1359.07.27

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.27
نام‌های دیگر	بیست و هفت مهر
تاریخ شمسی	1359.07.27
تاریخ میلادی	19 اکتبر 1980
تاریخ قمری	9 ذیحجه 1400

1360.07.27

1361.07.27

1362.07.27

1363.07.27

1364.07.27

1365.07.27

1366.07.27

روز بيست و هشتم-» جهاد مقدس عمومي « هشدار امام براي آمادگي به منظور

در بيست و هشتمين روز، درگيري شديد در خونين‌شهر ادامه داشت. رزمندگان اسلام براي جلوگيري از تسلط بيشتر نيروهاي عراقي تلاش مي‌كردند. دشمن با تقويت نيروهايش، اكثر خيابانهاي مركزي شهر را به تصرف درآورد، ولي در كنار پل خرمشهر نبرد ادامه يافت و شب هنگام وضعيت خرمشهر بحراني گزارش شد. امروز آبادان و اهواز و محل استقرار نيروهاي خودي در جبهه‌هاي اين دو شهر زير آتش شديد خمپاره، توپخانه و بمباران دشمن قرار داشت. رزمندگان اسلام موفق شدند نيروهاي دشمن را از جاده ماهشهر، 5 كيلومتر عقب برانند. در محور سوسنگرد قواي دشمن چند‌بار دست به هجوم زدند كه با مقابله نيروهاي خودي و با تحمل تلفاتي عقب‌نشيني كردند، ولي در آخرين هجوم خود در حوالي غروب، توانستند به سوسنگرد نزديك شده، شهر را از 3 طرف به محاصره درآورند. در جبهه دزفول نيروهاي خودي با حمله به دشمن ضمن عقب راندن آنها، اسلحه و مهمات زيادي به غنيمت گرفتند. در جبهه مياني، نيروهاي خودي با حمله به پيشقراولان ارتش عراق در سومار، تلفات سنگيني به آنها وارد كردند. در جبهه‌شمالي نيز با عمليات رزمندگان اسلام، پيرانشهر و مرز تمرچين از اشغال نيروهاي دشمن و ضدانقلاب خارج شد. از سوي ديگر، با تجمع نيروهاي مسلح ضدانقلابي در اطراف مهاباد، پادگان و نقاط حساس اين شهر مورد تهديد قرار گرفت.

