1359.05.17

روزشمار جنگ سال 1359 1359.05.17
نام‌های دیگر	هفده مرداد
تاریخ شمسی	1359.05.17
تاریخ میلادی	8 اوت 1980
تاریخ قمری	26 رمضان 1400

1360.05.17

1361.05.17

1362.05.17

1363.05.17

1364.05.17

1365.05.17

1366.05.17

گزارش - 196

در موضوع روند نزدیکی عراق به غرب، مجهزشدن عراق به فناوری هسته‌ای و درپی آن سلاح هسته‌ای، مهم‌ترین مسئله است. دو کشور فرانسه و ایتالیا در این تجهیز، عراق را پشتیبانی و تدارک می‌کنند. گزارش امروز روزنامۀ واشنگتن پست نیز گویای بخشی از این قضیه است که چنین می‌نویسد: «دو کشور اروپایی فروشندۀ تسلیحات هسته‌ای تصمیم گرفته‌اند که توانایی هسته‌ای عراق را بالا ببرند. رآکتور تحقیقاتی ساخت فرانسه یکی از این طرح‌هاست. در اینجا مسئله این است که چرا فرانسه سوخت اورانیوم عراق را تأمین می‌کند. مانند دیگر رآکتورهای تحقیقاتی، این رآکتور به‌گونه‌ای طراحی شده است که سوخت مصرفی آن به‌اندازۀ ماده موردنیاز برای ساخت یک بمب اتمی است. چنین سوختی به‌راحتی می‌تواند دوباره در چرخۀ تولید قرار گیرد. امکانات چرخۀ تولید مجدد در مقیاس کوچک را نیز ایتالیا در اختیار عراق می‌گذارد که به عراق همان قابلیت ساخت بمب اتمی را می‌دهد.» این نشریه می‌افزاید: «گزارش‌های اخیر در مطبوعات فرانسه نشان می‌دهد پیش‌تر در بارگیری نخستین محمولۀ 70 کیلوگرمی، مقدار کل سوخت اتمی به مقصد عراق فرستاده شده است. اگرچه این رآکتور تا یک سال دیگر آمادۀ بهره‌برداری نخواهد بود، آن مقدار سوخت برای بمبی به‌اندازۀ تقریبی چهار برابر بمب هیروشیما کافی است. ...»

