1359.08.20

روزشمار جنگ سال 1359 1359.08.20
نام‌های دیگر	بیست آبان
تاریخ شمسی	1359.08.20
تاریخ میلادی	11 نوامبر 1980
تاریخ قمری	2 محرم 1401

1360.08.20

1361.08.20

1362.08.20

1363.08.20

1364.08.20

1365.08.20

1366.08.20

گزارش - 211

دشمن به تقويت نيروهاي خود در منطقه سوسنگرد اقدام كرده است. در تداوم زد و خوردهاي چند روز قبل، امروز هم اين جبهه شاهد درگيري طرفين بود. تلاش‌هاي دشمن براي پيشروي به سمت سوسنگرد با مقاومت نيروهاي خودي مخصوصاً در محور دهلاويه، بي‌نتيجه مانده است. همزمان با اين اقدامات، فعاليت هلي‌كوپترهاي دشمن در منطقه غرب سوسنگرد، دارخوين، سلمانيه و روستاي دهلاويه افزايش يافت. در منطقه سابله نيز نيروهاي خودي با حمايت آتش پشتيباني توپخانه، دشمن را وادار به عقب‌نشيني موضعي كردند. امروز در نزديكي اهواز، يكي از زاغه‌هاي مهمات ايران هدف قرار گرفت كه بنا به تحقيقات انجام شده، اين كار توسط عوامل وابسته به عراق و با خمپاره صورت گرفته است.

گزارش - 212

در منطقه بزميرآباد وارتفاعات دالاهو درگيري شديدي ميان طرفين روي داد كه طي آن چند ارتفاع در منطقه دالاهو به دست نيروهاي خودي افتاد. در اين درگيريها هفتاد نفر از نيروهاي دشمن كشته يا زخمي شدند و همچنين چهارده نفر از آنها به اسارت درآمدند. در اين حال در جلسه‌اي كه در بوكان با شركت عناصر ضد انقلاب و نماينده حزب بعث عراق تشكيل گرديد، تصميم گرفته شد كه احزاب حاضر در جلسه، اهالي روستاهاي سنندج را مسلح كنند.

گزارش - 213

رئيس جمهور، بني‌صدر، در كارنامه رياست جمهوري آورده است: نيروي هوايي ما كمتر در معرض برخورد بوده، نظم و انضباط داشته و مداخله در كار او هم نبوده، در نتيجه با روش علمي و انضباط نظامي عمل كرده و از ابتداي جنگ تفوق هوايي را به دست آورده و يكي از عوامل مهم متوقف كردن پيشرفت دشمن بوده است. در دريا (نيروي دريايي) هم مداخله كم بوده است. نيروي دريايي ما شريك نداشته است و ما در اينجا هم دنبال حل اختلاف ندويده‌ايم؛ سخن‌چينان و توطئه‌سازان كمتر به جان آن نيرو افتاده‌اند. در نتيجه در آنجا هم ما تفوق قطعي بر دشمن پيدا كرديم و بسياري از ناوهاي دشمن را از بين برديم. در هوانيروز هم كه به اصطلاح نيروي هوايي مجهز به هلي‌كوپتر است، چون مداخله و كوشش براي در دست گرفتن نبوده، جدل و اين حرفها نبود، با كارآيي وارد عمل شد و ضربات مرگباري بر دشمن وارد كرد. در نيروي زميني هم توپخانه توانست به سرعت روي نظم و فن سازمان پيدا كند و در نتيجه بر دشمن تفوق پيدا كرد وعملاً بر جبهه‌ها مسلط شده … حال خود نيروي زميني، در اينجاست كه ما ميان ارتش و سپاه و بسيج و ديگر نيروها كه به جبهه مي‌آيند، مساله هماهنگي را داريم كه يكي از ضعف‌هاي بزرگ نيروهاي ماست. در خرمشهر در مرحله اول، كوشش ما براي ايجاد هماهنگي از طريق كساني كه ما در خوزستان به اين كار گمارده‌ايم، به نتيجه نرسيد و اين هماهنگي به وجود نيامد و وحدت فرماندهي ممكن نشد، در نتيجه با همه كوششهاي نيروهاي مسلح ما، دشمن توانست بخش مهمي از شهر را به دست بگيرد. يك گروه سياسي از طريق چاپ نشريه‌اي، مطالبي سراپا دروغ و فوق‌العاده خطرناك براي روحيه ارتش عنوان كرده بود كه اگر مقاومت مردم و سپاه نبود، خرمشهر روز اول سقوط كرده بود. اين جوسازان كور، هيچ چيز را نمي‌بينند و با جنگ رواني چه ضربه‌هاي كاري بر پيكر موجوديت ما مي‌زنند. امروز از فرمانده تكاوران دريايي پرسيدم: تكاوران شما در خرمشهر چقدر تلفات داشتند ؟ معلوم شد هفتاد كشته و 300 زخمي داشته‌اند. حال، ما در آنجا سه گردان نيروي زميني را هم از دست داده‌ايم و از آنها چيزي حدود ده درصد باقي مانده است؛ اينها مردم نيستند و در پايداري و استقامت شهر تاثير نداشته‌اند ؟

