1359.08.18
| روزشمار جنگ سال 1359 1359.08.18 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هجده آبان |
| تاریخ شمسی | 1359.08.18 |
| تاریخ میلادی | 9 نوامبر 1980 |
| تاریخ قمری | 30 ذیحجه 1400 |
گزارش - 191
امروز عراقيها در منطقه سوسنگرد به تحركاتي دست زدند. دشمن از دو طرف رودخانه كرخه و سابله به طرف سوسنگرد حركت كرد [۱] كه با مقابله نيروهاي خودي نتيجه‌اي نگرفت و تنها سوسنگرد و اطراف آن را به توپ بست. [۲] در اين روز اهواز نيز زير آتش توپخانه دشمن قرار داشت. [۳] توپخانه خودي نيز آتش موثري را روي مواضع دشمن در خرمشهر، اطراف آبادان و خصوصاً دب‌حردان در جنوب غربي اهواز اجرا كرد. [۴] در دارخوين، قواي دشمن با زير آتش قرار دادن نيروهاي خودي تا نزديكي مواضع آنها پيشروي كردند كه با مقاومت رزمندگان عقب نشستند. [۵] در مناطق سومار، ايلام، كنجانچم (مهران) و گيلان غرب در جبهه مياني درگيري ادامه دارد. گزارشهاي مطبوعات حاكي از موفقيت بيشتر نيروهاي خودي در جبهه‌هاي گيلان غرب و سومار است. [۶]
گزارش - 192
نيويورك تايمز وضعيت عمومي خوزستان را چنين گزارش مي‌كند: تعداد زيادي از اهالي شهرهاي استان خوزستان به ويژه مردم اهواز، شهرهاي خود را ترك كرده‌اند. مردم غير نظامي دزفول هم در حال تخليه اين شهر هستند. دزفول كه از اهداف عمده عراق است، زير آتش شديد قرار دارد وگفته مي‌شود دو لشكر ايران در اين منطقه مستقر است كه به اعتقاد مفسران و ناظران نظامي ماموريتشان حفظ شاهراهي است كه دزفول را به شمال و ساير مناطق ايران مهران : رودخانه كنجانچم
مربوط مي‌سازد. [۷] پس از شكست عراق در ورود به جزيرة آبادان و كاهش شدت جنگ در اين منطقه، صداي آمريكا گفت: در هفته گذشته نيروهاي ايراني كوشيدند حلقه محاصره عراقيها را در اطراف آبادان در هم شكنند، ولي با مقاومت توپخانه عراق روبرو شدند. فرمانده نظامي عراق در منطقه مدعي است كه به راحتي مي‌تواند آبادان را به اشغال خود درآورد، ولي در نظر دارد پس از تحليل بردن نيروهاي ايران به هدف خود برسد. در مقابل، دولت ايران مي‌گويد: مبارزان ايراني، نيروهاي عراقي را كه مي‌‌خواستند وارد آبادان شوند، به عقب‌نشيني مجبور كرده‌اند. تاكتيك فعلي عراق اين است كه با استفاده از آتش شديد توپخانه، مقاومت مدافعان ايراني را در ناحيه جنوب چنان ضعيف كند كه چاره‌اي جز تسليم نداشته باشند. علت توسل عراق به اين تاكتيك و استفاده از تانك اين است كه تا حد امكان از نفرات كمتري در جبهه‌هاي جنگ استفاده كند. مفسرين و تحليل‌گران نظامي معتقدند كه نبايد در انتظار يك پيشروي عمده از طرف نيروهاي عراقي بود. احتمال مي‌رود عراق عمليات خود را در نقاط حساس جبهه شدت بخشد و گزارش مربوط به درگيري شديد در منطقه شرقي آبادان، جاده آبادان ـ ماهشهر را جزيي از اين برنامه
مي‌دانند. [۸] راديو مسكو در اين موردگزارش داد: در ناحيه آبادان و دزفول بين نيروهاي ايران و عراق نبرد سنگيني درگرفته است. در اطلاعيه فرماندهي نظامي عراق گفته شده: حلقه محاصره پيرامون آبادان، كه مركز صنايع پالايش نفت ايران است، روز به روز تنگ‌تر مي‌شود. همزمان با آن بر اساس گزارش رسيده از تهران، نيروهاي ايراني دشمن را وادار كرده‌اند از موضع خود در ناحيه شهر عقب‌نشيني كند. [۹]
