1361.11.14: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1361 |نام = 1361.11.14 |نام دیگر= چهارده بهمن |روز=14 بهمن 1361 |تاریخ شمسی= 1361.11.14 |تاریخ میلادی= 3 فوریه 1983 |تاریخ قمری= 19 ربيع‌الثاني 1403 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.11.14</div> <div class="bo...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۲۰: | سطر ۲۰: | ||
<div class="bootstrap-btn">[[1365.11.14]]</div> | <div class="bootstrap-btn">[[1365.11.14]]</div> | ||
<div class="bootstrap-btn">[[1366.11.14]]</div> | <div class="bootstrap-btn">[[1366.11.14]]</div> | ||
<div style="text-align:justify"> | <div style="text-align:justify"> | ||
==گزارش - | ==گزارش - 480== | ||
==گزارش - | |||
==گزارش - | امروز براي فرماندهان جنگ در منطقه‌ي عملياتي روز پرمشغله‌يي بود. از اولين ساعت‌هاي بامداد تا دقايقي پس از نيمه‌شب در مجموع 7 جلسه در سطح قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) با حضور فرماندهان عالي‌رتبه‌ي سپاه و ارتش برگزار شد كه 6 مورد آن جلسه‌ي مشترك سپاه و ارتش بود. | ||
==گزارش - | برخي موضوعات مطرح‌شده در اين جلسات عبارت بودند از: بررسي عمليات فريب در منطقه‌ي چيلات؛ بررسي و ابلاغ مأموريت‌هاي هوانيروز و نيروي هوايي در حين عمليات*؛ آخرين وضعيت شناسايي نيروهاي خودي در هورالعظيم؛ ابلاغ دستور تشكيل جلسه‌ي مهندسي ـ رزمي (ارتش، سپاه و جهاد) و تصميم‌گيري در مورد تعداد وسايل مهندسي، راننده، نحوه‌ي سازمان‌دهي آنها و...؛ تعيين روحانيوني كه براي عمليات بايد دعوت شوند.** | ||
==گزارش - | از مهم‌ترين نتايج جلسات امروز، قطعي شدن زمان عمليات بود، بر اساس تصميم اخذ‌شده، مقرر گرديد عمليات شنبه شب (16 بهمن 1361) اجرا شود و يگان‌هاي عمل‌كننده تا ظهر روز شنبه به قرارگاه‌هاي تابعه آمادگي خود را اعلام كنند.*** | ||
==گزارش - | همچنين قرار شد غلامعلي رشيد به جاي شهيد مجيد بقايي در قرارگاه كربلا حضور يابد و هدايت سپاه هفتم و سپاه سوم را در عمليات آينده بر عهده بگيرد.<ref>سند شماره 161/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، 9/11/1361 تا 17/11/1361، صص 120 ـ 86.</ref> | ||
==گزارش - | ==گزارش - 481== | ||
==گزارش - | |||
==گزارش - | حملات امروز عراق به شهرهاي آبادان، خرمشهر و دهلران تلفات و خساراتي را به بار آورد. يك جنگنده‌ي عراقي نيز منهدم شد. | ||
==گزارش - | در گلوله‌باران خرمشهر، آبادان و مناطق اطراف آن 3 نفر شهيد و 2 نفر مجروح شدند. همچنين 2 منزل مسكوني در يكي از روستاهاي عرب‌نشين آبادان ويران شد و به 3 مغازه در خرمشهر خساراتي وارد شد.<ref>روزنامه‌ي كيهان، 16/11/1361، ص 18؛ و ـ سند شماره 66726 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا3 به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات)، 11/11/1361، ص 2.</ref> | ||
==گزارش - | در بمب‌باران شهر دهلران نيز 2 نفر شهيد و 7 تن مجروح شدند.<ref>سند شماره 64643 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي منطقه7 به فرماندهي كل (ستاد مركز)، 14/11/1361، سند تك‌برگي.</ref> | ||
==گزارش - | همچنين يك هواپيماي دشمن در منطقه‌ي چنانه هدف آتش سلاح‌هاي پدافند هوايي قرار گرفت و سقوط كرد.<ref>سند شماره 66656 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا3 به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات)، 12/11/1361، ص 2.</ref> | ||
==گزارش - 482== | |||
افراد گروه‌هاي مسلح غير قانوني امروز نيز در مناطق مختلف مناطق كردنشين دست به اقدامات خراب‌كارانه زدند. نيروهاي خودي نيز در منطقه‌ي مهاباد عمليات كمين اجرا كردند. | |||
1. ساعت 20:50 نيروهاي سازمان مجاهدين خلق و حزب دمكرات كردستان از چهار سَمت به پايگاه‌هاي نيروهاي خودي در روستاهاي كهريز و حماملار (در 40 كيلومتري شمال اروميه)، حمله كردند، اما با مقاومت اوليه‌ي نيروهاي خودي و اعزام نيروهاي كمكي از پادگان قوشچي، مهاجمان نتوانستند اين پايگاه‌ها را به تصرف درآورند و مجبور به عقب‌نشيني شدند. | |||
در اين واقعه به يكي از پايگاه‌ها خسارت فراواني وارد شد و 9 تن از نيروهاي بسيج و ژاندارمري و يك دختربچه از اهالي روستا مجروح شدند. | |||
گزارش‌ها حاكي از آن است كه تلفات فراواني نيز به مهاجمان وارد شده، البته آمار دقيقي از آن در دست نيست. خبرگزاري رويتر به نقل از بيانيه‌ي سازمان مجاهدين خلق، اعلام كرد: «22 تن از نيروهاي سپاه در حمله به اين دو پاسگاه به قتل رسيده‌اند.»<ref>دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، نشريه‌ي بولتن ويژه مناطق كردنشين غرب كشور، شماره 81، 17/11/1361، ص 2؛ و ـ مأخذ 2، بخش دوم، 11/11/1361، ص 2؛ و ـ سند شماره 353324 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (ركن3) به فرماندهي نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات) مد عمليات، 15/11/1361، ص 2؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 330، 24/11/1361، ص 19، لندن ـ رويتر، 23/11/1361.</ref> | |||
2. در حمله‌ي نيروهاي مسلح غير قانوني به نيروهاي تأمين جاده در پايگاه دارساوين در 15 كيلومتري شرق سردشت، يكي از نيروهاي خودي مجروح شد.<ref>مأخذ 5، بخش سوم، صص 2 و 3؛ و ـ سند شماره 66844 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات) مد عمليات، 17/11/1361، ص 2.</ref> | |||
نيروهاي خودي در منطقه‌ي مجبورآباد مهاباد به 2 نفر از نيروهاي مسلح غير قانوني كمين زدند. در درگيري ايجاد‌شده يكي از آنان كشته و ديگري دست‌گير شد و 2 قبضه اسلحه و تعدادي اسناد سازماني از آنان به دست آمد، 2 تن از افراد خودي نيز در اين درگيري از ناحيه‌ي پا زخمي شدند.<ref>سند شماره 353461 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران مهاباد به قرارگاه بعثت، 15/11/1361، سند تك‌برگي؛ و ـ مأخذ 6، بخش دوم، ص 1؛ و ـ سند شماره 353434 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه بعثت به فرماندهي قرارگاه سيدالشهدا(ع)، 16/11/1361، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 66823 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (مركز فرماندهي) به ستاد مركزي سپاه (مركز فرماندهي)، 17/11/1361، سند تك‌برگي.</ref> | |||
==گزارش - 483== | |||
در ادامه‌ي رويارويي نيروهاي مسلح برانداز و نيروهاي خودي در شهرهاي مختلف كشور: امروز نيروهاي سازمان مجاهدين خلق يكي از اعضاي انجمن اسلامي روستاي پره‌سو (از توابع طوالش) به نام دلاور سنگفروش را ترور كرده و به شهادت رساندند.<ref>مأخذ 4، 12/11/1361، ص 2؛ و ـ سند شماره 232109 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن اخبار داخلي مربوط به ضد انقلاب، دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، شماره 178 ـ 11 ـ 2، 16/11/1361، ص 1؛ و ـ سند شماره 66683 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزيري دفتر اطلاعات و تحقيقات، 12/11/1361، سند تك‌برگي.</ref> | |||
