1363.05.08

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۷ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۶ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1363
1363.05.08
نام‌های دیگر هشت مرداد
تاریخ شمسی 1363.05.08
تاریخ میلادی 30 ژوئیه 1984
تاریخ قمری 1 ذیقعده 1404





گزارش- 1

1. روزنامه واشنگتن پست در مقاله‏ ای به قلم خبرنگار اين روزنامه که بهتازگی از جبهه عراقی‏ها در منطقه عمومی بصره بازدید کرده است، به تشريح موانع و استحکامات عراق در این منطقه، ارزیابی فرماندهان عراقی از نیروهای مسلح ایران و دلایل تعویق حمله جدید ایران پرداخته است. گزیده‏ای از مقاله مذكور که امروز خبرگزاری کویت آن را مخابره کرده به اين شرح است: «... ارتش عراق موانع آبی عظیمی برای سدکردن هرگونه تلاش جدید ایران برای ورود به نواحی باتلاقی عراق و قطع جاده‏های استراتژیک بغداد و بصره به ‏وجود آورده است. ... دریاچه مصنوعی که اکنون ١٥ مایل (٢٤ کیلومتر) طول و ٥/٣ مایل وسعت دارد با گذشت هر روز، درحال گسترده‏شدن است. ... [ارتش عراق] با استفاده از یک آرامش طولانی در جنگ با کمک تسلیحات جدید ساخت شوروی و گروه‏های کارشناس از مهندسین عراقی موانع دفاعی عظیمی بنا کرده و امیدوار است که بتواند هرگونه حمله جدید ایرانیان را درهم بشکند، به این امید که دفع حملات ایران سرانجام به برقراری صلح کمک کند.» به گزارش واشنگتن پست، این موانع مصنوعی آبی كه در جنوب جزایر مجنون گسترده شده با پمپاژ میلیاردها گالون آب از رودخانه دجله و مرداب‏های پراکنده هویزه، ازطریق یک کانال با عرض ٢٠ یارد ايجاد شده است. این روزنامه درمورد ارزیابی فرماندهان عراقی از نیروهای مسلح ایرانی با طرح این ادعا که رزمندگان ایران «با مشکلات رو به رشد نظامی و سیاسی احاطه و عاجز شده‏اند»، به نقل از ژنرال ماهر عبدالرشید فرمانده سپاه سوم عراق، نوشته است: «ایرانی‏ها در تلاشاند تا سپاه پاسداران را به‏عنوان یک ارتش جدید مجدداً سازمان دهند، لکن در این امر پیشرفتی نکرده‏اند.» در پایان این مقاله آمده است: «از عبدالرشید سؤال می‏شود که درباره اقدام ایرانی‏ها در به تعویق‏انداختن هجومشان چه می‏اندیشد. وی حداقل دوازده دلیل احتمالی را برشمرد. وی گفت این دلایل افزایش قدرت ارتش عراق و تجهیز آن با تسلیحات قدرتمندتر، تدارکات عراق برای دفاع، ضعف نیروهای نظامی ایران، بروز اختلاف بین ایرانی‏ها بر سر جنگ، اختلافات میان ارتش منظم ایران و سپاه پاسداران، مشکلات اقتصادی حاد داخلی، تجدید شورش‏ها در استان‏های کردستان و بلوچستان، حملات عراقی‏ها به تانکرهای حامل نفت ایران در خلیج (فارس) [و] انزوای بین‏المللی ایران را شامل می‏شود.»[۱]

گزارش- 2

2. شهرها و مناطق اطراف پیرانشهر، سنندج، دیواندره، بانه، بوکان، تکاب و سقز ازجمله کانون‏های تحرکات عناصر مسلح غیرقانونی در روز جاري بود. در پیرانشهر، یک دستگاه وانت تویوتا كه مسئول تیپ نبی‏اکرم(ص) راننده آن بود،[۲] هنگام عبور از خیابان امام این شهر از چند طرف هدف تیراندازی قرار گرفت که درنتیجه راننده مجروح شد و خودرو پس از انحراف به پیاده‏رو آتش گرفت. درپي اين حادثه، مهاجمان آمبولانسی را که برای انتقال مجروح به بیمارستان عازم محل شده بود، هدف حمله مسلحانه قرار دادند و پس از آنکه راننده آن مجروح شد، آمبولانس را به آتش کشیدند، درنتیجه، از ٣ سرنشین آن ٢ نفر شهید شدند و یک نفر مجروح شد.[۳] گفتنی است این تیراندازی‏ها و حملات در حوالی ساختمان‏های شهربانی که منزل فرمانده تیپ نبیاکرم(ص) و یکی از توابین گروهک‏ها نیز در آنجا قرار دارد، رخ داد.[۴] در سنندج، نیروهای گروه جوله در محور قصریان در روستا‏های بزلانه، انگورا و عسکران با گروهی از عناصر ضدا‏نقلاب درگیر شدند. در این درگیری که با فرار افراد مسلح غیرقانونی پایان یافت، یکي از پیشمرگان مسلمان کرد به نام هیبت‏الله به شهادت رسید.[۵] در محور بست (حوالی دیواندره)، یکی از نیروهای بسیجی تأمین این محور هنگام استقرار در محل مأموریت براثر تيراندازي عناصر مسلح ضدانقلاب به شهادت رسید.[۶] در بانه، ٢ نفر براثر انفجار مینی که در اطراف پایگاه نژو كار گذاشته شده بود، مجروح شدند.[۷] در پیرانشهر نیز انفجار مين در جاده بين پايگاه باستانبيك و بازرگان، موجب زخميشدن یک درجه‏دار و یک سرباز جمعی گردان ١٣٢ شد.[۸] امروز همچنین عناصر مسلح غیرقانونی در بوکان، پس از اقدام به تیراندازی در سطح شهر چهار خانواده از پیشمرگان مسلمان کرد را ربودند.[۹] در تکاب نیز گروهی از اعضای حزب دمکرات با ورود به روستای انگورد، ضمن اخاذی بیش از پنجاه ‏هزار تومان پول از اهالی، فردی به نام صوفی توفیق علیاری را پس از انتقال به بیرون روستا به شهادت رساندند.[۱۰] علاوهبر وقايع مذكور، درگیری‏هایی که از ديروز در پایگاه‏های کرآباد و رزآب (از توابع سقز) آغاز شده بود، امروز بدون تلفات پایان یافت.[۱۱]

