1359.06.24

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۴۴ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1359 |نام = 1359.06.24 |نام دیگر=بیست و چهار شهریور |روز= 24 شهریور 1359 |تاریخ شمسی= 1359.06.24 |تاریخ میلادی= 15 سپتامبر 1980 |تاریخ قمری= 5 ذی‌القعده 1400 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.06.24</div> <d...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1359
1359.06.24
نام‌های دیگر بیست و چهار شهریور
تاریخ شمسی 1359.06.24
تاریخ میلادی 15 سپتامبر 1980
تاریخ قمری 5 ذی‌القعده 1400

گزارش - 619

با تشدید درگیری‌های نظامی در مرزهای ایران و عراق، به‌ویژه در مناطق مرزی قصرشیرین و ایلام، تلاش دیپلماتیک مقامات عراقی نیز برای توجیه حملات خود و تصرف بخش‌هایی از اراضی ایران با استناد به قرارداد 1975 شاه ـ صدام در الجزیره، شدت یافته و واکنش مقامات ایرانی نیز به این حملات و فعالیت‌های سیاسی، وضوح بیشتری یافته است. دراین‌خصوص و در ادامه تلاش‌های دیپلماتیک عراق، امروز «عزت ابراهیم الدوری، معاون ریاست شورای انقلاب عراق، در رم اعلام کرد: "عملیات جنگی این کشور در مرزهای ایران برای بازپس گرفتن 1300 کیلومتر مربع خاک متعلق به عراق تا پایان هفته جاری خاتمه خواهد یافت." وی سپس تصریح کرد: "تصمیم به انجام این عملیات 10 روز پیش توسط بغداد اتخاذ شد تا سرزمین‌های این کشور را که طبق قرارداد 1975 (1354) الجزایر باید به عراق عودت داده شود، بازپس بگیرد." عزت ابراهیم که در یک کنفرانس مطبوعاتی سخن می‌گفت، افزود: "قبل از انجام عملیات نظامی، عراق طی ارسال یادداشتی، به ایران یک هفته مهلت داد تا سرزمین‌های این کشور را بازپس دهد." وی خاطرنشان ساخت: "نیروهای عراقی تاکنون بخش‌های زین‌القوس و سیف‌سعد را تصرف کرده‌اند" و افزود: "ما درحالت جنگ با ایران به سر نمی‌بریم."... عزت ابراهیم سپس درمورد طرح‌های نفتی، مخالفت خود را با هرگونه افزایش بهای تازه نفت و همچنین کاهش تولید اعلام کرده، افزود: "عراق این حق را دارد که نفت مورد احتیاج ایتالیا را تأمین کند، به‌شرطی ‌که این کشور نیز موضع درستی دربرابر بغداد چه در طرح‌های سیاسی و چه در برنامه‌های فنی ازجمله بخش نظامی و اتمی اتخاذ کند".»[۱] عزت ابراهیم همچنین در این مصاحبه گفت: «حکام فعلی ایران بیگانه از زمان معاصر هستند و با افکار قرون وسطی زندگی می‌کنند و هیچ رابطه‌ای با رویدادهای روزانه جهان ندارند.»[۲] دراین‌حال، بنی‌صدر در اجتماع امروز نیروهای پادگان سرپل‌ ذهاب اظهار کرد: «باید کاری بکنید که هم مرزهای خود را حفظ کنید و هم اینکه این بازی برای همیشه تمام شود و عراقی‌ها به خود جرئت ندهند تا هرروز قصد حمله کنند.»[۳] محمدعلی رجایی، نخست‌وزیر نیز در ایلام در یک مصاحبه تلویزیونی شرکت کرد و درمورد حملات اخیر عراق به مرزهای ایران گفت: «مسئله بسیار مهم این است که این جنگ غرب کشور به‌هیچ‌وجه نباید جنگ بین دو کشور برای کشورگشایی تلقی شود بلکه یک جنگی است علیه انقلاب اسلامی. و خود دولت بعث عراق هم این را می‌داند که اکنون چه حرکتی را انجام می‌دهد و این عمل به دستور کدام ارباب است که حرکت کرده، ما سال‌های سال زیر سلطه رژیم دست‌نشانده بوده‌ایم. ارباب سابق شاه همان ارباب دولت عراق است و او خوب می‌داند که هرگونه حرکتی برعلیه ایران، حرکتی است علیه انقلاب ما. و درحقیقت دولت عراق با این حرکت خودش ضدانقلاب بودن، ضدانسان بودن، ضدآزادی بودن و ضدشرافتمند بودن را احساس می‌کند. ...»[۴] اما مهم‌ترین و حساس‌ترین عکس‌العمل را امروز تیمسار ولی‌الله فلاحی، جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری پارس نشان داد. وی نظر شخصی خود را درباره قرارداد الجزایر و ادعاهای مرزی عراق چنین بیان کرد: «ما قرارداد ایران و الجزایر را درمورد مرزهای ارضی قبول نداریم و یک میلی‌متر از خاک خود را به کسی نخواهیم داد. درمورد شط‌العرب و اروندرود هم که به‌گمان عراق امتیازی به ما داده است، ما آن را حق خود دانسته و امتیازی برای خود نمی‌دانیم. و اگر نیروهای بعث عراق در داخل خاک خود قسمتی از ارتفاعات مشرف و سرکوب و یا قسمتی از مرز مشترک را اشغال کرده است، به هر بهایی که شده آن را پس خواهیم گرفت.»[۵]