نيروهاي سپاه شهرستان بابل نيز در جنگل‌هاي سوردار شهرستان نور، يك زاغه‌ي مهمات چريك‌هاي فدايي خلق (گروه اشرف دهقان) را كشف كردند. از اين زاغه چندين اسلحه از انواع مختلف، 5 هزار گلوله فشنگ، مقداري دارو، وسايل يدكي و... به دست آمد.<ref>سند شماره 66872 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش هفتگي، از ستاد منطقه3 (فرماندهي) به ستاد 2 ـ 6 م ع گ ي (فرماندهي)، 18/11/1361، ص 1؛ سند شماره 089326 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اخبار مناطق يازده‌گانه، مركز اخبار رسانه‌ها (ارتباطات تبليغات و انتشارات ستاد مركزي سپاه)، 16/11/1361 الي 28/11/1361، ص 6، به گزارش ستاد منطقه3 سپاه.</ref> | |||
هنگام تشييع پيكر شهيد نيك‌خواه معاون استانداري استان آذربايجان غربي* در شهر اروميه، نيروهاي انتظامي بمبي را كه در سر راه تشييع‌كنندگان كار گذاشته شده بود، كشف و خنثي كردند.<ref>سند شماره 104865 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، واحد معاونت اطلاعات كل سپاه پاسداران، شماره 233، 19/11/1361، ص 3؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 321، 15/11/1361، ص 2، اروميه ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361؛ و ـ سند شماره 64671 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره‌ي اطلاعات شاجا به نخست‌وزيري دفتر اطلاعات و تحقيقات.</ref> | |||
==گزارش - 484== | |||
ستاد مناطق جنگي جهاد سازندگي قم آمار كمك‌هاي مردمي ارسال‌شده به جبهه‌هاي جنگ و نيز شمار نيروهاي اعزامي از طرف اين ستاد را از اول فروردين تا آذرماه سال جاري چنين اعلام كرد: ميوه 604 تن؛ خشكبار 517 تن؛ مقاديري شكر و قند؛ تعدادي لوازم غذاخوري؛ دارو و سيگار؛ طلا 9 كيلوگرم؛ نقره 3 كيلوگرم؛ تعدادي ترموس؛ گالن آب؛ فانوس؛ چراغ خوراك‌پزي؛ پتو و وسايل خواب؛ تانكر آب؛ چادر صحرايي 22 دستگاه؛ مصالح ساختماني؛ چند جلد كلام‌الله مجيد؛ 323 دستگاه ماشين‌آلات سنگين؛ 107 دستگاه ماشين‌آلات سبك و 48 موتورسيكلت. همچنين اين ستاد در طول اين مدت 67 نفر پزشك و پزشكيار، 1293 نفر نيرو جهت مبارزه با كفار و 833 نيروي فني را به جبهه‌ها اعزام كرده است. علاوه بر اين از طرف مردم شهيدپرور قم مبلغ 875/187/129 ريال به حساب ستاد پشتيباني مناطق جنگي واريز شد.<ref>روزنامه‌ي اطلاعات، 14/11/1361، ص 8، قم.</ref> | |||
==گزارش - 485== | |||
اتكا به خدا و تلاش براي رضاي او، داشتن روحيه‌ي پشتكار و اراده‌ي قوي براي پيشبرد كارها از توصيه‌هاي امام خميني به وزير صنايع سنگين و معاونين اين وزارت‌خانه و اعضاي هيئت عامل سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران بود. بخشي از سخنان امام چنين است: | |||
«من معتقدم كه شما و همه كساني كه به كاري اشتغال داريد بايد دو جهت را مراعات كنيد، يكي اتكاء به خدا و تلاش براي كسب رضايت او در جهت قطع هرگونه وابستگي اين مملكت به اجانب است چون براي جمهوري اسلامي ايران عيب است كه دستش پيش ديگران دراز باشد، و دوم اينكه هيچگاه از كارها مأيوس نشويد چون همه چيز يكدفعه درست نمي‌شود و كارهاي بزرگ بايد به تدريج صورت گيرد و اين بستگي به اراده انسان دارد، وقتي انسان اراده كرد به پيش مي‌رود. شما ببينيد در همين قضاياي انقلاب عده‌اي مي‌گفتند مگر مي‌شود بدون اسلحه با آنها طرف شد اما وقتي كه ملت اراده كرد موفق گرديد و اكنون شما كمرتان را محكم ببنديد و آن افكاري كه همه كارها را شرق و يا غرب بايد انجام بدهد از ذهنتان بيرون كنيد و تصميم بگيريد كه همه را خودتان انجام دهيد. الحمدلله كشور ما جوان‌هاي با استعداد و كارآمد زياد دارد و كسي بالاي سر آنها نيست كه مانند زمان سابق نگذارد آنها در امور تخصصي مداخله كنند و يا آنها را در حد معمول كارگري نگه دارد. اكنون محيط براي فعاليت شما باز و زياد است و من دعا مي‌كنم كه شما در اين كار بزرگي كه بناست انجام بدهيد موفق باشيد.»<ref>سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، صحيفه‌ي نور (مجموعه رهنمودهاي امام خميني)، جلد 17، تهران: انتشارات شركت سهامي چاپ‌خانه‌ي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، بهمن 1364، ص 177.</ref> | |||
==گزارش - 486== | |||
امروز مراسم بزرگداشت 6 تن از فرماندهان شهيد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با حضور مهندس موسوي نخست‌وزير، رئيس ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي، نماينده‌ي امام در سپاه پاسداران، جمعي از مقامات مملكتي و با شركت عده‌ي بسياري از گروه‌هاي مختلف مردم در مدرسه‌ي عالي شهيد مطهري برگزار شد.<ref>مأخذ 2، بخش اول.</ref> | |||
در اين مراسم ميرحسين موسوي با اشاره به خودباوري ملت ايران در مقابله با محاصره‌ي اقتصادي امريكا و حمله‌ي نظامي عراق گفت: | |||
«اين روزها، روزهاي برگشت به گذشته و جمع‌بندي آنچه كه اتفاق افتاده براي ديدن روشن‌تر فرداها و آينده‌ي جنگ، منطقه و جهان است. [...] ملتي كه بتواند با بصيرت، گذشته و آينده‌ي خودش را بررسي كند و قوي‌تر روي پاي خودش بايستد، مي‌تواند مقاومت كند و مي‌تواند پيش برود [...] .» | |||
نخست‌وزير با يادآوري اين مطلب كه شعار "نه شرقي، نه غربي، جمهوري اسلامي" از نظر سياست داخلي ترازويي است براي شناخت ليبرال‌هاي غرب‌زده و چپ‌هاي وابسته‌ي شرق و غرب، به توطئه‌هاي دشمنان خارجي انقلاب براي به انزوا كشاندن جمهوري اسلامي و محاصره‌هاي اقتصادي و مشوش نشان دادن چهره‌ي انقلاب اسلامي در سراسر جهان اشاره كرد و گفت: «ما بر همه‌ي اين‌ها از جمله محاصره‌ي اقتصادي و سياسي، فرياد آشفته و بلند رسانه‌هاي گروهي در سراسر جهان، غلبه كرديم و صداي حقانيت خودمان را به گوش همه‌ي مستضعفان جهان رسانديم.» مهندس موسوي افزود: «مسئله اين نيست كه آيا عربستان نياز دارد كه 10 ميليون بشكه نفت بفروشد يا 5/4 ميليون بشكه. مسئله شكستن قامت كشورهايي است كه اقتصادشان به نفت وابسته است و اين مسئله را ما در سطح جهاني در ارتباط با خيلي چيزها مي‌بينيم. وقتي امريكا و يارانش دست به محاصره‌ي اقتصادي مي‌زنند درست به همين دليل است كه ما ببينيم صنايع‌مان و كشاورزي‌مان به آستانه‌ي سقوط رسيده و تسليم بشويم و از سوي ديگر سر و صداي رسانه‌هاي گروهي كه هفت يا هشت ماه پيش فرياد مي‌زدند كشور ايران در آستانه‌ي ورشكستگي است درست به همين دليل بود، ولي اين شعار تا آن حد در كشور عميق بود و هست كه ما در مقابل همه‌ي توطئه‌ها ايستاديم.» | |||
نخست‌وزير تأكيد كرد: «هيچ نوع محاصره‌ي اقتصادي، هيچ نوع تغييري در قيمت‌هاي نفت، هيچ نوع محدوديت در اين زمينه و در خليج فارس و هيچ نوع فشار اقتصادي قادر نيست اراده‌ي محكم ملت ما را در هم بشكند.» موسوي سپس با اشاره به دگرگوني‌هاي دروني جوانان كه آنها را به سوي جبهه‌هاي جنگ كشاند و اهميت اين دگرگوني گفت: «اگر ما امروز با اطمينان در جبهه‌ها و سطح بين‌المللي به آينده‌ي خودمان نگاه مي‌كنيم و با يقين و اطمينان فراوان دگرگوني‌هايي را كه در منطقه و جهان به دليل انقلاب اسلامي در حال روي دادن است احساس مي‌كنيم به خاطر اين دگرگوني‌ها و تحولات است.» | |||