گزارش- 3

3. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که براثر ضربات نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران ساختار تشکیلاتی خود را در داخل کشور از دست داده و قادر به انجام اقدامات سازماندهیشده و گسترده نیست، به ترور افراد و مردم عادی روي آورده است. طبق گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی مستند به اعلام ستاد مرکزی کمیته انقلاب اسلامی، حدود ساعت ١٠:١٥ صبح، شخصی حزب‏اللهی به نام حاج حسین بهبودي جلوی مغازهاش در خیابان آذربایجانِ تهران، هدف حمله مسلحانه دو موتورسوار سازمان مجاهدین خلق (منافقین) قرار گرفته و براثر اصابت گلوله به ناحیه سر، به شهادت رسید.*[۱۲] روز گذشته نیز دو تن از اعضای این سازمان در اقدامی مشابه وارد یک مغازه مبلفروشی در خیابان وثوق تهران (دکتر آیت) شده و حاج محمدباقر سربی صاحب مغازه را كه از افراد حزب‏اللهی بود با شلیک دو گلوله به شهادت رساندند.[۱۳]

گزارش- 4

4. امروز علاوهبر تحويل کمکهای نقدی عشایر سمنان، اهالی گرمسار و مسلمانان قطر و عربستان به رئیس شورایعالی دفاع، از شهرهای اسدآباد و فسا نیز کمک‏های غیرنقدی به جبهه‏های جنگ ارسال شد. استاندار سمنان بههمراه جمعی از مسئولان، روحانیون، ائمه جمعه و نمایندگان شهرهای اين استان با آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع دیدار و ضمن بيان مطالبي درخصوص اوضاع سیاسی و حضور مردم این استان در جبهه‏ها و نیز مشاركت آنها در پشتیبانی از رزمندگان، دو فقره چک به مبلغ ٤١٥٤٦٣٠ ریال اهدایی عشایر سمنان برای کمک به جبهه‏ها را تقدیم رئیس شورایعالی دفاع کردند. آیت‏الله خامنه‏ای در این دیدار با تأکید بر اینکه چنین کمک‏هایی از شهرهاي کوچک کشور ازنظر کیفی ارزش غیرقابل محاسبه‏ای دارد، گفت: «مسئولین نظام جمهوری اسلامی در جهت اسلامیشدن حرکت می‏کنند و کمک‏های مردمی نشانگر این موضوع است و مشکلات دولت هرچه بیشتر باید برای مردم تفهیم شود.» وی در ادامه افزود: «کمک‏های مردمی به‏لحاظ مردمی‏بودن آن فوق‏العاده ارزشمند است و حتی با اهدای کوچک‏ترین هدیه ازنظر ارزش عادی، شخص کمک‏کننده در حد توانایی خود در جنگ شرکت می‏کند و درحقیقت پشتیبانی خود را به دولت اعلام می‏نماید و می‏گوید که شما در جنگ از کمک این‏چنین انسان‏هایی برخوردارید. مردم باید بدانند که با کمک خود به دولت درحقیقت کاری از کارهای خود را انجام داده‏اند. ...» در این دیدار همچنین حجت‏الاسلام موسوی امامجمعه گرمسار، چکی به مبلغ یک میلیون ریال بههمراه مقداری طلاجات اهدایی مردم این شهر برای کمک به جبهه‏های جنگ را تقدیم رئیس شورایعالی دفاع کرد.[۱۴] علاوهبراين، امروز تعدادی از نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور نیز با آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع، ديدار كردند. در اين ديدار محمدتقی مشایخ کاردار ایران در قطر، مبلغ ٤٢٨,٥٠٠ دلار کمک‏های مسلمانان قطری و ٨٠٠٠ ریال سعودی اهدایی مسلمانان عربستانی را تحویل رئيسجمهور داد.[۱۵] امروز همچنین، کمیته امداد امام خمینی با انتشار اطلاعیه‏ای کمک‏های غیرنقدی مردم شهرهای اسدآباد (همدان) و فسا (استان فارس) را به اين شرح اعلام کرد: «ازطرف اهالی شهرستان اسدآباد همدان تعداد ١٥ تن هندوانه، ١٠٥٠ کیلو برنج، ٢٤٠ عدد فلاکس، ٢٠٠٠ عدد کتانی، ١٠٠٠ عدد دمپایی، ٢٠٠٠ عدد زیرپیراهن، ٢٤٠٠ عدد جوراب، ٦ رول موکت، ٥١٠ عدد خمیردندان، ٢٠٠ عدد چراغ‏قوه، ٣٠٠ کیلو [مایع ظرفشویی] ریکا، ١٢٥ عدد پتو، ٣٠٠ عدد گالن آب، ٢ عدد بلندگو، ٤٠٠ عدد کاسه و بشقاب، ١٩٤٠ عدد حشره‏کش، ٢ عدد دستگاه آب‏سردکن، ٢٦٧ عدد بیل و کلنگ، ١٥٠ عدد یخدان، ١٠٠ کارتن بیسکویت، ١٢٠٠ عدد کنسرو، ٣ دستگاه تانکر آب، ١٦٥٠ عدد شورت، ١٠ عدد باتری کامیون، ١٦ کارتن باتری رادیو، ٣٨ حلقه لاستیک کامیون، ١٥٠٠ کیلو آرد، ٢٠ کارتن آبلیمو، ١٢ کارتن تاید [پودر رختشویی] و صابون، ٧٥ کارتن دارو و همچنین ازطرف اهالی شهرستان فسا تعداد ١٠٠ تخته پتو، ١٥ عدد [چراغ] علاءالدین، ٢٩٧٦ قوطی کمپوت، ٥٠٠ کیلو قند، ١٤٤ عدد پارچ آب، ٣٠٠ کیلو خرما، ٢٠٠٠ بطری شربت، ٨٠ کیلو چای، ٦٠٠ عدد گونی خالی، ٣٠٠٠ عدد کاغذ و پاکت، ١٠٠ طاقه پارچه چلوار، ٤٨٠ عدد باطری...» براي كمك به رزمندگان در جبهههاي جنگ فرستاده شد.[۱۶]

