1366.09.11: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.09.11 |نام دیگر=یازده آذر |روز=11 آذر 1366 |تاریخ شمسی= 1366.09.11 |تاریخ میلادی=2 دسامبر 1987 |تاریخ قمری= 10 ربیع‌الثانی 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.09.11</div> <div class="bootstrap-b...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش - 1==
== گزارش- 212 ==
امروز گزارش تحقيقات و توليد موشك بالستيك را سازمان صنايع دفاع تقديم هيئت دولت كرد. همچنين فيلم پرتاب اين موشك ـ كه آزمايش نهايي آن با موفقيت كامل انجام شده است ـ در جلسه هيئت دولت به نمايش گذاشته شد. به‌زودي نخستين توليدات اين نوع موشك در اختيار جبهه‌ها قرار خواهد گرفت.<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 12/9/1366، ص 15، بخش خبري.</ref>
==  گزارش- 213 ==
هم‌زمان با آمادگي مردم در شهرها و روستاها براي حضور در جبهه و نيز با نزديك شدن زمستان ـ فصلي كه عمليات بزرگ سالانه در آن انجام مي‌شود ـ فرماندهان سپاه موضوع تعيين منطقه عمليات آتي را به طور جدي و پيوسته در جلسات خود به بحث گذاشته‌اند.<ref>سند شماره 1532 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه خاتم در عمليات نصر8 (حسين اردستاني)، ص 139.</ref> موضوع اصلي در اين زمينه، انطباق توان نظامي موجود با هدف‌هاي عملياتي در شمال‌غرب و جنوب است. در شمال‌غرب ـ كه عمليات اصلي سال 1366 براي آن‌جا طرح‌ريزي شده است ـ سد دوكان، سليمانيه و سد دربنديخان به عنوان هدف‌هاي عملياتي انتخاب شده‌اند.<ref>سند شماره 1562 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم (ستاد كل) (حسين اردستاني)، 11/9/1366 تا 16/9/1366، ص 8 و 16 و 17.</ref> علاوه بر اين، شهر "قلعه‏ديزه" عراق كه در مقابل شهر "سردشت" ايران واقع شده است نيز مطرح مي‌باشد.<ref>همان، ص 14.</ref>
بحث‌هاي مبسوط فرماندهان ـ كه تا پاسي از شب به درازا كشيد ـ بيش‌تر در پي آن بوده است كه اولويت عمليات در شمال‌غرب را مشخص كند. افزون بر اين، وضعيت دشمن، چگونگي عقبه در جبهه شمال و لزوم آماده‌سازي آن، مهندسي، ميزان نيروي انساني، كمبودهاي فراوان اقلام لجستيكي و اوضاع جوّي نيز مورد بحث بوده و ساعت‌ها براي يافتن راه‏حل آن‌ها گفت‌وگو شده است.
در مورد دشمن، نظر فرمانده كل سپاه (محسن رضايي) اين است كه تا بهمن‏‏ماه اقدامات جبهه شمال از نظر دشمن فريب محسوب مي‌شود. وي همچنين خطاب به فرماندهان گفت: «بعد از عمليات در شمال، تا دشمن متوجه اين‌جا شود، حمله جنوب را آغاز مي‌كنيم. برنامه ما امسال در جنوب و غرب طوري است كه جزء پيچيده‌ترين وضع براي دشمن است. شما بايد از اين موقعيت استفاده كرده و پياپي حمله را ادامه دهيد.»<ref>مأخذ 2، ص 133 تا 138.</ref> درباره نيروي انساني و كمبود اقلام لجستيكي، برادر رضايي در پاسخ به فرماندهان لشكرهاي 105 قدس و 27 حضرت رسول(ص) كه كمبود نيروها را مطرح كردند، گفت: «ما گفته‌ايم در آذرماه (1366) بيش از 50 گردان نفرستند، زيرا به جز پوتين و لباس، مشكل مهمات هم داريم.<ref>مأخذ 2، صص 118 و 120 و 121 و 129.</ref>... كشور تا يك ميزاني مي‌تواند امكانات را تأمين كند و يگان‌ها نيز به يك حد مشخص قادرند نيرو بپذيرند.»<ref>مأخذ 2، صص 144 تا 147.</ref>
مسئله كمبود نيروي دائمي و فصلي بودن آن‌ها، سپاه را با مشكل جدي در اداره ميدان نبرد مواجه ساخته است، از اين‌رو علاوه بر جوّ عمومي كشور كه به نفع جنگ تغيير كرده است، توسعه سازمان رزم براساس سازمان‌دهي نيروهاي وظيفه، چندي است مورد توجه قرار گرفته است. فرمانده سپاه در جمع حاضر در جلسه (فرماندهان سپاه) در اين باره گفت: «ما هيچ راهي نداريم جز اين‌كه روي مشمولين سرمايه‌گذاري كنيم و گردان مشمول تشكيل بدهيم كه با آسيب در يك حمله، توان‌مان با كاهش جدي مواجه نشود.» وي افزود: «لشكرها و تيپ‌ها هركدام بايد به‌طور مستقل به استخدام پاسدار به منظور تكميل كادر خود مبادرت ورزند. يگان‌ها بايد هركدام نزديك به 2000 نفر پاسدار علاوه بر كادري كه دارند، جذب كنند.»<ref>مأخذ 3، صص 2 تا 4.</ref>
==  گزارش- 214 ==
عمليات نامنظم روي تأسيسات نفتي و نظامي در شهر كركوك، يكي از اقدامات مورد نظر سپاه در سال 1366 مي‌باشد. اين عمليات با عمليات‌هاي مشابه پيشين به لحاظ اهميت هدف‌ها و نيز وسعت منطقه عملياتي و تواني كه در نظر است به‌كار گرفته شود، تفاوت دارد، به همين علت، مشكلات عمده‌اي اجراي آن را در پردة ابهام فرو برده است؛ برخي از اين مشكلات عبارت‌اند از: اسكان 2هزار رزمنده در داخل منطقه شمال عراق، تغذيه آ‌‌ن‌ها، رساندن مهمات، حفظ غافل‌گيري، انتقال ادوات و مهمات، حفظ نيروها از سرماي سخت شمال عراق و مانند آن. وجود ابهام در مورد اوضاع جوي و نداشتن تجربه‌اي در اين زمينه نيز، مسئله اصلي در زمان‌بندي عمليات جبهه شمال و تضمين اجراي آن مي‌باشد كه ذهن فرماندهان را به طور جدي به خود مشغول داشته است.<ref>مأخذ 2، صص 129 تا 132.</ref>
==  گزارش- 215 ==
نزديك شدن زمان حمله ايران، حساسيت فرماندهان ارتش عراق را برانگيخته و آن‌ها بيش از پيش بر خطوط دفاعي و آرايش نيروهاي خود در جنوب نظارت مي‌كنند, به همين منظور از مهران تا شلمچه مورد بازديد صدام حسين نيز قرار گرفته است. به گزارش راديو بغداد، صدام حسين رئيس حكومت عراق، از مناطق عملياتي سپاه‌هاي سوم، چهارم و ششم بازديد كرده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي, نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 258 (12/9/1366)، ص 5، بغداد - به‌نقل از خبرگزاري عراق، 11/9/1366.</ref>
نشريه نظامي "جينز ديفنس" چاپ لندن نيز دربارة حمله آينده ايران نوشته است: «20لشكر ـ كه غالباً از پاسداران تشكيل شده‌اند ـ در اهواز و خرمشهر واقع در شرق بصره مستقر هستند. امريكايي‌ها پيش‌بيني مي‌كنند حمله در شش هفته آينده به‌وقوع بپيوندد، اما احتمالاً ايران از پيش يك سري حملات نفوذي منحرف‏كننده در طول جبهه‌ها صورت خواهد داد.» اين نشريه همچنين اظهار نظر كرده است كه جبهه زميني تنها صحنه‌اي بوده كه ايران در آن دست بالا را داشته است.<ref>سند شماره 1557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي (سعيد سرمدي)، صص 9 و 10.</ref>
در جبهة جنوب، عمليات روي اسكله البكر و العميه در حال پي‌گيري است. در اين عمليات ـ كه اجراي آن به نيروي دريايي سپاه واگذار شده است ـ اولويت اول تصرف اسكله‌ها و اولويت دوم، انهدام آن‌ها است.<ref>مأخذ 10، صص 5 و 6، لندن - به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 216 ==
به تصويب شوراي عالي پشتيباني جنگ، وزارت آموزش و پرورش موظف شده است كه از ميان مربيان و كاركنان خود در سراسر كشور 10هزار تن را جهت مربي‌گري به مراكز آموزش نظامي و عقيدتي سياسي نيروهاي رزمنده بسيج سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به مدت يك سال اعزام كند. آقاي "مرتضي كتيرايي" معاونت امور جنگ وزارت آموزش و پرورش، در تشريح اين اعزام گفت كه اين نيروها در مرحله اول از بين افراد داوطلب انتخاب مي‌شوند و چنانچه عدّه داوطلبان به‌اندازه سقف سهميه تعيين شده نرسد، بقيه از بين فارغ التحصيلان خرداد و شهريور 1366 دانشگاه تربيت معلم انتخاب خواهند شد.<ref>مأخذ 1، ص 16.</ref> روزنامه كيهان نيز امروز خبر داد: «هزار تن از نيروهاي رزمنده امروز از استان‌هاي گيلان و سمنان راهي جبهه‌هاي نبرد شدند.»<ref>روزنامه كيهان، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 217 ==
راديو بغداد اعلام كرد كه در خليج فارس، ساعت 5 بعدازظهر هواپيماهاي عراق يك هدف بزرگ دريايي را در نزديكي سواحل ايران مورد حمله قرار دادند.<ref>مأخذ 10، ص3، به نقل از راديو بغداد، 11/9/1366.</ref> از سوي ديگر، خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران نيز گزارش داد كه جنگنده‌هاي عراقي يك نفت‌كش را بمباران كردند. اين نفت‏كش ـ كه "اناكس" نام دارد ـ در حالي كه به‌سوي پايانة نفتي خارك در حركت بوده, هدف حمله موشكي جنگنده‌هاي عراقي قرار گرفته است، اما پس از اصابت موشك همچنان به راه خود به‌سوي اين پايانه ادامه داده است.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 259 (13/9/1366)، ص 7، به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/9/1366.</ref> همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي عراق به منطقه نفتي "بهرگان" نيز حمله كرده است. در اين حمله، مخزن شماره 4 حاوي فراورده‌هاي نفتي و يك مخزن ديگر دچار آتش‏سوزي شده و كارخانه يخ‌سازي تأسيسات بهرگان نيز هدف قرار گرفته است.<ref>مأخذ 10، ص 4، تهران - به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/9/1366.</ref> عراق در حالي حمله به كشتي‌ها را ادامه مي‌دهد كه حمله‌هاي دريايي ايران در خليج فارس كاهش يافته و كويت نيز حفاظت از مراكز نفتي را تقويت كرده است.
خبرگزاري آسوشيتدپرس درباره تدابير كويت به منظور مصون ماندن از آنچه حملات موشكي ايران ناميده است، از قول منابع امريكايي نوشته است: «مقامات كويتي با هدف حفاظت از مجتمع ترمينال [پايانه] نفتي ساحلي اين كشور در مقابل حملات موشك‌هاي "كرم ابريشم" ايران، چندين كرجي بزرگ انباشته از براده‌هاي فلزي را جهت گم‌راه كردن موشك‌هاي هدايت شونده، در آب‌هاي ساحلي خود مستقر كرده‌اند. تنها وظيفه كرجي‌ها جلوگيري از اصابت موشك‌هاي ضدكشتي كرم ابريشم به هدف مي‌باشد. كرجي‌هاي مذكور در آب‌هاي ساحلي كويت و در نزديكي ترمينال بزرگ الاحمدي ـ محلي كه در آن‌جا تانكرها از جمله كشتي‌هايي كه با پرچم امريكا حركت مي‌كنند، نفت و گاز مايع بارگيري مي‌كنند ـ مستقر هستند.»<ref>مأخذ 16، صص 37 و 38، منامه - به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 12/9/1366.</ref>
 
