1359.06.19

روزشمار جنگ سال 1359 1359.06.19
نام‌های دیگر	نوزده شهریور
تاریخ شمسی	1359.06.19
تاریخ میلادی	10 سپتامبر 1980
تاریخ قمری	30 شوال 1400

1360.06.19

1361.06.19

1362.06.19

1363.06.19

1364.06.19

1365.06.19

1366.06.19

گزارش - 545

در‌پی حملات همه‌جانبه چند روز گذشته عراق به مناطق مرزی قصرشیرین و ایلام که به تصرف بخش‌هایی از خاک جمهوری اسلامی ایران توسط نیروهای عراقی انجامید، امروز صدام حسین، رئیس‌جمهور و رهبر رژیم عراق در محل ساختمان مجلس ملی عراق، در جلسة هیئت دولت اعلام کرد: «ما نمی‌خواهیم با ایران بجنگیم و تصمیم ما جنگ نیست؛ ما تصمیم داریم هر قطعه‌ای از سرزمین عراقی که فارس‌ها آن را غصب کرده‌اند بازپس بگیریم. ما هیچ‌گونه طمعی به سرزمین‌های ایران نداریم.»* صدام حسین افزود: «ما تجاوزکار نیستیم، ما از سرزمین‌های خود دفاع می‌کنیم.» وی اضافه کرد: «ما دوستان جدی در میان خلق‌های ایران من‌جمله خلق فارس داریم، ولی آنان هیچ دوستی در میان ملت عراق ندارند. ما همیشه قدرت اتخاذ تصمیم مناسب را داریم. ...» صدام حسین در توجیه اظهارات خود گفت: «این یک روش مبتنی‌بر قانون است و به‌منزلة تجاوز محسوب نمی‌شود.» دراین‌حال، دیپلماسی عراق نیز ضمن اینکه فعال‌تر شده، حالت خصمانه‌تری نیز در قبال جمهوری اسلامی ایران به خود گرفته است. یک مقام آگاه عراقی ضمن تکذیب اینکه عراق در خلال نبردهای اخیر با نیروهای ایران، هواپیماهایی از دست داده، به سخنان امروز صدام حسین اشاره کرد و گفت: «ایران با تهدید ملل منطقه، از پس‌دادن جزایر عربی در خلیج (فارس) ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که نیروهای شاه در سال 1971 آنها را اشغال کرده‌اند، خودداری می‌کند.» سعدون حمادی وزیر خارجه عراق نیز که روز گذشته جلسه‌ای با سفیران کشورهای عربی، شوروی، فرانسه، کوبا و یوگسلاوی درمورد تشریح اوضاع و حوادث مرزی ایران و عراق تشکیل داده بود، امروز هم جلسة دیگری در همین خصوص با سیاستمداران عراقی، داشت. وی امروز همچنین در یک نشست خبری با خبرنگاران گفت: «وزارت امور خارجة عراق، دوشنبة گذشته، دست‌نوشته‌ای را به‌عنوان یادداشت، تقدیم کاردار سفارت ایران در بغداد کرده، ضمن آن اظهار داشته که نیروهای عراق، برای مقابله با موضع‌گیری ایران، ناچار از پاک‌سازی منطقة زین‌القوس از نیروهای ایران گشت.» گزارش امروز روزنامة الثوره ارگان حزب بعث حاکم عراق نیز حاکی است: «نیروهای نظامی عراق موفق شده‌اند 76 کیلومتر مربع از سرزمین‌های غصب‌شده توسط ایران را آزاد کنند. آزادساختن این اراضی در نبردهای شنبه گذشته که 45 ساعت به طول انجامید، صورت گرفت.» الثوره همچنین نوشت: «در تاریخ هفتم سپتامبر [یکشنبه]، عراق با ارسال یادداشتی از ایران خواست منطقة زین‌القوس را که 10 سال پیش از استان دیالی عراق منتزع کرده بود تخلیه کند. در این یادداشت سیاسی عراق متذکر شده است که شاه در موافقت‌نامة 1975 الجزایر حاضر شده بود این منطقه را به عراق بازگرداند.» الثوره افزود: «مقامات دولت تاریک‌اندیش ایران به‌جای اینکه درمورد اختلافات ارضی خود با عراق به گفت‌وگو بنشینند، به تقویت نیروهای نظامی خود در این منطقه مبادرت ورزیده است.» درحالی‌که صدام امروز به هیئت دولت خود اعلام کرد: «تصمیم گرفته‌ایم زمین‌های اشغال‌شدة خود را از ایران بازگیریم»، در بغداد سخن از آزادسازی زمینی به وسعت 120 کیلومتر مربع می‌رود. به گزارش خبرگزاری پارس از اهواز، شامگاه امروز تلویزیون بصره با قطع برنامه‌های عادی خود اطلاعیة وزارت دفاع عراق را دایر بر آماده‌باش به افراد ارتش و ساکنان نوار مرزی این کشور قرائت کرد. خبرگزاری عراق نیز اعلام کرد که دفاع ضدهوایی عراق امروز 2 فروند هواپیمای فانتوم متعلق به نیروی هوایی ایران را سرنگون کرده است. این خبرگزاری افزود: نیروی هوایی عراق همچنین 7 تانک، یک خودرو و نفربر و 5 سنگر ارتش ایران را منهدم کرده است. از سوی دیگر، بخش عربی رادیو مسکو، در تفسیر امروز خود درباره نبردهای اخیر ایران و عراق گفت: «... واقعیت این است که ادامه این برخوردها نتایج نامطلوبی دارد و به نفع هیچ‌کدام تمام نخواهد شد. اگرچه هریک از طرفین درگیر طرف دیگر را متهم به رخنه در داخل [خاک] یکدیگر می‌سازند و هرکدام از ایران و عراق حوادث مرزی را به گردن یکدیگر می‌اندازند، ولی درهرحال، این حوادث اکنون به‌صورت نبرد و درگیری شدید درآمده که طرفین، هواپیماها و سایر سازوبرگ‌های نظامی خود را علیه یکدیگر به‌ کار می‌گیرند و درنتیجه به طرفین خسارت‌های مالی و نظامی و تلفات جانی زیادی وارد شده است. آنچه مسلم است ادامه این نبرد و برخوردها تنها به نفع دشمنانشان تمام می‌شود و بهتر است که هرچه ‌زودتر این نگرانی‌ها برطرف گردد. ...»

گزارش - 546

در ادامة مبارزه و مقابلة گروه‌های معارض عراقی علیه رژیم عراق، امروز در دو تلمبه‌خانة نفت در استان کرکوک عراق براثر بمب‌گذاری انفجارهایی رخ داد. روزنامة السفیر با نقل این خبر اضافه کرد: «عاملین آن، اعضای حزب اسلامی الدعوه طرف‌دار انقلاب ایران می‌باشند.» براساس گزارش السفیر، «عاملان سوءقصد، ابتدا مرکز پخش نفت باباسرشیاه که روزانه یک میلیون بشکه نفت خام را ازطریق ترکیه صادر می‌کند، هدف قرار داده‌اند. دومین سوءقصد [به] تلمبه‌خانه گاز اسکای‌وان بود که روزانه چهارصد هزار مترمکعب گاز مایع تولید می‌کند.» رادیو اسرائیل نیز ضمن نقل این خبر از دو روزنامة لبنانی السفیر و الشرق، این روزنامه‌ها را طرف‌دار دولت سوریه دانست و تأکید کرد که گروه مزبور که مسئولیت این دو انفجار را به عهده گرفته‌اند خود را "الدعوه" نامیده‌اند که به جانب‌داری از رژیم آیت‌الله خمینی شهرت دارد. دراین‌حال، امروز از منطقة قصرشیرین نیز خبر می‌رسد که «سازمانی تحت‌عنوان [سازمان] پیکار اسلامی* مجاهدین عراقی در منطقه قصرشیرین تشکیل شده است. بنا به این گزارش، هدف این سازمان، مبارزه با رژیم صدام حسین است و ناراضی‌های عراق که بیشتر طرف‌دار جمهوری اسلامی هستند و از مشی انقلاب ایران پیروی می‌کنند، در این سازمان عضویت دارند.»