گزارش - 197

امروز نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در شهر قصرشیرین و دو منطقۀ قلعه‌سفید و دربندجوق با حملۀ آتشباری شدید عراقی‌ها مواجه شدند. نصر، فرمانده عملیات سپاه قصرشیرین، دراین‌مورد گفت: ساعت یک بامداد، ارتش عراق بار دیگر با خمپاره، تیربار و توپخانه شهر قصرشیرین را زیر آتش سنگین خود قرار داد که بلافاصله برادران سپاه و ارتش به آن پاسخ دادند. این حمله تا ساعت 3 بامداد ادامه داشت و به قسمت‌هایی از چند نقطۀ شهر ازجمله مقر سپاه پاسداران، هنگ ژاندارمری نصرآباد و شهرک امام خمینی آسیب‌هایی وارد آمد. وی دربارۀ حملۀ عراق به دربندجوق اظهار کرد: در ساعت 24 همین شب، ارتش بعث عراق منطقۀ دربندجوق را هدف حملۀ توپخانه‌ای قرار داد، اما با مقاومت نیروهای ایرانی، ساعت 3 بامداد با دادن تلفات سنگین مجبور به قطع حملات خود شد. ساعت یک‏ونیم بامداد هم بعثی‌ها منطقه و پاسگاه قلعه‌سفید را زیر آتش توپخانه قرار دادند که این درگیری نیز تا ساعت 3 بامداد ادامه داشت. همچنین براساس گزارش‌های رسیده از سپاه پاسداران قصرشیرین، «عوامل مزدور بعث عراق با مسموم‌کردن یک چشمه آب آشامیدنی در روستاهای "مله دزکه" و "تپه‌کبود" موجب مسموم‌شدن 20 نفر از اهالی که اکثر آنها کودک بودند، شدند.» در ادامۀ گزارش مزبور آمده است که این عده حدود ساعت 11 صبح امروز، به بیمارستان قصرشیرین منتقل شدند و تحت ‌مداوا قرار گرفتند. از سوی دیگر، در ادامۀ مقابله با عوامل داخلی وابسته به عراق، امروز در جادة سومار ـ نفت‌شهر، 2 سرنشین یک اتومبیل جیپ شهباز که جاسوس عراقی بودند، بازداشت شدند. به حکم دادگاه انقلاب اسلامی سرپل ذهاب، نیز 2 تن از جاسوسان بعث عراق به نام‌های علیرضا خیرخواه و یدالله پیکان اعدام شدند. این دو تن به‏همراه 6 نفر دیگر در 12 مرداد 1359 دستگیر شده بودند که پس از محاکمه، مفسدفی‌الارض شناخته و در ساعت 1:30 امشب اعدام شدند. در احکام صادره ازسوی دادگاه انقلاب اسلامی قصرشیرین ـ سرپل ذهاب دربارۀ این دو تن آمده است: «علیرضا خیرخواه فرزند بابا، گروهبان فراری ارتش، اهل خسروی به‌جرم جاسوسی و دادن اطلاعات به کشور عراق و عوامل بختیار و پالیزبان، مفسدفی‌الارض شناخته و محکوم به اعدام شد. یدالله پیکانی فرزند علی، شغل کشاورز از اهالی خسروی به‌جرم جاسوسی علیه کشور جمهوری اسلامی ایران به‌ نفع رژیم بعث عراق، قاچاق‌کشی و همکاری با ساواک، مفسدفی‌الارض [شناخته] و به اعدام محکوم شد.»

گزارش - 198

در ساعت 12:30 امروز، حدود صد نفر از جوانان در میدان قاضی محمدشهر مهاباد، ضمن حمله به دفتر حزب توده، وسایل موجود در آن را به خیابان ریخته و به آتش کشیدند و شعارهایی در حمایت از قاسملو و علیه حزب توده ازقبیل "رهبری قاسملو مورد تأیید ماست" و "مرگ‌ بر حزب توده" سر دادند. این تجمع بدون هیچ‌گونه درگیری در ساعت 13:30 خاتمه یافت. دراین‌خصوص، نامه مردم ارگان مرکزی حزب توده چنین نوشت: «درپی افشاگری نامه مردم درمورد وابستگی قاسملو به جنایتکاران بعثی عراق، اوباشان گروه قاسملو که از خشم دیوانه شده بودند، در تاریخ 17 مردادماه ساعت 11:30 صبح، به دفتر حزب تودة ایران در مهاباد حمله کردند و پس از مضروب‌ساختن عده‌ای از اعضای حزب تودة ایران، وارد دفتر شدند، کتاب‌ها و اعلامیه‌های موجود را به آتش کشیدند، میزها و صندلی‌ها و دیگر وسایل را غارت کردند و به خانه‌های خود بردند. در جریان هجوم اوباشان، 3 تن از رفقای ما به نام‌های "قاسم خوئی"، "مصطفی ثانی" و "قاسم ربانی" به‌شدت مجروح شدند که خوشبختانه حالشان رو به بهبودی است. بعدازظهر همان روز، 8 نفر از رفقای ما به‌خاطر فروش نامه مردم، توسط همان افراد دستگیر و به، به‌اصطلاح شورای نظامی گروه قاسملو برده شدند. در آنجا، آنها را مورد تهدید قرار دادند و از آنها خواستند که از فروش نامه مردم خودداری کنند. ازجمله کسانی که رفقای ما را مورد توهین و دشنام قرار دادند، "کریم حسامی" مسئول حزب دمکرات قاسملو در مهاباد بود.» نامه مردم سپس افزوده است: «وحشت گروه قاسملو از حزب تودة ایران و افشاگری‌های مهلک (مهلک برای آنها) نامه مردم طبیعی است. هریک از این افشاگری‌ها چون تیغی برنده، نقاب عوام‌فریبانه‌ای را که در "دفاع از حقوق خلق کرد" بر چهره کشیده‌اند، می‌دَرَد و ماهیت زشت و خائنانۀ آنان را بر خلق کرد می‌نمایاند. ...»

