1361.05.01
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.05.01 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | یک مرداد |
| تاریخ شمسی | 1361.05.01 |
| تاریخ میلادی | 23 ژوئیه 1982 |
| تاریخ قمری | 2 شوال 1402 |
گزارش- 418
امروز مرحلة چهارم عمليات رمضان آغاز شد. از ويژگي‌هاي اين مرحله، محدوديت زمين منطقه نسبت به مراحل قبلي، تعداد كم نيروهاي عمل‌كننده و منطقه جديد عمليات بود. قرارگاه فرماندهي عمليات (كربلا) با توجه به تجربيات عمليات گذشته، به اين جمع‌بندي رسيد كه در هر سه مرحله قبلي، طراحي عمليات در زميني صورت گرفته بود كه با توجه به ارزش فراوان آن، اجراي عمليات در آن زمين حساسيت دشمن را به‌شدت برمي‌انگيخت و در حقيقت به نقطه قوت دشمن حمله مي‌شد. با توجه به اين حساسيت‌ها به‌رغم صدمات فراواني كه به دشمن وارد شده است، نيروهاي خودي براثر پاره‌اي مشكلات از جمله صرف زمان طولاني براي احداث خاك‌ريز، موفق به نگه‌داري مواضع متفرقه نشده‌اند، لذا فرماندهي عمليات راه‌كار "شلمچه" را برگزيد. در وهله اول، طراحي عمليات به اين صورت بود كه نصر1 (تيپ 31 عاشورا با شش گردان و تيپ 1 لشكر 21 حمزه (ع) با سه گردان) در شمال در حدفاصل پل سوم تا كوت‌سواري و در جنوب نيز در حدفاصل نهر خيـِّن با نهر دوئيجي تا نوك كانال ماهي عمل كند و با الحاق دو يگان عمل‌كننده، بدون وارد شدن به 5 ضلعي و برخورد به مواضع پيچيده آن، آن‌جا را به محاصره درآورند، ولي يك روز قبل از اجراي عمليات، عراق در منطقه‌اي كه قرار بود نصر1 عمليات انجام بدهد، آب رها كرد و فرمانده عمليات، نصر1 را مأمور اجراي عمليات در شمال شلمچه (حدفاصل خاك‌ريز نوك كانال ماهي تا ضلع جنوبي آب‌گرفتگي) كرد. نصر3 نيز با تيپ 21 امام رضا(ع) و تيپ 3 از لشكر 21 حمزه اجراي عمليات در جنوب 5 ضلعي را برعهده داشت. عمليات در ساعت 22:40 با حركت گردان‌هاي خط‌شكن سپاه آغاز شد. نيروهاي خودي موفق به شكستن خط اول دشمن شدند، ولي محدود بودن زمين منطقه، وجود انواع موانع از قبيل انواع سيم‌خاردارها و ميدان‌هاي مين و تمركز انبوه آتش توپخانه و فشار رده‌هاي بعدي عراق، مانع پيش‌روي نصر1 شد و نيروها با تحمل تلفاتي ناچار عقب‌نشيني كردند. نصر2 نيز از ابتدا زير فشار شديد دشمن قرارگرفت و فقط يكي از گروهان‌ها از تيپ امام رضا(ع) موفق به شكستن خط دشمن شد و تعدادي از نيروها در ميدان‌هاي مين و سيم‌هاي خاردار گرفتار شدند و بقيه نيروها به عقب بازگشتند.[۱] مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در گزارش عمليات رمضان، عدم موفقيت در اين مرحله از عمليات را چنين شرح داده است: «تمركز توان نظامي دشمن در اين نقطه كه به دليل نزديكي به بصره به مراتب بيش‌تر از ساير محورها بود، فاصله نزديك خطوط، موانع متراكم از قبيل انواع كانال‌ها، سيم‌خاردار، ميدان مين و كمين، از امتيازات عراقي‌ها در اين محور بود. بنابراين ما در مرحله اول خطر نكرديم و براي حفظ نيروها در اين نقطه وارد نشديم اما پس از سه مرحله عمليات كه توان نيروها به تحليل رفت و مهمات ما كم شد، درست به نقطه قوت دشمن زديم، در حالي كه اين عمليات لو رفته بود چرا كه عراقي‌ها حجم آتش خود را تنها بر اين نقطه متمركز كردند و چون در محورهاي ديگر عملياتي نبود، آن‌ها لوله‌هاي توپخانه‌ها را به سمت اين منطقه نشانه رفتند و حجم آتش را روي نيروهايي ريختند كه حتي برخي از نيروهاي ارتشي خود را به سيم‌خاردار هم نرسانده بودند و اين پراكندگي نيرو، سبب ضعف نيروهاي خودي و قوت دشمن شد.»[۲]
