروز ١٦ قلم از اقلام غیرنظامی مورد نیاز رزمندگان كه ازطریق کمکهای مردمی جذب شده تحت عنوان کاروان وحدت به وسیله کامیون برای استفاده در لشکر١٤ امام حسین عازم جبهه شد. این کمکها شامل ١٦ قلم وسایل متنوعی از نیازمندیهای یگان و رزمندگان آن ازجمله مواد خوراکی مانند نان، کمپوت و میوه و وسایل شخصی مانند زیرپوش، شلوار تک، لباس، کفش کتانی و همچنین امکانات مورد نیاز یگان ازجمله آجر، موزائیک، سیمان و ... است.**[۶] یک کاروان دیگر از کمکهای مردم نائین استان اصفهان شامل ٢٨ قلم کالاهای متنوعتری به مقصد لشکر امام حسین فرستاده شد.*** امروز همچنین کاروان دیگری با نام کاروان شهید بهشتی از اصفهان که حامل ١٦ کامیون آجر، ٥ کامیون سیمان، ٧ تریلر بونکر سیمان، یک کامیون پودر سنگ، ٢ کامیون حامل ٨٠٠ عدد پتو، یک کامیون آرد و یک کامیون حامل ماست و سیبزمینی بود عازم جبهه شد.[۷] روز گذشته نیز ٢ کاروان از کمکها به واحد تدارکات این لشکر فرستاده شد. اولین کاروان شامل ٢١ کامیون با نام کاروان وحدت حامل ٣١ قلم وسایل متنوع از نیازهای رزمندگان که تأمینکننده بخشی از نیازمندیهای یگان است ارسال شد.****[۸] کاروان بعدی ٦ کامیون تحت عنوان کاروان والفجر به جبهه رفت که شامل ٦٨٠ پاکت سیمان، ١٢٥ کیسه آرد، ٢١٨ گونی نان خشک، ٨ گونی سیبزمینی، ١١٩ دبه ماست، ٢٠٤ صندوق پرتقال و ١٠٠ دست لباس کار است.[۹]
گزارش - 6
6. چرایی تأخیر حمله زمستانی ایران مورد توجه چند نشریه از جمله اکونومیست (لندن) و ماینچی شیمبون (توکیو) قرار گرفته است. ازنظر نویسنده نشریه اکونومیست عوامل مورد نظر دربارۀ این دلایل عمدتاً فرعی است و مسئله اصلی تأخیر، یعنی آماده شدن منطقه برای شروع عملیات که یک امر سرّی و تخصصی است اصلاً مورد اشاره قرار نگرفته است. ضمن آنکه عملیات بیتالمقدس٢ که یک ماه پیش در سلیمانیه انجام شد، عملیات بزرگ فرض نشده است. نشریه مذکور، نداشتن سرباز به اندازه کافی، تردید در پیروزی نظامی در یک حمله بزرگ، تحول در درک ایران به اینکه جنگ برنده ندارد و باور ایران بر تغییر سیاست مسکو در زمینه حمایت از تحریم تسلیحاتی درصورت انجام حمله ایران را دلایل اصلی تأخیر در حمله بزرگ ایران به جنوب عراق به شمار آورده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی این نشریۀ چاپ لندن، در مقالهای با عنوان چرا جبهه جنوب این چنین ساکت است؟ ضمن شرح تاریخچهای از حملات عموماً موفق زمستانی ایران به عراق در مجنون، فاو و عملیات بصره در سال گذشته نکات سهگانه فوق را بهعنوان دلایل اصلی تأخیر و تردید ایران در شروع عملیات نظامی علیه عراق در جنوب این کشور دانسته و به دروغ ادعا کرده است ایران با مشکل فرار جوانان از رفتن به سربازی و فرار سربازان به هنگام خدمت روبهرو است و در جمعآوری یک نیروی نیم میلیون نفری موفق نبوده است. به نوشته اکونومیست دلیل دیگر تأخیر در حمله میتواند این باشد که ایران اینک نمیداند اصولاً انجام یک حمله دیگر به بصره واقعاً یک تفکر درست است یا نه. نویسنده سپس به عملیات سال گذشته ایران در اطراف بصره اشاره کرده و مینویسد: در آن تهاجم نیروهای ایرانی به دروازههای بصره رسیدند اما نتوانستند وارد شهر بشوند. از آن پس عراقیها خطوط دفاعی شهر را تقویت کردهاند و خطوط ارتباطی جدید در بصره به راه انداختهاند. اکونومیست میافزاید ایرانیان اینک از انجام حملات محدود و فشار نظامی پیوسته در تمامی طول جبهه به جای انجام یک حملۀ بزرگ سخن میگویند درحالیکه استراتژی جبهه گسترده معمولاً به اندازه یک حمله متمرکز مؤثر و کارا نیست.