وي افزود: «از همان روزهاي اول جنگ كه اهواز و آبادان در خطر بود و يا حتي اگر عراق تا قلب تهران هم پيش مي‌آمد اين اطمينان و اين يقين وجود داشت كه امت حزب‌الله تا آخرين قطره‌‌ي خون‌شان با آنها مقابله مي‌كردند و اين امر ممكن نيست مگر از يك تحول و دگرگوني در عمق بلوغ ملت‌ها.»<ref>مأخذ 2، بخش اول.</ref> | |||
==گزارش - 487== | |||
دكتر علي‌اكبر ولايتي وزير خارجه‌ي كشورمان در رأس يك هيئت سياسي جهت بازديد از كره‌ي شمالي، وارد پيونك‌يانك پايتخت اين كشور شد و مورد استقبال هودام معاون نخست‌وزير و وزير امور خارجه‌ي جمهوري دمكراتيك خلق كره واقع شد. به گزارش خبرگزاري فرانسه از اسلام‌آباد، آقاي علي‌اكبر ولايتي شب گذشته در راه سفر به پيونگ يانگ به مدت دو ساعت با همتاي پاكستاني خود درباره‌ي مسائل مورد علاقه‌ي دو كشور گفت و گو و تبادل نظر كرده است. اين گفت و گو در توقف كوتاه آقاي ولايتي در فرودگاه اسلام‌آباد انجام گرفت.<ref>روزنامه‌ي اطلاعات، 16/11/1361، ص آخر.</ref> | |||
==گزارش - 488== | |||
روزنامه‌ي اطلاعات در گزارشي آورده است: «منابع آگاه در پاريس اظهار داشتند كه عراق از فرانسه درخواست 5 هواپيماي جنگي سوپر اتاندارد مجهز به موشك هوا به زمين اگزوست كرده است. همين منابع اضافه كردند كه فرانسه به زودي 29 ميراژ اف1 به عراق تحويل خواهد داد. قرارداد فروش اين هواپيماها در ماه ژانويه 1982 امضا‌شده ولي تا كنون رسماً اعلام نشده است. عراق در سال‌هاي 1980 و 1982، دو قرارداد براي خريد 60 هواپيماي ميراژ از كارخانه‌هاي هواپيماسازي مارسل داسو امضا كرده و تا كنون 30 فروند از ميراژهاي سفارشي را دريافت كرده است. وزارت دفاع فرانسه و كمپاني مارسل داسو از هر گونه تفسيري در اين باره خودداري مي‌كنند. با اين حال محافل صنعتي فرانسه خاطرنشان مي‌كنند كه در آخرين بيلان شركت هواپيماسازي داسو يك سفارش 29 هواپيما بدون ذكر نام كشور سفارش‌دهنده قيد شده است. از سوي ديگر، به گفته‌ي منابع آگاه، طارق يوحنا ميخائيل عزيز در سفر اخيرش به پاريس علاقه‌ي دولت عراق را به دريافت 5 هواپيماي سوپر اتاندارد كه در جنگ جزاير مالونياس موفقيت بزرگي كسب كردند، ابراز داشته است، اما عجالتاً اين نوع هواپيماها فقط براي نيروي دريايي فرانسه ساخته مي‌شود. به گفته‌ي كارشناسان فرانسوي، عراقي‌ها مي‌توانند براي پرتاب موشك‌هاي اگزوست از ميراژهاي اف1 استفاده كنند. عراق هم‌اكنون 35 موشك اگزوست در اختيار دارد كه به وسيله‌ي هلي‌كوپترهاي فرانسوي از نوع سوپر ـ فرلون به سوي هدف پرتاب مي‌شوند.<ref>همان.</ref> | |||
==گزارش - 489== | |||
در پي انتشار اخباري درباره‌ي اوضاع اقتصادي عراق در منابع خبري غرب، خبرگزاري رويتر نيز امروز در گزارشي به اين موضوع پرداخت. بررسي تطبيقي فروش نفت عراق قبل از شروع جنگ و ميزان فروش آن در حال حاضر، تنگناهاي عراق براي صدور و فروش نفت، رويكرد سياسي جديد عراق براي نزديكي به كشورهايي همچون مصر، كاهش ذخاير ارزي عراق از 30 ميليارد دلار به 8 ميليارد دلار و افزايش وام‌هاي خارجي به عراق براي خريد سلاح‌هاي جديد از جمله مواردي است كه در اين گزارش مورد بررسي قرار گرفته است. | |||
خبرگزاري رويتر در بخشي از گزارش خود آورده است: «عراق در حال حاضر تنها 600 هزار بشكه در روز از طريق خط لوله‌يي كه از تركيه عبور مي‌كند، نفت صادر مي‌كند و اين يك پنجم ميزان صادرات قبل از جنگ مي‌باشد. اين جنگ فعاليت ترمينال‌هاي بارگيري عراق را در منطقه‌ي خليج فارس متوقف ساخته و علي‌رغم گزارش‌هاي رسيده مبني بر تلاش عربستان براي بهبود روابط عراق و سوريه، دمشق همچنان خط لوله‌اش را بر روي نفت عراق مسدود نگه‌داشته است. | |||
سوريه در عوض به ايران و ليبي كه علناً خواستار سرنگوني "حسين" شاه اردن شده‌اند، پيوسته و همچنين در رابطه با پيشنهادات اخير امريكا و اعراب براي پايان دادن به جنگ اعراب و اسرائيل موضع سختي را اتخاذ كرده است. در تغييراتي كه در اتحادها در خاورميانه به وجود آمده، عراق كمي به مصر و غرب نزديك شده است. | |||
عراق كه به علت فروش ناچيز نفت شديداً با كمبود ارزي مواجه شده و كمك‌هاي مالي از عربستان و ديگر كشورهاي منطقه دريافت كرده، اكنون به منظور حفظ اجراي پروژه‌هاي عمراني و صنعتي كشور و همچنين هزينه‌ي جنگ تقاضاي 25 ميليون دلار وام كرده است، لكن بهاي پايين نفت ايران و ليبي باعث شده كه اين دو كشور سهميه‌ي ديگر كشورها را نيز از آن خود سازند. ديپلمات‌ها مي‌گويند در مورد آينده‌ي كمك‌هاي كشورهاي منطقه به عراق و همچنين اينكه هرگونه سرمايه‌گذاري جديدي احتمالاً در رابطه با تلاش جنگي صورت خواهد گرفت ترديدهايي وجود دارد، بانكداران خارجي ذخاير ارزي عراق را 6 تا 8 ميليارد دلار تخمين زده‌اند در حالي كه اين رقم پيش از آغاز جنگ در سپتامبر 1980 بالغ بر 30 ميليارد دلار بوده است. به گفته‌ي منابع بازرگاني در بغداد، عراق در بازارهاي دلار اروپايي 500 ميليون دلار به صورت وام گرفته و احتمال آن مي‌رود كه وام‌هاي تجاري بيش‌تري نيز دريافت نمايند. به گفته‌ي منابع مذكور، اين كشور با كسري بودجه فزاينده‌يي رو به رو مي‌باشد.»<ref>مأخذ 10، بخش دوم، ص 6، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361.</ref> | |||
اين خبرگزاري افزود: | |||
«ديپلمات‌ها اظهار مي‌دارند به نظر مي‌رسد ميزان وام اعطايي به عراق افزايش يافته كه اين كشور قادر به ادامه‌ي خريد تسليحات از فرانسه و همچنين ادامه‌ي كار كارخانجات فرانسوي براي پروژه‌هاي عمده در بغداد مي‌باشد. تلاش براي دريافت اين وام‌ها كلاً به منظور تأمين هزينه‌ي پروژه‌هاي استراتژيك و كمك جهت پرداخت پول واردات مواد غذايي، مهمات و برخي اقلام مصرفي صورت مي‌گيرد. | |||
از برخي از كارخانجات در عراق خواسته شده پيشنهادات جديدي را در مورد تأمين سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك جاري كه در برگيرنده‌ي تعويق بازپرداخت اين سرمايه‌گذاري‌ها به مدت 5 سال باشد ارائه دهند.»<ref>مأخذ 10، بخش دوم، ص 7، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361، به گزارش خبرگزاري رويتر.</ref> | |||
==گزارش - 490== | |||
اقدام كشورهاي كويت و عربستان در كاهش قيمت نفت پايه‌ي اوپك از 34 دلار به پايين‌تر از 30 دلار موضوع گزارش خبرگزاري فرانسه از لندن است. | |||
اين خبرگزاري به دنبال اعلام خبر كوتاهي كه روز گذشته روزنامه‌ي ژاپني آساهي منتشر كرد، امروز به تشريح اين موضوع پرداخت و اعلام كرد: «علي‌رغم اعلاميه‌ي وزيران نفت اوپك مبني بر حفظ بهاي 34 دلار براي هر بشكه نفت، فشار براي كاهش اين قيمت روز به روز در بازارهاي بين‌المللي زيادتر مي‌شود. اين فشارها به دنبال اين اخبار از توكيو كه كويت تصميم گرفته است نفت خود را با بهاي بشكه‌يي 30 دلار عرضه كند تشديد شده است. | |||
بر اساس همين اخبار، كمپاني نفتي ميتسوبيشي ژاپن مقدار 900 هزار بشكه نفت را با اين قيمت از طريق دست دوم خريداري كرده است. در محافل نفتي لندن هنوز اين خبر مورد تأييد قرار نگرفته، ليكن بر اساس بعضي اطلاعات مقدار قابل ملاحظه‌يي از نفت خام كويت دست به دست گشته و با بهاي 25/28 دلار و 5/28 دلار براي هر بشكه به فروش رفته است. خريداران يا فروشندگان اين مقدار نفت مشخص نيست، ليكن انجام اين معامله نشان مي‌دهد كه خبر مربوط به كمپاني نفتي ژاپني بي‌اساس نيست. | |||
