1366.04.29

روزشمار جنگ سال 1366 1366.04.29
نام‌های دیگر	بیست و نه تیر
تاریخ شمسی	1366.04.29
تاریخ میلادی	20 ژوئیه 1987
تاریخ قمری	23 ذیقعده 1407

1360.04.29

1361.04.29

1362.04.29

1363.04.29

1364.04.29

1365.04.29

1367.04.29

گزارش- 829

سرانجام پس از ماه‏ها بحث وگفت‌وگو، امروز جلسة شورای امنیت سازمان ملل - که در جمع آنان، وزیران خارجه چهار کشور امریکا، انگلیس،‌ فرانسه و آلمان غربی (جورج شولتز، ژان‌ برنارد ریمون،‌ جفری‏ هاو و دیتریش گنشر) به نشانه جدیت و عزم اعضای شورا، در این جلسه حاضر شده بودند - به ریاست ژان برنارد ریمون در ساعت 15 به وقت محلی، تشکیل شد. در این نشست، همة پانزده عضو شورای امنیت، بدون توجه به نظرهای ایران که خواستار معرفی و تنبیه متجاوز و پرداخت غرامت به طرف آسیب‌دیده بود، به قطعنامه 598 رأی مثبت دادند.

در جلسه امروز شورای امنیت سازمان ملل بدون توجه به نظرات ایران، قطعنامه598 به اتفاق آرا تصویب شد. روزنامه کیهان به نقل از خبرگزار‏ی‏ها گزارش داد: «به موجب این قطعنامه، کمیته ویژه‏ای از طرف سازمان ملل جهت بررسی و تعیین آغازگر جنگ تحمیلی و برآورد خسارات مالی به تهران و بغداد اعزام خواهد شد. در این قطعنامه که در واقع تأیید قطعنامه شماره 582 سال گذشته این شورا می‏باشد، پرداخت غرامت جنگی و آزادی و بازگشت اسرای جنگی به دو کشور گنجانیده شده است. پانزده عضو شورای امنیت با تصوب قطعنامه 598 خواستار آتش‏بس فوری میان ایران و عراق، بازگشت نظامیان به مرزهای شناخته شده بین‏المللی و اعزام کارشناسان سازمان ملل برای اجرای مقررات آتش‏بس به منطقه شده‏اند. در قطعنامه فوق گفته می‏شود که شورا طبق بندهای 39 و 40 منشور سازمان ملل عمل خواهد کرد. به موجب این دو ماده چنانچه هر یک از طرفین درگیر در جنگ، مفاد قطعنامه را نپذیرد، جامعه بین‏المللی آن کشور را تحریم اقتصادی همه جانبه خواهد کرد. در قطعنامه،‌ اعضای شورا از خاویر‏پرز ‏دکوئیار خواسته‏اند که نقش فعال‏تری در اجرای مفاد قطعنامه به عهده بگیرد و شورا را در جریان کل قضایا قرار دهد. وزیرخارجه انگلیس در جلسه امشب شورا گفت: اشاره قطعنامه به بندهای 39 و40 منشور سازمان ملل، نشان می‏دهد جامعه بین‏المللی اهتمام دارد که به این جنگ پایان دهد. در پایان جلسه امشب، عصمت کتانی نماینده عراق در سازمان ملل، در سخنان کوتاهی از دبیرکل و اعضای شورای امنیت تشکر کرد. دبیرکل سازمان ملل پس از پایان اجلاس، با نمایندگان ایران و عراق به‌طور جداگانه دیدار کرد و متن قطعنامه را در اختیار آنها قرار داد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، چند ساعت پیش از تصویب قطعنامه شورای امنیت در خصوص پایان جنگ عراق و ایران، جورج شولتز وزیر امور خارجه امریکا، به همراه خاویر پرز دکوئیار دبیرکل این سازمان و وزرای امور خارجه شش کشور عضو شورای امنیت به بررسی اوضاع خلیج [فارس] پرداختند. بلافاصله پس از صدور قطعنامه 598 رونالد ریگان رئیس‌جمهور امریکا در بیانیه‏ای، از صدور این قطعنامه اظهار خشنودی کرد. خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «وی اظهار امیدواری کرد که طرفین درگیر در جنگ، به این درخواست احترام بگذارند. در این بیانیه که به وسیله سخن‌گوی کاخ‏سفید خوانده شد، آمده است: امریکا برای تعهدات خود برای تأمین امنیت و آرامش برای دوستان خود که درگیر جنگ خلیج[فارس] نیستند، پای‌بند خواهد بود. تلاش ما در این مورد، فقط جلوگیری از تهدیدهای روز‏افزون که منافع حیاتی امریکا و جهان با آن روبه‌رو است و نیز تسریع حل جنگ ایران و عراق می‏باشد. هدف ما دستیابی به صلح است نه شرکت در جنگ و برافروختن آن. ازسوی دیگر، سخن‌گوی کاخ سفید خاطرنشان ساخت: در صورت عدم توجه به این قطعنامه، امریکا آماده است تا ظرف مدت نسبتاً کوتاهی، در مورد قطعنامه دوم که هدف از آن افزایش ارزش قطعنامه اول است، تلاش نماید.» آلمان غربی نیز به ایران هشدار داد که در صورت خودداری از پذیرفتن قطعنامه، با انزوای بیشتری روبه‌رو خواهد شد. خبرگزاری رویتر با اعلام این خبر به نقل از منابع دیپلماتیک، می‏افزاید: «هانس دیتریش گنشر وزیرخارجه آلمان، به‌طور روزافزونی به‌عنوان پل بین غرب و ایران عمل کرده و با آقای ولایتی وزیرخارجه ایران در تماس بوده است.»

گزارش- 830

نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل امروز در نامه‌ای برای دبیرکل این سازمان، به امضای سعید رجایی خراسانی، به تهدیدات ناوهای امریکایی علیه هواپیماهای مسافری ایران اعتراض کرد. در این نامه آمده است: به اطلاع جناب‌عالی می‌رسانم که در 15 جولای 1987 (24 تیر 1366) دو هواپیمای مسافری جمهوری اسلامی ایران که حجاج را به مکه منتقل می‌کردند در کانال هوایی G53 به سوی بحرین، چند اخطار از ناوهای جنگی ایالات متحده در منطقه دریافت کردند. این تهدیدات نقض آشکار اصول و قوانین حقوق بین‌المللی محسوب شده و در شرایط موجود این قبیل رفتار غیرمسئولانه و تحریک‌آمیز، حاکی از دخالت آشکار خارجی در منطقه می‌باشد که ایالات متحده برای افزایش تنش در خلیج‌فارس طرح‌ریزی کرده است.

گزارش- 831

نماینده عراق در سازمان ملل (عصمت کتانی) امروز در نامه به دبیرکل این سازمان ادعا کرد که ایران چند نقطه مسکونی را گلولـه‌باران کرده است. در این نامه آمده است که ایران در مورخ 13 جولای 1987 (22/4/1366) مناطق مسکونی شهر ابوالخصیب، در مورخ 14 جولای 1987 (23/4/1366) مناطق مسکونی توابع القرنه، در مورخ 16 و 18 جولای 1987 (25 و 27 تیر 1366) مناطق مسکونی شهر بصره را گلولـه‌باران کرده که به تعدادی از خانه‌ها و اموال غیرنظامیان خسارت وارد شده است و 5 تن، از جمله یک زن و یک کودک مجروح شده‌اند.

