1363.04.29

روزشمار جنگ سال 1363 1363.04.29
نام‌های دیگر	بیست و نه تیر
تاریخ شمسی	1363.04.29
تاریخ میلادی	20 ژوئیه 1984
تاریخ قمری	20 شوال 1404

1360.04.29

1361.04.29

1362.04.29

1364.04.29

1365.04.29

1366.04.29

1367.04.29

گزارش- 1

1. با نزدیکشدن زمان اجرای عملیات جنوب جزیره مینو، حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی،* عصر امروز عازم دزفول شد تا پس از بازدید از مانور تمرینی عملیات در سد دز، میزان آمادگی و مشکلات موجود در سر راه اجرای عملیات والفجر٨ را بررسی کند. عصر امروز، مانور عملیات سرپلگیری قرارگاه ظفر در حضور حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی و فرماندهان ارتش و سپاه در منطقه پشت سد دز برگزار شد. در این مانور سه گروهان از نیروهای تیپ٣٣ المهدی(عج) استان فارس از سپاه و تیپ٥٥ هوابرد شیراز از ارتش شرکت کردند. بخشی از نیروهای شرکتکننده در این مانور دوره آموزشهای عمومی از قبیل شنا، مقابله با حملات شیمیایی و عبور از موانع را طی کرده و بخش دیگری از آنان آموزشهای تخصصی از قبیل هلیبرن، سکانداری و تصرف ساحل را گذراندهاند. در مانور عصر امروز، نیروهای سوار در قایق از تنگه جنوبی دریاچه پشت سد دز در دو نوبت به مدت سه دقیقه، بهسمت ساحل شمالی حرکت کردند و پس از صعود به ارتفاع این منطقه، مجدداً به مدت دو دقیقه در تنگه شمالشرقی دریاچه تجمع و به قصد تصرف ساحل جنوبی که فاقد ارتفاع بود حرکت کردند. پس از پایان مانور سد دز، حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی** برای فرماندهان و رزمندگان سخنرانی کوتاهی ایراد کرد. راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در گزارشی از این مراسم به نقل از نماینده امام در شورایعالی دفاع آورده است: «بدون اینکه به خودمان مغرور باشیم ... همه خودشان را آماده کردهاند برای یک حماسه بینظیر. شماها که در اینجا جمعید امید اساسی این عملیات هستید. مسئولیتی که به عهده شما گذاشته شده، موقعیت شما را حساس کرده. موقعیت شما موقعیت دهها هزار نیرو را دارد و پیشروی شما پیشروی اسلام را دارد. بدون اینکه به خودتان مغرور شوید و خدا را فراموش کنید ادامه تاریخ را به دنبال خود میکشید. حرکت صبح شما جنگ را به نقطه پایانی میرساند. ... ما در آستانه یک عملیات بیسابقه در تاریخ جنگمان هستیم تاکنون اینطور آمادگی برای چنین عملیاتی نداشتهایم در سراسر جهان بوی سقوط صدام را داریم میشنویم فقط نیاز به نشاندادن یک فشار در صحنه است.»