خيابان ولي‏عصر ايلام ـ 11/9/1366
بمباران مناطق مسكوني ايلام به‏وسيله هواپيماهاي عراقي
==  گزارش- 218 ==
بعد از چند هفته تأخير در اعزام نمايندة جمهوري اسلامي به سازمان ملل و بازتاب گستردة آن در گزارش‌هاي خبرگزاري‌ها، امروز "محمدجواد لاريجاني" معاون وزير امورخارجه ايران، به منظور تبادل نظر دربارة طرح صلح شوراي امنيت براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق، وارد نيويورك شد. اين در حالي است كه خبرگزاري آسوشيتدپرس ادعا كرده: «دبيركل سازمان ملل از 15 اكتبر (23 مهرماه) از ايران و عراق خواسته بود كه نمايندگان خود را به سازمان ملل اعزام نمايند.»<ref>مأخذ 10، ص 10، نيويورك - به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 11/9/1366.</ref> روزنامه كيهان به نقل از واحد مركزي خبر نوشت, هيئت ايراني دوبار با "خاوير پرزدكوئيار" دبيركل سازمان ملل ملاقات كرده است. كيهان افزوده است: «لاريجاني از هرگونه اظهار نظر صريح در مورد گفت‌وگوها ـ كه مجموعاً 5/2 ساعت طول كشيده است ـ خودداري كرد. يك منبع در اين باره اظهار داشت ايرانيان بر موضع خود كه در نامه‌اي كه ماه گذشته براي دبيركل فرستادند و اعلام كردند "معرفي عراق به عنوان متجاوز، نخستين گام به سوي يك صلح عادلانه و پايدار خواهد بود،" همچنان پافشاري مي‌كنند. اين منبع همچنين تأييد كرد كه بايد ارتباطي بين عقب‌نشيني نيروها و پرداخت غرامت از سوي عراق وجود داشته باشد.»<ref>روزنامه كيهان، 12/9/1366، ص 2، تهران - واحد مركزي خبر.</ref>
به نوشته منابع خارجي، ناظران سياسي گفته‌اند كه دبيركل سازمان ملل خطاب به شوراي امنيت ابراز نااميدي كرده كه آن شورا بتواند قدم‌هاي سازنده و مؤثري براي رويارويي با ناسازگاري‌هاي موجود بردارد. <ref>مأخذ 10، ص 10، آسوشيتدپرس، 11/9/1366.</ref>
همچنين بنا به خبرهاي رسيده، "طارق عزيز" وزير خارجه عراق، قرار است در پايان هفته آينده وارد نيويورك شود. به گزارش آسوشيتدپرس، مذاكرات هفته آيندة طارق عزيز و دبيركل سازمان ملل تعيين‏كننده گام بعدي در روند طرح صلح سازمان ملل خواهد بود.<ref>مأخذ 10، صص 10 و 11، سازمان ملل، به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 219 ==
سفر لاريجاني به نيويورك بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي جهان داشته است؛ از جمله راديو امريكا دربارة اهداف اين سفر گفته است: «ايران مي‌خواهد پيش از موافقت با يك آتش‌بس رسمي، عراق به عنوان متجاوز شناخته شود. از سوي ديگر، عراق برقراري آتش‌بس و خروج نيروها را به عنوان نخستين گام در جهت اجراي يك طرح صلح خواستار شده است... جمهوري اسلامي ايران گفته است قبل از هر اقدام ديگري، كميته ويژه بايد اعلام كند كه چه كشوري جنگ را آغاز كرد و قبل از اين مرحله، تهران حاضر به ادامه هيچ نوع مذاكرات ديگري نخواهد بود. همين پافشاري را نيز عراق از خود نشان داده است.» به گفتة راديو امريكا، عراق خواستار آن است كه قطع‌نامه 598 به طور كامل اجرا شود. براساس بندهاي اين قطع‌نامه، اولين قدم، آتش‌بس در زمين، دريا و هواست. اين راديو افزوده است: «در سازمان ملل گفته شد كه تهران در حال بسيج عمومي نيروها است و به دبيركل خواهد گفت كه اگر سازمان ملل حاضر شود كه كميته ويژه را تشكيل دهد، خواهد توانست از تعرض آينده جمهوري اسلامي ايران عليه عراق جلوگيري به عمل آورد.»<ref>مأخذ 10، صص 13 و 14، به نقل از راديو امريكا،
11/9/1366.</ref>
به گفته راديو امريكا همچنين "جورج شولتز" (وزير امورخارجه امريكا) گفت‌وگو با ايران را اتلاف وقت دانسته و افزوده است: «ما معتقديم كه زمان گذشته است و بعيد مي‌نمايد كه ايران قطع‌نامه 598 را بپذيرد. "مايكل آرماكاست" معاون وزارت خارجه امريكا نيز به خبرنگار صداي امريكا گفته است: «اگر اتحاد شوروي لزوم اجراي قطع‌نامه عليه ايران را پشتيباني نكند، ايالات متحده امريكا براي اعمال تحريم تسليحاتي، درصدد كسب حداقل 9 رأي لازم در شوراي امنيت سازمان ملل متحد برخواهد آمد با اين اميد كه اتحاد جماهير شوروي از حق "وتو"ي خود استفاده نخواهد كرد.»<ref>مأخذ 10، صص 17 و 18، به نقل از راديو امريكا،
11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 220 ==
روابط ايران و فرانسه را سفير ايران در سازمان ملل با خوش‏بيني مورد بررسي قرار داده است. "سعيد رجايي‏خراساني" در مصاحبه با روزنامه "ليبراسيون" در اين باره گفت: «من در مورد از سرگيري روابط با فرانسه بسيار خوش‌بين هستم. فرانسه از هم‌اكنون شرايط عمده و آساني را در جهت عادي‏سازي روابط فراهم آورده و به‌ويژه اختلافات مالي بين دو كشور در شرف حل شدن مي‌باشد.» به نوشته اين روزنامه، سفير ايران در سازمان ملل روش دولت فرانسه را از ساير دولت‌ها سازنده‌تر دانسته و سياست اين كشور در خليج فارس را عاقلانه قلمداد كرده است. آقاي رجايي افزوده است: «فرانسه بايد در سياست كمك نظامي خويش به عراق نيز تجديد نظر نمايد، زيرا منافع ملي فرانسه ايجاب مي‌كند در روابط خود با رژيم بغداد و يا لااقل صدام حسين تجديد نظر نمايد.»<ref>مأخذ 10، ص 33، پاريس - به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 221 ==
در پي اعلام مخالفت‌هايي عليه فرانسه كه بر اثر عادي شدن روابط اين كشور با ايران ابراز شده است، "امانوئل دومارژري" سفير فرانسه در امريكا، از اين‌كه امريكا از دولت فرانسه انتقاد كرده كه چرا براي مذاكره با ايران جهت آزادي دو گروگان فرانسوي در لبنان، به جنگ سفارت‌خانه‌ها ميان پاريس و تهران خاتمه داده، اظهار شگفتي كرده است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، وي در مذاكراتش با مقام‌هاي وزارت خارجه امريكا خاطرنشان كرده كه سياست فرانسه در برابر ايران قاطع بوده است. سخن‌گوي وزارت امورخارجه امريكا نيز در پايان مذاكرات سفير فرانسه گفته است كه فرانسه به امريكا اطمينان داده كه سياستش در خليج فارس تغيير نكرده است. وي تأكيد كرد: «فرانسه واحدهاي نيروي دريايي‌اش را به خليج [فارس] اعزام داشته و خريد نفت ايران را تحريم كرده و از اتخاذ تصميم اعمال مجازات از سوي شوراي امنيت براي اجراي قطع‌نامه 598 حمايت مي‌كند.»<ref>مأخذ 16، ص 40، واشنگتن - به نقل از خبرگزاري فرانسه، 12/9/1366.</ref> در همين حال روزنامه "نيويورك تايمز" در شماره امروز خود به نقل از "چارلز ردمن" سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا گزارش داد كه توافق‏نامه اخير فرانسه و ايران مي‌تواند مشوّقي براي گروگان‌گيري تلقي شود و اسارت ديگر گروگان‌هاي خارجي در لبنان را تداوم بخشد. روزنامه "واشنگتن پست" نيز نوشته است: «ردمن خاطرنشان ساخته است كه ايالات متحده امريكا توافق اخير فرانسه با ايران را ناقض موافقت‌نامه "ونيز" مي‌داند كه در ماه ژوئن گذشته از طرف رهبران هفت كشور صنعتي جهان در ايتاليا امضا شد و در آن، سران هفت دمكراسي عمده جهان متعهد شدند كه براي جلوگيري از اقداماتي كه گروگان‌گيري را تشويق مي‌كند، از دادن امتياز به آدم‏ربايان خودداري ورزند.» ريگان و فرانسوا ميتران (رؤساي جمهور امريكا و فرانسه) نيز در كنفرانس ونيز شركت داشتند. مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند معامله اخير فرانسه با ايران اين نگراني را ايجاد كرده كه اكنون ايران مي‌تواند نفت صادراتي خود را به آساني در بازارهاي جهاني بفروشد.
