1363.05.01

روزشمار جنگ سال 1363 1363.04.01
نام‌های دیگر	یک مرداد
تاریخ شمسی	1363.05.01
تاریخ میلادی	23 ژوئیه 1984
تاریخ قمری	23 شوال 1404

1359.05.01

1360.05.01

1361.05.01

1362.05.01

1364.05.01

1365.05.01

1366.05.01

گزارش- 1

1. فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیا(ص) در جلسات صبح* و عصر** امروز با فرماندهان قرارگاههای تابعه، ضمن ابلاغ تغییر زمان عملیات جنوب جزیره مینو از پنجم به هفدهم مردادماه، از فرماندهان خواست در اسرع وقت به تمهید تدابیر لازم برای اجرای عملیات، ظرف دو هفته آینده اقدام کنند. در این جلسات سرهنگ علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، با اشاره به ضعفهای مطرحشده درمورد عملیات جنوب جزیره مینو، گفت: موضوعات و ملاحظات طرح مانور عملیات از قواره درآمده، این شیوه طرح مباحث موجب تزلزل فرماندهی، سرگردانی عناصر ستادی در پیگیری کارها و نبود ثباتقدم در روش جاری شده است. تکلیف عملیات فعلی که با شکها و تردیدها مواجه است، باید روشن شود تا ادامه کارمان بهصورت جمعی و متشکل باشد. مسلم است اگر پای کار و عمل برسیم و روحیه معتقد و مصمم نباشد این شکست است. تعویض طرح، بیاعتمادی به فرمانده نیست، بلکه نمایانگر برخورد منطقی و انعطاف لازم است. در ادامه، فرمانده نیروی زمینی ارتش دستورهایی را بدین شرح به فرماندهان قرارگاههای تابعه ابلاغ کرد: دستوری که صادر شده بود به همان قوت خود باقی است و باید دنبال شود، ولی زمان آن از ٥ مرداد به تاریخ ١٧ مرداد تغییر یافت. کار از فردا شروع شود. ١٥ روز وقت میگذاریم قرارگاهها میخواهند جادهها را تکمیل کنند. امکان دارد به بنبست برسیم که بعد از اتمام مهلت تعیینشده، عمل نشود منتها نباید به واحد بگوییم، بلکه باید گزارشهای آنها را بگیریم. سرهنگ صیاد شیرازی در ادامه اضافه کرد: ١. از همین لحظه ستاد قرارگاه خاتمالانبیا(ص) متناسب با طرح کار کند هم درزمینه کارهای خودمان، مسائل با قوت پیگیری و اجرا شود و هم برای دشمن موانعی ایجاد کنیم که اقدامات کمتری مقابل ما انجام دهد. ٢. یک کار ستادی خوب انجام دهیم. کلیه امکانات و اطلاعات را در سایر مناطق دنبال کنیم، تا درصورتیکه در منطقه فعلی به بنبست رسیدیم در آنجا عمل کنیم. اگر شرایط آماده نبود طرح را حاضر میکنیم و میرویم جای دیگری عمل میکنیم تا دشمن بدانجا کشیده شود و وقتی شرایط مناسب شد، عمل میکنیم. ٣. درصورتیکه شرایط مساعد نبود به این نتیجه میرسیم که برویم غرب و دهلیز آن را باز کنیم، بررسی ستادی اشکالی ندارد. ٤. به کلیه فرماندهان قرارگاههای تابعه ظفر، نجف، کربلا، نصرت و قدرت ابلاغ شود در قرارگاه کربلا حضور به هم رسانند، فرماندهان قرارگاه تکتک فرماندهان لشکر را احضار کرده و از آنها این دو سؤال را بپرسند: الف) پیشنهادهایشان درمورد طرح فعلی چیست؟ ب) چه پیشنهادی برای منطقه دیگر دارند که هم معقول باشد و هم در زمان محدود قابل اجرا باشد؟ در بخش دیگری از جلسات امروز نیز محسن رضایی فرمانده کل سپاه، درمورد ضرورت اجرای عملیات در منطقه جنوب گفت: ما دستور داریم در جنوب بجنگیم. مهمترین مطلب اینکه طرح که ابلاغ شد باید پای کار برود و ما بهدنبال طرحی نیستیم که پای کار برود و حاصلی را که میخواهد به دست ندهد. رضایی اضافه کرد: «ما چه در مشورت و چه در اجرا به کار دستهجمعی اعتقاد داریم و طبق دستور آقای هاشمی پس از گذشت ١٥ روز و حصول شرایط لازم برای انجام عملیات، عملیات به مرحله اجرا درخواهد آمد. امکان تغییر [طرح] هم وجود دارد، منتها باید پای کار برویم و اگر عمل نشود حسن آن این است که زمین و شرایط و جادهها حاضر میشود. ... در ادامه کار دنبال یک طرح یدکی باشید در همین منطقه و متناسب با هدف بصره باشد.» وی در ادامه افزود: «آقای هاشمی فرمانده قرارگاه خاتم، اعلام نمود برادران نظری دارند بدهند و لازم است پیشنهادات جمعآوری شود تا خدمت ایشان ارائه شود.» در پایان جلسه نیز فرمانده کل سپاه به سؤالات و ابهامات فرماندهان قرارگاههای تابعه پاسخ داد.