گزارش- 5

5. گروه کثیری از نیروهای رزمی و فنی داوطلب از شهرهای مراغه، برازجان، کاشان، تهران، رامهرمز، گتوند (شوشتر)، نیشابور، بندرانزلی، همدان، بهشهر، مشهد و ساری به جبهه‏های جنگ اعزام شدند. روزنامه جمهوری اسلامی در گزارشي از جزئيات اعزام داوطلبان حضور در جبههها آورده است: از شهرستان مراغه، گروهی از رزمندگان سپاه و بسیج راهی جبهه‏ شدند. از برازجان، عده‏ای از نیروهای فنی از قبیل راننده پایه‏دو، امدادگر و نیروهای خدماتی و تدارکاتی از محل هلالاحمر این شهر به مناطق جنگی عزیمت کردند. همچنین گروهی از جوانان دشتستان برای فراگیری نحوه قایقرانی عازم جبهه‏ها شدند. گروهی از نیروهای رزمی - تدارکاتی بسیج، متخصصان رزمی - مهندسی جهاد سازندگی، جمعی از امدادگران هلالاحمر کاشان و گل‏آرا راهی مناطق جنگی شدند. در تهران نیز بهدنبال اعزام ماهیانه داوطلبان شرکت واحد اتوبوسرانی ٥٣ نفر از رانندگان و نیروهای فنی این شرکت به جبهه‏ها عزیمت کردند. همچنین گروهی از افراد بسیج رامهرمز و نیروهای اعزام مجدد بخش گتوند شوشتر راهی مناطق جنگی شدند. از نیشابور نیز گروهی از داوطلبان بسیج و جمعی از امدادگران این شهر به جبهه‏ها رفتند. از بندرانزلی، در مراسمی ٩٠ تن از کارآموزان آموزشگاه شهربانی اين شهرستان به جبهه‏های نبرد عزیمت کردند. از استان همدان نیز گروهی از نیروهای داوطلب طرح لبیک یا خمینی، فتح٣ و اعزام مجدد شهرها و بخش‏های تابعه این استان عازم جبهه‏های جنگ شدند. ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی بهشهر نیز یک گروه متشکل از کارگران ساده را برای یاری رزمندگان به مناطق جنگی اعزام کرد. از مشهد، گروهی از داوطلبان متخصص در رشته‏های امدادگری، راننده پایه یک و دو، صافکار، نقاش و موتورساز راهی جبهه‏ها شدند. ٣٠٠ تن از فراگیران آموزشگاه سرپاسبانی خزرآباد ساری نیز به جبهه‏ها اعزام شدند. علاوهبراين، ٢٣٨ تن از نیروهای فنی در رشته‏های مختلف با همکاری ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی در یک ماه گذشته از مازندران به مناطق جنگی اعزام شده‏اند.[۱۷]

گزارش- 6

6. روزنامه‏های کیهان و جمهوری اسلامی در گزارشهايي جداگانه به ترتیب بخش‏هایی از عملکرد بنیاد مهاجرین جنگ و بنیاد شهید انقلاب اسلامی شهرستان اسلام‏آباد غرب را تشریح كردند. در گزارش مربوط به عملکرد بنیاد مهاجرین جنگ که حاصل گفت‏وگوی خبرنگار روزنامه کیهان با علياكبر ناطقنوري وزیر کشور است، وی ضمن بیان مشکلات و محدودیت‏های موجود در اداره این ارگان در سال گذشته (١٣٦٢) «کارهایی را که در زمینه‏های فرهنگی و اشتغال مهاجرین صورت گرفته برشمرد و به مسئله آموزش مسئولین واحدهای فرهنگی بنیاد در هتل هجرت تهران، توزیع کتاب، نوار، سخنرانی، فیلم و ویدئو که توسط واحد فرهنگی انجام شده و نیز اشتغال مهاجرین در کارگاه‏های قالی‏بافی و بافندگی و دوزندگی که توسط واحد اشتغال بنیاد انجام شده اشاره کرد و پاره‏ای از اقدامات و کارهایی را که توسط واحد تعمیر و مرمت بنیاد انجام شده را برشمرد و گفت هم‏اکنون ٣٧٦٦ واحد در شهرک‏ها در دست اقدام و ٨٩٨٠ واحد نیز تکمیل شده‏اند. در شهر دزفول، به ١٩٢٥ واحد مسکونی شیشه واگذار شده و ٩٥٣ واحد مسکونی تعمیر و نوسازی شده و نیز در اندیمشک به ٢١٤٨ واحد مسکونی شیشه واگذار شده و ١٥٧ واحد مسکونی تعمیر و نوسازی شده‏اند.» وزیر کشور در ادامه به بخشی از اقدامات بنیاد امور مهاجرین در ایلام و آذربایجانغربی نیز اشاره کرد و افزود: واحد درمان بنیاد نیز کارهایی انجام داده که آمار آن موجود است.[۱۸] امروز همچنين روزنامه جمهوری اسلامی در گزارشي به عملکرد سه‏ماهه اخیر بنیاد شهید اسلام‏آباد غرب پرداخته و آورده است: «توسط بنیاد شهید اسلام‏آباد غرب طی سه ماه گذشته، جمعاً ٧٧ میلیون و ٧٥٠ هزار و ٩٤٥ ریال مستمری، اجاره مسکن، پس‏انداز فرزندان، مخارج ازدواج، تأمین لوازم خانگی، هزینه کفن و دفن و تخلیه شهدا، هزینه سفر و درمان جانبازان و مجروحان جنگ تحمیلی به خانواده‏های شهدا، اسرا و مفقودین و مجروحان جنگ تحمیلی این شهرستان پرداخت شد.» این گزارش در ادامه با اشاره به فعالیت واحد مسکن بنیاد شهید اسلامآباد غرب افزوده است: «ازسوی واحد مسکن بنیاد شهید اسلام‏آباد غرب علاوهبر تأمین زمین و مصالح ساختمانی مبالغی هم به‏عنوان وام بلاعوض برای ایجاد مسکن به چند خانوار شهدای این شهر پرداخت شده است.»[۱۹]