از سوي ديگر شايعاتي منتشر شده كه عربستان نيز مقاديري نفت مرغوب خود را با بهاي 50/29 دلار براي هر بشكه به برزيل فروخته است به شرط اينكه اين نفت از برزيل به كشورهاي ديگر صادر نشود.»<ref>مأخذ 10، بخش دوم، ص 2، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361، به گزارش خبرگزاري فرانسه از لندن.</ref> | |||
==گزارش - 491== | |||
در نخستين ساعات بامداد امروز، انفجار شديدي دفاتر خطوط هواپيمايي فرانسه و عراق را در دهلي‌نو لرزاند و خبرگزاري فرانسه در اولين واكنش، بدون هيچ گونه ربط منطقي از قول ناظران اين انفجار را به ايران نسبت داد، بر اساس گزارش اوليه‌ي اين خبرگزاري، يك نفر در اين انفجار زخمي شده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 322، 16/11/1361، ص 5، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از خبرگزاري فرانسه از دهلي‌نو، 15/11/1361.</ref> | |||
ضميمه‌ي 1 گزارش 480 | |||
استعداد و مأموريت‌هاي نيروي هوايي و هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي ايران در عمليات والفجر مقدماتي به اين شرح اعلام شد: | |||
الف) هوانيروز | |||
در اين عمليات هوانيروز مأموريت‌هايي از جمله شناسايي،؛اجراي آتش؛ ترابري آماد؛ تخليه‌ي مجروحان و پشتيباني را بر عهده داشت. قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) با به‌كارگيري 4 گروه هوانيروز (استقرار يك گروه در پشتيباني قرارگاه كربلا، دو گروه در پشتيباني قرارگاه نجف، يك گروه در دارخوين در پشتيباني عمومي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)) براي آنها تعيين مأموريت كرد. | |||
قرارگاه كربلا: گروه هوانيروز مسجد سليمان به استعداد 3 تيم آتش و 12 فروند هلي‌كوپتر 214، 3 فروند شنوك ـ كه اين 3 فروند از گروه پشتيباني عمومي اصفهان بود ـ تشكيل شده بود. | |||
قرارگاه نجف: گروه هوانيروز كرمان به استعداد 3 تيم آتش و 12 فروند هلي‌كوپتر214، سه فروند شنوك و يك فروند جت رنجر در اختيار اين قرارگاه بودند علاوه بر اين يك گروه عملياتي از هوانيروز باختران به قرارگاه نجف مأمور شد. | |||
در پيش‌بيني كلي هوانيروز اين بود كه با استفاده از 100 فروند هلي‌كوپتر و 2000 سورتي پروازهاي جنگي ـ مهمات‌بري، ترابري نيرو و تخليه‌ي مجروحان را قبل، حين و بعد از عمليات انجام دهد. | |||
ب) نيروي هوايي | |||
مأموريت‌هاي محوله به نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران عبارت بودند از: 1. شناسايي و عكس‌برداري. 2. ترابري و تخليه‌ي مجروحان. 3. پشتيباني عملياتي. 4. پدافند هوايي توسط سايت. | |||
طرح عمليات: پشتيباني هوايي به ترتيب تقدم به منظور انهدام احتياط‌ها، مواضع توپ‌خانه‌ي دوربرد، پاسگاه‌هاي فرماندهي و تأسيسات حياتي و لجستيك دشمن اجرا مي‌شد. | |||
ضمناً نيروي هوايي مأموريت داشت يگان‌هاي تحت كنترل قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) را در منطقه، روزانه تا 12 سورتي پرواز (4 سورتي اف4 و 8 سورتي اف5) از روز دوم [عمليات] به مدت 10 روز پشتيباني نمايد. | |||
پوشش هوايي نيز روزانه با 6 فروند [6 سورتي] اف4 از روز پنجم [عمليات] بنا به درخواست انجام گيرد كه اين پروازها در طول روز با وجود رادار با استفاده از تانكرهاي سوخت‌رساني انجام گردد. (اين 6 فروند عمدتاً از پايگاه سوم شكاري مأموريت داشتند.) علاوه بر موارد فوق بنا به تعريف از اولين ساعت عمليات نيز 8 فروند اف5 به صورت آماده (اسكرامبل) به منظور مقابله با تهديدات هوايي دشمن مأموريت يافتند. | |||
در ضمن 2 فروند اف14 براي مواقع ضروري و مقابله با ميگ 27 دشمن در نظر گرفته شده بود. | |||
ضمناً مقرر گرديد يك سايت موشكي كه در عمليات محرم [در تپه‌ي 202] استفاده شده بود به منطقه‌ي عملياتي (حدود بيت‌راشد) منتقل‌شده و پس از رفع مشكل قطعات يدكي براي عمليات آماده شود. | |||
كليه‌ي فعاليت‌هاي نيروي هوايي از صبح اولين روز عمليات تعريف شده بود، ضمن آن‌كه اين نيرو قبل از عمليات روزانه 1 الي 2 سورتي "گشتي ـ پوششي" در فضاي منطقه اجرا مي‌كرد. | |||
قابل ذكر آن‌كه به دليل مشكل حاصل‌شده در اجراي عمليات و عدم توسعه‌ي منطقه‌ي عمليات، بخش اصلي مأموريت هوانيروز و نيروي هوايي در حين و بعد از عمليات اجرا نشد.<ref>سند شماره 79/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، 17/12/1361، صص 41 و 40.</ref> | |||
ضميمه‌ي 2 گزارش 480 | |||
تعيين زمان قطعي عمليات بر اساس توافقي بود كه در جلسه‌ي مشترك فرماندهي سپاه (محسن رضايي) و فرماندهي نيروي زميني ارتش (سرهنگ علي صياد شيرازي) با آقايان خامنه‌اي و هاشمي رفسنجاني در تهران انجام گرفته بود. | |||
با وجود ادامه داشتن مباحث مربوط به عمليات و قطعي نشدن پاره‌يي از موضوعات، در وضعيت موجود اختصاص وقت بيش‌تر براي كسب آمادگي‌هاي مناسب‌تر ممكن نبود. هر چند از هنگام مشخص شدن منطقه و هدف عمليات، حدود 2 ماه صرف استقرار يگان‌ها، شناسايي منطقه، هماهنگي و به ويژه مباحث طولاني طرح مانور شده بود، اما تغيير نظر چندباره‌ي فرماندهان ارتش در مورد انتخاب محور دوم هجوم (ارتفاعات فوقي) و بحث‌هاي جديدتر در مورد عمليات مانند "يك مرحله‌يي يا دو مرحله‌يي" اجرا كردن آن، مانع دست‌يابي به يك جمع‌بندي منسجم و اطمينان‌بخش و ورود به مرحله‌ي اجرايي عمليات مي‌شد. | |||
از سوي ديگر، عقب افتادن عمليات پيامدهاي متعدد و منفي ديگري را به دنبال داشت از جمله: "افزايش حساسيت دشمن"؛ "بالا رفتن ميزان تلفات نيروهاي خودي در نتيجه‌ي افزايش حملات هوايي عراق"؛ "لو رفتن بعضي از معابر شناسايي‌شده؛ "تلاش روزافزون دشمن براي استحكام بخشيدن به خطوط دفاعي خود" و از سوي ديگر "به پايان رسيدن مأموريت تعداد فراواني از نيروهاي بسيجي". | |||
علاوه بر اين، بروز برخي حوادث و جريانات مانند حمله‌ي موشكي به دزفول در تاريخ 28 آذر 1361 و تحت فشار قرار گرفتن شوراي عالي دفاع براي بروز يك عكس‌العمل مناسب و نيز اعلام خبر شركت رياست‌جمهوري اسلامي ايران در كنفرانس غير متعهدها در دهلي‌نو تعجيل در اجراي عمليات را اجتناب‌ناپذير و ضروري مي‌ساخت. تا جايي كه در جلسه‌ي مشترك رئيس‌جمهور و آقاي هاشمي رفسنجاني با فرماندهي كل سپاه و فرماندهي نيروي زميني با تأخير در اجراي عمليات مخالفت شد. البته قطعيت يافتن زمان عمليات تا حد زيادي در گرو نهايي شدن هدف عمليات و محور هجوم بود، به همين دليل در مباحث انجام‌شده در تهران پس از منتفي شدن طرح ارتش، خود به خود تعجيل در اجراي عمليات قطعي شد. | |||
فرمانده كل سپاه در جلسه‌ي فرماندهان سپاه با اشاره به مذاكرات تهران گفت: «در جلسه، آقاي هاشمي [رفسنجاني] گفت اگر 20 روز پيش اين بحث طرح مي‌شد من به طرح ارتش [گشودن جبهه‌ي دوم در ارتفاعات فوقي] رأي مي‌دادم. در مجموع قرار شد بر اساس طرح پيشنهادي سپاه [در محور فكه ـ چزابه] عمليات انجام شود.» | |||