گزارش - 199

درپی ملاقات پیش‌ازظهر دیروز علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس شورای اسلامی)، شیخ محمد یزدی، فضل‌الله محلاتی و محمدعلی رجایی با بنی‌صدر در منزل وی که دو ساعت و نیم به طول انجامید ـ و نیز ملاقات امروز شیخ محمد یزدی و فضل‌الله محلاتی (2 تن از اعضای هیئت بررسی صلاحیت نخست‌وزیر) و محمدعلی رجایی (نمایندة تهران) با امام خمینی و همچنین باتوجه‌به مصاحبۀ تلویزیونی امشب رئیس مجلس شورای اسلامی، احتمال نخست‌وزیری محمدعلی رجایی و معرفی قریب‌الوقوع وی ازسوی رئیس‌جمهور افزایش یافت. گزارش روزنامه کیهان دراین‌زمینه حاکی است: باتوجه‌به اینکه مجلس درمورد میرسلیم، اگرچه در جلسات خصوصی، به توافق نرسید و از سوی دیگر بنی‌صدر ضمن اینکه با شدت در مقابل کاندیدای اول حزب جمهوری اسلامی، جلال‌الدین فارسی ایستادگی کرد، پیشنهاد نخست‌وزیری میرسلیم را هم بازپس گرفت، شانس رجایی افزایش یافت و سرانجام باتوجه‌به ملاقات نمایندگان هیئت بررسی صلاحیت نخست‌وزیر با ریاست‌جمهوری و سپس ملاقات امشب آنها با امام، آن هم درحالی‌که رجایی آنها را همراهی می‌کرد، نخست‌وزیری وی قطعی به نظر می‌رسد. ضمن اینکه حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در مصاحبۀ تلویزیونی امشب خود اعلام کرد که از 150 نفری که در مجلس حضور داشتند، نزدیک به 107 نفر به نخست‌وزیری رجایی تمایل داشتند.