گزارش - 214

سپاه ‌پاسداران انقلاب اسلامي خوزستان، در نامه‌اي كه مخاطب اصلي آن فرمانده كل‌ قوا (بني‌صدر) است، سياست‌هاي اتخاذ شده در جنگ و روشهاي جاري را بررسي كرده است. اين نامه كه با طبقه‌بندي محرمانه تهيه شده، يك جمع‌بندي از وضعيت جنگ است كه حاوي اخبار و اطلاعات قابل توجهي است. در اين نامه آمده است: « مسايلي كه در مورد جنگ با قواي كافر بعثي قابل توجه و پي‌گيري است و بسياري از ضعف‌ها و كارشكني‌هاي داخلي و بعضي خيانت‌ها را مشخص مي‌كند و دشمنان انقلاب اسلامي در برخوردهاي خود در آينده به آن توجه خاصي دارند، به عنوان وظيفه شرعي بازگو مي‌شود. » در ادامه مفصلاً مطالبي بازگو شده است كه قسمت‌هايي از آن ذكر مي‌گردد: 1 ـ بيش از هشت ماه قبل از آغاز جنگ، نقل و انتقالات شديد نظامي در نوار مرزي ايران و عراق توسط دولت بعثي شروع شد، ولي از طرف مسئولين هيچ‌گونه اقدامي انجام نگرفت. حتي از ساده ‌ترين موانع نظامي چون مين ‌گذاري، تقويت پاسگاههاي مرزي و ايجاد خندقهاي ضد تانكك تا ساير وسايل و نيروهاي ارتش اثري نبود و دشمن بعثي به راحتي توانست انبوه تانك‌هاي خود را در دشت وسيع خوزستان جولان دهد. 2 ـ در جهت سازماندهي ارتش (لشكر 92 زرهي خوزستان) كه اكثر كادر متخصص آن در زمان تصدي تيمسار مدني از ارتش بيرون شده و با عنوان متخصصان غير بومي از لشكر 92 به ساير مناطق ايران انتقال داده شده بودند، كاري صورت نگرفت و عملاً لشكر متلاشي شده و بسياري از تانك‌ها و ساير خودروهاي تعميري در طي اين مدت بازسازي نگرديد و افراد انتقال داده شده به خوزستان بازگردانده نشدند. 3 ـ هيچگونه طرح جامع براي مقابله با دشمن تهيه نشده است. در تاريخ 28/7/59 در جلسه ستاد مشترك، نيروها در كاخ استانداري سابق از فرمانده لشكر طرح خواستند و ايشان اظهار داشتند طرحي نيست و پس از تهيه هم به آقاي خامنه‌اي خواهند داد. در همان جلسه آقاي دكتر چمران اظهار داشتند كه خلبانان نيروي‌ هوايي در دزفول در مورد طرح جنگ از من سئوال كردند، ولي من جوابي نداشتم. در اين جلسه آقاي خامنه‌اي اعتراض كردند كه چرا تانك‌هاي ما همانند تانك‌هاي عراقي در سنگر استتار نمي‌كنند، جواب مي‌دهند لودر نداريم. ولي آقاي خامنه‌اي در تهران هفتاد دستگاه لودر دست نخورده مشاهده مي‌كنند. 4 ـ امكانات ارتش منظم نبوده و در اكثر مواقع حتي بي‌سيم در اختيار ديده‌بانهاي توپخانه نبوده است. 5 ـ چون طرح جامع براي جنگ وجود ندارد، اكثر عمليات‌ها كور و دفاعي بوده و اكثراً آتش توپخانه‌ها يا هدر رفته يا به علت نبودن نيروي زرهي تاثير چنداني روي دشمن نداشته است. 6 ـ فرماندهي مشترك دركل جبهه وجود ندارد. به طور كلّي تنها منطقه خوزستان به سه قسمت تقسيم شده و خطوط سياسي و حركات مخالف خط امام در وضعيت جبهه‌ها تاثير كامل دارند. الف ـ جبهه اول شامل دزفول ـ انديمشك ـ شوش، زير نظر آقايان ظهيرنژاد و بني‌صدر، ب ـ جبهه دوم شامل اهواز ـ حميديه ـ سوسنگرد ـ هويزه، زير نظر لشكر 92زرهي، آيت‌ا … خامنه‌اي و دكتر چمران. پ ـ جبهه سوم شامل ماهشهر، شادگان، آبادان، خرمشهر زير نظر سرهنگ فروزان و ستاد اروند كنار، هيچ‌ گونه هماهنگي لازم و همكاري اصولي در مقابل دشمن نيست. نسبت به هم بي‌خبر و غير مسئولانه برخورد مي‌كنند. به عنوان مثال مسئول سقوط خرمشهر هنوز پي‌گيري و معلوم نشده و با مقاومت بيش از يك ماه مردم و با دادن صدها شهيد و مجروح نه تنها طرحي براي بقاي شهر تهيه و اجرا نشد، بلكه با دستور سرهنگ … كه گفته بود شهر را تخليه كنيد، كه هواپيماهاي خودي مي‌خواهند شهر را بمباران كنند و حدود 400 نفر مسلح شهر را ترك مي‌كند و تمام شهر به راحتي در اختيار دشمن قرار مي‌گيرد. شب سقوط خرمشهر، علت تخليه شهر را از هر مسئولي سئوال كرديم، جوابي داده نشد و پس از تخليه، شهر بمباران نشد. نظير همين مسأله در بستان انجام شده و از قول مسئولين گفته شد شهر را تخليه كنيد، هواپيماهاي خودي مي‌خواهند شهر را بمباران كنند و مثل خرمشهر بمباران انجام نشد. 7 ـ به لشكر 92 با تلفن، زمان عمليات اعلام مي‌شود و لشكر نيز تلفني به سپاه خبر مي‌دهد، در حالي كه تلفن‌ها تحت كنترل شديد دشمن است. آيا اين نوع وسيله ارتباط آن هم براي يك طرح مهم، نشانه بلاهت نظامي مسئولين (اين كار) نيست ؟ 8 ـ سلاحهاي موجود و مهمات در مواقع لزوم در جبهه استفاده نشده است، بخصوص مهمات لازمي كه بارها توسط توپخانه و هواپيماهاي دشمن منهدم شده بسختي و بيشتر با التماس و واسطه و با شرايط اضطراري به مقدار كم در اختيار سپاه قرار داده‌اند و اين در شرايطي است كه نيروهاي غير مسئول و همه گروهها در منطقه توسط ستاد جنگ‌هاي نامنظم دكتر چمران مسلح شده‌اند؛ حتي عدهاي از چريك‌هاي فدائي، كه در شيراز دستگير شدند. نيروهاي مسلح شده و گروهها در جبهه‌ها نه تنها هماهنگي با نيروهاي مسئول ارتش و سپاه نداشته‌اند، بلكه عملاً موجب مختل شدن عمليات نيز گشته‌اند. چرا ارگان رسمي و مورد تائيد امام و امت و قانون اساسي، فاقد سلاح و مهمات كافي است اما افراد غير مسئول نظامي داراي همه امكانات بوده و بدون ضابطه در اختيار همه كس قرار مي‌دهند ؟ مثلاً در منطقه فارسيات اهواز، عده اي مسلح از جنبش مسلمانان مبارز در ستاد دكتر چمران بودند. عملاً در جبهه فرماندهي مشترك نيست،