[۱۰] روزنامه ماینچی شیمبون چاپ توکیو تأخیر حمله ایران را با تلاشهای میانجیگرانه حافظ اسد مرتبط دانسته و آورده است حافظ اسد رئیسجمهوری سوریه برای متقاعد ساختن ایران به تأخیر حملۀ به بصره یا لغو کلی آن در برابر یک راهحل مسالمتآمیز، دست به تلاشهای شدیدی زده است.[۱۱] روزنامه تانهئا چاپ یونان صحنه جنگ را از یک نظر کلی و مبتنی بر تجربه عملیات قبلی مورد نظر قرار داده و درنتیجه سرنوشت سقوط رژیم عراق را محتوم دانسته است. تانهئا نوشته است: همه چیز در انتظار پیروزی ایران در جنگ تحمیلی است. هر کسی مطمئن است که صدام با پایان یافتن جنگ عراق و ایران خواهد رفت. با پایان یافتن جنگ، ایران قدرت پیشرو در منطقه خاورمیانه (غرب آسیا) خواهد شد. این روزنامه ضمن اشاره به تعداد تلفات نیروهای عراقی در جنگ و در عین حال تواناییهای ابزاری این نیروها مینویسد: عراق با وجود این، دارای ضعف روحیه است و جایگزین کردن آن با هر چیز دیگری دشوار مینماید.[۱۲]
گزارش - 7
7. همزمان با جدی شدن کاهش نیروهای امریکایی در خلیجفارس، امروز ناوشکن امریکایی چندلر که چهار فروند نفتکش کویتی را اسکورت میکرد مورد تهدید جنگندههای عراقی قرار گرفت. عراق نیز در اطلاعیۀ نظامی ٣٠٢١ اعلام کرد که نیروی هوایی این کشور به یک هدف بسیار بزرگ دریایی حمله کرده است.[۱۳] همچنین به گزارش خبرگزاری فرانسه از منامه، یک سخنگوی نظامی عراق بامداد امروز در بغداد اعلام کرد که هواپیماهای عراقی در آبهای ساحلی ایران به یک نفتکش حمله کردهاند.[۱۴] به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس براساس گزارش خبرنگاران رسانههای غربی مستقر در منطقه (خلیجفارس) یک جت جنگنده عراقی جمعهشب دو موشک کروز دوربرد را به نقطهای در فاصله ٨ مایلی (٩/١٢ کیلومتری) ناوشکن امریکایی چندلر شلیک کرد؛ این در حالی بود که کشتی مذکور چهار نفتکش کویتی با پرچم امریکایی را در مسیرشان بهسمت پایانههای نفتی کویت اسکورت میکرد. در گزارش رسیده از منطقه گفته شده هر چند ظاهراً ناوشکن چندلر و کاروان همراه آن هدفهای این حمله موشکی نبودند اما ناوشکن مذکور برای هشدار به بمبافکن عراقی و متوجه ساختن آن به اینکه بیش از حد به ناو امریکایی نزدیک میشود از توپ ٧/١٢ سانتی خود دو گلوله منور شلیک کرد. چندلر یکی از چهار ناوشکن مجهز به موشکهای هدایت شونده است که در زمان حکومت شاه برای ایران ساخته شده بود اما هرگز به این کشور تحویل داده نشد.[۱۵] رادیو اسرائیل دراینباره نیز گفت: رزمناو امریکایی چندلر در خلیجفارس به طور معجزهآسایی از اصابت موشک هواپیماهای عراقی نجات یافت. جنگندههای عراق در روز گذشته یک یا دو موشک به طرف رزمناو امریکایی چندلر که کاروانی از نفتکشهای کویتی در خلیجفارس را اسکورت میکرد پرتاب کردند، این دومین بار است که عراق به رزمناوهای امریکایی در خلیجفارس حمله میکند، نه ماه پیش هواپیماهای عراقی رزمناو امریکایی استارک را هدف قرار دادند و دولت بغداد در آن هنگام گفت که خلبانان آن کشور اشتباهاً به این رزمناو حمله کردند و به این علت دولت بغداد از مقامات واشنگتن عذرخواهی کرد. عراق هنوز نسبت به گزارش حمله به رزمناو امریکایی چندلر واکنشی نشان نداده است. فرمانده رزمناو امریکایی چندلر میگوید که خلبان عراقی احتمالاً از روی اشتباه و به علت خرابی دستگاههای ردیاب به این رزمناو حمله کرده است.