گزارش- 2

2. بررسی نحوه انتقال ادوات و تجهیزات مهندسی در فرایند عبور از اروندرود و همچنین انجام برآوردهای مهندسی لازم برای احداث خاکریز و ساحلسازی در عملیات جنوب جزیره مینو ازجمله موضوعاتی بود که در جلسه امروز فرماندهان قرارگاه نجف با مسئولان جهاد سازندگی*** مطرح شد. در ابتدای جلسه امروز کاشانی مسئول مهندسی قرارگاه نجف، ضمن تشریح فرایند احداث خاکریز در غرب اروند، تیمبندی گروههای مهندسی و برنامه زمانی حضور این گروهها برای حضور در مراحل مختلف عملیات قرارگاه نجف را تشریح کرد و درزمینه مدت و کیفیت انتقال ادوات و تجهیزات مهندسی به ساحل غرب اروند توضیحاتی داد. پس از آن، هاشم ساجدی نماینده جهاد در قرارگاه نجف نیز مطالبی را درمورد برآورد زمانی در آزمایش و تمرین برای انتقال وسایل مهندسی از رودخانه بیان کرد و گفت: تمرین انتقال ادوات در رودخانه بهمنشیر در روز سه ساعت طول میکشید، ولی الآن بین ٣٠ تا ٤٥ دقیقه طول میکشد. البته انتقال ادوات در شب بهعلت تاریکی هوا، مقابله با عناصر دشمن و ترس و ضعف درونی افراد، زمان بیشتری میطلبد که در آینده با انجام آزمایشهای شبانه این مسئله بررسی خواهد شد.

گزارش- 3

3. فرماندهان قرارگاه کربلا امروز نیز در جلسهای به بررسی مشکلات طرح مانور این قرارگاه در عملیات جنوب جزیره مینو پرداختند. در جلسه امروز، فرماندهان این قرارگاه ضمن بررسی محاسن و معایب راهکارهای قرارگاه کربلا، در جمعبندی مشکلات عبور از رودخانه، سرپلگیری و گسترش در عمق، بر تطابقنداشتن مقدورات و امکانات عملیات با اهداف آن تأکید کردند. دراینزمینه، سرهنگ حسنی سعدی فرمانده ارتشی قرارگاه کربلا، گفت: امکانات خیلی میتواند جوابگوی عملیات گرفتن سرپل ج باشد و این قابل اجراست. وی در ادامه، استعداد دشمن در ساحل غربی اروند را ٧ گردان عنوان کرد که بهعلت محدودیت زمین تلفات زیادی از نیروهای خودی خواهد گرفت. سرهنگ لطفی مسئول رکن٢ قرارگاه کربلا نیز اظهار کرد: در عرض ٦ کیلومتر در ساحل غربی اروند، متر به متر آن سنگر است و ما نمیتوانیم خود را گسترش دهیم. در تأیید این مطلب سرهنگ معینوزیری مسئول رکن٣ قرارگاه کربلا ضمن تأکید بر اشکالات موجود در طرح مانور عملیات افزود: با این امکانات توانایی گرفتن سرپل ج را نداریم. ازنظر کلاسیک هم بههیچوجه ما نمیتوانیم در این عملیات موفق باشیم در ١٨ کیلومتر عملیات ٥٤ گردان نیاز داریم. بااینحال، چون تکلیف است میبایست با کمترین تلفات سعی در اجرای عملیات بکنیم.

گزارش- 4

4. براثر اقدامات تروریستی گروههای مسلح غیرقانونی در پیرانشهر و سردشت، یک تن شهید و ٣ نفر مجروح شدند. کمیته انقلاب اسلامی آذربایجانغربی گزارش داد: بعدازظهر امروز، عناصر ضدانقلاب در پیرانشهر، ابراهیم ابراهیمی فرمانده عملیات گردان نبیاکرم(ص)، را در مقابل منزلش با پرتاب نارنجک به شهادت رسانده و متواری شدند. در این اقدام دختر نامبرده نیز زخمی شد. در روستای کانیگویز از توابع سردشت نیز انفجار بمبی که در مزرعه شخصی به نام عبدالله کاملی کار گذاشته شده بود باعث قطع هر دو پای یکی از فرزندان وی شد. همچنین امروز یک نارنجک دستی بهطرف گردان جندالله مستقر در دبستان اروندرود (سردشت) پرتاب و براثر انفجار آن دست نگهبان قطع شد.