گزارش- 832

بریجیتون نخستین نفت‌کش کویتی که تغییر نام یافته و حامل پرچم امریکا است، از فردا تحت اسکورت ناوگان امریکایی، سفر خود را از دریای عمان به تنگه هرمز و آب‏های خلیج‌فارس شروع خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه: «اولین کشتی کویتی، روز سه‏شنبه (فردا) رسماً از سوی امریکا حمایت نظامی می‏شود. منابع آگاه در خلیج‌فارس گفتند اولین کشتی‏های کویتی، فردا طی مراسم ویژه‏ای در بندر الاحمدی کویت، رسماً پرچم‌گذاری شده و تحت حمایت نظامی امریکا درخواهند آمد. نفت‏کش الرفه و المناقیش فردا تحت پرچم امریکا درخواهند آمد و روز بعد از آن (پس فردا) قرار است تحت حمایت نیروی دریایی امریکا، از تنگه هرمز عبور کنند. یک منبع آگاه گفت: دو ناو امریکایی قرار است به بندر الاحمدی کویت وارد شوند. از سوی دیگر، نفت‏کش کویتی الرفه که قرار است فردا پرچم امریکا را بپذیرد، هم اکنون در مقابل ساحل امارات (بندر الفجیره) در مدخل خلیج‌فارس در انتظار نفت‏کش المناقیش می‏باشد.» به گفته رادیو امریکا، وزیر دفاع امریکا نیز دربارة آمادگی نیروهای آن کشور برای مقابله با موشک‏های کرم‏ ابریشم گفت: «در صورتی که ایران آمادگی پرتاب فوری موشک‏ها را داشته باشد، نیروهای امریکا آماده عملیات نظامی لازم هستند. اما سخن‌گویان وزارت امور خارجه امریکا بر این موضوع تأکید کردند که این عملیات، به منظور تحریک و به مبارزه طلبیدن ایران نیست و هدف آن حمایت کشتی‏های نفتی از خطرات ناشی از جنگ ایران و عراق است.» وزیر دفاع انگلیس نیز دربارة اوضاع خلیج‌فارس و دستورات ویژه مقامات نظامی این کشور به ناوگان انگلیس گفت: «کشتی‏های نیروی دریایی این کشور در صورت مواجه شدن با مشکلاتی در خلیج[فارس]، از خود و کشتی‏های تجاری انگلیس دفاع خواهند کرد. جرج یانکر، همچنین ضمن اعلام اینکه وی اوضاع جنگ خلیج[فارس] را بسیار خطرناک می‏بیند، اضافه کرد که کشتی‏های نیروی دریایی حق آن را دارند که به منظور دفاع از خود تیراندازی کنند. وزیر دفاع انگلیس گفت: نیروهای ما توانایی دفاع از خود را در خلیج‌فارس دارند و در صورتی که مورد حمله قرار بگیرند، دستور دارند تا از خود دفاع کنند. وی اضافه کرد که حضور انگلیس در خلیج‌فارس، غیر محرک و غیر گسترده خواهد بود. یانکر در ادامه اظهار داشت که تاکنون شواهدی دال بر اینکه ایران قصد دارد به کشتی‏های انگلیسی حمله کند، مشاهده نشده است. وی افزود: تهدیدات اخیر ایران احتمالاً بیشتر از آنکه یک واقعیت باشد یک جنجال و هیاهو است.» == گزارش- 5 == 833 سفیر فرانسه در کویت دربارة نحوة همکاری فرانسه با دولت کویت اظهار کرد: «فرانسه آماده است تمام نیاز‏های تسلیحاتی کویت را تأمین کند، اما نمی‏تواند درباره محافظت از نفت‏کش‏های کویتی که نصب پرچم را بر روی آنها ایجاب می‏کند، قول بدهد. اگر دولت کویت تقاضا کند، فرانسه حاضر است با تأمین تمام نیازهای تسلیحاتی کویت از این کشور حمایت کند. پرچم فرانسه می‏تواند روی نفت‏کش‏های کویت نصب شود، اما نصب پرچم‏ها، اسکورت کشتی‏ها را ایجاب می‏کند و این امری است که ما نمی‏توانیم درباره آن اطمینان دهیم.» سخن‌گوی وزارت دفاع این کشور نیز در سخنان مشابهی، حضور فرانسه در خلیج‌فارس را عادی و طبق تصمیمات قبلی مقامات این کشور اعلام کرد. وی گفت: هیچ‌گونه نیروی ویژة اضافی برای نیروی دریایی فرانسه در آب‏های خلیج‌فارس در پی قطع روابط ایران و فرانسه، در نظر گرفته نشده است و مأموریت نیروی دریایی فرانسه در مدیترانه ایجاد تسهیلات برای عبور نفت‏کش‏ها و بازگشت آنها به فرانسه است. حضور دریایی فرانسه در سواحل سرزمین‏هایش در ماوراء بحار، به‌ویژه در اقیانوس آرام، یک حضور همیشگی است.

گزارش- 834

دربارة در‏خواست امریکا از عراق برای توقف موقت حمله به کشتی‏های حامل نفت ایران و پاسخ منفی عراق به این درخواست، روزنامه القبس (چاپ کویت) خبر داد: «دولت ریگان از عراق خواست هم‌زمان با آغاز اسکورت نفت‏کش‏های کویتی توسط کشتی‏های جنگی امریکا، موقتاً دست از حمله علیه نفت‏کش‏ها در خلیج‌فارس بردارد.» القبس با اعلام این خبر افزود: «دولت امریکا از عراق خواست تا علی‏رغم موضع منفی ایران در قبال مصوبات شورای امنیت درباره برقراری آتش‏بس در سرتاسر جبهه‏ها، پای‌بندی خود را نسبت به اجرای مفاد قطعنامه شورای امنیت نشان دهد و موقتاً از حمله علیه نفت‏کش‏ها در آب‏های خلیج‌فارس امتناع ورزد.» القبس اضافه کرد: «عراق در پاسخ به درخواست امریکا اطلاع داده است که نفت‏کش‏های ایرانی جزء اهداف جنگی عراق محسوب می‏شوند.» رادیو امریکا نیز با اشاره به درخواست مشابه کشورهای عربی منطقه از عراق، به نقش این کشور در فرونشاندن تشنجات موجود اشاره کرد: «یک دیپلمات اروپایی در کویت می‏گوید تردیدی نیست که کویت و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس از عراق درخواست کرده‏اند زمانی که عملیات اسکورت نفت‏کش‏های کویتی از طرف نیروی دریایی امریکا آ‎غاز می‏شود از دست زدن به حمله در آب‏های خلیج‌فارس خودداری کند. این دیپلمات گفت: مطبوعات جهان توجه خود را به تهدیدهای ایران معطوف داشته‏اند در حالی که کلید این عملیات در بغداد است نه در تهران. انتظار می‏رود اولین نفت‏کش تحت اسکورت نیروی دریایی امریکا، کشتی عظیمی به نام بریجتون باشد که هم‌اکنون در ساحل شارجه در نزدیکی‏های تنگه هرمز لنگر انداخته است.»

گزارش- 835

با نزدیک‏تر شدن زمان آغاز اسکورت نفت‏کش‏های کویتی به وسیلة ناوگان امریکا، لحن اظهارات مقامات کویتی نیز تندتر شده است؛ امروز، شیخ سعد عبدالله ولیعهد و نخست‌وزیر کویت، بر حمایت این کشور از عراق تأکید کرد و گفت: «عراق نباید در این نبرد تنها گذاشته شود. عراق بخشی از ملت عرب به شمار می‏رود. تجاوز و اعمال تصرف علیه قطعه‏ای از خاک عراق، تجاوز و اعمال تصرف علیه جهان عرب تلقی می‏شود. وی همچنین - با اینکه مقامات کشورش پیش از این گفته بودند که ورود مین‏های شناور در مرزهای ایران و عراق به سمت سواحل کویت، بر اثر امواج دریا بوده است - اعلام کرد: «ایران عامل مین‏گذاری در کانال منتهی به پایانه نفتی الاحمدی کویت بوده است و بیش از پنجاه فروند کشتی تجاری در حال تردد به سواحل کویت از جمله ده یا یازده فروند کشتی متعلق به کویت به هنگام تردد در آب‏های بین‏المللی با تعرض عمدی مواجه شده‏اند.» وی افزود: «دستوراتی به نیروی زمینی، دریایی و هوایی برای پاسخ‌گویی فوری به هرگونه تهاجم علیه منافع کویت داده شده است.» ولیعهد کویت در پاسخ به پرسشی دربارة احتمال حمله ایران به یکی از یازده فروند نفت‏کش کویتی که قرار است با پرچم امریکا تردد کنند، اظهار کرد: «این نفت‏کش‌ها‏ از این پس کشتی‌های امریکایی هستند و اطمینان دارم که امریکایی‏ها بدون هیچ‌گونه تردیدی از پرچم خود دفاع خواهند کرد.» سعد عبدالله در عین حال گفت: «کشور وی علی‏رغم درخواست از امریکا و دیگر قدرت‌های بزرگ برای کمک به محافظت از جریان صادرات نفت کویت، تشدید تلاش‏ها برای پایان بخشیدن به این خون‏ریزی‏ و متوقف کردن جنگی که بسیاری از وجود آن رنج می‏برند، هدف اصلی خود تلقی می‏کند.» شیخ سعد اضافه کرد: «ما درصدد اتخاذ یک خط‏مشی مبتنی بر تشنج نیستیم‏. ثبت کشتی‏ها در امریکا، یک اقدام تجاری تلقی می‏شود و در جهت تشدید جنگ یا ایجاد رویارویی بین قدرت‏های بزرگ در منطقه نمی‏باشد.» ولیعهد کویت همچنین دربارة همکاری انگلیس، فرانسه و چین در اجرای عملیات اسکورت نفت‏کش‏های این کشور گفت: «کویت سه فروند نفت‏کش انگلیسی اجاره کرده‏ است و دولت فرانسه نیز هم‏اکنون سرگرم بررسی درخواست کویت برای ثبت مجدد نفت‏کش‏های کویتی در فرانسه است. امیدواریم پاسخ فرانسه در این خصوص مثبت باشد. چین کماکان سرگرم بررسی درخواست کویت برای اجاره نفت‏کش‏های چینی است. حال آنکه اتحاد شوروی که قبلاً سه فروند نفت‏کش‏ به کویت اجاره داده، متعهد شده است تا نفت‏کش‏های دیگری را به شرط اینکه یک ماه قبل به آنها اطلاع داده شود، در اختیار کویت قرار دهد.»وی همچنین دربارة احتمال واگذاری پایگاه نظامی به نیروهای امریکایی گفت: «ما آمادگی نداریم پایگاه‏های هوایی یا دریایی اعطا کنیم ولی در صورت نیاز امریکا به نوعی تسهیلات، می‏توانیم درباره آن بحث کنیم.»

