1361.08.10

روزشمار جنگ سال 1361 1361.08.10
نام‌های دیگر	ده آبان
تاریخ شمسی	1361.08.10
تاریخ میلادی	1 نوامبر 1982
تاریخ قمری	14 محرم 1403

1359.08.10

1360.08.10

1362.08.10

1363.08.10

1364.08.10

1365.08.10

1366.08.10

گزارش - 135

امروز يگان‌‌هاي عمل‌كننده در عمليات محرم* پس از كسب آمادگي‌هاي لازم براي مواجه‌شدن با دشمن، حركت خود را از عقبه‌ها آغاز كردند و با پشت سر گذاشتن فرازونشيب‌هاي بسيار، وارد منطقة عملياتي شدند و در آخرين ساعات شب، عمليات را آغاز كردند. فرماندهان يگان‌‌هاي عمل‌كننده براي اجراي عمليات محرم، باتوجه‌به زمان‌بندي پيش‌بيني‌شده، ستون‌كشي نيروهاي خود را از عقب منطقه و انديمشك آغاز كردند و نيروها سوار بر كاميون‌ها به حوالي پادگان عين‌خوش رسيدند. وضعيت زمين منطقه و استقرار نيروهاي عراق روي ارتفاعات مسلط منطقه، شرايطي را فراهم كرده بود كه نيروهاي خودي به‌محض عبور از پادگان، در ديد دشمن قرار مي‌گرفتند، ازاين‌رو منتظر تاريك‌شدن هوا و صدور اجازه براي ورود به منطقه شدند. اوضاع جوي كه تا آن زمان، طبيعي بود، آرام‌آرام تغيير كرد و باد تندي آغاز و به‌سرعت تبديل به طوفان شد. براثر اين تندباد، گردوغبار شديدي فضاي عمومي منطقه را پوشاند و سبب محدوديت شديد ديد شد. محسن رخصت‌طلب راوي قرارگاه مركزي عمليات محرم، در توصيف وضعيت هواي منطقه در آن ساعت مي‌گويد: «طوفان عجيبي بود، طوري بود كه احساس مي‌شد از سمت پادگان عين‌خوش خاك شديدي مي‌آيد و در تماسي كه با جلو (خط) داشتيم، گفتند طوفان شديدي درحال وزيدن است. اين از آن اتفاق‌هاي غير‌طبيعي بود كه اصلاً پيش‌بيني آن‌ را نمي‌كرديم.» البته، وقتي فرماندهان، عمليات را طراحي مي‌كردند، ابهامات بسياري مطرح بود، مثلاً «اگر مهتاب باشد»، اگر «ابر باشد»، «اگر عراقي‌ها نفهمند و با شرايط مطلوب به خط برسيم، مي‌توانيم به خط دشمن بزنيم.» بسياري از اين ابهامات بررسي شده و بسياري از آنها هم بي‌پاسخ مانده بود. يكي از اين ابهامات، نحوة ورود به منطقه بود كه با طوفان عصر عمليات برطرف گرديد. در پادگان عين‌خوش به‌طور جدي، چشم، چشم را نمي‌ديد. با ايجاد چنين وضعيتي، ديد دشمن بر منطقه بسيار محدود گرديد و دستور عبور ستون داده شد و نيروها بدون هيچ‌ مشكلي، متكي به جادة آسفالت و با سرعت، به‌سمت منطقة عمليات حركت كردند. گردوخاك آن‌قدر ادامه يافت كه تقريباً همة نيروها براي آغاز عمليات به محل استقرار خود رسيدند. اين درحالي بود كه بي‌سيم‌هاي دشمن خاموش بود و نشان مي‌داد كه عراق، روي فعاليت‌ها و ترددها ديد ندارد و حساس هم نشده است. راوي قرارگاه مركزي فتح دراين‌باره مي‌گويد: «فرماندهي، دستور رفتن نيروها را صادر كرد. اگر طوفان هم نمي‌شد، بايد مي‌رفتند. البته من نمي‌دانم كه اگر طوفان نمي‌شد، چه اتفاقي مي‌افتاد، زيرا هيچ تمهيدي براي آن در نظر نگرفته بودند و اگر هم در ديد عراق مي‌رفتند، احتمالاً بايد با هوشياري دشمن به خط مي‌زدند، ولي اين گردوخاك، خيلي از مشكلات ما را حل كرد و كمتر‌ين اثر آن اين بود كه عراق، ما را نديد و اصلاً روي نيروها آتش اجرا نكرد و يگان‌‌ها و ستون ماشين‌ها به‌راحتي وارد منطقة عمليات شدند.» حوالي غروب، درحالي‌كه همة نيروها بدون مشكل وارد منطقة عمليات شده بودند، باران به‌آرامي شروع به باريدن كرد و گردوغبار اين منطقة وسيع را از بين برد و همه‌چيز را آرام كرد، گويي اتفاقي نيفتاده است و آن هواي طوفاني، جاي خود را به يك هواي بهاري كوهستاني داد. قابل تصور نبود كه آن طوفان شديد، به اين سرعت به سكون و آرامش تبديل شود. اما در آن‌سوي منطقة عملياتي، براساس گزارش نيروهاي اطلاعات، سمت ارتفاعات داخل ايران در سرچشمه‌هاي رودخانة «دويرج»، ابر پيچيده، سنگين و سياهي بالا آمد. نيروها و فرماندهان، از وجود چنين ابري اظهارتعجب مي‌كردند، اما به‌هرصورت‌، اين طوفان همة مشكلات را براي رسيدن به منطقة عمليات حل كرد و نيروها به‌آرامي به خط رسيدند و زير پاي دشمن قرارگرفتند و در مكان‌هاي از قبل تعيين‌شده و در نقطة رهايي مستقر شدند. در اين لحظات، فرماندهان 4 تيپ عمل‌كننده، در تماسي با قرارگاه فرماندهي عمليات (فتح) اعلام آمادگي كردند. احمد كاظمي فرماندهي تيپ8 نجف از قائم1، اعلام كرد: «من رسيده‌ام و همة نيروها در پاي محور تجمع كرده‌اند.»* مرتضي قرباني فرمانده تيپ25 كربلا از قائم2 هم اعلام كرد: «من رسيده‌ام و مشكلي ندارم». زين‌الدين فرمانده تيپ17 علي‌بن‌ابيطالب(ع) هم از قائم3 گفت: «من آماده هستم» و ابوشهاب فرمانده تيپ14 امام حسين(ع) از قائم4 نيز اظهار كرد: «من پشت دويرج مستقر هستم.» پس از اعلام رسيدن نيروها به نقطة رهايي، نگراني تازه‌اي آغاز شد و آن صاف‌شدن هوا باوجود ماه و درنتيجه روشن‌شدن منطقه و ايجاد ديد غير‌مسلح نيروهاي عراقي در محدودة اطراف نيروهاي در خط و كمين بود؛ زيرا در اين لحظات حساس، نيروهاي خودي بايد به‌آرامي و بدون جلب‌توجه دشمن، از نقطة رهايي حركت مي‌كردند و خود را تا پاي كمين و معبرهاي جلو دشمن مي‌رساندند. اين لحظات، لحظات حساسي بود و نيروهاي عراقي بر اين محورها كه مسافت آنها از صد متر تا يك كيلومتر متفاوت بود، كاملاً ديد و تير داشتند. البته فرماندهان يگان‌‌ها براي زدن نيروهاي كمين و تيربارهاي دشمن پيش‌بيني‌هايي كرده بودند، اما درصورت هرگونه درگيري نيروها قبل از رسيدن به خط اوّل دشمن، نيروهاي عراقي هشيار و با نيروهاي خودي درگير مي‌شدند و اين درگيري، سبب رعايت‌نشدن اصل غافلگيري مي‌شد و اساساً درگيري با خط دشمن محسوب نمي‌شد. در اين لحظات كه وجود ماه با صاف و شفاف‌بودن هوا، مسير عبور نيروها را تا مسافت نسبتاً طولاني روشن كرده بود، ذهن فرماندهان را به خود مشغول ساخته و سبب نگراني آنها شده بود. راه‌‌حل اين مشكل، متحمل‌شدن تلفاتي بود كه اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسيد، اما بازهم اتفاق ديگري افتاد و درست در همان زماني‌ كه نيروها بايد از نقطة رهايي به‌سمت خط دشمن حركت مي‌كردند، ابر غليظي كه ارتفاعات داخلي ايران را پوشانده بود، در مقابل ماه قرار گرفت و به يكباره منطقة عمليات در تاريكي مطلقي فرورفت تا جايي‌كه يكي از نيروهاي سنگر فرماندهي مي‌گفت: «از سنگر كه بيرون آمدم، حتي تا 4 متري خودم را هم نمي‌ديدم و منطقه به‌طور مطلق تاريك شد.» اين تاريكي، نگراني و دلهرة نيروها را از بين برد و آنها در همين وضعيت تاريكي حركت كردند و بدون آنكه توجه دشمن را به خود جلب كنند، زير پاي نيروهاي عراقي در كمين‌ها، معبرها و خط اول دشمن قرارگرفتند. قائم2 (تيپ25 كربلا) در ساعت 19، قائم4 (تيپ14 امام حسين(ع) و تيپ84 خرم آباد) در ساعت 19:30 و قائم3 (تيپ17 علي‌بن ابي‌طالب(ع) و تيپ1 لشكر21 حمزه) در ساعت 20:15، آمادگي خود را براي آغاز عمليات اعلام كردند. البته، به‌دليل آنكه ساعاتي قبل از عمليات، باران شديدي باريده بود و سيلاب، بخشي از وسايل و تجهيزات (همچون بي‌سيم، اسلحه و مهمات) گردان‌هاي تيپ8 نجف را با خود برده بود و به‌علت گل‌‌‌آلودبودن زمين و پيامدهاي آن و همچنين به‌هم‌خوردن سازمان‌ گردان‌ها، مشكلات بسياري به وجود آمده بود. احمد كاظمي فرمانده تيپ8 نجف، ابتدا در گفت‌وگو با حسين خرازي فرمانده عمليات، درخواست كرد كه از اجراي عمليات تا فراهم‌شدن شرايط مطلوب خودداري كند، اما اصرار حسين خرازي براي اجراي عمليات در وضعيت فعلي و قول مرتضي قرباني فرمانده يگان‌ هم‌جوار وي، مبني‌بر كمك و مساعدت به تيپ8 نجف، احمد كاظمي را مجاب كرد تا خود را براي اجراي عمليات آماده كند. درنهايت، در ساعت 21:45، فرماندهي قائم‌1 (تيپ8 نجف اشرف) نيز به قرارگاه اعلام كرد كه «آمادة آغاز عمليات است». با اعلام آمادگي قرارگاه‌هاي تاكتيكي قائم‌1 تا 4 براي آغاز عمليات به سنگر طرح و عمليات لشكر فتح ـ كه تعدادي از فرماندهان و شخصيت‌هاي سياسي و مذهبي ازجمله محسن رضايي فرمانده كل سپاه، سرهنگ صيادشيرازي فرمانده‌ نيروي زميني ارتش، آيت‌الله طاهري نمايندة امام و امام‌جمعة اصفهان، فخرالدين حجازي نمايندة تهران در مجلس شوراي اسلامي، حجت‌‌الاسلام حائري شيرازي امام‌جمعة شيراز، آيت‌الله جنتي عضو فقهاي شوراي نگهبان و امام‌جمعة موقت باختران، حجت‌الاسلام موسوي جزايري امام‌جمعة اهواز، حجت‌‌الاسلام حيدري امام‌جمعة ايلام، استانداران ايلام و باختران و تعدادي از فرماندهان سپاه حضور داشتند ـ در ساعت 22:05 حسن باقري مسئول اطلاعات قرارگاه عملياتي سپاه، رمز