گزارش - 200

امروز، پس از گذشت یک سال از نام‌گذاری آخرین جمعة ماه رمضان به نام "روز جهانی قدس"، راه‌پیمایی‌هایی در شهرهای مختلف ایران برگزار شد. این مراسم در تهران و شهرستان‌ها به‌صورت اجتماعات وسیعی بود که در بعضی شهرستان‌ها، با تنش‌ها و بعضاً تلفاتی همراه بود. در خارج از ایران نیز تجمعات و اعتراض‌هایی به همین مناسبت در برخی مناطق برپا شد. در تهران، به نوشتة روزنامه جمهوری اسلامی: «در آخرین روز جمعة ماه مبارک رمضان طبق اعلام قبلی، اقشار مختلف مردم قهرمان تهران درحالی‌که روزه‌دار بودند از مسیرهای هشت‏گانه به‌سوی دانشگاه تهران راه‌پیمایی کردند. تعداد جمعیت برادران و خواهران شرکت‌کننده به‌حدی زیاد بود که از اولین ساعات شروع تظاهرات، سطح خیابان انقلاب از میدان امام حسین تا دانشگاه تهران، پوشیده از جمعیت بود و از ساعت 10:30 دقیقه، راه‌پیمایی به‌کندی صورت می‌گرفت. تراکم جمعیت درجهت خیابان‌های کارگر و آزادی نیز در همین ‌حد بود. ... تظاهرکنندگان پوسترهای بسیاری از نقشۀ فلسطین اشغالی و تصویر مسجدالاقصی و همچنین تصاویر امام خمینی، رهبر انقلاب، را حمل می‌کردند. ... علاوه‌بر شرکت اقشار مختلف مردم تهران، برادران و خواهران ارتشی نیز پیرو اطلاعیۀ قبلی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران در دسته‌های منظم و طویل در تظاهرات شرکت داشتند. ... شعارها... به شرح زیر بود: "ما مسلمین ایران فرمانبر امامیم ـ بهر رهایی قدس آمادۀ قیامیم"؛ "مسلمان، مسلمان حکم امام باشد ـ بهر رهایی قدس، وقت قیام باشد"؛ "فلسطین پیروز است ـ اسرائیل نابود است"؛ "مرگ ‌بر امریکا"؛ "مرگ ‌بر اسرائیل"؛ "مرگ‌ بر شوروی"؛ "مسلمان به‏پا خیز قدس در انتظار است ـ مسلمان به‏پا خیز موقع کارزار است"؛ "برخیزید برخیزید، امت‌ها امت‌ها ـ تمام است، تمام است عمر ابرقدرت‌ها"؛ "جهاد کن مسلمان ـ بیت‌المقدست را آزاد کن مسلمان"؛ "در فلسطین پرچم اسلام و قرآن می‌زنیم ـ مشت محکم بر دهان یاوه‌گویان می‌زنیم"؛ "مرگ ‌بر پلیس فاشیست امریکا"؛ "مرگ ‌بر پلیس فاشیست انگلیس"؛ همچنین شعار "مرگ‌ بر پلیس فاشیست امریکا" در مقابل لانۀ جاسوسی با شور بیشتری داده شد. ...» در ادامۀ این گزارش آمده است: در مراسم روز قدس در دانشگاه تهران، اعضای جنبش‌های آزادی‌بخش جهان و مقامات دولتی و سفرای کشورهایی که نام اسلامی دارند نیز حضور داشتند. در شروع مراسم، شهردار الخلیل که به ‌مناسبت همین روز به تهران آمده است، سخنرانی کرد و در پایان آن، قطعنامه‌ای 13 ماده‌ای قرائت شد که در آن ازجمله آمده است: ـ «ما ضمن محکوم‌کردن توطئه‌های خطرناکی که در چهرۀ شوم ملیت‌گرایی و نژادپرستی از ناحیه دشمن اسلام درجهت شکستن صف متحدین مسلمین جهان صورت می‌گیرد، خواستار وحدت هرچه ‌بیشتر مسلمانان جهان در چارچوب قوانین اسلامی می‌باشیم.» - «ما به ‌حکم تعهد اسلامی خود و باتوجه‌به رهنمودهای امام امت خمینی بزرگ درجهت صدور انقلاب اسلامی به جهان تا آخرین قدم خواهیم کوشید و حمایت بی‌دریغ خود را از تمامی نهضت‌های جهان مستضعفین اعلام می‌نماییم.» - «فلسطین و بیت‌المقدس را متعلق ‌به همۀ مسلمین جهان دانسته و به حکم "و اعتصموا بحبل‌الله