گزارش- 836

کویت برای اقامت نیروهای امریکایی و تأمین سوخت ناوگان جنگی امریکا تسهیلاتی فراهم کرده است. روزنامه العمل‌ الاسلامی به نقل از منابع مطبوعاتی کویت نوشت: «به منظور تهیه مقدمات لازم برای برافراشتن پرچم امریکا بر فراز نفت‏کش‏های کویتی، دولت کویت اخیراً اقدام به ایجاد سه ایستگاه سوخت‌رسانی بزرگ برای کشتی‏های جنگی امریکا کرده است که قرار است در چند روز آینده عهده‏دار حفاظت از یازده نفت‏کش کویتی در خلیج‏فارس شوند. منابع مطبوعاتی کویت گفتند از مجموع سه ایستگاه مذکور، دو ایستگاه در بندر عبدالله و سومین ایستگاه در بندر الشعیبه برپا شده است. همین منابع افزودند دلیل اقدام کویت به ایجاد سه ایستگاه مذکور، شتاب دادن به عملیات فنی به منظور تردد کشتی‏های جنگی امریکا و پهلو گرفتن آنها در سواحل کویت می‏باشد. از طرفی، منابع موثق کویتی گفتند دولت کویت اخیراً اقدام به تخلیه چند مجتمع مسکونی کارمندان شرکت نفت کویت در منطقه الاحمدی به منظور سکونت دادن سربازان و افسران نیروی دریایی امریکا، کرده است. این سربازان و افسران امریکایی قرار است همراه کشتی‏های جنگی عهده‏دار حفاظت از نفت‏کش‏های کویتی، وارد کویت شوند. از سوی دیگر، دولت کویت و امریکا موافقت خود را برای تشکیل اتاق عملیات مشترک، متشکل از کارمندان عالی‏رتبة نفت‏کش‏های کویتی و افسران نیروی دریایی امریکا ابراز کردند. وظیفه اتاق عملیات مزبور نظارت بر مأموریت واحدهای دریایی امریکا است که قرار است نفت‏کش‏های کویتی را حفاظت کنند. خاطرنشان می‏شود عبدالفتاح ‏البادر رئیس اداره نفت‏کش‏های کویتی شخصاً پرچم‏های امریکا را که قرار است بر نفت‏کش‏های کویتی نصب شوند، از لارنس‏ هاپکینز عضو کنگره امریکا در محل سفارت امریکا در کویت تحویل گرفته است.»

گزارش- 837

بحرین تنها کشور منطقه است که به‌طور رسمی پایگاه نظامی در اختیار نیروی دریایی امریکا قرار داده است، ولی وزیرخارجه این کشور از بروز تشنج نظامی بین ایران و امریکا اظهار نگرانی کرد. شیخ محمد بن مبارک در مصاحبه با روزنامه گلف نیوز (چاپ بحرین)، گفت: «امیدوارم که گسترش حضور نیروی دریایی امریکا در خلیج‏فارس به بروز درگیری با ایران منجر نشود.» وی گفت: «امیدوارم که کشورهای تولید کننده اسلحه نیز عرضه تسلیحات خود به هر دو کشور ایران و عراق را متوقف سازند.» وزیرخارجه بحرین همچنین گفت: «متوقف شدن جنگ، به اِعمال یک تحریم بین‏المللی احتیاج دارد.» خبرگزاری رویتر با اعلام این خبر به نقل از وزیرخارجه بحرین می‏افزاید: «ما بایستی صبور و سرسخت باشیم. سازمان ملل تنها مکان قابل دسترسی جهانیان برای گفت‌وگو پیرامون این قضیه محسوب می‏شود و اگر شکست بخورد، ما با یک هرج‏و‏مرج و ناآرامی روبه‌رو خواهیم شد.» به نوشتة گلف نیوز وزیرخارجه بحرین با اعلام حمایت کشور متبوعش از اقدام واشنگتن در رابطه با تجهیز نفت‌کش‌ها افزود: «ما امیدواریم امریکا به یک رویارویی با ایران یا عراق کشانده نشود.» شیخ محمد بن مبارک گفت: «ما امیدواریم طرح تغییر پرچم به‌طور مسالمت‏آمیز و بدون هیچ‏گونه دخالتی انجام گیرد. ما این اقدام امریکا را مورد تأیید قرار دادیم و فکر می‏کنیم که اقدام به‌جایی می‌باشد.» وی افزود: «کویت صرفاً خواستار صدور نفت خود می‏باشد.» وی در پایان ادعا کرد: «پایگاه‏های نظامی در بحرین، از سوی هیچ کشور دیگری به کار گرفته نخواهد شد. کمک ما به یک کشتی آسیب دیده، خواه امریکایی، خواه متعلق به کشوری دیگر، هیچ‏گونه نگرانی را در زمینه کشیده شدن بحرین به داخل جنگ خلیج‏فارس به وجود نمی‏آورد. ما خواستار رویارویی با ایران نیستیم.»