راديو امريكا پس از انعكاس نظرهاي روزنامه‌هاي امريكايي درباره روابط ايران و فرانسه مي‌افزايد كه در ماه‌هاي اخير ايالات متحده، فرانسه و تا حدودي ژاپن از خريد نفت صادراتي ايران خودداري كرده‌اند و اين موجب شده كه ايران نتواند نفت خود را به سهولت در بازارهاي جهاني بفروشد. فرانسه از اواخر تابستان سال جاري خريد نفت ايران را تحريم كرد و اكنون مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند اگرچه تمامي جزئيات موافقت‏نامه اخير ايران و فرانسه هنوز فاش نشده اما چنين برمي‌آيد كه فرانسه تدريجا تحريم نفت ايران را لغو خواهد كرد.<ref>مأخذ 10، صص 34 و 35، به نقل از راديو امريكا،
11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 222 ==
سفير ايران در شوروي ناصر نوبري حيراني در مصاحبه با روزنامه كيهان به تشريح مواضع قدرت‌هاي بزرگ و حضور نظامي امريكا در خليج فارس، نزديكي عراق به امريكا و تحريم تسليحاتي ايران پرداخت: «در حال حاضر امريكايي‌ها و ناتو تمركز نيروي نظامي بي‌سابقه‌اي در خليج فارس ايجاد كرده‌اند و طبيعي است كه اين افزايش نيرو و توسعه حضور و نفوذ امپرياليست‌ها نمي‌بايستي مورد علاقه شوروي‌ها قرار گيرد. در حال حاضر براي شوروي‌ها اين مطرح است كه امريكايي‌ها تنها يكه‌تاز ميدان نباشند و به هر شكل ممكن و تحت هر پوششي از نقش امريكايي‌ها كاسته شود و در اين ميان خواهان نقشي براي خودشان نيز هستند.» وي درباره نزديكي عراق به امريكا گفت: «با توجه به اين‌كه رژيم عراق به‌طور بسيار وسيع و روزافزون به كام امريكا و غرب فرو مي‌رود به طوري كه در حال حاضر بغداد محور عمده براي سياست‌هاي خاورميانه‌اي امريكا شده است، شواهد نشان مي‌دهد كه اين روند مورد توجه و تأمل شوروي‌ها قرار دارد.»
از نوبري سؤال شد: «نظر شما در مورد برنامه تحريم تسليحاتي ايران كه توسط امريكا در شوراي امنيت پي‌گيري مي‌شود، چيست؟» وي پاسخ داد: «امريكايي‌ها يك برنامه همه‌جانبه براي به سازش كشاندن ايران و نزديك كردن خود به جمهوري اسلامي را پي مي‌جويند. آن‌ها تا سال گذشته اين برنامه را به نحو ديگري پي‌گيري مي‌كردند وسعي مي‌كردند در مذاكرات خود با كشورهاي مختلف اعم از شوروي، چين و حتي هم‌پيمانان خود به آن‌ها فشار آورند تا ايران را تحريم تسليحاتي كنند. در اين خصوص امريكايي‌ها، عراق و ديگر عرب‌هاي مرتجع را به اين طرف و آن طرف مي‌فرستادند تا فشار در اين خصوص را گسترش دهند. هدف اساسي آن‌ها اين بود كه بعد از تحت فشار قرار گرفتن ايران، امريكايي‌ها در چارچوب برآوردن نيازهاي تسليحاتي ايران، خود را به جمهوري اسلامي نزديك نمايند و بر همين اساس هم "مك فارلين" را با مجموعه‌اي از اسلحه‌ها به ايران فرستادند. آن‌ها همزمان با مذاكرات‌شان با شوروي و چين و ديگر كشورها به منظور تحريم تسليحاتي ايران، مك فارلين را با اين پيام به ايران فرستادند كه اگر ايران اوضاع خود را با امريكا بهبود بخشد و منافع امريكا را در منطقه تا حدودي درك كند، امريكايي‌ها ايران را براي شكست دادن عراق و سقوط رژيم صدام ياري خواهند كرد. پس از شكست مأموريت مك فارلين و افتضاح بزرگي كه براي حكومت امريكا پديد آمد, آن‌ها به فكر جبران و ترميم سياست خودشان برآمدند و اين بار همان برنامه تحريم تسليحاتي را از طريق شوراي امنيت سازمان ملل پي‌گيري مي‌كنند و سعي دارند كشورهاي مختلف جهان را با انواع نيرنگ‌ها و فشارها وادار سازند تا به برنامه امريكايي‌ها كشانده شوند كه نهايتاً كنترل نهايي و اصلي اوضاع منطقه را به‌دست آورند.»
خبرنگار از "نوبري" پرسيد: «در صورتي كه طرح تحريم تسليحاتي تصويب گردد، وضعيت چه خواهد شد؟» وي با زبان ديپلماسي پاسخ داد: «اولاً ما خواهيم فهميد كه ديگر نبايد هيچ اميدي به محافل بين‌المللي داشت و تمام تلاش‌مان را به تحركات نظامي معطوف خواهيم كرد. و ثانياً در صورتي كه طرح تحريم تسليحاتي تصويب شود، مشخص خواهد شد كه امريكا عملاً رياست كشورهاي عضو شوراي امنيت را به‌دست آورده و نفس اين واقعيت, يك واقعيت شوم براي جهان خواهد بود. البته اين مصوبه عملاً هيچ چيزي را تغيير نخواهد داد زيرا ما حداكثر تسليحات خود را در داخل توليد مي‌كنيم و مابقي هم به راحتي در بازارهاي آزاد قابل تهيه مي‌باشد. نكته جالبي كه پوچي اين قطع‏نامه دوم را به لحاظ عملي نشان مي‌دهد آن است كه مدتي است تمام كشورهاي عضو شوراي امنيت هركدام اعلام كرده‌اند كه به ايران هيچ‌گونه اسلحه‌اي نمي‌دهند. و فقط تفاوت در اين است كه اين موضوع را هنوز با هم اعلام نكرده‌اند. همان‌طور كه اعلام رسمي و تك تك آن‌ها تاكنون اثري نداشته، اعلام همگي آن‌ها هم به لحاظ عملي اثري نخواهد داشت.»<ref>مأخذ20، ص 18.</ref>
==  گزارش- 223 ==
يوگسلاوي خبرهاي مربوط به دست داشتن اين كشور در قاچاق اسلحه از سوئد به ايران را تكذيب كرد. در مداركي كه افسران گمرك سوئد ارائه كرده‌اند، نام يوگسلاوي به‌عنوان يك مركز حياتي در زنجيره‌اي آمده كه مواد منفجره‌اي به ارزش 600 ميليون دلار به‌طور قاچاق به ايران فرستاده است. سخن‌گوي دولت يوگسلاوي در اين باره گفت: «يوگسلاوي هرگز در چنين معاملاتي از جمله قضيه ايران دخالت نكرده است.» "هيروسلاو بورس اولجويك" معاون مدير آژانس در مديريت فدرال فروش و تهيه اسلحه يوگسلاوي كه به شركت در اين معامله قاچاق متهم شده است نيز اين خبر را تكذيب كرد و افزود: «ما اطلاعي از معاملات تسليحاتي مزبور نداريم و اين معاملات هيچ ربطي به ما ندارد.»<ref>مأخذ 10، ص 39، بلگراد - به نقل از خبرگزاري رويتر، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 224 ==