[۱۶] رادیو اسرائیل هم گفت مفسر رادیو تهران دولت بغداد را متهم ساخت که با حمله موشکی بهسوی رزمناو امریکایی چندلر قصد دارد دور دیگری از تشنج را در خلیجفارس حکمفرما کند.[۱۷] این درک در رسانههای بینالمللی نیز مطرح است. فایننشال تایمز در این باره نوشت: افزایش حملات متقابل در جنگ نفتکشها به احتمال زیاد فشارهای دیپلماتیک به منظور تحریم فروش اسلحه به ایران را شدت خواهد بخشید.[۱۸]
گزارش - 8
8. به دنبال حمله هوایی روز گذشته به نفتکش دانمارکی کیت مرسک که برخی خبرگزاریها ایران را عامل این حمله اعلام کردهاند، امروز برخی اخبار، عراق را کشور حمله کننده به این نفتکش اعلام کردند. دراینباره خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد: سوپرنفتکش دانمارکی کیت مرسک که تازهترین قربانی جنگ نفتکشها بین ایران و عراق است روز شنبه بهوسیله یک یدککش برای خروج از تنگه هرمز به حرکت درآمد و این در حالی است که ابهام و سردرگمی درباره اینکه حمله توسط ایران و یا عراق انجام گرفته است، ادامه دارد. در ابتدا محافل کشتیداران تقریباً بهطور یکپارچه معتقد بودند که این نفتکش قربانی یک حمله ایران شده است لکن متقابلاً بسیاری معتقد شدند که کشتی مزبور توسط عراقیها مورد حمله قرار گرفته است. یکی از مسئولین ذیربط با امور کشتیرانی در این باره گفت: احتمال وخیمتر شدن چنین اوضاع درهم و برهمی وجود دارد. چرا که هر دو کشور شیوه حملات خود را تغییر میدهند. این بار گزارش میشود که موشکهای پرتاب شده توسط عراق از نوع سی-٦٠١ هست که نمونه هوا به زمین موشکهای کرم ابریشم است که توسط ایران مورد استفاده قرار میگیرد.[۱۹] در پی این حادثه دولت دانمارک در اطلاعیهای که امروز انتشار داد از ادامۀ حمله به نفتکشها و کشتیهای تجاری در خلیجفارس ابراز نگرانی کرد و خاطرنشان ساخت که دانمارک در چارچوب سازمان ملل برای حفاظت از رفت و آمد آزاد کشتیها در خلیجفارس تلاش خواهد کرد. وزیر امور خارجه دانمارک در این باره گفت: «اگر سازمان ملل متحد تصمیم بگیرد که در این امر دخالت کند، دولت کپنهاک آماده است تا در عملیات پیشبینی شده برای حفاظت از خطوط کشتیرانی در خلیجفارس شرکت نماید.»[۲۰]
گزارش - 9
9. امروز دریادار هارولد دنسن فرمانده نیروهای دریایی امریکا در خلیجفارس که فرماندهی نیروهای امریکا در خاورمیانه را نیز به عهده دارد و دریادار آنتونی لیش فرمانده نیروی عملیاتی مشترک امریکا در خاورمیانه، در قطر (دوحه) با امیر و ولیعهد این کشور دیدار و گفتوگو کردند. در این دیدار سفیر امریکا در قطر نیز حضور داشت. یک بولتن داخلی وزارت امور خارجه با اعلام این خبر میافزاید: در ادامۀ سیاستهای اخیر امریکا برای خروج و کاهش نیروی دریایی آن کشور از خلیجفارس، آنها تماسهایی را با مقامات کشورهای خلیجفارس برقرار نمودهاند. همچنین گفته میشود سفر چندی پیش فرانک کارلوچی وزیر دفاع امریکا به منطقه نیز در همین راستا صورت پذیرفته است. در همین ارتباط روزنامه قطری الرأی العام به نقل از یک کارشناس عرب نوشته است: امریکا بهزودی حضور نظامی خود را در منطقه خلیجفارس کاهش میدهد و پایان جنگ بایستی به دست خود کشورهای عربی صورت گیرد.[۲۱]
گزارش - 10
10. حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانیها) اعلام کرد دستهای از پیشمرگان این حزب در منطقه عمادیه با اجرای کمین چند تن از نظامیان عراقی را کشته و زخمی کردند. در حین این حمله یک ستون نظامی ارتش عراق برای کمک به آنها عازم منطقه شدند كه آنها هم در کمین افتادند و با از دست دادن یک نفربر زرهی و یک کامیون نظامی عقبنشینی کردند. در عملیات دیگری افراد حزب دموکرات در منطقه زاخو به دو پایگاه حمله کردند و ضمن تصرف آن، ١٣ نظامی را به اسارت گرفتند. ضمناً در این عملیاتها ١٣ قبضه اسلحه انفرادی و یک تیربار و مقادیری نارنجک جنگی به غنیمت گرفتند.[۲۲]
گزارش - 11
11. ازنظر جمهوری اسلامی، امریکا خواهان صلح و امنیت در منطقه نیست؛ بلکه طالب ادامۀ جنگ است و از اینرو مانع پیشرفت مذاکرات و تحقق قطعنامه ٥٩٨ بوده و با حمایت یکجانبه خود عراق را از پایبندی به طرح دبیرکل بازداشته است. این برداشت در دیدار محمدجواد لاریجانی معاون وزیر امور خارجه با معاون امور بینالملل وزارت امور خارجه شوروی که در تهران به سر میبرد نیز مطرح شد.[۲۳] در این مذاکرات تحرکات امریکا در شورای امنیت و حضور نیروهای خارجی در خلیجفارس مورد بحث و تبادلنظر قرار گرفت. ولادیمیر پتروفسکی معاون وزارت امور خارجه شوروی، در بخشی از اظهارات خود گفت: «مقامات امریکایی اعلام کردهاند که حضور نیروهای دریایی آن کشور در خلیجفارس ادامه خواهد داشت و ما اطلاع داریم که آنان درصدد به دست آوردن پایگاه نظامی و استقرار دائم در این منطقه هستند.»[۲۴] در این باره حسین شیخالاسلام معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز طی مصاحبهای در بوشهر اعلام کرد: قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت اگرچه هنوز نسبت به آنچه که حق کشور ما را تضمین میکند فاصله زیادی دارد اما نسبت به قطعنامه قبلی این شورا (٤٧٩) در زمینه پایان جنگ عراق علیه ایران به عدالت نزدیکتر است. وی افزود: «تنها نتیجۀ فعالیتهای اخیر امریکا و همدستان آن کشور در جهت تحریم تسلیحاتی ایران بستن کورهراهی است که در اثر تلاشهای دبیرکل سازمان ملل باز شده است.» وی تصریح کرد: صدور قطعنامه تحریم تسلیحاتی علیه ایران ازنظر ما پایان طرح دبیرکل سازمان ملل تلقی میشود.[۲۵] معاون وزارت امور خارجه توضیح داد: «به علت نکات غیرمعقولی که براثر فشار ابرقدرتها در قطعنامه ٥٩٨ وجود دارد خواستار تجدیدنظر در آن شدهایم اما در عین حال این قطعنامه بهتر از قطعنامه ٤٧٩ شورای امنیت در زمینه پایان جنگ عراق علیه ایران است.»[۲۶]
گزارش - 12
12. در راستای تعدیل کلامی مواضع کشورهای شورای همکاری خلیجفارس علیه ایران و کاهش تنش و ستیزش در روابط خود با تهران، سفیر کویت در واشنگتن که کشورش از حامیان اصلی رژیم عراق در جنگ با ایران محسوب میشود، گفت: «کشورش برای تحقق حسن همجواری دست دوستی به سوی ایران دراز کرده است.» سعود ناصر الصباح سفیر کویت در امریکا در گفتوگویی با روزنامه کویتی الرأی العام افزود: «ایران یک کشور همسایه و مسلمان است و کویت امیدوار است که همزیستی مسالمتآمیزی با ایران در منطقه داشته باشد.» سفیر کویت در واشنگتن موضع دولت خود در قبال جنگ ایران و عراق را بیطرفانه خواند و مدعی شد کویت همچنان نقش میانجیگر میان ایران و عراق را ایفا میکند. سفیر کویت، با این حال گفت: «به علت اقدامات خصمانه ایران علیه کویت از یک سو و عربی بودن عراق، نمیتواند در برابر ایران بیتفاوت باشد لذا جانب عراق عربی را گرفته است.» سود ناصر الصباح با اینکه رژیم کشور متبوع وی، دعوتکننده اصلی ناوگان جنگی امریکا برای حضور در خلیجفارس است، مسئولیت کویت در دعوت ناوگانهای خارجی به خلیجفارس را رد کرد و گفت ناوگانهای امریکایی و غربی در آبهای فلات قاره کویت مستقر نبوده و در زیر حاکمیت این کشور به سر نمیبرند. وی افزود: «حضور ناوگانهای بیگانه در آبهای بینالمللی خلیجفارس ربطی به استقرار و امنیت کویت ندارد.»