گزارش - 547

نبردهای شدیدی که از روز پنجشنبة گذشته با عملیات مشترک ارتش عراق در منطقه عمومی قصرشیرین آغاز شده است، امروز نیز با شدت بیشتری ادامه یافت. به گزارش خبرگزاری پارس، «در ساعت 3:30 دقیقه بامداد امروز، 6 فروند هلیکوپتر عراقی وارد خاک ایران شدند و تا نزدیکی پاسگاه دربندجوق پیش آمدند. در این منطقه یکی از هلیکوپترها فرود آمد و به‌طرف پاسگاه دربندجوق تیراندازی کرد که خوشبختانه به برادران سازمان پیکار اسلامی عراق که در این منطقه موضع گرفته بودند، آسیبی وارد نیامد و براثر تیراندازی مأمورین پاسگاه، هلیکوپترهای مزبور که قصد پیاده‌کردن افراد نظامی را داشتند، مجبور به عقب‌نشینی شدند.» اما از اولین ساعت روشنایی صبحگاهی یعنی «از ساعت 6:30 دقیقه، نبرد سختی بین نیروهای توپخانة عراق و ایران روی داد که پس از نیم‌ساعت پایان یافت. اما نیروهای ایران مجدداً در ساعت 8 بامداد، مورد هجوم جنگنده‌های میگ عراقی قرار گرفتند که با ریختن مقدار زیادی بمب و راکت روی نیروهای ارتش، با مقاومت سرسختانة توپ‌های ضدهوایی، هواپیماهای عراقی متواری می‌شوند.» امروز همچنین در منطقة خسروی قصرشیرین، در ساعت 8:05 دقیقه بامداد، یک فروند میگ عراقی در نبرد با یک جنگندة ایرانی مغلوب شد و سقوط کرد. نیروهای ایرانی پاسگاه بازدار را هم کوبیدند که چندین تانک عراقی در آن منهدم گردید. بااین‌حال، در ساعت 10:15 دقیقة بامداد، درگیری همچنان در تنگاب‌نو و پاسگاه‌های اطراف، از قصرشیرین به پایین ادامه دارد. همچنین، با پناهنده‌شدن یک سرباز عراقی در این منطقه، مشخص شد که تیپ10 زرهی عراق تحت ‌امر لشکر6 مأموریت یافته که به قصرشیرین حمله کند. بنا به گزارش ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی، در ساعت 10 بامداد امروز، یک فروند بالگرد جنگی عراق که به حریم فضایی قصرشیرین تجاوز کرده بود توسط ضدهوایی مستقر در این شهر هدف قرار گرفته و در منطقة آق‌داغ قصرشیرین سقوط کرد. در منطقة پاسگاه هدایت قصرشیرین نیز در ساعت 11:30 دقیقه یک فروند بالگرد 214 ایران با 6 سرنشین براثر آتش ضدهوایی عراق در ارتفاعات آق‌داغ قصرشیرین سرنگون شد که 2 تن از سرنشینان آن شهید و 4 نفر دیگر مفقود شده‌اند. گزارش خبرنگار خبرگزاری پارس حاکی است: «ساعت 12:40 دقیقه امروز، حدود 17 تانک ارتش عراق از مسیر رودخانة قلعه‌یهودی تنگاب به‌طرف خاک ایران شروع به پیشروی کردند.» این گزارش به نقل از آگاهان مرزی افزود: «حدود 200 دستگاه تانک عراقی در فاصلة بین خسروی تا نفت‌شهر و ایلام موضع گرفته‌اند و در 48 ساعت گذشته، بیشتر حملات متوجه 8 پاسگاه منطقة خان‌لیلی بوده است. درگیری‌های بعدازظهر دیروز با حملة نیروی زمینی، تانک‌ها و هواپیماهای عراقی به‌سوی منطقة قصرشیرین، خان‌لیلی، سومار و نفت‌شهر شروع شد.» طبق گزارش شهربانی قصرشیرین: «درحدود ساعت 12:45 دقیقه امروز، نیروهای بعث عراق با سلاح‌های سنگین، هنگ ژاندارمری و پل شیرازی را که نیروی ارتش در آنجا مستقر بودند را زیر آتش توپخانه قرار داد که درنتیجه یک درجه‌دار کشته و 3 نفر دیگر مجروح و در بیمارستان شهر بستری شدند.» در ساعت 13:10 دقیقه، سپاه غرب کشور اعلام کرد که «یک فروند میگ عراقی به‌وسیله نیروهای سپاه سقوط کرده و به‌خاطر اقدامات بعدی احتیاج به 2 فروند فانتوم برای کمک به سپاه می‌باشد.» همچنین خبرگزاری پارس گزارش داد که امروز بعدازظهر «اتومبیل جیپ استیشن حامل تیمسار ظهیرنژاد و گروهی از خبرنگاران و عکاسان رسانه‌های گروهی در منطقة تنگاب‌کهنه مورد حمله و اصابت گلوله نیروهای عراقی قرار گرفت. در این حمله، جیپ مزبور به‌کلی منهدم شد و وسایل خبرنگاران از بین رفت، اما سرنشینان آن که در زیر پلی پناه گرفته بودند سالم ماندند.» در درگیری‌های زمینی و هوایی امروز، همچنین، 2 میگ و یک بالگرد عراقی سرنگون شدند که با انهدام آنها، مجموع میگ‌ها و بالگردهای منهدم‌شدة عراقی در چند روز اخیر به 8 فروند رسید. فانتوم‌های ایران همچنین توانستند ضمن شناسایی تانک‌های عراقی 20 تانک دشمن را در اطراف کوه‌های آق‌داغ قصرشیرین منهدم سازند و بقیه نیز مجبور به عقب‌نشینی شدند. در ساعت 20:45 دقیقه، شهر قصرشیرین مجدداً زیر آتش شدید توپخانة عراق قرار گرفت که توپخانة ارتش ایران نیز متقابلاً پاسخ گفت. این آتشباری به خانه‌ها، مغازه‌ها و تأسیسات شهر آسیب زیادی وارد ساخت و آب و برق شهر همچنان قطع می‌باشد. در درگیری‌های امروز، علاوه‌بر کمبود آتش توپخانه، مهمات سنگین و زرهی، کمبود شدیدی نیز ازلحاظ موشک تاو و تفنگ 106 م.م برای مقابله با زرهی دشمن احساس می‌شود. در ساعت 22، درگیری‌ها هنوز در مناطق مرزی قصرشیرین ادامه داشته و ضمن انهدام ده‌ها تانک دشمن توسط هواپیماهای جنگندة خودی، منبع آب خسروی نیز براثر تهاجم دشمن آسیب دیده است. ازطرفی، در ساعت 7 بامداد، عراق تعداد بیشتری از نیروهای زرهی و تجهیزات سنگین خود را از ارتفاعات زینل‌کش به‌سمت تنگاب‌کهنه در جاده نفت‌شهر ـ قصرشیرین انتقال داد. عراق امروز همچنین منطقه مقابل باویسی، گرده‌نو و تپه‌رش را با زرهی و نیرو و یک ستون کامل تقویت کرد. در ساعت 7:20 دقیقه بامداد، پاسگاه‌های مرزی منطقة سومار مجدداً زیر آتش سنگین عراق قرار گرفتند و در ساعت 8:30 دقیقه، 2 فروند میگ عراق با فاصله زیاد روی ارتفاعات پرواز و به‌طرف ارتش مستقر در نفت‌شهر تیراندازی کردند.

گزارش - 548

با شدت‌گرفتن نبردها در اطراف شهر قصرشیرین، اوضاع عمومی در این شهر هرروز وخیم‌تر می‌شود. آخرین گزارش خبرنگار کیهان از وضعیت شهر قصرشیرین حاکی است: «شهر قصرشیرین به‌تدریج خالی از سکنه می‌شود و مقامات مسئول اظهار می‌دارند که حدود 80 درصد مردم شهر را ترک کرده‌اند و اکثر مغازه‌های قصرشیرین نیز بسته است. هجوم مردم قصرشیرین برای دریافت پول از بانک‌ها نیز به‌علت تعطیل اضطراری بانک‌ها بی‌نتیجه مانده است. تعداد زیادی از مردم قصرشیرین به کرمانشاه رفته‌اند و دربرابر استانداری اجتماع کرده‌اند و خواستار محلی برای سکونت در این شهر شدند و همچنین عده زیادی از مردم نیز به اسلام‌آباد و شهرهای دیگر رفته‌اند و بیشتر در مساجد و منازل اشخاص اسکان یافته‌اند.»