در يادداشت‌هاي روزانه‌ي راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در اين خصوص آمده است: «شوراي عالي دفاع با عقب افتادن عمليات [و دادن زمان بيش‌تر براي عمليات فوقي] مخالفت كرده است و ما بايد از همان منطقه‌ي فكه ـ چزابه عمليات كنيم. بر اين اساس، مقرر گرديد كليه‌ي يگان‌هاي عملياتي از روز 16/11/1361 در وضعيت آماده‌باش صد در صد قرار گرفته و آمادگي خود را تا ظهر روز 16/11/1361 به قرارگاه‌هاي مربوطه‌ي خود اعلام كنند.»<ref>سند شماره 79//گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، ص 65؛ و ـ مأخذ 1، صص 81 و 88؛ و ـ سند شماره 160/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، ص 160.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۱۰
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.11.14 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | چهارده بهمن |
| تاریخ شمسی | 1361.11.14 |
| تاریخ میلادی | 3 فوریه 1983 |
| تاریخ قمری | 19 ربيع‌الثاني 1403 |
گزارش - 480
امروز براي فرماندهان جنگ در منطقه‌ي عملياتي روز پرمشغله‌يي بود. از اولين ساعت‌هاي بامداد تا دقايقي پس از نيمه‌شب در مجموع 7 جلسه در سطح قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) با حضور فرماندهان عالي‌رتبه‌ي سپاه و ارتش برگزار شد كه 6 مورد آن جلسه‌ي مشترك سپاه و ارتش بود. برخي موضوعات مطرح‌شده در اين جلسات عبارت بودند از: بررسي عمليات فريب در منطقه‌ي چيلات؛ بررسي و ابلاغ مأموريت‌هاي هوانيروز و نيروي هوايي در حين عمليات*؛ آخرين وضعيت شناسايي نيروهاي خودي در هورالعظيم؛ ابلاغ دستور تشكيل جلسه‌ي مهندسي ـ رزمي (ارتش، سپاه و جهاد) و تصميم‌گيري در مورد تعداد وسايل مهندسي، راننده، نحوه‌ي سازمان‌دهي آنها و...؛ تعيين روحانيوني كه براي عمليات بايد دعوت شوند.** از مهم‌ترين نتايج جلسات امروز، قطعي شدن زمان عمليات بود، بر اساس تصميم اخذ‌شده، مقرر گرديد عمليات شنبه شب (16 بهمن 1361) اجرا شود و يگان‌هاي عمل‌كننده تا ظهر روز شنبه به قرارگاه‌هاي تابعه آمادگي خود را اعلام كنند.*** همچنين قرار شد غلامعلي رشيد به جاي شهيد مجيد بقايي در قرارگاه كربلا حضور يابد و هدايت سپاه هفتم و سپاه سوم را در عمليات آينده بر عهده بگيرد.[۱]
گزارش - 481
حملات امروز عراق به شهرهاي آبادان، خرمشهر و دهلران تلفات و خساراتي را به بار آورد. يك جنگنده‌ي عراقي نيز منهدم شد. در گلوله‌باران خرمشهر، آبادان و مناطق اطراف آن 3 نفر شهيد و 2 نفر مجروح شدند. همچنين 2 منزل مسكوني در يكي از روستاهاي عرب‌نشين آبادان ويران شد و به 3 مغازه در خرمشهر خساراتي وارد شد.[۲] در بمب‌باران شهر دهلران نيز 2 نفر شهيد و 7 تن مجروح شدند.[۳] همچنين يك هواپيماي دشمن در منطقه‌ي چنانه هدف آتش سلاح‌هاي پدافند هوايي قرار گرفت و سقوط كرد.[۴]
گزارش - 482
افراد گروه‌هاي مسلح غير قانوني امروز نيز در مناطق مختلف مناطق كردنشين دست به اقدامات خراب‌كارانه زدند. نيروهاي خودي نيز در منطقه‌ي مهاباد عمليات كمين اجرا كردند. 1. ساعت 20:50 نيروهاي سازمان مجاهدين خلق و حزب دمكرات كردستان از چهار سَمت به پايگاه‌هاي نيروهاي خودي در روستاهاي كهريز و حماملار (در 40 كيلومتري شمال اروميه)، حمله كردند، اما با مقاومت اوليه‌ي نيروهاي خودي و اعزام نيروهاي كمكي از پادگان قوشچي، مهاجمان نتوانستند اين پايگاه‌ها را به تصرف درآورند و مجبور به عقب‌نشيني شدند. در اين واقعه به يكي از پايگاه‌ها خسارت فراواني وارد شد و 9 تن از نيروهاي بسيج و ژاندارمري و يك دختربچه از اهالي روستا مجروح شدند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه تلفات فراواني نيز به مهاجمان وارد شده، البته آمار دقيقي از آن در دست نيست. خبرگزاري رويتر به نقل از بيانيه‌ي سازمان مجاهدين خلق، اعلام كرد: «22 تن از نيروهاي سپاه در حمله به اين دو پاسگاه به قتل رسيده‌اند.»[۵] 2. در حمله‌ي نيروهاي مسلح غير قانوني به نيروهاي تأمين جاده در پايگاه دارساوين در 15 كيلومتري شرق سردشت، يكي از نيروهاي خودي مجروح شد.[۶] نيروهاي خودي در منطقه‌ي مجبورآباد مهاباد به 2 نفر از نيروهاي مسلح غير قانوني كمين زدند. در درگيري ايجاد‌شده يكي از آنان كشته و ديگري دست‌گير شد و 2 قبضه اسلحه و تعدادي اسناد سازماني از آنان به دست آمد، 2 تن از افراد خودي نيز در اين درگيري از ناحيه‌ي پا زخمي شدند.[۷]
گزارش - 483
در ادامه‌ي رويارويي نيروهاي مسلح برانداز و نيروهاي خودي در شهرهاي مختلف كشور: امروز نيروهاي سازمان مجاهدين خلق يكي از اعضاي انجمن اسلامي روستاي پره‌سو (از توابع طوالش) به نام دلاور سنگفروش را ترور كرده و به شهادت رساندند.[۸] نيروهاي سپاه شهرستان بابل نيز در جنگل‌هاي سوردار شهرستان نور، يك زاغه‌ي مهمات چريك‌هاي فدايي خلق (گروه اشرف دهقان) را كشف كردند. از اين زاغه چندين اسلحه از انواع مختلف، 5 هزار گلوله فشنگ، مقداري دارو، وسايل يدكي و... به دست آمد.[۹] هنگام تشييع پيكر شهيد نيك‌خواه معاون استانداري استان آذربايجان غربي* در شهر اروميه، نيروهاي انتظامي بمبي را كه در سر راه تشييع‌كنندگان كار گذاشته شده بود، كشف و خنثي كردند.[۱۰]
گزارش - 484
ستاد مناطق جنگي جهاد سازندگي قم آمار كمك‌هاي مردمي ارسال‌شده به جبهه‌هاي جنگ و نيز شمار نيروهاي اعزامي از طرف اين ستاد را از اول فروردين تا آذرماه سال جاري چنين اعلام كرد: ميوه 604 تن؛ خشكبار 517 تن؛ مقاديري شكر و قند؛ تعدادي لوازم غذاخوري؛ دارو و سيگار؛ طلا 9 كيلوگرم؛ نقره 3 كيلوگرم؛ تعدادي ترموس؛ گالن آب؛ فانوس؛ چراغ خوراك‌پزي؛ پتو و وسايل خواب؛ تانكر آب؛ چادر صحرايي 22 دستگاه؛ مصالح ساختماني؛ چند جلد كلام‌الله مجيد؛ 323 دستگاه ماشين‌آلات سنگين؛ 107 دستگاه ماشين‌آلات سبك و 48 موتورسيكلت. همچنين اين ستاد در طول اين مدت 67 نفر پزشك و پزشكيار، 1293 نفر نيرو جهت مبارزه با كفار و 833 نيروي فني را به جبهه‌ها اعزام كرده است. علاوه بر اين از طرف مردم شهيدپرور قم مبلغ 875/187/129 ريال به حساب ستاد پشتيباني مناطق جنگي واريز شد.[۱۱]
گزارش - 485
اتكا به خدا و تلاش براي رضاي او، داشتن روحيه‌ي پشتكار و اراده‌ي قوي براي پيشبرد كارها از توصيه‌هاي امام خميني به وزير صنايع سنگين و معاونين اين وزارت‌خانه و اعضاي هيئت عامل سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران بود. بخشي از سخنان امام چنين است: «من معتقدم كه شما و همه كساني كه به كاري اشتغال داريد بايد دو جهت را مراعات كنيد، يكي اتكاء به خدا و تلاش براي كسب رضايت او در جهت قطع هرگونه وابستگي اين مملكت به اجانب است چون براي جمهوري اسلامي ايران عيب است كه دستش پيش ديگران دراز باشد، و دوم اينكه هيچگاه از كارها مأيوس نشويد چون همه چيز يكدفعه درست نمي‌شود و كارهاي بزرگ بايد به تدريج صورت گيرد و اين بستگي به اراده انسان دارد، وقتي انسان اراده كرد به پيش مي‌رود. شما ببينيد در همين قضاياي انقلاب عده‌اي مي‌گفتند مگر مي‌شود بدون اسلحه با آنها طرف شد اما وقتي كه ملت اراده كرد موفق گرديد و اكنون شما كمرتان را محكم ببنديد و آن افكاري كه همه كارها را شرق و يا غرب بايد انجام بدهد از ذهنتان بيرون كنيد و تصميم بگيريد كه همه را خودتان انجام دهيد. الحمدلله كشور ما جوان‌هاي با استعداد و كارآمد زياد دارد و كسي بالاي سر آنها نيست كه مانند زمان سابق نگذارد آنها در امور تخصصي مداخله كنند و يا آنها را در حد معمول كارگري نگه دارد. اكنون محيط براي فعاليت شما باز و زياد است و من دعا مي‌كنم كه شما در اين كار بزرگي كه بناست انجام بدهيد موفق باشيد.»[۱۲]