گزارش - 193
امروز در مجلس شوراي اسلامي نيز در مورد سرنوشت وزير نفت اسير شدة ايران (محمدجواد تندگويان) حساسيت نشان داده شد. وزير نفت سابق و نماينده فعلي مردم تهران در مجلس (علي‌اكبر معين‌فر) در مورد ادعاي عراق مبني بر زخمي شدن تندگويان به هنگام اسارت، گفت: ما شاهد بوديم وشاهدان عيني مي‌توانند گواهي بدهند كه در موقع ربوده شدن برادرمان آقاي تند گويان، وزيرنفت به هيچ وجه درگيري ايجاد نشد و به هيچ وجه به ايشان صدمه نرسيد. بعد هم در تلويزيون بغداد اورا ديده‌اند كه سالم بوده است، همان فيلم يا فيلم مشابه ديگري نيز در پاريس ديده شده است. بنابراين دلايل كافي داريم كه كوچكترين آسيبي به ايشان نرسيده است و اگر خداي ناكرده ناراحتي پيش آمده باشد، مسلماً عمال بعثي مسئول آن هستند. البته از طرف هلال احمر و از طرف اوپك براي آزادي ايشان و همراهانشان اقداماتي شده است و اميدوار هستيم كه انشاءالله هرچه زودتر به نتيجه برسيم. [۱۰] براساس نوشته روزنامه الراي‌العالم، يك مقام عاليرتبه عراقي گفت: وزير نفت ايران (تندگويان) در اسارت عراق به سر مي‌برد و به كشور الجزاير تحويل داده نخواهد شد. ليكن وي از بازديد كميته صليب سرخ بينالمللي استقبال كرد و اضافه نمود كه اسير بايد تا خاتمه جنگ در اسارت ما (عراق) بماند و در اين مورد هيچ كوشش عربي يا بينالمللي را قبول نخواهيم كرد. [۱۱]
گزارش - 194
در مورد دستگيري قطب‌زاده، بني‌صدر در كارنامه رئيس جمهور (18/8/59) مي‌نويسد: در تاريخ دو سه قرن اخير، كسي به مظلوميت من در هيچ حكومتي نبوده است؛ دست و پاي مرا بسته‌اند و مي‌گويند بجنگ، من پذيرفته‌ام و دارم مي‌جنگم با اين حال مي‌آيند و بندهاي تازه بر دست و پاي من مي‌گذارند. [۱۲] چند مورد اعتراض در شهرهاي مختلف صورت گرفت كه مهم‌ترين آنها انجام تظاهراتي در قم به حمايت از قطب‌زاده بود. همچنين تهيه طوماري توسط برخي از بازاريان و تلاش براي تعطيلي بازار تهران نيز از عمده‌ترين خبرهاي رسيده است كه
بيشتر ناشي از اظهارات بني‌صدر در اين قضيه مي‌باشد. [۱۳] رسانه‌هاي خارجي اين موضوع را در حد قابل توجهي بزرگ كرده و به بحث پيرامون آن پرداخته‌اند؛ نكته مشترك در مطالب آنان وجود لحني جانبدارانه از بني‌صدر و طيف مربوط به وي است. راديو اسرائيل در اين مورد مي‌گويد: آقاي صادق قطب‌زاده به دنبال يك برنامه تلويزيوني دستگير شد. مقامات زندان اوين ادعا كرده‌اند كه هنوز اتهامات رسمي براي قطب‌زاده تعيين نشده است. يكي از دوستان قطب‌زاده گفته بود، هشت نفر از پاسداران به منزل قطب‌زاده رفته و او را باز داشت كرده‌اند. ضمناً در تهران شايع شده كه « مبلغي اسلامي » قائم مقام راديو تلويزيون، مورد سوء قصد قرار گرفته است. [۱۴] بخش فارسي راديو بغداد گفت: قطب‌زاده، وزير خارجه سابق (امام) خميني بازداشت شده است؛ قطب‌زاده در پي اعتراف به اينكه رژيم فعلي ايران فاشيستي بوده و اختناق به نحو بي‌سابقهاي در آن حاكم است، به دستور