شوراي وزيران كشورهاي عرب به رياست شيخ محمد بن خليفه وزير كشور بحرين، به سومين برنامه كار خود كه در روزهاي اول و دوم دسامبر جاري (10 و 11/9/1366) در تونس برگزار شده بود، پايان داد. دكتر "اكرم منشات" دبيركل شورا در كنفرانسي مطبوعاتي گفت: «شورا اعلاميه‌ها و قطع‌نامه‌هايي دربارة جنگ عراق و ايران و حوادث مكه كه رژيم ايران در فصل حج سال گذشته مرتكب آن شد و همچنين تجاوزات مداوم عليه كويت و قضيه فلسطين صادر كرده است. در قطع‌نامه ويژه جنگ عراق و ايران از شوراي امنيت خواسته شده كه بر شوراي امنيت لازم است دست به اقدامات لازم براي اجراي دومين بخش قطع‌نامه 598 بزند.» وي افزود: «وزراي شركت‏كننده، در قطع‌نامه مذكور حوادث آشوب‌آميزي كه رژيم ايران در مكه مكرمه هنگام مراسم حج مرتكب آن شد را محكوم نموده و همبستگي و حمايت خود را از كشور عربستان سعودي و اقداماتي را كه براي برقراري امنيت به منظور برگزاري مناسك حج توسط حجاج خانه خدا، به‌عمل آورده، اعلام كردند.» منشات همچنين گفت كه شورا تجاوزات ايران (!؟) عليه كويت و امنيت منطقه را محكوم و تأكيد كرده كه اين تجاوزات در حقيقت عليه امت عربي است و شورا حمايت خود را از اقدامات كويت جهت حفظ امنيت و تماميت ارضي و حفظ منافع‌اش اعلام كرده است.<ref>مأخذ 16، صص 44 و 45، به نقل از راديو رياض،
11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 225 ==
به گزارش خبرگزاري عربستان، "هشام ناظر" وزير نفت اين كشور، ايران را متهم كرده است در حالي كه نفت را با تخفيف مي‌فروشد، مي‌كوشد ديگر توليدكنندگان نفت را از بازار دور نگه‌دارد: «ايران در حال حاضر نفت خود را پايين‏تر از قيمت رسمي "اوپك" به فروش مي‌رساند و از سهميه خود نيز عدول مي‌كند. ايران از ماه مه گذشته بيش از سهميه تعيين شده براي اين كشور نفت توليد كرده و قبل از آن نيز بطور پنهاني نفت خود را با تخفيف عرضه مي‌كرده است، لكن اكنون اين تخفيف را به‌طور مداوم و آشكارا در اختيار مشتريان خود قرار مي‌دهد. با اين حال اكنون ايران خواستار افزايش قيمت نفت است تا از فروش نفت ديگر كشورهاي توليدكننده در بازار جلوگيري به‌عمل آورد.» وي افزود: «در حال حاضر كه عرضه بيش از تقاضا است و توليد كنندگان نيز تخفيف‌هاي قابل ملاحظه‌اي به مشتريان خود مي‌دهند، به لحاظ اقتصادي درخواست افزايش قيمت عقلايي به‌نظر نمي‌رسد.» هشام تأكيد كرد: «عربستان از توافقي كه به لحاظ اقتصادي عقلايي به‌نظر نرسد، حمايت نخواهد كرد.»
خبرگزاري رويتر در يك برآورد، كل توليد اوپك را در ماه اكتبر حدود 6/18 ميليون بشكه در روز تخمين زده، در حالي كه اوپك سقف توليد خود را روزانه 6/16 ميليون بشكه تعيين كرده است. به گزارش رويتر، بهاي نفت خام در مقايسه با اوج آن در ماه اوت كه 21 دلار در هر بشكه بود، در هر بشكه تا چهار دلار كاهش يافته است. <ref>مأخذ 10، ص 47 و 48، بحرين - به نقل از خبرگزاري رويتر، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 226 ==
در آلمان غربي گفته مي‌شود كه پليس به دفاتر دوازده شركت و خانه‌هاي پانزده تن از مديران اين شركت‌ها كه گمان مي‌رود به‌طور غيرقانوني ابزار و مواد شيميايي ويژة توليد گازهاي سمي به عراق مي‌فروخته‌اند، حمله كرده است. عراق اين گازها را عليه نيروهاي ايران به‌كار مي‌برد. اداره دادستاني شهر "رامشتاد" كه دستور هجوم پليس را به محل‌هاي يادشده صادر كرده بود، يك هيئت ويژه را براي بررسي اتهامات وارده عليه اين شركت‌ها منصوب كرده است. راديو بي.بي.سي. در ادامه اين خبر افزوده است كه يكي از اين شركت‌ها كه دفاترش مورد جست‌وجوي پليس قرار گرفته، شركت "كاكوپ" در نزديكي فرانكفورت بوده كه يك كارخانه توليد سموم دفع آفات حيواني در اختيار عراق گذاشته ولي مرتباً انكار كرده است. سخن‌گوي دفتر دادستاني در "راينشتات" گفته است كه گمان مي‌رود اين شركت‌ها وسايل يا دستورالعمل تهيه گازهاي شيميايي سمي را به عراق داده باشند.<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن راديوهاي بيگانه، 12/9/1366، صص 8 و 9، به نقل از راديو بي.بي.سي، 11/9/1366.</ref>
==  گزارش- 227 ==
در گردهمآيي دو روزه جنبش‌هاي آزادي بخش و هسته‌هاي حزب‏الله در جهان اسلام كه امروز در تهران تشكيل شد، "شيخ سعيد شعبان" يكي از علماي لبنان درباره انقلاب اسلامي ايران گفت: «اين انقلاب حادثه بزرگ عصر است. ما وظيفه داريم كه از رهبري انقلاب دفاع كنيم. بر همه جنبش‌هاي اسلامي سراسر جهان است كه به رهبري واحد اسلامي ايمان بياورند چرا كه تعدد رهبري در اسلام جايز نيست. ما بايد رهبري اسلامي ايران را رهبري شرعي و قانوني مسلمين بدانيم و بر همه جنبش‌هاي اسلامي واجب است كه از اين رهبري اطاعت كنند.» در اين اجتماع حجت‏الاسلام "محتشمي" وزير كشور نيز گفت: «تشكيل هسته‌هاي مقاومت حزب‏الله مسئله بسيار مهم ديگري است كه بايد آن‌ها را نيز از حالت تفرقه خارج ساخته و متمركز ساخت.» وي افزود: «در صورت وحدت رهبري و اتكا به مردم و نيروهاي حزب‏اللهي و مستضعفين، مي‌توانيم به قدرت و عزت اسلامي خود برسيم.»<ref>مأخذ 14، ص 2، سرويس سياسي.</ref>
==  گزارش- 228 ==  
راديو صداي زحمت‌كشان كه بازگوكنندة مواضع شوروي است، به نقل از بيانية اخير حزب توده در مورد بسيج عمومي مطالبي پخش كرد كه نگراني گروه‌هاي مخالف از بسيج مملكت براي حل مسئله جنگ در آن ملحوظ است. اين راديو گفت: «رژيم امروز در پرتو جنگ هفت‏ساله به يك سيستم هم‌بسته در همة شئون اقتصادي، اجتماعي، سياسي جامعه ريشه دوانيده است. روند "ميليتاريزاسيون" (نظامي شدن) ارگان‌هاي حكومتي براي بهره‌برداري از امكانات عظيم مالي و اجتماعي و انساني زير نظارت و سازمان‌دهي مراكز نظامي ايدئولوژيك مذهبي ادامه دارد. در حال حاضر رژيم، گذشته از نيروهاي بسيجي، با گرد آوردن نيروي بسياري در صفوف ارتش، سپاه، كميته‌ها، شهرباني و ژاندارمري در جبهه‌ها و پشت جبهه‌ها كه اغلب جوان‌ها هستند، نيروي فعال و مولد كشور را به نيروي مصرف كننده تبديل كرده است. هم اينك بخش عظيمي از كارگران و كشاورزان كارورز، مهندسان و پزشكان و دانش‏آموزان و دانشجويان، معلمان و استادان، كادرهاي علمي و فني و به‌طور كلي نيروهاي مولد و كارآموز و صاحب دانش و تخصص در خدمت هيولاي جنگ درآمده‌اند و اگر به رژيم اجازه داده شود كه همچنان به جنگ ويران‌گر خود ادامه دهد، نه تنها صلح و امنيت منطقه و بالمآل جهان دست‌خوش خطرات جدي خواهدبود بلكه اين امكان فراهم مي‌شود كه رژيم، سياست عمومي نظامي‌گرانة خود را كه به زيان حال و آيندة كشور است، مرحله به مرحله به اجرا در آورد.»<ref>سند شماره 200680 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي خارجي، 11/9/1366، ص 1.</ref>
 




نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۲۴

روزشمار جنگ سال 1366
1366.09.11
نام‌های دیگر یازده آذر
تاریخ شمسی 1366.09.11
تاریخ میلادی 2 دسامبر 1987
تاریخ قمری 10 ربیع‌الثانی 1408


1359.09.11
1360.09.11
1361.09.11
1362.09.11
1363.09.11
1364.09.11
1365.09.11




گزارش- 212

امروز گزارش تحقيقات و توليد موشك بالستيك را سازمان صنايع دفاع تقديم هيئت دولت كرد. همچنين فيلم پرتاب اين موشك ـ كه آزمايش نهايي آن با موفقيت كامل انجام شده است ـ در جلسه هيئت دولت به نمايش گذاشته شد. به‌زودي نخستين توليدات اين نوع موشك در اختيار جبهه‌ها قرار خواهد گرفت.[۱]

گزارش- 213

هم‌زمان با آمادگي مردم در شهرها و روستاها براي حضور در جبهه و نيز با نزديك شدن زمستان ـ فصلي كه عمليات بزرگ سالانه در آن انجام مي‌شود ـ فرماندهان سپاه موضوع تعيين منطقه عمليات آتي را به طور جدي و پيوسته در جلسات خود به بحث گذاشته‌اند.[۲] موضوع اصلي در اين زمينه، انطباق توان نظامي موجود با هدف‌هاي عملياتي در شمال‌غرب و جنوب است. در شمال‌غرب ـ كه عمليات اصلي سال 1366 براي آن‌جا طرح‌ريزي شده است ـ سد دوكان، سليمانيه و سد دربنديخان به عنوان هدف‌هاي عملياتي انتخاب شده‌اند.[۳] علاوه بر اين، شهر "قلعه‏ديزه" عراق كه در مقابل شهر "سردشت" ايران واقع شده است نيز مطرح مي‌باشد.[۴] بحث‌هاي مبسوط فرماندهان ـ كه تا پاسي از شب به درازا كشيد ـ بيش‌تر در پي آن بوده است كه اولويت عمليات در شمال‌غرب را مشخص كند. افزون بر اين، وضعيت دشمن، چگونگي عقبه در جبهه شمال و لزوم آماده‌سازي آن، مهندسي، ميزان نيروي انساني، كمبودهاي فراوان اقلام لجستيكي و اوضاع جوّي نيز مورد بحث بوده و ساعت‌ها براي يافتن راه‏حل آن‌ها گفت‌وگو شده است. در مورد دشمن، نظر فرمانده كل سپاه (محسن رضايي) اين است كه تا بهمن‏‏ماه اقدامات جبهه شمال از نظر دشمن فريب محسوب مي‌شود. وي همچنين خطاب به فرماندهان گفت: «بعد از عمليات در شمال، تا دشمن متوجه اين‌جا شود، حمله جنوب را آغاز مي‌كنيم. برنامه ما امسال در جنوب و غرب طوري است كه جزء پيچيده‌ترين وضع براي دشمن است. شما بايد از اين موقعيت استفاده كرده و پياپي حمله را ادامه دهيد.»[۵] درباره نيروي انساني و كمبود اقلام لجستيكي، برادر رضايي در پاسخ به فرماندهان لشكرهاي 105 قدس و 27 حضرت رسول(ص) كه كمبود نيروها را مطرح كردند، گفت: «ما گفته‌ايم در آذرماه (1366) بيش از 50 گردان نفرستند، زيرا به جز پوتين و لباس، مشكل مهمات هم داريم.[۶]... كشور تا يك ميزاني مي‌تواند امكانات را تأمين كند و يگان‌ها نيز به يك حد مشخص قادرند نيرو بپذيرند.»[۷] مسئله كمبود نيروي دائمي و فصلي بودن آن‌ها، سپاه را با مشكل جدي در اداره ميدان نبرد مواجه ساخته است، از اين‌رو علاوه بر جوّ عمومي كشور كه به نفع جنگ تغيير كرده است، توسعه سازمان رزم براساس سازمان‌دهي نيروهاي وظيفه، چندي است مورد توجه قرار گرفته است. فرمانده سپاه در جمع حاضر در جلسه (فرماندهان سپاه) در اين باره گفت: «ما هيچ راهي نداريم جز اين‌كه روي مشمولين سرمايه‌گذاري كنيم و گردان مشمول تشكيل بدهيم كه با آسيب در يك حمله، توان‌مان با كاهش جدي مواجه نشود.» وي افزود: «لشكرها و تيپ‌ها هركدام بايد به‌طور مستقل به استخدام پاسدار به منظور تكميل كادر خود مبادرت ورزند. يگان‌ها بايد هركدام نزديك به 2000 نفر پاسدار علاوه بر كادري كه دارند، جذب كنند.»[۸]

گزارش- 214

عمليات نامنظم روي تأسيسات نفتي و نظامي در شهر كركوك، يكي از اقدامات مورد نظر سپاه در سال 1366 مي‌باشد. اين عمليات با عمليات‌هاي مشابه پيشين به لحاظ اهميت هدف‌ها و نيز وسعت منطقه عملياتي و تواني كه در نظر است به‌كار گرفته شود، تفاوت دارد، به همين علت، مشكلات عمده‌اي اجراي آن را در پردة ابهام فرو برده است؛ برخي از اين مشكلات عبارت‌اند از: اسكان 2هزار رزمنده در داخل منطقه شمال عراق، تغذيه آ‌‌ن‌ها، رساندن مهمات، حفظ غافل‌گيري، انتقال ادوات و مهمات، حفظ نيروها از سرماي سخت شمال عراق و مانند آن. وجود ابهام در مورد اوضاع جوي و نداشتن تجربه‌اي در اين زمينه نيز، مسئله اصلي در زمان‌بندي عمليات جبهه شمال و تضمين اجراي آن مي‌باشد كه ذهن فرماندهان را به طور جدي به خود مشغول داشته است.[۹]

گزارش- 215

نزديك شدن زمان حمله ايران، حساسيت فرماندهان ارتش عراق را برانگيخته و آن‌ها بيش از پيش بر خطوط دفاعي و آرايش نيروهاي خود در جنوب نظارت مي‌كنند, به همين منظور از مهران تا شلمچه مورد بازديد صدام حسين نيز قرار گرفته است. به گزارش راديو بغداد، صدام حسين رئيس حكومت عراق، از مناطق عملياتي سپاه‌هاي سوم، چهارم و ششم بازديد كرده است.[۱۰] نشريه نظامي "جينز ديفنس" چاپ لندن نيز دربارة حمله آينده ايران نوشته است: «20لشكر ـ كه غالباً از پاسداران تشكيل شده‌اند ـ در اهواز و خرمشهر واقع در شرق بصره مستقر هستند. امريكايي‌ها پيش‌بيني مي‌كنند حمله در شش هفته آينده به‌وقوع بپيوندد، اما احتمالاً ايران از پيش يك سري حملات نفوذي منحرف‏كننده در طول جبهه‌ها صورت خواهد داد.» اين نشريه همچنين اظهار نظر كرده است كه جبهه زميني تنها صحنه‌اي بوده كه ايران در آن دست بالا را داشته است.[۱۱] در جبهة جنوب، عمليات روي اسكله البكر و العميه در حال پي‌گيري است. در اين عمليات ـ كه اجراي آن به نيروي دريايي سپاه واگذار شده است ـ اولويت اول تصرف اسكله‌ها و اولويت دوم، انهدام آن‌ها است.[۱۲]

گزارش- 216

به تصويب شوراي عالي پشتيباني جنگ، وزارت آموزش و پرورش موظف شده است كه از ميان مربيان و كاركنان خود در سراسر كشور 10هزار تن را جهت مربي‌گري به مراكز آموزش نظامي و عقيدتي سياسي نيروهاي رزمنده بسيج سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به مدت يك سال اعزام كند. آقاي "مرتضي كتيرايي" معاونت امور جنگ وزارت آموزش و پرورش، در تشريح اين اعزام گفت كه اين نيروها در مرحله اول از بين افراد داوطلب انتخاب مي‌شوند و چنانچه عدّه داوطلبان به‌اندازه سقف سهميه تعيين شده نرسد، بقيه از بين فارغ التحصيلان خرداد و شهريور 1366 دانشگاه تربيت معلم انتخاب خواهند شد.[۱۳] روزنامه كيهان نيز امروز خبر داد: «هزار تن از نيروهاي رزمنده امروز از استان‌هاي گيلان و سمنان راهي جبهه‌هاي نبرد شدند.»[۱۴]

گزارش- 217

راديو بغداد اعلام كرد كه در خليج فارس، ساعت 5 بعدازظهر هواپيماهاي عراق يك هدف بزرگ دريايي را در نزديكي سواحل ايران مورد حمله قرار دادند.[۱۵] از سوي ديگر، خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران نيز گزارش داد كه جنگنده‌هاي عراقي يك نفت‌كش را بمباران كردند. اين نفت‏كش ـ كه "اناكس" نام دارد ـ در حالي كه به‌سوي پايانة نفتي خارك در حركت بوده, هدف حمله موشكي جنگنده‌هاي عراقي قرار گرفته است، اما پس از اصابت موشك همچنان به راه خود به‌سوي اين پايانه ادامه داده است.[۱۶] همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي عراق به منطقه نفتي "بهرگان" نيز حمله كرده است. در اين حمله، مخزن شماره 4 حاوي فراورده‌هاي نفتي و يك مخزن ديگر دچار آتش‏سوزي شده و كارخانه يخ‌سازي تأسيسات بهرگان نيز هدف قرار گرفته است.[۱۷] عراق در حالي حمله به كشتي‌ها را ادامه مي‌دهد كه حمله‌هاي دريايي ايران در خليج فارس كاهش يافته و كويت نيز حفاظت از مراكز نفتي را تقويت كرده است. خبرگزاري آسوشيتدپرس درباره تدابير كويت به منظور مصون ماندن از آنچه حملات موشكي ايران ناميده است، از قول منابع امريكايي نوشته است: «مقامات كويتي با هدف حفاظت از مجتمع ترمينال [پايانه] نفتي ساحلي اين كشور در مقابل حملات موشك‌هاي "كرم ابريشم" ايران، چندين كرجي بزرگ انباشته از براده‌هاي فلزي را جهت گم‌راه كردن موشك‌هاي هدايت شونده، در آب‌هاي ساحلي خود مستقر كرده‌اند. تنها وظيفه كرجي‌ها جلوگيري از اصابت موشك‌هاي ضدكشتي كرم ابريشم به هدف مي‌باشد. كرجي‌هاي مذكور در آب‌هاي ساحلي كويت و در نزديكي ترمينال بزرگ الاحمدي ـ محلي كه در آن‌جا تانكرها از جمله كشتي‌هايي كه با پرچم امريكا حركت مي‌كنند، نفت و گاز مايع بارگيري مي‌كنند ـ مستقر هستند.»[۱۸]