گزارش - 486
امروز مراسم بزرگداشت 6 تن از فرماندهان شهيد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با حضور مهندس موسوي نخست‌وزير، رئيس ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي، نماينده‌ي امام در سپاه پاسداران، جمعي از مقامات مملكتي و با شركت عده‌ي بسياري از گروه‌هاي مختلف مردم در مدرسه‌ي عالي شهيد مطهري برگزار شد.[۱۳] در اين مراسم ميرحسين موسوي با اشاره به خودباوري ملت ايران در مقابله با محاصره‌ي اقتصادي امريكا و حمله‌ي نظامي عراق گفت: «اين روزها، روزهاي برگشت به گذشته و جمع‌بندي آنچه كه اتفاق افتاده براي ديدن روشن‌تر فرداها و آينده‌ي جنگ، منطقه و جهان است. [...] ملتي كه بتواند با بصيرت، گذشته و آينده‌ي خودش را بررسي كند و قوي‌تر روي پاي خودش بايستد، مي‌تواند مقاومت كند و مي‌تواند پيش برود [...] .» نخست‌وزير با يادآوري اين مطلب كه شعار "نه شرقي، نه غربي، جمهوري اسلامي" از نظر سياست داخلي ترازويي است براي شناخت ليبرال‌هاي غرب‌زده و چپ‌هاي وابسته‌ي شرق و غرب، به توطئه‌هاي دشمنان خارجي انقلاب براي به انزوا كشاندن جمهوري اسلامي و محاصره‌هاي اقتصادي و مشوش نشان دادن چهره‌ي انقلاب اسلامي در سراسر جهان اشاره كرد و گفت: «ما بر همه‌ي اين‌ها از جمله محاصره‌ي اقتصادي و سياسي، فرياد آشفته و بلند رسانه‌هاي گروهي در سراسر جهان، غلبه كرديم و صداي حقانيت خودمان را به گوش همه‌ي مستضعفان جهان رسانديم.» مهندس موسوي افزود: «مسئله اين نيست كه آيا عربستان نياز دارد كه 10 ميليون بشكه نفت بفروشد يا 5/4 ميليون بشكه. مسئله شكستن قامت كشورهايي است كه اقتصادشان به نفت وابسته است و اين مسئله را ما در سطح جهاني در ارتباط با خيلي چيزها مي‌بينيم. وقتي امريكا و يارانش دست به محاصره‌ي اقتصادي مي‌زنند درست به همين دليل است كه ما ببينيم صنايع‌مان و كشاورزي‌مان به آستانه‌ي سقوط رسيده و تسليم بشويم و از سوي ديگر سر و صداي رسانه‌هاي گروهي كه هفت يا هشت ماه پيش فرياد مي‌زدند كشور ايران در آستانه‌ي ورشكستگي است درست به همين دليل بود، ولي اين شعار تا آن حد در كشور عميق بود و هست كه ما در مقابل همه‌ي توطئه‌ها ايستاديم.» نخست‌وزير تأكيد كرد: «هيچ نوع محاصره‌ي اقتصادي، هيچ نوع تغييري در قيمت‌هاي نفت، هيچ نوع محدوديت در اين زمينه و در خليج فارس و هيچ نوع فشار اقتصادي قادر نيست اراده‌ي محكم ملت ما را در هم بشكند.» موسوي سپس با اشاره به دگرگوني‌هاي دروني جوانان كه آنها را به سوي جبهه‌هاي جنگ كشاند و اهميت اين دگرگوني گفت: «اگر ما امروز با اطمينان در جبهه‌ها و سطح بين‌المللي به آينده‌ي خودمان نگاه مي‌كنيم و با يقين و اطمينان فراوان دگرگوني‌هايي را كه در منطقه و جهان به دليل انقلاب اسلامي در حال روي دادن است احساس مي‌كنيم به خاطر اين دگرگوني‌ها و تحولات است.» وي افزود: «از همان روزهاي اول جنگ كه اهواز و آبادان در خطر بود و يا حتي اگر عراق تا قلب تهران هم پيش مي‌آمد اين اطمينان و اين يقين وجود داشت كه امت حزب‌الله تا آخرين قطره‌‌ي خون‌شان با آنها مقابله مي‌كردند و اين امر ممكن نيست مگر از يك تحول و دگرگوني در عمق بلوغ ملت‌ها.»[۱۴]
گزارش - 487
دكتر علي‌اكبر ولايتي وزير خارجه‌ي كشورمان در رأس يك هيئت سياسي جهت بازديد از كره‌ي شمالي، وارد پيونك‌يانك پايتخت اين كشور شد و مورد استقبال هودام معاون نخست‌وزير و وزير امور خارجه‌ي جمهوري دمكراتيك خلق كره واقع شد. به گزارش خبرگزاري فرانسه از اسلام‌آباد، آقاي علي‌اكبر ولايتي شب گذشته در راه سفر به پيونگ يانگ به مدت دو ساعت با همتاي پاكستاني خود درباره‌ي مسائل مورد علاقه‌ي دو كشور گفت و گو و تبادل نظر كرده است. اين گفت و گو در توقف كوتاه آقاي ولايتي در فرودگاه اسلام‌آباد انجام گرفت.[۱۵]
گزارش - 488
روزنامه‌ي اطلاعات در گزارشي آورده است: «منابع آگاه در پاريس اظهار داشتند كه عراق از فرانسه درخواست 5 هواپيماي جنگي سوپر اتاندارد مجهز به موشك هوا به زمين اگزوست كرده است. همين منابع اضافه كردند كه فرانسه به زودي 29 ميراژ اف1 به عراق تحويل خواهد داد. قرارداد فروش اين هواپيماها در ماه ژانويه 1982 امضا‌شده ولي تا كنون رسماً اعلام نشده است. عراق در سال‌هاي 1980 و 1982، دو قرارداد براي خريد 60 هواپيماي ميراژ از كارخانه‌هاي هواپيماسازي مارسل داسو امضا كرده و تا كنون 30 فروند از ميراژهاي سفارشي را دريافت كرده است. وزارت دفاع فرانسه و كمپاني مارسل داسو از هر گونه تفسيري در اين باره خودداري مي‌كنند. با اين حال محافل صنعتي فرانسه خاطرنشان مي‌كنند كه در آخرين بيلان شركت هواپيماسازي داسو يك سفارش 29 هواپيما بدون ذكر نام كشور سفارش‌دهنده قيد شده است. از سوي ديگر، به گفته‌ي منابع آگاه، طارق يوحنا ميخائيل عزيز در سفر اخيرش به پاريس علاقه‌ي دولت عراق را به دريافت 5 هواپيماي سوپر اتاندارد كه در جنگ جزاير مالونياس موفقيت بزرگي كسب كردند، ابراز داشته است، اما عجالتاً اين نوع هواپيماها فقط براي نيروي دريايي فرانسه ساخته مي‌شود. به گفته‌ي كارشناسان فرانسوي، عراقي‌ها مي‌توانند براي پرتاب موشك‌هاي اگزوست از ميراژهاي اف1 استفاده كنند. عراق هم‌اكنون 35 موشك اگزوست در اختيار دارد كه به وسيله‌ي هلي‌كوپترهاي فرانسوي از نوع سوپر ـ فرلون به سوي هدف پرتاب مي‌شوند.[۱۶]
گزارش - 489
در پي انتشار اخباري درباره‌ي اوضاع اقتصادي عراق در منابع خبري غرب، خبرگزاري رويتر نيز امروز در گزارشي به اين موضوع پرداخت. بررسي تطبيقي فروش نفت عراق قبل از شروع جنگ و ميزان فروش آن در حال حاضر، تنگناهاي عراق براي صدور و فروش نفت، رويكرد سياسي جديد عراق براي نزديكي به كشورهايي همچون مصر، كاهش ذخاير ارزي عراق از 30 ميليارد دلار به 8 ميليارد دلار و افزايش وام‌هاي خارجي به عراق براي خريد سلاح‌هاي جديد از جمله مواردي است كه در اين گزارش مورد بررسي قرار گرفته است. خبرگزاري رويتر در بخشي از گزارش خود آورده است: «عراق در حال حاضر تنها 600 هزار بشكه در روز از طريق خط لوله‌يي كه از تركيه عبور مي‌كند، نفت صادر مي‌كند و اين يك پنجم ميزان صادرات قبل از جنگ مي‌باشد. اين جنگ فعاليت ترمينال‌هاي بارگيري عراق را در منطقه‌ي خليج فارس متوقف ساخته و علي‌رغم گزارش‌هاي رسيده مبني بر تلاش عربستان براي بهبود روابط عراق و سوريه، دمشق همچنان خط لوله‌اش را بر روي نفت عراق مسدود نگه‌داشته است. سوريه در عوض به ايران و ليبي كه علناً خواستار سرنگوني "حسين" شاه اردن شده‌اند، پيوسته و همچنين در رابطه با پيشنهادات اخير امريكا و اعراب براي پايان دادن به جنگ اعراب و اسرائيل موضع سختي را اتخاذ كرده است. در تغييراتي كه در اتحادها در خاورميانه به وجود آمده، عراق كمي به مصر و غرب نزديك شده است. عراق كه به علت فروش ناچيز نفت شديداً با كمبود ارزي مواجه شده و كمك‌هاي مالي از عربستان و ديگر كشورهاي منطقه دريافت كرده، اكنون به منظور حفظ اجراي پروژه‌هاي عمراني و صنعتي كشور و همچنين هزينه‌ي جنگ تقاضاي 25 ميليون دلار وام كرده است، لكن بهاي پايين نفت ايران و ليبي باعث شده كه اين دو كشور سهميه‌ي ديگر كشورها را نيز از آن خود سازند. ديپلمات‌ها مي‌گويند در مورد آينده‌ي كمك‌هاي كشورهاي منطقه به عراق و همچنين اينكه هرگونه سرمايه‌گذاري جديدي احتمالاً در رابطه با تلاش جنگي صورت خواهد گرفت ترديدهايي وجود دارد، بانكداران خارجي ذخاير ارزي عراق را 6 تا 8 ميليارد دلار تخمين زده‌اند در حالي كه اين رقم پيش از آغاز جنگ در سپتامبر 1980 بالغ بر 30 ميليارد دلار بوده است. به گفته‌ي منابع بازرگاني در بغداد، عراق در بازارهاي دلار اروپايي 500 ميليون دلار به صورت وام گرفته و احتمال آن مي‌رود كه وام‌هاي تجاري بيش‌تري نيز دريافت نمايند. به گفته‌ي منابع مذكور، اين كشور با كسري بودجه فزاينده‌يي رو به رو مي‌باشد.»