گزارش- 419
امروز شمار بسياري نظامي مصري و سوداني جهت شركت در جنگ عليه ايران، وارد بغداد شدند.[۳] اين عده از طريق ايجاد يك پل هوايي بين قاهره ـ خارطوم و بغداد، به عراق اعزام شده‌اند. براثر كثرت تردد هواپيماهاي حامل نيروهاي سوداني در فرودگاه بغداد، امروز اين فرودگاه بر روي پروازهاي خارجي مسدود اعلام شده بود.[۴] همچنين در ادامه كمك‌هاي نظامي كشورهاي عربي و غربي به دولت عراق براي تداوم جنگ با ايران، امروز نيز مقدار معتنابهي تسليحات و تجهيزات نظامي از كشورهاي كويت، عربستان و اردن وارد عراق گرديد. روزنامه ايتاليايي "لارپوبليكا" به نقل از خبرنگار خود از عراق گزارش داده است كه امروز شمار بسياري از تريلرهاي حامل تانك و توپ از عربستان و كويت وارد عراق شده‌اند. اين نشريه تعداد تريلرهاي حامل تانك و مهمات را كه از كويت وارد عراق شده‌اند، 70 دستگاه اعلام كرده است.[۵] در گزارشي دربارة تريلرهاي اعزامي از كويت، آمده است: «تريلرهاي حامل تجهيزات نظامي توسط پليس و نيروهاي امنيتي كويت اسكورت مي‌شدند و براي اولين‌بار به جاي تريلرهاي عادي از تريلرهاي نظامي براي حمل مهمات و تجهيزات از كويت به عراق استفاده شده بود.» در اين گزارش افزوده‌اند كه امروز 25 دستگاه خودرو حامل مهمات و تجهيزات نظامي نيز از اردن وارد عراق گرديده است.[۶]
گزارش- 420
امروز مناطق مسكوني شهرهاي سرپل‌ذهاب و مهران را توپخانه سنگين عراق گلوله باران كرد كه خساراتي به اين مناطق وارد آمد.[۷] روزنامه كويتي "القبس" در شماره امروز خود با اشاره به بمباران شهرهاي ايران به وسيله هواپيماهاي عراق، ادعا كرد كه در بمباران اخير شهر همدان، استاندار اين شهر به شهادت رسيده است. القبس همچنين از شهادت 350 تن از پاسداران انقلاب در بمباران اخير شهر خرم‌آباد خبر داد و مدعي شد كه مقامات ايران سعي در كتمان اين خبر دارند.[۸]
گزارش- 421
روزنامة امريكايي "لوس‌آنجلس‌تايمز" امروز به نقل اخبار تحولات جنگ ايران و عراق پرداخت: «ايران اعلام كرده است كه نيروهايش دو كيلومتر در داخل خاك عراق پيش‌روي كرده، دو هزار سرباز عراقي را كشته و 380 تانك آن كشور را منهدم كرده است. از سوي ديگر، عراق مدعي‌شده است كه با تار و مار كردن نيروهاي ايران، تهاجم آن‌ها را دفع كرده است. بغداد در اطلاعيه نظامي خود ادعا كرده است كه نيروهاي عراقي 235 تن از نيروهاي ايران را كشته و تعدادي را نيز به اسارت در‌آورده‌اند و همچنين 27 تانك و زره‌پوش ايران را منهدم نموده‌اند.»[۹] روزنامه "واشنگتن‌پست" نيز امروز به نقل از خبرنگاراني كه از جبهه‌هاي جنوب عراق بازديد كرده‌اند، نوشته است: «چندين هزار ايراني در نيروگاه اصلي كه حدود 15 مايل با بصره فاصله دارد، جان باخته‌اند و بسياري از آنان نيز اسير گشته‌اند. صداي شليك آتش‌بارها در سراسر شب در بصره به گوش مي‌رسد و بيانيه نظامي عراق مدعي شده است كه تاكنون اجساد 1514 ايراني شمارش شده است.» اين روزنامه به نقل از اين خبرنگاران افزوده است كه آنان لاشه 15 تانك منهدم شده ايراني از مدل‌هاي چيفتن (ساخت بريتانيا) و تي 55 (روسي) را ديده‌اند. به نوشته اين روزنامه، اين تانك‌ها براي نشان دادن موفقيت نيروهاي عراقي در مقابله با حملات ايران، با وسايل ويژه و در ميان غريو شادي و هلهله مردم وارد بصره شده است. اين روزنامه همچنين از سقوط يك فروند هواپيماي ايراني در جريان حملة روزهاي اخير به بغداد، خبر داده است.