[۲۷] بهرغم رویکرد جدید لفظی کویت در سیاست خارجی در مقابل ایران، مطبوعات این کشور همچنان به مواضع مخالفت با جمهوری اسلامی ادامه میدهند. روزنامه کویتی الانباء در سرمقاله امروز خود از جامعه جهانی دعوت کرد که فوراً ایران را تحریم تسلیحاتی نمایند. الانباء نوشت: ایران همچنان عراق، کویت و عربستان سعودی را مورد تهدید و حملات خود قرار میدهد و به اقدامات خصمانه خود علیه کشتیهای اعراب در آبهای خلیجفارس استمرار میبخشد. روزنامه مذکور تحریم تسلیحاتی ایران را بسیار سودمند خواند و نوشت: این اقدام قدرت زرهی ایران را به مراتب محدود میکند و این کشور را در منطقه و جهان منزوی میسازد. این روزنامه همچنین از کشورهای شورای همکاری خلیجفارس، دعوت کرد تا از کشورهای صادر کننده سلاح بخواهد صدور سلاح به ایران را متوقف سازند. الانباء تلاشهای جاری برای برقراری هرگونه گفتوگو میان ایران و کشورهای شورای همکاری را اتلاف وقت عنوان کرد و نوشت: ایران مقاصد خصمانهای نسبت به کشورهای منطقه دارد. این روزنامه از مواضع نرم برخی از کشورهای شورای همکاری در قبال ایران ابراز تأسف کرد و نوشت: در حالی که کشورهای بزرگ جهان همچون امریکا و انگلیس دعوت به تحریم تسلیحاتی ایران مینمایند این کشورها از خود تمایلی برای موافقت با این طرح نشان نمیدهند.[۲۸]
گزارش - 13
13. بهرغم تلاشهای متحدین عراق برای عادیسازی روابط بغداد - دمشق، بار دیگر چالش این دو کشور تعمیق یافته است و مقامات و رسانههای طرفین، یکدیگر را به باد انتقاد و افشاگری گرفتهاند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی روزنامه سوری تشرین با اشاره به افشاگریهای روزنامههای امریکایی درمورد تضمین اسرائیل مبنیبر عدم حمله به لولههای نفت رژیم عراق نوشت: چه کسی بیش از رژیم عراق میتواند به امریکا و اسرائیل خدمت کند. تشرین در سرمقاله خود تأکید کرد که جنگ رژیم عراق علیه ایران طرح شرارتبار و احمقانهایست که با تمایلات اسرائیل و رؤیاهای امریکا در منطقه برای انحراف افکار عمومی اعراب از نبرد با اسرائیل مطابقت دارد.[۲۹] روزنامه سوری الثوره نیز نوشته است: رژیم عراق در پی این است که با ایجاد کینه بین اعراب و ایران و ناچار ساختن ایران به دست کشیدن از حمایت اعراب در رویارویی با اسرائیل جهت آزادی قدس، مناقشات اعراب و اسرائیل را تحتالشعاع قرار دهد و مسئله فلسطین را به فراموشی بسپارد. الثوره همچنین آورده است جنگ ویرانگری که رژیم عراق علیه ایران آغاز کرده و سعی به درگیر ساختن اعراب در آن دارد تهدید خطرناکی علیه امنیت قومی عربی است و این رژیم با این عمل بین کشورهای خلیجفارس حالتی از رُعب و تشنج ایجاد کرده است و در را به روی ناوهای جنگی امپریالیسم گشوده است. به نظر این نوشته کینه رژیم عراق نسبت به سوریه به این علت است که سوریه با پیوستن به سایر اعراب، با جنگ جنونآمیز عراق علیه ایران مخالف است و تأکید دارد که درگیر شدن اعراب در این جنگ موهوم، موجودیت و آینده آنها را تهدید میکند و این به معنی شکست طرحی است که رژیم عراق ازسوی امپریالیسم و صهیونیزم موظف به اجرای آن شده است.