گروهها در جبهه اطاعت نكرده و نظم تشكيلاتي ندارند لذا تلفات زياد است و بدون حساب جبهه‌ها پر از جمعيت يا بدون در نظر گرفتن شرايط خالي مي‌‌شود. بهتر است افراد از كانال بسيج و سپاه و با تعهد و تعيين مدت خدمت و پذيرش ضوابط جنگ به منطقه اعزام شوند. سپاه در اين رابطه با مسئولين جلسات متعدد داشت و حتي شرح وظايفي نيز نوشته شد كه عملاً همكاري نشد. 9 ـ قوانين جنگ در منطقه اجرا نمي‌شود و فرار از جبهه به عناوين مختلف وجود دارد و ضعف و كارشكني بعضي مسئولين، فداكاري افراد مومن ارتش را خنثي و آنان را سرخورده مي‌كند. 10 ـ عناصر غير مومن به انقلاب و تصفيه شده حتي زنداني نظير سرلشكر …. و …. آزاد و به خدمت آقاي بني‌صدر و فلاحي در دزفول مي‌روند. در ميان عناصر ناخالص ارتش زمزمه مي‌شودكه افسران رزمنده ارتش (كودتاگران) اعدام شده‌اند و افسران كنوني تنها كار ستادي انجام مي‌دهند. در ماهشهر به رحيم‌ صفوي، فرمانده عمليات كردستان گفته شده كه افسران اعدامي از عراقيها كه بدتر نبوده‌اند. 11 ـ دشمن به راحتي از محتواي جلسات جنگ و هماهنگي عمليات مشترك با‌ خبر است و علاوه بر عدم اعتماد به افرادي چون سرتيپ … كه فعالانه در غيبت سپاه عليه سپاه سمپاشي مي‌كنند، به علت عدم توجه به مسائل امنيتي، تصميم‌ گيري جلسات به راحتي بيرون مي‌رود. 12 ـ مسئولين سعي دارند شكست جنگ را به گردن پيروان خط امام بگذارند و از مهندس غرضي استاندار خوزستان گرفته تا سپاه پاسداران و در آينده در عمل حتي آقاي خامنه‌اي را نيز متهم كنند. علناً خط سياست كه ماهيتاً مخالف خط ولايت و امام است، امكانات اصلي را در قسمت اول (دزفول) متمركز نموده و نسبت به ساير نقاط خوزستان احساس مسئوليت ندارد. به از دست رفتن خرمشهر، آبادان، اهواز، شادگان، سوسنگرد، هويزه و حميديه كه عملاً در حال سقوط است، هيچگونه توجهي نمي‌شود و با توجه به روحيه تهاجمي كادر كه از اين حالت تدافعي رنج مي‌برند هيچگونه تهاجمي صورت نمي‌گيرد و با اينكه به طرح سپاه در شكستن محاصره آبادان، به تصويب رئيس جمهور، فلاحي و ظهير‌نژاد هم رسيد، در اجراي آن سهل‌انگاري مي‌شود؛ اين در شرايطي است كه مسئولين، آبادان را تمام شده مي‌دانند و سپاه علناً با تسليم آن مخالفت كرده و مراتب به اطلاع امام امت رسيد و هنوز كاري تا اين تاريخ انجام نشده است. 13 ـ هماهنگي بين ارتش و سپاه از بالا عملاً خنثي مي‌شود. به طور مثال توپخانه ارتش تنها با