گزارش- 7

7. اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی، شاخصه‏های نمایندگان سیاسی ایران، لزوم گسترش روابط با کشورهای دنیا و تشریح سیاست‏های جمهوری اسلامی برای جهانیان در دیدار آیتالله خامنه‏ای رئیسجمهور، با عده‏ای از سفرا و کارداران جمهوری اسلامی ایران در کشور‏های مختلف مورد تأکید قرار گرفت. امروز هویدا سفیر ایران در بلژیک، محمدتقی مشایخ و بدیعی کارداران ایران در قطر و گینه، قضایی سرکنسول ایران در باکو و همچنین نیکونیا سفیر جدید ایران در ماداگاسکار و نغمه‏ورز و گرباشی کارداران جمهوری اسلامی ایران در موزابیک و بلغارستان با آیت‏الله خامنه‏ای رئیس‏جمهور، دیدار کردند. در این جلسه ابتدا نمایندگان سیاسی ایران در خارج از کشور گزارشی از روابط سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای حوزه مأموریت خود را به اطلاع رئیسجمهور رساندند و سپس آیت‏الله خامنه‏ای سخنانی ایراد کرد. رئیسجمهور ضمن تأکید بر اینکه «نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دنیا باید عناصر تشکیل‏دهنده سیاست‏های جمهوری اسلامی را در خود جمع بدانند»، گفت: «سیاست "نه شرقی، نه غربی" مصرع بلندی از سیاست خارجی جمهوری اسلامی است که یک دستور کلی برای عدم وابستگی سیاسی به قدرت‏ها و به‏عنوان یک اصل اولی در راه ناوابستگی‏های اقتصادی و فرهنگی محسوب می‏شود. لذا در تمام برخوردها باید مورد ملاحظه قرار گیرد.» آیت‏الله خامنه‏ای سپس «صبغه و جنبه اسلامی» را وجه تمايز نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و درخصوص روابط با کشورهای مختلف اظهار كرد: «جمهوری اسلامی ایران امروز در وضعیتی است که اگر هرچه بیشتر مناسبات خارجی خود را با همه کشورها و با ایدئولوژی‏ها و ملیت‏های گوناگون گسترش دهد، درحقیقت اسلام را بهره‏مندتر کرده است.» رئیس‏جمهور سیاست «گشایش درهای باز درزمینه سیاست خارجی» را سیاست اصلی جمهوری اسلامی برای تحرک درازمدت اعلام و خاطرنشان كرد: «ما به‏جز کشورهایی که به‏طور مشخص مایلیم با آنها رابطه نداشته باشیم، درپی گشودن راه‏های ارتباط صمیمانه با دیگر کشورها هستیم.» آیت‏الله خامنه‏ای در پایان درخصوص لزوم تشریح و توضیح سیاست‏های جمهوری اسلامی ایران برای جهانیان گفت: «حقیقت این است که تبلیغات استکبار جهانی اجازه نداده حتی بسیاری از سیاستمداران جهانی، جمهوری اسلامی را بشناسند. امروز یکی از مهم‏ترین سؤالاتی که از ما می‏شود این است که سیاست جمهوری اسلامی چیست و ما دراینزمینه باید ایده مترقی و قابل عرضه خود را که سیاست داخلی و خارجی ما را در ابعاد مختلف تشکیل می‏دهد، به دنیا توضیح دهیم و این تنها در سایه روابط عادی امکان‏پذیر است و صدور انقلاب به معنای صدور مفاهیم انقلاب است که جز با حضور ما در گوشه و کنار میدان سیاست جهانی میسر نیست.»[۲۰]

گزارش- 8

8. رئیسجمهور ایران پیامی از رئیسجمهور آلمانغربی مبنیبر محکومیت استفاده از سلاح‏های شیمیایی در جنگ دریافت کرد. در بخشی از این پیام آمده است: «جمهوری فدرال آلمان گزارش گروه کارشناسان سازمان ملل دربارة استفاده از سلاح‏های شیمیایی را مورد توجه قرار داده و کراراً استفاده از این نوع سلاح‏ها را محکوم کرده است. ... جمهوری فدرال آلمان همراه با دیگر کشورهای اروپایی ضمن اعلامیه مارس ١٩٨٤، هرگونه استفاده از سلاح‏های شیمیایی را بدون قیدوشرط محکوم می‏کند.»[۲۱] رادیو اسرائیل ضمن اعلام خبر ارسال پیام رئیس‏جمهور آلمانغربی برای رئیسجمهور ایران گزارش داد: «رئیس‏جمهور آلمان‏غربی بدون آنکه نامی از حکومت عراق ببرد، خاطرنشان ساخت که جمهوری فدرال آلمان گزارش سازمان ملل درمورد کاربرد سلاح‏های شیمیایی را مورد توجه قرار داده و هرگونه استفاده از این‏گونه سلاح‏ها را بدون قیدوشرط محکوم می‏کند.»[۲۲]