گزارش- 838

حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای عالی دفاع، در مصاحبه‏ با روزنامه اطلاعات دربارة مسائل اساسی جنگ مطالبی را بیان کرد. محورهای اظهارات آقای هاشمی رفسنجانی عبارت بود از: بررسی نقاط مثبت و منفی قطعنامه اخیر شورای امنیت؛ علل استقبال عراق از این قطعنامه؛ منابع تأمین اسلحه ایران؛ نقد نظریه اقدام نظامی کشورهای غربی علیه ایران؛ ادامه حرکت متوازن در حفظ وضعیت فعلی اقتصاد و روند فعلی جنگ؛ شرایط تغییر اولویت از حفظ وضعیت فعلی به توسعه جنبه‏های نظامی؛ برشماری تخصیص‏های ریالی و ارزی در بخش نظامی؛ سیاست ایران در ارتباط با کشورهای منطقه و انتخاب روش عدم درگیری مستقیم با کویت و شرایط تغییر این سیاست؛ عملکرد فرانسه در تقویت جنبه‏های نظامی و اقتصادی عراق و نقش این کشور در تشنجات منطقه؛ برشماری سابقه اقدامات ایران برای ایجاد شرایطی جهت عادی سازی روابط با فرانسه؛ بازگویی کلیاتی از جریان فروش اسلحه امریکا به ایران (ماجرای مک فارلین) و اقدامات شیطنت‏آمیز امریکا در نحوة فروش و ارسال اسلحه در این ماجرا. گزیده‏ای از متن این مصاحبه به شرح زیر ارائه می‌شود: «سؤال: مسئله‏ای که هم اکنون مسئله روز است، قطعنامه (598) شورای امنیت است که امروز گفته می‏شد متن پیش‏نویس را تمام کرده‏اند و به تصویب می‏رسد. آخرین موضع ایران دراین‌باره چیست؟ آقای هاشمی: چیزی را که الآن آورده‏اند (قطعنامه 598) دو سه نکته جدید در خود دارد. یکی اینکه شروع کرده‏اند از متجاوز حرف‏ زدن و دنبال جنگ‌افروز رفتن که این خود نقطة مثبتی است، اما کیفیت کار مشخص نیست. دیگر، تحریم تسلیحاتی طرفی است که قطعنامه را نپذیرد. به هر طریق، نکات قابل تأملی ممکن است در این قطعنامه، برای ما وجود داشته باشد. در عین حال، مجموعه آن تأثیری در روند جنگ نخواهد داشت و به نظر ما با توجه به سابقه شورای امنیت و مسائلی که در همین قطعنامه وجود دارد، باید گفت از سر صداقت و مبتنی بر واقعیت‏ها نیست. آنها اگر صداقت داشتند، باید در همین قطعنامه صریحاً متجاوز را معرفی می‏کردند. عراق که شدیداً مستأصل است و از سال 1364 به این طرف، بیشترین ضربه‏ها را از جانب ما خورده است، ظاهراً از هرگونه پیشنهاد آتش‏بس، بازگشت به مرزهای گذشته و دیگر موارد، استقبال می‏کند. در حقیقت برای دنیا روشن است که طرف متجاوز کیست و این نکته‏ای است که حتی خود عراقی‏ها هم یک بار به آن اعتراف کرده‏اند، به این نحو که گفته‏اند: طرف آغاز کنندة جنگ مهم نیست، باید طرف ادامه دهنده این جریان هم مشخص شود. سؤال: آیا این احتمال عملی است که گاهی در تحلیل‏های خارجی‏ها صحبت از اقدام مشترک و عملی در سطح جهان برای سرکوب و اعمال زور علیه ایران به میان می‏آید؟ و ضمناً، حوادث مربوط به سفارت‏خانه‏ها و برخورد کشورهای غربی با ما و نوشته‏های جراید و رسانه‏های آنها هم این نکته را به ذهن می‏آورد که می‏خواهند افکار عمومی را آماده کنند تا احتمالاً در یک فرصت مناسب، به نام جامعه جهانی - فرض بفرمایید، با هواپیما - حمله کنند و قصدشان این باشد که به قول خودشان، مثلاً تهران را تسلیم کنند؟ آقای هاشمی رفسنجانی: بیشتر نفت دنیا از طریق خلیج‏فارس تأمین می‏شود و کشورهای منطقه بسیار آسیب‌پذیرند. کافی است تأسیسات برق، آب‌شیرین‌کن و بنادر اینها فلج ‏شود، تا کشورهایشان فلج شوند، که معمولاً وقتی جنگی رخ می‏دهد، چنین وقایعی محتمل است و بدین ترتیب، قیمت نفت در جهان،‌ حتی به بشکه‏ای 50 تا 60 دلار می‏رسد که بر تورم جهانی اثر می‏گذارد، تازه اگر نفتی پیدا شود. به هر ترتیب، من بعید می‏دانم که کشورهای دیگر وارد جنگ شوند، گرچه جریان سفارت‏خانه‏های ما در انگلیس و فرانسه ادامه یک جریان کمک رساندن به عراق بود، اما واقعیت آن است که خیلی بعید به نظر می‏رسد کشورهای دنیا، خود را مستقیماً وارد جنگ کنند. البته عراق با تمام امکاناتش تاکنون در مقابل ما ایستاده است و ثمری نبرده است. آنچه مهم است، از اول هم، این کشورها پشت سر عراق بوده‏اند و تمام تلاش خود را برای حفظ رژیم حاکم بر عراق، به کار بسته‏اند که برایشان ثمری نداشته است. سؤال: به نظر می‏رسد که از یک سو، تلاش کرده‏ایم که مسائل اقتصادی و مدیریت کشور را عادی نشان دهیم تا مشکلی در رابطه با جنگ پیش نیاید. از سوی دیگر، دشمنان ما سیاستشان این است که جنگ را همچنان طولانی کنند. در حالی که چه بسا لازم باشد که ما جدی‏تر از این، همه برنامه‏‏ها و امکانات را به‌طور فوق‏العاده و کامل در ارتباط با مسئله اصلی کشور که جنگ است، قرار دهیم تا پیروزی سریع‏تر به ‏دست آید. آقای هاشمی: اگر مصلحت ایجاب کند و آن را تشخیص بدهیم (البته، تشخیص مصلحت با مقام رهبر، مجلس، دولت و... است) که وضع جنگ از دو حال خارج نیست و اگر فرضاً روزی چنین خطری را جدی بگیریم، راه دوم را انتخاب می‏کنیم. یک راه این است که همین جوری، وضع عادی را زیاد به هم نزنیم. عمرانِ کمتر و حرکت بطئی سازندگی را تحمل می‏کنیم و جنگ را ادامه می‏دهیم و هر سال هم که می‏گذرد، ما مقدار زیادی - خوب - پیش می‏رویم. می‏توانیم این سیاست را ادامه بدهیم و خودمان را هم به همین صورت حفظ کنیم تا کار را به نهایت برسانیم، که این یک مقدار طول می‏کشد. دنیا هم سیاست صبر و انتظار دارد و یک روزی هم ممکن است رگ اصلی حیات صدام قطع شود. حالت دیگر آن است که ما می‏توانیم - اگر واقعاً روزی آن خطر را جدی بگیریم و آن را به‌عنوان یک توطئه تلقی کنیم و در مقابلش بایستیم - بیاییم و کفه جنگ را سنگین کنیم و کفه امور جاری کشور را سبک کنیم. یعنی، ما پارسال پانصد گردان آماده کردیم، خودمان را در زمان دیگری آماده کنیم که دوهزار گردان آماده کنیم که واقعاً، اگر مثل عراق نیرویمان را به جبهه‌ها بیاوریم، ما ظرفیت دوهزار گردان را داریم. من نگران آن شرایطی که می‏گویید، نیستم، اگر نگرانی دراین‌باره هست، احتمالاً در تصمیم‏گیری است که ما ممکن است دچار مشکلاتی شویم. اگر همان‏گونه که ما سه ماه آخر پارسال (1365) را می‏جنگیدیم، سه فصل دیگر را هم همین جور بگردانیم، یک سال عمل کنیم، که در آن صورت ما باید اولویت‏ها را مطلقاً به جنگ بدهیم. اگر این جوری به طرف عراق بریزیم، عراق نمی‏تواند مقاومت کند. ما خیلی به مرکز عراق نزدیک هستیم، ما صد کیلومتر با بغداد فاصله داریم، با بصره فقط 8 یا 9 کیلومتر، با استان‏های بین بصره - بغداد که استان‏های حساسی هستند، فاصله خیلی کمی داریم. می‏توانیم خود را به هور یا دجله برسانیم و بالا‏تر از آن، به رود دیاله برسانیم، به سد دربندیخان برسانیم، در این طرف، در اطراف کرکوک و این جور جاها، اگر نیروی زیادی به کار گیریم، عراق می‏شکند. آسیب‏پذیری عراق در حال حاضر خیلی شدید است و ما اگر بخواهیم در شرایط معمولی که الان داریم می‏جنگیم (بجنگیم)، ممکن است آنها امیدوار بشوند، صدام را سرپا نگاه دارند. همین وقایعی هم که الان در خلیج‏فارس رخ می‏‏دهد، در همین ارتباط است ولی ما الان سیاست کشورمان این نیست. سؤال: با شرایطی که ما در آن هستیم جنگ، مدیریت واحد و مشخصی یافته است، در حالی که پشت جبهه فاقد آن است. شما بگویید با توجه به تضادی که عادی نگاه داشتن شرایط و ادامه جنگ، در‏ پی خواهد داشت، چگونه می‏توان این سیاست را در درازمدت ادامه داد؟ آقای هاشمی: ما اکنون این راه را انتخاب کرده‏ایم، یعنی رهبری، دولت و مجلس، همه پذیرفته‏اند جنگ، در شرایط عادی نگاه‌داشتن وضع کشور، ادامه یابد. ممکن است این سیاست به مصلحت نباشد، به‌ویژه در شرایطی که ما پیروز می‏شویم. این مسئله قابل بحث است و بهتر است دراین‌باره چاره‌جویی شود. سال گذشته بر آن شدیم که این روال را بر هم بزنیم که با اجازه امام، منجر به استقراض از بانک مرکزی شد، که در آخر سال، در اصلاحیه بودجه منظور شد. حال اگر فرضاً این مبلغ را به سه تا چهار برابر افزایش دهیم، تجربه سال گذشته (1365) نشان دهنده آن است که می‏توان آن را به دو برابر رساند. به هر حال بهتر است دراین‌باره بحث بشود که به جنگ اختصاص یابد یا برای خرید کالاهای اساسی و حل مشکلات به مصرف برسد. در آن صورت، این سیاست ریاضت برنامه‏‌ریزی شده، اختیاری است. در آن صورت، نیروهایی را که باید برای روز مبادا ذخیره شوند، اگر توسط ما برای جنگ بسیج شوند، وضع جنگ خیلی جلوتر می‏رود. بودجه‏ای را که برای جبهه اختصاص داده‏ایم دومیلیارد و هشتصدمیلیون دلار است و با ذخایر مثلاً سه‌میلیارد می‏شود. از جمله راه‏هایی که دراین‌باره وجود دارد، (پایان سریع جنگ با بسیج همه امکانات) افزایش احتمالی بودجه ارزی در صورت لزوم است. بودجه ریالی را نیز می‏توان در چنان موقعیتی بیشتر مصرف کرد. به‌عنوان نمونه اگر مبلغ هفتصد میلیارد ریال به جنگ اختصاص یافته، آن گونه نیست که اگر دو برابر نیرو بسیج کنیم، به مبلغ 1400 میلیارد ریال بودجة جنگ افزایش می‏یابد، بلکه با افزایش سیصد تا چهارصد میلیارد ریال، می‏توانیم توان جنگی را دو برابر افزایش دهیم. سؤال: با بازنگری سیاستمان در منطقه خلیج‏فارس، درخواهیم یافت که کویت کمک‏های بی‏شماری به عراق کرده است، در حالی که ما نسبت به آنها سیاست جاذبه‌انگیز داشته‏ایم. اکنون نیز با توجه به مسئله واگذاری کشتی‏های کویت به امریکا، سیاست قاطع مشخصی در مورد کویت که عامل این بحران بود، نداشتیم. حال با توجه به آنکه سیاست کویت، احتمال رودررویی ما و امریکا را افزایش داده است، دراین‌باره چگونه برخورد خواهیم کرد؟ آقای هاشمی: پاسخ به این سؤال مستلزم بر شمردن نکات مثبت و منفی است. سیاست ما روشن است، به این گونه که در صورت همکاری این کشورها با امریکا، پیامد‏های آن را خواهند دید، یعنی چنانچه پایگاه‏های ما را تصرف کنند، پایگاه‏های آنان را تصرف می‏کنیم. بندرهایی را که امریکایی‏ها از آنان استفاده می‏کنند، در امان نخواهد ماند. در گذشته نیز کشورهای حوزه خلیج‏فارس، مانند کویت و عربستان به عراق کمک کردند و اکنون نیز این گونه کمک‏ها ادامه دارد. حال ما چه باید بکنیم؟ آیا با آنها وارد جنگ شویم؟ در این شرایط که کشورهای بزرگ قصد دخالت در این منطقه دارند، ما نمی‏توانیم اقدام کنیم. اگر دنیا اطمینان داشت که عراق سقوط نخواهد کرد، این قدر اضطراب نداشت و تا این حد برای درگیری با ما سرمایه‌گذاری نمی‏کرد. در شرایطی ممکن است این یگانه راه ما باشد ولی سیاست ما این نیست، سیاست ما آن است که کشورهای خلیج‌فارس با ایران درگیر نشوند و در صورت تخلف آنها را ببخشیم، با آنها مناسبات سیاسی داشته باشیم تا سیاست مستقل ملی در پیش بگیرند و با مردم باشند. ما در پی جنگ با عراق نبودیم. سؤال: آیا روند عدم درگیری مستقیم با کویت، با وجود کمک به عراق در جنگ، نوعی ایجاد اطمینان برای ادامه سیاست‏های کویت نخواهد بود؟ آقای هاشمی: ما نقطه مشخصی را در نظر گرفته‏ایم و گفته‏ایم چنانچه عراق در منطقه شرارت نکند، ما از شرارت‏های آنان (کویت) چشم‌پوشی خواهیم کرد، یعنی امتیاز در مقابل امتیاز. در این مورد اگر عراق شرارت کند، دلیلی ندارد از آن چشم‌پوشی کنیم و چون کویت ابزار حضور عراق در خلیج‏فارس است، جلوگیری از امکان استفاده عراق از خلیج‏فارس، یک اقدام عادلانه است. ادامه این وضع موجب خواهد شد که کویت کفاره شیطنت خود را بپردازد. سؤال: اخیراً تحریکاتی در سیاست برخی کشورها علیه ایران صورت گرفت، از جمله، دولت فرانسه پیش از پایان مهلت اولتیماتوم، مناسباتش را با ایران قطع کرد و در انگلیس، ایتالیا و برخی کشورهای دیگر نیز چنین برخوردهایی وجود دارد. مسئله برخوردهای دسته‌جمعی علیه ایران شدت می‏یابد و هدف آن آماده‌سازی افکار عمومی جهان برای مقصر نشان دادن ایران در ایجاد بحران و حتی جنگ و در پی آن دخالت دادن این کشور در مسئله تروریسم جهانی است. نظر شما دراین‌باره چیست؟ آقای هاشمی: اینکه ما با حرکت‏های سیاسی یا برخی سازش‏ها و امتیاز‏ها، دوستان نیم‏بندی برای خودمان در محافل شرقی و غربی بیابیم که یکپارچه علیه ما وارد جنگ نشوند، غیر‏ ممکن نیست. می‏توان حرکت‏هایی کرد و کسانی را با خود داشت. من کل مسئله را قبول دارم که ما می‏توانیم تا یک حدودی در بعضی موارد، کارهایی بکنیم که وضع روابط خارجی‏مان را بهتر بکند. اما واقعیت مسئله را نباید فراموش کنیم. دشمن ما ماهیت ما را کم وبیش می‏شناسد، ما هم دشمن خودمان را می‏شناسیم. فرانسه الآن بیش از یک سال و اندی است که پیشنهاد می‏کند که ما می‏خواهیم روابطمان را عادی کنیم. مسئله جنگ را ملاحظه کنید! شوخی که نداریم؛ ما می‏خواهیم با یک کشوری روابطمان را عادی کنیم که آنها بی‏دریغ به دشمن ما هواپیما بدهند، موشک و هلی‏کوپتر بدهند، بمب‏های لیزری بدهند، رادارهای حساس و چیزهای دیگر. مهم‌ترین چیزهایی که در جنگ علیه ما به کار گرفته می‏شود، فرانسوی‏ها می‏دهند به عراق. تا آنجا که این اگزوسه‏هایی که الآن می‏دهند، خوب! جنگ خلیج‏فارس و این مسائلی که هست عمده‏اش زیر سر همین اگزوسه‏ها است. یعنی فرانسه مسئول اصلی حوادث در خلیج‏فارس است. آقای هاشمی همچنین درباره نحوه برخورد امریکا در خصوص فروش اسلحه به ایران گفت: «امریکا در یک کانال مخفی برای حل مسائل خودش، به قول خودشان، برای راه باز کردن روابط استراتژیک با ما - واقعاً هم بوده، جزو اهدافشان بوده - وارد شدند و آن، این است که مأمورین خرید ما (خرید اسلحه) موقعی که برای قطعات مورد احتیاج ما به بازار سیاه در دنیا مراجعه می‌کردند،‌ برای اینکه مثلاً قطعه یک موشکی را به ما بدهند، امریکایی‏ها هزار گونه بهانه درمی‏آوردند که داده نشود. مثلاً ما 240 قطعه صورت داده بودیم که در بازارها خریداری شود. آنها به ما از این 240 قطعه مثلاً سیزده یا چهارده قطعه که حساس‏تر بود، ندادند. خوب! معلوم است که دروغ می‏گویند. ‌227 قطعه‏اش را می‏دهند ولی می‏دانند که با همان 13 قطعه، کار لنگ است یعنی عملاً اخلال می‏‏کنند. یا مک فارلین که با آن همه سرمایه‌گذاری و با آن وضع آمد به ایران. یک چهارم، یک پنجم قطعات را توی هواپیمای خالی آورده بودند اینجا. یکی از این موارد موشک‏های تاو بود که مأمورین فروش آنها در بازارها به ما دادند، خوب! آنها که با مأمورانمان صحبت می‏کردند، قرار بوده موشک‏های سال 1984 (1363) را بدهند، ولی [این موشک‌ها را] از امریکا برداشتند بردند اسرائیل و [آنها را] با موشک‏های ده سال دوازده سال پیش عوض کردند. یک بار (آن موقع‏هایی که شهرها را می‏زدند) بنا بود موشک‏های دوربرد هاگ را گیر بیاوریم. ما موشک‏هایی که داشتیم، یک برد معینی داشت. به ما گفتند ما نسل جدیدش را داریم. آمدند همان موشک‏های قدیمی را رنگ کردند و به صورت جدید درآوردند و هجده قبضه از این موشک‏ها را به وسیله مأموران ما آوردند به فرودگاه تهران. ما یکی را برداشتیم که برویم به خارک، رفتیم آنجا آزمایش کردیم، دیدیم عین همان موشک‏های خودمان است که داریم بلکه یک مقدار عقب‏تر! یعنی ده، دوازده شماره عقب‏تر از آنچه ما خودمان داریم.»

