1363.05.16

روزشمار جنگ سال 1363 1363.05.16
نام‌های دیگر	شانزده مرداد
تاریخ شمسی	1363.05.16
تاریخ میلادی	7 اوت 1984
تاریخ قمری	9 ذیقعده 1404

1359.05.16

1360.05.16

1361.05.16

1362.05.16

1364.05.16

1365.05.16

1366.05.16

گزارش- 1

1. پس از جلسه فرماندهان اطلاعاتی قرارگاه نصرت با حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی که بهمنظور تشریح ظرفیت‏های هور برای اجرای عملیات سالانه و به درخواست محسن رضایی برگزار شد، امروز فرمانده کل سپاه در جلسه‏ای با فرماندهان عملیاتی در سطوح قرارگاهی و یگانی،* بهصورت جدی ایده اجرای عملیات مجدد و گسترده در هور را مطرح کرد. اظهارات غلامعلی رشید دراینباره حاکی است: «[رضایی] ما را به خانهاش دعوت كرد، من و حسين خرازي، [مهدی]باكري، احمد كاظمي، كي و كي، هفت، هشتتا از بچهها بوديم كه دوباره [عملیات در هور موسوم به] بدر را طرح كرد، كه ما گفتيم دوباره ميخواهي بروي همينجا بجنگي؟! گفت آره، چون اصلاً راهي غير از اين نيست. ما اتفاقاً همينجا بايد برويم.»

گزارش- 2

2. پس از حدود یک ماه توقف حملات به کشتی‏ها در خلیج‏فارس، امروز یک کشتی لیبریایی هدف حمله جنگنده‏های عراق قرار گرفت و یک هواپیمای مهاجم ساقط شد. به گزارش قرارگاه دریایی نوح نبی(ع)، یک نفتکش لیبریایی به نام فرندشیپ ساعت ٩ صبح امروز، پس از بارگیری در جزیره خارک درحالیکه بهسمت تنگه هرمز در حرکت بود در ٣٥ مایلی جزیره خارک هدف حمله یک جنگنده سوپراتاندارد عراقی قرار گرفت. در این حمله دو موشک به نفتکش یادشده شلیک شد که یکی از آنها به منبع آب آن اصابت کرد. فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق در اطلاعیه نظامی شماره ١٥٥٠ خود دراينباره اعلام کرد: «در ساعت ٩ و ٢١ دقیقه صبح روز جاری، یک هدف دریایی بسیار بزرگ در جنوب جزیره خارک ایران مورد حمله موفقیت‏آمیز هوایی قرار گرفته و هدف یادشده با دقت و به‏طور مؤثر آسیبدیده و بحمدالله کلیه عقاب‏های دلیر ما با هواپیماهای خود سالم و پیروز به پایگاه‏های خود بازگشتند.» اين درحالي است كه ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه نظامی شماره ١٨١٢ خود آورده است: یک فروند هواپیمای عراقی در منطقه جنوب هدف آتش یک جنگنده ایرانی قرار گرفته و سقوط کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ستاد تبلیغات جنگ جمهوری اسلامی ایران ضمن تأیید خبر حمله به کشتی لیبریایی اعلام کرد: «براساس یک گزارش تأییدنشده احتمالاً جنگنده مهاجم عراقی از نوع سوپراتاندارد بوده و توسط جنگند‏ه‏های ما ساقط شده است.» رادیو بی‏بی‏سی نیز ضمن اعلام خبر حمله به نفتکش فرندشیپ و اشاره به اینکه عراق مسئولیت این حمله را به عهده گرفته است، گزارش داد: آتش‏سوزی ايجادشده در این نفتکش مهار شده و کلیه سرنشینان آن سالم هستند. این رادیو همچنین حمله به نفتکش لیبریایی را با وقایع مربوط به سلسله انفجارهای دریای سرخ و همچنین تلاش‏های اخیر حسنی مبارک و سوریه برای پایاندادن به جنگ مرتبط دانسته و افزود: «گفته می‏شود عراق تحت فشار بوده تا با خودداری از حمله به کشتی‏های ایران در خلیج‏فارس احتمال به‏دست‏آمدن موفقیت در این تماس‏ها را از بین نبرد. از سویی دیگر، رهبران عراق همواره گفته‏اند که محاصره دریایی جزیره خارک را شدت خواهند بخشید، ولی واقعه امروز حاکیاز اولین حمله عراق به یک نفتکش در خلال شش هفته گذشته است.»

گزارش- 3

3. درحالیکه در جنوب ایران، آبادان همچنان زیر آتش سلاح‏های دشمن قرار دارد، امروز ارتش عراق در چند اقدام نافرجام به حريم هوايي شهرهای غربی ایران تجاوز كرد. طبق اعلام سپاه پیرانشهر، چند جنگنده عراقی بعدازظهر امروز به حریم هوایی این شهر تجاوز و پس از واکنش پدافند هوایی رزمندگان، بمب‏های خود را در کوه‏های اطراف شهر ریخته و آسمان منطقه را ترک کردند. شهربانی استان کردستان نيز گزارش داد: در ساعت‏های ١٠:٢٠ و ١٠:٤٠ صبح امروز، دو فروند هواپیمای عراقی به حریم هوایی مریوان تجاوز کردند، اما با اجراي آتش بهموقع نیروهای خودی بدون اینکه موفق به انجام اقدامی شوند، متواری شدند. درهمينحال، گزارش شهربانی استان خوزستان حاکی است شهر آبادان امروز همچنان زیر آتش سلاح‏های سبک و سنگین ارتش عراق قرار داشته است. براساس این گزارش، نیروهای عراقی در دو نوبت نقاط مختلف شهر ازجمله اطراف شهربانی، ستاد عملیات، ستاد هنگ ژاندارمری، پالایشگاه و منطقه بریم بوارده جنوبی را زیر آتش شدید سلاح‏های دوربرد خود قرار داده‏اند. در نتیجه این حملات به بخش شبانه‏روزی بیمارستان امام خمینی آبادان و قسمت ضدعفونی آن، زندان آبادان، ١١ باب منزل مسکونی و ٢ باب مغازه خساراتی وارد آمده است.