عمليات را با عنوان "يا زينب" اعلام كرد. در ساعت 22:10، حسين خرازي پس از دريافت رمز آغاز عمليات از حسن باقري، رمز را به فرماندهان يگان‌‌هاي تحت امر قرارگاه فتح اعلام كرد و آنها نيز دستور شروع عمليات را به نيروهاي خود ابلاغ كردند. در لحظاتي كه نيروهاي خودي، آمادة درگيري با دشمن بودند، اتفاق ديگري رخ داد و درحالي‌كه نيروهاي خودي بعد از استقرار در پاي معبرها و سنگرهاي عراقي، آمادة هجوم به خط دشمن بودند، بار ديگر به‌دليل حركت ابرها در آسمان و تابش نور ماه به زمين، منطقة عملياتي روشن شد. راوي لشكر فتح دراين‌باره مي‌گويد: «بعد از اينكه نيروهاي خودي به خط و سنگرهاي دشمن رسيدند، از اينجا به ‌بعد ارتفاعات بود كه پيچيدگي و دردسر داشت و نياز بود كه روشنايي وجود داشته باشد. خيلي عجيب بود، چون همان ابري كه در آسمان پديدار شده و جلو تابش نور ماه را گرفته بود، دوباره كنار رفت و مثل اين بود كه به دست نيروها چراغ قوه داده باشند. آنها مي‌گفتند كه ما، تك‌تك سنگرها را با چشم مي‌ديديم و سراغ آنها مي‌رفتيم و به اين ترتيب درگيري شروع شد.» دشمن به‌دليل تغيير وضعيت جوي كه از غروب شروع شده بود، غافلگير شد* و اين كاملاً به‌ نفع نيروهاي خودي تمام شد. تيپ8 نجف (قائم‌1) عمليات خود را از 3 محور آغاز كرد. در راهكار شمالي، نيروهاي اين تيپ با رعايت اصل غافلگيري كامل، سنگرهاي كمين دشمن را دور زدند و براي احتياط بيشتر، خطوط مخابراتي سنگرهاي كمين با عقبه را نيز قطع كردند. سپس تعدادي از نيروها، سنگرهاي كمين را منهدم كردند و ساير نيروهاي اين تيپ نيز در محور مياني و جنوبي، پس از عبور از ميدان‌هاي مين، با پيشروي به عمق منطقة عملياتي، خود را به سنگرهاي اجتماعي دشمن رساندند و شروع به پاك‌سازي عمق منطقه كردند. تيپ25 كربلا (قائم2) نيز كه در محور جنوبي تيپ8 نجف عمل مي‌كرد، پس از دستور آغاز عمليات، به‌سرعت موفق به شكستن خط شد و پاك‌سازي در عمق را شروع كرد. نيروهاي قرارگاه قائم3 (تيپ17 علي‌بن‌ابيطالب(ع) و تيپ يكم از لشكر21 حمزه) از 2 محور، عمليات خود را آغاز كردند؛ در محور شمالي، پس از شكستن خط، با تيپ25 كربلا (قائم2) الحاق كردند و موفق به محاصرة يك گروهان از نيروهاي عراقي شدند. در محور دوم و جنوبي قرارگاه قائم3، به‌علت اينكه دشمن استحكامات، موانع و ميادين مين خود را گسترش داده بود، يك روز قبل از عمليات، طرح مانور تغيير كرد و عمليات در اين محور از طرح حذف شد و قرار بر اين شد كه نيروهاي اين محور، همراه با نيروهاي قائم4 (تيپ14 امام حسين(ع)) در محور پل چم‌سري (پل روي رودخانة دويرج)، از روي پل عبور كنند و سپس به‌سمت راست مايل شده، به محل مأموريت خود برسند. در كنار محور جنوبي نيز بخشي از نيروهاي قائم3 توانستند در زماني‌ كه آب رودخانه طغيان نكرده بود، از آب بگذرند و بخش ديگري نيز به هنگام طغيان رودخانه با مشكلاتي به كرانة غربي رودخانة دويرج رسيدند. هرچند تعدادي از نيروها به‌دليل طغيان آب رودخانه نتوانستند از آب بگذرند و غرق شدند، درمجموع‌، نيروهاي عمدة اين يگان‌ به آن‌سوي رودخانه رسيدند و به پيشروي خود ادامه دادند. البته، موج دوم اين محور از عمليات تا آخرين ساعات امروز (ساعت 24) منتظر تصرف پل چم‌سري بودند تا از آن عبور كنند. اما مشكل اصلي در محور جنوبي منطقة عملياتي، يعني محل مأموريت قرارگاه قائم4 (تيپ14 امام حسين(ع) و تيپ84 خرم‌آباد) به وجود آمد. اين يگان‌ برخلاف ساير يگان‌‌ها، همچون تيپ8 نجف كه فقط در عقبه‌هاي خود با مشكل بارندگي شديد و پيامد‌هاي آن و نيز طغيان رودخانه روبه‌رو بودند، با مشكل حضور نيروهاي عراقي در ساحل غربي رودخانه نيز مواجه بود. قرارگاه قائم4 اجراي عمليات در 3 محور، شامل محور چم‌سري در شمال؛ محور چم‌ربوط در وسط و محور چم‌هندي در جنوب را طرح‌ريزي كرده بود. نيروهاي عمل‌كننده در محور چم‌سري توانستند نيروهاي كمين عراقي مستقر در سرپل شرقي پل را از سر راه بردارند و پس از گذشتن از ميدان‌هاي مين، بخشي از نيروهاي خود را از آب عبور دهند و در ادامه، پل منهدم‌شده‌* چم‌سري را نيز به تصرف درآورند. در اين محور، بخشي از نيروهاي اين يگان‌ به‌علت طغيان آب رودخانه نتوانستند خود را به آن‌سوي رودخانه دويرج برسانند و عده‌اي از آنان نيز به هنگام عبور از رودخانه غرق شدند. مشكل عمدة تيپ14 امام حسين(ع) در دو محور ديگر، يعني چم‌ربوط و چم‌هندي بود. نيروهاي اين دو محور زودتر از ساير يگان‌‌ها به پشت رودخانة دويرج رسيده بودند و مشكلي براي عبور نداشتند، اما از آنجايي كه عراق، در آن‌سوي رودخانه، به‌صورت پراكنده، سنگرهاي تأمين داشت، عبور اين نيروها به مفهوم آغاز درگيري قبل از ساير يگان‌‌ها و هشياري دشمن بود. به همين دليل، فرماندهان اين دو محور، تا دريافت دستور براي حركت از نقطه رهايي، منتظر ماندند. نكته‌اي كه عمليات در اين محور را حساس مي‌كرد، هشدار نيروهاي اطلاعات اين يگان‌ به فرماندهي قرارگاه دربارة زيادشدن و بالا آمدن آب رودخانه بود. ارتفاع آب رودخانه كه در مواقع عادي حدود 30 سانتي‌متر است، به‌علت بارندگي روز گذشته در سرچشمه‌هاي رودخانه، در ارتفاعات خرم‌آباد، افزايش يافت و تا غروب به حدود يك متر رسيد. با ابلاغ فرمان حركت نيروها از نقطة رهايي، حجم و شتاب آب به‌سرعت افزايش يافت و ارتفاع آب به حدود 5/1 متر رسيد. از سوي ديگر، به‌دليل حساس‌بودن منطقه كه جناح چپ عمليات محسوب مي‌شد، ضرورت داشت كه نيروها به هر نحوي از آب عبور كنند، اما پيش‌بيني نكردن افزايش يكبارة آب، آن هم در هنگام عبور نيروها، محاسبات قبلي را به‌‌هم زد. در لحظات اولية افزايش ارتفاع رودخانه، تعدادي از نيروها موفق به عبور از رودخانه شدند، ولي بالا آمدن يكبارة آب در دقايق بعد، سبب شد كه عمدة نيروها نتوانند از رودخانه عبور كنند. بدين ترتيب، از مجموع نيروهاي تيپ14 امام حسين(ع) فقط بخشي از آنها در محور اول موفق به عبور از رودخانه شدند. در محور مياني (ربوط)، در مدتي كه ارتفاع آب حدود يك متر بود، عدة كمي از رودخانه عبور كردند و هنگامي‌ كه آب زيادتر شد، تعدادي از نيروها كه درحال عبور از رودخانه بودند، در آب غرق شدند. در محور سوم (چم‌هندي) نيز ابتدا تعداد اندكي از نيروها، داوطلب عبور از رودخانه شدند و با زنجيركردن دستهايشان در دست يكديگر به درون آب رفتند، اما براثر فشار آب و عمق زياد آن و درنتيجه بازشدن اتصال دستهايشان، تعدادي از آنها را (به‌ويژه افرادي كه ازنظر جسمي ضعيف‌تر بودند) آب برد. بعد از مدتي، نيروها به اين فكر افتادند كه با گره‌زدن چفيه‌هاي خود، طنابي براي عبور بسازند. يكي از نيروها داوطلب عبور و بردن اين طناب به آن‌سوي رودخانه شد؛ اما به‌دليل فشار بالاي آب و ضعيف‌بودن چفيه‌ها، اين تدبير نيز مؤثر واقع نشد و عدة ديگري در آب غرق شدند و تعدادي نيز به‌زحمت در مسافتي دورتر، بدون سلاح به آن‌طرف رودخانه رسيدند. راوي لشكر فتح در ترسيم جدال نيروهاي تيپ14 امام حسين(ع) با جريان خروشان رودخانة دويرج مي‌گويد: «در عمليات بيت‌المقدس، هنگام عبور نيروهاي خودي از رودخانة كارون، ارتش عراق در نقاطي ضربه خورد كه از رودخانه فاصله داشت و به آن نچسبيده بود. در اينجا هم بچه‌ها قصد داشتند كه از نقاطي از دويرج عبور كنند كه دشمن به آن نچسبيده باشد و نقاط عبور هم جاهاي خوبي بود، اما به مشكل طغيان آب برخورد كردند. با همة تلاشي كه بچه‌ها كردند، از دو گردان 500 نفري حدود يك گروهان توانست [از رودخانه] عبور كند كه عمدتاً اسلحه نداشتند و لباسهايشان خيس و هوا خيلي سرد بود و بچه‌ها مي‌لرزيدند و از هر 10 نفر، يكي دو نفر سلاح داشت. به‌هرحال، اينجا يك معضل بود كه به قوت خود باقي ماند و بچه‌ها با اين وضعيت به خط زدند.»* باوجود اين مشكلات، تا آخرين ساعات امروز (ساعت 24)، نيروهاي خودي توانستند در همة محورها، خطوط دشمن را بشكنند و نيروهاي تيپ 8، 25 و 17 به حركت خود براي تصرف كامل اهداف ادامه دادند. به‌نحوي‌كه گردان‌هاي خط‌شكن تيپ8 نجف با شكستن خط و بدون درگيري اساسي راه نفوذ به پشت ارتفاعات 292 را يافته،‌ اقدام به دورزدن ارتفاع كردند و نيروهاي تيپ25 كربلا هم بدون درگيري اساسي، به عمق منطقه و با قصد دورزدن ارتفاعات نفوذ كردند. از تيپ14 امام‌حسين(ع) نيز يك محور، موفق به شكستن خط و آزادكردن پل چم‌سري شد و نيروهاي دو محور ديگر آن، عمدتاً به‌دليل طغيان دويرج و درگيرشدن با مشكلات آن، متوقف شدند و در جست‌وجوي يافتن راهي براي عبور بودند.