گزارش - 620

درحالی‌که نبرد میان قوای ایران و عراق در مرزهای غربی کشور و نیز به‌طور پراکنده در مرزهای استان خوزستان ادامه دارد، در میان برخی کشورهای عربی تلاش‌هایی نه‌چندان محکم و استوار برای جلوگیری از گسترش جنگ میان ایران و عراق، آغاز شده است، هرچند برخی کشورهای عربی جبهه خود را در مقابل جمهوری اسلامی ایران با وضوح بیشتری نشان می‌دهند. درمورد تلاش برخی کشورهای عربی، گزارش روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری سوریه حاکی است که شامگاه امروز کنگره خلق عرب* و اتحادیه کشورهای عرب تشکیل جلسه داد و تصمیم گرفت هیئتی به ریاست عمر الحمیدی دبیرکل این کنگره به عراق بفرستد تا دولت عراق را ترغیب به پایان‌دادن جنگ علیه انقلاب اسلامی ایران بکنند. لیکن تاریخ دقیق حرکت این هیئت مشخص نشده است. خبرگزاری سوریه افزود: «الحمیدی طی سخنانی در این کنگره اظهار داشت که حملات توطئه‌آمیز امپریالیسم و واکنش‌های اعراب علیه انقلاب ایران قسمتی از سلسله اقدامات خصومت‌آمیز علیه انقلاب اسلامی و جنبش‌های آزادی‌بخش عربی و جهانی می‌باشد.» بنا به این گزارش: «دبیرکل اتحادیه کشورهای عرب نیز درخواست کرده است برای درگیری‌های مرزی عراق با ایران، راه‌حلی دوستانه ارائه شود تا حسن همسایگی و وحدت اعراب و مسلمین حفظ شود. وی در پایان هفتادوچهارمین نشست عادی شورای اتحادیه اعراب اظهار داشت که اگر وحدت اعراب ما را مجبور به حمایت از عراق که یک کشور عربی است، بکند، ما آرزومندیم که یگانگی بر تمام خلق‌ها و کشورهای منطقه حکمروا گردد. ما اعلام می‌کنیم که ملت عرب با اظهار دوستی به مردم ایران نمی‌تواند از وضع موجود اظهار تأسف نکند. این ملت می‌ترسد که درگیری‌های عراق با ایران سبب سستی پیوستگی‌های متحدکننده اعراب با ایران شود و حمایت‌های انقلاب اسلامی ایران از مسئله فلسطین را کم‌اهمیت‌تر کند.» بنا به همین گزارش: «از سوی دیگر، خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری وفا از کویت، گزارش داد هانی الحسن، عضو کمیته مرکزی سازمان آزادی‌بخش فلسطین، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری کویت، ضمن تکذیب نقش میانجیگری ساف میان ایران و عراق، گفت: این ستیز مانع وحدت نیروهای رزمی مسلمانان برای آزادی فلسطین است. هانی الحسن همچنین از عموم مسلمانان خواست که شکیبایی پیشه کنند تا انقلاب ایران استوار بماند و همه به‌اتفاق ‌هم برای آزادی قدس اقدام کرده و سپس روابط اعراب و ایران به‌طور منطقی حل‌وفصل شود. ...»[۶] دراین‌حال، شاه حسین، پادشاه اردن نیز در یک گفت‌وگوی تلفنی با صدام حسین، حمایت و پشتیبانی اردن را از عراق در مبارزه با ایران اعلام کرده و گفته است: «میل داریم موضع اردن را در پشتیبانی و حمایت از دولت عراق در دفاع از خاک خود اعلام کنیم. ...»[۷]