گزارش - 549

در ادامۀ تلاش عراق برای تصرف بخش‌های مورد ادعای خود در منطقۀ مرزی ایلام، امروز نیز نبردهای شدیدی در این مناطق رخ داد. حملات آتشباری و هوایی ارتش عراق در تمام پایگاه‌های مرزی ایلام از ساعت 7 صبح، آغاز شد که با مقابلة نیروهای مسلح خودی در منطقه مقابل مهران، 2 تانک عراقی، پاسگاه زالوآب و 2 پاسگاه دیگر عراق و یک انبار مهمات و یک نفربر و یک خودرو دشمن منهدم گردید. در این درگیری‌ها به پاسگاه انجیرة ایران نیز آسیب‌هایی وارد آمد. درگیری در این منطقه تا ساعت 19 امروز هنوز هم ادامه داشته است. برخی گزارش‌ها از محرزبودن وجود سربازان مصری در مرز ایلام حکایت داد؛ ازجمله یک گزارش از منابع اطلاعاتی خودی حاکی است: «اخیراً تعدادی از نیروهای ارتش مصر و اردن که در ظاهر برای کمک به ارتش عراق به آن کشور وارد شده‌اند، دارای تعدادی هواپیمای بدون مارک از نوع میراژ و سوخو می‌باشند که در پایگاه هوایی کرکوک مستقر شده‌اند.» یادآوری می‌شود که از اوایل بامداد امروز، ارتش عراق نیروهای زیادی را ـ نزدیک به یک ستون همراه زرهی و توپخانة سنگین ـ در شهرک پلکانه الشهدا روبه‌روی پاسگاه انجیرة ایران مستقر کرده است. بنا به همین گزارش، در ساعت 8:30 دقیقه نیز یک ستون ارتش عراق شامل تانک و توپ و خودرو و بلدوزر در جنوب پاسگاه تک‌تک‌ مشکی و همواری‌های پشت آن وارد و مستقر شدند. ارتش عراق امروز همچنین تعداد 11 دستگاه تانک و 25 دستگاه خودرو حامل نیروهای تکاور از لشکر10 زرهی و 2 دستگاه کامیون مهمات را از پادگان التاجی به منطقه کوت، (روبه‌روی پاسگاه صالح‌آباد در مهران) اعزام کرده است. علاوه‌براین، عراق بازهم منطقة مرزی کوت را امروز با 41 کامیون سرپوشیده مهمات از پایگاه ابوغریب و زرباطیه، تقویت کرد. علاوه‌بر منطقة مرزی کوت، امروز همچنین مناطق فلوجه و دیوانیه، پادگان‌های ابوغریب و التاجی و نیز پایگاه خانقین عراق با 28 کامیون نظامی شامل نیروهای کماندو، سلاح‌های ضدهوایی، مهمات و تجهیزات مخابراتی تقویت شدند. شهر مهران نیز مجدداً از ساعت 8:30 دقیقه بامداد، زیر آتش شدید توپخانه عراق قرار گرفت و این درگیری تا روز بعد نیز ادامه یافت. در این نبرد، براثر پرتاب موشک ازسوی نیروهای خودی، پاسگاه ‌زالوآب و قسمتی از زرباطیه آتش گرفت و عراقی‌ها نیز متقابلاً با پرتاب موشک، قسمتی از پاسگاه بهرام‌آباد را به آتش کشیدند. بنا به همین گزارش، در آخرین لحظات امشب اعلام شد که پاسگاه نی‌خزر ایران نیز به تصرف ارتش عراق درآمده است. عراق با 45 تانک به این پاسگاه حمله کرد و علت ‌عقب‌نشینی جوانمردان ژاندارمری مستقر در این پاسگاه، کمبود سلاح مناسب ذکر شده است. در گزارش دیگری، باتوجه‌به گلوله‌باران شدید شهر مهران و احتمال پیشروی تانک‌های دشمن به‌طرف این شهر، درخواست فوری موشک تاو شده است. در ساعت 12:30 دقیقه، شهر مهران و مرزبانی و پاسگاه‌های مرزی آن همچنان زیر آتش سنگین توپخانه و بمباران هوایی عراق قرار داشتند. در ساعت 20، پاسگاه رضاآباد مهران اطلاع داد که در این ساعت صدای انفجاری را از سمت عراق شنیده است که معلوم شد یک خودرو عراقی در دو کیلومتری جنوب‌غربی زالوآب با مین برخورد و منفجر شده است. در ساعت 21:30 دقیقه امروز نیز اعلام شد که درگیری شدید در نوار مرزی ایلام همچنان با مهاجمان عراقی ادامه دارد و چند تن از نیروهای نظامی ایران زخمی شده‌اند. لذا بنا به درخواست ناحیه ژاندارمری ایلام مبنی‌بر تقاضای کمک از ناحیة ژاندارمری خوزستان، امروز عده‌ای از نیروهای سپاه خوزستان عازم منطقة مرزی مهران شدند. درخواست مزبور شامل توپخانة سنگین و پشتیبانی هوایی نیز می‌باشد.

  تلاش عراق برای تصرف منطقۀ میمک امروز هم ادامه داشت که با مقاومت نه‌چندان مستحکم قوای مرزی ایران روبه‌رو شد. دراین‌خصوص، مشاهدات عینی فرمانده گروهان صالح‌آباد از منطقة عملیاتی زیر نظر ستون عملیاتی در میمک حاکی است که در ساعت 14 امروز، حداقل200 تانک عراقی در مقابل پاسگاه‌های نی‌خزر، انجیره، هلاله و شوروشیرین شروع به تیراندازی کردند که آتش ضعیف نیروهای خودی قادر به پاسخ‌گویی به دشمن نبوده و ستون مزبور درخواست پشتیبانی و آتشبار 130 م.م، خمپاره 120 م.م، حداقل 2 دستگاه تانک، یک دسته موشک سهند، 20 قبضه موشک‌انداز آر.پی.جی7 و نیروهای کمکی کرده است که باید قبل از روشن‌شدن هوا و آغاز روز بیستم شهریور در اختیار این ستون و گروهان مزبور قرار گیرد. ضمناً طبق همین گزارش، پاسگاه نی‌خزر به تصرف عراق درآمده است. گزارش‌های بعدی اوضاع را از این هم وخیم‌تر نشان می‌دهد: پاسگاه هلاله ایران در ساعت 19:05 دقیقه و متعاقب آن پاسگاه نخجیر نیز در مرز ایلام سقوط کرده و به دست قوای عراقی افتادند و یک هواپیمای اف5 زمانی‌که دیگر دیر شده بود برای پشتیبانی از آنها به پرواز درآمد. از سوی دیگر و درحالی‌که گروهان صالح‌آباد خود به‌شدت با دشمن درگیر است، از هنگ ایلام خبر می‌رسد که پاسگاه تلخاب با پیک اطلاع داده که دشمن رأس ساعت 15:30 دقیقه، پاسگاه مزبور را به‌شدت زیر آتش تانک و توپخانه گرفته و پاسگاه تلخاب منهدم و ارتباط افراد آن با سایر پاسگاه‌ها قطع می‌باشد. در گزارش حاضر آمده است که 5 دستگاه تانک دشمن در تیررس قرار دارد و امکان حمله و پیشروی می‌رود. به همین دلیل، تقاضای کمک ازطریق ارتش مستقر در منطقه را دارد و از گروهان صالح‌آباد نیز درخواست کمک و مواد غذایی و متخصص مخابرات کرده است. اما باتوجه‌به استقرار و تجمع نیروهای پیاده و زرهی عراق در مقابل پاسگاه چیلات ایران، امروز تیپ2 دزفول، این پاسگاه را با 3 دستگاه نفربر، 18 نفر کارکنان، 2 قبضه خمپاره‌انداز120 م.م، یک قبضه تفنگ106 م.م، 3 دستگاه زیل حامل مهمات بار مبنا، 2 عراده توپ 15 م.م با مهمات بار مبنا تقویت کرده است. همچنین در ساعت 7 بامداد، پاسگاه بیات تابع گروهان موسیان گزارش داد عراق در ادامة تقویت نیروهایش در روزهای گذشته، امروز نیز دست به تقویت بیشتری ازلحاظ نیرو و زرهی زده و امکان هرگونه حمله و درگیری می‌باشد. در ساعت 10 بامداد، نیروهای عراقی با توپخانه سنگین به دو پاسگاه حافظیه و سمیده در مرز ایلام حمله کردند که با آتش متقابل ارتش ایران مواجه شدند. این درگیری تا ساعت 15 امروز، هنوز ادامه داشته است. بنا به گزارش سپاه غرب کشور: «نیروهای خودی در این درگیری مهمات برای سلاح‌های سنگین ندارند و هنوز مهمات به آنها نرسیده است،»

گزارش - 550

در ادامة کمک‌رسانی و تقویت مناطق مرزی غرب کشور درپی درگیری‌های اخیر، شامگاه امروز، 2 گردان از سربازان مرکز توپخانه اصفهان، در میان بدرقة دیگر سربازان و مردم اصفهان، عازم این مناطق شدند. دراین‌حال، باتوجه‌به شدت درگیری‌ها و افزایش شمار مجروحان نظامی و غیرنظامی، امروز اعلام شد که به درخواست جمعیت هلال‌احمر کرمانشاه، هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران، یک گروه امداد درمانی مرکب از یک جراح، متخصص بیهوشی، دو بهیار، چند امدادگر و یک تن داروهای مختلف را با هواپیما به کرمانشاه اعزام کرد.