گزارش- 839

صدها گردان از نیروهای داوطلب در قالب نیروهای مدافعان خلیج‏فارس، عازم مرزهای آبی جنوب کشور شدند. روزنامه کیهان ضمن اعلام این خبر، در تشریح چگونگی اعزام و نوع نیروهای اعزام شونده نوشت: «در پی تهدید‏های امریکا مبنی‌بر حمایت از نفت‏کش‏های کویتی به منظور حضور خود و دیگر توطئه‌گران غرب جهت آتش‌افروزی در آب‏های خلیج‏فارس، صدها گردان از نیروهای تازه نفس رزمی - تخصصی مردمی در ادامه عزیمت رزمندگان سلحشور میهن اسلامی‌مان به جبهه‏های نبرد حق علیه باطل، تحت عنوان "کاروان‏های مدافعین خلیج‏فارس"، در میان بدرقة گرم و پر شور مردم همیشه در صحنه و استوار شهرهای مختلف، برای پیوستن به هم‏رزمان خود، رهسپار مرزهای آبی جنوب کشور شدند.

امروز صدها گردان از نیروهای داوطلب در قالب نیروهای مدافعین خلیج‌فارس عازم مرزهای آبی جنوب کشور شدند. گزارش‏های خبرنگاران ما حاکی است، دلیرمردان سپاهیان توحید، قبل از عزیمت از شهرهای بندرعباس، قم، سنندج، رشت، کرمان، بوشهر، شیراز، قزوین، مشهد، دامغان، همدان، ورزنه، هشتپرتالش، میبد، یزد‌‌، ساری، شهرکرد، بروجن، فارسان، لردگان، سمنان، نور، بابلسر، بیرجند، قمشه، گیلان‌غرب، بروجرد، قروه، بندرلنگه، شاهرود، کتالم، گلوگاه، کاشان، اهواز، زاهدان و ورامین به مرزهای آبی - خاکی میهن اسلامی، پس از انجام نوحه‌خوانی و سینه‏زنی، دست به یک مانور رزمی باشکوه در سطح خیابان‏های این شهرستان‏ها زده و آمادگی خود را جهت هرگونه رویارویی و برخورد با توطئه‏های امریکای جنایتکار در خلیج‏فارس و سرکوبی قوای تجاوزگر صدامی، به نمایش گذاشتند. این گزارش‏ها حاکی است، در حالی که مسئولان و مقامات محلی، روحانیون، کارکنان ادارات و ارگان‏های دولتی و انقلابی حضور داشتند، اقشار مختلف مردم با شعارهای "ما فاتح اروندیم - در خلیج‏فارس توانمندیم"، "خلیج‏فارس ایران - محل دفن ریگان"، "جنگ، جنگ تا پیروزی" و "مرگ بر امریکا"، ضمن بدرقه شایسته از لشکریان توانمند اسلام، بر شکست نهایی دشمن صهیونیستی حاکم بر عراق و حامیان بین‏المللی‏اش و پیروزی نهایی تأکید کردند.»

گزارش- 840

رادیو امریکا دربارة علل حمایت مردم ایران از جنگ، مصاحبه روزنامه نیویورک تایمز را که با دو تن از صاحب‏نظران امریکایی انجام شده است، چنین نقل می‌کند. گری گوری‏رز پژوهشگر دانشگاه تگزاس، با رویکرد روانشناسی - اجتماعی، به تأثیرات بمباران شهرهای ایران اشاره کرده و می‏گوید: «شور جنگ ایران از آن جهت مداومت یافته است که بمباران هوایی مردم غیرنظامی توسط عراق، به پشتیبانی همگانی افزوده است. یکی از دوستان انگلیسی من که در تهران زندگی می‏کند، می‏گوید که روزِ بعد از یکی از بمباران‏ها در محله او، بر شمار داوطلبان عزیمت به جبهه که در برابر دفتر بسیج نزدیک منزل او به صف ایستاده بودند، به شدت افزوده شد. از این رو، گمان می‏رود که بمباران عراقی‏ها، در واقع بر میزان هواداری مردم از ادامة جنگ می‏افزاید. رابرت سورو گزارشگر روزنامه نیویورک تایمز نیز به زمینه‏های تاریخی روابط ایران و عراق و همچنین به شرایط روانی جامعه ایران، ناشی از بی‏توجهی غرب به تجاوز عراق اشاره کرده و می‏گوید: برای غرب اشتباه بزرگی است که احساس مظلومیت ایرانی‏ها در این جنگ نادیده گرفته شود. به گمان من، جنگ یک واکنش اساسی و دیرپا علیه عراق به‏وجود آورده است. سوای انزجار بسیار قدیمی از عراقی‏ها به‏عنوان نزدیک‏ترین عرب‏ها به ایران، گونه‏ای رقابت ایران و عراق در میان است که قدمت بسیار دارد. یکی از عوامل اصلی مهم رنجش و خشمی که ایرانیان از امریکا و باقی جهان غرب دارند، این است که پس از هجوم روشن و آشکار یک اقدام خصمانه علیه یک کشور همسایه، هیچ کس به پشتیبانی از ایران برنخاست. البته در آن زمان، در دوره بحران گروگان‏های امریکایی، اوضاع بسیار پیچیده و دشوار بود. با این همه، احساس کلی ایرانیان آن است که به آنها حمله شده، هیچ‏کس از آنها دفاع نکرده است و آنها می‏خواهند جهانیان بدانند که انتقامشان را خواهند گرفت.»

گزارش- 841

خبرگزاری رویتر دربارة تشدید اقدامات نظارتی ایران در تنگه هرمز، به نقل از منابع کشتی‏رانی اعلام کرد: «در حالی‏ که تنها چند روز به اجرای طرح اسکورت نفت‏کش‏های کویتی توسط ناوهای امریکایی باقی ‏مانده است، ایران کنترل کشتی‏های تجاری در تنگه هرمز را تشدید کرده است.» رویتر می‏افزاید: «چهار فروند ناوچه نیروی دریایی ایران مستقر در بندرعباس، در روزهای اخیر، فعالیت‏های خود را در رابطه با کنترل کشتی‏های تجاری، به طرز غیرمعمول افزایش داده‏اند و کشتی‏های باری، هدف‏های اصلی آنها به‏شمار می‏روند. ایران می‏تواند از طریق تلاش برای کنترل هویت دو نفت‏کش کویتی با پرچم امریکا که قرار است به‏زودی از طریق تنگه هرمز وارد خلیج‏فارس شوند، سبب افزایش تشنج در منطقه شود، ولی با توجه به قدرت آتش دفاعی و هجومی واحدهای اسکورت کننده نفت‏کش‏ها و برخوردار بودن آنها از پشتیبانی هوایی، انتظار نمی‏رود که ایران به یک چنین اقدامی دست بزند. حرکت آنها هر وقت که باشد، یک چیز قطعی است، ایرانی‏ها از آن اطلاع خواهند داشت. حتی یک کشتی، بدون اطلاع ایرانی‏ها از تنگه هرمز عبور نمی‏کند.» از سوی دیگر، روزنامه الاتحاد خبرداد شوروی از ایران خواسته است از اجرای مانور نظامی خود در خلیج‌فارس که در روزهای آینده برگزار خواهد شد، خودداری کند. این روزنامه به نقل از منابع نزدیک به آندره گرومیکو رئیس‏جمهوری شوروی، می‏افزاید: «رئیس‏جمهوری شوروی طی دیدار اخیرش با لاریجانی معاون وزیرخارجه ایران که در مسکو انجام ‏گرفت، از وی خواسته است تا به مقامات ایران بگوید، با توجه به موقعیت فعلی ایران، از برگزاری مانور نظامی خود (مانور دریایی شهادت) که قرار است در ماه آینده در خلیج‏فارس اجرا شود، خودداری نمایند. براساس این گزارش آندره گرومیکو گفته است که این مانور به حل مسالمت‏آمیز قضیه کمکی نخواهد کرد.»