هواپيماهاي دشمن به چند منطقه كشور تجاوز كردند و نقاط مسكوني، اقتصادي و نظامي را هدف قرار دادند. و خساراتي وارد كردند. نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي علاوه بر وارد كردن خساراتي به دشمن در داخل خاك عراق، يك ناو جنگي عراق را در دهانه فاو منهدم كرد.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي سپاه خوزستان چگونگي عمليات دشمن و وضعيت نيروهاي خودي را در خونين‌شهر، طي چند روز اخير اعلام كرد: « نيروهاي دشمن با پيشروي به سوي مركز شهر مواضع جديد به دست آورده‌اند و از اين نقاط براي ديده‌باني توپخانه نيز استفاده مي‌كنند. روزها شهر زير خمپاره و شبها زير توپخانه دشمن است. نيروهاي خودي در خرمشهر كه اكثراً از نيروهاي پاسدار و مردم محل و حدود 500 نفر نيروي ثابت هستند، از ابتداي جنگ در حال مبارزه‌اند. نيروي زرهي فقط 3 تانك چيفتن سالم در نزديك پل است. نيروهاي تكاور و سرباز، كه گاهي براي عمليات چند ساعته پاكسازي به خرمشهر مي‌آيند، پس از عمليات منطقه را ترك مي‌كنند. نقاط ضعف نيروهاي خودي عبارت است از: كمبود نيروهاي مسلح ( مخصوصا نيروي زرهي )، كمبود نيروهاي پياده وتازه‌نفس كه جايگزين نيروهاي خسته شوند ( نيروهاي خودي حدود 30 تا 50 روز است در خرمشهر مي‌جنگند و به شدت خسته‌اند ) عدم فرماندهي صحيح و ناهماهنگي بين كليه نيروها، كمبود پشتيباني هوانيروز، كمبود پزشك و دارو و كمكهاي پزشكي.» در طول روز درگيري در خونين‌شهر ادامه داشت و با گذشت زمان شدت گرفت. نيروهاي دشمن در محورهايي پيشروي كردند. فرمانداري آبادان وضعيت خونين‌شهر را ر ساعت 21 چنين توصيف مي‌كند: « اكثر خيابانهاي مركزي شهر به تصر مزدوران عراقي درآمده و نيروهاي خودي كنار پل خرمشهر در حال جنگند. برادران سپاه خرمشهر اكثراً به شهادت رسيده‌اند. هر‌چه سريع‌تر بايد براي اعزام نيروي ورزيده و زرهي به منطقه اقدام شود.» گزارش شهرباني آبادان: « وضع خرمشهر بحراني است و مزدوران عراقي حلقه محاصره را تنگ‌تر و شديدتر كرده‌اند. كمك فوري مورد نياز است.» در محور آبادان، « با حمله رزمندگان به نيروهاي عراقي، حدود 6 ـ 5 كيلومتر آنها را از جاده ماهشهر عقب راندند و تا ساعت 16 در اين موضع مستقر بودند. دشمن حدود 40 تانك به فاصله چند كيلومتري جاده ماهشهر مستقر كرده است.» از سوي ديگر، « آبادان در طول روز زير انواع آتش سنگين توپخانه، بمباران و موشكهاي دشمن قرار داشت و نقاطي از جمله فرودگاه، بيمارستان امدادگران و ايستگاههاي هفت و يازده مورد اصابت قرار گرفت و حدود 20 نفر شهيد و 50 نفر زخمي شدند » در محور سوسنگرد، نيروهاي زرهي دشمن در ساعت 9 و ساعت 14 به سوي جاده سوسنگرد اهواز به قصد مسدود كردن جاده و پيشروي به سوي سوسنگرد هجوم بردند كه با مقابله نيروهاي خودي و آتش توپخانه، با تحمل تلفاتي مجبور به عقب‌نشيني شدند. سپاه سوسنگرد طي گزارشي اعلام كرد: « امروز آتش توپخانه خودي باعث انهدام 3 تانك و يك بلدوزر دشمن شد و فرمانده گردان تانك دشمن و فرمانده جبهه اول و دوم آنها نيز كشته شدند. همچنين فانتومهاي خودي نيروهاي دشمن را در حمودي كوبيدند كه چهار تانك آنها منهدم شد.» “نيروهاي عراقي هنگام غروب با توان بيشتري دست به هجوم زدند. گزارش سپاه سوسنگرد از آخرين وضعيت اين شهر ( حدود ساعت 23 ) حاكي است: از ساعت 18 روز جاري نيروهاي دشمن با سرعت و شدت زير پوشش توپخانه از طريق دامنه ارتفاعات ا... اكبر، از كنار رود‌كرخه به طرف سوسنگرد حركت كرده‌‌اند و در حال حاضر كنار رود‌كرخه ( شمال سوسنگرد ) به فاصله دو كيلومتري مستقر شده‌اند. از طرفي نيروهاي سنگين خودي از قسمت عقب از شهر خارج شده‌اند و نيروهاي مزدور از طريق سابله به طرف شهر حركت مي‌كنند. نيروهايي از دشمن كه در قسمت بيت‌هردان بودند، از قسمت جنوب‌شرقي به فاصله چهار كيلومتر دور شهر دايره‌اي كشيده‌اند و شهر از سه طرف در محاصره دشمن است. از نيروهاي مردمي به طور كلي خبري نيست و شهر خلوت است.» به گزارش سپاه دزفول: « امروز نيروهاي خودي، محل استقرار نيروهاي دشمن را در سرخه كوبيدند و مقدار زيادي اسلحه و مهمات از دشمن در همين جبهه به دست آمده است. نيروهاي خودي در حال پيشروي‌اند.» همچنين نيروهاي ژاندارمري در شوش مواضع دشمن را شناسايي كردند و آنها را به شدت درهم كوبيدند. جبهه مياني «امروز نيروهاي خودي با حمله به پيشقراولان ارتش عراق كه در مقر قبلي سپاه سومار مستقر شده بودند، تلفات سنگيني به نيروهاي دشمن وارد كردند.» برابر اعلام ژاندارمري گيلان‌غرب: « در ساعت 9 امروز طي درگيري بين نيروهاي بسيج و نيروهاي عراقي در ارتفاعات اورين، 10 نفر از برادران بسيج شهيد و مجروح شدند.» به گزارش خبرگزاري پارس: « رزمندگان اسلام امروز تا پل شيرازي ( 7 كيلومتري قصرشيرين )، پيشروي كرده‌اند و ضمن درهم‌كوبيدن مواضع دشمن تعدادي تانك و خودرو را منهدم كرده، تعدادي را به غنيمت گرفته‌اند.» جبهه شمالي حزب دمكرات كردستان ضمن پخش اعلاميه‌هاي راديويي و روزنامه‌اي از مردم كردستان دعوت كرده كه فردا ( 28/7/59 )، مصادف با عيد قربان، در تظاهراتي كه عليه جمهوري‌اسلامي ايران در شهرهاي مهاباد، پاوه، مريوان، و سنندج برپا مي‌گردد، شركت جويند. شهر پيرانشهر از چند روز پيش در معرض تهديد ضدانقلاب و نيروهاي عراقي بوده و بسياري از مردم، شهر را ترك كرده و نيروهاي ضدانقلاب به داخل آن رخته‌كرده‌اند. دشمن به قصد اشغال پادگان پيرانشهر، در طول يك هفته گذشته، اين پادگان را در معرض آتش سنگين توپخانه و بمباران شديد قرار داد و خسارات جاني و مالي فراواني به اين پادگان وارد كرده است. امروز رزمندگان خودي براي پاكسازي پيرانشهر و نجات پادگان پيرانشهر دست به عملياتي زدند. سپاه اروميه در ساعت 30/11 گزارش داد: « امروز برادران سپاه جهت تصرف پيرانشهر به داخل شهر پيشروي كردند كه پيشروي ادامه دارد. هواپيماهاي خودي نيز پايگاههاي دشمن را در مرز پيرانشهر بمباران كردند كه تا 2 ساعت بعد از حمله صداي انفجار مهمات آنها به گوش مي‌رسيد. حزب دمكرات به تمامي دهات منطقه پيرانشهر ابلاغ كرده كه زن و بچه‌ها را به عراق ببرند و افراد مسلح براي جنگ با ارتش ايران آماده شوند.« 