گزارش - 551

باتوجه‌به درگیری‌های شدید روزهای گذشته در مناطق قصرشیرین و نقاط مرزی مهران و نیز با درنظرگرفتن تحرکات مرزی عراق و جابه‌جایی و نقل‌وانتقال نیرو و تجهیزات زرهی و پدافندی ارتش این رژیم در مناطق مرزی خوزستان، امروز برای فرماندهی لشکر92 زرهی و ستاد عملیاتی اروند محرز شد که حملة ارتش عراق به خوزستان قطعی است؛ لذا به یگان‌های لشکر دستور داد که بدون غفلت و با تمام امکانات آمادة مقابله و مبارزه دربرابر نیروهای عراقی باشند. در کنار دستور لشکر92 زرهی، تکرار گزارش فرمانده ناحیه ژاندارمری خوزستان نیز قابل‌توجه است، زیرا در گزارش خود، برای چندمین‏بار نقاطی که به‌احتمال ‌قوی، ارتش عراق قصد حمله به آنها را دارد را پیش‌بینی کرده و مورد تأکید قرار داده است. بنا به این گزارش: «طبق اطلاعات موثق، دولت عراق در نظر دارد تمام نقاطی را که طبق قرارداد 1975 الجزایر، ادعای ارضی دربارة آنها دارد را طی یک حمله همه‌جانبه و با استفاده از نیروهای زرهی و پشتیبانی هوایی به تصرف خود درآورد.» در این گزارش همچنین تأکید شده که «پاسگاه‌های ژاندارمری تابع ناحیه خوزستان که تحت ‌امر لشکر92 زرهی هستند، در شرایط فعلی دارای آن‌چنان نیرو و امکاناتی نیستند که بتوانند دربرابر حملات عراق حتی یک ساعت هم مقاومت کنند.» در ادامه، نقاط مورد مناقشه که حملة عراق به آنها قطعی است، چنین گزارش شده است: «1. پاسگاه طلائیه قدیم و زمین‌های اطراف آن؛ 2. چاه نفت [بیات] و زمین‌های اطراف آن؛ 3. چاه نفت شماره 100 و 4. پاسگاه کوشک و اطراف آن.» به همین منظور، فرماندهی ژاندارمری کل کشور امروز دستورالعملی در 2 صفحه و 5 بند تحت‌عنوان "دستورالعمل برقراری امنیت و مراقبت از مرزهای خوزستان" به ناحیة ژاندارمری خوزستان ابلاغ کرد که در آن ضمن هماهنگی با ارتش و سپاه منطقه، دربارة چگونگی مبارزه با ضدانقلاب و تهاجم عراق و حفاظت از پاسگاه‌ها و هماهنگی بین نیروهای مستقر در منطقه مطالبی کلی عنوان شده است. بااین‌حال، در ساعت 11 صبح امروز، 2 دستگاه کامیون عراقی حامل 70 نفر نیروی نظامی، با نفوذ از غرب چاه نفت شماره 100، به داخل خاک ایران وارد شده و قصد تصرف این چاه را داشتند که با تیراندازی و مقابلة مأموران مستقر در محل، مجبور به عقب‌نشینی شدند. هنگ ژاندارمری سوسنگرد ضمن ارسال این گزارش، اضافه کرده: «چون چاه نفت شماره 100 حائز اهمیت می‌باشد و با مرز یک کیلومتر بیشتر فاصله ندارد، 2 دستگاه نفربر و 2 دستگاه تانک برای حفاظت از تأسیسات آن اعزام شود.» امروز برای چاه نفت طلائیه نیز اتفاق مشابهی رخ داد؛ «در ساعت 12:25 دقیقه، ازسوی رئیس حفاظت نفت خبر رسید که ارتش مزدور عراق به چاه نفت شماره 60 واقع در 30 کیلومتری غرب محور اهواز ـ خرمشهر، حدود پاسگاه یزدنو حمله کرده و ارتباط به‌کلی قطع گردیده است.» بنا به همین گزارش، در ساعت 23:30 امروز، اعلام شد که دشمن عقب‌نشینی کرده و دستور توبیخ فرمانده پاسگاه ژاندارمری مزبور صادر و نیروی کمکی ازطریق تیپ1 زرهی لشکر92 به محل اعزام گردیده است. دراین‌حال، تحرکات عراق در نواحی مرزی خوزستان امروز نیز ادامه داشت. بنا به گزارش گروهان ژاندارمری سوسنگرد، بین ساعت 7 تا 20 امروز، در منطقة هورالعظیم، عوامل عراقی سه ماهیگیر محلی ایرانی به نام‌های جاسب، قاسم و بویح سواری را که در داخل هور مشغول ماهیگیری بودند، دستگیر و به عراق بردند. در منطقة مرزی خرمشهر و آبادان نیز تحرکات چشمگیر عراق و شناسایی هوایی و زمینی ادامه داشت. دراین‌مورد، گزارش فرمانداری خرمشهر حاکی است: امروز «چند یگان نظامی که دارای ضدهوایی و خودروهای هورگرافت [هاورکرافت] می‌باشند از مقابل پاسگاه خین در بیابانی که یک کیلومتر تا مرز فاصله دارد تا روبه‌روی پاسگاه هرطه به طول تقریبی هفت کیلومتر مستقر گردیده‌اند.» در این خبر افزوده شده است: «مشابه یگان ذکرشده با سلاح‌های فوق مقابل جزیرة مینو واقع در سیحان به طول پنج کیلومتر مستقر گردیده‌اند.» مخبرین خودی گزارش دادند: «امروز تعداد زیادی سلاح‌های سنگین که در بین آنها تانک‌های لوله‌بلند دیده شده است، از بصره به‌سمت پادگان تنومه و از آنجا به‌سمت مرز [خرمشهر و آبادان] سرازیر شده‌اند.» در این گزارش آمده است که «احتمال می‌رود که قوای ذکرشده از لشکر5 بصره و احتمالاً از گردان7 توپخانه بصره که در کنار پایگاه هوایی شعیبیه قرار دارد، باشند.» در همین منطقة مرزی، ساعت 19:10 دقیقه امروز، یک فروند هواپیمای عراقی به حریم فضایی ایران تجاوز کرد. سخنگوی سپاه پاسداران خرمشهر ضمن نقل این خبر افزود: «دولت بعث عراق در یک ماه گذشته، ده‌ها هواپیما روانة مرزهای خرمشهر کرده است که اکثراً به‌دلیل اکتشافات مرزی بر روی مرزهای خرمشهر پرواز می‌کنند.» در منطقة مرزی آبادان نیز تجاوز هوایی برای شناسایی ادامه یافت و با تیراندازی پدافند نیروهای خودی یک میگ متجاوز عراقی در خاک عراق سقوط کرد. امروز همچنین، 2 ناو جنگی عراق ازطریق اروندرود درحال ‌حرکت به‌طرف خلیج‌فارس مشاهده شدند.

گزارش - 552

درپی تشدید درگیری‌های مرزی در مناطق غربی کشور و تحرکات و نقل‌وانتقالات نظامی عراق در خوزستان و در‌حالی‌که فعالیت گروه‌های سیاسی چپ و طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق [منافقین] در خوزستان نیز همچون شهرهای دیگر همچنان ادامه دارد، احتمال برخورد و درگیری آنها با مردم مؤمن به انقلاب و نظام افزایش یافته و وجود وضعیت جنگی، نوع ارتباط متقابل گروه‌های سیاسی مزبور را با توده‌های هوادار نظام حادتر کرده است. برای مثال در کرمانشاه که حالت یک شهر جنگ‌زده را به خود گرفته شایعه‌پراکنی بیداد می‌کند که برخی از آنها مسلماً ریشه در واقعیت دارد. برخی از این شایعات چنین است: احزاب کردستان در آذرماه که بارندگی شده و زمین گل‌ولای می‌شود، حملات شدید خود را به مراکز اصلی نیروهای خودی ازجمله پادگان سنندج آغاز می‌کنند؛ چریک‌های فدایی خلق و مجاهدین خلق مشترکاً گروه‌های ضربتی خود را به ‌همین ‌منظور تشکیل داده‌اند؛ درحال‌حاضر شاپور بختیار در عراق است و روی حمله به ایران مطالعه می‌کند و با همیاری رضا پهلوی و از سوی دیگر با عشایر سنجابی، قلخانی و باباخانی همکاری‌هایی داشته و پالیزبان نیز درحال تقویت خود در مرزهای غرب کشور می‌باشد. اما در خوزستان موقعیت حادتر است. حاکم شرع استان خوزستان امروز با صدور اطلاعیه‌ای، فعالیت گروه‌های سیاسی مزبور در خوزستان را ممنوع اعلام کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «باتوجه‌به موقعیت حساس سوق‌الجیشی خوزستان که دشمنان داخلی و خارجی از همه طرف آمادة واردکردن ضربه به این استان زرخیز می‌باشند و باتوجه‌به آماده‌باش کامل و خطر حملة هوایی ازطرف صدام حسین این عامل خودفروختة امریکا، به کلیة گروه‌های سیاسی اخطار می‌شود که تا تعیین تکلیف آنها ازطرف مجلس شورای اسلامی، حق هیچ‌گونه فعالیتی را ندارند و درصورت تخلف، از طرف این دادگاه تحت پیگرد قرار خواهند گرفت. ...»