گزارش- 5

5. گردهمایی سه روزه تائبین گروهکها که با شرکت ٣٠٠٠ نفر از اعضای سابق گروههای معاند در ارومیه برگزار شد، امروز با صدور قطعنامهای پایان یافت. در طول برگزاری این همایش که از دو روز پیش (شنبه ٣٠/٤/١٣٦٣) با سخنرانی امامجمعه اهل تسنن ارومیه آغاز به کار کرده بود، تعدادی از مسئولان کشوری و لشکری ازجمله استاندار آذربایجانغربی، حجتالاسلام قریشی نماینده مردم ارومیه در مجلس خبرگان، حجتالاسلام ایمانی حاکم شرع ارومیه، حجتالاسلام بنیادزاده مسئول آموزش سپاه در قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) و مصطفی ایزدی فرمانده این قرارگاه، سخنرانی کردند. علاوهبراین، ٤ تن از اعضای سابق تشکیلات نظامی - سیاسی گروههای ضدانقلاب ضمن سخنانی به افشای اقدامات این گروهها پرداختند. در بخش دیگری از این گردهمایی سه روزه، پیامهای تائبین شهرهای مختلف قرائت شد. همزمان با برنامههای مذکور عصر دیروز و صبح امروز نیز بهترتیب راهپیماییهایی در ارومیه و مهاباد برگزار شد. در قطعنامه ١٢ مادهای پایان این گردهمایی، «شرکتکنندگان در سمینار ضمن رد مواضع گذشته خود در همکاری با عناصر ضدانقلاب و اعلام پشتیبانی از اصل ولایت فقیه و نظام جمهوری اسلامی با امام خمینی رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، تجدید عهد نموده و آمادگی خود را برای دفاع از اسلام و قرآن و میهن اسلامی اعلام داشتند.» در بند سوم این قطعنامه نیز توطئههای امریکا، شوروی، فرانسه، رژیم صهیونیستی و رژیمهای مرتجع منطقه که با ارسال کمکهای نظامی و مالی سعی در نجات صدام دارند، محکوم و به سران کشورهای منطقه هشدار داده شد که «از کمک به صدام جداً بپرهیزند وگرنه آتش فروزان انقلاب اسلامی دامن آنها را نیز در کام گرفته و بعد از صدام، نوبت آنها خواهد بود.» در پایان مراسم، یکی از تائبین ضمن سخنرانی افشاگرانهای بخشی از خیانتهای گروههای ضدانقلاب به مردم ایران را برشمرد و گفت: «ضدانقلاب داخلی از حمایتهای همهجانبه مالی و تسلیحاتی رژیم ارتجاعی صدام و اربابان امریکایی این رژیم فاجر برخوردار است و کلیه جنایات صدام صهیونیست در منطقه کردستان و ازجمله بمباران شهرهای کردنشین با هماهنگی و تغذیه اطلاعاتی گروههای دمکرات و کومهله انجام پذیرفته است.» وی با ذکر نمونهای از این اقدامات اضافه کرد: «چند ساعت قبل از بمباران شهر قهرمانپرور مهاباد، دفتر سیاسی حزب منحله دمکرات از ما خواست تعداد شهدای این بمباران را به حزب گزارش کنیم و این امر این واقعیت را به ثبوت میرساند که این گروهک قبل از این عمل وحشیانه از آن مطلع بوده است.»

گزارش- 6

6. امروز چند دیدار در سطح مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران انجام شد؛ ملاقات رئیسجمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی با امام خمینی، و دیدارهای جداگانه نماینده امام در سپاه، وزیر سپاه و وزیر دفاع با آیتالله خامنهای از آن جمله است. هرچند از محتوا و موضوعات مطرحشده در این دیدارها در نشریات مطالب چندانی منتشر نشده است، اما موضوع اصلی دیدارهای مذکور مسائل مربوط به جبهههای جنگ بوده است. امروز آیتالله سیدعلی خامنهای رئیسجمهور و حجتالاسلاموالمسلمین اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، به حضور امام خمینی رسیدند. آقای هاشمی رفسنجانی در یادداشتهای روزانه خود دراینباره نوشته است: «برای زیارت امام به دفتر امام رفتم. آقای [آیتالله] خامنهای هم آمدند. با هم خدمت امام رفتیم. وضع جبهه و نظرات فرماندهان را درمورد عملیات آینده گزارش دادیم. از ایشان نظر خواستیم. نظر ایشان این بود که به فرماندهان اجراکننده [عملیات] زیاد فشار نیاوریم که برخلاف نظرشان مجبور به اقدام شوند. با آنها مذاکره کنیم؛ یا قانع شوند و یا قانع شویم. با این نظر امام فشار روی من هم کم میشود.» گفتنی است رادیو اسرائیل ضمن انعکاس دیدار رئیسجمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی با امام خمینی مدعی شد: «باتوجهبه آنکه [آیتالله] خامنهای رئیس شورایعالی دفاع و حجتالاسلام رفسنجانی عضو برجسته این شورای نظامی میباشند، ناظران سیاسی بعید نمیدانند که علت این ملاقات بنبستی است که در جبهههای جنگ در ماههای اخیر حکمفرما گردیده است.» هاشمی رفسنجانی همچنین درمورد مذاکرات خود با آیتالله خامنهای آورده است: «با آقای [آیتالله] خامنهای هم درمورد ممنوعکردن رزم شبانه در اطراف تهران - که شبها باعث ناراحتی مردم میشود - صحبت شد. همچنین برای اقدام درمورد پیشنهادی که آقای [محسن] نوربخش آورده که با دادن یک تانک [روسی] پیشرفته به انگلیسیها، نیازمندیهای صعبالحصول را بگیریم؛ قرار شد آقای [آیتالله] خامنهای لیست را تهیه کنند.» امروز همچنین حجتالاسلام فضلالله محلاتی نماینده امام خمینی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و محسن رفیقدوست وزیر سپاه، بهطور جداگانه با آیتالله خامنهای رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع دیدار کرده و درباره مسائل سپاه و جبهههای جنگ گزارش دادند. سرهنگ محمد سلیمی وزیر دفاع نیز در دیدار با آیتالله خامنهای گزارشی از فعالیتهای وزارت دفاع و سازمانهای وابسته به آن را تقدیم وی کرد و رئیسجمهور نیز دستورات لازم را صادر کرد.