ملاهاي رژيم بازداشت شد. ناظران سياسي معتقدند كه ممكن است يك سلسله تصفيه‌هاي تازه در سرمداران رژيم ايران صورت گيرد و بزودي مهدي بازرگان، يزدي، چمران، عباس زماني، معروف به ابوشريف و … بازداشت شوند. [۱۵] راديو آمريكا مي‌گويد: يك بار ديگر موج تشنج‌هاي سياسي ايران را در خود فرو برده است. دستگيري قطب‌زاده، وزير خارجه پيشين ايران و نگراني رهبران مذهبي از جنگ ايران و عراق علت‌هاي اساسي ناآرامي‌هاي سياسي اخير ايران هستند. بني‌صدر در يك مصاحبه مطبوعاتي كه در روزنامه انقلاب اسلامي منتشر شد، از بازداشت قطب‌زاده اظهار تاسف كرد. بني‌صدر گفت كه ناآرامي‌هاي سياسي تهران مانعي در برابر عمليات جنگي ايران در جنوب شده و نيروهاي عراقي هم اكنون پس از اشغال خرمشهر درصدد تصرف آبادان هستند … بني‌صدر علاوه بر عراقيها دشمنان ديگري نيز در تهران دارد. رفسنجاني رئيس مجلس شوراي اسلامي، بني‌صدر را به سبب اينكه در جلسات شوراي عالي دفاع شركت نكرده، به باد انتقاد گرفت. بني‌صدر رياست اين شورا را به عهده دارد. همچنين در نماز‌جمعه گذشته در تهران، (آيت‌ا…) سيدعلي خامنه‌اي از شيوه عمليات ارتش ايران در نبرد با عراقيها انتقاد كرد. آيت‌ا… منتظري نيز در نماز جمعه قم اظهار داشت: ارتش ايران توانايي مقابله با نيروهاي مهاجم عراقي را ندارد. وي در اين مورد با آيت‌ا… خميني نيز مشورت كرده است. براساس گزارشهاي بعدي، از آيت‌ا … خميني خواسته شده بني‌صدر را از فرماندهي كل نيروهاي ايران عزل كند. [۱۶] راديو لندن نيز طي تحليلي مي‌گويد: پس از آغاز جنگ با عراق، متعصبان مذهبي حمله به مخالفان سياسي خود را لازم تشخيص دادند و آنها را متهم به ايجاد نفاق در ايران، در شرايط حاد موجود كرده و سعي در به دست گرفتن هرچه بيشتر قدرت كردند. دستگيري قطب‌زاده، قدرت بني‌صدر را در معرض تهديد قرار مي‌دهد. [۱۷] در داخل نيز روزنامه انقلاب اسلامي براي نشان دادن حقانيت جناح مزبور، علاوه بر درج مطالب برخي از رسانه‌هاي خارجي، ضمن مقاله‌اي مفصل چنين مي‌نويسد: اكنون روشن است كه جبهه ديگري از جنگ در داخل كشور وجود دارد كه رئيس جمهور و فرمانده كل قوا را در بين دو جبهه اساسي و سرنوشت ساز قرار داده است. با استناد به گفته‌هاي خود او، آينده همه ما حتي جنگندگان عليه وي، در جبهه داخلي هم به شكست يا پيروزي او بستگي دارد. براي ما بهتر است كه بدانيم در چند جبهه بايد بجنگيم. با اين حال در همه آنها خواهيم جنگيد و به اميد خدا پيروز خواهيم شد. ما به خود اجازه نمي‌دهيم كه در يك جبهه حق را فداي مصلحت كنيم كه در مصلحت بودنش هم شك داريم. جنگ تحميلي عراق براي ما يك واقعيت و دفاع ما دفاع از حق است. [۱۸]
گزارش - 195