[۱۷] اين خبرگزاري افزود: «ديپلمات‌ها اظهار مي‌دارند به نظر مي‌رسد ميزان وام اعطايي به عراق افزايش يافته كه اين كشور قادر به ادامه‌ي خريد تسليحات از فرانسه و همچنين ادامه‌ي كار كارخانجات فرانسوي براي پروژه‌هاي عمده در بغداد مي‌باشد. تلاش براي دريافت اين وام‌ها كلاً به منظور تأمين هزينه‌ي پروژه‌هاي استراتژيك و كمك جهت پرداخت پول واردات مواد غذايي، مهمات و برخي اقلام مصرفي صورت مي‌گيرد. از برخي از كارخانجات در عراق خواسته شده پيشنهادات جديدي را در مورد تأمين سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك جاري كه در برگيرنده‌ي تعويق بازپرداخت اين سرمايه‌گذاري‌ها به مدت 5 سال باشد ارائه دهند.»[۱۸]
گزارش - 490
اقدام كشورهاي كويت و عربستان در كاهش قيمت نفت پايه‌ي اوپك از 34 دلار به پايين‌تر از 30 دلار موضوع گزارش خبرگزاري فرانسه از لندن است. اين خبرگزاري به دنبال اعلام خبر كوتاهي كه روز گذشته روزنامه‌ي ژاپني آساهي منتشر كرد، امروز به تشريح اين موضوع پرداخت و اعلام كرد: «علي‌رغم اعلاميه‌ي وزيران نفت اوپك مبني بر حفظ بهاي 34 دلار براي هر بشكه نفت، فشار براي كاهش اين قيمت روز به روز در بازارهاي بين‌المللي زيادتر مي‌شود. اين فشارها به دنبال اين اخبار از توكيو كه كويت تصميم گرفته است نفت خود را با بهاي بشكه‌يي 30 دلار عرضه كند تشديد شده است. بر اساس همين اخبار، كمپاني نفتي ميتسوبيشي ژاپن مقدار 900 هزار بشكه نفت را با اين قيمت از طريق دست دوم خريداري كرده است. در محافل نفتي لندن هنوز اين خبر مورد تأييد قرار نگرفته، ليكن بر اساس بعضي اطلاعات مقدار قابل ملاحظه‌يي از نفت خام كويت دست به دست گشته و با بهاي 25/28 دلار و 5/28 دلار براي هر بشكه به فروش رفته است. خريداران يا فروشندگان اين مقدار نفت مشخص نيست، ليكن انجام اين معامله نشان مي‌دهد كه خبر مربوط به كمپاني نفتي ژاپني بي‌اساس نيست. از سوي ديگر شايعاتي منتشر شده كه عربستان نيز مقاديري نفت مرغوب خود را با بهاي 50/29 دلار براي هر بشكه به برزيل فروخته است به شرط اينكه اين نفت از برزيل به كشورهاي ديگر صادر نشود.»[۱۹]
گزارش - 491
در نخستين ساعات بامداد امروز، انفجار شديدي دفاتر خطوط هواپيمايي فرانسه و عراق را در دهلي‌نو لرزاند و خبرگزاري فرانسه در اولين واكنش، بدون هيچ گونه ربط منطقي از قول ناظران اين انفجار را به ايران نسبت داد، بر اساس گزارش اوليه‌ي اين خبرگزاري، يك نفر در اين انفجار زخمي شده است.[۲۰]
ضميمه‌ي 1 گزارش 480
استعداد و مأموريت‌هاي نيروي هوايي و هوانيروز ارتش جمهوري اسلامي ايران در عمليات والفجر مقدماتي به اين شرح اعلام شد: الف) هوانيروز در اين عمليات هوانيروز مأموريت‌هايي از جمله شناسايي،؛اجراي آتش؛ ترابري آماد؛ تخليه‌ي مجروحان و پشتيباني را بر عهده داشت. قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) با به‌كارگيري 4 گروه هوانيروز (استقرار يك گروه در پشتيباني قرارگاه كربلا، دو گروه در پشتيباني قرارگاه نجف، يك گروه در دارخوين در پشتيباني عمومي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)) براي آنها تعيين مأموريت كرد. قرارگاه كربلا: گروه هوانيروز مسجد سليمان به استعداد 3 تيم آتش و 12 فروند هلي‌كوپتر 214، 3 فروند شنوك ـ كه اين 3 فروند از گروه پشتيباني عمومي اصفهان بود ـ تشكيل شده بود. قرارگاه نجف: گروه هوانيروز كرمان به استعداد 3 تيم آتش و 12 فروند هلي‌كوپتر214، سه فروند شنوك و يك فروند جت رنجر در اختيار اين قرارگاه بودند علاوه بر اين يك گروه عملياتي از هوانيروز باختران به قرارگاه نجف مأمور شد. در پيش‌بيني كلي هوانيروز اين بود كه با استفاده از 100 فروند هلي‌كوپتر و 2000 سورتي پروازهاي جنگي ـ مهمات‌بري، ترابري نيرو و تخليه‌ي مجروحان را قبل، حين و بعد از عمليات انجام دهد. ب) نيروي هوايي مأموريت‌هاي محوله به نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران عبارت بودند از: 1. شناسايي و عكس‌برداري. 2. ترابري و تخليه‌ي مجروحان. 3. پشتيباني عملياتي. 4. پدافند هوايي توسط سايت. طرح عمليات: پشتيباني هوايي به ترتيب تقدم به منظور انهدام احتياط‌ها، مواضع توپ‌خانه‌ي دوربرد، پاسگاه‌هاي فرماندهي و تأسيسات حياتي و لجستيك دشمن اجرا مي‌شد. ضمناً نيروي هوايي مأموريت داشت يگان‌هاي تحت كنترل قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) را در منطقه، روزانه تا 12 سورتي پرواز (4 سورتي اف4 و 8 سورتي اف5) از روز دوم [عمليات] به مدت 10 روز پشتيباني نمايد. پوشش هوايي نيز روزانه با 6 فروند [6 سورتي] اف4 از روز پنجم [عمليات] بنا به درخواست انجام گيرد كه اين پروازها در طول روز با وجود رادار با استفاده از تانكرهاي سوخت‌رساني انجام گردد. (اين 6 فروند عمدتاً از پايگاه سوم شكاري مأموريت داشتند.) علاوه بر موارد فوق بنا به تعريف از اولين ساعت عمليات نيز 8 فروند اف5 به صورت آماده (اسكرامبل) به منظور مقابله با تهديدات هوايي دشمن مأموريت يافتند. در ضمن 2 فروند اف14 براي مواقع ضروري و مقابله با ميگ 27 دشمن در نظر گرفته شده بود. ضمناً مقرر گرديد يك سايت موشكي كه در عمليات محرم [در تپه‌ي 202] استفاده شده بود به منطقه‌ي عملياتي (حدود بيت‌راشد) منتقل‌شده و پس از رفع مشكل قطعات يدكي براي عمليات آماده شود. كليه‌ي فعاليت‌هاي نيروي هوايي از صبح اولين روز عمليات تعريف شده بود، ضمن آن‌كه اين نيرو قبل از عمليات روزانه 1 الي 2 سورتي "گشتي ـ پوششي" در فضاي منطقه اجرا مي‌كرد. قابل ذكر آن‌كه به دليل مشكل حاصل‌شده در اجراي عمليات و عدم توسعه‌ي منطقه‌ي عمليات، بخش اصلي مأموريت هوانيروز و نيروي هوايي در حين و بعد از عمليات اجرا نشد.[۲۱]
ضميمه‌ي 2 گزارش 480