گزارش - 553

عمده‌ترین درگیری‌های مناطق کردنشین مربوط به محور بانه ـ سردشت و شاهین‌دژ ـ بوکان است. در سایر نقاط نیز بعضاً برخوردهای پراکنده و تحرکات چندی ازسوی افراد مسلح ضدانقلاب وجود دارد. پاک‌سازی محور بانه ـ سردشت، به‌شدت ادامه دارد و تا ساعت 19:30 دقیقه امروز، ستون اعزامی نیروهای مسلح انقلاب به نزدیک سردشت رسیدند. در درگیری‌های این محور، یکی از سران مهم کومه‌له به نام دکتر شاکری کشته شد. بنا به این گزارش، در 24 ساعت گذشته، 2 تن از نیروهای ستون اعزامی شهید و حدود 15 نفر زخمی شده‌اند. دراین‌حال، از خودِ سردشت خبر می‌رسد که امروز نیز مهاجمان با سلاح‌های سبک و سنگین به پادگان این شهر حمله کردند، اما با تیراندازی متقابل افراد مستقر در پادگان، مجبور به فرار شدند. در این درگیری یک نفر از نیروهای خودی شهید و 3 نفر نیز زخمی شدند. نیروی زمینی ارتش گزارش داد که امروز «گروه‌های مسلح غیرقانونی جادة بانه را از بوئین به‌سمت سردشت و از منطقة کوه‌پیچ تا سردشت مین‌گذاری کرده‌اند.» دربارة محور شاهین‌دژ ـ بوکان که پاک‌سازی آن چند روزی است به‌سختی ادامه دارد، گزارش امروز نیروی انتظامی (ناجا) به نقل از فرماندار میاندوآب، حاکی است که نیروهای خودی از روز 17 شهریور تاکنون، همچنان در محاصرة افراد حزب دمکرات و کومه‌له هستند و بخشی از نیروهای درگیر نیز مجبور به عقب‌نشینی شده‌اند و تلاش برای شکستن محاصره و نجات محاصره‌شدگان و گروگان‌ها با ارسال 2 فروند بالگرد جهت کمک‌رسانی ادامه دارد. فرماندار میاندوآب همچنین امروز اعلام کرد که حسن قمی فرمانده پیشمرگان مسلمان کرد مستقر در محمودآباد شاهین‌دژ و فتحعلی راستی (راثی) بخشدار این منطقه که در تاریخ 17/6/1359 به‌‌دست مهاجمان مسلح وابسته به گروه‌های غیرقانونی به گروگان گرفته شده بودند، امروز 19 شهریور توسط افراد حزب کومه‌له به‌طرز فجیعی به شهادت رسیدند و تا ساعت 16 امروز، جنازه‌های آنها که در روستای قره‌موسی‌لو نگهداری می‌شود را کومه‌له تحویل نداده‌ است. اما در پایان امروز، جنازه‌های این دو شهید درحالی تحویل سپاه شاهین‌دژ شد که جنازه حسن قمی مغزش را با تبر درآورده بودند و زبان از حلقوم فتحعلی راستی بیرون کشیده بودند و در بدنشان آثار شکنجه به چشم می‌خورد. دراین‌حال، مسئول ستاد عملیاتی ژاندارمری خوی در اطلاعیه‌ای ضمن اخطار شدید به آشوبگران مناطق مختلف آذربایجان‌غربی، عاملان اصلی این کشتار و ناامنی‌های منطقه را معرفی کرد. بنا به این اطلاعیه که خطاب به مردم سلماس، سنجی، شیپران و صدمای صادر شده است، ضمن هشدار به این عوامل، آنها را به شرح زیر معرفی کرده است: 1. سنار مامدی 2. حکمت مامدی 3. نورالدین جلال‌پور 4. فیصل اطمانی 5. محمد بارگان (علیزاده) معروف به طالو 6. ملاداود 7. خالد مامدی 8. چنگیز مامدی. همچنین، معاون سیاسی استاندار آذربایجان‏غربی امروز اعلام کرد که «در عرض 24 ساعت گذشته، دراثر تلاش مأموران ستون عملیات مستقر در خوی، تعداد 82 قبضه جنگ‌افزار مختلف همراه با مهمات مربوطه از منطقة مزبور جمع‌آوری شده است.» در سنندج نیز امروز صبح، خانة یک نفر از افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی که درحال ساخت بمب بود، به‌علت انفجار این مواد آتش گرفت و وی به‌شدت مجروح شد. دراین‌حال، به گزارش منابع خودی عزالدین حسینی و قاسملو نمایندگانی را نزد جلال طالبانی فرستاده و خواستار همکاری برای سرنگونی رژیم ایران شده‌اند. مقامات عراق نیز مدعی‌اند که مقامات حزب دمکرات کردستان ایران دکتر عبدالرحمن قاسملو و شیخ عزالدین حسینی، از جلال طالبانی تقاضا کرده‌اند که از دست‌زدن به عملیات تخریبی در نوار مرزی ایران و عراق خودداری و فعالیت‌های خود را در مناطق شمالی و دور از مرز گسترش دهد.

گزارش - 554

علاوه‌بر حملات عراق در مرزهای غرب و جنوب‌غرب کشور و درگیری‌های شدید مناطق کردنشین، ادامة وضعیت دوگانه انقلابی ـ نهادی در سایر شهرهای ایران و سوءاستفادۀ گروه‌های سیاسی چپ و مجاهدین خلق (منافقین) از این وضعیت برای ایجاد تشنج بیشتر و بهره‌برداری برای آیندۀ نزدیک و محتمل، ناامنی در کشور را افزایش می‌دهد. نمونه‌های زیر گویای تداوم این وضعیت است. «در سمنان، فارغ‌التحصیلان بیکار این شهر به‌منظور اعتراض به استخدام مخفیانة یک‌صد نفر از معلمان سمنان که در مرکز صورت گرفته است، بامداد امروز در ساختمان اداره کل آموزش‌وپرورش سمنان اجتماع کردند. این اجتماع که منجر به تعطیل ادارة آموزش‌وپرورش شده بود با حضور محمدحسن اصغرنیا، استاندار سمنان، در این محل و گفت‌وگو با آنان متفرق گردید.» اما بیشترین نمونه‌ها در مناطق شمالی کشور رخ می‌دهند. ازجمله، شامگاه امروز، «پس از برگزاری نماز مغرب و عشا در مسجد سردار جنگل رشت و سخنرانی حجت‌الاسلام هادی غفاری، نمایندة مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، گروهی از شرکت‌کنندگان در این آیین، دست به یک راه‌پیمایی زدند و در مسیر راه خود در خیابان طالقانی، محل کانون دانش‌آموزان [از شاخه‌های دانش‌آموزی گروه‌های سیاسی] و حزب ملت ایران شعبه رشت را به اشغال خود درآوردند.» در شهرستان تنکابن نیز امروز حجت‌الاسلام صادق خلخالی، سرپرست ستاد مبارزه با مواد مخدر، در یک سخنرانی در اجتماع مردم این شهر، به مجاهدین خلق (منافقین) و فداییان خلق اعلام کرد: «روزی فراخواهد رسید که او آنها را از میان خواهد برد.» وی افزود: «ارزش فدائیان خلق بیش از مجاهدین خلق [مجاهدین] است، زیرا آنها از آغاز نشان دادند چه رنگی دارند درحالی‌که مجاهدین مخفیانه بازی می‌کنند.» در همین خطة شمال، «شهرک ساحلی دریاکنار صبح امروز به‌وسیلة گروهی که خود را جوانان مسلمان پیرو راه امام خوانده‌اند اشغال شد. در نخستین بیانیة صادره ازسوی این جوانان، هدف از این حرکت تأکید بر لزوم مبارزه با فساد و مستکبرینی که دسترنج مردم مستضعف را به غارت برده‌اند و نیز توجه‌دادن بیشتر مقامات مسئول دراین‌مورد عنوان شده است.» دراین‌حال، روابط عمومی شهربانی همدان امروز اعلام کرد: «در 48 ساعت گذشته، تعداد 9 بمب در کارخانة یخ‌سازی همدان کار گذاشته شده بود که قبل از رسیدن مأموران شهربانی به محل، 3 عدد از بمب‌ها منفجر و 6 عدد بقیه توسط مأمورین کشف و خنثی شد. انفجار این بمب‌ها تلفات و خسارات جانی و مالی در بر نداشته است.»