نقشه 

گزارش - 136

هم‌زمان با آغاز عمليات محرم، ارتش عراق با توپخانه‌ها و هواپيماهاي جنگندة خود، شهر آبادان و اطراف آن را گلوله‌باران و بمباران كرد و شهر پيرانشهر را نيز هدف توپخانه‌هاي خود قرار داد. علاوه‌براين، تبادل آتش ميان ايران و عراق همچون روزهاي گذشته ادامه داشت و توپخانه‌هاي ايران، آتش مؤثري را روي پادگان سيدصادق اجرا كردند. نيروهاي عراقي، امروز شهر آبادان و اطراف آن را كه مناطق مسكوني عشاير عرب است، با گلولة توپخانه و خمپاره هدف قرار دادند كه چند منزل مسكوني و چند خانه در محلة عرب‌نشين روستاهاي اين شهر تخريب گرديد. در شهر آبادان نيز به 5 واحد مسكوني، 4 مغازه، يك مسجد و يك اتومبيل آسيب‌هايي وارد شد و در 3 نقطه از شهر آتش‌سوزي رخ داد كه نيروهاي امدادرسان و آتش‌نشاني آن را خاموش كردند. هواپيماهاي عراقي نيز در چند نوبت به حريم هوايي اين شهر تعرض كردند كه واكنش به‌موقع پدافند هوايي، موجب دورشدن آنان از منطقه شد. در اين روز تعداد مجروحان آبادان و اطراف آن به 14 تن رسيد. نيروهاي عراقي همچنين پيرانشهر و اطراف آن را با گلوله‌هاي توپ، هدف قرار دادند كه براثر آن، يكي از كارگران كارخانة قند اين شهر به شهادت رسيد و 2 تن ديگر زخمي شدند. در آتشباري متقابل نيروهاي خودي، ساختمان گمرك عراق در منطقة مرزي كه محل استقرار نيروهاي نظامي بود، منهدم و دچار آتش‌سوزي شد كه تا ساعت‌ها ادامه داشت. همچنين رفت‌وآمدهاي مكرر آمبولانس‌ها حاكي‌از تلفات نيروهاي نظامي عراق در اين اقدام بود. علاوه‌براين، براثر آتش مؤثر توپخانه‌هاي ارتش جمهوري اسلامي عليه مواضع توپخانة نيروهاي عراقي مستقر در پادگان سيدصادق، نيروهاي عراقي به‌ناچار مواضع توپخانه‌هاي خود را به منطقة سراو سلمان در غرب سيدصادق تغيير مكان دادند.

گزارش - 137

اخبار رسيده از پشت جبهه‌هاي عراق حاكيست كه دولت عراق به‌دليل بي‌اعتمادي به توان نيروهاي خود، قصد استفاده از سلاح‌هاي غير‌متعارف دارد. علاوه‌براين، ارتش عراق به‌علت ازدست‌دادن توپخانه‌هاي خود در عمليات‌هاي ايران، سفارش خريد عراده‌هاي توپ را به دولت اين كشور داده است. طبق برخي اطلاعات، ارتش عراق اخيراً مقاديري مهمات شيميايي را به بندر بصره انتقال داده و در آنجا انبار كرده است. همچنين عراق علاوه‌بر خريدهاي سابق، به‌تازگي، 330 هزار عدد ماسك ضد‌گاز خريداري كرده است. نشرية داخلي سپاه نيز خبر داد كه يك هيئت عراقي به اتريش سفر كرده و در يك معامله، 200 عراده توپ كه قيمت هركدام 800 هزار دلار مي‌باشد، خريده و قرار است يك شركت كشتيراني يوگسلاوي، آنها را به مقصد عربستان حمل كند و سپس اين سلاح‌ها از آن كشور به عراق ارسال شود. از آنجا كه اين قرارداد برخلاف قوانين كشور اتريش مي‌باشد، طرف خريدار اين توپ‌ها اردن قيد شده است.

گزارش - 138

امروز 202 تن از مسلمانان عراقي كه دولت عراق آنها را از كشورشان بيرون رانده است، پس از 4 شبانه‌روز پياده‌روي، ازطريق مرز جوانرود وارد ايران شدند و در نقطة مرزي مورد استقبال مقامات رسمي محلي و سپاه پاسداران قرارگرفتند.*

گزارش - 139

درگيري ميان مجاهدين عراق با نيروهاي نظامي اين كشور در مناطق شمالي عراق ادامه دارد و مجاهدين در چند عمليات چريكي، ضربات مؤثري به آنان وارد كردند. خبرگزاري جمهوري اسلامي دربارة عمليات نيروهاي مجاهد عراقي عليه نيروهاي نظامي اين كشور اعلام كرد: يك خودرو حامل نيروهاي عراقي براثر برخورد با مين كار گذاشته‌شده به‌دست مجاهدين مسلمان عراقي در جادة "شيرده ـ تازه‌ده" عراق، كاملاً منهدم شد و همة سرنشينان آن كشته شدند. همچنين مجاهدين مسلمان عراقي به گروهي از نظاميان ارتش عراق كه از "سيدصادق" عازم "شانه‌دري" بودند، حمله كردند. در اين تهاجم 4 سرباز عراقي كشته شدند و سلاح و مهمات آنان به غنيمت گرفته شد. يكي از نيروهاي عراقي نيز كه از سيدصادق رهسپار شانه‌دري بود، ‌به اسارت مجاهدين مسلمان عراقي درآمد. همين گزارش حاكيست كه در اين مدت، مجاهدين مسلمان عراقي، 2 مأمور امنيتي بعث عراق را در شهر سيدصادق دستگير كردند.

گزارش - 140

نيروهاي سپاه پاسداران به كمك ساير نيروهاي نظامي و امنيتي، همچنان به پاك‌سازي مناطق شمال‌غربي ايران از لوث وجود ضد‌انقلاب ادامه مي‌دهند. در اين پاك‌سازي‌ها، درگيري‌هايي ميان نيروهاي ايران و افراد ضد‌انقلاب روي داد كه به اهم آنها اشاره مي‌شود. در ادامة پاك‌سازي جادة پيرانشهر ـ سردشت، امروز نيروهاي تحت امر قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) با اجراي عملياتي، 6 كيلومتر از اين جاده و 6 روستا را كه مقر فرماندهي عناصر مسلح غير‌قانوني بود، پاك‌سازي كردند. در اين عمليات، بيش از 50 نفر از عناصر ضد‌انقلاب كشته يا زخمي و 4 نفر اسير شدند و تعداد زيادي اسناد و مدارك درون‌گروهي به‌دست نيروهاي خودي افتاد. در اين عمليات، 8 نفر از نيروهاي خودي مجروح شدند و يك نفر نيز به شهادت رسيد. در درگيري بين نيروهاي خودي و ضد‌انقلابيون مسلح در حوالي سردشت نيز يك سرباز وظيفه و 3 بسيجي به‌شهادت‌رسيدند. همچنين روستاهاي "لشكران" و "قولان" در شمال سلماس، به‌دست نيروهاي سپاه اين شهر پاك‌سازي شد. در اين عمليات، 2 نفر از عناصر حزب دمكرات كشته شدند و يك نفر هم دستگير شد. از اين افراد، يك قبضه ژ3، 2 سلاح كمري و يك اسلحة برنو به دست آمد. در روستاي سخنگران از توابع سلماس نيز عناصر مسلح غير‌قانوني به نيروهاي خودي حمله كردند كه طي آن، يك پاسدار به شهادت رسيد و 2 تن مجروح شدند. همچنين در درگيري بين نيروهاي سپاه سقز با عناصر حزب دمكرات در منطقة خورخوره در جنوب سقز، 8 نفر از اين عناصر كشته و تعدادي نيز زخمي شدند. در محور كامياران‌ ـ باختران نيز 70 نفر از افراد مسلح غير‌قانوني در پيچ پل "رازاور"، با بستن جاده، يك دستگاه ميني‌بوس را كه حامل تعدادي سرباز و پاسدار بود، متوقف كردند و 6 پاسدار را شناسايي كرده، به گروگان‌ بردند. براساس گزارش اعلام‌شده، مهاجمان، 4 نفر از گروگان‌‌ها را در اطراف جاده به شهادت رساندند. گفتني است كه 2 تن از اعضاي حزب دمكرات كردستان با تحويل دو سلاح كلت كمري، خود را به سپاه پاسداران معرفي و امان‌نامه دريافت كردند.