مختصات شليك مي‌كند و بعضاً افسران از فاصله دور ديده‌‌باني مي‌كنند كه فاقد ارزش است. سپاه براي رفع اين نقض اقدام به تربيت ديده‌بان توپخانه نمود و چون برادران از شجاعت و تهور بيشتري برخوردار هستند تا 200، 300 متري دشمن نفوذ مي‌كنند و بارها به علت ديده‌باني مؤثر ضربات مهلكي از توپخانه ارتش ايران بر نيروهاي كفر وارد شده است. سپاه ديده‌بانها را در كليه محورهاي‌جنگي تقسيم كرد تا در اختيار ارتش قرار گيرد؛ در جلسه‌اي طرح اين هماهنگي ‌به مسئولين داده شد، ولي مورد موافقت قرار نگرفت و رد شد. 14 ـ سپاه در حال حاضر فاقد سلاح سنگين است و سلاحهاي نيمه ‌سنگين معدودي در اختيار دارد. تنها در 15/7/59، طبق صورت موجود در واحد اعزام نيرو، 2500 نيروي اعزامي ذخيره و بسيج سپاه، به علت نداشتن تجهيزات از جبهه رفتن بازماندند. 15 ـ در كل جبهه غرب و جنوب؛ كردستان، كرمانشاهان، ايلام و خوزستان تجهيزات جنگي به طور صحيح تقسيم نشده است. 16 ـ به طور كلي ما معتقديم خط سياست مي‌خواهد عملاً جنگ را به شكست ببرد و انقلاب ما را به سازش (نظير هيأت حسن‌ نيت بازرگان) بكشاند يا انگيزه مقدس اين جنگ را لوث كند و از كمك به انقلاب اسلامي عراق بازدارد و با شكست دادن طرحهاي امام امت (كه هرگز نخواهند

توانست)، موفقيت خود را تثبيت كند. 17 ـ مخالفين خط‌امام كه در يك ‌سال ‌و اندي از رشد سپاه به ‌عناوين گوناگون جلوگيري كردند، در ممانعت از تجهيز، مسلح كردن و آموزش سلاحهاي سنگين سپاه و حتي به انزواي سياسي كشاندن آن از هيچ كوششي فروگذاري نمي‌كنند.