گزارش - 555

سخنرانی شدیداللحن بنی‌صدر در مراسم هفده شهریور و پاسخ برخی سران حزب جمهوری اسلامی به آن در روز گذشته، ضمن اینکه در رسانه‌های داخلی و خارجی بازتاب وسیعی داشته و همچنان واکنش نیروها و تشکل‌های جناح موسوم به خط امام را درپی دارد، نگرانی‌هایی را نیز در میان برخی مراجع عظام تقلید برانگیخته است. آیات عظام گلپایگانی، نجفی مرعشی و شیرازی هریک در تلگرام‌های جداگانه‌ای به حضور امام خمینی، ضمن ابراز نگرانی از وضعیت موجود، باتوجه‌به خطرهایی که کشور و انقلاب را تهدید می‌کند، افزایش تنش و اختلاف در میان مسئولان کشور را به ضرر انقلاب و ایران دانسته و از امام خواسته‌اند که به هر شیوة مقتضی و مناسب، جلو این اختلافات را بگیرند.* دراین‌حال، «امروز 104 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در متنی که تقدیم رئیس مجلس کردند، طبق اصل 70 قانون اساسی و به‌خاطر توهماتی که بنی‌صدر در سخنرانی مراسم هفده شهریور در اذهان عمومی ایجاد کرده است، خواستار دعوت رئیس مجلس از وی برای ادای توضیحات شدند.» از سوی دیگر، بعدازظهر امروز، نمایندگان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی نیز در یک مصاحبة مطبوعاتی شرکت کرده و به‌طورکلی به سخنرانی بنی‌صدر در روز هفده شهریور و همچنین به مصاحبة وی با روزنامة انقلاب اسلامی دربارة بیانیة 75 سازمان خود پاسخ دادند. نمایندگان مجاهدین انقلاب اسلامی در آغاز این نشست درمورد انگیزة تشکیل مصاحبة مطبوعاتی اظهار کردند: «ما به‌دلیل جو موجود در جامعه از جواب‌دادن به اتهاماتی که به سازمان ما زده می‌شد، خودداری کردیم، اما پس از سخنرانی 17 شهریور در میدان شهدا متوجه شدیم همان مطالب در قالب دیگر مطرح شد و ازآنجاکه احساس کردیم برنامه‌ای برای محو خط امام در جامعه جریان دارد، بر آن شدیم تا طی مصاحبه‌ای، ابهامات را مرتفع سازیم.» آنان افزودند: «آنچه در 17 شهریور در میدان شهدا تحت‌عنوان "گروهک" عنوان شد نمی‌تواند گروه و یا سازمان خاصی باشد، بلکه خطی است که سازمان ما ازجمله گروه‌هایی است که آن خط را داراست و آن خط امام است.» نمایندگان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی درمورد اظهارات آقای بنی‌صدر مبنی‌بر کوشش برای تضعیف مقام ریاست‌جمهوری گفتند: «آیا دفاع‌کردن از یک‌سری مسائل سیاسی ـ ایدئولوژیکی و یا گفتن بعضی از انحرافات تضعیف است؟... ما با ریاست‌جمهوری هیچ‌گونه مشکلی نداریم، زیرا تمام تلاش ما برای استقرار قانون اساسی است و ریاست‌جمهوری هم یک اصل از اصول آن است، پس ما چطور می‌توانیم برعلیه آن توطئه کنیم؟ ما فقط اگر انحرافی ببینیم آن را گوشزد خواهیم کرد.» آن‌گاه در پاسخ به این سؤال که شما قصد کودتا و به‌دست‌گرفتن قدرت را داشته‌اید، افزودند: «پس از تجاوز نافرجام نظامی طبس، براساس اطلاعاتی که به ‌دست آورده بودیم وجود توطئة دیگری را برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی محتمل دانسته و طی نامه‌ای به شورای انقلاب هشدار داده و رهنمودهایی برای مقابله با این توطئه ذکر کردیم که ازطرف رئیس‌جمهوری با این عنوان که اینها به‏بهانة احتمال کودتا خود می‌خواهند کودتا کنند، ما را متهم به قدرت‌طلبی کردند؛ ولی در آن نامه چیزی جز هشدار و رهنمودهایی برای مقابله با کودتای احتمالی امریکا نبوده است و ما طی آن نامه، خواستار دستگیری فوری عوامل ساواک، فراماسونرها، طرف‌داران بختیار، [و] آماده‌باش کامل سپاه پاسداران و کمیته‌ها در تمام شهرها و مسلح‌کردن توده‌های مردم مسلمان زیر نظر کمیته‌ها و سپاه شده بودیم.» نمایندگان مجاهدین انقلاب اسلامی سپس با اشاره به برخی بخش‌های جوابیة بنی‌صدر به بیانیه شماره 75 این سازمان، گفتند: «ما معتقدیم که در نظام جمهوری اسلامی انگیزة حرکت مردم نباید مسائل رفاهی باشد؛ نه اینکه ما اعتقادی به وجود رفاه در جامعه نداریم، بلکه می‌گوییم باید انگیزه، مسائل معنوی و الهی باشد.» آنان افزودند: «اگر لازم باشد دربارة این 10 مورد که گفته می‌شود دروغ است، توضیح بیشتری خواهیم داد.» نمایندة سازمان مزبور در قسمت بعدی سخنان خود، سؤالی از آقای بنی‌صدر کرد مبنی‌بر اینکه: «در این برهه از زمان که انقلاب ما در معرض شدیدترین حملات شرق و غرب است، در غرب کشور، عراق مسلحانه با انقلاب ما می‌جنگد، ناوگان دریایی امریکا در خلیج‌فارس آماده برای حمله به کشور ما هستند و ما با مشکلات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی بسیار دست‌به‌گریبان هستیم، آیا باوجود این همه خطرات، بزرگ‌ترین خطر، وجود نیروهای در خط امام است؟ آیا لیبرالیسم خطرش بیشتر است یا نیروهای خط امام که در وجود همین گروهِ به قول شما اقلیت، تبلور پیدا کرده است؟» نمایندگان مجاهدین انقلاب در آخرین قسمت این مصاحبة مطبوعاتی، به مسئلة وحدت گروه‌ها و تفاهم اشاره کرده و افزودند: «ما این مسئله را از مدت‌ها پیش تذکر داده بودیم برای اینکه در مقابل ضدانقلاب که وحدت دارد، نیروهای مدافع انقلاب و در خط امام نیز باید وحدت داشته و هماهنگ باشند. ما برای وحدت به همة گروه‌ها و افراد در حول سه محور خط امام، ولایت فقیه و قانون اساسی اعلام آمادگی می‌کنیم، ولی نمی‌توانیم با گروه‌هایی که معتقد به خط امام و ولایت فقیه نبوده و یا متکی به شرق و غرب باشند، وحدت داشته باشیم.» اما سخنرانی بنی‌صدر در روز هفده شهریور و پاسخ سران حزب جمهوری اسلامی به آن، امروز واکنش برخی هواداران دو طرف را در بعضی شهرها ازجمله مشهد، جهرم، مراغه و اصفهان به دنبال داشت. دراین‌میان نفس سازمان‌دهی و حرکت تشکیلاتی سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، هواداران خودجوش بنی‌صدر را در قالب مطلوب خود قرار می‌دهد و شعارها را مشخصاً علیه بهشتی با جهت‌گیری تندی دامن می‌زند ازجمله: در مشهد شامگاه امروز «تظاهراتی در این شهر روی داد که طی آن گروهی موافق بنی‌صدر و گروه دیگر در موافقت با بهشتی شعار می‌دادند. در شهرهای جهرم، مراغه و اصفهان نیز طرف‌داران دو طرف دست به تظاهرات زده و شعارهایی بر له یا علیه بنی‌صدر و آیت‌الله بهشتی سر می‌دادند.»

گزارش - 556

درحالی‌که هنوز تکلیف وزیران وزارتخانه‌های نفت، دارایی، امور خارجه، کار و سازمان برنامه و بودجه مشخص نشده است، مجلس شورای اسلامی امروز جلسه علنی داشت و پس از ساعت‌ها گفت‌وگو و بحث درمورد برنامه‌ها و اعضای کابینه و اظهارنظر نمایندگان مخالف و موافق، سرانجام دربارة هیئت دولت و برنامة آن رأی‌گیری به‌عمل آمد و با 169 رأی موافق، 14 رأی مخالف و 10 رأی ممتنع به دولت محمدعلی رجایی نخست‌وزیر، رأی اعتماد داده شد. از میان نمایندگان، احمد سلامتیان، یدالله سحابی، عزت‌الله سحابی، علی گلزاده غفوری، مهدی بازرگان، رمضانی، محمدمهدی جعفری، صدر حاج‌سیدجوادی، غضنفرپور، کاظم سامی، ابراهیم یزدی و اعظم طالقانی و علی‌اکبر معین‌فر و یک نفر دیگر به‌عنوان مخالفت، رأی کبود دادند. در این جلسه که محمدعلی رجایی و 9 تن از اعضای کابینة وی حضور داشتند،* نخست‌وزیر پس از پایان سخنان موافقان و مخالفان به پاسخ‌گویی پرداخت و درمورد اینکه آیا در تدوین برنامه با رئیس‌جمهوری نیز مشورت شده است؟ گفت: «درمورد کابینه همه می‌دانید که حتی وقتی می‌خواستم نامة جدیدی به مجلس بنویسم، به آقای رئیس‌جمهور تلفن کردم و گفتم از افرادی که مورد تحقیق شما بودند اگر کسی اضافه شده است من به مجلس بنویسم. ولی تاکنون ایشان مشغول تحقیق هستند و دربارة چهار نفری که قرار است به من جواب بدهند، جواب روشنی نداده‌اند. و طبیعی است که چنین وضعیتی اجازة اینکه انسان فرصت کند برود و بنشیند دربارة برنامه‌ها صحبت کند نمی‌دهد. و همان شب که برنامة دولت بین نمایندگان توزیع شد یک نسخه را نیز خدمت ایشان فرستادم، اما ایشان هنوز چیزی به من نگفته‌اند که نظر تازه‌ای دربارة برنامه دارند.» نخست‌وزیر در پاسخ سؤال دیگر درمورد انسجام سه قوه و همکاری آنها با یکدیگر و اینکه با رئیس‌جمهوری چه خواهد کرد، گفت: «من تاآنجاکه در توان داشتم عمل کردم و در آینده نیز همان راه را خواهم رفت. من تفاهم و هماهنگی و یکپارچگی با رئیس‌جمهور را در خدمت به مردم می‌بینم و در جای دیگر من به ‌این‌ زودی امکان اینکه با رئیس‌جمهوری به تفاهم برسم ندارم، زیراکه ایشان متجاوز از بیست سال در محیطی با یک‌سری منابع مطالعه داشته و به نتایجی رسیده‌اند و من هم متجاوز از بیست سال در ایران و با شرایط و زندگی و معتقدات حاکم ‌بر مردم ایران زندگی کرده‌ام و نتایجی به ‌دست آورده‌ام. من وقتی می‌گویم مقلد امام هستم، آن روستایی دورافتاده‌ای که برق و آب و راه و حمام ندارد این کلمه را می‌شناسد و خوب می‌فهمد، خط امام یعنی چه. برادرم بنی‌صدر، لغت "خشک‌سر" را درمورد من به ‌کار می‌برد که حتی خود من که قرار است نصیحت بشوم، به‌سختی آن را می‌فهمم. من قبلاً هم گفته‌ام که با رئیس‌جمهوری در عمل به تفاهم خواهم رسید. من اعلام می‌کنم که اتاق رئیس‌جمهور را صبح به صبح جارو خواهم کرد، من برای همین آمده‌ام، ما باید بنشینیم و باهم حرف بزنیم و در عمل و در خدمت به مردم به تفاهم خواهیم رسید. ...»