گزارش- 2

2. امروز مناطق غرب و شمال‏غرب کشور نسبت به روزهای قبل، وضعیت آرام‏تری داشت و فقط چند مورد درگیری محدود میان نیروهای خودی و افراد ضدانقلاب رخ داد. علاوهبراین، تعدادی از عناصر گروه‏های مسلح غیرقانونی تسلیم یا دستگیر شدند. در درگیری نیروهای پایگاه سپاه قروه با عناصر حزب دمکرات در اطراف روستای گزگزاره (شهرستان سنندج)، ٢ نفر از عناصر ضدانقلاب کشته شدند و ٣ قبضه تفنگ، ٢ عدد نارنجک و تعدادی فشنگ آنها نیز به دست نیروهای خودی افتاد. همچنین در درگیری نیروهای سپاه با افراد حزب دمکرات در روستای وصی‏علیا (اطراف سنندج)، یکی از افراد این حزب کشته شد. در حادثه دیگری نیروهای پایگاه لنگریز از توابع سنندج، حدود یک ‏ساعت با مهاجمان درگیر شدند که در نتیجه آن یکی از نیروهای خودی زخمی شد. در روستای بست از توابع دیواندره نیز نیروهای خودی به مدت یک ساعت با افراد ضدانقلاب درگیر شدند. این درگیری با فرار مهاجمان خاتمه یافت. درگیری یک ساعته نیروهای پایگاه توت‏سوران از گردان مرزی ژاندارمری مریوان با افراد مسلح غیرقانونی درنهایت بدون تلفات خودی به پایان رسید. همچنین میان نیروهای پایگاه تپه‏سبز در اطراف بانه با عناصر مسلح ضدانقلاب درگیری رخ داد. پس از نیمساعت مهاجمان براثر اجرای آتش نیروهای خودی متواری شدند. از سوی دیگر و در ادامه دستگیری عناصر ضدانقلاب، امروز نیروهای گردان مرزی ژاندارمری مریوان، در روستای سعدسلیمانیه ٢ نفر از افراد وابسته به گروه‏های غیرقانونی را که مسلح به یک قبضه تفنگ برنو و یک قبضه موشک‏انداز آر.پی.جی٧ بودند، دستگیر کردند. نیروهای ژاندارمری سنندج نیز یک نفر از چته‏های کومه‏له را که یک قبضه اسلحه کلاشینکف، ٦ عدد خشاب و ١٩٧ تیر فشنگ به همراه داشت، در روستای کوله‏هرد این شهرستان دستگیر کردند. امروز همچنین یک نفر از اعضای حزب دمکرات با یک اسلحه ژ٣ و یک خشاب تسلیم سپاه میاندوآب شد. علاوهبر وقایع مذکور، جسد یکی از اهالی روستای گوی‏آغاج (بین تکاب و شاهین‏دژ) که دیروز عناصر حزب دمکرات وی را ربوده بودند، امروز در اطراف این روستا پیدا شد. ربایندگان این فرد را که از اعضای سابق حزب دمکرات بود و چندی پیش تسلیم نیروهای خودی شده بود، پس از شکنجه به قتل رساندند.

گزارش- 3

3. در اولین دیدار وزیر امور خارجه یکی از کشورهای عضو بازار مشترک اروپا از جمهوری اسلامی ایران، عصر امروز وزیر امور خارجه آلمان‏غربی در رأس هیئتی بلندپایه با استقبال وزیر امور خارجه ایران وارد تهران شد. هانس دیتریش گنشر وزیر امور خارجه آلمان فدرال، در فرودگاه مهرآباد تهران به مذاکرات قبلی خود با علیاکبر ولایتی در بن و در سازمان ملل اشاره کرده و ضمن اعلام علاقهمندی دولت آلمان به ایجاد تحولات سازنده در مناسبات این کشور با ایران، درمورد گسترش روابط دو کشور و نیز نتیجهبخش بودن گفتوگوهایش با مقامات ایرانی در تهران، ابراز امیدواری کرد. گنشر در اولین شب اقامت خود در ایران، در جلسه‏ای با هیئت اقتصادی همراه خود و مدیران شرکت‏های بازرگانی و تجاری مقیم تهران، راجع به مذاکرات آتی خویش با مقامات اقتصادی ایران به بحث و تبادلنظر پرداخت. درهمینحال، روزنامه نیکی (چاپ ژاپن)، دیدار وزیر امور خارجه آلمان از ایران را برای ژاپن بسیار حائز اهمیت خواند؛ زیرا در چند سالِ پس از پیروزی انقلاب، رقابت آلمان و ژاپن در بازار ایران شدیدتر از قبل شده است. به نوشته این روزنامه ژاپنی، علاوهبر اجرای طرح‏های عظیمی که دو کشور مذکور در ایران برعهده گرفته‏اند، ژاپن و آلمان و کشورهای اروپایی برای اجرای طرح‏هایی درزمینه تولید اتومبیل و ماشین‏آلات سنگین و تأسیس نیروگاه برق در همدان و شیراز با یکدیگر رقابت می‏کنند. رادیو مسکو نیز امشب در تفسیری راجع به سفر گنشر به ایران، با اشاره به نارضایتی محافل اجتماعی ایران از روابط اقتصادی با آلمان‏غربی، صادرات این کشور به ایران را ٥ برابرِ میزان واردات آن از ایران و کسری تجاری ایران در برابر آن را ٦ میلیارد مارک ارزیابی کرد. این رادیو همچنین با اشاره به همسویی آلمان‏غربی با ایالات متحده و همراهی‏اش در تحریم‏های اقتصادی واشنگتن علیه ایران، با لحن مارکسیستی - لنینیستی مألوف خود، نظر نهایی مسکو را درمورد خط‏ مشی آلمان‏غربی این‏گونه بیان کرد: «آنها بههیچوجه حاضر نیستند از اجرای سیاست نواستعمارگرانه خود درمورد ایران خودداری کنند و فقط شیوه عمل خود را تغییر می‏دهند. اکنون امپریالیسم از محاصره ایران دست کشیده، به گسترش توسعهطلبی اقتصادی و بازرگانی دست می‏زند.»