گزارش- 7

7. درپی پایان سفر وزیر امور خارجه آلمانغربی به ایران امروز نیز اخبار، تحلیلها و تفاسیر فراوانی درخصوص محتوای مذاکرات، نتایج و پیامدهای این سفر منتشر شد. باوجود برخی تفاوتها در این تحلیلها و تفاسیر، رسانههای غربی درمورد تمایل ایران به خروج از انزوا و ازسرگیری روابط با غرب متفقالقولاند. به گزارش خبرگزاری آلمانغربی، گنشر پس از ورود به بن، در مصاحبهای با رادیو لوکزامبورگ گفت: «تمایل ایران به همکاری با غرب یک تحول منطقی و صحیح تلقی میشود که کشورهای غربی نیز بایستی همکاری خود را دراینزمینه به عمل آورند.» وی افزود: «در انزوا قراردادن این کشور بزرگ و مهم بزرگترین اشتباه محسوب میشود.» مطبوعات فرانسه نیز با درج تحلیلهایی از سفر گنشر به ایران «این سفر را سرآغاز شکستن انزوای ایران در صحنه بینالمللی و کشورهای غربی» اعلام و اضافه کردند: «آلمانغربی میخواهد ایران را در این روند از انزوا بهسوی بیطرفی و استقلال نسبت به اتحاد شوروی بکشاند.» روزنامه لیبراسیون دراینباره نوشته است: «به نظر میرسد جمهوری اسلامی مصمم باشد انزوای خود را درهمشکسته و حتی روابط این کشور با عربستان سعودی را بهبود بخشد. آلمان فدرال ظاهراً اولین کشوری است که از این تغییر جهت سیاست ایران بهره میجوید.» این روزنامه با اشاره به دیدار گنشر با رئیس مجلس شورای اسلامی افزوده است: «حجتالاسلام رفسنجانی اظهار تمایل نمود که این سفر وزیر خارجه آلمان سرآغاز تقویت روابط دوجانبه باشد.» لیبراسیون رویکرد هیئت آلمانی را در این سفر مثبت ارزیابی کرده و آورده است: «وزیر امور خارجه آلمان طی این سفر در روی باز نشان دادن به ایرانیان کوتاهی نکرد و طی بازدید از قطعه شهدا در بهشت زهرا اعلام نمود که آلمان فدرال با دیده احترام به انقلاب اسلامی مینگرد. وی همچنین از موضع بیطرفی تهران در صحنه بینالمللی اظهار خشنودی کرد. وی درمورد حقوق بشر در ایران به اشارهای سریع اکتفا نمود.» این نشریه باوجود طرح مسئله اهمیت روابط اقتصادی ایران و آلمان در سفر گنشر به ایران، بهای چندانی برای آن قائل نشده و دراینزمینه نوشته است: «جنبه اقتصادی سفر گنشر به تهران جالبترین جنبه این سفر نیست. این دیدار درواقع مؤید خواست ایران در برقراری گفتوگو با غرب میباشد. گنشر دراینزمینه میگوید تهران تمایل آشکار به برقراری این گفتوگو دارد؛ حتی اگر هم افراد بسیاری در دولت ایران مخالف ازسرگیری روابط با امریکا باشند. به گفته وی، برخی از مسئولین ایرانی بهویژه حجتالاسلام رفسنجانی مصمم هستند روابط خود با کشورهای غربی را بهبود بخشند. حجتالاسلام رفسنجانی همچنین به امکان بهبودی روابط با عربستان نیز اشاره کرده، البته به شرطی که ریاض کمک خود به عراق را قطع نماید که در چنین صورتی سریعاً به جنگ ایران و عراق خاتمه داده خواهد شد.» روزنامه فیگارو دیگر روزنامه مهم فرانسوی ضمن اینکه گنشر را شخصیتی معرفی کرده که خواهان گفتوگو با کلیه کشورها صرفنظر از نظام سیاسی آنها میباشد، نوشته است: «گنشر در وهله اول خواسته است از برگهای برندهای که آلمانغربی در رابطهاش با ایران در دست دارد بهمنظور جلب موافقت ایران به نقطهنظرهای کشورهای اروپای غربی و منافع کشورهای عربی خلیج (فارس) استفاده کند و به نظر میرسد که دراینزمینه موفق هم بوده است.» فیگارو برگهای برنده آلمان را روابط بازرگانی دو کشور، تکمیل ساختمان نیروگاه اتمی بوشهر و مبادله کارشناسان آلمانی و آزادی اعزام دانشجویان ایران به آلمان ذکر کرده و افزوده است: «همچنین گنشر بهطور رسمی پذیرفته که در جنگ، عراق متجاوز بوده است.» رسانههای انگلیس نیز تحلیلهایی درمورد سفر گنشر منتشر کردند. رادیو بیبیسی در گزارشی اعلام کرد: «آقای گنشر در بازگشت از ایران گفت غرب نباید کشوری مثل ایران را که ازنظر سیاسی، استراتژیکی و اقتصادی دارای اهمیت ویژهای است، به حال خود رها کند. وی گفت سفرش به تهران پیوندهای ایران با غرب را احیا نموده است. وی افزود از سایر وزرای خارجه کشورهای عضو جامعه اقتصادی اروپا خواهد خواست تا از اقدام ایران درزمینه عادیکردن روابط خود با غرب حمایت کنند و این را هم مدنظر داشته باشند که ایران خواهان برابری و ماندن در جرگه کشورهای غیرمتعهد است.» البته، رادیو بیبیسی شروع به کار دوباره کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و آلمان - که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت چندانی نداشته است - را ازنظر دولت آلمان ملموسترین نتیجه این سفر توصیف کرد و افزود: این کمیسیون در ماه سپتامبر آینده تشکیل جلسه خواهد داد. روزنامه هرالد تریبیون (چاپ لندن) نیز در شماره امروز خود در مقالهای با عنوان "وزیر آلمانی میگوید ایران خواستار روابط بهتر با غرب است" به نقل از خبرنگار خود در تهران نوشته است: «هانس دیتریش گنشر وزیر خارجه آلمانغربی، روز گذشته گفت دولت انقلابی ایران تمایل آشکار خود را به برقراری مجدد تماس با غرب اعلام کرده است، لکن گنشر گفت هنوز معلوم نیست آیا ایرانیها برای ازسرگیری روابط با امریکا - که دولت آیتالله خمینی آن را دشمن انقلاب اسلامی میداند - آماده هستند یا خیر؟» این روزنامه به نقل از «منابعی در هیئت گنشر» افزوده است: «در دولت ایران هنوز افراد زیادی وجود دارند که مخالف ازسرگیری روابط با امریکا هستند. ... لکن به نظر میرسد رهبریت ایران بهویژه هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس ایران مصمم هستند انزوای ایران را درهم شکنند و روابط این کشور را با غرب بهبود ببخشند.» این روزنامه درمورد محتوای مذاکرات هیئت آلمانی با مقامات ایرانی نیز آورده است: دو کشور توافق کردهاند که کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و آلمان کار خود را از سرگیرد. همچنین گنشر با اظهار علاقهمندی به وجود یک ایران مستقل و غیروابسته اظهار امیدواری کرده است جنگ ایران و عراق بهزودی پایان یابد، اما «رفسنجانی شرط اصلی ایران برای پایاندادن به جنگ را تکرار کرد و به خبرنگاران آلمانی گفت تهران تغییر رژیم در بغداد را بهمنزله یک شرط مقدماتی میداند.» رسانههای امریکایی نیز امروز اخبار و تحلیلهای متعددی از سفر هیئت آلمانی به ایران منتشر ساختند. خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارشی با عنوان "اشتیاق ایران به ازسرگیری تماس و ارتباط با غرب" از تهران مخابره کرده است. روزنامه واشنگتن پست ضمن بازتاب سخنان وزیر امور خارجه آلمان مبنیبر اینکه «دولت انقلابی ایران تمایل آشکار خود را برای برقراری ارتباط با غرب ابراز داشته»، به نقل از منابع نزدیک به گنشر نوشته است: «در دولت ایران خیلیها با ازسرگیری روابط با ایالات متحده یا به گفته آنها با ازسرگیری روابط با شیطان بزرگ مخالفاند، اما به نظر میرسد گروهی دیگر در سطح رهبری بهویژه هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس اسلامی ایران، مایلاند ایران از انزوا خارج شود و برای بهبود مناسباتش با غرب اقدام کند.» روزنامه نیویورک تایمز نیز ضمن انعکاس اظهارات وزیر امور خارجه آلمانغربی، به نقل از همراهان وی نوشته است: «ایران پیشنهاد کرده است ازطریق یک موافقتنامه درازمدت تحویل نفت، مبادلات بازرگانی خود را با آلمانغربی متعادل سازد.» این روزنامه در ادامه ضمن اشاره به اینکه وزیران امور خارجه و اقتصاد ایران در دیدار با گنشر قول دادهاند بهزودی از بن دیدار کنند، بر اظهار امیدواری وزیر امور خارجه آلمان به پایانیافتن جنگ عراق و ایران در مذاکراتش با مقامات ایرانی تأکید کرده و افزوده است: «آقای گنشر گفت آلمانغربی نگران است، زیرا ایران در جریان نبردهای خلیجفارس برنامه تحویل نفت به آلمانغربی را با تأخیر انجام میدهد. [مسئولان ایرانی پاسخ دادهاند] تا زمانی که جنگ ادامه دارد، انتظار نمیرود بتوان بهسادگی برای حل این مشکل چارهجویی کرد. حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی به خبرنگاران آلمانغربی گفت ایران تعیین جایگزینی برای صدام رئیسجمهوری عراق را بهعنوان شرط قبلی پایانبخشیدن به جنگ مورد توجه قرار داده است.» تانیوگ خبرگزاری رسمی یوگسلاوی نیز ازجمله رسانههایی است که امروز اخبار و تحلیلهایی را درمورد سفر هیئت آلمانی به ایران منتشر کرده است. این خبرگزاری با تأکید بر اینکه «گفتوگوهای دو روزه گنشر با مقامات عالیرتبه ایران بدون شک در ایجاد پلی بین غرب و ایران کمک کرده است»، نتایج و نکات قابل توجه این سفر را در سه مورد چنین خلاصه کرده است: ١. گنشر اولین کارگزار غرب بود که اذعان داشت عراق جنگ را آغاز کرده است. ٢. طرفین برای ادامه گفتوگو درمورد حقوق بشر به توافق رسیدند. ٣. توافق درمورد انتقال فناوری و آموزش متخصصان ایرانی در آلمان انجام گرفت. روزنامه استکهلم تیدیننگ (ارگان رسمی حزب سوسیال دمکرات سوئد) نیز در بازتاب سفر گنشر به ایران در مطلبی با عنوان "موضع آرامش ایران در قبال غرب" نوشته است: «به نظر میرسد ایران با رویی گشاده و بازتر نسبت به غرب ایستاده است.» این روزنامه به نقل از دیپلماتهای آلمانی اضافه کرده است: «در این گفتوگوها ایران بهوضوح اعلام داشته است این کشور هیچگونه چشمداشتی به اراضی عراق ندارد و این کشور همچنین جهت دستیابی به مناسبات نزدیکتری با کشورهای عربی حوزه خلیجفارس میکوشد.» روزنامه داگنس نیهیتر دیگر روزنامه سوئدی نیز ضمن اشاره به اعلام آمادگی ایران برای ازسرگیری روابط با غرب نوشته است: «در گفتوگوهایی که میان میرحسین موسوی نخستوزیر و وزیر خارجه آلمانغربی انجام گرفت نخستوزیر ایران گفت برای اینکه صلح مجدداً به منطقه بازگردد باید رژیم عراق تغییر یابد.»