گزارش - 557

سخنرانی بنی‌صدر و پاسخ سران حزب جمهوری اسلامی و نخست‌وزیر به وی، در مطبوعات و رسانه‌ها بازتاب وسیعی داشت و علاوه‌بر رسانه‌های داخلی طرف‌دار بنی‌صدر ازجمله روزنامة انقلاب اسلامی که در سرمقالة امروز خود به قلم احمد سلامتیان، نماینده اصفهان و از طرف‌داران سرسخت بنی‌صدر، با عنوان "مدعی یا قاضی!؟" شدیداً دبیرکل حزب جمهوری اسلامی، آیت‌الله دکتر بهشتی را مورد حمله قرار داد.رسانه‌های غربی نیز به تحلیل و تفسیر منازعات و اختلافات میان دو جناح رقیب حاکم پرداخته و ضمن حمایت از سخنان بنی‌صدر، آشکارا علیه حزب جمهوری اسلامی و سران آن موضع‌گیری کردند. ازجمله، رادیو کلن آلمان‌غربی در گزارشی گفت: «سخنرانی مهم ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهوری ایران در روز 17 شهریورماه در تهران که در حضور ده‌ها هزار نفر ایراد گردید و در آن بنی‌صدر ضمن تشریح علل مخالفت‌های خود با ترکیب کابینة محمدعلی رجایی، مذهبیون افراطی، انحصارطلبان و رهبران حزب جمهوری اسلامی را شدیداً مورد حمله قرار داد، با عکس‌العمل بسیار شدید و خشن رجایی نخست‌وزیر، رفسنجانی رئیس‏مجلس، آیت‌الله بهشتی رئیس دیوان عالی کشور و رهبر حزب جمهوری اسلامی، حدود 100 نفر از نمایندگان پارلمان وابسته به این حزب و از افراطیون مذهبی روبه‌رو شد.» رادیو کلن سپس به نقل بخش‌هایی از سخنان رجایی، بهشتی و رفسنجانی در پاسخ به بنی‌صدر پرداخت. رادیو لندن نیز اعلام کرد: «... جرقة آخرین و شدیدترین دور اختلافات داخلی سیاسی ایران توسط رئیس‌جمهوری این کشور افروخته شد و این ظاهراً آخرین تیر ترکش او است که تا قبل از اینکه کلیة اعضای اجزای دولت در اختیار مخالفانش به رهبری حزب جمهوری اسلامی قرار گیرد، تلاشی برای جلب پشتیبانی کرده باشد. کابینه‌ای که امروز از مجلس رأی اعتماد گرفت، 7 پست خالی دارد، من‌جمله پست وزیر خارجه و بیشتر وزارت‌های اقتصادی، چون آقای بنی‌صدر از تأیید کاندیداهای آقای رجایی برای این سمت‌ها خودداری کرده است. رئیس‌جمهوری ایران به‌دنبال مخالفت با کسانی که ازطرف نخست‌وزیر برای این پست‌ها در نظر گرفته شده بودند، در تظاهراتی که روز دوشنبة گذشته به‌منظور یادبود از تظاهرکنندگانی که دو سال پیش در روز جمعه سیاه منفور کشته شده‌اند، برپا شده بود، نطق شدیدی ایراد کرد. بعد از اینکه وی دشمنان خود را متهم کرد که درصددند جلوی دهان او را بگیرند، وی گفت: حتی او آن عده از وزرایی را که رسماً مورد تأیید قرار داده است، صددرصد قبول ندارد. وی اضافه کرد: که او هرگز وزرایی را که به یک گروه اقلیت وابسته هستند؛ گروهی را که کنترل خود را بر همه چیز توسعه داده و می‌خواهد که به‌طریق استبدادی امور را اداره کند، قبول ندارد. آن عده‌ای که به این سخنان گوش فرادادند، شکی ندارند که منظور رئیس‌جمهوری، حزب جمهوری اسلامی و متحدین آن است. ... همان‌طورکه آقای بنی‌صدر روز دوشنبه گفت او به‌روشنی مطمئن است که هنوز مورد اعتماد آیت‌الله خمینی است. آقای بنی‌صدر ظاهراً امیدوار است که با ایستادگی قاطع دربرابر مخالفان خود از پشتیبانی آن عده از کسانی که چه در داخل و چه در خارج مجلس که در نگرانی و هراس او شریک‌اند، برخوردار خواهد شد؛ نگرانی و هراس از اینکه اگر تندروهایی که در حزب جمهوری اسلامی گرد آمدند بیش از پیش، کلیة مقام‌های دولتی را در اختیار خود داشته باشند، بر سر ایران چه خواهد آمد، ولی در این مرحلة واپسین امکان اینکه آقای بنی‌صدر آن ابتکار سیاسی را که بعد از موفقیت انتخاباتی عظیمش در ژانویه گذشته از دست داد مجدداً به‌دست آورد، کم است.»

گزارش - 558

صادق قطب‌زاده، وزیر امور خارجة جمهوری اسلامی ایران، که چند روز بیشتر به پایان زمان وزارتش باقی نمانده است، در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرگزاری فرانسه که امروز در روزنامة کیهان منتشر شد، درخصوص مسئلة گروگان‌های امریکایی که 10 ماه است در ایران به سر می‌برند و نیز روابط ایران با کشورهای روسیه و انگلیس و فرانسه مطالبی را در اختیار این خبرگزاری گذاشت. گزارش خبرگزاری فرانسه دربارة این مصاحبه چنین است: «وی ابتدا گفت: "حل مسئلة گروگان‌ها بستگی به تأمین شرایطی دارد." وی این شرایط را لغو انسداد دارایی‌های ایران در امریکا و استرداد ثروت‌های شاه سابق و خانواده‌اش و عوامل وابسته به رژیم سابق، لغو تحریم اقتصادی، به‌ویژه درزمینة لوازم یدکی که ایران قبلاً از امریکا خریداری کرده بود، اعلام کرد. وی همچنین اظهار داشت: "نباید به ادعاهای شرکت‌های امریکایی ترتیب اثر داد، زیرا این شرکت‌ها با سوءاستفاده از اوضاع کنونی و مطرح‌کردن درخواست خسارت، درواقع حل مسئلة گروگان‌ها را مشکل‌تر می‌کنند. همچنین دراین‌رابطه امریکا باید از طرح ادعاهای خود در دیوان داوری لاهه صرف‌نظر کند." قطب‌زاده گفت: "تنها با قبول این شرایط است که می‌توان به‌طور شرافتمندانه و عادلانه‌ای درمورد تضمین عدم مداخلة امریکا در امور داخلی ایران چه مستقیم و چه غیرمستقیم به مذاکره نشست. امریکا ضمناً باید بپذیرد که در امور داخلی ایران مداخله می‌کرده است." قطب‌زاده درمورد روابط ایران و شوروی گفت: "این روابط خیلی حسنه نیست و هدف‌های شوروی و عاملینش بهره‌برداری از اوضاع و رخنه در همه‌جا است و باید با وضوح اعلام کرد که ما به‌دلیل خواست شوروی نیست که با امریکا مواجهیم و عکس این موضوع درمورد امریکا نیز صادق است". بااین‌وصف، قطب‌زاده تصور نمی‌کند که به‌زودی روابط ایران و شوروی قطع شود. وی معتقد است که این روابط کاهش خواهد یافت. درمورد روابط ایران و انگلیس وی اظهار داشت: "علاوه‌بر مسئلة فعالیت‌های جاسوسان انگلیسی که دادگاه‌ها به آن رسیدگی خواهند کرد، مسئله بازداشت دانشجویان ایران در انگلستان نیز مطرح است". از وی درمورد نحوة تحت ‌فشارگذاردن دولت انگلیس سؤال شد، وی گفت: "چون انگلستان دیپلمات‌های خود را در ایران به حداقل کاهش داده است، منطقاً تنها راه چاره قطع روابط سیاسی است." قطب‌زاده درمورد فرانسه گفت: "هنوز علایق شدیدی که با فرانسه داشتیم وجود دارد و ما از فرانسه نمی‌خواهیم که ایرانی‌های مخالف با دولت ما را از فرانسه اخراج کنند. ولی همان محدودیت‌هایی که درمورد ما اعمال می‌شد (منظور اقامت آیت‌الله خمینی رهبر کنونی ایران در فرانسه است) بایستی درمورد آنان نیز اعمال شود". وی افزود: "اینجا مسئله (اصول) مطرح است و ما از اینکه مخالفان ما در تبعید بتوانند در انجام توطئه‌های خود موفق شوند، واهمه‌ای نداریم."»