شب هنگام نتايج عمليات امروز توسط اطلاعات مركزي سپاه اعلام مي‌گردد: پيرانشهر و مرز تمرچين و تپه‌هاي اطراف كلاً به تصرف ارتش و سپاه در آمده است و اكنون نيروهاي مستقر در تمرچين به طرف نيروهاي عراقي كه تا چندين كيلومتر در داخل خاك عراق عقب‌نشيني كرده‌اند، با توپخانه سنگين تيراندازي مي‌كنند.» 

فرماندار نقده نيز در گزارشي اعلام كرده::« امروز فرمانده پاگادن پيرانشهر با 200 نفر از نيروهاي سپاه از پشت بلنديهاي پادگان تا مرز تمرچين پيشروي كرده‌اند و پناهگاههايي را كه شاه معدوم در آنجا درست كرده بود، تسخير كردند و در آنجا توپخانه‌اي مستقر شد.» از سوي ديگر، مهاباد نيز در معرض تهديد قرار گرفته است: اطراف شهر مهاباد در محاصره گروههاي مسلح غيرقانوني است آن‌طور كه از مهاباد گزارش داده‌اند، مهاجمين قصد حمله به پادگان و مراكز سپاه و نقاط حساس شهر را دارند. طبق اعلام ستاد مشترك ارتش: در روز 27/7/59 اسلحه و مهمات زير از طرف مامورين عراقي با حمايت يك واحد كماندو از لشكر 8 به داخل خاك ايران در منطقه جلديان ( شمال پيرانشهر ) حمل و در اختيار گروههاي خرابكاري داخلي ايران قرار داده شد: مسلسل كلاشينكف 42 قبضه، تفنگ برنو 10 قبضه، خمپاره‌انداز 18 قبضه، مهمات سلاح سبك حدود 20 هزار تير.»