گزارش - 215

محسن رضايي، عضو شوراي فرماندهي و مسئول واحد اطلاعات سپاه گفت: عراق به‌تنهايي و مستقلاً نمي‌توانست جنگي ‌را به اين وسعت آغاز بكند. از قرارداد الجزاير به اين ‌طرف عراق به ‌سوي آمريكا ميل كرد و دقيقاً عضو شوراي فرماندهي سپاه پاسداران (محسن رضايي) سعي كرد منافع خود را با منافع آمريكا هماهنگ كند. طبق تحليلي كه از لانه ‌جاسوسي آمريكا به دست آمده و سرپرست سازمان سيا در ايران آن را تنظيم كرده، حزب بعث عراق به رهبري صدام بعد از انقلاب با سرعت زيادي به سمت آمريكا ميل كرده است. در اين جريان نيز بر سر شوروي كلاه بزرگي گذاشته شد و هنوز هم مرتب قطعات يدكي و مهمات به عراق مي‌فرستد. عراق از آن ابتدا در خوزستان برنامه‌هاي حساب ‌شده‌اي داشت مانند انفجارات وسيعي كه توسط آنها در آنجا صورت گرفت و حدود 500 زن و مرد، پير و جوان، كودك و بزرگسال را به قتل رساند. پول، اسلحه و مهمات فراواني به حزب دمكرات قاسملو، عزالدين حسيني و پاليزبان و اويسي و كومله داد. اويسي و پاليزبان نيروهايشان را در پادگانهاي عراق سازمان دادند تا به ايران حمله كنند و حتي در جريان كودتاي نافرجام اخير قرار بود عراق تا چهل كيلومتري آن طرف قصر شيرين را با آتش توپخانه پشتيباني كند تا نيروهاي پاليزبان به آنجا بروند. به دليل اين تباني، كه عراق با آمريكا و بلوك‌ غرب و استعمارگران كرده بودند و با اين همه بسيج، وارد جنگ با ما شد … عراق با اينكه تمام نيروهاي زميني و هوايي خودش را وارد جنگ كرد، البته نيروي دريايي آن بكلي از بين رفته بود. از غرب گرفته تا دهانه خليج فارس را سازماندهي و آرايش كرده بود، ولي هدف اصلي آن گرفتن خوزستان از سه محور بوده است. ابتدا دزفول، بعد اهواز و خونين شهر و آبادان. در دزفول چون با مقاومت شديد مواجه شد، كار خود را از خونين شهر و آبادان، شروع كرد و اصولاً بعد از اينكه اين تهاجم وسيع را كرد، حدود 60 هزار نفر مسلح (چهار لشكر) و خودروهاي مسلح فراواني و مدرني كه از شوروي گرفته بود، از قسمت جنوب وارد خوزستان كرد.