[۱۰] امروز رسانه‌هاي خبري كشورهاي عربي شمال آفريقا به تشريح اقدامات ايران و عراق در جنگ، پرداختند و از توانايي عراق در مقابله با حمله نيروهاي ايراني به خاك عراق، خبر دادند. راديو الجزاير در يكي از بخش‌هاي خبري خود گفت: «خبرهاي رسيده از جنگ ايران و عراق ضد و نقيض است؛ در حالي كه ايران مي‌گويد حمله نيروهاي ايراني در داخل خاك عراق در منطقه‌اي به وسعت 300 كيلومتر مربع ادامه دارد و نيروهاي ايراني سعي دارند بدون وارد شدن خسارات سنگين، شهر بصره را از خاك عراق جدا كنند ، منابع عراقي اعلام مي‌كنند نيروهاي عراق حمله نيروهاي ايراني را دفع كرده‌اند و ضمن وارد كردن تلفات و خساراتي به نيروهاي ايراني، آنان را وادار به عقب‌نشيني نموده‌اند.» اين راديو سپس به حمله هواپيماهاي عراقي در چند روز گذشته به مواضع نيروهاي ايران، اشاره كرد. راديو مراكش نيز در يكي از بخش‌هاي خبري خود گفت: «نيروهاي عراقي توانسته‌اند حمله‌هاي ايران را در شرق بصره دفع كنند و تلفات و خسارات سنگيني به آن‌ها وارد سازند.» اين راديو سپس به نقل از منابع آگاه "پنتاگون" گفت كه اكثر نيروهاي ايراني جوان هستند و تعدادي نيز زير 15 سال سن دارند. راديو مراكش در ادامه مدعي شد: «عراق با وارد ساختن تلفات سنگين به ايران در شرق بصره، ثابت كرد كه توانسته است در مقابل امواج انساني ايران ايستادگي كند.» اين راديو افزود: «شاه حسين و تاچر امروز خواستار پايان يافتن جنگ ايران و عراق در چارچوب قطع‌نامه‌هاي شوراي امنيت شده‌اند.» راديو تونس نيز از حملات هوايي عراق به نيروهاي ايراني در شرق بصره و حمله هوايي ايران به تأسيسات اقتصادي شهر مرزي خانقين عراق خبر داد.[۱۱]
گزارش- 422
روزنامه "لوس‌آنجلس‌تايمز" امروز در مقاله‌اي مفصل به پيش‌بيني تحولات آتي جنگ ايران عراق و تأثير تحولات اين جنگ در سطح منطقه، پرداخته است: «احتمال پيش‌روي ايران به‌جانب بغداد با حمله به كويت، مايه نگراني مقامات امريكايي شده است. به نظر مقامات امريكايي، اثرات جنگ 22 ماهه ايران و عراق در ارتباط با منافع امريكا به مراتب وخيم‌تر از اثرات اشغال لبنان توسط اسرائيل خواهد بود. از سوي ديگر، موضوع توازن قدرت‌ها در خليج‌فارس با توجه به اين‌كه ايران با توسل به قدرت نظامي در پي سلطه در منطقه است، همراه با تشويق و تحريك مسلمانان شيعه به تندروي و شورش، مسئله ديگري است كه مستقيماً با تحولات جنگ ايران و عراق مرتبط است. بهاي جهاني نفت از مسائل ديگري است كه به جريانات سياسي حوزه خليج فارس وابسته است. هم اكنون ايران به تعهدات سازمان اوپك پشت پا زده و مقدار توليدش را به مراتب بيش از حد تعيين شده از جانب اوپك، اضافه كرده است در صورت پيروزي ايران بر عراق در جنگ، موقعيت نسبتاً آرام بازار نفتي جهان برهم خواهد خورد.» لوس‌آنجلس تايمز به احتمال تلاش نظامي مجدد ايران در صورت موفق نشدن در تصرف