در مورد اوضاع داخلي عراق، خبرهاي رسيده حاكي است كه دولت اين كشور جنگ را در تمام ابعاد، به صورت اصلي‌ترين مسألة مملكت دنبال مي‌كند. صدام طي پيامي اعلام كرد « جنگ مقدس عليه دشمنان عراق و عرب به داوطلباني نيازمند است كه سن آنها بالاتر از 65 سال باشد. » وي از اين گروه سني دعوت كرد به كاخ رياست جمهوري و يا به استانداران استانها براي معرفي و ثبت نام مراجعه كنند. [۱۹] روزنامه كوير ـ ردلاسرا، چاپ رم نيز با اشاره به اوضاع داخلي عراق مي‌نويسد: به گزارش دولت عراق از 22 سپتامبر (31 شهريور) تا اواخر اكتبر عراق 730 كشته و 1016 زخمي به جاي گذاشته است. ديپلمات‌هاي غربي معتقدند كه اين ارقام را بايد حداقل ده برابر كرد. اوضاع عراقيها در جنگ وخيم است تا جايي كه فرمانده ارتش عراق مجبور شده است 250 هزار غير نظامي را جهت تقويت ارتش به جبهه جنگ اعزام نمايد. بين افراد ارتش و نيروهاي اعزامي اختلافات شديد وجود دارد … كشته شدگان جنگ چند صد نفر است كه از نقاط مختلف به دهكده‌اي در نزديك عماره آورده شده و در سردخانه اي انباشته شده‌اند. اكثر اين سربازان، عراقي بدون علامت شناسايي هستند و پس از ده روز اگر كسي نتواند آنها را شناسايي كند، اجساد در كوره‌هاي آتش سوزانده مي‌شود. و گاه سه جسد را با هم در كوره آتش مي‌اندازند. [۲۰]
روزنامه الراي العالم به نقل از يك مقام عالي رتبه عراقي مي‌نويسد: عراق قدرت و نيروي لازم را براي ادامه جنگ دارد. ما داراي اسلحه و تجهيزاتي هستيم كه هنوز وارد نبرد نشده است …. عراق ميانجي‌گري را رد نموده، به جنگ ادامه خواهد داد. [۲۱] راديو بغداد اعلام كرد: دشمن بايد بداند كه عراق انقلابي خود را براي يك جنگ دراز مدت آماده كرده است و اين يك مسألة محرمانه نيست. صدام اين مطلب را درنطق خود در شوراي ملي عراق ذكر كرده، ولي آنان فكر مي‌كنند كه ما خود را براي يك جنگ درازمدت آماده نكرده‌ايم؛ نه، به خدا قسم ما براي يك جنگ طولاني يعني تا زماني كه ملت ما احساس كند براي به دست آوردن حقوق خود راضي شده است، خواهيم جنگيد. [۲۲] گزارش شده است كه مقامات عراقي براي كاستن از تلفات بمباران‌ها و حملات هوايي ايران، ساختن پناهگاههاي زيرزميني را (كه اكنون در شهرهاي عراق بسيار كم است) تشويق مي‌كنند. براساس همين تصميم هر فردي كه بخواهد چنين پناهگاهي بسازد، وامي به مبلغ 300 دينار عراقي برابر ده هزار دلار دريافت مي‌دارد كه مي‌تواند آن را طي 25 سال واريز نمايد. [۲۳] اخبار رسيده از محافل ديپلماتيك امارات عربي متحده حاكي است كه سعدون حمادي، وزير امور خارجه عراق، توافق ضمني سازمان ملل و آمريكا را جهت تجزيه خوزستان كسب كرده تا در صورت اشغال آبادان و اهواز نسبت به اعلام حكومت خود مختار اقدام كنند. [۲۴]
گزارش - 196
نيوزويك در مورد چگونگي صدور نفت از سوي ايران، به نقل از منابع صنعت نفت نوشت: با وجود ادامه جنگ ايران و عراق، ايران به راحتي توانسته روزانه يك صد هزار بشكه نفت از جزيره لاوان و ساير جزاير كوچك اطراف و دور از ميدان جنگ صادر كند. اگر صدور نفت ايران به همين ترتيب ادامه يابد، ايران نزديك به يك ميليارد وسيصد ميليون دلار در سال درآمد خواهد داشت. [۲۵] صداي آمريكا نيز گفت: ايران اعلام كرد كه بهاي بنزين را براي اتومبيلهاي شخصي سه برابر كرده است و شكر، قند و برق نيز جيره‌بندي خواهد شد. با اينكه اين اقدامات ناشي از فشارهاي جنگ است اما تحليل‌گران مستقل مي‌گويند: ايران هنوز ذخاير ارزي عظيمي در اختيار دارد كه اين كشور را قادر مي‌سازد حدود هشت ماه تا يك سال ديگر همچنان به حيات اقتصادي خود ادامه دهد. [۲۶]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1359/08/18