ضمیمه گزارش545: قراین تعرض وسیع ارتش عراق به‌خصوص به مناطق جنوب‌غربی کشور، برخلاف گفته‌های صدام حسین گزارش‌های متعدد ازجمله گزارش رکن دوم ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران درمورد تحرکات وسیع و نقل‌وانتقالات نیرو و تجهیزات سنگین ارتش عراق، به‌ویژه در دو روز گذشته و مخصوصاً در مناطق هم‌جوار استان خوزستان، نشان می‌دهد که عراق خود را برای حمله‌ای وسیع به مرزهای ایران آماده می‌کند. این قراین عبارت‌اند از: «1. تیپ1 لشکر1 ارتش عراق ـ که قبلاً در عملیات شمال علیه اکراد شرکت داشت ـ در هفته‌های اخیر به تیغاره انتقال یافته است. ساعت 16 روز 18/6/1359، به تیپ مزبور دستور داده شد که از مسیر تیغاره ـ شطی ـ لغمانیه ـ کوت ـ شیخ سعد ـ علی غربی [نزدیک دهلران] ـ علی شرقی و کمیت به عماره در حدود 90 کیلومتری ایران حرکت و در محل تعیین‌شده (5 کیلومتری شرق شهر عماره) مستقر گردد. 2. قرارگاه لشکر1 پیاده ـ مکانیزة ارتش عراق ـ که قرارگاه آن در دیوانیه مستقر است ـ به عماره در 90 کیلومتری مرز ایران مقابل فکه انتقال یابد. به همین مناسبت، در تاریخ 18/6/1359 یک گروه جهت تعیین قرارگاه لشکر از دیوانیه و بغداد به عماره اعزام گردیدند. 3. لشکر5 ارتش عراق، 3 گردان از گارد مرزی بصره را با اعزام چند دسته زرهی و یک گروهان ترابری و یک دسته خمپاره‌انداز ازجهت پاسخ به حملات احتمالی ایران تقویت خواهند نمود. در ساعت 22:30 دقیقه مورخة 17/6/1359، یک گروهان تانک [که] شامل 10 تانک ازنوع تی55 می‌باشد به آن واحد واگذار گردیده است. پاسگاه کوت‌الزین [نیز که نزدیک علی‌ غربی در خاک عراق می‌باشد] خودروهایی از نوع بی.تی.آر60 دریافت داشته است. [همچنین] ساعت 10:30 دقیقه روز 18/6/1359، فرمانده گردان توپخانه گارد مرزی در گروهان چهار دوباره حضور یافت و دستور داد یک دسته توپخانه در آنجا مستقر شود. 4. در ساعت 15 مورخه 18/6/1359، هواپیماهای عراقی شهر قصرشیرین و واحدهای ارتش و ژاندارمری مستقر در منطقه را زیر آتش گرفته و رادیو تلویزیون را نیز هدف قرار داده‌اند. 5. در ساعت 8:40 دقیقه بامداد روز 17/6/1359، تعداد 7 فروند هلیکوپتر عراقی در نوار مرزی در پرواز و به خاک کشور جمهوری اسلامی ایران تجاوز [کردند] که پرسنل پاسگاه ژاله‌پناه سومار به‌سوی آنها تیراندازی و درنتیجه یک فروند از هلیکوپترهای مزبور مورد اصابت گلوله قرار گرفته و در خاک عراق سقوط کرده است.» در هامش این گزارش، ضمن تصریح به این نکته که خبرهای مذکور همگی صحت دارند، درباره سوابق امر نکاتی ذکر شده است: سابقه: 1. لشکر1 مکانیزه دارای سه تیپ است که از بهترین تجربه‌های عملیاتی و جنگی برخوردار بوده و درحال‌حاضر در نقاط زیر استقرار دارند:  تیپ1 مکانیزه مستقر در عماره.  تیپ27 مکانیزه حدود 2 ماه پیش به کوت انتقال یافته است.  تیپ34 زرهی مستقر در عماره. 2. لشکر5 مکانیزه در بصره با 3 تیپ تابعه خود در منطقة مزبور استقرار دارد.

نظریه: با نگرش به موارد فوق و باتوجه‌به اینکه در چند روز گذشته قراین آفند ازجانب ارتش عراق علیه ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌وضوح مشهود بوده است و نیز با نگرش به اعزام قرارگاه لشکر1 مکانیزه به عماره (منطقه مرزی) و انتقال قبلی تیپ34 زرهی لشکر10 زرهی از دیوانیه به آن منطقه، چنین برآورد می‌شود که عملیات تعرضی ارتش عراق نسبت به گذشته، قریب‌الوقوع گردیده و بعید به نظر نمی‌رسد که لشکرهای 9 و 10 زرهی نیز درجهت مناطق مرزی به‌عنوان یگان‌های پشتیبان و یا به‌منظور استفاده از موفقیت تغییر مکان دهند.»

ضمیمه گزارش555: متن تلگراف‌های آیات عظام قم و مشهد به حضور امام خمینی مبنی‌بر اظهار نگرانی از افزایش اختلافات میان دو جناح حاکم ‌بر نظام و درخواست پادرمیانی امام برای رفع این اختلافات متن تلگرام حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی به محضر امام خمینی: بسم‌ الله الرحمن الرحیم. حضرت مستطاب آیت‌الله آقای خمینی دامت برکاته، به عرض عالی می‌رساند عواقب وخیم اختلافات مشهوده بین مصادر امور و مسئولین مملکتی را کراراً تذکر داده‌ام و خود حضرت مستطاب عالی هم چندی قبل نسبت به آن اظهارنگرانی فرمودید، اکنون به مرحله‌ای رسیده که انقلاب و حکومت جمهوری اسلامی را در مخاطرة شدید قرار داده، به نظر می‌رسد خاتمه‌دادن به بحران از عهدة هیچ‌کس جز شخص جناب‌عالی برنیاید. امید است قبل از وقوع حوادث ناگوار سریعاً اقدام و رفع اختلافات بفرمایید. أدام الله تأییداتکم ـ الگلپایگانی. 19/6/1359. متن تلگرام حضرت آیت‌الله العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به امام خمینی: تهران ـ جماران ـ فوری. حضور محترم رهبر عالی‌قدر انقلاب اسلامی حضرت مستطاب آیت‌الله آقای خمینی دامت برکاته، با سلام و اهدای تحیات، همان‌طورکه حضرت‌عالی کراراً عموم ملت به‌خصوص مسئولین امور مملکت را به وحدت و یگانگی دعوت فرموده‌اید و در این رهگذر تاکنون توصیه‌های مکرر سرکار دراین‌خصوص باعث پیشرفت کارها شده است، متأسفانه علی‌رغم این همه راهنمایی‌ها اخیراً کار به جایی رسیده که این‌گونه برخوردهای لفظی به مطبوعات و رادیو تلویزیون کشانده شده است. من نمی‌دانم چه کسی درحال‌حاضر از این موضوعات غیرقابل بحث سود می‌برد، آیا جز دشمنان اسلام و مسلمین و مملکت؟ حال که ما کشوری درحال جنگ با ابرقدرت‌ها هستیم، سزاوار است که خودمان را پیش آنان این‌طور جلوه دهیم؟ احیاناً اگر اختلافی هم در سر بعضی مسائل باشد نگذاریم عوامل بیگانه به‌عنوان حربه از آن سوءاستفاده نمایند. حقیر، فوق‌العاده از این پیشامد نگرانم. اینک بدین‌وسیله مستدعی هستم دراین‌خصوص اقدام فرموده، آقایان را مجدداً به وحدت دعوت نموده چه آنکه ملت ما در انتظار اقدام عاجل آن‌ جناب می‌باشد. از خداوند متعال توفیقات آن جناب را در راه خدمت به اسلام و مذهب اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام مسئلت نموده و امیدوار است جزئی نقاهت که می‌دانم این موضوعات باعث بر تشدید آن خواهد شد، هرچه ‌زودتر برطرف گردد. بمحمد و اله الطاهرین. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته، 30 شوال 1400 ق. م ـ شهاب الدین الحسینی المرعشی النجفی. متن تلگرام آیت‌الله العظمی شیرازی به امام خمینی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. تهران ـ حضرت مستطاب آیت‌الله آقای خمینی رهبر محترم انقلاب اسلامی ایران دامت برکاته الشریف. ضمن ابلاغ سلام و تهنیت، باتوجه‌به اینکه چند روز قبل، طی پیامی به مصادر امور مسائلی را دررابطه‌با مختلف اوضاع مملکت تذکر دادم و درخصوص لزوم رفع اختلافات میان خودشان و نیز وحدت کلمه به بهترین شکلی که برای جهان اسلام نمونه باشد، نکاتی را یادآور شدم، ولی با کمال تأسف در روزهای اخیر مجدداً اختلافاتی مشاهده می‌شود که بر نگرانی نسبت به اوضاع می‌افزاید و مثل آن است که بیانات ارزنده و قاطعانة اخیر حضرت‌عالی را هم در لزوم رفع اختلافات مدنظر نگرفته‌اند. اینک باتوجه‌به اوضاع حساس این کشور و آماده‌بودن دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی برای صدمه‌زدن به اسلام و جمهوری اسلامی ایران و خوف ناامیدشدن ملت از انقلاب، ضرورت دارد هرچه ‌سریع‌تر نظر قاطعانه و رهبرانه خود را در خاتمه‌دادن به این بحران اعلام فرمایید و این ملت ستمدیده و شهیدداده و مآلاً اسلام را از نتایج سوء این اختلافات رهایی بخشید. اینجانب با درنظرگرفتن اختلافات و اوضاع نامطلوب و حملات پی‌در‌پی رژیم ننگین صدام و دیگر همفکرانش و اربابانشان، آینده خوبی را نمی‌بینم مگر آنکه اصلاحی اساسی در اوضاع کشور صورت بگیرد. سلامتی و دوام وجود حضرت‌عالی را از خداوند مسئلت می‌نمایم. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته. مشهد مقدس ـ 30 شوال ـ 1400 ـ 19 شهریور 1359 ـ شیرازی.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/18