جمیعاً ولاتفرقوا" خواستار اتحاد مسلمین جهان درجهت آزادسازی فلسطین می‌باشیم.» - «ما انتقال پایتخت اسرائیل به بیت‌المقدس را گامی دیگر در راه دستیابی به هدف پلید صهیونیسم، گسترش‌دادن تصرف غاصبانۀ اراضی مسلمانان دانسته و از تمامی مسلمانان و آزادگان جهان می‌خواهیم که در جلوگیری آن هدف شوم، از این گام جنایتکارانه با همۀ قوا تلاش کنند و از هیچ کوششی فروگذار ننمایند.» - «ما براساس پیشنهاد فقیه عالی‌قدر حضرت آیت‌الله منتظری از همۀ مسلمانان جهان خواستاریم که برای یک راه‌پیمایی بزرگ و باشکوه به‌طرف بیت‌المقدس جهت آزادسازی قدس، خود را آماده کنند تا صف واحد امت جهان اسلام مانند بنیان مرصوص، هستی اسرائیل اشغالگر را درهم شکند.» - «ما تجاوزات جنایت‌بار امپریالیسم شرق را در افغانستان و رفتار مزورانه‌اش را در فلسطین به‌شدت محکوم نموده و با مبارزات برحق این ملت‌ها اعلام همبستگی نموده و خواستار حمایت بی‌دریغ جمهوری اسلامی از این مبارزات می‌باشیم.» در شهرستان‌ها نیز مراسم روز قدس با برپایی راه‌پیمایی‌هایی برگزار شد که در برخی شهرها در حاشیة این مراسم درگیری‌هایی خودجوش ازسوی مردم شرکت‌کننده در راه‏پیمایی با گروه‌های معارض با نظام رخ داد. ازجمله به گزارش مطبوعات: در رشت، باتوجه‌به اینکه از قبل اعلام شده بود گروه‌ها و احزاب باید بدون ذکر نام در راه‌پیمایی روز قدس شرکت کنند و اطلاعیه‌ای نیز در همین ‌خصوص صادر شده بود، ازطرف سازمان مجاهدین خلق (منافقین) اعلامیه‌هایی در سطح شهر پخش شد که با مخالفت مردم مواجه گردید و در چند نقطه درگیری‌هایی بین مردم و هواداران این سازمان رخ داد. در خوی، راه‌پیمایان روز قدس بعدازظهر به دفاتر و کتاب‌فروشی‌های گروه‌های سیاسی ازجمله دفتر حزب توده، مجاهدین خلق (منافقین) و چریک‌های فدایی خلق حمله و پس از تخریب این اماکن، از فعالیت گروه‌های مزبور جلوگیری کردند. در گزنک آمل، نقش خصومت‌آمیز و جنایتکارانۀ سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به طرزی آشکار رخ می‌نماید. «گزارش ناحیۀ ژاندارمری مازندران حاکی است در ساعت 12 امروز، هنگام انجام تظاهرات روز قدس در بخش گزنک آمل بین افراد حزب‌اللهی و مجاهدین [خلق] درگیری رخ داد که درنتیجۀ آن یک نفر که تا این ساعت [ساعت 21:27 دقیقه] هویتش معلوم نگردیده فوت نموده است.» گزارش روزنامه جمهوری اسلامی از این واقعه چنین است: «در درگیری که هواداران مجاهدین خلق [منافقین] با راه‏پیمایان آملی به وجود آوردند دو نفر شهید شدند. ظهر دیروز هنگامی‏که مردم مسلمان و متعهد چند روستای آمل برای بزرگداشت روز جهانی قدس به راه‏پیمایی پراخته بودند ناگهان در مقابل پل گزنک این شهر مورد هجوم افراد و هواداران سازمان مجاهدین خلق [منافقین] قرار گرفتند. هواداران این سازمان که با سنگ و پاره آجر به صفوف راه‏پیمایان حمله کرده بودند با مقابله شدید مردم مسلمان روبه‏رو شدند که درنتیجه 3 تن زخمی شدند. بر پایه گزارش خبرنگار ما در جریان این درگیری شخصی 65 ساله به نام زاهدی که در اثر اصابت سنگ و پاره آجر به شدت مجروح شده بود ناگهان از پشت و ازطرف نامعلومی مورد اصابت گلوله قرار گرفت و شهید شد. در