خيابان ولي‏عصر ايلام ـ 11/9/1366 بمباران مناطق مسكوني ايلام به‏وسيله هواپيماهاي عراقي

گزارش- 218

بعد از چند هفته تأخير در اعزام نمايندة جمهوري اسلامي به سازمان ملل و بازتاب گستردة آن در گزارش‌هاي خبرگزاري‌ها، امروز "محمدجواد لاريجاني" معاون وزير امورخارجه ايران، به منظور تبادل نظر دربارة طرح صلح شوراي امنيت براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق، وارد نيويورك شد. اين در حالي است كه خبرگزاري آسوشيتدپرس ادعا كرده: «دبيركل سازمان ملل از 15 اكتبر (23 مهرماه) از ايران و عراق خواسته بود كه نمايندگان خود را به سازمان ملل اعزام نمايند.»[۱۹] روزنامه كيهان به نقل از واحد مركزي خبر نوشت, هيئت ايراني دوبار با "خاوير پرزدكوئيار" دبيركل سازمان ملل ملاقات كرده است. كيهان افزوده است: «لاريجاني از هرگونه اظهار نظر صريح در مورد گفت‌وگوها ـ كه مجموعاً 5/2 ساعت طول كشيده است ـ خودداري كرد. يك منبع در اين باره اظهار داشت ايرانيان بر موضع خود كه در نامه‌اي كه ماه گذشته براي دبيركل فرستادند و اعلام كردند "معرفي عراق به عنوان متجاوز، نخستين گام به سوي يك صلح عادلانه و پايدار خواهد بود،" همچنان پافشاري مي‌كنند. اين منبع همچنين تأييد كرد كه بايد ارتباطي بين عقب‌نشيني نيروها و پرداخت غرامت از سوي عراق وجود داشته باشد.»[۲۰] به نوشته منابع خارجي، ناظران سياسي گفته‌اند كه دبيركل سازمان ملل خطاب به شوراي امنيت ابراز نااميدي كرده كه آن شورا بتواند قدم‌هاي سازنده و مؤثري براي رويارويي با ناسازگاري‌هاي موجود بردارد. [۲۱] همچنين بنا به خبرهاي رسيده، "طارق عزيز" وزير خارجه عراق، قرار است در پايان هفته آينده وارد نيويورك شود. به گزارش آسوشيتدپرس، مذاكرات هفته آيندة طارق عزيز و دبيركل سازمان ملل تعيين‏كننده گام بعدي در روند طرح صلح سازمان ملل خواهد بود.[۲۲]

گزارش- 219

سفر لاريجاني به نيويورك بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي جهان داشته است؛ از جمله راديو امريكا دربارة اهداف اين سفر گفته است: «ايران مي‌خواهد پيش از موافقت با يك آتش‌بس رسمي، عراق به عنوان متجاوز شناخته شود. از سوي ديگر، عراق برقراري آتش‌بس و خروج نيروها را به عنوان نخستين گام در جهت اجراي يك طرح صلح خواستار شده است... جمهوري اسلامي ايران گفته است قبل از هر اقدام ديگري، كميته ويژه بايد اعلام كند كه چه كشوري جنگ را آغاز كرد و قبل از اين مرحله، تهران حاضر به ادامه هيچ نوع مذاكرات ديگري نخواهد بود. همين پافشاري را نيز عراق از خود نشان داده است.» به گفتة راديو امريكا، عراق خواستار آن است كه قطع‌نامه 598 به طور كامل اجرا شود. براساس بندهاي اين قطع‌نامه، اولين قدم، آتش‌بس در زمين، دريا و هواست. اين راديو افزوده است: «در سازمان ملل گفته شد كه تهران در حال بسيج عمومي نيروها است و به دبيركل خواهد گفت كه اگر سازمان ملل حاضر شود كه كميته ويژه را تشكيل دهد، خواهد توانست از تعرض آينده جمهوري اسلامي ايران عليه عراق جلوگيري به عمل آورد.»[۲۳] به گفته راديو امريكا همچنين "جورج شولتز" (وزير امورخارجه امريكا) گفت‌وگو با ايران را اتلاف وقت دانسته و افزوده است: «ما معتقديم كه زمان گذشته است و بعيد مي‌نمايد كه ايران قطع‌نامه 598 را بپذيرد. "مايكل آرماكاست" معاون وزارت خارجه امريكا نيز به خبرنگار صداي امريكا گفته است: «اگر اتحاد شوروي لزوم اجراي قطع‌نامه عليه ايران را پشتيباني نكند، ايالات متحده امريكا براي اعمال تحريم تسليحاتي، درصدد كسب حداقل 9 رأي لازم در شوراي امنيت سازمان ملل متحد برخواهد آمد با اين اميد كه اتحاد جماهير شوروي از حق "وتو"ي خود استفاده نخواهد كرد.»[۲۴]

گزارش- 220

روابط ايران و فرانسه را سفير ايران در سازمان ملل با خوش‏بيني مورد بررسي قرار داده است. "سعيد رجايي‏خراساني" در مصاحبه با روزنامه "ليبراسيون" در اين باره گفت: «من در مورد از سرگيري روابط با فرانسه بسيار خوش‌بين هستم. فرانسه از هم‌اكنون شرايط عمده و آساني را در جهت عادي‏سازي روابط فراهم آورده و به‌ويژه اختلافات مالي بين دو كشور در شرف حل شدن مي‌باشد.» به نوشته اين روزنامه، سفير ايران در سازمان ملل روش دولت فرانسه را از ساير دولت‌ها سازنده‌تر دانسته و سياست اين كشور در خليج فارس را عاقلانه قلمداد كرده است. آقاي رجايي افزوده است: «فرانسه بايد در سياست كمك نظامي خويش به عراق نيز تجديد نظر نمايد، زيرا منافع ملي فرانسه ايجاب مي‌كند در روابط خود با رژيم بغداد و يا لااقل صدام حسين تجديد نظر نمايد.»[۲۵]

گزارش- 221

در پي اعلام مخالفت‌هايي عليه فرانسه كه بر اثر عادي شدن روابط اين كشور با ايران ابراز شده است، "امانوئل دومارژري" سفير فرانسه در امريكا، از اين‌كه امريكا از دولت فرانسه انتقاد كرده كه چرا براي مذاكره با ايران جهت آزادي دو گروگان فرانسوي در لبنان، به جنگ سفارت‌خانه‌ها ميان پاريس و تهران خاتمه داده، اظهار شگفتي كرده است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، وي در مذاكراتش با مقام‌هاي وزارت خارجه امريكا خاطرنشان كرده كه سياست فرانسه در برابر ايران قاطع بوده است. سخن‌گوي وزارت امورخارجه امريكا نيز در پايان مذاكرات سفير فرانسه گفته است كه فرانسه به امريكا اطمينان داده كه سياستش در خليج فارس تغيير نكرده است. وي تأكيد كرد: «فرانسه واحدهاي نيروي دريايي‌اش را به خليج [فارس] اعزام داشته و خريد نفت ايران را تحريم كرده و از اتخاذ تصميم اعمال مجازات از سوي شوراي امنيت براي اجراي قطع‌نامه 598 حمايت مي‌كند.»[۲۶] در همين حال روزنامه "نيويورك تايمز" در شماره امروز خود به نقل از "چارلز ردمن" سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا گزارش داد كه توافق‏نامه اخير فرانسه و ايران مي‌تواند مشوّقي براي گروگان‌گيري تلقي شود و اسارت ديگر گروگان‌هاي خارجي در لبنان را تداوم بخشد. روزنامه "واشنگتن پست" نيز نوشته است: «ردمن خاطرنشان ساخته است كه ايالات متحده امريكا توافق اخير فرانسه با ايران را ناقض موافقت‌نامه "ونيز" مي‌داند كه در ماه ژوئن گذشته از طرف رهبران هفت كشور صنعتي جهان در ايتاليا امضا شد و در آن، سران هفت دمكراسي عمده جهان متعهد شدند كه براي جلوگيري از اقداماتي كه گروگان‌گيري را تشويق مي‌كند، از دادن امتياز به آدم‏ربايان خودداري ورزند.» ريگان و فرانسوا ميتران (رؤساي جمهور امريكا و فرانسه) نيز در كنفرانس ونيز شركت داشتند. مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند معامله اخير فرانسه با ايران اين نگراني را ايجاد كرده كه اكنون ايران مي‌تواند نفت صادراتي خود را به آساني در بازارهاي جهاني بفروشد. راديو امريكا پس از انعكاس نظرهاي روزنامه‌هاي امريكايي درباره روابط ايران و فرانسه مي‌افزايد كه در ماه‌هاي اخير ايالات متحده، فرانسه و تا حدودي ژاپن از خريد نفت صادراتي ايران خودداري كرده‌اند و اين موجب شده كه ايران نتواند نفت خود را به سهولت در بازارهاي جهاني بفروشد. فرانسه از اواخر تابستان سال جاري خريد نفت ايران را تحريم كرد و اكنون مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند اگرچه تمامي جزئيات موافقت‏نامه اخير ايران و فرانسه هنوز فاش نشده اما چنين برمي‌آيد كه فرانسه تدريجا تحريم نفت ايران را لغو خواهد كرد.[۲۷]