گزارش- 842

با نزدیک‏تر شدن زمان شروع اسکورت نفت‏کش‏های کویتی و احتمال افزایش تنش‏های موجود در خلیج‏فارس، دولت ژاپن از شرکت‏های نفتی این کشور خواست که وابستگی نفتی خود به ایران را کاهش دهند. روزنامه لویدز لیست (چاپ لندن)، با اعلام این خبر می‏افزاید: «ژاپن به کمپانی‏های نفتی این کشور توصیه کرد وابستگی خود به نفت ایران را کاهش دهند و درصدد یافتن جایگزینی برای آن باشند تا در صورت بروز هرگونه قطع جریان صدور نفت ایران، آمادگی لازم را داشته باشند. لویدز لیست می‌نویسد: «پس از ملاقات دوشنبة مقامات وزارت تجارت و صنایع ژاپن با نمایندگان این شرکت‏ها، یکی از این نمایندگان، دلیل تشکیل جلسه را غیرعادی توصیف کرده و گفت مقامات دولتی می‏خواستند بدانند دقیقاً در آینده نزدیک، شرکت‏های ژاپنی روی دریافت چه میزان نفت از ایران برنامه‏ریزی کرده‏اند.» این روزنامه می‏افزاید: «قرار برپایی این جلسة هفته قبل، زمانی گذاشته شد که هم‏زمان با تشدید حضور نظامی امریکا در خلیج‏فارس، ژاپن احساس کرد که این وضعیت حساس ممکن است به یک قطع موقت در صادرات نفت ایران منجر شود.» لویدز لیست اضافه می‌کند: «یک منبع نزدیک به وزارت تجارت و صنایع ژاپن گفته است مقامات دولت ژاپن از امکان درخواست امریکا جهت تحریم خرید نفت از ایران نگران‌اند و مایل نیستند یک ‏بار دیگر بعد از ماجرای کمپانی توشیبا که ژاپن را در موقعیت ضعیفی در مقابل امریکا قرار داد، واقع شوند.» در پایان این خبر آمده است: «مقامات وزارت نفت ایران، هفته آینده برای مذاکره جهت افزایش فروش نفت به ژاپن و رسانیدن آن تا سطح روزانه چهارصد هزار بشکه، وارد توکیو می‌شوند.» در زمینه تأثیر ناامنی ناشی از درگیری ایران و امریکا در وضعیت بازار نفت، تحلیل‌گران نفتی امریکا اعلام کردند: «از بیم کاهش عرضه نفت به‏دلیل درگیری نظامی میان ایران و امریکا در خلیج‏[فارس] بهای نفت به‏حدی رسیده است که طی هجده ماه گذشته، بالاترین حد به نظر می‏رسد.»

گزارش- 843

سفیران دانمارک، بلژیک و آلمان ‏غربی به‌عنوان رؤسای دوره‏ای جامعه اقتصادی اروپا، پیش ‏از ظهر امروز با علی‏محمد بشارتی قائم‌مقام وزیرخارجه دیدار کردند. در این دیدار که چند ساعت قبل از تشکیل جلسة وزیران خارجه عضو جامعه اروپا در بروکسل انجام گرفت، علی‌محمد بشارتی با تشریح اقدامات خلاف قانون دولت فرانسه گفت: «ما به هیچ‏وجه تسلیم فشار و شانتاژ نشده و سیاست ضربه را در برابر هر کشوری که بخواهد به ما تعدی کند، اجرا می‏کنیم.» وی تأکید کرد: «دولت فرانسه، سفارت جمهوری اسلامی ایران را به محاصره درآورده است و از رفت ‏و آمد دیپلمات‏های ما جلوگیری می‏کند و همچنین یکی از دیپلمات‏های ما را به شدت مجروح کرده است که هم‏اکنون در بیمارستان بستری و حال وی وخیم می‏باشد. به نظر ما، همه مشکلات فوق را که فرانسه آغاز کرده است باید مورد بررسی قرار داد تا مشخص شود که چرا و به چه ‏علت، دولت فرانسه کنوانسیون وین را زیرپا گذارده است؟ و به نظر ما، باید با این علت‏ها مبارزه کرد.» در این ملاقات، سفیر دانمارک - که کشورش ریاست جامعه اروپا را به عهده دارد - رفع محاصره سفارت فرانسه در تهران، آزادی تردد دیپلمات‏های فرانسوی و ملاقات با آنها را تقاضا کرد که قائم‌‌مقام وزارت خارجه در پاسخ گفت: «هرگاه حرکتی برای اجرای مقررات کنوانسیون وین و رفع تضییقات به ‏عمل آمده برای سفارت و دیپلمات‏های ایران در پاریس از سوی دولت فرانسه مشاهده کنیم، ما نیز متقابلاً، عکس‏العمل مثبت نشان خواهیم داد و همچنین از سفرای جامعة اروپا انتظار داریم که رفتار خلاف قانون فرانسه را تقبیح کرده و با عیادت از آقای امین‏زاده در بیمارستان، مشاهده نمایند که مدعیان حقوق بشر و کنوانسیون وین، چه بلایی بر سر دیپلمات ایرانی آورده‏اند.» در پی این ملاقات، ژاک یوس وزیر امورخارجه لوگزامبورگ اعلام کرد: «ایران به‏رغم مداخله دانمارک که به ‏نام جامعه اقتصادی اروپا انجام گرفت، کماکان بر مواضع خود پافشاری کرده و همچنان برای ‏اینکه بگذارد دیپلمات‏های فرانسوی، تهران را ترک کنند، می‏خواهد تا پاریس مصونیت دیپلماتیک در مورد وحیدگرجی را به‌رسمیت بشناسد.» وزیران خارجه کشورهای عضو جامعه اقتصادی اروپا نیز که بعدازظهر امروز در بروکسل تشکیل جلسه دادند، متعهد شدند که در مناقشه میان ایران و فرانسه، کمک‏های انسانی و مادی در اختیار فرانسه قرار دهند. خبرگزاری آسوشیتدپرس با اعلام این‏خبر می‏افزاید: «وزیرخارجه دانمارک که ریاست اجلاس وزرای مزبور در بروکسل را به‏عهده داشت، گفت: فرانسه خواستار حمایت سیاسی از شرکای خود در جامعه مزبور در رابطه با سخت‏شدن موضع آن کشور در مناقشه با ایران نشده است. وی افزود: برنارد بوسون معاون وزیرخارجه فرانسه، خواستار حمایت مادی برای دیپلمات‏های خود در تهران شده است.» امریکا نیز ضمن حمایت از موضع فرانسه، روش ایران را محکوم کرد. مارلین فیتز ‏واتر سخنگوی کاخ ‏سفید با اعلام این خبر افزود: «ما از فرانسه به‏خاطر این اقدام، حمایت می‏کنیم و اقدام فرانسه را قابل توجیه می‏دانیم.»

گزارش- 844

مذاکرات نسبتاً مفصل فرمانده قرارگاه نصرت (علی هاشمی) با فرمانده تیپ12 قائم (مهدوی‌نژاد) در بعدازظهر امروز هر چند نتیجة مورد انتظار قرارگاه نصرت مبنی‌بر حضور مجدد نیروهای تیپ12 در سنگرهای تصرف شده در شب قبل را به همراه نداشت، لیکن مهدوی‌نژاد با توجه به امکانات محدود یگانش پذیرفت که با اجرای عملیاتی محدود، یک دسته نیرو شامل 3 تیم، در سنگر شماره 3 تا پیچ ضلع غربی جزیره مجنون جنوبی مستقر شوند. علاوه بر آن، اقدام به احداث سنگر و استحکامات کرده و حداقل بخشی از محدوده تصرف شده در شب قبل را تثبیت کنند. در پی تصمیم به اجرای عملیات محدود روی ضلع ‌غربی جزیره مجنون جنوبی، با دستور فرمانده تیپ12 قائم، نیروهای غواص عمل‌کننده پس از تاریکی هوا از مسیر نهر صوئیب حرکت کردند و به دلیل تاریک بودن منطقه با حدود 5/1 ساعت تأخیر، ساعت 21:30 روی ضلع غربی پیاده شده و در سنگر4 مستقر شدند و پس از شناسایی عمق منطقه به وسیله نیروهای اطلاعات به جلو حرکت کردند. دشمن که حرکت این نیروها را کنترل می‌کرد بلافاصله با شلیک منور و پرتاب فلر (منور قوی و پردوام) به وسیله هلی‌کوپتر، آسمان منطقه را روشن کرد و با اعلام آماده‌باش صددرصد به نیروهای در خط و آتش خود، به نیروهای تأمین جلو دستور داد به عقب برگردند. حجم آتش عراق تلفاتی را به نیروهای غواص وارد کرد و حدود 10 تن از آنان، از جمله دو تن از نیروهای اطلاعات مجروح شدند. با وجود این، نیروها پیشروی کردند و به سنگر3 رسیدند و چون نیروهای عراقی در آنجا حضور نداشتند، پیشروی تا پیچ ضلع غربی ادامه یافت. با روشن شدن هوا، نیروهای در خط اعلام کردند به دلیل سنگین بودن آتش عراق، جز 3 نفر، بقیه نیروها مجروح شده‌اند که فرماندهی تیپ تصمیم‌گیری را به خود این نیروها واگذار کرد و آنها نیز حرکت به عقب را آغاز کردند لکن در ساعت 6:30 صبح مجدداً حدود 150 متر جلوتر از سنگر 5/3 مستقر شدند.