گزارش- 9

9. رژیم عراق برای تشویق افسران و فرماندهان نظامی ارتش این کشور اقدامات مختلفی ازجمله اعطای نشان شجاعت را در دستور كار قرار داده است. بهتازگي رئیسجمهور این کشور با صدور دستورالعملی امتیازات ویژه‏ای برای افرادی که بیش از سه نشان شجاعت دریافت ‏کنند، قائل شده است. امروز، مراسم اعطای نشان شجاعت به عده‏ای از افسران ارتش عراق با حضور صدام حسین رئیسجمهور این کشور، برگزار شد. رئیسجمهور عراق در این مراسم ضمن بیان سخنانی برای تحریض و تشویق نیروهای مسلح مدعی شد پس از آغاز جنگ، استقبال جوانان عراقی برای ورود به سازمان‏های نظامی بیشتر شده است. وی همچنین با تقدیر از برخی افسران عراقی و اعطای نشان شجاعت به آنها، از طرحی خبر داد که براساس آن افرادی که موفق به دریافت بیش از سه نشان شجاعت از رئیسجمهور شوند از امتیازات ویژه‏ای برخوردار خواهند شد.[۲۳] رادیو بغداد امروز در گزارشی درمورد طرح مذکور اعلام کرد: «بهموجب دستور آقای رئیسجمهور صدام حسین، درمورد اعطای لقب دوستی به افرادی که از سه نشان شجاعت به بالا در قادسیه صدام دریافت کرده‏اند تصمیم گرفته شده که این عده به نام دوستان آقای رئیسجمهور رهبر صدام حسین نامگذاری ‏شوند؛ افتخار حضور و ملاقات دسته‏جمعی و یا تعدادی از آنها با رئیس‏جمهور در اعیاد و مناسبت‏های رسمی و ملی درصورت امکان و حداقل یک ‏بار در سال؛ افزودن پنج نمره به معدل‏های فرزندان و یا همسران آنها برای پذیرفته‏شدن در مدارس، مؤسسه‏ها و یا دانشگاه‏ها در خلال جنگ و انشاءالله پنج سال از پایان جنگ؛ پذیرفتن فرزندان آنها در مؤسسه و دانشکده‏های نظامی با استثنا از شرایط معدل و سن در خلال جنگ و انشاءالله پنج سال از پایان آن؛ بر سایر شهروندان همردیف خود در ملاقات‏ها اولویت پیدا می‏کنند؛ آنها و یا افراد خانواده آنها می‏توانند شخصاً با هریک از آقایان رئیس دفتر، دبیر، دبیر فرماندهی کل نیروهای مسلح، محافظ ارشد و دبیر وزیر دفاع برای مطرح‏ساختن گرفتاری و یا تقاضای چیزی ملاقات [کنند] و این مسائل ازطرف این آقایان مورد مطالعه و درصورت امکان برآورده خواهد شد.»[۲۴]

گزارش- 10

10. مارگارت تاچر نخست‏وزیر انگلیس، در مصاحبه با روزنامه القبس ضمن حمایت از دورماندن امریکا از جنگ خلیج‏فارس، درمورد مداخله نظامی غرب در این جنگ گفت: «مداخله نظامی غرب در منطقه خلیج‏فارس تنها به‏عنوان یک علاج نهایی برای باز نگاه‏داشتن این آبراه بر روی خطوط کشتیرانی مدنظر قرار خواهد گرفت.» نخستوزير انگليس ضمن تكرار درخواست پایاندادن به این جنگ اعلام كرد كه کشورش از فروش سلاح‏های شیمیایی و مواد قابل استفاده در تولید این سلاح‏ها، به دو کشور متخاصم خودداری کرده است. وی با اشاره به تماسهاي نزدیک انگلستان با امریکا، دولت‏های عربی منطقه خلیج‏فارس و دوستان اروپایی انگليس بهمنظور يافتن راهحلي برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران گفت: «این کابوس وحشتناک باید پایان یابد و تا زمانی‏که پایان نیافته است نیز خطوط کشتیرانی در این منطقه باید به روی کشتیرانی بین‏المللی باز بماند.» تاچر درمورد احتمال دخالت نظامی انگليس در منطقه خلیج‏فارس اظهار كرد: «انگلیس فقط پس از توافق با امریکا و دعوت کشورهای منطقه از انگلیس جهت تأمین آزادی کشتیرانی در تنگه هرمز و دیگر آبراه‏های بین‏المللی اقدام به مداخله نظامی خواهد کرد.» باوجوداین، روزنامه القبس يادآورد شده است: «نخست‏وزیر انگلیس قبلاً از دادن تضمین درباره عدم دخالت انگلیس در جنگ خلیجفارس خودداری نموده و گفته است که تحولات آینده ممکن است ما را مجبور سازد که پس از مشورت با امریکا و کشورهای منطقه برای حفاظت از منافع خود مداخله کنیم.»[۲۵] رادیو اسرائیل نیز اعلام کرد: «تاچر گفت درصورتیکه ایران تنگه هرمز را ببندد، ارتش بریتانیا همراه با نیروهای ایالات متحده و سایر کشورها به دخالت نظامی متوسل خواهند شد.»[۲۶]