تعيين زمان قطعي عمليات بر اساس توافقي بود كه در جلسه‌ي مشترك فرماندهي سپاه (محسن رضايي) و فرماندهي نيروي زميني ارتش (سرهنگ علي صياد شيرازي) با آقايان خامنه‌اي و هاشمي رفسنجاني در تهران انجام گرفته بود. با وجود ادامه داشتن مباحث مربوط به عمليات و قطعي نشدن پاره‌يي از موضوعات، در وضعيت موجود اختصاص وقت بيش‌تر براي كسب آمادگي‌هاي مناسب‌تر ممكن نبود. هر چند از هنگام مشخص شدن منطقه و هدف عمليات، حدود 2 ماه صرف استقرار يگان‌ها، شناسايي منطقه، هماهنگي و به ويژه مباحث طولاني طرح مانور شده بود، اما تغيير نظر چندباره‌ي فرماندهان ارتش در مورد انتخاب محور دوم هجوم (ارتفاعات فوقي) و بحث‌هاي جديدتر در مورد عمليات مانند "يك مرحله‌يي يا دو مرحله‌يي" اجرا كردن آن، مانع دست‌يابي به يك جمع‌بندي منسجم و اطمينان‌بخش و ورود به مرحله‌ي اجرايي عمليات مي‌شد. از سوي ديگر، عقب افتادن عمليات پيامدهاي متعدد و منفي ديگري را به دنبال داشت از جمله: "افزايش حساسيت دشمن"؛ "بالا رفتن ميزان تلفات نيروهاي خودي در نتيجه‌ي افزايش حملات هوايي عراق"؛ "لو رفتن بعضي از معابر شناسايي‌شده؛ "تلاش روزافزون دشمن براي استحكام بخشيدن به خطوط دفاعي خود" و از سوي ديگر "به پايان رسيدن مأموريت تعداد فراواني از نيروهاي بسيجي". علاوه بر اين، بروز برخي حوادث و جريانات مانند حمله‌ي موشكي به دزفول در تاريخ 28 آذر 1361 و تحت فشار قرار گرفتن شوراي عالي دفاع براي بروز يك عكس‌العمل مناسب و نيز اعلام خبر شركت رياست‌جمهوري اسلامي ايران در كنفرانس غير متعهدها در دهلي‌نو تعجيل در اجراي عمليات را اجتناب‌ناپذير و ضروري مي‌ساخت. تا جايي كه در جلسه‌ي مشترك رئيس‌جمهور و آقاي هاشمي رفسنجاني با فرماندهي كل سپاه و فرماندهي نيروي زميني با تأخير در اجراي عمليات مخالفت شد. البته قطعيت يافتن زمان عمليات تا حد زيادي در گرو نهايي شدن هدف عمليات و محور هجوم بود، به همين دليل در مباحث انجام‌شده در تهران پس از منتفي شدن طرح ارتش، خود به خود تعجيل در اجراي عمليات قطعي شد. فرمانده كل سپاه در جلسه‌ي فرماندهان سپاه با اشاره به مذاكرات تهران گفت: «در جلسه، آقاي هاشمي [رفسنجاني] گفت اگر 20 روز پيش اين بحث طرح مي‌شد من به طرح ارتش [گشودن جبهه‌ي دوم در ارتفاعات فوقي] رأي مي‌دادم. در مجموع قرار شد بر اساس طرح پيشنهادي سپاه [در محور فكه ـ چزابه] عمليات انجام شود.» در يادداشت‌هاي روزانه‌ي راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در اين خصوص آمده است: «شوراي عالي دفاع با عقب افتادن عمليات [و دادن زمان بيش‌تر براي عمليات فوقي] مخالفت كرده است و ما بايد از همان منطقه‌ي فكه ـ چزابه عمليات كنيم. بر اين اساس، مقرر گرديد كليه‌ي يگان‌هاي عملياتي از روز 16/11/1361 در وضعيت آماده‌باش صد در صد قرار گرفته و آمادگي خود را تا ظهر روز 16/11/1361 به قرارگاه‌هاي مربوطه‌ي خود اعلام كنند.»[۲۲]
منابع و مآخذ روزشمار 1361/11/14
- ↑ سند شماره 161/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، 9/11/1361 تا 17/11/1361، صص 120 ـ 86.
- ↑ روزنامه‌ي كيهان، 16/11/1361، ص 18؛ و ـ سند شماره 66726 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا3 به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات)، 11/11/1361، ص 2.
- ↑ سند شماره 64643 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي منطقه7 به فرماندهي كل (ستاد مركز)، 14/11/1361، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 66656 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا3 به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات)، 12/11/1361، ص 2.
- ↑ دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، نشريه‌ي بولتن ويژه مناطق كردنشين غرب كشور، شماره 81، 17/11/1361، ص 2؛ و ـ مأخذ 2، بخش دوم، 11/11/1361، ص 2؛ و ـ سند شماره 353324 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (ركن3) به فرماندهي نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات) مد عمليات، 15/11/1361، ص 2؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 330، 24/11/1361، ص 19، لندن ـ رويتر، 23/11/1361.
- ↑ مأخذ 5، بخش سوم، صص 2 و 3؛ و ـ سند شماره 66844 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات) مد عمليات، 17/11/1361، ص 2.
- ↑ سند شماره 353461 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران مهاباد به قرارگاه بعثت، 15/11/1361، سند تك‌برگي؛ و ـ مأخذ 6، بخش دوم، ص 1؛ و ـ سند شماره 353434 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه بعثت به فرماندهي قرارگاه سيدالشهدا(ع)، 16/11/1361، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 66823 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) (مركز فرماندهي) به ستاد مركزي سپاه (مركز فرماندهي)، 17/11/1361، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 4، 12/11/1361، ص 2؛ و ـ سند شماره 232109 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن اخبار داخلي مربوط به ضد انقلاب، دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، شماره 178 ـ 11 ـ 2، 16/11/1361، ص 1؛ و ـ سند شماره 66683 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزيري دفتر اطلاعات و تحقيقات، 12/11/1361، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 66872 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش هفتگي، از ستاد منطقه3 (فرماندهي) به ستاد 2 ـ 6 م ع گ ي (فرماندهي)، 18/11/1361، ص 1؛ سند شماره 089326 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اخبار مناطق يازده‌گانه، مركز اخبار رسانه‌ها (ارتباطات تبليغات و انتشارات ستاد مركزي سپاه)، 16/11/1361 الي 28/11/1361، ص 6، به گزارش ستاد منطقه3 سپاه.
- ↑ سند شماره 104865 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، واحد معاونت اطلاعات كل سپاه پاسداران، شماره 233، 19/11/1361، ص 3؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 321، 15/11/1361، ص 2، اروميه ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361؛ و ـ سند شماره 64671 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره‌ي اطلاعات شاجا به نخست‌وزيري دفتر اطلاعات و تحقيقات.
- ↑ روزنامه‌ي اطلاعات، 14/11/1361، ص 8، قم.
- ↑ سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، صحيفه‌ي نور (مجموعه رهنمودهاي امام خميني)، جلد 17، تهران: انتشارات شركت سهامي چاپ‌خانه‌ي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، بهمن 1364، ص 177.
- ↑ مأخذ 2، بخش اول.
- ↑ مأخذ 2، بخش اول.
- ↑ روزنامه‌ي اطلاعات، 16/11/1361، ص آخر.
- ↑ همان.
- ↑ مأخذ 10، بخش دوم، ص 6، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361.
- ↑ مأخذ 10، بخش دوم، ص 7، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361، به گزارش خبرگزاري رويتر.
- ↑ مأخذ 10، بخش دوم، ص 2، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/11/1361، به گزارش خبرگزاري فرانسه از لندن.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 322، 16/11/1361، ص 5، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از خبرگزاري فرانسه از دهلي‌نو، 15/11/1361.
- ↑ سند شماره 79/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، 17/12/1361، صص 41 و 40.
- ↑ سند شماره 79//گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، ص 65؛ و ـ مأخذ 1، صص 81 و 88؛ و ـ سند شماره 160/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (داود رنجبر)، ص 160.