بصره، اشاره كرده و افزوده است: «در چنين حالتي، ايران به دلايل سياسي احتمالاً اقدام به يك حمله به سمت بغداد از طريق شهر مرزي قصرشيرين خواهد نمود .» اين نشريه در پايان در‌باره مواضع دولت كويت و كمك‌هاي فراوان آن به عراق براي تداوم جنگ با ايران، نوشته است: «كويت كه از حاميان و كمك‌كنندگان اصلي به عراق در جريان جنگ بوده و بنادر خود را نيز در اختيار دولت عراق براي واردات سلاح و مهمات قرار داده است تاكنون سه بار مورد حمله هوايي ايران قرار گرفته است. در هفته گذشته نيز دولت كويت با هشدار رئيس مجلس شوراي اسلامي ايران مواجه شد كه در صورت ادامه كمك‌هاي مالي و نظامي به عراق، گرفتار عقوبت خواهد شد.»[۱۲]
گزارش- 423
آيت‌الله موسوي اردبيلي امام جمعه موقت تهران، در خطبه‌هاي نماز جمعه امروز موضع جمهوري اسلامي ايران در خصوص جنگ و اهداف ايران از ورود به خاك عراق را تشريح كرد، سپس در خصوص اين ادعاي دولت‌هاي غربي به ويژه امريكا كه ايران امنيت خليج فارس را به خطر انداخته، همچنين دربارة حزب توده و اقدامات انجام شده براي محدود ساختن آن، سخناني گفت. وي در خصوص جنگ و ادامه آن و هدف ايران از ورود به خاك عراق گفت: «ما آغازگر جنگ نبوده‌ايم و الان نيز به علت اين‌كه مناطق مرزي و شهرهاي ما زير آتش شديد توپخانه سنگين ارتش عراق قرار دارد، جنگ را تمام شده تلقي نمي‌كنيم.» وي افزود: «دشمن ما در روز اول تجاوزش مي‌گفت اين جنگ قادسيه است و خوزستان مال ما است. ولي امروز كه تمام خيال‌هاي او باطل از آب درآمده است، مي‌گويد كه "من نمي‌جنگم و صلح‌طلب هستم و به اين سوي مرز آمده‌ام." عجبا! اگر گذشتن از مرز برخلاف موازين بين‌المللي است، عراق اعمال بيست و چند ماه گذشته خود را كه بخشي از سرزمين اسلامي ما را در اشغال خود داشت، چگونه توجيه مي‌كند؟!» موسوي اردبيلي در مورد هدف ايران از ادامه جنگ گفت: «ما با ملت مسلمان عراق سر جنگ نداريم، بلكه ما معتقديم كه صدام بايد از بين برود و بهترين حالت براي اين كار، قيام ملت عراق و سرنگوني صدام است و اگر ملت عراق همين امشب صدام را گرفته و مجازات كنند، ما با آغوش‌باز از ملت عراق استقبال مي‌كنيم.» امام جمعه موقت تهران در خصوص اين ادعاي مقام‌هاي دولت‌هاي غربي به ويژه امريكا كه ايران امنيت خليج فارس را به خطر انداخته، گفت:«فرياد امريكا و دول غربي بلند است كه امنيت منطقه خليج فارس به هم خورده است. آري، امنيت امريكايي به هم خورده است. امنيت از ديدگاه امريكا حفظ منافع آن كشور است و اگر امنيت اين است، كه اشكالي ندارد به هم بخورد، ولي اگر امنيت متعلق به ساحل نشينان خليج فارس است، اين‌ها خودشان مي‌توانند امنيت‌شان را تأمين كنند.» وي در ادامه گفت: «امنيت ما و عراق و خليج فارس با جنگ نجات‌بخش ما به هم نمي‌خورد، آن چيزي كه امنيت منطقه را به هم زده، دخالت‌هايي است كه از راه دور مي‌گويند "ما در اين‌جا منافع داريم"! اين منافع برخلاف امنيت ما، عراق و تمام شيخ‌نشين‌هاي منطقه است.» آيت‌الله موسوي اردبيلي در بخش ديگري از خطبه‌هاي نماز جمعه به مقاصد حزب توده پرداخت:«حزب توده مي‌گفت "من حزب اللهي و خط امامي هستم." اما وقتي مسئله جنگ به‌مرحله حساس خود رسيد، طي تحليلي در مورد جنگ، زهر خود را ريخت و با اوباش هم‌صدا شد و چون براساس قانون اساسي، افراد با وجود مشخص بودن نيت‌شان در صورتي‌كه محارب و توطئه‌گر نباشند، از حقوق قانوني برخوردارند، تا به حال در مورد آنان اقدامي صورت نگرفته بود ولي حالا كه دست به توطئه زدند ما بايد مراقب باشيم كه با ايجاد فتنه‌ها و جريان‌هاي ندانسته و غفلت كرده، وضعيت امروز جامعه‌مان كه به قيمت خون شهدا و ايثارگري‌هاي جانبازان به دست آمده، صدمه‌اي نبيند.»[۱۳]