گزارش- 222

سفير ايران در شوروي ناصر نوبري حيراني در مصاحبه با روزنامه كيهان به تشريح مواضع قدرت‌هاي بزرگ و حضور نظامي امريكا در خليج فارس، نزديكي عراق به امريكا و تحريم تسليحاتي ايران پرداخت: «در حال حاضر امريكايي‌ها و ناتو تمركز نيروي نظامي بي‌سابقه‌اي در خليج فارس ايجاد كرده‌اند و طبيعي است كه اين افزايش نيرو و توسعه حضور و نفوذ امپرياليست‌ها نمي‌بايستي مورد علاقه شوروي‌ها قرار گيرد. در حال حاضر براي شوروي‌ها اين مطرح است كه امريكايي‌ها تنها يكه‌تاز ميدان نباشند و به هر شكل ممكن و تحت هر پوششي از نقش امريكايي‌ها كاسته شود و در اين ميان خواهان نقشي براي خودشان نيز هستند.» وي درباره نزديكي عراق به امريكا گفت: «با توجه به اين‌كه رژيم عراق به‌طور بسيار وسيع و روزافزون به كام امريكا و غرب فرو مي‌رود به طوري كه در حال حاضر بغداد محور عمده براي سياست‌هاي خاورميانه‌اي امريكا شده است، شواهد نشان مي‌دهد كه اين روند مورد توجه و تأمل شوروي‌ها قرار دارد.» از نوبري سؤال شد: «نظر شما در مورد برنامه تحريم تسليحاتي ايران كه توسط امريكا در شوراي امنيت پي‌گيري مي‌شود، چيست؟» وي پاسخ داد: «امريكايي‌ها يك برنامه همه‌جانبه براي به سازش كشاندن ايران و نزديك كردن خود به جمهوري اسلامي را پي مي‌جويند. آن‌ها تا سال گذشته اين برنامه را به نحو ديگري پي‌گيري مي‌كردند وسعي مي‌كردند در مذاكرات خود با كشورهاي مختلف اعم از شوروي، چين و حتي هم‌پيمانان خود به آن‌ها فشار آورند تا ايران را تحريم تسليحاتي كنند. در اين خصوص امريكايي‌ها، عراق و ديگر عرب‌هاي مرتجع را به اين طرف و آن طرف مي‌فرستادند تا فشار در اين خصوص را گسترش دهند. هدف اساسي آن‌ها اين بود كه بعد از تحت فشار قرار گرفتن ايران، امريكايي‌ها در چارچوب برآوردن نيازهاي تسليحاتي ايران، خود را به جمهوري اسلامي نزديك نمايند و بر همين اساس هم "مك فارلين" را با مجموعه‌اي از اسلحه‌ها به ايران فرستادند. آن‌ها همزمان با مذاكرات‌شان با شوروي و چين و ديگر كشورها به منظور تحريم تسليحاتي ايران، مك فارلين را با اين پيام به ايران فرستادند كه اگر ايران اوضاع خود را با امريكا بهبود بخشد و منافع امريكا را در منطقه تا حدودي درك كند، امريكايي‌ها ايران را براي شكست دادن عراق و سقوط رژيم صدام ياري خواهند كرد. پس از شكست مأموريت مك فارلين و افتضاح بزرگي كه براي حكومت امريكا پديد آمد, آن‌ها به فكر جبران و ترميم سياست خودشان برآمدند و اين بار همان برنامه تحريم تسليحاتي را از طريق شوراي امنيت سازمان ملل پي‌گيري مي‌كنند و سعي دارند كشورهاي مختلف جهان را با انواع نيرنگ‌ها و فشارها وادار سازند تا به برنامه امريكايي‌ها كشانده شوند كه نهايتاً كنترل نهايي و اصلي اوضاع منطقه را به‌دست آورند.» خبرنگار از "نوبري" پرسيد: «در صورتي كه طرح تحريم تسليحاتي تصويب گردد، وضعيت چه خواهد شد؟» وي با زبان ديپلماسي پاسخ داد: «اولاً ما خواهيم فهميد كه ديگر نبايد هيچ اميدي به محافل بين‌المللي داشت و تمام تلاش‌مان را به تحركات نظامي معطوف خواهيم كرد. و ثانياً در صورتي كه طرح تحريم تسليحاتي تصويب شود، مشخص خواهد شد كه امريكا عملاً رياست كشورهاي عضو شوراي امنيت را به‌دست آورده و نفس اين واقعيت, يك واقعيت شوم براي جهان خواهد بود. البته اين مصوبه عملاً هيچ چيزي را تغيير نخواهد داد زيرا ما حداكثر تسليحات خود را در داخل توليد مي‌كنيم و مابقي هم به راحتي در بازارهاي آزاد قابل تهيه مي‌باشد. نكته جالبي كه پوچي اين قطع‏نامه دوم را به لحاظ عملي نشان مي‌دهد آن است كه مدتي است تمام كشورهاي عضو شوراي امنيت هركدام اعلام كرده‌اند كه به ايران هيچ‌گونه اسلحه‌اي نمي‌دهند. و فقط تفاوت در اين است كه اين موضوع را هنوز با هم اعلام نكرده‌اند. همان‌طور كه اعلام رسمي و تك تك آن‌ها تاكنون اثري نداشته، اعلام همگي آن‌ها هم به لحاظ عملي اثري نخواهد داشت.»[۲۸]

گزارش- 223

يوگسلاوي خبرهاي مربوط به دست داشتن اين كشور در قاچاق اسلحه از سوئد به ايران را تكذيب كرد. در مداركي كه افسران گمرك سوئد ارائه كرده‌اند، نام يوگسلاوي به‌عنوان يك مركز حياتي در زنجيره‌اي آمده كه مواد منفجره‌اي به ارزش 600 ميليون دلار به‌طور قاچاق به ايران فرستاده است. سخن‌گوي دولت يوگسلاوي در اين باره گفت: «يوگسلاوي هرگز در چنين معاملاتي از جمله قضيه ايران دخالت نكرده است.» "هيروسلاو بورس اولجويك" معاون مدير آژانس در مديريت فدرال فروش و تهيه اسلحه يوگسلاوي كه به شركت در اين معامله قاچاق متهم شده است نيز اين خبر را تكذيب كرد و افزود: «ما اطلاعي از معاملات تسليحاتي مزبور نداريم و اين معاملات هيچ ربطي به ما ندارد.»[۲۹]

گزارش- 224

شوراي وزيران كشورهاي عرب به رياست شيخ محمد بن خليفه وزير كشور بحرين، به سومين برنامه كار خود كه در روزهاي اول و دوم دسامبر جاري (10 و 11/9/1366) در تونس برگزار شده بود، پايان داد. دكتر "اكرم منشات" دبيركل شورا در كنفرانسي مطبوعاتي گفت: «شورا اعلاميه‌ها و قطع‌نامه‌هايي دربارة جنگ عراق و ايران و حوادث مكه كه رژيم ايران در فصل حج سال گذشته مرتكب آن شد و همچنين تجاوزات مداوم عليه كويت و قضيه فلسطين صادر كرده است. در قطع‌نامه ويژه جنگ عراق و ايران از شوراي امنيت خواسته شده كه بر شوراي امنيت لازم است دست به اقدامات لازم براي اجراي دومين بخش قطع‌نامه 598 بزند.» وي افزود: «وزراي شركت‏كننده، در قطع‌نامه مذكور حوادث آشوب‌آميزي كه رژيم ايران در مكه مكرمه هنگام مراسم حج مرتكب آن شد را محكوم نموده و همبستگي و حمايت خود را از كشور عربستان سعودي و اقداماتي را كه براي برقراري امنيت به منظور برگزاري مناسك حج توسط حجاج خانه خدا، به‌عمل آورده، اعلام كردند.» منشات همچنين گفت كه شورا تجاوزات ايران (!؟) عليه كويت و امنيت منطقه را محكوم و تأكيد كرده كه اين تجاوزات در حقيقت عليه امت عربي است و شورا حمايت خود را از اقدامات كويت جهت حفظ امنيت و تماميت ارضي و حفظ منافع‌اش اعلام كرده است.[۳۰]