گزارش - 216

طي برنامه سازماندهي شده‌اي كه امروز در قم صورت گرفت، گروههاي متشكل به حمايت از قطب‌زاده و بني‌صدر در خيابانهاي قم به تظاهرات پرداختند و در آخر، قطعنامه‌اي را صادر كرده، و در پوشش لزوم فعاليت روحانيون در امور ارشادي، خواستار كناره‌گيري آنان از امور اجرايي و سياسي شدند كه به علت بازتاب احتمالي آن، حتي روزنامه انقلاب اسلامي نيز از درج آن به صورتي كه قرائت شده بود، خودداري كرد. مشروح گزارش اين جريان به نقل از روزنامه مزبور چنين است: در تظاهرات صبح ديروز قم كه با شركت گروه كثيري از دانش‌آموزان دختر و پسر دبيرستانها و اقشار مختلف اين شهر صورت گرفت، تظاهركنندگان در حالي كه تصاويري از امام خميني، بني‌صدر و قطب‌زاده در دست داشتند، پس از گذشتن از خيابانها وارد بازار اين شهر شدند و هنگام عبور از بازار اين شعار را تكرار مي‌كردند: « بازاري آزاده، آگاه‌ باش، آگاه باش، از انحصار حزبي آزاد باش، آزاد باش. » تظاهركنندگان سپس به راهپيمايي در خيابانهاي شهر ادامه دادند و پس از رسيدن به مقابل حرم مطهر و صحن حضرت معصومه (ع) اين شعار را تكرار كردند: « روحاني آزاده، آزاد باش، آزاد باش، از انحصار حزبي آگاه باش، آگاه باش. » آنگاه راهپيمايان در حالي كه هرلحظه به تعدادشان اضافه مي‌شد، در مقابل منزل آيت‌ا … پسنديده، برادر امام خميني تجمع نمودند و قطعنامه‌اي در چند ماده قرائت كردند كه ضمن آن، خواستار ايجاد محيط پاك و سالم براي آزادي بيان شدند. در قسمتي از قطعنامه آمده است: « خواستار انحلال كامل احزاب و گروهكهايي كه عليه انقلاب و شخصيتهاي انقلاب فعاليت دارند، هستيم. در بخش ديگري از قطعنامه، مردم قهرمان قم خواستار شركت هرچه بيشتر روحانيت در ارشاد مردم و فعاليت روزافزون در اين امور شدند و نيز خواستار پاكسازي سپاه و بر‌طرف كردن برخوردهاي غير مردمي آنان شدند. در پايان اين قطعنامه حاضرين خواستار ريشه‌ كن كردن سانسور در صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران گرديدند. بنابرگزارش خبرنگار ما، كليه بازداشت‌ شدگان دو روز اخير قم آزاد شدند. »

گزارش - 217

در حالي كه جمهوري اسلامي ايران بر مواضع اصولي خود پافشاري مي‌كند، فصل جديدي از تلاش‌هاي سياسي براي پايان دادن به جنگ بين دو كشور آغاز شده است. راديو لندن مي‌گويد: ايران آمادگي خود را براي پذيرايي از نماينده اعزامي كورت والدهايم، دبيركل سازمان ملل متحد براي بررسي جنگ جاري اين كشور با عراق اعلام كرد. راديو تهران اعلام كرد كه پيشنهاد والدهايم در جلسه شوراي عالي دفاع كه به رياست بني‌صدر و با حضور رجايي تشكيل شده بود، مورد بحث قرار گرفته است. سخنگوي شوراي عالي دفاع در پايان اين جلسه گفته است اگر هدف از اعزام نماينده دبيركل به تهران، آگاه شدن وي از روش ايران در برابر اين جنگ با نتايج ناشي از تجاوز عراق باشد، ايران هيچ‌گونه ممانعتي از آمدن نماينده والدهايم به اين كشور نخواهد كرد، ولي اگر هدف چيز ديگري باشد، پذيرش آن از سوي ايران در صورت ادامه تجاوز نيروهاي عراقي به اراضي ايران، غير ممكن است. اين راديو در بخش ديگري از برنامه خود گفت: پيشنهاد جديدي براي خاتمه جنگ از طرف وزير خارجه كوبا به تهران ارسال شده است. جنبش غير متعهدها مسئوليت اين فعاليت سياسي را به عهده گرفته است. مقامات ايران سرگرم مطالعه و ايجاد تغييرات لازم در پيشنهاد كوبا هستند. همچنين اظهار شده كه ايران هيچ مخالفتي

با بازديد نماينده دبيركل سازمان ملل از تهران ندارد، ولي فقط در صورتي كه وي براي آگاهي از موضع دولت ايران و ملاحظه آنچه كه نتايج تجاوز عراق خوانده شده به ايران مسافرت نمايد. فعلاً چنين به نظر مي‌رسد كه هر دو كشور ايران و عراق به ادامه جنگ مصمم هستند. راديو دهلي (هند) به فعاليت وزير خارجه اين كشور اشاره كرده، مي‌گويد: وزير امور خارجه هند در بيروت با رئيس سازمان آزادي ‌بخش فلسطين (عرفات) مذاكراتي براي خاتمه دادن به جنگ ايران و عراق به عمل آورد. كوبا و سازمان آزادي‌بخش فلسطين با همديگر تماس دارند تا از طرف كميته صلح كشورهاي غير متعهد، جنگ را خاتمه دهند. اقدامات حبيب شطي، دبيركل كنفرانس اسلامي نيز از جمله تلاش‌هاي صلح است. راديو لندن با نقل مصاحبه وي گفت: حبيب شطي پيشنهاد كرده كميته ويژه اي مركب از رؤساي شش كشور اسلامي تشكيل شود تا منازعه ايران و عراق را پايان دهد. وي گفت: پاسخ مثبتي از عراق دريافت داشته و ايران نيز پيشنهاد او را رد نكرده است. شطي گفت اميدوار است پاسخ مساعدي از ايران دريافت دارد تا كنفرانس اسلامي بتواند ماموريت ميانجي‌گري خود را از سر گيرد.