[۳۰] روزنامه القبس چاپ کویت نیز به درج مواضع مقامات عراق مبادرت ورزیده و نوشته است: رژیم بعث عراق از ملک حسین پادشاه اردن خواست تلاشهای میانجیگری خود را میان بغداد و دمشق متوقف سازد. روزنامه القبس افزود: این درخواست اخیراً درپی ازسرگرفتن جنگ تبلیغاتی میان سوریه و عراق به شخص شاهحسین ابلاغ شده است. بنابراین گزارش، رژیم عراق از سرگیری تلاشهای میانجیگری شاهحسین میان بغداد و دمشق را مشروط به پایبندی رهبران سوریه به تعهدات خود در اجلاس سران عرب در امان و ایجاد تغییر در مواضع این کشور در قبال جنگ ایران و عراق اعلام کرده است. القبس همچنین نوشته است: مقامات عراق کوششهای سوریه در برقراری گفتوگو میان ایران و کشورهای شورای همکاری و همچنین تعلل این کشور در تغییر موضع خود در قبال ایران را به عنوان تلاشی در جهت فرصت دادن به ایران برای انجام حملۀ بزرگ خود علیه عراق تلقی میکنند.[۳۱] همچنین مجله الکفاح العربی به این مسئله پرداخته و نوشته است: دولت عراق گرایش اعراب به کاهش تشنج میان خود و ایران را مردود دانسته و طی پیامی به حکومت بحرین و دیگر کشورهای عرب منطقه خلیجفارس هشدار داده است که از کلیه امکانات نظامی خود برای جلوگیری از هرگونه ملاقات احتمالی میان مسئولین ایرانی و نمایندگان شورای همکاری خلیجفارس در منامه پایتخت بحرین استفاده خواهد کرد. الکفاح افزوده است: علیرغم این تهدیدات، تلاشهای گستردهای برای انجام این دیدار در پایتخت بحرین که میتواند نتایج مهمی را در بر داشته باشد ادامه دارد.[۳۲]
گزارش - 14
14. خبرگزاری فرانسه از نقش بندر عقبه اردن در ترانزیت انواع کالا به مقصد عراق و روند صعودی آن، گزارش تهیه کرده است. بنا به اطلاع این رسانه، بندر اردنی عقبه در ٣٤٠ کیلومتری جنوب اردن پس از بسته شدن بندر بصره به گلوگاه بازرگانی خارجی رژیم عراق مبدل شده و از سال ١٩٨٠ (١٣٥٩)، بهعنوان یکی از مهمترین مراکز نقل و انتقال بازرگانی منطقه غرب آسیا تلقی میشود. حجم واردات از این بندر در سال ١٩٨٧ (١٣٦٦)، به میزان ١٢٪ افزایش یافته و از ١٥/٧ میلیون تن در سال ١٩٨٦ به ١٤/٨ میلیون تن رسیده است. صادرات از این بندر در سال گذشته به رقم بیسابقه ٢٧/١١ میلیون تن رسید درحالیکه در سال قبل از آن میزان آن ٧٠/٩ میلیون تن بود و برای سال ١٩٨٨ پیشبینی میشود که صادرات ١٣ میلیون تن و واردات ٥/٩ میلیون تن شود. بنابهآمار پورت کور یوریشن سازمانی که بندر عقبه را اداره میکند، این فعالیت از طریق ٢٠ هزار کامیون که در سال ١٩٨٧ حدود ٢٥٠ هزار بار رفت و آمد داشته و ٦٥٪ آن بهسوی عراق و بقیه به سوی داخل اردن بوده امکانپذیر گشته است. رژیم عراق ازطریق این بندر اسلحه سبک و مواد ساختمانی وارد و نفت و گوگرد صادر میکند.[۳۳]
گزارش - 15