حملات و درگيريهاي هوايي

خارك و بوشهر: امروز دو ميگ عراق به بوشهر و خارك حمله كردند كه با مقابله آتشبارهاي ضد هوايي فرار كردند. خليج‌فارس: عصر امروز جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي به يك ناو جنگي عراق در دهانه فاو حمله و آن را منهدم كردند. آبادان: آبادان امروز چندين بار بمباران شد و خسارات زيادي به آن وارد آمد. اهواز: امروز اهواز چند بار حمله هوايي شد. از جمله صبح يك فروند توپولف ناحيه راه‌آهن اهواز، جنب استانداري جديد را هدف قرار داده و خساراتي وارد كرد. پل دختر: در ساعت 50/11، دو ميگ عراقي به پل‌دختر حمله كردند كه با تيراندازي مردم، تغيير مسير دادند و بعد از چند دقيقه در ارتفاع پايين به طرف شركت نفت در بادمك رفتند. پيرانشهر: دو هواپيماي عراقي به پادگان پيرانشهر حمله كردند. همچنين پايگاههاي دشمن در مرز پيرانشهر توسط هواپيماهاي جمهوري‌اسلامي بمباران شد. قزوين: عصر امروز ميگهاي عراقي به آسمان قزوين حمله كردند كه با آتش آتشبارهاي ضدهوايي مجبور به فرار شدند.

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 202 ... برادران هوانيروز در عمليات امروز خود در منطقه بستان ضربات مهلكي بر دشمن وارد ساختند و تعداد 7 توپ، يك تانك و سه چادر محل تجمع نيروهاي متجاوز را منهدم كردند و تعدادي از نفرات آنها را به هلاكت رساندند.

اطلاعيه 204 در ساعت 9 بامداد 27/7/59، رزمندگان مسلح ارتش در منطقه سوسنگرد با اجراي آتش شديدي پيشروي نيروهاي عراقي را سد نموده، آنان را مجبور به عقب‌نشيني كردند. در اين درگيري تلفات قابل ملاحظه‌اي به عراقيها وارد شد. اطلاعيه 205 روز گذشته ( 26/7/59 ) يگانهاي ژاندارمري در منطقه گيلان‌غرب در يك جنگ تن به تن دشمن را مجبور به عقب‌نشيني كردند و ارتفاعات مشرف به مواضع دشمن را كه در دست مزدوران عراق بود، با يك يورش پيروزمندانه به تصرف خود درآوردند. در ساعت 30/10 روز 27/7/59، در پي حملات ژاندارمري با پشتيباني كامل نيروي زميني، يك انبار مهمات و تجهيزات، 5 دستگاه خودرو، چند پاسگاه عراق به كلي منهدم گرديد. از ساعت 30/13، مواضع توپخانه مزدوران عراقي زير آتش توپخانه نيروهاي انقلاب قرار گرفت كه بر اثر آن انبار مهمات منفجر و 4 قبضه توپ « خمسه خمسه » منهدم شد و خدمه توپهاي دشمن به هلاكت رسيدند. در اين درگيري 2 تانك دشمن توسط توپخانه منهدم شدند و ديده‌بانهاي آنها فرار كردند. اطلاعيه 207 ... رزمندگان ژاندارمري روز 27/7/59، موفق شدند در منطقه غرب عراقيها را از مواضع خود بيرون رانده، و تعدادي از مزدوران را به هلاكت برسانند و مقداري مهمات و جنگ‌افزار دشمن را به غنيمت بگيرند. در محور ديگري در منطقه غرب، قواي متجاوز به نيروهاي خودي حمله بردند كه نيروهاي جمهوري‌اسلامي تلفات سنگيني به دشمن وارد آورده، آنان را مجبور به عقب‌نشيني كردند و يك تانك آنها را منهدم ساختند. نيروهاي خودي در اين عمليات 4 شهيد و يك مجروح دادند.