گزارش- 424
امروز سفير جمهوري اسلامي ايران در كويت (علي شمس اردكاني) با شيخ "جابر الصباح" امير كويت ديدار و پيام رئيس‌جمهور اسلامي ايران را به وي تسليم كرد. خبرگزاري فرانسه در اين‌باره گزارش داده است: «سفير ايران در ديدار با امير كويت اعلام كرد كه ايران به هيچ وجه قصد ندارد كه كويت را به جنگ بكشاند و حاكميت كويت را مثل حاكميت ديگر كشورها محترم مي‌شمارد. وي سپس تأكيد كرد كه كشورش قصد ندارد به شهر بصره صدمه‌اي وارد سازد و هدف تهاجم كنوني ايران، محاصره شهر بندري بصره بدون بمباران هوايي خواهد بود. شايان ذكر است كه كويت در حدود 50 كيلومتر با عراق مرز مشترك دارد و از اصلي‌ترين كشورهاي كمك‌كننده به عراق در جنگ عليه ايران مي‌باشد. اردكاني همچنين افزوده است پيام رئيس‌جمهور ايران براي امير كويت در مورد كمك به فلسطيني‌ها و لبناني‌ها بوده است.» [۱۴]
گزارش- 425
به گزارش خبرگزاري فرانس پرس از رياض، فهد پادشاه عربستان سعودي در يك سخن‌راني در جمع روحانيون عربستان، از دولت‌هاي ايران و عراق خواست تا هر چه سريع‌تر به جنگ پايان دهند و از خونريزي بيش‌تر جلوگيري كنند. وي همچنين با تقبيح وجود اختلاف ميان اعراب، اظهار اميدواري كرد كه با پايان يافتن اختلافات، مصر نيز به آغوش جهان عرب باز‌گردد. گفتني است كه هم اكنون شاه‌زاده عبدالله ولي‌عهد عربستان در حال ديدار از عراق است.»[۱۵]
گزارش- 426
به مناسبت سال‌روز تأسيس شوراي ملي مقاومت، مسعود رجوي سركرده سازمان مجاهدين خلق در بيانيه‌اي با برشمردن اقدامات سازمان عليه جمهوري اسلامي، از جمله ترور دو هزار تن از كادرهاي آن، مرحله اول مبارزه عليه جمهوري اسلامي ايران يعني متلاشي كردن دستگاه رهبري آن را پايان يافته خواند و اعلام كرد كه مرحلة بعدي، تدارك براي قيام عمومي است. راديو آزاد ايران وابسته به سلطنت‌طلب‌ها در اين‌باره گفت: «به اعتراف مقامات رژيم ايران، سال گذشته بيش از دو هزار تن از رهبران درجه اول و كادرهاي اداره‌كننده اين رژيم در گيرودار برخوردهاي داخلي و حملات آزادي‌خواهان ايران از بين رفته‌اند.» در بيانيه رهبر مجاهدين خلق آمده است: «مقاومت ملت ايران اكنون نخستين مرحله خود را كه متلاشي ساختن دستگاه رهبري ـ سياسي رژيم [امام] خميني و سلب مشروعيت و ثبات از آن رژيم است، به اتمام رسانده و چندي است كه مرحله دوم اين مقاومت شروع شده است. در اين مرحله، انهدام ماشين سركوب و اختناق نظامي كه در پاسداران ارتجاعي خلاصه مي‌شود، هدف قرارگرفته و هر روز در سراسر ايران تشديد مي‌شود. در مرحله بعدي، قيام عمومي تدارك ديده خواهد شد.»[۱۶]
گزارش- 427
رزمندگان خودي در يك عمليات كمين در منطقه "آوينان" سقز، يك ميني‌بوس و يك خودرو تويوتا متعلق به نيروهاي حزب دمكرات كردستان ايران را منهدم كردند. در اين عمليات شماري از نيروهاي اين حزب كشته يا مجروح شدند، يك تن از آنان دستگير شد و يك دستگاه بي‌سيم نيز به دست نيروهاي خودي افتاد.[۱۷] امروز همچنين نيروهاي خودي روستاي"شسه" از توابع شهرستان سقز را از اشرار مسلح غير‌قانوني پاك‌سازي كردند.[۱۸]