گزارش- 225

به گزارش خبرگزاري عربستان، "هشام ناظر" وزير نفت اين كشور، ايران را متهم كرده است در حالي كه نفت را با تخفيف مي‌فروشد، مي‌كوشد ديگر توليدكنندگان نفت را از بازار دور نگه‌دارد: «ايران در حال حاضر نفت خود را پايين‏تر از قيمت رسمي "اوپك" به فروش مي‌رساند و از سهميه خود نيز عدول مي‌كند. ايران از ماه مه گذشته بيش از سهميه تعيين شده براي اين كشور نفت توليد كرده و قبل از آن نيز بطور پنهاني نفت خود را با تخفيف عرضه مي‌كرده است، لكن اكنون اين تخفيف را به‌طور مداوم و آشكارا در اختيار مشتريان خود قرار مي‌دهد. با اين حال اكنون ايران خواستار افزايش قيمت نفت است تا از فروش نفت ديگر كشورهاي توليدكننده در بازار جلوگيري به‌عمل آورد.» وي افزود: «در حال حاضر كه عرضه بيش از تقاضا است و توليد كنندگان نيز تخفيف‌هاي قابل ملاحظه‌اي به مشتريان خود مي‌دهند، به لحاظ اقتصادي درخواست افزايش قيمت عقلايي به‌نظر نمي‌رسد.» هشام تأكيد كرد: «عربستان از توافقي كه به لحاظ اقتصادي عقلايي به‌نظر نرسد، حمايت نخواهد كرد.» خبرگزاري رويتر در يك برآورد، كل توليد اوپك را در ماه اكتبر حدود 6/18 ميليون بشكه در روز تخمين زده، در حالي كه اوپك سقف توليد خود را روزانه 6/16 ميليون بشكه تعيين كرده است. به گزارش رويتر، بهاي نفت خام در مقايسه با اوج آن در ماه اوت كه 21 دلار در هر بشكه بود، در هر بشكه تا چهار دلار كاهش يافته است. [۳۱]

گزارش- 226

در آلمان غربي گفته مي‌شود كه پليس به دفاتر دوازده شركت و خانه‌هاي پانزده تن از مديران اين شركت‌ها كه گمان مي‌رود به‌طور غيرقانوني ابزار و مواد شيميايي ويژة توليد گازهاي سمي به عراق مي‌فروخته‌اند، حمله كرده است. عراق اين گازها را عليه نيروهاي ايران به‌كار مي‌برد. اداره دادستاني شهر "رامشتاد" كه دستور هجوم پليس را به محل‌هاي يادشده صادر كرده بود، يك هيئت ويژه را براي بررسي اتهامات وارده عليه اين شركت‌ها منصوب كرده است. راديو بي.بي.سي. در ادامه اين خبر افزوده است كه يكي از اين شركت‌ها كه دفاترش مورد جست‌وجوي پليس قرار گرفته، شركت "كاكوپ" در نزديكي فرانكفورت بوده كه يك كارخانه توليد سموم دفع آفات حيواني در اختيار عراق گذاشته ولي مرتباً انكار كرده است. سخن‌گوي دفتر دادستاني در "راينشتات" گفته است كه گمان مي‌رود اين شركت‌ها وسايل يا دستورالعمل تهيه گازهاي شيميايي سمي را به عراق داده باشند.[۳۲]

گزارش- 227

در گردهمآيي دو روزه جنبش‌هاي آزادي بخش و هسته‌هاي حزب‏الله در جهان اسلام كه امروز در تهران تشكيل شد، "شيخ سعيد شعبان" يكي از علماي لبنان درباره انقلاب اسلامي ايران گفت: «اين انقلاب حادثه بزرگ عصر است. ما وظيفه داريم كه از رهبري انقلاب دفاع كنيم. بر همه جنبش‌هاي اسلامي سراسر جهان است كه به رهبري واحد اسلامي ايمان بياورند چرا كه تعدد رهبري در اسلام جايز نيست. ما بايد رهبري اسلامي ايران را رهبري شرعي و قانوني مسلمين بدانيم و بر همه جنبش‌هاي اسلامي واجب است كه از اين رهبري اطاعت كنند.» در اين اجتماع حجت‏الاسلام "محتشمي" وزير كشور نيز گفت: «تشكيل هسته‌هاي مقاومت حزب‏الله مسئله بسيار مهم ديگري است كه بايد آن‌ها را نيز از حالت تفرقه خارج ساخته و متمركز ساخت.» وي افزود: «در صورت وحدت رهبري و اتكا به مردم و نيروهاي حزب‏اللهي و مستضعفين، مي‌توانيم به قدرت و عزت اسلامي خود برسيم.»[۳۳]

گزارش- 228

راديو صداي زحمت‌كشان كه بازگوكنندة مواضع شوروي است، به نقل از بيانية اخير حزب توده در مورد بسيج عمومي مطالبي پخش كرد كه نگراني گروه‌هاي مخالف از بسيج مملكت براي حل مسئله جنگ در آن ملحوظ است. اين راديو گفت: «رژيم امروز در پرتو جنگ هفت‏ساله به يك سيستم هم‌بسته در همة شئون اقتصادي، اجتماعي، سياسي جامعه ريشه دوانيده است. روند "ميليتاريزاسيون" (نظامي شدن) ارگان‌هاي حكومتي براي بهره‌برداري از امكانات عظيم مالي و اجتماعي و انساني زير نظارت و سازمان‌دهي مراكز نظامي ايدئولوژيك مذهبي ادامه دارد. در حال حاضر رژيم، گذشته از نيروهاي بسيجي، با گرد آوردن نيروي بسياري در صفوف ارتش، سپاه، كميته‌ها، شهرباني و ژاندارمري در جبهه‌ها و پشت جبهه‌ها كه اغلب جوان‌ها هستند، نيروي فعال و مولد كشور را به نيروي مصرف كننده تبديل كرده است. هم اينك بخش عظيمي از كارگران و كشاورزان كارورز، مهندسان و پزشكان و دانش‏آموزان و دانشجويان، معلمان و استادان، كادرهاي علمي و فني و به‌طور كلي نيروهاي مولد و كارآموز و صاحب دانش و تخصص در خدمت هيولاي جنگ درآمده‌اند و اگر به رژيم اجازه داده شود كه همچنان به جنگ ويران‌گر خود ادامه دهد، نه تنها صلح و امنيت منطقه و بالمآل جهان دست‌خوش خطرات جدي خواهدبود بلكه اين امكان فراهم مي‌شود كه رژيم، سياست عمومي نظامي‌گرانة خود را كه به زيان حال و آيندة كشور است، مرحله به مرحله به اجرا در آورد.»[۳۴]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/11

  1. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 12/9/1366، ص 15، بخش خبري.
  2. ↑ سند شماره 1532 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه راوي قرارگاه خاتم در عمليات نصر8 (حسين اردستاني)، ص 139.
  3. ↑ سند شماره 1562 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم (ستاد كل) (حسين اردستاني)، 11/9/1366 تا 16/9/1366، ص 8 و 16 و 17.
  4. ↑ همان، ص 14.
  5. ↑ مأخذ 2، ص 133 تا 138.
  6. ↑ مأخذ 2، صص 118 و 120 و 121 و 129.
  7. ↑ مأخذ 2، صص 144 تا 147.
  8. ↑ مأخذ 3، صص 2 تا 4.
  9. ↑ مأخذ 2، صص 129 تا 132.
  10. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي, نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 258 (12/9/1366)، ص 5، بغداد - به‌نقل از خبرگزاري عراق، 11/9/1366.
  11. ↑ سند شماره 1557 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي نيروي دريايي (سعيد سرمدي)، صص 9 و 10.
  12. ↑ مأخذ 10، صص 5 و 6، لندن - به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/9/1366.
  13. ↑ مأخذ 1، ص 16.
  14. ↑ روزنامه كيهان، 11/9/1366.
  15. ↑ مأخذ 10، ص3، به نقل از راديو بغداد، 11/9/1366.
  16. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 259 (13/9/1366)، ص 7، به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/9/1366.
  17. ↑ مأخذ 10، ص 4، تهران - به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/9/1366.
  18. ↑ مأخذ 16، صص 37 و 38، منامه - به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 12/9/1366.
  19. ↑ مأخذ 10، ص 10، نيويورك - به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 11/9/1366.
  20. ↑ روزنامه كيهان، 12/9/1366، ص 2، تهران - واحد مركزي خبر.
  21. ↑ مأخذ 10، ص 10، آسوشيتدپرس، 11/9/1366.
  22. ↑ مأخذ 10، صص 10 و 11، سازمان ملل، به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 11/9/1366.
  23. ↑ مأخذ 10، صص 13 و 14، به نقل از راديو امريكا، 11/9/1366.
  24. ↑ مأخذ 10، صص 17 و 18، به نقل از راديو امريكا، 11/9/1366.
  25. ↑ مأخذ 10، ص 33، پاريس - به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/9/1366.
  26. ↑ مأخذ 16، ص 40، واشنگتن - به نقل از خبرگزاري فرانسه، 12/9/1366.
  27. ↑ مأخذ 10، صص 34 و 35، به نقل از راديو امريكا، 11/9/1366.
  28. ↑ مأخذ20، ص 18.
  29. ↑ مأخذ 10، ص 39، بلگراد - به نقل از خبرگزاري رويتر، 11/9/1366.
  30. ↑ مأخذ 16، صص 44 و 45، به نقل از راديو رياض، 11/9/1366.
  31. ↑ مأخذ 10، ص 47 و 48، بحرين - به نقل از خبرگزاري رويتر، 11/9/1366.
  32. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن راديوهاي بيگانه، 12/9/1366، صص 8 و 9، به نقل از راديو بي.بي.سي، 11/9/1366.
  33. ↑ مأخذ 14، ص 2، سرويس سياسي.
  34. ↑ سند شماره 200680 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي خارجي، 11/9/1366، ص 1.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.09.11&oldid=2370»