گزارش- 4

4. در درگیریها و اقدامات عناصر مسلح غیرقانونی علیه نیروهای خودي و مردم عادی در مناطق کردنشین ٥ تن شهید و ٩ نفر مجروح شدند و ١٤ تن به اسارت درآمدند. تعدادی از نیروهای ژاندارمری كه از پایگاه سنگول (حوالي اروميه) و پایگا‏ه‏‏های اطراف برای گشت و جوله به ارتفاعات پيرامون روستای سیدان رفته بودند با عناصر کومه‏له درگیر شدند. در این درگیری یک نفر شهید و ١٣ تن اسیر شدند. همچنین یک خودروی فوگاز و تعداد قابلتوجهی سلاح شامل یک تفنگ١٠٦ ميليمتري، ١٣ قبضه اسلحه ژ٣، ٦ عدد نارنجکانداز٤٠ ميليمتري، ١٥ گلوله و ٢ عدد نارنجک دستی به دست مهاجمان افتاد. در مهاباد هم گروهی از نیروهای جندالله این شهر که برای اجرای کمین و گشت و جوله به روستای حاج‏علی‏کندی رفته بودند در برگشت به کمین ضدانقلابیون برخورد کردند و با آنها درگیر شدند. در نتیجه این درگیری یک تن شهید شد و ٤ سرباز وظیفه زخمی شدند. عناصر مسلح ضدانقلاب در اقدامي ديگر ٢ نفر از نيروهاي پایگاه نلاس سردشت را که برای آوردن آب به کنار رودخانه رفته بودند شهید كردند. تعدادی از عناصر حزب دمکرات با ورود به روستای گوجاوا (حوالی میاندوآب) یکی از اهالی این روستا را به شهادت رساندند. گروهی از افراد مسلح غیرقانونی ساعت ٢٢:٣٠ وارد حیاط ساختمان جهاد سازندگی پیرانشهر شده و چند دستگاه از خودروهای جهاد سازندگی، شامل ٣ دستگاه کمپرسی، یک خودروی سواری پیکان، یک وانت تویوتا و یک لندرور را به آتش کشیدند. آنان همچنین یک نفر از نگهبانان ساختمان را با خود به گروگان بردند. در بانه هم گروهی از عناصر ضدانقلاب با نارنجک دستی به مأموران گشت پیاده در خیابان امام خمینی حمله کردند. در اين حادثه ٤ نفر از مأموران مجروح شدند. امروز همچنين، نیروهای پایگاه بخلو (حوالی سقز) با مهاجمان مسلح غیرقانونی درگیر شدند. در این درگیری که از ساعت ١٦ آغاز و در ساعت ٢١ خاتمه یافت، یک سرباز وظیفه از ناحیه سر زخمی شد.

گزارش- 5

5. نامه نخست‏وزیر مبنیبر تقاضاي رأی اعتماد برای ٢٣ وزیر کابینه و ٣ نامزد برای تصدی وزارتخانه‏های اطلاعات، مسکن و دادگستری در جلسه امروز مجلس شورای اسلامی قرائت شد.‏ متن نامه به این شرح است: «در اجراى ماده ٢ قانون الحاق به موادى به آئيننامه داخلى مجلس راجع به تقاضاى رأى اعتماد و نحوه برگزارى آن مصوب ٩/٥/١٣٦٣، به پيوست ليست وزراء كابينه و همچنين اسامى برادرانى كه طبق اصول ١٣٣ و ١٣٦ براى تصدى وزارتخانههاى اطلاعات، دادگسترى و مسكن و شهرسازى در نظر گرفته شدهاند همراه با شرح حال و عملكرد و برنامههاى آيندهشان ايفاد و تقاضاى رأى اعتماد براى ايشان مىنمايد. ضمناً اضافه مىنمايد نام وزرای مشاور به لحاظ اينكه براساس رأى اعتماد مجلس از اعضاء كابينه موجود هستند در ليست پيوست درج گرديد تا در اجراى تكليف ماده ٢ قانون فوقالذكر تسامحى صورت نگرفته باشد. طبيعى است مجلس شوراى اسلامى دراينزمينه اتخاذ تصميم خواهد فرمود.» ليست اعضاء كابينه موجود و كانديداهاى وزارت اطلاعات، دادگسترى و مسكن و شهرسازى به شرح ذیل به مجلس معرفی شده‏اند: «وزير آموزشوپرورش برادر علیاكبر پرورش. وزير ارشاد اسلامى برادر حجت‏الاسلام سيدمحمد خاتمى. وزير امور اقتصادى و دارائى برادر دكتر حسين نمازى. وزير امور خارجه برادر دكتر علىاكبر ولايتى. وزير بازرگانى برادر حسن عابدى جعفرى. وزير بهدارى برادر دكتر هادى منافى. وزير مشاور و رئيس سازمان بهزيستى برادر حجت‏الاسلام جواد اژه‏اى. وزير مشاور و رئيس سازمان برنامهوبودجه برادر دكتر محمدتقى بانكى. وزير پست و تلگراف و تلفن برادر مهندس مرتضى نبوى. وزير دفاع برادر جناب سرهنگ محمد سليمى. وزارت راهوترابرى برادر مهندس هادى نژادحسينيان. وزير جهاد سازندگى برادر بيژن نامدار زنگنه. وزير سپاه پاسداران انقلاب اسلامى برادر محسن رفيقدوست. وزير صنايع برادر مهندس سيدمصطفى هاشمى. وزير صنايع سنگين برادر مهندس بهزاد نبوى. وزير فرهنگ و آموزش عالى برادر دكتر محمدعلى نجفى. وزير معادن و فلزات برادر مهندس نيلى. وزير كار و امور اجتماعى برادر ابوالقاسم سرحدىزاده. وزير كشور برادر حجتالاسلام علىاكبر ناطق نورى. وزير كشاورزى برادر عباسعلى زالى. وزير نيرو برادر دكتر حسن غفورىفرد. وزير نفت برادر مهندس سيدمحمد غرضى. وزير مشاور در امور اجرائى برادر غلامرضا آقازاده.» سه وزير جديد نيز عبارتاند از: «وزير اطلاعات برادر محمد محمدى رىشهرى. وزير دادگسترى برادر حسن حبيبى. وزير مسكن و شهرسازى برادر سراجالدين كازرونى.»