گزارش- 8

8. ادعای فروش ٢٥ فروند جنگنده اف٥ ازسوی امریکا به ایران را امروز سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده تکذیب کرد. درحالیکه روزنامه آبزرور در شماره اخیر خود مدعی شده بود ٢٥ فروند هواپیمای جنگی اف٥ امریکایی ازطریق ترکیه به ایران ارسال شده است و دولت ایالات متحده «از اینکه ایران در بنبست جنگ طولانی خود با عراق با تهدید روبهرو شده نگران است»، امروز جان هیوز سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، ادعای این روزنامه را «بیاساس» اعلام کرد. وی تأکید کرد: «از آغاز جنگ ایران و عراق، دولت امریکا براساس قانون کنترل صادرات، عدم فروش تسلیحات به ایران را تصویب نموده و پروانهای برای صدور آن صادر نکرده است.» هیوز افزود: «ما درمورد معامله جنگندههای اف٥ که در آبزرور چاپ شده هیچگونه اطلاعی نداریم. ما تنها از ارسال محموله جتهای اف٥ از امریکا به ترکیه آگاهی داریم.» سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا همچنین تأکید کرد دولت ترکیه به امریکا تضمین داده است که بدون رضایت ایالات متحده این هواپیماها به کشور ثالثی انتقال داده نمیشوند.