گزارش- 4

4. آیت‏الله خامنه‏ای در خطبه‏های امروز نماز جمعه تهران، کمیته صلح کنفرانس اسلامی را "کمیته حمایت از صدام" نامید و ضمن رد اقدامات اخیر این کمیته، بار دیگر بر سقوط صدام بهعنوان شرط اصلی ایران برای پذیرش صلح تأکید کرد. امامجمعه تهران در ابتدای خطبه دوم به مناسبت فرارسیدن سالروز قیام ٣٠ تیر، نهضت ملی ایران در اواخر دهه ١٣٢٠ را یک "نهضت ماهیتاً دینی و اسلامی" خواند و به بررسی سوابق مبارزاتی و نقش آیت‏الله کاشانی در نهضت ملیشدن صنعت نفت ایران پرداخت. آیتالله خامنهای سپس با اشاره به تشکیل اجلاس اخیر مجلس خبرگان، اصل ولایت فقیه را در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تضمینکننده خط اسلام در جامعه برشمرد و مجلس خبرگان را متمم اصل مذکور معرفی کرد. وی پس از اشاره به واکنش‏هایی که سال گذشته در دوران برگزاری انتخابات مجلس خبرگان پیش آمد، با یادآوری اظهارنظر امام خمینی مبنیبر اینکه «مجلس خبرگان تقویت رهبری‏ست نه تضعیف رهبری»، درمورد نقش این مجلس گفت: «مجلس خبرگان پایه‏های ولایت فقیه و امامت صالحان و پاکان و حکومت دین و اسلام و ارزش‏های دینی را در جامعه مستحکم می‏کند.» رئیسجمهور اجلاسیه دوم مجلس خبرگان را «بسیار پربار» ارزیابی کرد و از برگزاری اجلاسیه سوم در شش ماه دوم سال خبر داد. به گفته آیت‏الله خامنه‏ای «اجتماع خبرگان منتخب مردم در مجلس خبرگان یکی از اساسی‏ترین و مفیدترین پایه‏های انقلاب است که تضمینکننده اصل رهبری و ولایت است.» رئیس شورایعالی دفاع در ادامه سخنان خود در خطبه دوم نماز جمعه تهران، با اشاره به برگزاری نشست اخیر کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی، ضمن اعلام استقبال ایران از هرگونه تلاش صلح‏جویانه، رژیم صدام را عامل آغاز جنگ معرفی کرد و تحمیل این جنگ را توطئه مشترک دشمنان انقلاب اسلامی در منطقه و جهان دانست. آیت‏الله خامنه‏ای باتوجهبه عملکرد کمیته صلح کنفرانس اسلامی، آن را "کمیته حمایت از صدام" نامید و خودداری این کمیته از موضعگیری در قبال تجاوزگری عراق باوجود آگاهی اعضای آن از آغاز جنگ ازسوی عراق و اعتراف آنان به این مسئله در دیدار با مقامات ایرانی و همچنین اطلاع آنها از جنایات جنگی عراق (ازجمله حمله به شهرها و کاربرد تسلیحات شیمیایی) را بهعنوان شواهدی از حمایت کمیته مذکور از رژیم بعثی عراق ذکر کرد. امامجمعه