گزارش - 621

از اولین ساعات بامداد امروز، آرامش نسبی و چندساعته منطقه قصرشیرین به‌هم خورد و پاسگاه‌های ولدکشته، هدایت، پرویز، تنگاب‌نو، خسروی، قلعه‌سفید و هنگ ژاندارمری قصرشیرین زیر آتش شدید و سنگین عراق قرار گرفت.[۸] در ساعت 2:5 بامداد، نیروهای عراقی ازسمت بانمیل، با سلاح‌های سنگین پاسگاه ولدکشته را بازهم زیر آتش گرفتند که این آتشباری با پاسخ مدافعان پاسگاه بدون هیچ تلفاتی ازطرف نیروهای خودی، در ساعت 3 بامداد پایان یافت.[۹] گزارش خبرنگار کیهان از قصرشیرین حاکی است: «شدت درگیری‌های مزبور در منطقه خسروی و تنگاب بیشتر از سایر مناطق بود.» بنا به این گزارش: «ارتش بعث مستقر در منطقه بانمیل به‌دنبال انهدام چند تانک و آتش‌گرفتن چند منبع نفتی بانمیل توسط قوای ایران، عقب‌نشینی کرد. این درگیری‌ها تا ساعت 5 بعدازظهر امروز در این مناطق ادامه داشت.»[۱۰] در این درگیری‌ها که دامنه آن به پاسگاه خان‌لیلی* نیز کشیده شده است، نیروهای جمهوری اسلامی موفق شده‌اند از زمان پس‏‌گرفتن سه پاسگاه مرزی، بیش از 700 نفر از افراد ارتش عراق را کشته یا زخمی کنند و خسارات زیادی به تأسیسات، سلاح‌ها و آلات و ادوات جنگی عراق وارد سازند.[۱۱] در ساعت 11 صبح نیز، بین ارتش بعث عراق و نیروهای جمهوری اسلامی در تنگاب‌نو درگیری شدیدی به ‌وقوع پیوست که براثر اصابت موشک‌های دشمن، 3 تن از جوانمردان مستقر در پاسگاه مزبور زخمی شدند. این درگیری تا ساعت 22 امروز همچنان ادامه داشت.[۱۲] همچنین، «در ساعت 11:45 دقیقه بامداد امروز، ارتش بعث عراق هنگ ژاندارمری قصرشیرین را زیر آتش توپخانه قرار داد که ازطرف نیروهای خودی به آتش آنها پاسخ داده شد. در این درگیری چندین گلوله به ارتفاعات نزدیک ستاد هنگ اصابت کرد، ولی ضایعات و تلفاتی در بر نداشت.»[۱۳] از نفت‌شهر نیز خبر می‌رسد که «از ساعت 13:50 دقیقه امروز، کشور عراق شهر نفت و منابع نفتی را زیر آتش توپخانه خود قرار داده و این یگان تقاضای کمک یک یگان زرهی برای حفاظت از شهر نفت را دارد.»[۱۴] در ادامه آتشباری عراق بر این شهر نفتی، «در ساعت 16:50 دقیقه، نفت‌شهر و پاسگاه‌های مرزی و تأسیسات نفتی آن ازطرف منطقه نفت‏خانه عراق همچنان زیر آتش انواع سلاح‌های ارتش عراق قرار داشت که براثر این آتشباری، ساختمان بهداری و بهزیستی و چندین خانه مسکونی منهدم و ویران شده و برق شهر قطع گردیده است. مرزبانی سومار نیز از مرزبانی قصرشیرین درخواست نمود که نسبت به این مسئله به مرزبان خانقین اعتراض نماید.»