15. خبرهای خارج از گزارشهای متن، که به طور مستقل قابل مطالعه است به شرح زیر میباشد: o میرحسین موسوی نخستوزیر گفت: «در سالهای سخت جنگ تحمیلی و فشارهای خارجی، اگر اقداماتی که در زمینه اجرای قانون اساسی صورت گرفته وجود نمیداشت وضعیت بسیار وخیمی در داخل کشور داشتیم و نمیتوانستیم در مقابل فشارها آنطورکه مقاومت کردهایم، ایستادگی کنیم.» وی افزود: «سال ٦٠ اوج فشار بر دولت مبنیبر واگذاری کارخانجات بهدلیل عدم سودآوری به بخش خصوصی بود. آن هم با این توجیه که آنها را سودآور کنند و از محل سود، بهای کارخانجات را بپردازند.» وی تأکید کرد اگر این سیاست پیش میرفت با بحرانهای عظیمی در زمینه ارز، تورم، اشتغال و ... مواجه میشدیم.[۳۴] o دبیر دوم سفارت چکسلواکی در مسکو گفته است: «رژیم صدام و شخص وی در حال حاضر در موضع محکمی نبوده و شورویها نسبت به وی دیدگاه خوبی ندارند. اخیراً نیز در روابط دو کشور مسائلی به وجود آمده است به ویژه که در بخش تسلیحاتی شورویها برخلاف گذشته دقت بسیاری را در این رابطه اعمال نموده و از ارسال هرگونه سلاح خودداری مینمایند.»[۳۵] o شرکت نفت شوواشل (بزرگترین توزیعکننده نفت در سراسر ژاپن) تصمیم گرفت که برای ماه جاری میلادی روزانه ٢٠ هزار بشکه نفت به طور مستقیم و ٨٠ هزار بشکه به طور غیرمستقیم از ایران وارد نماید، درصورتیکه این میزان در ماه گذشته به ترتیب ١٠٠٠٠ و ٦٠٠٠٠ بشکه در روز بوده است.[۳۶] ضمائم مربوط به اقلام ارسالی به جبهههای جنگ برای لشکر ١٤ امام حسین ضمیمه١ گزارش٥ ردیف نوع كالا مقدار/ تعداد ١ نان خشک ٣ کامیون ٢ آجر ٢٠ كامیون ٣ موزائیک یک خاور ٤ پودر خاکه سنگ ٣ خاور ٥ میوه ٢ خاور ٦ تانکر آب ١٠ عدد ٧ کفش کتانی ٤٩١ جفت ٨ کنسرو ٥٠ کارتن ٩ کمپوت ٥٠ کارتن ١٠ زیرپوش ٥٩٠ عدد ١١ کمد بایگانی ٥ عدد ١٢ شلوار تکی ٤٠٤ عدد ١٣ واکس ١٨٩٦ عدد ١٤ لباس مستعمل مقداری ١٥ لیوان شیشهای ٢١٧٦ عدد ١٦ سیمان پاکتی ١٦٧٠ پاكت[۳۷]
ضمیمه ٢ گزارش٥ ردیف نوع كالا مقدار / تعداد ١ تانکر آب و سوخت ٩ دستگاه ٢ گوسفند ٥٨ رأس ٣ مربا ٥٦ دبه ٤ کنسرو و لوبیا ٣٠ کارتن ٥ کمپوت گیلاس و گلابی ٨٠ کارتن ردیف نوع کالا مقدار / تعداد ٦ نان خشک ٥٣ گونی ٧ نمک نرم ١١ تن ٨ حبوبات و تخمه مقداری ٩ آبلیمو و چای و اجناس متفرقه مقداری ١٠ دبه ٢٠ لیتری ٦٢٠ عدد ١١ دبه ١٠ لیتری ٨٠ عدد ١٢ کمد بایگانی ٧ عدد ١٣ کمد انفرادی شش درب ٦ عدد ١٤ فایل ٣ عدد ١٥ قابلمۀ بزرگ ٣٦ عدد ١٦ خودکار ٨٠٠٠ عدد ١٧ زیرپوش ١٠٨٠ عدد ١٨ کش شلواری ٩٣ بسته ١٩ پوتین یک جفت ٢٠ کلاه ٣٨ عدد ٢١ شورت ١٠٢٤ عدد ٢٢ شلوار تکی ٤٤٠ عدد ٢٣ کفش کتانی ٤٥٠ عدد ٢٤ شامپو انفرادی ١٠ هزار عدد ٢٥ شال گردن ٦ عدد ٢٦ لباس گرم ٥ دست ٢٧ سیمان ١٨٠٠ پاكت ٢٨ موتور جوش یک دستگاه بزرگ[۳۸]
ضمیمه ٣ گزارش٥ ردیف نوع کالا مقدار / تعداد ١ سیمان ١٢٦٠ عدد ٢ پشتی بالشتی ٤٢٥ عدد ٣ آفتابه ٨٢٦ عدد ٤ آرد ١٣٧ کیسه ٥ کمپوت گیلاس ١٣٠ کارتن ٦ آجر ٢ کامیون ٧ شورت ٢٥٠ عدد ٨ زیرپوش ٥٠٠ عدد ٩ کیسه حمام ٤٠ عدد ١٠ کلاه پشمی ٦٠ عدد ١١ پتو رنگی ٨٢ عدد ١٢ لباس گرم ٢٠٠ دست ١٣ چکمۀ لاستیکی ١٨٠ جفت ١٤ پوتین مستعمل ٧ گونی ١٥ لباس مستعمل ٥ گونی ١٦ جوراب ٢٠٤ جفت ١٧ پلاستیک سنگری ٩ رول ١٨ دبه ٢٠ لیتری ٨٧ عدد ١٩ دبه ١٠ لیتری مقداری ٢٠ تاید و دارو مقداری ٢١ چرخ خیاطی یک عدد ٢٢ سیبزمینی ٥٠ گونی ٢٣ بیسکویت ١٠ کارتن کوچک ٢٤ نان خشک ٣٠ گونی ردیف نوع کالا مقدار / تعداد ٢٥ ترشی ٥ کارتن ٢٦ آبلیمو ٥ کارتن و ١٢٥ دبه ٢٧ مربا و رب مقدرای ٢٨ خرما ٥٦ کارتن ٢٩ سیبزمینی و پیاز ٥ گونی ٣٠ برانکارد یک عدد ٣١ سطل آب ٢ عدد[۳۹]
________________________________________
- منطقه نوسود، طویله، بیاره و درۀ تفی از محورهای عملیات والفجر١٠ بود که عموماً یگانهای سرزمینی سپاه چهارم بعثت در آنجا به مواضع گروههای مسلح ایرانی حمله کردند.