همین اثنا یکی از راه‏پیمایان دیگر که یک جوان 18 ساله و عضو انجمن اسلامی مسجد امام حسین آمل بود و حمید معلمی نام داشت هنگامی‏که قصد دستگیری چند تن از مهاجمین به مردم را داشت از کوه پرت شد و براثر اصابت سنگ‏های فراوان وی نیز به شهادت رسید. درپی این درگیری مردم مسلمان آمل بلافاصله به کمک راه‏پیمایان مسلمان شتافته و با دخالت مردم 20 نفر دستگیر شدند، ولی تاکنون مشخص نشده است که چه کسی با شلیک گلوله موجب شهادت برادر زاهدی شد.» برگزاری راه‌پیمایی و تظاهرات گسترده در ایران و برخی کشورها ازجمله خودِ امریکا، در رسانه‌های جمعی غرب به‌ویژه رادیو صدای امریکا بازتاب داشت. درحالی‌که طبق معمول پوشش خبری راه‌پیمایی در تهران کم‌رنگ بود، رادیو صدای امریکا با تفصیل بیشتری به گزارش تظاهرات دانشجویان مسلمان به ‌مناسبت روز قدس در واشنگتن پرداخت و اعلام کرد: «در تهران در مراسم قدس، گروه زیادی از ایرانیان دست به تظاهرات زدند و تصمیم اسرائیل مبنی‌بر تعیین بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت دائمی آن کشور را محکوم کردند. هم‌زمان با تظاهرات تهران، ... عده‌ای از ایرانیان مقیم واشنگتن برای دومین روز دست به تظاهرات زدند. آنان پلیس واشنگتن را متهم می‌سازند که در تظاهرات دو هفته پیش نسبت به آنان اعمال خشونت کرده است. در تظاهرات دیروز، پلیس با کوشش فراوان مانع از برخورد امریکاییان خشمگین و ایرانیان تظاهرکننده شد.» این رادیو در بخش خبری دیگر خود گفت: «برای دومین روز متوالی تظاهرکنندگان طرف‌دار [آیت‌الله] خمینی دست به یک راه‌پیمایی در واشنگتن زدند و این درحالی بود که پلیس واشنگتن آنان را زیر پوشش شدید از محافظت قرار داده بود. تظاهرکنندگان طرف‌دار [آیت‌الله] خمینی که تعدادشان به 600 نفر بالغ می‌گردید، با واکنش گروه کثیری از امریکایی‌های خشمگین روبه‌رو شدند. نیمی از طرف‌داران [آیت‌الله] خمینی را در این تظاهرات، اعراب فلسطین تشکیل می‌دادند و بر روی پلاکاردهایی که حمل می‌کردند نوشته شده بود مرگ ‌بر صهیونیزم و آزادی برای فلسطینیان. فلسطینی‌ها هم در شعارهای خود همچنین پرزیدنت انورسادات را به‌خاطر عقد پیمان صلح با اسرائیل محکوم کردند. ... این تظاهرات نسبت به تظاهرات روز پنجشنبه که در آن امریکایی‌های خشمگین به‌طرف طرف‌داران [آیت‌الله] خمینی بطری، تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی پرتاب کردند، نسبتاً به‌آرامی صورت گرفت و تنها در چند مورد حوادث جزئی گزارش شده است. ...» در ایتالیا، به گزارش رادیو صدای امریکا، «بین 25 تا 50 ایرانی که به مدت دو ساعت در میدان سن‌پیتر رم، تظاهرات می‌کردند، بازداشت شدند. پلیس رم ناچار شد برای متفرق‌ساختن تظاهرکنندگان که از همکاری با پلیس خودداری می‌کردند آنان را بازداشت کند. ... همچنین ایرانیان تظاهرکننده در رم شعارهایی حمل می‌کردند که در آن امپریالیزم، فاشیسم و صهیونیزم محکوم شده و از اسرائیل خواسته شده بود که بیت‌المقدس را ترک گویند. افراد مزبور از شوروی خواسته‌اند که خاک افغانستان را ترک کند.» در بیروت نیز تعدادی از ایرانیان امروز در مقابل سفارت امریکا در این شهر دست به تظاهرات زدند.