تهران با بیان اینکه اعضای کمیته صلح کنفرانس اسلامی باوجود آگاهی از دست‏یازی عراق به سلاح شیمیایی، حتی حاضر نشدند بهطورکلی کاربرد سلاح شیمیایی را محکوم کنند، راجع به موضع ایران در قبال کمیته صلح کنفرانس اسلامی و دیگر تلاش‏های صلح گفت: «ما از مدتی پیش اعلام کردیم که تلاش‏های این کمیته مدعی صلح را قبول نداریم. البته ما اکنون هم می‏گوییم از هر تلاشی که در جهت ایجاد صلح عادلانه باشد استقبال می‏کنیم، اما صلح غیرعادلانه، صلح تحمیلی، صلحی که حقوق حقه ملت ایران در آن رعایت نشود بههیچوجه مورد قبول ما نیست.» رئیسجمهور در ادامه سخنان خود، مسائل خلیجفارس را از مسائل جنگ ایران و عراق جدا دانست و خاطرنشان کرد در این منطقه ملت‏های دیگری نیز دارای منافع هستند و ازاینرو، ایران مایل نیست در خلیجفارس تشنج ایجاد شود. وی ضمن اعلام توانایی ایران برای مقابلهبهمثل در عرصه‏های مختلف جنگ، درباره تمایلنداشتن ایران به ایجاد تشنج در خلیجفارس گفت: «اکنون هم مجدداً اعلام می‏کنیم که ما در خلیجفارس مایل نیستیم که هیچ‏گونه تشنجی به وجود آید، خیال نکنند به‏خاطر این است که ما در خلیجفارس آسیب‏پذیرتر از آنها هستیم نه، البته طبیعی است که ما هم مقدار زیادی در خلیجفارس منافع داریم ... اما بیش از آن مقداری که ما وابسته به خلیجفارس هستیم، دولت‏های دیگر خلیجفارس وابسته به آن هستند.» رئیس شورایعالی دفاع با اشاره به ایستادگی ملت ایران و روحیه قوی خانواده‏های شهدا و از سوی دیگر، روحیه رفاه‏طلبی شیخ‏نشین‏های خلیجفارس، درمورد توانایی ایران برای اقدام نظامی در خلیجفارس اظهار کرد: «مطمئناً درگیری و تشنج در خلیجفارس برای دیگران سخت ‏تر و سنگین ‏تر است تا برای ما و کلید خلیجفارس دست ما است و ما می‏توانیم خلیجفارس را برای همه ناامن کنیم، ما می‏توانیم امکان استفاده از خلیجفارس را به هیچ‏کس ندهیم و تابهحال هم می‏توانستیم اقدام کنیم، ولی اقدام نکرده‏ایم. البته بنا هم نداریم که ما در خلیج فارس پیشقدم آتش ‏افروزی باشیم.» رئیسجمهور با اشاره به تسلیم‏ناپذیری جمهوری اسلامی در مقابل فشارهای تبلیغاتی برای سازش با رژیم بعثی عراق، بار دیگر شرط همیشگی ایران برای پذیرش صلح را یادآور شد: «ما به همه دنیا باز هم اعلام می‏کنیم که ما درمورد جنگ از مجازات صدام که شرطی بوده که از اول هم داشته‏ایم، بههیچوجه صرف‏نظر نخواهیم کرد.»