گزارش - 141

ابراهيم سنجقي فرمانده قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، ضمن تكذيب ادعاي راديو رژيم صهيونيستي مبني‌بر اشغال شهر بوكان به‌دست نيروهاي حزب دمكرات، اين دروغ‌پردازي‌ها را نتيجة موفقيت‌هاي نيروهاي ايران در بستن مرز و تنگ‌شدن عرصه بر نيروهاي ضد‌انقلاب دانست. به‌دنبال اقدام ناموفق دو روز گذشتة حزب دمكرات در حمله به شهر بوكان، راديو اسرائيل به نقل از رويتر گزارش داد: «"شورشيان كرد" موفق شده‌اند شهر بوكان واقع در آذربايجان غربي را به تصرف خود درآورند. بنابر اين گزارش، پيش‌مرگان كُرد، روز شنبه با كشتن 50 نفر از نيروهاي دولتي، موفق شدند شهر بوكان را تصرف نمايند در اين گزارش به تلفات افراد كُرد، اشاره‌اي نشده است. خبرگزاري رسمي ايران در پاسخ به پرسش تلفني خبرنگار رويتر، از وقوع زدوخورد در منطقة مزبور اظهار بي‌اطلاعي كرد. منطقه بوكان به‌خاطر نزديكي با مرز عراق و قرارگرفتن بر سر راه استان‌هاي آذربايجان و كردستان، از اهميت استراتژيكي برخوردار مي‌باشد.» درپي انعكاس تلاش عناصر حزب دمكرات براي رخنه در شهر بوكان (روزشمار 8آبان1361) در خبرگزاري‌هاي خارجي و ادعاهاي اين حزب مبني‌بر تصرف شهر، ابراهيم سنجقي فرمانده قرارگاه حمزه، طي مصاحبه‌اي در مقر سپاه پاسداران بوكان گفت: «به‌دنبال ضربات كوبنده و قاطع كه پس از تشكيل قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) توسط رزمندگان اسلام بر مقرهاي فرماندهي و تشكيلاتي ضد‌انقلابيون در مناطق كُردنشين وارد آمد، عرصه به اشرار مسلح وابسته تنگ شده است. [...] ازطرفي، با رشد حركت‌هاي مردمي در منطقه، بالارفتن سطح آگاهي‌ها و مشخص‌شدن چهرة وابسته گروهك‌هاي ضد‌انقلاب، زمينة هرگونه حركت سياسي از آنان سلب شده است. از سوي ديگر، با بسته‌شدن قسمت عمدة نوار مرزي ايران و عراق، به‌خصوص جنگل‌‌هاي استراتژيك "آلواتان" كه ضد‌انقلابيون را از دريافت كمك‌هاي بي‌دريغ صدام تكريتي محروم نمود، آنان از هر سو در تنگنا و سقوط كامل قرار گرفته و به‌دست و پا افتاده‌اند. آنها با هماهنگي بنگاه‌هاي دروغ‌پراكني امپرياليسم، به اشاعة شايعات پرداخته، ازجمله مدعي شده‌اند كه بر شهر بوكان تسلط پيدا كرده‌اند، درصورتي‌كه حضور ما در اين شهر، هم‌اكنون شاهدي بر كذب‌بودن اين ادعاست.»

گزارش - 142

حمايت و پشتيباني دولت عراق از گروه‌هاي ضد‌انقلاب ايران، به‌ويژه در مناطق غرب و شمال‌غرب ايران ادامه دارد و سرويس‌هاي اطلاعاتي و ارتش عراق، از اين امكان براي ضربه‌زدن به نظام و مردم ايران بهره‌برداري مي‌كنند. امروز جلال حسيني مسئول گروه خبات، با يك سرهنگ عراقي در روستاي "بلكه" (25 كيلومتري جنوب‌شرقي مهاباد) ديدار و گفت‌وگو كرد. همچنين سردار جاف يكي از سران نيروهاي مسلح غير‌قانوني ـ كه با دولت عراق همكاري دارد ـ از دولت آن كشور درخواست كرده است كه 90 نفر از خانواده‌هاي ايراني را كه به عراق فرار كرده‌اند و دولت آن كشور آنها را در مناطق جنوبي اسكان داده است، به منطقة دربنديخان انتقال دهد تا آنان را سازماندهي و عليه جمهوري اسلامي وارد مبارزة مسلحانه كند.

گزارش - 143

امروز در درگيري ميان نيروهاي امنيتي جمهوري اسلامي ايران و چند تن از اعضاي سازمان‌ مجاهدين خلق (منافقين) در شهرهاي تهران و تبريز، يك نفر از مردم عادي شهيد شد و 2 نفر از افراد سازمان‌ كشته شدند. در اين درگيري‌ها، 5 تن از افراد سازمان‌ دستگير شدند. ساعت 11:30 امروز، 2 تن از اعضاي سازمان‌ مجاهدين خلق (منافقين)، مسلح به كلت كمري، در خيابان سمنگان نارمك، يك تاكسي را متوقف كردند و با تهديد راننده، اتومبيل وي را به سرقت بردند. اين افراد با استفاده از اين تاكسي، حدود 15 دقيقه بعد، در خيابان ميرفخرايي (منطقة تهران‌نو)، صاحب يك مغازه خرازي را با شليك 3 گلوله، به شهادت رساندند. ضاربان كه موفق به فرار از محل شده بودند، مجدداً در ساعت 23:30 با همان خودرو، با هدف ايجاد رعب و وحشت در مردم، در خيابان شريعتي اقدام به تيراندازي هوايي كردند و متواري شدند. بنابر گزارشي، در يك عمليات گشت شهري كميتة انقلاب اسلامي منطقة 8 تهران و اجراي كمين، 2 نفر از اعضاي سازمان‌ مجاهدين خلق به دام افتادند و دستگير شدند. گفتني است در عملياتي كه روز قبل، كميتة انقلاب اسلامي همين منطقه اجرا كرد، 4 عضو سازمان‌، در خيابان قصرالدشت، كشته يا دستگير شدند. در شهر تبريز نيز در يك عمليات تعقيب و مراقبت، 3 نفر از عناصر سازمان‌ مجاهدين خلق (منافقين) شاخة رودسر كه قصد خروج غير‌قانوني از مرز و پيوستن به سازمان‌ در خارج از كشور را داشتند، دستگير شدند.

گزارش - 144

سرهنگ علي صيادشيرازي فرمانده نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، امروز در صبحگاه مشترك نيروهاي مسلح در پادگان لشكر64 اروميه، شركت و براي حاضران در ميدان صبحگاه، سخنراني كرد. تلاش نظام بين‌المللي براي برقراري صلح تحميلي بدون درنظرگرفتن حقوق ازدست‌رفتة ايران؛ بهبود وضعيت آمادي رزمي ايران نسبت به گذشته؛ تلاش مسئولان براي اجراي يك عمليات موفق در آيندة نزديك و... ازجمله مطالبي بود كه وي دربارة آنها سخن گفت. به گزارش روزنامة كيهان، صيادشيرازي در بخشي از سخنان خود گفت: در صحنة سياست بين‌المللي مي‌خواستند به‌دنبال جنگ تحميلي، صلح را به ما تحميل كنند، ولي نمي‌دانستند كه سياست جمهوري اسلامي كه متأثر از حاكميت ولايت فقيه مي‌باشد، هميشه موافق صلح است، ولي صلحي شرافتمندانه و نه تحميلي؛ صلحي كه در آن، ستمكار ريشه‌كن شده، حقوق ضايع‌شدة ملت ما محفوظ بماند و متضمن عدم تجاوزهاي ديگر باشد. موضع ما تا ابد اين است و با موضعي كه هيئت‌هاي به‌اصطلاح صلح تحت نفوذ امريكا، اتخاذ كرده‌اند، مشخص شده است كه امروز، تنها راه رسيدن به خواسته‌هاي مشروع ما، نبردي است كه به ياري خدا بايد تا پيروزي نهايي ادامه يابد و ما براي اين كار، نه‌تنها هيچ كسري نداريم، بلكه به‌زودي مشخص خواهد شد كه نيروي ما، علاوه‌براينها‌ست و خواهيم توانست به پيروزي‌هاي اسلام بيفزاييم. دربارة تجهيزات، نه‌تنها از قدرت ما كم نشده، بلكه با غنيمت‌هاي بسيار كه همان كمك‌هاي ابرقدرت‌ها به حكومت صدام كافر است، تجهيزات ما بيشتر شده است. ما پيروزي را در شمشير نمي‌دانيم و اين درسي است كه ماه محرم به ما داده و اميدواريم تا آخر اين ماه كه هميشه ماه پربركتي براي ما بوده است، بازهم بركت‌هاي ديگري نصيب ما شود. وي افزود: همة قرارگاه‌هاي كربلا و قائم در جنوب و نجف در غرب، با برنامه‌هاي خود در فكر تلاش‌هاي بيشتري نسبت به عمليات مسلم‌بن‌عقيل هستند كه با هماهنگي قرارگاه حمزه به وقوع خواهد پيوست. سرهنگ صيادشيرازي همچنين در سخنانش خطاب به رزمندگان تحت فرماندهي قرارگاه حمزه گفت: شما بايد نه‌تنها حساب مردم مسلمان كُرد را از ضد‌انقلابيون جدا كنيد، بلكه بايد به اين مردم محروم كه از فيض جمهوري اسلامي بي‌بهره ‌مانده‌اند، رسيدگي كنيد و بدانيد كه عمر ضد‌انقلابيون زياد نخواهد بود و به سزاي اعمال خود خواهند رسيد. اگرچه بوق‌هاي تبليغاتي آنها به دروغ‌پراكني مشغول است، عاقبت كار آنها جز ريشه‌كن شدن نخواهد بود. فرمانده نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي در پايان سخنانش يك بار ديگر تأكيد كرد: امروز ما صاحب موضع ايماني هستيم و بالاخره به اين نتيجه رسيديم كه از راه سياست، به صلح شرافتمندانه نمي‌توان رسيد و ما بايد از راه جنگ، به آن دست يابيم و كيفيت بالاي توان ما در تمام جبهه‌ها به اضافة امدادهاي غيبي الهي، متضمن چنين امري خواهد بود.

گزارش - 145

درپي شهادت 2 تن از اسيران ايراني در اردوگاه‌هاي عراق، هلال‌احمر جمهوري اسلامي ايران، اطلاعيه‌اي منتشر كرد كه در آن، ضمن محكوم‌كردن شهادت اين 2 اسير ايراني، به ساير جنايت‌هاي حكومت عراق اشاره شده است. در قسمتي از اين اطلاعيه آمده است: حكومت عراق باوجود همة قراردادهاي بين‌المللي و اصول انساني، بيمارستان‌ها، آمبولانس‌ها و ساير وسايل حمل‌ونقل مجروحان را مورد حمله قرار مي‌دهد؛ مناطق مسكوني را بمباران مي‌كند و هم‌وطنان بي‌گناه ما را به شهادت مي‌رساند؛ افراد غير‌نظامي اعم از پيرمرد و پيرزن را به اسارت مي‌گيرد؛ با به اسارت درآوردن پزشكان، پرستاران و امدادگران جمعيت هلال‌احمر جمهوري اسلامي ايران، بالگردهاي آنها را منهدم مي‌كند و بسياري از اسيران را از نمايندگان صليب‌سرخ پنهان مي‌كند و مانع رساندن پيام آنان به خانواده‌هاي عزيزشان مي‌شود. در مقابل همة اين جنايت‌ها، سكوت مجامع بين‌المللي را شاهد هستيم. اگر سازمان‌‌هاي بين‌المللي و نهادهاي حقوق‌بشر در مقابل اين همه جنايت و جرم، سكوت اختيار نمي‌كردند، امروز شاهد به‌شهادت‌رسيدن 2 تن از اسيران عزيزمان در زندان‌هاي رژيم بعث عراق نبوديم. جمعيت هلال‌احمر جمهوري اسلامي ايران، ضمن تأكيد بر لزوم تنظيم قراردادهاي بين‌المللي به‌عنوان ضامن اجراي مقررات ژنو، از مجامع بين‌المللي به‌ويژه صليب‌سرخ جهاني مي‌خواهد كه با واداركردن رژيم عراق به عمل به تعهدات خود، از تكرار اين‌گونه فجايع، جلوگيري كرده، اگر قادر به اقدامي دراين‌زمينه نيست، ناتواني خود را به مردم جهان اعلام كند.»