گزارش- 6

6. سیاست‏ درهای باز و روابط اخیر ایران با کشورهای اروپایی و ژاپن، مسائل اقتصادی کشور، علل و ریشه‏های خلاء قوانین لازم و حیاتی، رأی اعتماد مجلس به دولت، موضع ایران در قبال پایاندادن به جنگ، مین‏گذاری در کانال سوئز و... ازجمله مباحثی است که امروز در مصاحبه مطبوعاتی نخست‏وزیر جمهوری اسلامی ایران مطرح شد. ميرحسين موسوي در اين مصاحبه در پاسخ به سؤالی درخصوص ابهامات موجود درمورد سیاست درهای باز، عواقب اتخاذ این سیاست و گسترش روابط با کشورهای اروپایی و ژاپن و همچنین درک دولت از سیاست "نه شرقی، نه غربی"، گفت: جمهوری اسلامی ایران مبانی نگرش غرب به‏ویژه امریکا به مسائل را نفی کرده و با تکیه بر مبنای اسلامی به تعامل با دنیا می‏پردازد. وي افزود: «نفس ارتباطات را به‏هیچ‏وجه نفی نمی‏کنیم. بلکه بهره‏برداری از این ارتباطات و حفظ اصول اهمیت دارد و در حرکت‏های اخیر با ژاپن و اروپا این مهم را در نظر داریم. ... در سیاست خارجی و به‏طورکلی در تمام سیاست‏ها امکان لغزش همیشه زیاد است و ما مجبور هستیم که خیلی دقیق عمل کنیم و واقعاً صراط مستقیم که بحث می‏شود بعضی از اوقات از مو نازک‏تر است و امکان لغزیدن زیاد است در سیاست؛ به‏ویژه در سیاست خارجی هم زیاد است و چه چیزی تضمین می‏کند که ما در این خط مستقیم حرکت کنیم و لغزشی نداشته باشیم من فکر می‏کنم آگاهی ملت و تکیه به رهبریهای امام که دراینزمینه سازش‏ناپذیرترین چهره و الگویی است که ما در جهان داریم و بسیار کارساز هستند و در کنار اینها دقت و نقد خود رسانه‏ها است که هر اتفاقی دراینزمینه را ساده از آن نگذرند، به ‏پای تحلیل ببرند و بحث و گفت‏وگو کنند.» وي درمورد وجود خلاء قانونی و ریشه‏ها و علل آن به تغییرات بنیادینی که از رهگذر وقوع انقلاب در ساختارهای کشور به‏ وجود آمده اشاره و اظهار كرد: «نظام ما در کنار ویرانی ماشین سیاسی وابسته به امریکا، در کشور دگرگونی وسیعی را انجام داده که با مقررات باقیمانده از رژیم سابق کاملاً ناسازگار است. از سوی دیگر، این نظام نوپا که همهچیز را از نو آغاز کرده و برای اولین بار در جهان است كه قصد دارد با بازگشت به ریشه‏های اسلامی طرحی نو در زمینه‏های وسیع و مختلف ارائه دهد و طبیعتاً لازمه پرداختن به این مسائل صرف وقت است. از سوی دیگر، نقطهنظر‏های گوناگونی سعی می‏کنند تا نقطه‏نظرات خود را مطرح کنند و درواقع اصل قضیه چیز دیگری است. ما اعتقاد داریم که به مرور زمان موفق می‏شویم که قوانینی داشته باشیم که این قوانین برپایه ارزش‏های نوین در جهان امروز پایه‏گذاری شده‏ باشد. در کنار این، اختلاف سلیقه هم مطرح است که موجب تأخیر این تدوینها می‏گردد.» نخست‏وزیر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سؤال که «آیا این تأخیر و صرف زمان طولانی، موجب جایگزینی نیروهای فرصت‏طلب نخواهد شد که درنهایت انحراف انقلاب از مسیر اصلی‏اش را به ‏دنبال دارد؟» خاطرنشان كرد: «بهعلت اهمیت این مسئله، دولت و مجلس باید تلاش بیشتری جهت پرکردن این خلاء به ‏کار ببرند. ولی باتوجهبه رشد آگاهی مردم و حضور مجلس زنده و روحانیت آگاه، امکان انحراف کمتر می‏باشد. البته خلاء قوانین در برخورد میان نیروها و ذهنیت‏های مختلف ناراحتی‏هایی به ‏وجود می‏آورد که گاهی در مسائلی که دولت با آن روبهرو است انعکاس می‏یابد.» موسوی در بخش دیگری از این مصاحبه به بررسی مسائل اقتصادی کشور پرداخت و با اشاره به موفقیت‏های دولت درزمینه کشاورزی، مبارزه با تورم و... درمورد علت افزایش واردات در سال ١٣٦٢ گفت: «ما این مسئله را قبول نداریم. در سال ٦٢ واردات به نسبت سال‏های قبل افزایش داشته، ولی در سال‏های ٦٠ و ٦١ به‏علت کاهش ذخایر ارزی و مشکلات ناشیاز جنگ واردات کم بوده و به ‏همین علت بخش‏های صنعتی دچار کمبود بودند، ولی از نیمه سال ٦١، دولت با بهبود وضع ارزی و فعالیت در راه‏اندازی کارخانجات اقدام به واردات کالاهای مورد نیاز کرد که این مسئله موجب افزایش واردات در سال ٦٢ شد. وقتی ما صحبت از افزایش ورود کالا می‏کنیم باید توجه داشت که ترکیب واردات انجامشده چیست و ما درصد ناچیزی از کالاهای مصرفی وارد کرده‏ایم. ولی نسبت خرید کالا‏های سرمایه‏ای و واسطه‏ای بالا بوده است. ... رقم واردات در دوماهه سال ٦٣ نسبت به مدت مشابه کاهش یافته است.» در ادامه این مصاحبه خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی سؤال کرد: «یکی از مشکلاتی که این روزها گاهی از اوقات گریبان‏گیر دولت می‏شود و شما هم چندی قبل در سطح جامعه شاهد آن بودید، دیده می‏شود که در جهت تضعیف دولت به ‏کار گرفته می‏شود، شما باتوجهبه رأیی که مجلس به شما داده است بفرمایید چه تضمین‏هایی وجود دارد که این تدابیر اندیشیده شود که در جهت تضعیف دولت گامی برداشته نشود؟» نخست‏وزیر پاسخ داد: «ما وقتی از تضعیف دولت صحبت می‏کنیم به دو مسئله باید توجه کنیم؛ یکی اینکه دولت به‏عنوان یک ارگان مؤثر از نظام به حساب می‏آید، بخشی از نظام جمهوری اسلامی ما به حساب می‏آید و اگر جمهوری اسلامی مورد عناد و خصومت قدرت‏های بزرگ و تمام