گزارش- 5

5. بهدنبال اجلاس اخیر کمیته صلح کنفرانس اسلامی در جده، برخی شرکتکنندگان در اجلاس مذکور از ارائه پیشنهادهای صلح این کمیته به دو کشور ایران و عراق، خبر دادند. به گزارش خبرگزاری آلمان، روزنامه الجزیره (چاپ عربستان) در شماره امروز خود به نقل از حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، نوشته است: کمیته صلح این سازمان پیشنهادهای محرمانه‏ای برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق طرح کرده است که آن را با طرفین متخاصم در میان خواهد گذاشت. خبرگزاری آلمان در ادامه گزارش خود به سخنان آیت‏الله خامنه‏ای در خطبه‏های نماز جمعه امروز تهران که کمیته صلح کنفرانس اسلامی را "کمیته حمایت از صدام" نامید نیز اشاره کرده و به نقل از وی افزوده است: ایران تلاش‏های جدید این کمیته برای برقراری صلح را نخواهد پذیرفت. همچنین محمد ضیاء‏الحق رئیسجمهور پاکستان و از شرکتکنندگان در اجلاس اخیر کمیته حسننیت اسلامی در جده، از اقدام داودا جاوارا رئیسجمهور گامبیا و رئیس جدید کمیته حسننیت اسلامی در ارائه پیشنهادهای جدید صلح به دو کشور ایران و عراق خبر داد؛ به گفته وی، کمیته حسننیت اسلامی پیش‏نویس این پیشنهاد را در اجلاس جده تهیه کرده است. دراینزمینه حسین محمد ارشاد رئیسجمهور بنگلادش نیز در پایان اجلاس کمیته صلح کنفرانس اسلامی و هنگام بازگشت از جده، این اجلاس را "بسیار ثمربخش" خواند و اعلام کرد: باوجود گسترش اخیر جنگ در منطقه خلیجفارس، سازمان کنفرانس اسلامی به تلاش‏های خود برای خاتمهدادن به جنگ ایران و عراق ادامه خواهد داد. خبرگزاری فرانسه به نقل از ژنرال ارشاد گزارش داد: رئیسجمهور گامبیا که بهجای احمد سکوتوره به ریاست کمیته صلح کنفرانس اسلامی انتخاب شده، مأموریت یافته است تا امکاناتی را برای تقویت تلاش‏ها بهمنظور پایاندادن به جنگ ایران و عراق بیابد. همچنین خبرگزاری بنگلادش نیز اعلام کرد به گفته ژنرال ارشاد، قرار است ازطریق کانال‏های دیپلماتیک با مقامات ایران و عراق تماس برقرار شود و پس از دریافت دیدگاههای آنان، اعضای این کمیته درصورت نیاز جلسه دیگری تشکیل دهند. درهمینحال، آخوندزاده سفیر جمهوری اسلامی ایران در بنگلادش، تلاش‏های هیئت‏های صلح کنفرانس اسلامی را تاکنون بیهوده خواند و اعلام کرد تا زمانی‏که کمیته صلح کنفرانس اسلامی به حمایت خود از رژیم عراق ادامه دهد، نخواهد توانست راه‏حلی برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق پیدا کند. به گفته آخوندزاده، ایران خواهان جنگ با کشورهای عرب حوزه خلیجفارس نیست، بلکه فقط خواستار قطع کمک‏های آنها به عراق است و درصورت تداوم این کمک‏ها «ضرر آن متوجه خودشان خواهد شد نه ملت‏های مسلمان.» سفیر ایران در بنگلادش خودداری دولت عراق از پاسخ به درخواست دبیرکل سازمان ملل مبنیبر تعهد به استفادهنکردن از سلاح‏های شیمیایی را نشانه‏ای از تمایل عراق به ادامه کاربرد سلاح‏های مذکور برشمرد.