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه‌ ... نتيجه نبردهاي شب و روز عيدقربان به اين شرح است. نيروي زميني: خسارات دشمن: 8 كشته و 84 اسير، تصرف پادگان دژ در نزديكي محمره ( خرمشهر )، انهدام 10 تانك، انهدام سه پايگاه موشكي، 2 توپ 106 ميليمتري و يك نفربر، به غنيمت گرفتن يك دستگاه تانك و چهار مسلسل. براي ما مسلم شده كه خسارات دشمن در منطقه‌جنوبي دزفول در روز 15/10/1980 ( 23/7/59 ) 82 تانك و بيش از 400 كشته و تعداد زيادي زخمي بوده است. خسارات ما: 5 كشته، يك توپ، 10 خودرو و يك قبضه مسلسل. نيروي هوايي: يك هواپيماي دشمن در منطقه جنوبي و يكي عصر ديروز در حمله به پنجوين سرنگون شدند. هواپيماي دشمن بامداد امروز در ساعت 25/7 به شهر سليمانيه و در ساعت 35/7 به قصبه كويچه در استان سليمانيه و در ساعت 16/9 به قصبه العزيز در استان واسط حمله كردند و در هدفشان تاسيسات غيرنظامي بود. در ساعت 27/10، هواپيماهاي دشمن به بغداد حمله كردند كه يكي از آنها سرنگون شد. در ساعت 10/11 يك هواپيماي دشمن در سرزمينهاي ايراني توسط جنگنده‌هاي ما سرنگون گرديد. بيانيه 89 ... نتايج عمليات نظامي وادهاي ما در بخشهاي عملياتي: خسارات دشمن: 18 كشته، انهدام يك پايگاه موشكي. خسارات ما: 12 كشته، يك تانك، يك نفربر، يك توپ 106 ميلي‌متري. هوايي: هواپيماهاي ما ضربه‌هاي زير را به اهداف نظامي دشمن وارد ساختند: حمله به تجمع و وارد كردن ضربه‌هاي موثر به آن، حمله به يك اردوگاه دشمن در شمال شهر نقده، سرنگون ساختن يك جنگنده دشمن در بخش مياني ميدان عمليات.

بازتاب حملات و درگيريها

راديو كلن: وابستگان نظامي غربي مقيم بغداد معتفدند كه از نظر تئوري نظامي، يعني با توجه به قدرت تهاجمي عراق و نيروي دفاعي ايران، بايستي شهرهاي محاصره شده آبادان و خرمشهر روزها قبل به تصرف نيروهاي عراق درآمده باشد. به اين منظور لازم بود عراق چترباز در آنجا پياده كند و تانكهاي بيشتري به جبهه اعزام دارد. معلوم است كه تنها با آتش توپخانه و بدون پياده نظام اين منظور عملي نخواهد شد. البته در اعلاميه‌هاي رسمي فرماندهي ارتش عراق مرتب از پيشروي بدون‌وقفه سربازان عراق سخن مي‌رود... در حالي كه گزارشهايي كه خبرنگاران خارجي ارسال مي‌كنند، عكس اين ادعا را ثابت مي‌كند و حاكي از آن است كه سربازان و سپاهيان ايراني با شهامتي فوق تصور در مقابل دشمن كه از لحاظ ساز و برگ نظامي بر آنها برتري دارد، مي‌جنگند و حتي پاسداران انقلاب كه اغلب فاقد آموزش نظامي كامل نيز هستند، با رشادتي قابل تحسين، بدون كوچك‌ترين هراس از مرگ در مقابل آتش توپخانه و تانكهاي عراقي ايستادگي مي‌كنند. خلبانان ايراني نيز در اين جنگ رشادت و ميهن پرستي خود را به اثبات رسانده‌اند و پروازهاي آنها بر فراز بغداد و بمباران اهداف نظامي و اقتصادي، به رهبران عراق نشان داده كه با حريفي روبروست كه حاضر است براي دفاع از آب و خاك و حيثيت خود دست به فداكاريهاي بزرگ بزند. راديو لندن: آخرين گزارشهاي رسيده پيرامون محاصره شهر آبادان توسط نيروهاي عراقي، حاكي است كه با حمله هوايي ايران از شدت حملات كاسته شده است. فرماندهي نظامي عراق اميدوار است نيروهاي ايران به زودي مهمات خود را تمام كنند. راديو اسرائيل: به گزارش خبرنگار راديو هند از بصره، عراق اولين حمله پياده نظام خود را به شهر آبادان شروع كرده است. در حالي كه عراق مدعي است اين حمله با موفقيت روبرو شده، ايران مي‌گويد قواي عراق كه سعي داشت داخل شهر آبادان شود، 10 تا 15 كيلومتر عقب رانده شد... به گزارش خبرنگار راديو هند جنگ شديد در بندر خرمشهر ادامه دارد. خبرگزاري فرانسه: چهار يدك‌كش و يك كشتي باري ايراني كه توسط عراق غنيمت گرفته شده بود، امروز 27/7/59 در بندر بصره لنگر انداختند... گفته مي‌شود كشتيهاي بلوچستان و شيرين از لحاظ بزرگي و ظرفيت اهميت زيادي دارند.  