ایادیاش در داخل است ما این مسئله را بسیار طبیعی باید بشماریم که یک تلاش گسترده‏ای در سطح جهان و در داخل کشور برای تضعیف دولت صورت بگیرد. وقتی در اینجا ما صحبت از تضعیف دولت می‏کنیم یک مفهوم عام را در نظر می‏گیریم؛ یعنی به‏هیچ‏وجه به دولت خدمتگزار فعلی اشاره نمی‏کنیم. ما اعتقاد داریم وقتی که حزبالله حاکم است و دولتی روی کار میآید طبیعتاً همسو با این گرایش‏ها هر دولتی باشد مورد عناد و مخالفت و تضعیف این قدرت‏های استکباری و ایادیشان در داخل خواهد بود و این یک مسئله است که باید آن را جدا کنیم. یک مسئله دیگر هست که وقتی جامعه‏ای زنده است و آزادی در آن مطرح است، نیروهای مختلفی درحال جوشش هستند و در داخل انقلاب چه بسا این فعالیت آزادانه در درون، رقابت‏هایی را به وجود بیاورد که آن رقابت‏ها منجر به تضعیف دولت شود. ما در اینجا آن انگیزه‏ها را که در قسمت اول اشاره کردم نداریم، گرچه، بعضی از این رقابت‏ها ممکن است منجر به این بشود که ما در راستای منافع قدرت‏های بزرگ قرار بگیریم از هر جناحی، که باید دقیقاً روی این مسئله مراقبت شود و فضای آزادی که به‏خاطر این انقلاب به دست آورده‏ایم و به‏خاطر حاکمیت اسلام، باید قدر آن را بدانیم و به‏نحوی استفاده کنیم که خدایناکرده دشمنان ما را خوشحال نکند. بنابراین، طبیعی است که دولتی روی کار آمده، این دولت را قویاً مجلس تأیید کرده و دولت تا الآن نشان داده است که بهصورت نیرومند و قوی در سطح جهانی و در سطح داخلی با مسائل برخورد کرده و مسائل حادی را پشت سر گذاشته و فکر می‏کنم در شرایط جنگی شاید بی‏مورد نباشد که ما انتظار داشته باشیم که فرض باشد بر همه به دولت کمک کنند. وقتی می‏گوییم کمک، معنا را این نمی‏گیریم که همه در مدح دولت صحبت کنند بلکه دلسوزی به دولت به‏عنوان یک ارگان خدمتگزار بهترین کمک به دولت است، ممکن است این دلسوزی با یک انتقاد باشد، ممکن است با ستایش از کاری باشد که سربازان گمنام درون یک سیستم اجرایی به نفع کشور انجام داده‏اند. ...» خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی نيز در بخش دیگری از این مصاحبه از نخست‏وزیر پرسيد: «... رأی اعتمادی که مجلس شورای اسلامی به دولت داده است چه نقشی در روند حرکت دولت و در تحولات سیاسی، اقتصادی به‏ویژه جنگ خواهد داشت؟» موسوی پاسخ داد: «این رأی اعتماد به این معناست که دولت خدمتگزار فعلی مورد تأیید و حمایت مجلس است. اگر ما قبول داشته باشیم که در نظام جمهوری اسلامی قوت دولت بستگی به قوت و حمایت مجلس و همکاری این دو قوه بسیار بسیار مهم دارد، ما انتظار داریم که تصمیم‏گیری‏های مهم راحت‏تر صورت بگیرد. جرئت و شجاعت بیشتری برای این تصمیم‏گیری‏ها اکنون موجود باشد. چراکه دولت مطمئن است که مجلس دولت را حمایت می‏کند و این سرمایه بزرگی برای نظام اجرایی کشور است که انشاءالله تصمیمات مهم‏تر و قوی‏تری اتخاذ کند و باتوجه‏به آینده‏ای بلندتر این تصمیمات اساسی را پیگیری کند و اکنون این مسئله شروع شده و اکنون بحث آن بین برادران هیئت دولت وجود دارد.» یکی از مهم‏ترین بخش‏های این مصاحبه پاسخ نخست‏وزیر به سؤالی درمورد پایاندادن به جنگ و دستیابی به صلح بود. وی گفت: «وقتی ما واژه صلح را به ‏کار می‏بریم ازنظر قانون اساسی در اختیار رهبری است و درحالحاضر، دولت به‏صورت ابزاری قدرتمند در اختیار جنگی قرار گرفته است که به ما تحمیل شده و ادامه پیروزمندانه آن به نفع آرمان‏های انقلاب اسلامی است و ما نمی‏توانیم دراینزمینه به صلح و سازش تن دردهیم و چنین سازشی عملاً دستاوردهای انقلاب اسلامی را ضایع بکند. بنابراین، [چه] در زمانی که قسمتی از خاک ما تحت اشغال دشمن بود و چه درحالحاضر که دشمن را درس عبرت داده‏ایم، همچنان شرط ما برای پایاندادن به جنگ همان احراز شرایط اعلامشده می‏باشد.» وی در ادامه این بحث به تحرکات دیپلماتیک دولت درزمينه جنگ نیز اشاره کرد و افزود: «حرکت‏های سیاسی ما متعارض حرکت‏های نظامی نبوده و به‏عکس حرکت‏های سیاسی انجام‏شده متوجه همان اهدافی است که در جبهه نظامی نیز به ‏دنبال آن هستیم. ما درزمینه نظامی آماده تهاجم هستیم و درزمینه سیاسی در همان حالت آمادگی خواسته خود را برای جهان خارج دراینمورد توضیح می‏دهیم.» موسوی در پایان این مصاحبه به موضوع مین‏گذاری در کانال سوئز اشاره کرد و ضمن رد شایعاتی که ایران را دراین‏زمینه متهم کرده است، خاطرنشان كرد: «مسئولیت این اقدام را به سازمانی به نام جهاد اسلامی نسبت داده‏اند که سازمان مزبور برای ما ناشناخته است و آن‏طور که به نظر می‏رسد دارای گرایش‏های اسلامی است و ادعای دفاع از انقلاب اسلامی دارد.» وی همچنین با تأکید بر دخالت‏نداشتن ایران در واقعه مین‏گذاری کانال سوئز افزود: «از این مسئله بهانه‏ای گرفته شده برای ایجاد مزاحمت برای کشتی‏های ما که از این کانال عبور می‏کنند و طبق آخرین گزارش‏ها، ٢ فروند از کشتی‏های ما در کانال سوئز مورد بازرسی قرار گرفته و دراینمورد هشدار می‏دهیم که سیاست ضربه در مقابل ضربه از سیاست‏های روشن ما می‏باشد و نمی‏گذاریم که بر ما خسارت وارد شود.»