گزارش - 146

درپي سفر هيئت صلح كنفرانس اسلامي به تهران و تسليم نامة احمد سكوتوره رئيس‌جمهور گينه و رئيس‌ هيئت ميانجيگري منتخب كنفرانس اسلامي، به آيت‌الله خامنه‌اي، امروز رئيس‌جمهور ايران در نامه‌اي به آقاي سكوتوره، پاسخ رسمي جمهوري اسلامي ايران را به پيشنهاد‌هاي سازمان‌ كنفرانس اسلامي دربارة پايان‌دادن به جنگ، به وي اعلام كرد. در بخش‌هايي از اين نامه آمده است: در ميان هياهوي تبليغاتي به‌راه‌افتاده ازسوي جوامع تحت نفوذ امريكا در خاورميانه كه به‌وسيلة اغلب بلندگوهاي تبليغاتي صهيونيستي دامن زده مي‌شد و نيز همراه با تهاجم موشكي ناجوانمردانة رژيم عراق به شهرهاي بي‌دفاع مرزي دزفول و ايلام كه طبق معمول، با سكوت و اغماض محافل خبري و مجامع به‌اصطلاح طرف‌دار حقوق‌بشر مواجه گرديد، هيئت نمايندگي شما طرح مصالحه‌اي را با حكومت متجاوز عراق به ما ارائه كرد كه متأسفانه نه‌تنها هيچ‌يك از حقوق مسلم ملت انقلابي ايران در آن رعايت نشده بود، بلكه حتي متضمن تشويق آشكار حكومت متجاوز عراق نيز بود. با اينكه در سخنان رسمي منتشرشدة هيئت صلح، اين طرح پيشنهادي، يك طرح جديد معرفي شده است، با همة دقت و امعان‌نظري كه انجام شد، هيچ نكتة جديدي كه قبلاً مورد بحث و مناقشه قرار نگرفته باشد، در آن ملاحظه نشد. مضمون اين طرح، بارها در جلسات هيئت صلح در تهران مورد بررسي مشترك قرار گرفته و با دلايل موجه و قوي، مردود شناخته شده است. ما همواره نظر خود را دربارة شرايط اجتناب‌ناپذير متاركة اين جنگ به‌صراحت اعلام كرده‌ايم. اين شرايط، مبتني‌بر قبول اين نكته است كه حكومت بغداد، آغازگر جنگ و مسئول حمله به مرزهاي جمهوري اسلامي ايران بوده است. ما اين ادعا را با دلايل غير‌قابل‌ترديد، به اثبات رسانده‌ايم، طوري‌كه هيچ‌يك از منصفاني كه دست‌اندركار ميانجيگري صلح بوده‌اند، ازجمله خود جناب‌عالي و اعضاي محترم هيئت صلح، در صحت آن شك نكرده‌ايد. بسي روشن است كه ملت انقلابي ايران، نمي‌تواند چشم‌پوشي عيني از حقوقي را كه مورد پذيرش همة منصفان است، تحمل كند و نه اجازه مي‌دهد كه هيچ‌يك از مسئولان جمهوري اسلامي چنين ظلمي را بپذيرد. ما اطمينان داريم كه ملت مظلوممان، از هدايت و حمايت الهي برخوردار است و اين‌ بار نيز مانند هميشه، بر دشمن خود پيروز خواهد شد (و كان حقاً علينا نصر المؤمنين). بي‌شك، داوري وجدان‌هاي سالم جوامع انساني و به‌ويژه وجدان پاك صدها ميليون مسلمان و نيز داوري آيندگان، تحت‌تأثير هياهوي تبليغاتي بلندگوهاي مزدور استكبار جهاني كه سعي مي‌كند رژيم جنگ‌افروز عراق را صلح‌طلب و ملت مظلوم و ضربت‌خوردة ايران را تجاوزگر معرفي كند، قرار نخواهد گرفت و حقيقت را خواهد يافت و بازوي پرتوان رزمندگان فدايي اسلام، نقش‌آفرين تحقق اين حقيقت خواهد شد. با آرزوي خالصانة توفيقات جناب‌عالي و همة برادران عضو كميتة صلح.»

گزارش - 147

جلسه شوراي عالي دفاع، امشب به رياست آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور و با حضور حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني رئيس مجلس شوراي اسلامي و نمايندة امام در شوراي عالي دفاع، ميرحسين موسوي نخست‌وزير، تيمسار ظهيرنژاد رئيس ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي، سرهنگ سليمي وزير دفاع، ناخدا افضلي فرمانده نيروي دريايي، علي‌اكبر ولايتي وزير امور خارجه، كمال خرازي سرپرست ستاد تبليغات جنگ، علي شمخاني قائم‌مقام سپاه پاسداران و چند تن از فرماندهان نيروهاي سه‌گانة ارتش و همچنين چند تن از مسئولان وزارت نفت تشكيل شد. در پايان اين جلسه، حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني سخنگوي اين شورا دربارة موضوعات مطرح‌شده در جلسه، گفت: امشب كار عمدة ما، بررسي طرح‌هاي آيندة رويارويي با دشمن متجاوز بود كه وقت زيادي از جلسه را به خود اختصاص داد و فرماندهان نيروها با دادن گزارش‌هايي دربارة اين برنامه‌ها، وضع كلي جبهه‌ها را تشريح كردند كه بسيار اميدواركننده بود و اميدواريم كه به‌زودي، خبرهاي خوبي براي ملتمان داشته باشيم. وي افزود: موضوع ديگر، مناطق آزاد‌شده بود كه دشمن از آنجا بيرون رانده‌ شده، ولي هنوز از مين پاك‌سازي نشده است. دراين‌باره تصميم گرفته شد، گروهي به‌منظور بررسي منطقه و آموزش‌هاي لازم به مردم و مشخص‌كردن مناطق خطرناك، به مناطق يادشده اعزام شود. موضوع ديگر اين بود كه گروهي از اسيران عراقي، اعتصاب كرده‌اند و در نامه‌اي، خواسته‌هايشان را بيان كرده‌اند، ازجمله اينكه گروهي از آنها به جبهه بروند و براي كفاره و جبران گناهان گذشتة خود، با رژيم عراق بجنگند و جمعي از آنها هم مي‌خواهند در بازسازي مناطق جنگي و نقاط ديگري كه احساس مي‌كنند در تخريب آنها نقش داشته‌اند، شركت كنند. جمعي از آنها پيشنهاد كرده‌اند، امكاني به‌ آنها داده شود تا از تخصصشان در خدمت به نظام جمهوري اسلامي استفاده شود. اين موضوعات بررسي و تصميماتي دربارة آنها گرفته شد، سپس به ستاد ارتش ابلاغ گرديد تا درصورتي‌كه با قوانين بين‌المللي برخورد با اسيران، مغايرتي نداشته باشد، دربارة آنها اقدام شود. همچنين دربارة مناطق نفتي و نگهداري از آنها نيز تصميماتي گرفته شد. رئيس مجلس شوراي اسلامي دربارة تهديد كشورهاي عربي منطقه مبني‌بر تحريم سياسي‌ ـ اقتصادي جمهوري اسلامي ايران درصورت شكست ميانجيگري الجزاير* و افزايش نيروهاي واكنش سريع امريكا در منطقه نيز گفت: اينها معمولاً هماهنگ عمل مي‌كنند و مي‌خواهند فضايي را به ‌وجود آورند تا ما را بترسانند و به عراق روحيه بدهند. از اول مشخص بود، اينها كه تهديد مي‌كنند تاكنون از هيچ اقدامي دريغ نكرده‌اند. عربستان سعودي و ديگران، هم پول به عراق دادند و هم تبليغات و راه‌ها و بنادرشان را در اختيار عراق گذاشتند. ازلحاظ سياسي هم تابه‌حال كم نگذاشته‌اند، ازنظر اقتصادي و نظامي هم همين طور. براي ما هم وقتي كه تصميم بگيريم و مصلحت بدانيم، موضوع جنگ، حل‌شده است. اينها صحبت از ميانجي مي‌كنند. ما از روز اول، ميانجي را پذيرفته‌ايم و شرايط آن را نيز معين كرده‌ايم و اعلام مي‌كنيم: هركدام از آقايان و هر هيئت ميانجيگري كه پيشنهادهاي جديدي ندارد، به ايران نيايد. با اين وضعي كه ايجاد شده است، قاعدتاً بايد اين‌طوري عمل كنيم تا كساني ‌كه حرف جديدي دارند، بيايند؛ والا اگر حرف سابق را تكرار كنند و بگويند، ايران نمي‌‌پذيرد. اين موضوع تازه‌اي نيست و ما هم خودمان را براي تمام عواقبي كه دارد، آماده كرده‌ايم و تابه‌حال، عراق و حاميانش از هيچ‌يك از امكاناتشان عليه ما دريغ نكرده‌اند، تمام اين تهديدها توخالي است.