گزارش- 845

در ساعت 3 بامداد امروز یک گردان از نیروهای کماندویی عراق در منطقه عملیاتی فاو در خط حد نیروهای لشکر14 امام حسین(ع) (کارخانة نمک) به مواضع این یگان هجوم آوردند. نیروهای خودی که از قبل آمادگی مقابله با این اقدام دشمن را داشتند، با تاکتیک نظامی اجازه دادند تا نیروهای عراقی 300 متر به داخل مواضع خودی نفوذ نمایند، سپس به نیروهای عراقی یورش بردند. در این عملیات 60 تن از نیروهای دشمن کشته و بیش از 150 تن نیز زخمی شدند. چند تن از مهاجمان نیز به اسارت درآمدند.

گزارش- 846

در ادامة مأموریت کنترل تنگه هرمز، ناوگان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، امروز 4 فروند کشتی خارجی را در تنگه هرمز بازرسی کردند و پس از اطمینان از نبود کالای غیرمجاز در این کشتی‌ها، آنها را در مسیرهای مربوطه هدایت کردند. همچنین به گزارش ستاد مشترک ارتش، واحدهای نیروی دریایی ارتش، دو فروند شناور عراقی را در کانال خور عبدالله شناسایی کردند و سپس با آتش دقیق توپخانه‌های ساحلی هر دو شناور را منهدم کردند.

گزارش- 847

در حمله عناصر حزب دمکرات به نیروهای خودی در پایگاه میدانلر از توابع سلماس، چهارده تن از نیروهای حزب دمکرات مجروح شدند. در این حمله یکی از نیروهای خودی به شهادت رسید. همچنین گروهی 25 نفره از نیروهای این حزب، به پایگاه مقاومت کلکتان (کلکجان) در اطراف مریوان حمله کردند و یک و نیم ساعت با نیروهای این پایگاه درگیر شدند، ولی موفقیتی به‏دست نیاوردند. در این حمله، دو تن از نیروهای مهاجم زخمی شدند. در لرستان نیز پانزده فرد مسلح که احتمال داده می‏شود جزء عناصر سازمان مجاهدین خلق باشند، با حمله به مقرّ یک توپ ضدهوایی در پل‏دختردر نزدیکی منطقه حساس تنگ فنی قصد داشتند آن را به تصرف درآورند که با مقاومت نیروهای محافظ ضدهوایی موفقیتی به‏دست نیاوردند. در این حمله یکی از افراد محلی که صاحب یک قهوه‏خانه بود، به شهادت رسید.

گزارش- 848

مبارزان کرد چهار تن از اتباع مصری را در شهر صلاح‏الدین در غرب منطقه شقلاوه، اسیر کردند. خبرگزاری جمهوری اسلامی دراین‌باره اعلام کرد: «این عده که به‏عنوان مزدور در خدمت رژیم بعث عراق قرار داشتند، به هنگام حمله مبارزان کرد به یک کاباره در شهر صلاح‏الدین دستگیر شدند. در همین عملیات، کاباره و مشروب‌فروشی شهر نیز به آتش کشیده شد.»

ضمیمه گزارش829: متن کامل قطعنامه 598 «قطعنامه 598 (1987) تاریخ: 20 ژوئیه 1987 (29 تیر 1366) رأی: اتفاق آرا شورای امنیت، با تأیید مجدد قطعنامة 582 (1986) خود، با ابراز نگرانی از اینکه علی‌رغم درخواست‌هایش برای آتش‌بس، مخاصمة بین ایران و عراق به شدّت سابق و با تلفات انسانی و تخریب مادّی بیشتر، ادامه دارد، با تأسف نسبت به آغاز و ادامة این مخاصمه و همچنین با تأسف نسبت به بمباران مراکز کاملاً مسکونی غیرنظامی، حملات به کشتی‌های بی‌طرف و هواپیماهای غیرنظامی، تخطی از قوانین بشردوستانة بین‌المللی و سایر قوانین مخاصمات مسلحانه و به‌ویژه استفاده از سلاح شیمیایی برخلاف تعهدات ناشی از پروتکل 1925 ژنو، با نگرانی عمیق از اینکه احتمال تصاعد و گسترش بیشتر مخاصمه وجود دارد، با عزم راسخ نسبت به پایان دادن به تمامی عملیات نظامی بین ایران و عراق، با اعتقاد به اینکه حل و فصل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و بادوام در مخاصمة بین ایران و عراق باید حاصل شود، با یادآوری مقررات منشور سازمان ملل متحد، به‌ویژه تعهد کلیة اعضا نسبت به حل و فصل اختلافات بین‌المللی به طرق صلح‌آمیز به نحوی که صلح و امنیت بین‌المللی و عدالت را به خطر نیندازد، با احراز اینکه در مخاصمه بین اختلاف ایران و عراق، نقض صلح حاصل شده است، با اقدام بر اساس مواد 39 و 40 منشور سازمان ملل متحد، 1- از ایران و عراق می‌خواهد که به‌عنوان اولین قدم به سوی حلّ و فصل از طریق مذاکره، آتش‌بس فوری را رعایت کنند، تمام عملیات نظامی را در زمین، دریا و هوا متوقف سازند و کلیة نیروها را بی‌درنگ به مرزهای شناخته شدة بین‌المللی بازگردانند. 2- از دبیرکل درخواست می‌شود که گروهی از ناظران سازمان ملل متحد را برای تأیید، تحکیم و نظارت بر آتش‌بس و عقب‌نشینی به مرزها اعزام دارد و به علاوه از دبیرکل درخواست می‌شود که ترتیبات ضروری را برای مشاوره با طرفین انجام داده و گزارش آن را تسلیم شورای امنیت کند. 3- شورا مصرانه می‌خواهد که اسرای جنگی پس از توقف مخاصمات فعّال، براساس کنوانسیون سوم ژنو در 12 اوت 1949 بی‌درنگ آزاد و عودت داده شوند. 4- از ایران و عراق دعوت می‌شود که با دبیرکل درخصوص اجرای این قطعنامه و در کوشش‌های میانجیگرانه برای کسب یک حلّ و فصل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و مورد قبول طرفین در مورد تمام موضوعات مهم، براساس اصول مندرج در منشور ملل متحد همکاری کنند. 5- از کلیة دولت‌های دیگر دعوت می‌شود که حداکثر خویشتن‌داری را به عمل آورده و از هر اقدامی که ممکن است منجر به تصاعد و گسترش بیشتر مخاصمه شود احتراز جویند و بدین گونه اجرای قطعنامة حاضر را تسهیل نمایند. 6- از دبیرکل درخواست می‌شود که ضمن مشورت با ایران و عراق، مسئلة تفویض کار تحقیق در باب مسئولیت مخاصمه را به هیئتی بی‌طرف، بررسی کرده و در حداقل مدت ممکن به شورا گزارش دهد. 7- با شناسایی عظمت خسارات وارده در خلال مخاصمه و نیاز به کوشش جهت نوسازی، به محض پایان مخاصمه با استفاده از کمک‌های مناسب بین‌المللی، از دبیرکل درخواست می‌شود که گروهی از کارشناسان را برای مطالعه در باب مسئلة نوسازی تعیین کرده و به شورای امنیت گزارش دهد. 8- به علاوه از دبیرکل درخواست می‌شود که با مشورت با ایران و عراق و سایر کشورهای منطقه، تدابیر افزایش امنیت و ثبات منطقه را مورد مداقه قرار دهد. 9- از دبیرکل درخواست می‌شود که شورای امنیت را به‌طور مداوم در جریان اجرای این قطعنامه قرار دهد. 10- شورای امنیت تصمیم دارد که برای در نظر گرفتن اقدامات بیشتر و تضمین اجرای این قطعنامه در صورت ضرورت جلساتی تشکیل دهد.»

منابع و مآخذ روزشمار 1366/04/29