گزارش- 7

7. رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر جلوگیری از ایجاد انحراف در دانشگاه‏ها به دست‏اندرکاران توصیه کرد از افراط‏کاری در این نهاد پرهیز کنند. اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، امروز در دیدار با اعضای شوراهای جهاد دانشگاهی ضمن تشریح جایگاه جهاد دانشگاهی و نقش این ارگان و سایر تشکل‏های مرتبط با امور آموزش عالی در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی، نکاتی را درخصوص پرهيز از افراط و تفریط در دانشگاه‏ها بیان کرد. وی با اذعان به کمبودها و خلاءهای آموزشی و پژوهشی در کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: «یکی از نگرانی‏هایی که ما داریم این است که مبادا نیاز به استاد و محقق ما را وادار کند که ازلحاظ محتوا و ازلحاظ فکر درجا بزنیم و هماهنگ با انقلاب حرکت نکنیم. باید دانشگاه ازلحاظ فرهنگی، علمی و محتوایی و اخلاقی رشد نماید. محتوایی مثل زمان شاه - اگرچه از بعضی جنبه‏ها ازلحاظ علمی جلوتر بودند - مطلوب ما نیست. نگرانی دیگر ما این است که مبادا آنچنان خشک برخورد کنیم که ازلحاظ علمی و تحقیقی محیط دانشگاه را خالی کنیم. نباید افرادی را که علم دارند، ولی ضرر ندارند از دانشگاه طرد کنیم. اگر یک استاد عقیده خاصی برای خودش دارد - درصورتی‏که به‏ کار علمی خود بپردازد و نخواهد از آزادی موجود سوءاستفاده کند - باید پذیرفته شود و مورد استفاده قرار گیرد. اگر ما بخواهیم هر کسی را باتوجهبه عقیده و یا سوابقش طرد کنیم، تحقیقاً بسیاری از مراکز علمی ما تعطیل می‏شوند و ناچار می‏شویم از یک هسته کوچک دانشگاهی کار را شروع کنیم که این با نیازهای وسیع علمی - صنعتی و فرهنگی ما سازگار نیست. اگر از افراد متخصص و عالم بی‏ضرر استفاده نکنیم، به انقلاب و به مردم و به خود آن استاد ظلم کرده‏ایم. اگر بنا باشد به‏خاطر پرونده گذشته یک پیمانکار در این مملکت سدی یا بندری یا جاده‏ای ساخته نشود، به انقلاب خودمان و به مردم ظلم کرده‏ایم. البته اگر استادی بخواهد همراه تخصص برای مردم انحراف و فریب ایجاد کند باید جلوی او را گرفت.» وی در ادامه راجع به برخی افراط‏کاری‏ها در دانشگاه نیز اظهار كرد: «گاه افراط‏کاری‏هایی دیده می‏شود که البته از روی حسننیت است. مثلاً گفتند دختر و پسر نمی‏توانند در یک کلاس بنشینند؛ وقتی امام امت این حرف را شنیدند عصبانی و ناراحت شدند. دختر و پسر می‏توانند در یک کلاس بنشینند و دیواری هم نباید میان آنها کشید منتها باید مسائل عفت و اخلاق اسلامی به‏دقت و شدت رعایت شود.»