گزارش- 11

11. رئیس مجلس ملی کویت و وزرای امور خارجه مصر و اندونزی ضمن تأکید بر لزوم تلاش برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران اظهار امیدواری کردند این جنگ ازطریق مسالمت‏آمیز پایان یابد؛ در اظهارات رئیس مجلس کویت و وزیر امور خارجه مصر جانبداری از رژیم عراق محسوس است. محمد یوسف عدسانی رئیس مجلس ملی کویت، در مصاحبه‏ای که امروز در نشریات این کشور منتشر شد، اختلافات اعراب را علت ادامه جنگ عراق و ایران توصیف كرد و ضمن تأکید بر اینکه این جنگ خطری علیه ملت‏‏های عرب خلیجفارس و غرب آسيا میباشد، «از اعراب خواست تا اختلافات خود را کنار گذارده و پیرامون یک وحدت در حداقل سطح ممکن میان خود توافق کنند تا بتوانند دربرابر خطراتی که ملت عرب با آن روبهرو است ایستادگی کنند.» وی همچنین در این مصاحبه «اظهار امیدواری کرد که دوران آرامش کنونی که منطقه خلیج [فارس] شاهد آن است فرصتی باشد تا دستگاه رهبری ایران در رویدادهای منطقه درنتیجه ادامه جنگ تجدیدنظر کند.»[۲۷] عصمت عبدالمجید وزیر امور خارجه مصر نیز امنیت خلیج‏فارس را امنیت مصر اعلام و درمورد آن ابراز نگرانی کرد. وی در مصاحبه با روزنامه کویتی السیاسه ضمن اعلام پشتیبانی مصر از تلاش‏ها و توانایی‏های کشورهای عرب در مقابل خطرهاي خارجی، درمورد جنگ عراق و ایران گفت: «هنگامی که مصر احساس کرد امنیت عراق در معرض تهدید قرار دارد از بغداد پشتیبانی کرد.» وزير امور خارجه مصر در ادامه ضمن اشاره به «ابتکار حسنی مبارک رئیسجمهوری مصر، درمورد جنگ خلیج (فارس) - که در خلال دیدار از یوگسلاوی و هند به جنبش عدمتعهد ارائه شد - اعلام کرد مصر هنوز در جستوجوی یافتن راه‏حلی صلح‏آمیز برای جنگ خلیج‏ (فارس) می‏باشد.» عبدالمجید درباره احتمال درگیری امریکا و شوروی در خلیجفارس نیز گفت: «ما می‏بایست از کلیه توانایی‏های خود و تماس‏های پیگیر برای جلوگیری از درگیری ابرقدرت‏ها در این منطقه استفاده کنیم.» وی در پایان تصریح کرد: «مصر برای رفع موانعی که مانع همکاری کشورهای عضو جنبش عدمتعهد، که در جستوجوی استقرار صلح و ثبات در منطقه خلیج (فارس) است، می‏شوند همه نفوذ سیاسی خود را به ‏کار خواهد برد.»[۲۸] وزیر امور خارجه اندونزی نیز توافق غیرمستقیم ایران و عراق درمورد خودداري از حمله به مناطق غیرنظامی، توافق درباره حمله‏نکردن به نفتکش‏ها در خلیج‏فارس و پذیرفتن هیئت سازمان ملل را نشانه‏هایی از دستیابی به صلح میان ایران و عراق و حسن اعتماد میان دو کشور توصیف و اظهار امیدواری کرد این اقدامات به مذاکرات دو طرف برای پایاندادن به جنگ ازطریق مسالمت‏آمیز بينجامد.[۲۹]

گزارش- 12

12. نشريه اشپیگل در شماره امروز خود در گزارشی به بررسی احتمال همکاری شرکت‏های آلمانی با عراق درزمینه تولید گازهای سمی مورد استفاده در سلاح‏های شیمیایی پرداخته است. هرچند شرکت‏های آلمانی این ادعا را رد كردند، اما اخبار دیگری دراینزمینه بیانگر نکاتی است که از احتمال معاضدت آلمان در ساخت سلاح‏های شیمیایی در عراق حكايت دارد. اشپیگل با طرح این پرسش که آیا کارخانه‏های آلمانی به‏طور غیرمستقیم و ازطریق کمک به عراقی‏ها در تولید گازهای سمی در جنگ علیه ایران شرکت دارند؟ نوشته است: «این احساس را حداقل امریکایی‏ها دارند و راجع به تولیدات صنعتی مشکوک الزاماً به بن هشدار می‏دهند. در پشت پرده چنین است که شرکت karl kolb با مسئولیت محدود و شرکت pilot Engineering و شرکت Equipment با مسئولیت محدود از فرانکفورت در سال ١٩٨١ تأسیسات یک لابراتوار را به عراق فرستادند که می‏توانسته محصولات شیمیایی ضد آفات نباتی را به مقدار کم تولید کند. محصول نهایی این لابراتوار مواد شیمیایی و نیز مواد سمی ضد آفات نباتی نیز می‏توانسته باشد. درحالحاضر، این کارخانه‏ها که ازلحاظ نیروی انسانی سخت به‏هم گره خورده‏اند، درحال احداث کارخانه بزرگ شیمیایی در نزدیکی سامرا عراق که از دو قسمت احمد(١) و احمد(٢) تشکیل شده است می‏باشند. این تأسیسات توانایی تولید ١٢٠٠ تن سم در سال را دارند و طبق تخمین متخصصین امریکایی می‏تواند بعداً با تغییرات کوچکی در امر تولید گاز سمی مورد سوءاستفاده قرار گیرد. دلیل این امر این است که این کارخانه در یک بیابان پرت و دورافتاده با وسعت زیاد و امنیت خوب در زمینی به وسعت ١٠ کیلومتر مربع ساخته می‏شود. چیزی که عکس آن را ثابت می‏تواند بکند فقط این است که بعضی از ساختمان‏ها دارای پنجره هستند، ولی خوب می‏توان آنها را نیز پوشاند. دولت آلمان در چهارشنبه هفته گذشته، درمورد این محصول به بحث نشست و احتمال داده شد که در عراق با کمک آلمان‏ها معاملاتی که می‏تواند زیر علامت سؤال قرار گیرد انجام بگیرد. (کارخانه Kolb دانسته یا ندانسته بهطوری‏که امریکایی‏ها اشاره می‏کنند خطر دخالت ناخواسته در جنگ بین ایران و عراق را به ‏وجود آورده است) از اوایل سال، وزارت خارجه سعی کرد که این شرکت را از معامله با عراق منصرف سازد؛ البته بدون موفقیت. این کارخانه‏ها دارای اجازه‏نامه رسمی معتبر طبق قوانین تجارت خارجی هستند. این شرکت‏ها برای پیشگیری، از هم‏اکنون تقاضای خسارات میلیون‏ها مارک درصورت تحتتأثیر قرار گرفتن این معامله ازجانب دولت آلمان را کرده‏اند. پرداخت این خسارت‏ها درصورت صرف‏نظرکردن این کارخانه‏ها از معامله با عراق ازطرف وزیر اقتصاد Stolienberg در کابینه بهطور جدی رد شد و چیزی بهتر در ذهن وزیر خطور نکرد از اینکه یک گروه متخصص آلمانی مأمور بازرسی تأسیسات شوند و بی‏خطر بودن آن ‏را گواهی نمایند.»[۳۰] از سوي ديگر، دولت آلمانغربی اعلام کرده است در نظر دارد طرح تحویل وسایل ساخت گاز‏های سمی به عراق را مورد تجدیدنظر قرار دهد.[۳۱] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، سخنگوی دولت آلمانغربی امروز گفت: «این کشور به ‏دنبال کسب اجازه بغداد برای بازرسی آزمایشگاه بحث‏انگیز مواد شیمیایی کشاورزی در عراق که تجهیزات آلمانی دارد، می‏باشد.»[۳۲] روزنامه لیبراسیون اتخاذ اين تصمیم دولت آلمان را پاسخ به درخواست دولت ایالات متحده امریکا دانسته و نوشته است: «هلموت کهل صدراعظم آلمان فدرال، به درخواست امریکا دستور انجام تحقیقاتی درزمینه صحت یا سقم تولید گاز سمی برای مصارف جنگی توسط عراق با کمک دو شرکت آلمانی را صادر کرده است.»[۳۳] باوجوداین، شرکت کارل کولب، که در این ماجرا متهم شده است، ضمن رد این اتهامات، درج چنین اخباری در رسانه‏های آلمان در آستانه سفر یک مقام عالی‏رتبه عراقی (وزیر امور خارجه عراق) به آن كشور را دارای انگیزه‏های سیاسی خواند.[۳۴]