گزارش - 148

در ادامة سفر هيئت سياسي، اقتصادي ژاپن به سرپرستي نوبوا ماتسوياگا معاون امور اقتصادي وزارت خارجه اين كشور، امروز اين هيئت با علي‌اكبر ولايتي وزير امور خارجه، ديدار كرد. ولايتي در تشريح سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران گفت: سياست خارجي ما براساس اصول احترام متقابل؛ مداخله نكردن در امور داخلي ديگران و روابط صلح‌آميز با كشورهاي غير‌محارب، شكل گرفته است و آنچه به سياست خارجي ما جهت مي‌دهد، شعار "نه شرقي، نه غربي" مي‌باشد و برپاية همين سياست، تجاوزگري امريكا و رژيم صهيونيستي در لبنان و اقدام شوروي در اشغال افغانستان را محكوم مي‌كنيم. وي همچنين افزود: سرزمين ما منابع وسيع انرژي دارد كه موردنياز ژاپن مي‌باشد و ژاپن نيز امكانات وسيع اقتصادي و فناوري دارد و همين موضوع مي‌تواند از پايه‌هاي اساسي روابط دو كشور باشد. دكتر ولايتي در پاسخ به سؤال معاون وزير امور خارجة ژاپن دربارة جنگ عراق عليه ايران گفت: شرايط ما براي پايان‌دادن به جنگ، از ابتدا روشن بود و آن، خارج شدن نيروهاي متجاوز از خاك ما؛ بازگشت آنها به مرزهاي قبل از آغاز جنگ و پرداخت غرامت و محكوم‌كردن متجاوز مي‌باشد و تا تحقق اين شرايط عادلانه، به نبرد ادامه خواهيم داد. معاون وزير خارجة ژاپن نيز با اشاره به روابط ديرينة دو كشور كه قدمتي نزديك به هزار سال دارد گفت: ما با عنوان هيئت حسن نيت و به‌منظور بهبود روابط به ايران آمده‌ايم. روزنامة ژاپني يوميوري شيمبون در آخرين شمارة خود دربارة سفر هيئت ژاپني به تهران نوشته است: دولت ايران علاقة زيادي به توسعة روابط با ژاپن نشان مي‌دهد و ايرانيان‌، سياست خارجي معتدلي درپيش گرفته‌اند و درحالي‌كه هيئت ژاپني، نيمي از ديدارهاي خود را به پايان رسانيده است، ايراني‌ها به‌‌طور غيرمنتظره‌اي براي بهبود روابط با ژاپن علاقه نشان داده‌اند. اين روزنامه‌ تأكيد مي‌كند: آنچه آنها در اين ديدارها همواره بر آن اصرار دارند، اين است كه سياست خارجي ايران مستقل است و اين كشور اجازه نمي‌دهد كشورهاي ديگر در امور داخلي آن دخالت كنند. اين هيئت همچنين امروز با سيدمحمد غرضي وزير نفت ايران، ديدار و دربارة موضوعات اقتصادي بين دو كشور، به‌ويژه مجتمع پتروشيمي ايران و ژاپن ـ كه ژاپن از آغاز حملة عراق به ايران، آن را نيمه‌كاره رها كرده است ـ گفت‌وگو كرد. وزير نفت دربارة اين ديدار در مصاحبه با واحد مركزي خبر گفت: «باتوجه‌به 15 سالي كه از آغاز كار پروژة پتروشيمي ايران و ژاپن مي‌گذرد، دولت ايران اصرار دارد كه دولت ژاپن، تعهدات خود را دربارة پروژة مشترك پتروشيمي انجام دهد و از پيمانكاران ژاپني اين پروژه بخواهد كه به تعهداتشان عمل كنند.» غرضي دربارة فروش نفت به ژاپن نيز اظهار كرد: ما دربارة فروش نفت به طرف‌هاي خارجي، طبق قراردادهاي خود عمل مي‌كنيم و باوجود فشار ابرقدرت‌ها، كار استخراج، ارسال و بارگيري، با فراست و حفاظت كامل ايران انجام مي‌شود.* خبرگزاري كويت به نقل از خبرگزاري ژاپني كيودو، دربارة مذاكرات مقامات نفتي ايران با هيئت ژاپني گزارش داد: محمد غرضي وزير نفت ايران، در اين ديدار دربارة وقفة طولاني كه در پروژة عظيم مجتمع پتروشيمي ايران ـ ژاپن به وجود آمده است و عدم فعاليت ژاپن، اظهار نارضايتي كرد و خواستار كمك دولت ژاپن براي رفع بن‌بست مذاكرات بين طرفين شركت‌كننده در پروژة بندر امام خميني شد. بنابر گزارش اين خبرگزاري، به گزارش كيودو، محمد غرضي به هيئت ژاپني ـ كه سرپرستي آن را ماتسوياگا معاون اقتصادي وزير امور خارجة ژاپن برعهده داشت ـ گفته است كه ايران، از زمان شروع اين پروژة مشترك، مبالغ زيادي صرف كرده، اما كار همچنان متوقف است.

گزارش - 149

هفته‌نامة فرانسوي‌زبان ژون افريك چاپ پاريس، در شمارة اخير خود به قلم حمزه قائدي فرستادة ويژة اين نشريه به تهران، در بررسي گردهمايي‌هاي مردمي ايران، به‌ويژه نمازجمعه، به ترسيم و تشريح ارتباط مردم ايران با جبهه‌هاي جنگ پرداخته و كمك‌هاي مردمي و صف طويل اهداكنندگان خون براي مجروحان جبهه را از صحنه‌هاي شاخص در نمازهاي جمعة تهران ذكر كرده است. روزنامة كيهان در شمارة امروز خود، بخش‌هايي از اين مقاله را با عنوان "يك جمعه در تهران" به چاپ رسانده است كه در بخش‌هايي از آن آمده است: «جمعة هر هفته، دانشگاه تهران شاهد مراسم عظيمي‌ است. از ساعت 9 صبح تا يك بعدازظهر، صدها هزار زن و مرد و كودك، براي شركت در آيين نمازجمعه گرد هم مي‌آيند. هر هفته، 5/1 تا 2 ميليون نفر با شور و شوق خاصي با يكديگر در اين مكان ملاقات مي‌كنند. شركت در مراسم نمازجمعه با اينكه در مذهب شيعه اجباري نيست، اما پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، محل برگزاري نمازجمعه، يكي از مراكز مهم سياسي ـ اجتماعي ايرانيان به شمار مي‌آيد. شركت‌كنندگان در مراسم نماز، درطول دو ساعت، به خطبه‌هاي نماز گوش فرا مي‌دهند و گيرايي سخنان امام‌جمعه بيش از همه، به‌علت محتواي آن است؛ به عكس آنچه كه در كشورهاي عربي مرسوم است، خطبه‌هاي نمازجمعة تهران، محدود به زندگي حضرت پيامبر نمي‌شود و نكات مطروحه در آن، بيشتر پيرامون مسائل اقتصادي و سياسي روز است. پس از پايان نماز، جمعيت، به‌آرامي دانشگاه را ترك مي‌كنند و بسياري، راهي مراكز جمع‌آوري كمك‌هاي نقدي و جنسي براي پشتيباني از جبهه‌ها مي‌شوند. كمي دورتر، اسكناس‌ها و جواهرات انباشته‌شده در كيسه‌هاي پلاستيكي و جعبه‌هاي حاوي مواد غذايي، دارو و البسه، در كاميون‌هاي مخصوص قرار داده شده‌اند. برخي ديگر از شركت‌كنندگان در نماز، به صف طويل اهداي خون براي مجروحين ـ كه در مقابل مراكز سيار تشكيل شده ـ مي‌پيوندند. پزشك مستقر در يكي از اين واحدهاي سيار درزمينة طولاني‌بودن صف اهدا‌كنندگان خون گفته است، داوطلبين بي‌شمارند و مقدار خون اهداشده عموماً از ظرفيت مخازن بيشتر است و ما نمي‌توانيم همة افراد را بپذيريم.» نويسندة مقاله مي‌افزايد: «[با ديدن اين صحنه‌ها] پس از اين، من نيز داوطلب شدم كه خون خود را اهدا كنم، اما پس از انجام آزمايشات، مؤدبانه به من گفته شد كه فشار خونم كمتر‌ از حد لازم است. جالب اينكه برخي از رسانه‌هاي گروهي غربي، تبليغ مي‌كنند كه در ايران، از متهمين، به‌اجبار، خون گرفته مي‌شود.» نويسندة مقاله در بخش ديگري از گزارش خود ضمن تشريح بازديدش از كاخ‌هاي باقيمانده از حكومت شاه، با اشاره به ملاقات خود با چند تن از مجروحان جنگي ـ درحالي‌كه گويا تحت‌تأثير مقاومت و روحية شهادت‌طلبي آنان قرار گرفته است ـ نوشتة خويش را با اين جمله به پايان مي‌برد: «كلمات براي بيان درجة والاي معنوي آنان حقيرند.»

گزارش - 150

روزنامة فايننشال تايمز چاپ لندن، به نقل از علي معنوي راد مدير بخش امور بين‌الملل بانك مركزي ايران، كه به‌منظور مذاكره با مقامات بانك‌هاي امريكايي دربارة اجراي توافقنامة سال 1981 مربوط به گروگان‌‌ها بين امريكا و ايران در لندن به سر مي‌برد، گزارش داد: «ذخاير ارز خارجي ايران، به‌خاطر صادرات نفتي اين كشور كه به ميزان 2 ميليون بشكه در روز رسيده است، هرماهه حدود يك ميليارد دلار افزايش مي‌يابد.» اين نشريه به نقل از اين مقام ايراني نوشت: «ايران، درنتيجة كاهشي كه اخيراً در كنترل واردات قائل شده، مي‌تواند در آستانة يك جهش تجاري قرار گيرد. طي چند ماه گذشته، جمع كل هزينه‌هاي انواع اقلام وارداتي ازجمله وسايل موردنياز براي جنگ، كمتر‌ از يك ميليارد دلار در ماه بوده است.» معنوي‌ راد گفت: «ما با حدود 2 ميليارد دلار درآمدهاي نفتي، زيربناي ذخاير ارز خارجي خود را بازسازي كرديم.» نشرية مذكور افزود: «براساس ارقام واردات كه باتوجه‌به برآوردهاي بانك‌داران و صنعت نفت ايران از درآمدها تهيه شده است، سطح كنوني ذخاير ايران مي‌تواند معادل 5/4 ميليارد دلار باشد.»

گزارش - 151

عراق، سطح روابط اقتصادي و تجاري خود را با كشورهاي لهستان، تركيه و كوبا گسترش مي‌دهد. اين مناسبات، به‌ويژه روابط تركيه و عراق، تأثير بسزايي در جنگ ايران و عراق خواهد داشت و بسياري از مشكلات اقتصادي عراق را حل خواهد كرد. توسعة مناسبات عراق با كوبا نيز كه يكي از اعضاي مؤثر جنبش عدم‌تعهد مي‌باشد، بر جايگاه سياسي كشور عراق در ميان اين كشورها اثرگذار است. به گزارش خبرگزاري عراق، در پايان هفتمين اجلاس كميسيون مشترك عراق و لهستان، يك قرارداد همكاري در زمينه‌هاي اقتصادي و فني بين دو كشور به امضا رسيد. بنابر اين گزارش، "حسن علي" وزير بازرگاني عراق و "تادوز نسترويچ" همتاي لهستاني وي، اين قرارداد را كه شامل همكاري در زمينه‌هاي صنعت، كشاورزي و آبياري، خدمات عمومي و بازرگاني است، امضا كرده‌اند. همچنين به گزارش اين خبرگزاري، "مصطفي احسان" وزير حمل‌ونقل تركيه، به ديدار 6 روزة خود از عراق پايان داد. درطول اين ديدار، يادداشت مشتركي دربارة گسترش همكاري‌هاي دو طرف در زمينه‌هاي حمل‌ونقل و ارتباطات به امضا رسيد. اين يادداشت مشترك كه به امضاي مصطفي احسان وزير حمل‌ونقل تركيه و عبدالحاير عبدالرحيم وزير حمل‌ونقل و ارتباطات عراق، رسيد، شامل اتصال مستقيم خطوط راه‌آهن ميان دو كشور به‌منظور افزايش حمل‌ونقل كالا نيز مي‌شود. طرفين تصميم گرفتند يك شركت مشترك عراقي ـ تركي براي حمل‌ونقل زميني ايجاد كنند. اين يادداشت همچنين افزايش ارتباطات راه دور و خطوط تلفن و تلكس براي اتصال ارتباطات دو كشور و كشورهاي عرب خليج‌فارس با كشورهاي اروپايي را نيز در نظر گرفته است. كارلوس رافائل رودريگز معاون رئيس‌جمهور و معاون نخست‌وزير كوبا نيز در پايان ديدار رسمي 5 روزة خود از عراق، امروز اين كشور را ترك كرد. به گزارش خبرگزاري فرانسه به نقل از خبرگزاري عراق، اين مقام كوبايي پيش از ترك عراق، مذاكرات خود را با مقامات اين كشور، به‌ويژه طه ياسين رمضان معاون رئيس‌جمهوري و طارق عزيز معاون نخست‌وزير، مثبت و مفيد توصيف كرد. منابع عراقي دربارة علت سفر 5 روزة اين مقام كوبايي و نتايج اين سفر، اطلاعاتي منتشر نكرده‌اند.