گزارش- 8

8. مؤلفه‏های قدرت‏بخشی به مواضع جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهانی موضوعی بود که نخستوزیر در گردهمایی سفرا، کارداران و نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران در منطقه آسیا و اقیانوسیه، به تشریح آن پرداخت. میرحسین موسوی در بخشی از سخنان خود در این مراسم ضمن اشاره به اینکه عوامل قوت‏بخشی به مواضع کشورها در جهان کنونی عمدتاً مادی است و هر کشوری دارای امکانات مادی بیشتر، قدرت نظامی قوی‏تر و فناوری برتر است ظاهراً در معادلات جهانی دست بالا را دارد، مؤلفه‏های قدرت‏بخشی به مواضع جمهوری اسلامی را چنین برشمرد: «اولاً، ما در بیان مواضع خود تکیه بر مردم داریم و به‏هیچ‏وجه نیروهای مادی - نظامی قدرت‏های بزرگ را بهعنوان پارامتری قوی در قبال تکیه بر مردم به حساب نمی‏آوریم. ایمان به پشتیبانی مردم از نظام باعث شده است که در تشریح اصول خود در هر شرایط و جلسه‏ای در ظاهر و باطن یکسان برخورد شود. درحالی‏که تکیه‏گاه حاکمیت‏های غیرمردمی بر همان قدرت‏های عظیم مادی - نظامی مسلط است. عامل دوم که مبدأ قدرتمندی مواضع ما در سطح جهانی است، الگوهای سازش‏ناپذیر است. باید در نظر داشت [در حاكميت جمهوري اسلامي] الگوها مکان ویژه‏ای دارند. حضور همیشگی این الگوها در ذهن و فکر ما قدرت و تصمیم برخورد از موضع قوی را همواره متذکر می‏شود و درحقیقت تعیین‏کننده اصلی است. ... در روابط خارجی جمهوری اسلامی نیز در ذهن ما الگویی همچون امام به‏عنوان اسوه سازش‏ناپذیری حضور و وجود همیشگی دارد و در موارد سخت گفت‏وگوهای سیاسی که تصمیم‏گیری را مشکل می‏کند، تنها آن تصویر امردهنده و نهی‏کننده از امام است که چگونگی تصمیم‏گیری را ترسیم می‏کند. بنابراین، فکرکردن نسبت به این موضوع که مثلاً امام در چه شرایط و با درنظرگرفتن چه عواملی چنین تصمیمی را گرفته است، متصور نیست. موضع امام در جهان موضع قوی و برتر است و به همان نسبت که این الگو را قبول داشته باشیم، موضع ما نیز به همان نسبت موضع برتر خواهد بود و بالعکس هرچقدر این الگوها سایه‏وار و رنگ‏پریده شود، موضع ما نیز ضعیف می‏شود. در برخوردهای دیپلماتیک باید توجه داشت که الگوهای ذهنی ما چه کسانی هستند. آیا این الگوها شرقی، غربی و سازشکار هستند یا الگو‏های سازش‏ناپذیر، عمیق، معنوی و نورانی هستند. ... عامل سوم یعنی ناظر قراردادن خدا و درک احاطه پروردگار در همه امور زندگی و به تبع آن توکل بر او اهمیت فوق‏العاده‏ای دارد و اصولاً دو عامل فوق یعنی تکیه‏گاه مردمی و حضور الگو در ذهن خود از همین‏جا نشئت می‏گیرد. ... این همان احساس عزیز، پرقدر و عرفانی است که مردم را در صحنه نگه ‏‏می‏دارد و جبهه‏ها را به جایگاه نور و پاکی و توکل، عزت و الهام و خلاصه هرچه زیبایی است مبدل کرده است. این همان احساس زایل‏کننده یأس‏ها و برانگیزنده شوق‏هاست و تا زمانی که این احساس لطیف وجود دارد، تنگناها و مشکلات عظیم در نظر ملت خُرد و ناچیز جلوه می‏کند.»