گزارش - 218

صدام در پيامي به برژنف خواستار توسعه و تحكيم بيشتر روابط بغداد با مسكو شده است. اين پيام طارق‌ عزيز تسليم برژنف شد. راديو آمريكا در اين باره گفت: طارق عزيز معاون نخست وزير عراق وارد مسكو شده است. گزارشهاي رسيده حاكي است وي براي كسب تسليحات و قطعات يدكي مورد نياز عراق به شوروي رفته است. روزنامه انگليس فايننشال تايمز (چاپ لندن) نيز نوشت: مسكو از دادن اسلحه و قطعات يدكي به عراق خودداري كرده است. براثر اين خودداري روابط بغداد و مسكو تيره شده و به همين خاطر هيأت‌هايي به پاريس و لندن فرستاده است. شوروي تنها در اوايل جنگ يك قايق بسيار كوچك قطعات يدكي جزيي براي عراق فرستاده است و علت اعزام طارق‌ عزيز (معاون نخست وزير) به مسكو از سوي صدام در روزهاي نخست جنگ و نيز اعزام مجدد امروز نامبرده به مسكو ارسال اسلحه و قطعات يدكي به عراق بوده است.

گزارش - 219

قذافي، رهبر ليبي در يك سخنراني گفته است كه هرچه برسر انقلاب ايران بيايد، برسر انقلاب ليبي آمده است و اگر ايران در يك جنگي وارد شد، ما هم بي‌درنگ به آن جنگ وارد خواهيم شد. حكومت عراق دشمن مردم عراق است. ما هم در برابر اين حكومت خائن با شما هستيم. از سوي ديگر فايننشال تايمز خبر داده است كه اردنيها، عراقيها را در هدايت تانكهاي چيفتن ساخت انگلستان كه عراق از ايران به غنيمت گرفته، ياري مي‌دهند.

گزارش - 220

راديو لندن ضمن ارائه تحليلي از عمليات و درگيري در جبهه‌ها گفت: ظاهراً پيشرفت طرفين جنگ در اين اواخر بسيار مختصر بوده است. ايران كماكان مثل چند هفته گذشته مي‌گويد كه در جبهه غرب يعني اطراف قصر شيرين و مهران كه قبلاً به تصرف عراقيها درآمده بود، پيشرويهايي كرده است، ولي وضعيت عراقيها در اين شهرها به نظر مستحكم مي‌رسد. عراقيها حدود يك ماه پيش از رودخانه كارون در شمال خرمشهر عبور كردند و قواي دفاعي خرمشهر را در هم كوبيدند، ولي هنوز موفق به عبور از پل اصلي كارون نشده‌اند. اين پل آنها را مستقيماً به شهر تحت محاصره آبادان هدايت خواهد كرد. پل موقتي كه روي رودخانه بهمنشير نصب گرديده بود، توسط ايران در هم كوبيده شده است. شهرهاي آبادان و خرمشهر مدتهاست كه نقشي در حيات اقتصادي ايران ندارند، ولي مقاومت و دفاع در آنها براي تقويت روحيه مردم ايران بسيار با ارزش است. آيت‌ا … خميني به ايرانياني كه هنوز در اطراف خرمشهر و در پادگان آبادان سرگرم مقاومت هستند، گفته است كه تا لحظه آخر دست از جنگ نكشند. در ناحيه شمالي خوزستان، بمباران اهواز و دزفول ادامه دارد ولي هيچ نشاني از پيشرفت هر يك از طرفين مشاهده نمي‌شود.