گزارش- 13

13. تلاش عراق برای گشودن راهی جدید بهمنظور صدور نفت خود که با انسداد خط لوله عبوری از خاک سوریه و نیز محدودیت‏های ایجادشده برای استفاده از آبراه اروند، بهشدت کاهش یافته، همچنان ادامه دارد. دراینزمينه احداث خط لوله‏ای از خاک اردن يا عربستان و حتی افزودن یک خط انتقال نفت به خط لولة عبوری از خاک ترکیه در دستور کار مقامات عراق قرار داشته، اما هریک از این طرحها با محدودیت‏هایی مواجه است. درپي مطرحشدن پروژه افزودن یک خط انتقال نفت به خط لوله عبوری از خاک ترکیه، اخیراً وزیر انرژی ترکیه گفته است كه این کشور علاقه‏ای به احداث دومین خط لوله نفتی عراق در ترکیه ندارد. امروز قاسم احمد تقی وزیر نفت عراق، در واکنش به این اظهارات با تأکید بر اینکه تورگوت اوزال نخست‏وزیر ترکیه، هنگام بازديد از بغداد در ماه مه، این پیشنهاد را مطرح کرده بود، گفت: «عراق این طرح را تنها به‏دلیل تمایل نخست‏وزیر ترکیه مورد مطالعه قرار داده بود ... اگر ترکیه نظر خود را در قبال این طرح تغییر داده عراق آن را پایان‏یافته تلقی می‏کند.» وزیر نفت عراق تصریح کرد: «عراق به طرح‏های لوله‏های نفتی دیگری که از عربستان و اردن عبور می‏کند مشغول است.»[۳۵] طرح احداث خط لوله‏ای که با عبور از خاک اردن نفت عراق را در بندر عقبه تحویل خریداران خواهد داد نیز با محدودیت‏ها و موانعی روبهرو است. یکی از اصلی‏ترین موانع، مخالفت رژيم صهيونيستي با این طرح و نگرانی عراق از اقدام احتمالی اين رژیم براي انهدام آن است. این خط لوله بهنحوی طراحی شده است که نفت عراق را به بندر عقبه واقع در همسایگی شهر ایلات در جنوب سرزمین‏های اشغالی فلسطین، منتقل می‏کند. مقامات اسرائیلی اعلام کرده‏اند که نگران ترشحات احتمالی نفت از این خط لوله و ایجاد آلودگی زیستمحیطی در شهر ایلات هستند. ازاینرو، سه روز پیش مدیرکل وزارت کشور رژیم صهیونیستی و مشاور حقوقی وزارت امور خارجه این رژیم برای دیدار با مقامات امریکایی و مذاکره درمورد این نگرانی عازم واشنگتن شدند.[۳۶] درهمينحال، عراق و اردن نیز برای رفع نگرانی‏های خود و گرفتن تضمین از ایالات متحده امریکا در تلاش هستند. باتوجهبه اینکه یک شرکت امریکایی این پروژه را اجرا خواهد کرد، عراق علاوهبر تضمین‏های سیاسی، خواستار یک تضمین اقتصادی است تا درصورت حمله احتمالی رژيم صهيونيستي به این خط لوله، عراق از بازپرداخت هزینه‏‏های این پروژه به شرکت امریکایی معاف شود.[۳۷] باوجوداین، نشریه معتبر میدل ایست اکونومیک سوروی (بررسی اقتصادی خاورمیانه) در تحلیلی نوشته است: «پروژه احداث خط لوله‏ای ازطریق عربستان سعودی در صدر طرح‏های خط لوله‏های صادراتی عراق قرار دارد. در این پروژه، مرحله اول که در عرض ١٤ ماه تکمیل می‏شود، استفاده از ظرفیت اضافی ٥٠٠ هزار بشکه در روز خط لوله موجود سعودی به بندر ینبع در دریای سرخ خواهد بود. مرحله دوم این پروژه، احداث خط لوله مستقلی با ظرفیت یک میلیون و ششصدهزار بشکه در روز به ترمینال جدیدی در دریای سرخ را دربرمی‏گیرد.»[۳۸]