گزارش- 9

9. بهدنبال جو رسانه‏ای ایجادشده علیه جمهوری اسلامی ایران و دولت‏هایی نظیر سوریه و لیبی و متهم‏کردن آنان به دست‏داشتن در انفجارات دریای سرخ و کانال سوئز، امروز وزارت امور خارجه با انتشار بیانیه‏ای این انفجارها را توطئه دشمنان انقلاب اسلامی برای تخریب چهره جمهوری اسلامی ایران در فضای بین‏المللی و بهانه‏ای برای فراهمکردن زمینه حضور قدرت‏های غربی در منطقه دانست. همزمان وزارت دفاع امریکا اعلام کرد بالگردهای مین‏روب را به دریای سرخ گسیل کرده است. در بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آمده است: «در ادامه سیاست‏های توطئه‏های قدرت‏های استکباری علیه جمهوری اسلامی ایران که همواره سعی در مشوه جلوه‏دادن چهره انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران داشته‏اند، بار دیگر استکبار جهانی توطئه‏هایی را طرح‏ریزی نموده که نمونه آن را در کارگذاری مین‏های شناور در دریای سرخ و انتساب غیرمستقیم آن به جمهوری اسلامی ایران ازطریق رسانه‏های خبری وابسته به خود شاهد هستیم. این حرکت امریکا و رژیم صهیونیستی اسرائیل در زمانی صورت می‏گیرد که ملت‏های مسلمان منطقه خروج خفت‏بار مزدوران امریکایی را از لبنان از یاد نبرده و ناظر خروج اجباری رژیم اشغالگر قدس از لبنان برای فرار از مجازات و تسکین افکارعمومی درون جامعه خود هستند. لذا روشن است که برای تلافی این ضربات سهمگینِ وارد بر خود و بهدلیل ناموفقماندن تمامی توطئه‏های سیاسی و نظامی‏شان در خلیج‏فارس، اقدام به چنین حرکتی در دریای سرخ بنمایند. این بار نیز دولت متجاوز امریکا که با مین‏گذاری سواحل نیکاراگوئه نیات ددمنشانه خود را به جهانیان نشان داده و عکس‏العمل تند ملت‏های بیدار دنیا را علیه خود برانگیخته است، با دست‏زدن به چنین حرکاتی با کمک رژیم اشغالگر قدس آن هم در زمانی که این آبراه حیاتی در منطقه مورد استفاده حجاج بیت‏الله‏الحرام قرار می‏گیرد، وحشت فزاینده خود را از برگزاری این کنگره پرشکوه اسلامی نشان داده و می‏کوشد با ایجاد رعب و وحشت و ناامنکردن این آبراه در برگزاری این اجتماع عظیم خلل وارد آورد و با چنین بهانه‏هایی درپی حضور خود در منطقه می‏باشد. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن محکومنمودن این‏گونه عملیات انظار جهانی را به پیامدهای خطرناک این قبیل حرکات جلب نموده و از مجامع و سازمان‏های بین‏المللی می‏خواهد که عاملین این عمل را به جهانیان معرفی نموده تا بدین‏وسیله امنیت این آبراه بین‏المللی که هم‏اکنون به خطر افتاده مجدداً تأمین گردد.» خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز با درج یک گزارش تفسیری ضمن مرور وقایع و حواشی مربوط به انفجارات در دریای سرخ و کانال سوئز چنین نتیجهگیری کرد: «قرائن موجود حاکیاز آن است به دستور امریکا و با مزدوری ارتجاع عرب و مصر در جهت سرکوب انقلاب اسلامی در منطقه و بدنام کردن جمهوری اسلامی ایران و آمادهکردن جو سیاسی برای واگذاری پایگاه‏های جدید نظامی به امریکا در مصر و احتمالاً سعودی، توطئه جدیدی در شرف انجام است.» روزنامه البعث (ارگان رسمی حزب بعث سوریه) نیز در شماره امروز خود «امریکا را بهعنوان منشاء انفجارهای دریای سرخ متهم کرد و افزود که این کشور به رژیم صهیونیستی دستور داده تا این اقدام را برای متزلزلساختن امنیت اعراب انجام دهد.» این روزنامه با اشاره به اینکه درحالحاضر دولت‏های عربی امکانات لازم برای پاکسازی آبهای مین‏گذاریشده را ندارند و ناچار باید از دولت‏های غربی به‏ویژه امریکا استمداد کنند، نوشت: «دعوت رژیم مصر از نیروهای غربی به بهانه جمع‏آوری مین‏ها، ثابت می‏کند که بازی امپریالیست‏ها در شرف گسترش است.» از سوی دیگر، علی ناصر محمد رئیس‏جمهور یمنجنوبی هم ضمن محکوم‏کردن اقدامات خصمانه در دریای سرخ «درمورد استفاده از این حوادث به‏عنوان سرپوشی برای مداخله نظامی امپریالیستی در منطقه هشدار داد.» این درحالی است که پنتاگون (وزارت دفاع امریکا) امروز اعلام کرد: دولت ایالات متحده بهدنبال انفجارهای اخیر در دریای سرخ - که منجر به آسیب‏دیدن ١٠ کشتی امریکایی شده است - و در ‏پاسخ به درخواست مصر، بالگردهای مین‏روب را به دریای سرخ گسیل داشته است.

گزارش- 10

10. اعلام افزايش کنترل بر صدور تجهیزات شیمیایی به عراق، حواشی ماجرای بالگرد‏های فروخته‏شده به عراق و خریداری لباس ضدگلوله توسط کویت برای عراق ازجمله اخباری است که امروز درخصوص خرید‏های تسلیحاتی عراق منتشر شده است. وزارت دارایی آلمان‏غربی امروز با انتشار بیانیه‏ای اعلام کرد دولت این کشور کنترل خود بر صدور تجهیزات شیمیایی به عراق را افزایش داده است. این بیانیه درپی انتشار اخباری مبنیبر توانایی عراق برای توليد گاز سمي اعصاب با استفاده از کارخانهاي كه با مشاركت آلمان‏غربی تأسيس شده و بهكارگيري اين گاز در جنگ علیه ایران صادر شده است. امروز همچنین شرکت اسپانیایی کازا که اخیراً ٢٤ فروند بالگرد اوبي١٠٥ ساخت آلمان‏غربی را به عراق ارسال کرده است، اعلام کرد بالگردهای مذكور فاقد تجهیزات نظامی هستند. این شرکت همچنین افزوده است: قرارداد تحویل این بالگردها قبل از شروع جنگ عراق و ایران منعقد شده بود. این درحالی است که گزارش روزنامه آلمانی زود دویچه ‏زایتونگ حاكي است: اکثر بالگردهای ارسالی به عراق به تفنگ‏های ٢٠ میلیمتری ضدتانک مجهز هستند. همچنین یک سخنگوی شرکت آلمانی مرز اشمیت بولکوب (از سهامداران شرکت کازا) ضمن تکذیب تجهیز بالگردها به تفنگ‏های ٢٠ میلیمتری، اظهار کرده است: بعضی بالگردهای تحویلی به عراق به توپ‏هایی از نوع اورلیکن تجهیز شده بودند. علاوهبراين، در گزارشی که امروز از دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‏وزیری به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارسال شده، آمده است: «هفته گذشته ٤٠٠٠ کارتن لباس ضدگلوله [هر کارتن حاوی ٣٠ دست لباس] که توسط هواپیما به کویت ارسال گردیده بود، توسط ارتش کویت از گمرک جهت حمل به عراق ترخیص گردید.»