گزارش - 221

خبرگزاري فرانسه در مورد جنگ ايران و عراق چنين تحليل كرد: اجتناب از متلاشي شدن احتمالي ايران ظاهراً بيش از پيش نگراني خيلي از كشورها به ويژه ابرقدرت‌ها را فراهم كرده است. كارتر ماه گذشته مخالفت خود را با تجزيه ايران بيان داشت. از زمان قرارداد يالتا، ايران قسمتي از منطقه تحت نفوذ آمريكا است و روسها از اين جهت راضي‌اند و تا اين لحظه با احتياط كامل نسبت به بحران ايران واكنش نشان داده اند. اگر ايران به چند منطقه تقسيم شود، وضع موجود كه مدت 35 سال حفظ كرده است. به هم خواهد ريخت. عراقيها معتقدند كه يكي از كليدهاي وضع موجود را در دست دارند و آن خوزستان ايران يا عربستان اعراب است. در بغداد همه چيز حاكي از آن است كه رئيس جمهور عراق حق دارد. تامين مايحتاج مردم كافي است. كشورهاي عربي از عراق بشدت حمايت مي‌كنند. اعتبار بين‌المللي اين كشور دست نخورده است. شركتهاي خارجي همچنان به سرمايه‌گذاري‌هاي تازه‌اي مشغولند و در بعد

نظامي، جنگ ظاهراً براي عراق هزينه آنچناني در بر نداشته است. با اين حال بايد يك روز اين جنگ خاتمه يابد. پايان يافتن جنگ براي عراقيها به اين معني است كه يا ديپلماسي شرق و غرب در آن دخالت كند يا ايران به طور كلي از ميان برود. راديو لندن نيز طي تحليلي گفت: مشكل صدام در جنگ، همان مشكل هميشگي اوست و آن اينكه چگونه مي‌تواند ايران را وادار به اعطاي امتيازاتي كند كه حمله به اين كشور را در مقابل مردم عراق و به طور كلي جهان عرب، موجه جلوه دهد. اگر در چند روز اول حمله، رژيم آيت‌ا … خميني سقوط مي‌كرد، يا جنگ به تصرف خرمشهر و آبادان منتهي مي‌گرديد، هيچ مشكلي براي رئيس جمهور عراق وجود نداشت. هرچه اين جنگ طولاني ‌تر گردد، خطرات بيشتري را براي رئيس جمهور عراق به دنبال خواهد داشت، زيرا اختلافهاي مرزي ارزش قبول اين همه خسارات نظامي و اقتصادي را ندارد. شايد به همين دليل بوده كه وي در اين اواخر از انتظارات ديگري صحبت به ميان آورده و در رقابت با آيت‌ا … خميني اين جنگ را دفاع از اسلام خوانده است.

گزارش - 222

صدام گفت: فرماندهي كل ارتش عراق در حال حاضر سرگرم بررسي امكانات شركت زنان عراقي در جنگ است.

گزارش - 223

روزنامه الوطن چاپ كويت به نقل از خبرگزاري عراق نوشت: عراق تصميمات لازم را در مورد پيوستن خرمشهر به خاك خود اتخاذ كرده است …. ساكنين خرمشهر بعد از آرامشي نسبي به اين شهر بازگشته‌اند تا كار خود را مجدداً از سر گيرند.

گزارش - 224

استانداري خوزستان طي گزارش كوتاهي در مورد وضعيت برخي از شهرهاي استان خوزستان كه محل اصلي اسكان پناهندگان جنگي هستند، آورده است: شهر بهبهان شديداً با كمبود چادر و مايحتاج عمومي روبروست كه ناشي از مهاجرت جنگ‌ زدگان به شهر است. اكثر ماشين‌هاي كشاورزي به علت نبودن روغن ماشين كار نمي‌كنند. جنگ زدگان مهاجر ساكن بهبهان حدوداً سه برابر جمعيت خود شهر هستند. برابر گزارش رسيده مهاجرت جنگ ‌زدگان به ماهشهر روز به روز بيشتر مي‌شود و شهر شوشتر نيز در اثر اين مهاجرت‌ها با كمبودهاي اساسي روبروست.

گزارش - 225

در گفتگوي خبرنگار روزنامه ميزان با مسئولين وزارت امور اقتصادي و دارايي اعلام شد كه دولت به دنبال قطع درآمد حاصله از نفت، در نظر دارد اوراق قرضه منتشر سازد كه البته اجباري نبوده و مردم در خريد آن آزاد خواهند بود. مكانسيم و چگونگي اجراي آن هنوز مشخص نشده است.

گزارش - 226

ژاپن به ايران اطلاع داده است كه كارهاي ساختماني مجتمع پتروشيمي عظيم بندر امام خميني را از سر نخواهد گرفت، مگر آن كه جنگ ايران و عراق قطع شود و تهران امنيت كارگاهها و جاده‌ها را تضمين كند. ساختمان مجتمع پتروشيمي كه يك طرح مشترك ايراني ژاپني است، 85% كارهاي آن پيش از انقلاب خاتمه يافته بود.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1359/08/20