گزارش - 201

مصاحبۀ مطبوعاتی محمد مکری سفیر ایران در مسکو، که چشم‌اندازی از افزایش تیرگی در مناسبات ایران و شوروی را ترسیم کرده بود، بهانه‌ای شد تا رسانه‌های غربی امیدوارانه تیرگی روابط ایران و شوروی را مورد بررسی قرار دهند. خبرگزاری فرانسه از مسکو گزارش داد: «محمد مکری در یک مصاحبۀ مطبوعاتی هشدار داد که ایران درصورت ادامۀ کمک‌های نظامی اتحاد شوروی به عراق، سفیر خود را از شوروی فراخواهد خواند و دراین‌صورت نمایندگی ایران به سطح کاردار تنزل خواهد یافت. وی گفت: شک دارم که چنانچه این موضوع سریعاً حل نشود، در شوروی مدت زمان بیشتری به‌عنوان سفیر باقی بمانم. مکری اتحاد شوروی را متهم کرد که عراق را با تسلیحاتی که درحقیقت برعلیه ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد مجهز می‌سازد و شوروی‌ها بدون شک مطلع هستند که در توطئۀ اخیر علیه ایران، عراقی‌ها نیز دست داشته‌اند.» این خبرگزاری افزود: «به‌دنبال این هشدار محمد مکری، روابط ایران و شوروی به‌سرعت رو به تیرگی گذاشت. محمد مکری که به‌خاطر حمایتش از روابط نزدیک‌تر بین دو کشور بسیار مشهور می‌باشد؛ در 22 فروردین‌ماه خواستار تعلیق کمک‌های شوروی به عراق شد، ولی این اقدامش بی‌نتیجه بود. ظرف پنج سال گذشته، شوروی بیش از 5/1 میلیارد دلار تسلیحات به عراق داده است. دکتر مکری همچنین به دیگر عوامل اختلاف بین دو کشور من‌جمله عدم‌پاسخ‏گویی شوروی به درخواست ایران برای گشودن یک کنسولگری در شهر دوشنبه واقع در جمهوری فارسی‌زبان آسیای مرکزی؛ تاجیکستان، اشاره کرد. دکتر مکری در این کنفرانس مطبوعاتی افزود که ایران درصورت دریافت جواب منفی دراین‌مورد، کنسولگری خود را در شهر لنینگراد خواهد بست.» خبرگزاری فرانسه در پایان گزارش خود افزود: «ناظران آگاه سیاسی معتقدند که رهبران شوروی از وجود یک دفتر ایرانی در یک منطقۀ مسلمان‌نشین فارسی‌زبان به‌شدت در هراس می‌باشند. شوروی اخیراً اجازۀ عبورومرور آزاد محصولات باری را به مقصد ایران از خاک خود لغو کرده است.» روزنامه واشنگتن پست نیز ضمن درج بخش‌هایی از مصاحبۀ سفیر ایران در مسکو، دربارۀ درخواست ایران از شوروی مبنی‌بر قطع صدور سلاح به عراق، نوشت: «درخواست ایران، شوروی را در یک موقعیت نامناسب قرار می‌دهد چراکه آنها در چارچوب یک پیمان دوستی که در سال 1972 منعقد گردید، متعهد به تأمین تسلیحات برای نیروهای مسلح عراق می‌باشند. این مطلب مشخص کرد که شوروی هواپیماهای میگ23 و موشک‌های زمین‌به‌هوا و زمین‌به‌زمین در اختیار عراق قرار داده است. عراق متحد اصلی شوروی در جهان عرب محسوب می‌شود، اما اخیراً نشانه‌هایی دال‌بر کاهش وابستگی را نشان می‌دهد.» این روزنامه افزود: «مکری به وجود ده‌ها بالگرد و هواپیما اشاره کرد که توسط نیروهای عراقی در آنچه که او "بمباران روزانۀ مرزهایمان" نامید، مورد استفاده واقع می‌شوند. او به جزئیات بیشتری نپرداخت، اما گفت که از این تسلیحات جهت پشتیبانی از نیروهای ضدانقلابی درون ایران استفاده می‌شود.» واشنگتن پست سپس ضمن اشاره به برخی دیگر از اختلافات ایران و شوروی افزود: «در ماه ژوئن، ایرانی‌ها یک دیپلمات شوروی را به‌خاطر اتهامات جاسوسی اخراج کردند و از شوروی خواستند تعداد کارمندان سفارتش را در تهران کاهش دهد. ایران همچنین به‌خاطر عدم‌پذیرش تقاضای خود مبنی‌بر افزایش امکانات ترانزیت رودخانه‌ای درون شوروی ناراحت است. ایران خواهان ایمنی استفاده از شبکۀ کانالی شوروی است که ارتباط میان دریای خزر و دریای سیاه را برقرار می‌کند تا بتواند مانع از محاصرۀ اقتصادی امریکا شود.»