روزشمار سياسي 27/7/59

در بيست و هشتمين روز، امام خميني بار ديگر برخلاف نظر كساني كه در پي تخصصي كردن جنگ و استفاده صرف از نيروها و ابزارهاي كلاسيك بودند، بر هر‌چه بيشتر مردمي كردن جنگ تاكيد نموده و به ملت هشدار دادند خود را براي « جهاد مقدس » مهيا سازند. دولت جمهوري‌اسلامي ايران اعلام كرد كه هيچ هيأت صلحي را تا قبل از عقب‌نشيني كامل نيروهاي عراق نخواهد پذيرفت. از ابتداي جنگ همواره دو گروه از هيأت‌هاي صلح تلاش داشتند زمينه را براي برقراري آتش‌بس و شروع مذاكره فراهم آورند. برخي كشورهاي اسلامي در چارچوب كنفرانس اسلامي به رياست ضياءالحق، رئيس جمهوري پاكستان تلاشهايي را براي خاتمه دادن به جنگ دنبال كردند كه بيان‌كنندة نقطه نظرات غرب و كشورهاي مرتجع منطقه در قبال جنگ بود. دستة دوم كشورهاي غيرمتعهد، از جمله هند و كوبا و نيز سازمان آزاديبخش فلسطين را دربرمي‌گرفت كه اقدامات‌شان منعكس‌كنندة ديدگاههاي بلوك‌شرق و كشورهاي چپگران جهان در ارتباط با جنگ دو كشور عضو غيرمتعهدها بود. نكته قابل توجه اين كه هر دو دسته مواضع مشابهي داشتند. از اتخاذ مواضع صريح در قبال آغازگر جنگ امتناع كرده، پيش از هر اقدامي خواستار آتش‌بس بودند. چيزي كه به دليل حضور نيروهاي عراقي در خاك ايران، هيچگاه از سوي جمهوري‌اسلامي منطقي به نظر نمي‌رسيد.

جمهوري‌اسلامي ايران ( اوضاع، داخلي، مواضع و... )

پيام امام خميني به مناسبت عيد قربان ... اكنون شما اي ملت اسلامي ايران بر سر دو‌راهي مي‌باشيد: راه سعادت و افتخار ابدي در سايه پرافتخار جهاد براي خدا و دفاع از اسلام و راه ذلت و ننگ ابدي. اگر خداي نخواسته اين جهاد مقدس سستي و سردي از خود نشان دهيد و من اميد واثق دارم كه ملت ما تن به ننگ نداده و نخواهند داد و تا سقوط رژيم منحط بعث از پاي ننشينند و تا ملت شريف عراق را از اختناق و جناياتي كه بر آن ساية شوم‌افكنده نجات ندهند، دست از جهاد مقدس برندارند. ... اينجانب اولاً به ملت ايران هشدار مي‌دهم كه خود را مهيا كنند و اسلحه‌هاي خود را آماده كنند و به حال آماده‌باش باشند كه اگر خداي نخواسته محتاج بسيج عمومي شد و امر به جهاد مقدس عمومي داده شد، فوراً به ميدان رفته و از دين خدا و كشور اسلامي دفاع نمايند. ثانياً به قواي نظامي اخطار مي‌كنم كه با كمال جديت و بدون فوت وقت، ساز و برگ جنگي را كه بحمدا... به حد‌كافي در اختيار داريد، در اختيار رزمندگان، چه قواي‌مسلح و چه ساير جوانان فداكار گذاشته و كوچك‌ترين مسامحه را جايز ندانيد. رئيس جمهور:... دشمن ضعيف شده است، اما هنوز امكانات او بيشتر از امكانات ماست، چون هر چه از دست مي‌دهد، از كشورهاي ديگر مي‌گيرد... ارتش عراق حالت يك ارتش به ستوه آمده را دارد و به اهدافي كه مي‌خواسته نرسيده، در نتيجه عاصي شده است. نخست‌وزير:... تا زماني كه دشمن در خاك ماست، هيچگونه مذاكره از سوي هيچ گروه و كشوري نمي‌تواند و نمي‌بايست وجود داشته باشد. تا زماني كه متجاوز در خاك ماست، هر مطلبي را بايستي اول به تجاوزگر گفت. نخست‌وزير در سازمان‌ملل:... اگر آمريكا هواپيماهاي مجهز به آواكس خود را از عربستان سعودي پس بگيرد و كشتيهاي جنگي خود را از خليج‌فارس بيرون ببرد و به كمكهاي نظامي خود به اردن، كه در جنگ از عراق حمايت مي‌كند، پايان دهد، قدم بزرگي در راه آزادي گروگانها برداشته است.