گزارش - 152

به گزارش خبرگزاري فرانسه، سعدون حمادي وزير امور خارجة عراق، موضوعات مربوط به اسيران جنگ ايران و عراق را با ژان پيتر هوك رئيس بخش عملياتي سازمان‌ صليب‌سرخ بين‌المللي، بررسي كرد. به گزارش خبرگزاري عراقي اينا، در اين ديدار، همچنين دربارة نتايج سفر اخير ژان پيتر هوك به ايران تبادل‌نظر شد و وزير امور خارجة عراق، ضمن اعلام آمادگي براي همكاري با سازمان‌ صليب‌سرخ بين‌المللي، ادعا كرد دولت عراق قوانين بين‌المللي را دربارة اسيران جنگ، محترم مي‌شمارد.

گزارش - 153

پس از شكست‌هاي سنگين ارتش عراق در داخل خاك ايران و فرار سربازان عراقي به مرزهاي خود، كشورهاي غربي و شرقي با ارسال سلاح‌ها و مهمات پيشرفته، به كمك عراق آمده‌اند و كشورهاي عربي نيز از اين كشور حمايت مي‌كنند. خبرگزاري جمهوري اسلامي امروز، در گزارشي، مقاله‌اي از شمارة اخير مجلة الحوادث (چاپ لندن) را منتشر كرد. اين مجله به نقل از منابع ديپلماتيك غربي، اعلام كرد: عراق اخيراً به يك اندازه به سلاح‌ها و جنگ‌افزارهاي ساخت كشورهاي غربي و شرقي دست يافته است. اين منابع افزودند: ايالات متحدة امريكا براي كمك به نيروي هوايي عراق در امر شناسايي تحركات و نقل‌وانتقالات نيروهاي ايران، از چندي پيش، عكس‌هاي ماهواره‌اي در اختيار عراق گذاشته و دراين‌ميان، انگلستان نيز عراق را به‌دستگاه‌هاي پيشرفتة شناسايي و جاسوسي مجهز كرده است. از سوي ديگر، فرانسه تعدادي جنگنده نوع "ميراژ" و تعداد زيادي سلاح‌هاي دفاع هوايي (پدافند هوايي) نوع "رولاند" و موشك‌هاي "اگزوسه" به اين كشور فروخته است. اتحاد شوروي نيز پس از يك توقف نسبتاً طولاني، اخيراً 12 فروند جنگندة ميگ25 به همراه مهمات و جنگ‌افزارهاي ديگر، به عراق ارسال كرده است. اين منابع در پايان تأكيد كردند كه علاوه‌بر مهمات و سلاح‌هاي غربي و روسي، محموله‌هاي نظامي ديگري نيز وجود دارد كه ازطريق مصر، اردن و يك كشور ديگر عربي به مقصد عراق صادر شده است. روزنامة گاردين (چاپ لندن) نيز دربارة كمك‌هاي نظامي كشورهاي غربي به عراق نوشته است: «نظاميان عراق توسط دولت انگليس تعليم ديده‌اند و فرانسه نيز اخيراً كوشيده است كه نيروي هوايي عراق را تا بالاترين حد امكان، مجهز و تقويت نمايد، بااين‌حال، كارشناسان نظامي غرب با اقرار به قدرت رزمي ايران، معتقدند كه يك يا دو حملة ديگر ازسوي ايران، به‌شدت توان رزمي عراق را تضعيف خواهد كرد.» مقامات مصري نيز يك‌ بار ديگر با عربي‌خواندن جنگ عراق و ايران، بر حمايت اين كشور از عراق و ارسال كمك‌هاي نظامي تأكيد كردند. در اين سخنان كه متن آن در روزنامة المدينه (چاپ رياض) چاپ شده، كمال حسن علي وزير خارجة مصر، اعلام كرده است: «مصر، به هر پيشنهادي كه هدفش دفاع از حقوق سرزمين‌ها و ثروت ملي اعراب باشد، پاسخ مثبت خواهد داد. مصر، تهديدهاي ايران دربارة دست‌زدن به يك حملة گسترده عليه عراق را به‌عنوان يك مسئلة جدي مي‌نگرد و عراق را در دفاع از خاكش، ياري خواهد نمود.» حسن علي افزود: «مصر، سلاح در اختيار عراق قرار مي‌دهد، اما درعين‌حال، از تمام كوشش‌هايي كه به‌منظور پايان‌دادن به اين جنگ ـ كه منافع ملت‌هاي عرب و مسلمان را به خطر مي‌اندازد ـ انجام مي‌شود، حمايت مي‌كند.»*

گزارش - 154

خبرگزاري يونايتدپرس در گزارشي از بغداد، تحت عنوان "نامه‌اي از بغداد: با جنگ در صلح زيستن"، ضمن اشاره به تلاش اندك رژيم عراق در كاهش تأثيرات و عوارض جنگ در پايتخت اين كشور نوشته است: «جنگي كه به‌مدت 26 ماه در 160 كيلومتري محدودة خارجي بغداد جريان داشته، تقريباً خدشه‌اي بر بغداد وارد نياورده است، اما در مردم، خستگي عميقي از جنگ احساس مي‌شود. تا همين اواخر، خانواده‌هاي افرادي كه در جنگ كشته مي‌شدند، يك اتومبيل تويوتا، 30 هزار دلار پول و يك قطعه زمين دريافت مي‌كردند، اما اكنون به خانواده‌هاي قربانيان جنگ، يادداشت‌هاي متعهدانه و ديگر چيزهايي كه مناسب‌تر و ميهن‌پرستانه‌تر است، پاداش داده مي‌شود. پي‌بردن به اين مطلب كه آيا تغيير روش دربارة دادن پاداش، متأثر از مشكلات مالي مي‌باشد يا نه، دشوار است. در جريان تدارك برگزاري كنفرانس سران غير‌متعهدها، بيش از 2 ميليارد دلار براي بازسازي جاده‌هاي بغداد، چراغ‌هاي خيابان‌ها و تسهيلات توريستي صرف شد. هم‌اكنون در حدود 5/1 ميليارد دلار براي يك سيستم جديد فاضلاب و بازسازي خطوط برق و تلفن در بغداد صرف شده است. خرج‌كردن بدون حساب، علي‌رغم كاهش شديد درآمد نفتي عراق، همچنان ادامه دارد [و] به صادرات نفت عراق صدمه وارد آمده است، دلايل اين امر عبارت‌اند از اختلال در عمليات ترمينال خليج‌فارس و تصميم سوريه براي بستن يك خط لولة [نفتي عراق كه نفت عراق را] به درياي مديترانه [مي‌رساند]. در ماه اكتبر، عراق و تركيه موافقت كردند كه ظرفيت توليد خط لولة [خود] را حدود 30 درصد در يك خط لولة هزار كيلومتري به ترمينال "سيحان" در درياي مديترانه افزايش دهند. درحال‌حاضر، حداكثر توليد نفت خط لوله [عراق به تركيه] از 600 هزار بشكه در روز، فراتر نمي‌رود. عراق مجبور شد از ذخاير خود استفاده كند و يك وام 45 ميليارد دلاري از پادشاه سعودي، كويت و امارات، به‌منظور تأمين هزينة مالي جنگ و ادامة طرح‌هاي اقتصادي دريافت كرد.»

گزارش - 155

نشست وزيران خارجة كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس، امروز در منامة بحرين آغاز به كار كرد. خبرگزاري فرانسه، دليل گردهمايي وزيران خارجة شش كشور عضو اين شورا را، تهية مقدمات نشست سران كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس اعلام كرد كه قرار است در 19 آبان‌ماه تشكيل شود. اين خبرگزاري دربارة سابقه و اقدامات اين شورا گزارش داد: «شوراي همكاري خليج [فارس] كه 18 ماه پيش، موجوديت پيدا كرد، تاكنون در زمينه‌هاي سياسي موفقيت‌هايي به ‌دست آورده است[!] يكي از موفقيت‌هاي اين شورا، تصويب‌شدن طرح صلح عربستان سعودي در كنفرانس عالي سران عرب در كنفرانس فاس بود. شورا همچنين تلاش‌هاي ميانجيگري براي پايان‌دادن به جنگ ايران و عراق را مورد بررسي قرار خواهد داد. ادامة اين جنگ براي عراق، تقريباً ماهي يك ميليارد دلار تمام مي‌شود كه قسمت اعظم آن را عربستان و ديگر كشورهاي ثروتمند اين شورا تأمين مي‌كنند. جنگ عراق عليه ايران و حوادث لبنان، موجبات نزديك‌شدن مصر را به كشورهاي عضو اين شورا فراهم ساخته و كشورهاي عضو شوراي همكاري، در تحقق بخشيدن به هدف‌هاي خود، به‌ويژه ايجاد يك صنعت نظامي، به كمك قاهره احتياج دارند. ازاين‌رو، دورنماي روابط مصر و كشورهاي عربي خليج [فارس]، در سومين كنفرانس سران مورد بررسي قرار خواهد گرفت.» در همين حال، واحد مركزي خبر به نقل از خبرگزاري رويتر گزارش داد: «وزراي بازرگاني شش كشور شوراي همكاري خليج [فارس]، توصيه كرده‌اند كميته‌اي در سطح وزيران، به‌منظور هماهنگ‌كردن سياست‌هاي صادراتي، وارداتي تشكيل شود. خبرگزاري رسمي عربستان سعودي كه اين خبر را گزارش كرده، مي‌افزايد: معاون دبيركل شورا در امور اقتصادي، گفته است، وزيران بازرگاني شش كشور شوراي همكاري خليج‌‍[فارس] موافقت كرده‌اند كه يك كميته براي مذاكره دربارة خريد كالاهاي مهم براي كشورهاي عضو شورا تشكيل شود.» راديو مونت‌كارلو نيز دربارة موضوعات اين نشست گزارش داد: «محافل مطلع بحرين تأكيد مي‌كنند كه دستور كار اين اجلاس، مملو از مسائل مهم و حساس، من‌جمله جنگ عراق و ايران و لزوم ادامة موضع يكپارچة خليج [فارس] جهت بذل تلاش‌ها و نيرو براي متوقف ساختن آن مي‌باشد، ولي اين امر به‌مثابه چشم‌پوشي كشورهاي حوزة خليج [فارس] از حمايت عراق و جانب‌داري از آن نيست.»