[۱۵] دراین‌مورد گزارش هنگ قصرشیرین حاکی است که «پاسگاه نفت‌شهر قادر به سرکوبی دشمن نیست و [توان] مقاومت دربرابر آتش توپخانه را ندارد و شهر در خطر فراوان قرار گرفته و ارتش مستقر در حوالی شهر نفت به آتش آنان پاسخ نداده، لذا تقاضای اعزام توپخانه سنگین و یک گروهان سوار زرهی را نموده و این درگیری تا ساعت 19:55 دقیقه امروز ادامه داشت.» هنگ مزبور در این گزارش افزوده است: «ستون ارتش مستقر در شهر نفت آنچنان که باید و شاید به آتش آنان پاسخ نمی‌دهد و باتوجه‌به وضع حساس و نفت‌خیز، امکان هرگونه خطر برای نفت‌شهر در بردارد. ...»[۱۶] اما گزارش مرکز فرماندهی غرب حاکی است که به‌تلافی این حملات، «نیروهای ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران نفت‌شهر در ساعت 5 بعدازظهر امروز برای اولین‏بار حالت تهاجمی به خود گرفته و مواضع ارتش عراق را زیر آتش توپخانه و خمپاره‌انداز خود قرار دادند که در این حمله متقابل، 2 پاسگاه عراق منهدم گردید و خسارات زیادی به دشمن وارد شد.»[۱۷] در گزارش ستاد مشترک عملیات غرب کشور که در ساعت 6 بعدازظهر امروز منتشر شد، ضمن تأیید این حمله متقابل آمده است: «به‌دنبال حملات نیروهای ارتش و پاسداران و ژاندارمری، ارتش بعث عراق با هواپیمای جنگنده خود بر فراز نفت‌شهر به پرواز درآمدند. درپی این تجاوزات هوایی که به‌وسیله 2 فروند هواپیمای میگ در ساعت 5:45 و 6 بعدازظهر امروز روی داد، نیروهای پدافند ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌شدت به مقابله برخاستند و متجاوزین را مجبور به عقب‌نشینی کردند.»[۱۸] ارتش عراق همچنین در ساعت 16 امروز، پاسگاه‌های ژاله‌پناه، گمرک‌نو، نفت‌شهر و چقاشیرگه را زیر آتش شدید توپخانه و سلاح‌های سنگین دیگر قرار داد که پاسگاه‌های مزبور به آتش دشمن پاسخ دادند.[۱۹] در ساعت 19:45 دقیقه، ارتش عراق مجدداً اطراف هنگ ژاندارمری قصرشیرین را هدف آتشباری سنگین خود قرار داد که آسیبی به ساختمان هنگ و افراد آن وارد نشد. در ساعت 21:50 دقیقه، از شدت این آتشباری کاسته شد.[۲۰] این درگیری‌ها در اطراف قصرشیرین تا بامداد روز بعد، همچنان ادامه داشت.[۲۱] ساعت 11 شب، درگیری بین ارتش عراق و افراد سپاه پاسداران مستقر در منطقه تنگ‌هوان شدت گرفت و با دفاع متقابل افراد سپاه پاسداران نیروهای متجاوز عراقی که قصد تجاوز به این منطقه را داشتند، مجبور شدند چند کیلومتر در خاک خود عقب‌نشینی کنند که در حین عقب‌نشینی تلفات سنگینی به نیروهای دشمن وارد آمد. از سوی دیگر، در همین شب، در تنگ ترشابه نیز بین افراد سپاه پاسداران و ارتش عراق درگیری شدیدی رخ داد که بازهم عراقی‌ها مجبور به عقب‌نشینی شدند. این درگیری‌ها تا روز بعد نیز ادامه داشت.[۲۲] در همین منطقه، گزارش خبرگزاری پارس حاکی است که «در درگیری‌های اخیر مرزی، 5 افسر، استوار یکم، گروهبان، سرباز و یک نفر که درجه او مشخص نیست، ازطریق مرزهای قصرشیرین و هلاله خود را به ایران رسانده و تقاضای پناهندگی کردند. این 5 نفر هم‌اکنون در ستاد عملیات مشترک غرب به سر می‌برند.»[۲۳]