- ↑ سند شماره 001589 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش دفتر سياسي و انتظامي استانداري خوزستان، 18/8/1359. 2. سند شماره 001604 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: « بولتن خبري 24 ساعته » واحد اطلاعات سپاه خوزستان، شماره 41، 19/8/1359.
- ↑ سند شماره 001589 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش دفتر سياسي و انتظامي استانداري خوزستان، 18/8/1359. 2. سند شماره 001604 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: « بولتن خبري 24 ساعته » واحد اطلاعات سپاه خوزستان، شماره 41، 19/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 1.
- ↑ سندشماره 001630 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش ستاد مشترك ارتش، 20/8/1359.
- ↑ سند شماره001628 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: « بولتن خبري 24 ساعته » واحد اطلاعات سپاه خوزستان، 18/8/1359
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي و انقلاب اسلامي، 18/8/1359 و انقلاب اسلامي، 19/8/1359.
- ↑ خبرگزاري پارس، « گزارشهاي ويژه »، نشريه 236، 19/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 7، راديو آمريكا، 18/8/1359.
- ↑ سند شماره 001589 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش دفتر سياسي و انتظامي استانداري خوزستان، 18/8/1359. 2. سند شماره 001604 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: « بولتن خبري 24 ساعته » واحد اطلاعات سپاه خوزستان، شماره 41، 19/8/1359.
- ↑ مشروح مذاكرات مجلس شوراي اسلامي، دوره اول، جلسه 67، 18/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره، روزنامه الراي‌العالم.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 2/9/1359.
- ↑ ماخذ شماره 7، روزنامه انقلاب اسلامي، 18 و 19/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 7، راديو اسرائيل و روزنامه انقلاب اسلامي، 18/8/1359.
- ↑ خبرگزاري پارس، « گزارشهاي ويژه »، نشريه 237، 20/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 7، راديو آمريكا و روزنامه انقلاب اسلامي، 18/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 15، راديو لندن.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 18/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 7
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 20/8/1359، خبرگزاري پارس، رم، روزنامه كوريره دلاسرا، 18/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره 7.
- ↑ ماخذ شماره 7، بخش عربي راديو بغداد.
- ↑ ماخذ شماره 7، بغداد، 18/8/1359.
- ↑ سند شماره 001603 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد مشترك ارتش، 18/8/1359.
- ↑ ماخذ شماره، راديو آمريكا. 18/8/1359، روزنامه نيويورك تايمز.
- ↑ ماخذ شماره 15، راديو آمريكا، 19/8/1359.