- لیست كامل اقلام مذكور در ضمیمه ١ گزارش آمده است.
- لیست كامل اقلام مذكور در ضمیمه ٢ گزارش آمده است.
- لیست كامل اقلام مذكور در ضمیمه ٣ گزارش آمده است.
- لیست كامل اقلام مذكور در ضمیمه ٢ گزارش آمده است.
- لیست كامل اقلام مذكور در ضمیمه ١ گزارش آمده است.
حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و فرمانده عالی جنگ علی آقامحمدی نماینده حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در قرارگاه رمضان
منابع و مآخذ روزشمار 1366/11/24
- ↑ سند شماره ١٦٢٦/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه رمضان در عملیات منتفی دشت کاریزه، حسین شفیعی، ١٦/١١/١٣٦٦ تا ١٠/١٢/١٣٦٦، صص ٣٨، ٤١ و ٤٣.
- ↑ سند شماره ٣٠١١٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از حفاظت اطلاعات نیروی زمینی به فرمانده نیروی زمینی سپاه، ٢٤/١١/١٣٦٦، صص ٤ - ٢.
- ↑ سند شماره ١٤١٧٥١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از منطقه یازدهم امام حسن عسکری به ستاد مرکزی سپاه کشوری، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ سند شماره ٣٠١١٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از معاونت اطلاعات قرارگاه کربلا به فرماندهی قرارگاه کربلا، ٢٤/١١/١٣٦٦، صص ٤ - ١.
- ↑ همان، ص١٤.
- ↑ سند شماره ١٧١٦٤٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تدارکات لجستیک لشکر١٤ امام حسین به ستاد، ٢٤/١١/١٣٦٦، ص١.
- ↑ همان، ص٢.
- ↑ همان، ص٣.
- ↑ همان، ص٧.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٣١، ٢٥/١١/١٣٦٦، صص ٣ و ٤، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ روزنامه کیهان، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص١٢.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ٢٤/١١/١٣٦٦، ص٣.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص١، رادیو صوتالجماهیر، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٣١، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٧، منامه - خبرگزاری فرانسه، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ همان، ص١٨، واشنگتن - خبرگزاری آسوشیتدپرس، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٥، رادیو اسرائیل، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٣٢، ٢٦/١١/١٣٦٦، ص٧، رادیو اسرائیل، ٢٥/١١/١٣٦٦.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٣١، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٧، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ همان، ص٩، منامه - خبرگزاری آسوشیتدپرس، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ همان، ص٨، بخش فارسی رادیو اسرائیل، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ سند شماره ٢١٢٧٨٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شماره ١٧١/٥، ٢٨/١١/١٣٦٦، صص ١ و ٢، خبرگزاری قطر.
- ↑ سند شماره ١٧٣٠٨٦ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از نماینده حزب دموکرات کردستان عراق به فرماندهی قرارگاه نصر رمضان، ٢/١٢/١٣٦٦، ص٢.
- ↑ روزنامه رسالت، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٢.
- ↑ روزنامه کیهان، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٢.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه رسالت، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٢.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٣١، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٥، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ همان، ص١٠، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ روزنامه رسالت، ٢٥/١١/١٣٦٦، صفحه آخر.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٣.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٣١، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٤١، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٤/١١/١٣٦٦.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ٢٥/١١/١٣٦٦، ص٢٠.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره ١٨٤، ١/١٢/١٣٦٦، ص٣٠.
- ↑ روزنامه کیهان، ٢٤/١١/١٣٦٦، ص٢.
- ↑ سند شماره ٢١٢٧٨١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شماره ١٦٩/٥، ٢٥/١١/١٣٦٦، صص ٤ و ٥ ضمیمه.
- ↑ دفتر سیاسی نماینده امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره ١٨٣، ٢٤/١١/١٣٦٦، ص٣١.
- ↑ سند ١٧١٦٤٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١.
- ↑ سند شماره ١٧١٦٤٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٥.
- ↑ سند شماره ١٧١٦٤٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٣.