گزارش - 202

بخشی از گزارش‌ها و اخبار رسانه‌های جمعی غرب به فعالیت‌های تازۀ مخالفان نظام جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور اختصاص یافته است. گزارش خبرگزاری فرانسه از پاریس دراین‌زمینه حاکی است: «شاپور بختیار، نخست‌وزیر پیشین ایران، امروز ایجاد یک "جنبش مقاومت ملی ایرانی" را در یک بیانیۀ مطبوعاتی که توسط دفتر او در پاریس انتشار یافت اعلام نمود. بختیار که در پاریس در تبعید به سر می‌برد از کلیه وطن‌پرستان ایرانی خواست به این جنبش که هدفش نجات کشور از چنگ رهبران بی‌سواد به‌اصطلاح مذهبی و اجنبی برای ایران است، ملحق شوند. بختیار ضمن ادعای اینکه بنیادهای اقتصادی ایران فروریخته، قانون و نظم بی‌اعتبار شده و زنان به وضع بردگی افتاده‌اند، رژیم فعلی ایران را به ساقط‌نمودن فرهنگ و تمدن ایران متهم ساخت. بختیار افزود: چنان‌که کسی با این جنبش مقاومت ملی همکاری نکند در ردیف جنایتکاران تاریخ خواهد بود.» خبرگزاری فرانسه در ادامۀ گزارش خود آورده است: «ایجاد یک جنبش دیگر به نام "جنبش ملی برای نجات ایران" در بیستم ماه جون توسط حسن نزیه، مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران و مخالف رژیم فعلی ایران که اینک در فرانسه به‌حالت تبعید به سر می‌برد، اعلام شد. آقای نزیه امروز به خبرگزاری فرانسه گفت امیدوار است که هر دو جنبش با هم، همکاری کنند. وی افزود: ما راجع به بسیاری از مسائل مربوط به ایران در نقطه‌نظرهای مشترک سهیم هستیم.» رادیو لندن نیز خبر از تشکیل گروهی مخالف جمهوری اسلامی موسوم ‌به "جبهۀ دکتر مصدق" می‌دهد: «در لندن دکتر خسرو شاکری یک سیاستمدار ایرانی از دمکرات‌های میانه‌رو و متمایل به چپ در ایران خواسته است که برای برانداختن حکومت اسلامی اتحاد کنند. دکتر شاکری که اکنون در پاریس اقامت دارد در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت که کمیته‌ای در خارج از ایران تشکیل شده که خود را جبهۀ دکتر مصدق می‌خواند. وی حکومت اسلامی ایران را حکومتی بی‌رحم خواند و گفت که هدف کمیتۀ مزبور برانداختن این حکومت و تشکیل یک جمهوری دمکراتیک متشکل از تمام گروه‌هاست.» در همین ‌حال، بنا به گزارش رادیو لندن، «بیش از پنجاه نفر از نمایندگان پارلمانی حزب کارگر بریتانیا طی نامه‌ای به رهبران ایران نسبت به رفتار این کشور با نویسندگان، وکلا، دانشجویان، آموزگاران، دست‌اندرکاران اتحادیه‌های کارگری و نمایندگان مجلس اعتراض کرده‌اند. این نامه خطاب به آیت‌الله خمینی، آیت‌الله بهشتی و رئیس‌جمهوری بنی‌صدر نوشته شده و در آن آمده است که گروه‌های یادشده در ایران اغلب مورد اعمال خشونت‌آمیز قرار می‌گیرند و به‌طور غیرعادلانه بازداشت و زندانی می‌شوند. در این نامه خاصه به ابوالفضل قاسمی، دبیرکل حزب ایران، اشاره شده که به‏اتهام همکاری با ساواک، واجد صلاحیت برای شرکت در مجلس شناخته نشده است.»

منابع و مآخذ روزشمار 1359/05/17