گزارش - 622

هم‌زمان و همراه با حملات عراق به منطقه عمومی قصرشیرین، نیروهای ارتش جمهوری اسلامی در کنار پاسداران انقلاب و نیروهای ژاندارمری و بسیج روزها و لحظه‌های سخت‌تری را در مرزهای هم‌جوار ایلام سپری می‌کنند. گروهان صالح‌آباد و پاسگاه‌های تابع آن همچنان درگیر نبردی سخت و نابرابر با ارتش عراق هستند.[۲۴] دراین‌مورد، گزارش گروهان مذکور حاکی است براثر درگیری‌های بسیار شدیدی که از شب پیش در پاسگاه‌های انجیره و شوروشیرین در جریان بوده، راه‌های منتهی به این دو پاسگاه توسط ارتش عراق بسته شده و نیروهای کمکی نتوانسته‌اند تا ساعت 9:30 بامداد امروز، مهمات و خواربار به این دو پاسگاه برسانند. در این گزارش تقاضای بالگرد برای ارسال خواربار شده است.[۲۵] در گزارش هنگ ایلام درمورد پاسگاه‌های گروهان صالح‌آباد آمده است که پاسگاه‌های هلاله و نی‌خزر در همان اوایل سقوط کردند، ولی دو پاسگاه انجیره و شوروشیرین همچنان درگیر نبردی سخت با قوای مسلح عراق هستند.[۲۶] دراین‌حال، گزارش دیگر هنگ ایلام حاکی است که «استاندار ایلام دستور اکید داده که تیپ مزبور [ایلام] به‏هیچ‌وجه مواضع خود را ترک ننماید و تا آنجا که امکان دارد در حفظ مواضع و پشتیبانی از پاسگاه‌های شوروشیرین و انجیره بکوشند.» هنگ ایلام افزوده است: «ضمناً فرمانده تیپ اسلام‌آباد به منطقه مزبور عزیمت نموده و قول داده به‌زودی تانک و توپ جهت تقویت گروهان صالح‌آباد و مهران اعزام خواهد شد.»[۲۷] آخرین گزارش ژاندارمری، غروب سخت منطقۀ صالح‌آباد را نشان می‌دهد و اینکه «برادران پاسدار که قرار شده از ایلام جهت تقویت به گروهان صالح‌آباد اعزام شوند تاکنون خود را به آن گروهان معرفی نکرده‌اند و درحال‌حاضر پاسگاه انجیره و شوروشیرین در حلقه محاصره دشمن قرار گرفته‌اند و اقدام از زمین مقدور نیست، مگر به‌وسیله هلیکوپتر آذوقه برای آنها فرستاده شود.»[۲۸] امروز همچنین ستاد مشترک ارتش یک بار دیگر با استناد به گزارش‌های قبلی اعلام کرد که «برابر آخرین اطلاعات به‌دست‌آمده، دشمن قصد دارد ازطریق شوروشیرین به جاده جدیدی که ازطریق جاده کنجان‌چم به پاسگاه جدید کانی‌سخت احداث گردیده، دست یابد تا به‌راحتی ارتفاعات کولک را تصرف و به‌طرف سد کنجان‌چم پیشروی نماید و هم‌اکنون دشمن در دره شوروشیرین و رودخانه شوروشیرین در انتهای جاده جدید کانی‌سخت مستقر است. ...»[۲۹] دراین‌حال، گزارش پاسگاه شوروشیرین که به‌وسیله پیک دریافت شده، حاکی است که «امروز از ساعت 2 بعدازظهر تا 12 شب، پاسگاه شوروشیرین [مجدداً] درگیری سختی با دشمن داشته و توانسته به‌وسله [وسیله] خمپاره‌انداز 1 خودرو دشمن را منهدم و عده‌ای از افراد دشمن را مجروح نماید. ...»