گزارش- 11

11. هرچند دولت ایالات متحده امریکا در جنگ عراق و ایران ادعای بی‏طرفی دارد و ظاهراً روابط رسمی این کشور با هر دو کشور متخاصم قطع می‏باشد، اما برخي شواهد و اخبار دلالت بر این دارد که امریکا در این مخاصمه به‏صورت غیرعلنی از عراق حمایت و پشتیبانی می‏کند. رادیو امریکا در بخش فارسی ساعت ٦:٣٠ امروز خود به نقل از وزارت امور خارجه امریکا گزارش داد: «دولت پرزیدنت ریگان بهمنظور حصول اطمینان در این مورد که صادرات ایالات متحده امریکا به ایران شامل مواد و اقلامی نمی‏گردد که مصارف و کاربرد نظامی داشته باشد، به یک مطالعه و بررسی ویژه اقدام کرده است.» همچنین یکی از مقامات رسمی دولت امریکا گفت: «تلاشی جهت تجدیدنظر در آئین‏نامه کنترل صادرات این کشور آغاز گشته تا اطمینان خاطر حاصل گردد که هیچ‏گونه ماده و مصنوعی که امکان دارد به مصارف نظامی برسد از امریکا به ایران صادر نگردد.» این درحالی است که وزارت کشاورزی امریکا امروز اعلام کرد: یک شرکت امریکایی ٤/٤٦ میلیون دلار تضمین‏های اعتباری برای عراق به‏منظور خرید محصولات کشاورزی از امریکا تأمین کرده است. به گزارش رویترز، این تضمین‏ها شامل ٢٥ میلیون دلار برای خرید غلات و ٤/٢١ میلیون دلار برای پروتئین‏های نباتی است. قبلاً نیز دولت ایالات متحده امریکا ٥٠١ میلیون دلار اعتبار به همین منظور در اختیار عراق قرار داده بود.

گزارش- 12

12. معاون رئیس‏جمهور عراق در ادامه سفر دوره‏ای خود به کشورهای عربی حوزه خلیج‏فارس امروز وارد عمان شد. عزت ابراهیم الدوری معاون رئیسجمهور عراق، در مسقط اولین برنامه سفر دیپلماتیک خود را به دیدار با سلطان قابوس پادشاه عمان، اختصاص داد. به گزارش واحد مرکزی خبر، در این دیدار که معاون نخست‏وزیر در امور امنیت و دفاع عمان نیز حضور داشت، آخرین تحولات منطقه به‏ویژه جنگ عراق و ایران بررسی شد. معاون رئیس‏جمهور عراق قبل از سفر به عمان با مقامات کشورهای بحرین، قطر، کویت و امارات متحده عربی دیدار و درمورد مسائل مربوط به جنگ ایران و عراق بحث و گفتوگو كرده بود.

گزارش- 13

13. کمک‏های مردمی به جبهه‏های جنگ همچنان ادامه دارد. امروز روزنامه کیهان ضمن درج مطلبي مفصل درمورد هدایا و کمک‏های مردمی به جبهه‏ها گزارشی نيز از قرارگاه نگهداری و توزیع اجناس ارسالی به مناطق جنگي منتشر کرده است. خبرنگار روزنامه کیهان نوشته است: «قرارگاه توزیع هدایای مردمی در فاصله‏ای نزدیک به جبهه در منطقه‏ای از جنوب دایر شده است. ... بخشی از سیل هدایای مردم به جبهه‏ها به اینجا ارسال میشود و آنگاه بین ستادها، لشکرها و تیپ‏ها توزیع می‏شود. مقر مورد بحث در محدوده‏ای وسیع ایجادشده و به‏طور میانگین ٣٠ پرسنل دارد که به‏طور شبانه‏روزی مشغول فعالیت هستند. هدایا با کانتینر و کانکس‏ها به قرارگاه آورده می‏شود و اجناس که غالباً شامل کمپوت، کنسرو، نان، میوه و صدها قلم دیگر از مواد و کالاهای مورد نیاز جبهه‏ها است در این قرارگاه انبار می‏شود. علاوه‏بر مواد خوراکی، اجناس و مصالح ساختمانی از قبیل بلوک‏های سنگر، توالت، پناهگاه، چادر، ورق آهن، بیل، کلنگ، تور و... همچنین پوشاک و نیز لوازم بهداشتی در میان این هدایا به چشم می‏خورد. آنچه که قابلتوجه است وفور اجناس و کالاهای کویتی است. ... مواد خوراکی در جبهه‏ها بیش از حد انتظار است؛ ازجمله نان با بهترین کیفیت ...» گزارشگر كيهان در پايان گزارش خود، به نامه‏ جالبی که در میان هدایای مردمی بوده اشاره كرده و آورده است: «در لابهلای سیل هدایا، بسته کوچکی توجهم را جلب کرد آن را برداشته، گشودم. دو عدد تخم‏مرغ، یک پیاز، مقداری نمک، نعنا، فلفل و اندکی سبزی در داخل آن بود و در کنار آن نامه‏ای با این مضمون: "فرزند رزمنده‏ام دستت را که تفنگ را در خود می‏گیرد می‏بوسم و از تو عذرخواهی می‏کنم که چیزی نداشتم تا برایت بفرستم. آخر من فرزندی مثل تو داشتم که بیست سالش بود. او نان‏آور من بود. با کلفتی و رختشویی او را بزرگ کردم. وقتی دیدم جبهه احتیاج به نیرو دارد لباس دامادی بر تنش کردم و روانه جبهه نمودمش، ولی او دیگر برنگشت و می‏گویند شهید شده است. حالا هرچه دارم برایت می‏فرستم، بخورش نوش جان. اما اگر انشاءالله به کربلا رسیدی سلام فرزند مرا به سیدالشهدا(ع) برسان و بگو هرچند او نتوانست به پابوس تو بیاید، اما رزمندگان اسلام آمده‏اند، سلام او را بپذیر و او را جزو شهدای کربلا حساب کن."»

________________________________________

• در این جلسه محسن رضایی، غلامعلی رشید، عزيز جعفري، احمد غلامپور، ياحي، مهدی باكري، احمد كاظمي، مرتضی قرباني و علی فضلي حضور داشتند.

نخستوزیر در نامهای به رئیس مجلس شورای اسلامی اسامی اعضای کابینه برای اخذ رأی اعتماد از نمایندگان را اعلام کرد.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/05/16