مواضع گروهها و ضدانقلاب

جنبش مسلمانان مبارز:... حكومت عراق كه ماهيتي ضدمردمي و استكباري دارد، براي حفظ قدرت، چاره‌اي جز اقدام به سركوب انقلاب اسلامي ايران نداشت و اين هدف آمريكا در فشار به ايران و شكستن خط سازش ناپذير امام همراه گرديده است. حزب رنجبران:... آنچه كه در واقع سد اساسي در مقابل عراق است، بدون هيچ شكي ارتش است، البته مردم هم نشان دادند كه به اين ارتش اعتماد دارند و مي‌دانند كه ارتش از تماميت ارضي و استقلال ايران دفاع مي‌كند. ... اول به نظر مي‌رسيد پاسدارها افراد جنگي نيستند، اما جنگ خرمشهر نشان داد كه پاسدارها خوب مي‌جنگند، منتها چيزي كه هست سپاه آزمودگي، تجربه و زرنگي ارتش را ندارد و كار با سلاحهاي مختلف را بلد نيست...

عراق

وزير خارجه عراق: عراق به اهداف نظامي خود در ايران دست يافته و قادر است كم و بيش به مدت يك سال مناطق مذكور را در اختيار خود نگاه دارد... امريكا قصد دارد با بهره‌برداري از جنگ ايران و عراق، نفوذ خود را در خليج بيش از پيش گسترش دهد... عراق نسبت به حضور رادارهاي پرنده آمريكا در عربستان احساس آرامش نمي‌كند.

تلاشهاي صلح

... شوراي امنيت سه هفته پس از مسأله وخيم ايران و عراق، بررسي آن را آغاز كرده است. ... حبيب شطي، ميانجي كنفرانس اسلامي پس از پايان گفتگوهاي خود در بغداد در مورد راههاي پايان دادن به جنگ عراق با ايران وارد امان شد. وي گفت: گفتگوهاي او با صدام ثمربخش بوده و او اينك شناخت دقيقي از مواضع عراق دارد. ... حبيب شطي و وزير خارجه كوبا، جداگانه با بني‌صدر ديدار و در زمينه جنگ عراق و ايران با ايشان گفتگو كردند. حبيب شطي:... تنها كشوري كه از اين جنگ نفع مي‌برد، اسرائيل و دو ابرقدرت جهان هستند و اين مصيبت بزرگي براي مسلمين جهان است و ما بايد راه‌حلي پيدا كنيم تا جنگ زودتر خاتمه پيدا كند. ايران و عراق و كشورهاي مسلمان منطقه بازنده نهايي اين جنگ خواهند بود. ... ژنرال ضياءالحق بار ديگر از دو كشور متخاصم خواست طي دوره پنج روزه در اجراي مناسك حج، خصومتهاي خود را كنار بگذارند. وي از كشورهاي اسلامي تقاضا كرد از اين درخواست حمايت كنند. تقاضاي ضياءالحق، رئيس‌جمهور پاكستان براي رعايت يك آتش‌بس پنج روزه در خليج‌فارس به خاطر بزرگداشت مراسم حج در مكه، از سوي عراق مورد توجه قرار نگرفت و دولت عراق سكوت رسمي را ادامه داد. ... محمدعلي رجايي پيشنهاد ضياالحق را مبني بر اعلام پنج روز آتش‌بس رد كرد. ... ابواياد از اعضاي بلندپايه سازمان آزاديبخش فلسطين گفت: طرح اين سازمان براي خاتمه دادن به جنگ ايران و عراق شامل 4 نكته است. يكي آتش‌بس، ديگر اين كه عراق آمادة عقب‌نشيني از خاك ايران شود. نكته سوم، ايران موافقت كند وقتي عراق نيروهاي خود را از خاك ايران خارج كرد، با او وارد مذاكره مستقيم گردد و كشورهاي اسلامي و غيرمتعهد بر عقب‌نشيني نيروهاي عراق از ايران نظارت كنند.