گزارش - 156

وقوع بحران در لبنان، ‌امريكا و رژيم صهيونيستي را برآن داشته تا با فرصت‌طلبي درپي نفوذ بيشتر در اين كشور باشند و به‌بهانة مقابله با سازمان‌ آزادي‌بخش فلسطين دست به كشتار مردم بزنند كه اين اقدامات واكنش‌هايي را نيز درپي داشته است. به‌دنبال تمايل سياسي امريكا براي نفوذ بيشتر در كشور بحران‌زدة لبنان، خبرگزاري يونايتدپرس به نقل از وزارت امور خارجة امريكا، اعلام كرد: در تلاش براي گسترش هرچه‌بيشتر حضور نيروهاي حافظ صلح، تفنگ‌داران امريكايي مستقر در خارج بيروت عازم قسمت مسيحي‌نشين اين شهر شدند. وزارت امور خارجة امريكا، روز دوشنبه اعلام كرد: ريگان‌ رئيس‌جمهور امريكا، به نيروهاي امريكايي اجازه داده است به‌منظور كمك به برقراري نظم در شهر پرتشنج و جنگ‌زدة بيروت، به اين اقدام مبادرت ورزند. روزنامة اطلاعات در بازتاب حوادث امروز لبنان نوشته است: خبرگزاري فرانسه نيز به نقل از كساني كه در كميسيون كارشناسان حقوق بين‌الملل شهادت دادند، گزارش داده است كه شاهدان، اهداف عمليات‌هاي رژيم صهيونيستي در جنوب لبنان را كشتار مردم عادي و نه مقابله با سازمان‌ آزادي‌بخش فلسطين اعلام كردند. شاهدان عيني اضافه كردند كه اكثريت قربانيان حملة صهيونيست‌ها به لبنان، غير‌نظاميان فلسطيني بودند و فقط چند نفر از سربازان سازمان‌ آزادي‌بخش فلسطين در نبردها كشته شدند. يكي از مسئولان سازمان‌ انگليسي كمك به مردم غير‌نظامي، مي‌گفت: 80 درصد قربانيان در بيمارستان‌هاي غرب بيروت، از غير‌نظاميان بودند. عده‌اي از جراحان وابسته به سازمان‌‌هاي خيريه كه در كمك به مجروحان شركت داشتند، اسنادي را به كميسيون ارائه دادند كه ثابت مي‌كند، اسرائيلي‌ها در نبرد لبنان، از سلاح‌هاي ممنوعه ازجمله بمب‌هاي فسفر استفاده كرده‌اند. شاهدان عيني همچنين تأكيد كرده‌اند كه هواپيماهاي رژيم صهيونيستي عمداً بيمارستان‌هاي فلسطيني را در لبنان بمباران مي‌كردند. خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز كه حوادث لبنان را پيگيري مي‌كند در گزارشي اعلام كرد: در انفجار يك بمب كه در اتوبوسي در نزديكي محل استقرار نيروهاي امريكايي در منطقة ساحلي اوزايي (اوضاعي) در حوالي فرودگاه بيروت، كار گذاشته شده بود، يك نفر كشته شد و تعدادي زخمي شدند. يك افسر لبناني كه وقوع اين حادثه را به خبرگزاري آسوشيتدپرس اطلاع داده بود، از اينكه افراد كشته يا زخمي‌شده، از اتباع امريكايي بودند، اظهار بي‌اطلاعي كرده بود.

ضميمه گزارش135: تشريح وضعيت جغرافيايي و موقعيت نيروهاي عراقي در عمليات محرم با در دستور قرارگرفتن اجراي عمليات در منطقة عمومي زبيدات ـ عين‌خوش (عمليات محرم) و افزايش فعاليت مهندسي و تردد در اين منطقه، بخشي از توجه عراق معطوف به فعاليت‌ها در اين منطقه شد. شرايط جغرافيايي و حضور عراق روي ارتفاعات مسلط منطقه كه امكان ديد و تير نيروهاي عراقي را بر بخش‌هاي عمده‌اي از منطقه و جاده‌هاي مواصلاتي تا محدودة پادگان عين‌خوش فراهم مي‌كرد، بر حساسيت دشمن دربارة اقدامات آتي ايران افزود. ازاين‌رو، عراق از آمادگي و هوشياري كامل در اين منطقه برخوردار بود و فعاليت‌هاي بمب‌افكن‌هاي دشمن در بمباران اين منطقه و محدودة پادگان عين‌خوش از حدود 10 روز قبل از آغاز عمليات محرم كه تقريباً به‌شكل منظم و روزمره انجام مي‌شد، از افزايش اين هوشياري حكايت مي‌كرد. از سوي ديگر، اطلاعات دريافتي از شنود مبني‌بر اينكه ارتش عراق به نيروهاي زميني و هوايي مستقر در شرق بصره، اروند‌رود و جبهه‌هاي اطراف، آماده‌باش داده است نيز مؤيد همين مطلب بود. گزارش شنود حاكي‌از آن بود كه عراق، هر شب در آماده‌باش به سر مي‌برد. طبق گزارش‌هاي واحد اطلاعات نيز دشمن، كاملاً آماده است. مكالمات بي‌سيم‌ها و فعاليت كمين‌هايي كه شناسايي شده بودند، نشان مي‌داد كه نيروهاي عراقي مستقر در خطوط اول پدافندي نيز بسيار هوشيار هستند. اين هوشياري تا اندازه‌اي بود كه تردد نيروها را در حد نفر و موتور زير نظر داشتند و آنها را هدف قرار مي‌دادند. البته، بخشي از حساسيت‌هاي ارتش عراق، علاوه‌بر اطلاع از فعاليت‌هاي در خط و اقدامات مهندسي نيروهاي ايراني، به‌دليل مصادف‌بودن اين روزها با ايام دهة اول و دوم محرم بود و عراق به‌طور طبيعي، با نزديكي به روزهاي تاسوعا و عاشورا، منتظر اقدامات نيروهاي ايران بود. گزارش فرمانده تيپ17 علي‌بن‌ابيطالب(ع) از فعاليت‌هاي چند روز قبل نيروهاي عراقي و تقويت نيروهاي مستقر در منطقه نيز از اين هوشياري حكايت دارد. وي در جلسة فرماندهان يگان‌‌هاي عملياتي كه 48 ساعت قبل از عمليات، با حضور فرماندهي كل سپاه تشكيل شد، اظهار كرد: «دشمن از بالاي ارتفاعات، تا جايي كه خط آن به رودخانة دويرج مي‌چسبد، نيروهايش را به اندازة يك گردان معمولي و يك گردان نيروي مخصوص، تقويت كرده و در سرپل‌ چم‌سري، 2 كيلومتر پيشروي كرده است. همچنين دشمن، خط تماس خود را جلوتر آورده و با استفاده از كمين متحرك، منطقه را تحت پوشش قرار داده است. هر روز صبح، افسران عراقي به ميدان‌هاي مين آمده، ميدان‌ها را بازديد مي‌كنند تا رد پايي از برادران ما در ميادين مين پيدا كنند.» اما باوجود اطلاعات كاملي كه ارتش عراق از فعاليت نيروهاي ايراني داشت و اعلام آماده‌باش دو هفتة قبل ارتش عراق به نيروهاي مستقر در اين منطقه، به‌دليل رخدادهاي جوي، اين نيروها به‌طرز غيرمنتظره‌اي آن هم چند ساعت قبل از آغاز عمليات، غافلگير شدند.

ضميمه گزارش138: متن گفت‌وگوي روزنامة اطلاعات با تعدادي از رانده‌شدگان عراقي گفت‌وگوي خبرنگار روزنامة اطلاعات، با تعدادي از رانده‌شدگان عراقي بدين شرح است: يكي از رانده‌شدگان به‌ نام محمد مستنصر گفت: من 18 سال در عراق دبير زبان خارجي بودم و 9 ماه در زندان حكومت عراق به سر برده‌ام. علت زنداني‌شدنم اين بود كه خواهرم، مقيم ايران است. آنها مرا پس از شكنجه‌هاي غير‌انساني، همراه اين عده و به‌اتفاق خانواده‌ام، از شهر التحرية عراق رانده‌اند. اين فرد عراقي سپس گفت: يكي از برادران مسلمان ما را جلو چشم من شكنجه و پاهايش را با دريل برقي سوراخ كردند، چون وي نيز اقوام ايراني دارد. هم‌اكنون يكي از خواهرانم نيز در زندان حكومت مزدور صدام به‌ سر مي‌برد. يكي ديگر از معاودان گفت: 2 نفر از همراهان ما كه يك پيرمرد و يك پيرزن بودند، به‌علت كهولت سن، پياده‌روي طولاني و سنگين و نيز نابينايي، گم شده‌اند و مفقودالاثرند. وي اظهار كرد: مزدوران صدام، همة اموال و وسايل ما را نيز غصب كردند و ما را از كشور عراق راندند. خبرنگار اطلاعات مي‌افزايد: اين معاودان، ضمن سپاسگزاري از برادران ايراني خود، گفتند: اي كاش ما زودتر به ايران مي‌آمديم تا از ظلم و جور مزدور بعثي(صدام) رهايي پيدا مي‌كرديم. در ميان اين مسلمانان رانده‌شدة عراقي، مهندس، كاسب و دبير نيز به چشم مي‌خورد. به گزارش خبرنگار اعزامي روزنامة اطلاعات از باختران، سامي باقر موسي 32 ساله، شغل راننده، رانده‌شده از حربله بغداد گفت: ما در زندان بوديم و به‌مدت 2 ماه تمام خانوادة ما را در زندان، شكنجة روحي كردند و تمام وقت ما زير شكنجة مزدوران عراقي قرار داشتيم. كريم ‌عبدالله ‌سبزه نيز اظهار كرد: من سربازم و دو سال ‌و نيم در زندان‌هاي "استخبارات"، "الكوت"، "عسكر رشيد" و "ابوغريب" به‌ سر برده‌ام و چون تابعيت ايران را داشتم و مسلمان هستم، مرا به‌جرم ايراني و مسلمان‌بودن به‌طور فجيعي بيرون كردند و زن و بچه‌ام را نيز از من گرفته‌اند؛ اثاث خانه‌ام را به غارت برده‌اند و شكنجه‌ام كرده‌اند. "جيران" 80 ساله نيز گفت: زماني‌ كه قصرشيرين به‌دست مزدوران عراقي تصرف شد، من را اسير كردند و به اردوگاه بردند و به من گفتند چون ايراني هستي، بايد از بغداد بروي. وقتي كه مرا سوار ماشين كردند، دست مرا شكستند و به‌طور فجيعي ما را در بيابان‌ها رها كردند. وي افزود: مدت 4 روز در بيابان‌ها سرگردان بوديم و 12 ساعت زير باران شديد پياده‌روي كرديم تا به مرزهاي جمهوري اسلامي ايران رسيديم.

منابع و مآخذ روزشمار 1361/08/10