________________________________________

  • گفتنی است حاج حسین بهبودی از افراد حزب‏ اللهی بوده که پسرش هم سال گذشته در خیابان آذربایجان به دست منافقین ترور شده و به شهادت رسیده بود. گروهي از مردم در مراسم تشییع پيكر شهيد بهبودی، تا محل شورایعالی قضایی راهپیمایی و به دلیل قاطعیت نداشتن در برخورد قضایی با منافقین و آزادی عده‏ای از توابین این گروه اعتراض کردند. [بولتن سیاسی اطلاعاتی وزارت کشور، شماره ٢٨، ١٥/٥/١٣٦٣، ص٢٣]

سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با صدور اطلاعیه‏ای به مناسبت ترور نامبرده اتهامات وی را به این شرح برشمرد: شرکت فعال در دستگیری اعضای سازمان مجاهدین خلق، شرکت در اجرای طرح‏هایی از قبیل طرح مالک و مستأجر، عضویت خود و فرزندانش در کمیته انقلاب اسلامی. [واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ١١/٥/١٣٦٣، ص١٩، رادیو بغداد، ١٠/٥/١٣٦٣، ساعت ٢١]

مارگارت تاچر نخستوزیر انگلیس: مداخله نظامی غرب در منطقه خلیج‏فارس فقط به‏عنوان یک علاج نهایی برای باز نگاه‏داشتن این آبراه بر روی خطوط کشتیرانی مدنظر قرار خواهد گرفت.


منابع و مآخذ روزشمار 1363/05/08

  1. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٤، ١٠/٥/١٣٦٣، صص ٢ و ٣، واشنگتن - خبرگزاری کویت، ٨/٥/١٣٦٣.
  2. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، بولتن نوبه‏ای اطلاعاتی، ١/٦/١٣٦٣، ص١٣.
  3. سند شماره ٣٦١٠٠١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پیرانشهر به ستاد منطقه١١، ٩/٥/١٣٦٣.
  4. سند شماره ٨١٢٦٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‏وزیری، ٨/٥/١٣٦٣.
  5. سند شماره ٢٩٥٥٢١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن٣ ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، ١٠/٥/١٣٦٣.
  6. سند شماره ٣١٧٥٠٠ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از بخشداری دیواندره به فرمانداری سنندج، ١٠/٥/١٣٦٣.
  7. سند شماره ٤٢٣٢٥٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی ناحیه کردستان به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ٨/٥/١٣٦٣.
  8. سند شماره ٤٠٤٦٩١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن٣ قرارگاه عملیاتی شمال‏غرب به معاونت عملیات و اطلاعات فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ٩/٥/١٣٦٣، ص٢.
  9. سند شماره ٨١٢٧٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‏وزیری، ٩/٥/١٣٦٣.
  10. سند شماره ٣٦٢٨٥٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه تکاب به ستاد منطقه١١، ٩/٥/١٣٦٣.
  11. سند شماره ٢٩٥٥٢٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن٣ ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، ٨/٥/١٣٦٣.
  12. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٣، ٩/٥/١٣٦٣، ص١١، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٨/٥/١٣٦٣.
  13. همان، ص١٧، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٨/٥/١٣٦٣؛ و - سند شماره ٢٢٨٧٧١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه سیاسی اطلاعاتی وزارت کشور، شماره ٢٨، ١٥/٥/١٣٦٣، ص٢٣.
  14. روزنامه کیهان، ٩/٥/١٣٦٣، ص٢٢.
  15. همان.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، ٨/٥/١٣٦٣، ص١٢.
  17. همان، ص٤.
  18. روزنامه کیهان، ٨/٥/١٣٦٣، ص٢.
  19. روزنامه جمهوری اسلامی، ٨/٥/١٣٦٣، ص٤.
  20. روزنامه کیهان، ٩/٥/١٣٦٣، ص٢٢.
  21. همان، ص٣.
  22. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٩/٥/١٣٦٣، ص١٤، رادیو اسرائیل، ٨/٥/١٣٦٣.
  23. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٣، ٩/٥/١٣٦٣، صص ٢٧ و ٢٨، رادیو بغداد، ٨/٥/١٣٦٣.
  24. همان، ص٢٩، رادیو بغداد، ٨/٥/١٣٦٣.
  25. همان، ص٢، کویت - خبرگزاری کویت، ٨/٥/١٣٦٣.
  26. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٩/٥/١٣٦٣، ص١٠، رادیو اسرائیل، ٨/٥/١٣٦٣.
  27. همان، ص١٨، رادیو ندای اسلام، ٨/٥/١٣٦٣.
  28. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٣، ٩/٥/١٣٦٣، ص٤، کویت - خبرگزاری کویت، ٨/٥/١٣٦٣.
  29. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٩/٥/١٣٦٣، ص١٨، رادیو ندای اسلام، ٨/٥/١٣٦٣.
  30. اداره كل مطبوعات خارجي وزارت ارشاد اسلامي، بررسي مطبوعات جهان، شماره ٦١٤، ١٠/٦/١٣٦٣، ص١٠.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣١، ٧/٥/١٣٦٣، ص١٨، رادیو بی‏بی‏سی، ٦/٥/١٣٦٣.
  32. روزنامه کیهان، ٩/٥/١٣٦٣، ص٢٤.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٣، ٩/٥/١٣٦٣، ص٤، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٨/٥/١٣٦٣.
  34. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٤، ١٠/٥/١٣٦٣، ص١٣، بن - خبرگزاری کویت، ٨/٥/١٣٦٣.
  35. همان، ص١٣، منامه - خبرگزاری فرانسه، ٨/٥/١٣٦٣.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٠، ٦/٥/١٣٦٣، ص١٣، بیت‏المقدس - خبرگزاری یونایتدپرس، ٥/٥/١٣٦٣.
  37. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٣٣، ٩/٥/١٣٦٣، ص١٧، نیکوزیا - خبرگزاری رویتر، ٨/٥/١٣٦٣.
  38. همان.