مواضع و اقدامات كشورها

وزير دفاع آمريكا: نيروي عظيم نظامي امريكا بيش از نيروهاي مسلح كليه كشورهاي منطقه خليج‌فارس است. با اين وجود پنتاگون به اعزام ناوگان جنگي به منطقه ادامه مي‌دهد. پنتاگون اعلام كرد كه نيروي دريايي آمريكا به تنهايي قادر است تنگه‌هرمز را براي حمل نفت به كشورهاي غربي باز نگه دارد.

تحليلها و تفسيرها

راديو لندن به نقل از هفته‌نامه ابزرور: ادامه اين جنگ كار ابرقدرتهاي بزرگ را كه وعده داده‌اند بي‌طرف باقي بمانند، دشوار مي‌سازد... حضور نظامي آمريكا در خليج‌فارس، مداخله شوروي را نيز سبب خواهد شد... تحولات جاري خاورميانه اكنون خارج از مجاري رهبران واشنگتن و كرملين است. از اين‌رو تبديل منازعات اين منطقه به درگيري ابرقدرتها به هيچ روي در صلاح كشورهاي جهان نخواهد بود، قدرت سازندگي و در عين حال مخرب شوروي و آمريكا در تاريخ جهان بي‌سابقه است. هر دو ابرقدرت ظاهراً تسلط خود را بر تحولات بين‌المللي از دست داده‌اند. راديو لندن: روزنامه گاردين:... اگر قرار باشد منافع غرب محفوظ بماند، تنها چاره مذاكره و معامله با دولتهايي است كه از پشتيباني واقعي اكثر مردم برخوردارند. مثلاً دولت ايران از زمان آغازجنگ، با مقاومت خود نشان داده كه بايد براي بار ديگر از طرف جهانيان ارزيابي شود. نتيجه جنگ در خليج‌فارس نشان داده كه ايران قوي‌تر و در فشار كمتري قرار گرفته، در حالي كه براي عراق چنين نيست. راديو مسكو:... دولت آمريكا نقشه‌هايي براي تشكيل اتحاد نظامي و منطقه‌اي جديد از كشورهاي خليج‌فارس در سر مي‌پروراند. آمريكا مي‌خواهد سازمان تجاوزكارانه‌اي را در اين منطقه تشكيل بدهد و براي ملتهاي خاور‌نزديك و ميانه و سرنوشت صلح همگاني، خطر به وجود آورد. راديو كلن:... در جنگ بي‌فرجام ايران و عراق، دو طرف از به كار گرفتن نيروهاي ضربتي كامل خود اجتناب مي‌كنند و اين موضوع در مورد ارتش عراق بيشتر صدق مي‌كند. صدام سعي در جلوگيري از فداكردن بي‌حاصل افراد و تجهيزات نظامي دارد. در واقع او نمي‌خواهد كه جنگ با ايران باعث فشاري محسوس در ملت سيزده ميليوني عراق شود. به همين جهت نيروهاي ارتش آن كشور با تمام كوشش و تلاش، موفق به تسخير كامل هيچيك از شهرهاي مورد محاصره نشده‌اند. راديو آمريكا:... در صورتي كه جنگ ايران و عراق مدتي دراز ادامه يابد، برخي از كشورهاي عرب صادركننده نفت وامهايي در اختيار عراق قرار خواهند داد. چهار همسايه عراق در منطقه خليج‌فارس، يعني عربستان‌سعودي، كويت، امارات عربي متحده و قطر اين موضوع را مورد بررسي قرار داده‌اند. مصر هم با تقاضاي وام عراق موافقت كرده است.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/27