گزارش- 428
امروز 18 تن از سربازان ارتش جمهوري اسلامي ايران كه مدت‌ها در اسارت حزب دمكرات كردستان بودند، آزاد شدند. دليل آزادي اين عده، سالگرد تأسيس حزب دمكرات اعلام شده است.[۱۹]
منابع و مآخذ روزشمار 1361/05/01
- ↑ سند شماره 95، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات رمضان، تيپ 21 امام رضا(ع) راوي: ابوالقاسم صياديان، صص 11 ـ 10.
- ↑ سند شماره 1086، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات رمضان، تدوين: مهران موحدي فر، صص 109 و 110.
- ↑ سند شماره 014499، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌‌اي اطلاعاتي شماره 550، قرارگاه عملياتي كربلا، (ركن 2)، 2/5/1361، ص5؛ و: روزنامه جمهوري اسلامي، 2/5/1361، ص11، به نقل از خبرگزاري رويتر.
- ↑ سند شماره 032876، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌‌اي اطلاعاتي شماره 124، قرارگاه عملياتي فتح ـ ركن 2، 3/5/1361، ص1.
- ↑ دفتر "سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، گذري بر دو سال جنگ به مناسبت دومين سالگرد جنگ تحميلي، به نقل از روزنامه ايتاليايي"لارپوبليكا" 1/5/1361.
- ↑ سند شماره016454، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌‌اي شماره 127، 4/5/1361، ص12.
- ↑ سند شماره 016478، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: 5/5/1361.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 126، 2/5/1361، ص20، بخش عربي راديو صوت‌الجماهير، 1/5/1361، به نقل از روزنامه كويتي القبس.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 1/5/1361، ص6، صداي امريكا، 1/5/1361، به نقل از لوس‌آنجلس تايمز، به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس.
- ↑ سند شماره 95، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات رمضان، تيپ 21 امام رضا(ع) راوي: ابوالقاسم صياديان، صص 11 ـ 10.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش هاي ويژه"، نشريه شماره 127، 3/5/1361، ص6، الجزاير ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1361، به نقل از راديوهاي الجزاير، مراكش و تونس.
- ↑ سند شماره016454، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌‌اي شماره 127، 4/5/1361، ص12.
- ↑ مأخذ 3، بخش دوم، ص9.
- ↑ مأخذ 8، صص 8و9، خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري فرانسه از كويت 1/5/1361.
- ↑ مأخذ 11، ص5، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/5/1361، به نقل از فرانس پرس از رياض، به نقل از شاه فهد.
- ↑ مأخذ 8، ص18، راديو صداي آزاد ايران، 1/5/1361.
- ↑ دفتر سياسي سپاه، "رويدادها و تحليل "، نشريه شماره 43، 4/6/1361، ص23.
- ↑ سند شماره 016890 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌‌اي اطلاعاتي شماره 3، از واحد طرح و برنامه اطلاعات عمليات، 16/6/61، ص2.
- ↑ مأخذ 11، ص9، اروميه ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/5/1361.