گزارش- 9

9. در ادامه تلاش برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق امروز، فرستاده ویژه رئیس کمیته صلح کنفرانس اسلامی با مقامات عراقی دیدار کرد. علاوهبراین آمادهسازی مقدمات سفر رئیسجمهور مصر به یوگسلاوی برای مذاکره درخصوص راهحل پایان جنگ ایران و عراق، درخواست دبیرکل اتحادیه ملی زنان الجزایر از ایران و عراق برای خاتمه جنگ و اظهار امیدواری یکی از نمایندگان مجلس اندونزی برای اعاده صلح از دیگر اقدامات انجامگرفته دراینزمینه است. عمر گاوا فرستاده ویژه داودا جاوارا رئیسجمهوری گامبیا و رئیس جدید کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی، امروز وارد بغداد شد و با صدام حسین رئیسجمهور و طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق، دیدار و گفتوگو کرد. به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس، در این دیدار فرستاده داودا جاوارا، پیام وی را تسلیم صدام حسین کرده است. خبرگزاری عراق نیز گزارش داد در این ملاقات مقامات عراقی «آمادگی کامل عراق برای همکاری با کمیته حسننیت و رئیس جدید آن در جهت دستیابی به یک صلح عادلانه و پایدار در منطقه را به اطلاع وی رساندهاند.» در دیدار عمر گاوا و طارق عزیز نیز دو طرف «حرکت جدید کمیته [صلح سازمان کنفرانس] اسلامی برای خاتمهبخشیدن به جنگ ایران و عراق را مورد بررسی قرار دادند.» خبرگزاری کویت هم در گزارش این دیدار با اشاره به درخواست اعضای کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی از رئیس این کمیته برای برقراری تماس با عراق و ایران، افزوده است: «ایران اعلام کرده است که با این کمیته همکاری نخواهد کرد. ایران این کمیته را کمیته نجات صدام قلمداد کرده و گفته است که تا سرنگونی رژیم [صدام] حسین به جنگ ادامه خواهد داد.» افزونبراین، گزارش خبرگزاری رویتر - که امروز در روزنامه کیهان درج شده - حاکی است حسنی مبارک رئیسجمهور مصر نیز از مشاوران بلندپایه خود خواسته است بهمنظور گفتوگو درباره راههای پایاندادن به جنگ عراق و ایران مقدمات سفر وی را به یوگسلاوی آماده کنند. این خبرگزاری به نقل از مقامات مصری گزارش داده است: «مبارک تلاش تازهای را در چارچوب حرکت جدید غیرمتعهدها برای متوقفکردن جنگ آغاز کرده است.» به گزارش رویتر، «مبارک اظهار امیدواری کرده است که تلاش تازه جنبش غیرمتعهدها به برقراری آتشبس در جنگ بینجامد.» از سوی دیگر، فاطمه الزهرا دبیرکل اتحادیه ملی زنان الجزایر نیز از ایران و عراق دعوت کرد به جنگ پایان دهند. وی در نطقی که در جلسه افتتاحیه دفتر دائمی اتحادیه کل زنان عرب در الجزیره ایراد کرد، «ضمن ابراز تأسف از ادامه خونریزی میان عراق و ایران، دو کشور را جهت پایاندادن به جنگ و حل اختلافات خود ازطریق تفاهم بهمنظور کاربرد امکانات دو کشور علیه دشمن مشترک دعوت کرد.» درهمینحال، امین اسکندر عضو مجلس نمایندگان اندونزی، ابراز امیدواری کرد کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی به اعاده صلح بین عراق و ایران کمک کند. وی با تأکید بر اینکه سلاحهای فروختهشده به طرفین درگیری قدیمی است و منافع عمدهای نصیب صنایع تسلیحاتی کرده است، «از ایران و عراق خواست به این مسئله واقف باشند و بهجای ادامه جنگ که خسارات عظیمی به طرفین وارد کرده است، اقدامات رفاهی برای ملتهای خود آغاز کنند.»

گزارش- 10

10. براساس شواهد و مدارک موجود در طول جنگ ٤٦ ماهه عراق و ایران، عراق بارها از سلاحهای شیمیایی استفاده کرده،**** اما ایران از کاربرد این سلاح خودداری ورزیده است. باوجوداین، سازمانهای بینالمللی و اکثر دولتها بهویژه قدرتهای بزرگ از اتخاذ موضعی صریح علیه اقدام عراق در استفاده از این سلاح ممنوعه امتناع کرده و همواره بدون اینکه کشور استفادهکننده (عراق) را محکوم کنند، خواستار خودداری طرفین (ایران و عراق) از سلاح شیمیایی شدهاند. نمونهای از این نوع موضعگیریها در دیدار امروز سفیر جمهوری اسلامی ایران با قائممقام اول وزیر امور خارجه شوروی بهوضوح قابل مشاهده است. در ادامه، متن کامل گفتوگوی دو مقام مذکور که درپی ابلاغ پیام شفاهی وزیر امور خارجه ایران درمورد استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی به مقام روسی انجام شده است، به نقل از بولتن گزارش مستقیم (نشریه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران) درج شده است. «سفیر ج.ا.ا: مطمئن هستم که جنابعالی از نتایج و عواقب کاربرد سلاحهای شیمیایی توسط عراق آگاهی کامل دارید. کرنینکو: درمورد استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی باید بگویم ما اطلاعات کافی نداریم ... از پیامها و اعلامیههای شما و گزارش سازمان ملل مطلعیم. سازمان ملل نگفته کدام طرف از آن سلاحها استفاده کرده و ما نیز اطلاعات دقیقی نداریم و تأکید میکنیم که [موضع] شوروی علیه استفاده از سلاحهای شیمیایی از هر طرف و در هر موردی [می] باشد. سفیر ج.ا.ا: ... استفاده اسلحه علیه خود یک روش غیرمنطقی است که از صحبتهای شما نتیجهگیری میشود. البته ما انتظار نداشتیم که سازمان ملل بتواند رسماً علیه عراق موضعگیری نماید. ... کرنینکو: منظور من این نبود که شما از این سلاح علیه خود استفاده کردهاید و این فقط واکنش من نسبت به آن قسمت از پیام بود. من از صمیم قلب گفتم که شوروی اطلاع دقیقی دراینمورد ندارد و منظور دیگری نداشتم. سفیر ج.ا.ا: ما خیلی خوشحال میشدیم که شوروی همانطوری که استفاده از این سلاحها را در بیانیهها محکوم میکند، در این مورد خاص نیز تحقیق مینمود و موضعگیری مشخصی اتخاذ میکرد. کرنینکو: ما فکر نمیکنیم که درست میبود که خودمان تجسس کنیم. سفیر ج.ا.ا: شما گزارشهای ما را قبول ندارید. اعلامیه سازمان ملل را نیز آنطوری تفسیر میکنید و بعد میگویید که اسلحه علیه خودمان هم استفاده نکردهایم و بس. کرنینکو: برای ما لازم نیست که هر جا مسئلهای پیش بیاید تجسس (گروه تحقیق و بررسی) بفرستیم. سفیر ج.ا.ا: ... عدم موضعگیری شوروی در این مورد به مواضع انساندوستی و صلحطلبیاش لطمه وارد میکند. کرنینکو: موضع ما علیه استفاده از سلاحهای شیمیایی است.» نشریه گزارش مستقیم پس از درج متن این گفتوگو در ذکر سابقه موضوع اضافه کرده است: «روسها به موضوع سلاحهای شیمیایی تاکنون سرسختی توأم با حمایت تلویحی از عراق نشان دادهاند و حتی نسبت به اعزام کارشناسان سازمان ملل برای این موضوع اعتراض نمودهاند. ... موضعگیری دولت شوروی نسبت به استفاده سلاحهای شیمیایی توسط عراق عملاً سکوت و فراموشی بوده است و عمدتاً جو کلیه مذاکرات ج.ا.ا با روسها درمورد کاربرد سلاحهای شیمیایی توسط عراق خشک و نسبتاً تند بوده است.»