گزارش- 6

6. درحالی‏که فرانسه و دیگر کشورهای غربی با صدور جنگ‏افزار به عراق از این کشور در جنگ با ایران حمایت می‏کنند، یک نشریه عربی مدعی شد که فرانسه و انگلیس به تأمین نیازهای تسلیحاتی ایران ادامه می‏دهند. مجله عربیزبان الحوادث (چاپ لندن) در شماره امروز خود، ضمن اشاره به قرارداد فرانسه با رژیم سابق ایران درزمینه فروش انواع مختلف قطعات یدکی سلاح‏های هوایی و زمینی، مدعی شد: درپی آغاز جنگ ایران و عراق، فرانسه بهدلیل پافشاری و نیاز مبرم ایران به تسلیحات مذکور، با ادامه ارسال محموله‏های سلاح به ایران موافقت کرد. به نوشته الحوادث، انگلیس نیز رویکرد مشابهی در پیش گرفته است و تلاش دارد تا قراردادهای سابق خود با ایران شامل آموزش خلبانان و خدمه واحدهای زرهی را بهگونه‏ای تغییر دهد که امکان همکاری با نظام فعلی ایران نیز فراهم شود. این نشریه نتیجه‏گیری کرده است که فرانسه و انگلیس باتوجهبه ملاحظات مذکور، در نشست اخیر سران کشورهای صنعتی با صدور بیانیه و محکومکردن ایران بهدلیل مخالفت با راه‏حل‏های مسالمت‏آمیز برای پایاندادن به جنگ خلیجفارس، مخالفت کرده‏اند. به نوشته الحوادث، در سفر اخیر شاذلی قلیبی دبیرکل اتحادیه عرب، به لندن، مارگارت تاچر نخست‏وزیر انگلیس، با رد تقاضای وی مبنیبر توقف ارسال محموله‏های سلاح به ایران گفته است: «دبیرکل اتحادیه عرب سزاوارتر بود که این تقاضا را در وهله نخست متوجه پاره‏ای از کشورهای عربی بنماید.»

________________________________________

• وی که بهعنوان فرمانده ادامه عملیات والفجر از مانور نیروها در دزفول بازدید کرد، بعدها به سمت جانشین فرماندهی کل قوا منصوب شد.
  • حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی در یادداشتهای روزانه خود دراینباره آورده است: «ساعت ٣ بعدازظهر، به فرودگاه رفتم و بلافاصله به خوزستان پرواز کردم. در پایگاه هوایی وحدتی دزفول آقایان صیاد[شیرازی] و [محسن] رضایی پای هواپیما بودند. با سه هلیکوپتر به پشت سد دز برای دیدن مانور نیروهای ویژه قرارگاه ظفر رفتیم. مانور عبور از آب با تیراندازی تانک و توپ و... انجام شد. دیدنی بود و بیاشکال انجام یافت. اما مقدار زیادی گلوله مصرف شد لابد لازم است و خود فرماندهان مخالف اسراف و متدین هستند. بعد از مانور برای افراد سخنرانی کردم، خیلی باحال و روحیهاند. از میان ١٠٠٠ نفر ٢٥٠ نفر قبول شدهاند. از آمادگی آنان برای شهادت سخت تحتتأثیر قرار گرفتم. خلبانها هم بودند. از آنجا به پادگان تیپ٢ لشکر٩٢ در دزفول برگشتیم و پس از نماز مغرب و عشا تا ساعت ١٠ مذاکره شد. من خوابیدم و فرماندهان به مذاکره ادامه دادند.» [اکبر هاشمی رفسنجانی، بهسوی سرنوشت (کارنامه و خاطرات سال ١٣٦٣)، به اهتمام محسن هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ پنجم ١٣٨٦، ص١٤٦]

آیتالله سیدعلی خامنهای رئیسجمهور، کمیته صلح کنفرانس اسلامی را "کمیته دفاع از صدام" نامید و بر سقوط صدام بهعنوان شرط اصلی ایران برای پذیرش صلح تأکید کرد.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/04/29