گزارش- 11

11. گروهی از مسلمانان سریلانکا به استفاده عراق و شوروی از سلاحهای شیمیایی اعتراض کردند. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام این مطلب گزارش داد: گروهی از مسلمانان شهر پوتلام سریلانکا با تشکیل کمیتهای به نام «صلح مردمی برای همه» طوماری را به مسئول سازمان ملل در کلمبو تحویل دادند. «آنان در این طومار و یادداشت ضمیمه آن انزجار خود را از بهکارگیری سلاحهای شیمیایی برعلیه جمهوری اسلامی ایران [ازسوی عراق] و مبارزین افغانی [ازسوی شوروی] اعلام کردند.» اعضای کمیته مذکور ضمن اینکه از مردم جهان خواستند به اقدام شوروی و عراق در بهکارگیری سلاحهای شیمیایی علیه ایران و افغانستان توجه بیشتری مبذول دارند، از موضع ایران مبنیبر خودداری از کاربرد سلاحهای شیمیایی قدردانی کردند. گفتنی است همزمان با این اقدام، «تعداد کثیری از مسلمانان در یکی از مساجد کلمبو تظاهراتی برعلیه بهکارگیری سلاحهای شیمیایی برگزار کردند. آنان با حمل پلاکاردهایی، استفاده از این سلاحها و کشتار و شکنجه مردم ازجمله روحانیون و زنان و بچهها توسط رژیم عراق را محکوم کردند.»

گزارش- 12

12. یک هیئت اقتصادی ایران به ریاست معاون بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی امروز وارد بوداپست پایتخت مجارستان، شد. این هیئت متشکل از نمایندگان وزارتخانههای صنایع سنگین، کشاورزی، معادن و فلزات، امور خارجه و مراکز تهیه و توزیع کالا به دعوت رسمی کشورهای مجارستان، بلغارستان، لهستان و چکسلواکی، عازم این کشورها شده است و وظیفه دارد علاوهبر پیگیری یادداشتهای تفاهم منعقدشده با کشورهای مذکور، درزمینه توسعه تجارت و همکاریهای آتی کشاورزی و صنعتی با مقامات این کشورها ملاقات و مذاکره کند. هیئت اقتصادی ایران امروز اولین دور مذاکرات خود با موضوع پیگیری مسائل مربوط به یادداشت تفاهم و گسترش روابط اقتصادی با مجارستان را در محل وزارت تجارت خارجی این کشور برگزار کرد. سپس معاون وزیر بازرگانی ایران با وزیر دارائی و رئیس کنوانسیون مشترک دوجانبه ایران و مجارستان ملاقات و درمورد مسائل موجود و راههای گسترش مناسبات اقتصادی دو کشور گفتوگو کرد.

________________________________________

• شرکتکنندگان در این جلسه عبارت بودند از: علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، محسن رضایی فرمانده کل سپاه، غلامعلی رشید مسئول عملیات قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، سرهنگ جمالی معاون صیاد شیرازی، سرهنگ قویدل مسئول عملیات قرارگاه خاتم، سرهنگ مفید از مسئولان اطلاعات عملیات قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، محمد باقری مسئول اطلاعات عملیات قرارگاه خاتم، بشردوست از مسئولان عملیات قرارگاه نجف، سروری، فتحالله جعفری و مقدم.
  • جلسه عصر امروز با حضور علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، محسن رضایی فرمانده کل سپاه و همه مسئولان قرارگاههای تابعه برگزار شد.
    • در این جلسه امین شریعتی معاون قرارگاه نجف، حبیبالله کاشانی مسئول مهندسی قرارگاه نجف و هاشم ساجدی نماینده جهاد در قرارگاه نجف حضور داشتند.
      • بهعنوان نمونه ارتش عراق در عملیات خیبر حدود ١٠٠٠ بمب و راکت شیمیایی و ٣ هزار گلوله شیمیایی توپ و خمپاره را در بیش از ٩٠ حمله علیه مواضع نیروهای ایران در سراسر خطوط مقدم و عقبههای پشتیبانی به کار برد. [محمدباقر نیکخواه بهرامی، جنایت جنگی؛ حملات شیمیایی عراق در جنگ با ایران، تهران: انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول ١٣٩١، ص١٣٢]

منابع و مآخذ روزشمار 1363/05/01