[۳۰] «در منطقه مهران نیز پاسگاه بازرگان مجدداً از سه طرف زیر آتش شدید دشمن قرار گرفته و هیچ‌گونه پشتیبانی ازطرف ارتش مستقر در سومار به‌ عمل نیامده است و [ضمناً] مدت 48 ساعت است که ارتباط پاسگاه بازرگان قطع می‌باشد و اطلاعات درباره پاسگاه مزبور ازطریق پاسگاه‌کانی‌شیخ دریافت می‌گردد.»[۳۱] از سوی دیگر، در مقابله با آتشباری دشمن در منطقه مهران، «توپخانه سنگین ایران مستقر در مهران، در ساعت 14 امروز، پاسگاه‌های منطقه بدره را زیر آتش خود گرفت و خساراتی به دشمن وارد ساخت. ضمناً خسارت عراقی‌ها در منطق عماره، تا ساعت 13:30 دقیقه امروز، انهدام 4 تانک و یک قبضه 106 و کشته‌شدن 3 نظامی بوده است.»[۳۲] درباره منطقه موسیان نیز گزارش هنگ ایلام حاکی است: «در ساعت 12 امروز، در یک کیلومتری پاسگاه بیات تابع گروهان موسیان، یک دستگاه خودرو ارتشی خودی که از موسیان به‌طرف پاسگاه ارتش در حرکت بود با مین برخورد کرده و درنتیجه خودرو مزبور دچار خسارت شده و یک سرباز نیز زخمی شده است.» بنا به همین گزارش: «پاسگاه سمیده و بیات از دو طرف زیر آتش نیروهای دشمن قرار گرفته‌اند و تقاضا شده که ازطریق تیپ دزفول نیروی لازم جهت کمک اعزام گردد.»[۳۳] آخرین وضعیت از این منطقه بنا به گزارش هنگ ایلام از این قرار است که «در ساعت 23 امروز، درگیری بین مأمورین پاسگاه و ارتش مستقر در سمیده با نیروهای عراقی با سلاح‌های سنگین و سبک شروع و ازطرف نیروهای خودی شدیداً به آتش دشمن پاسخ داده شده که احتمالاً تلفات سنگینی به آنها وارد شده است. ...» بنا به این گزارش، این درگیری در ساعت 2 بامداد روز بعد خاتمه یافته است.[۳۴] و آخرین خبر از منطقه موسیان حاکی است که «شامگاه امروز نیروهای ارتش عراق با آتش توپخانه و خمپاره‌انداز به شهر موسیان حمله کردند که به‌دنبال آن، نیروهای جمهوری اسلامی ایران به مقابله برخاستند و موفق شدند آتش توپخانه عراق را خاموش کنند.» بنا به همین گزارش: «یک شیء نورانی شامگاه امروز بر فراز پاسگاه صالح‌آباد به پرواز درآمد که با شلیک مسلسل‌های مرزداران ایلام، این شیء نورانی پس از مدتی از فراز پاسگاه دور شد.»[۳۵]

گزارش - 623

هم‌زمان با حملات شدید عراق و مقابله نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در مرزها و مناطق هم‌جوار غرب، عراق همچنان نیروها و تجهیزات بیشتری را به این مناطق گسیل داشته است. ازجمله: «یک آتشبار ضدهوایی در غرب زرباطیه گسترش دارد که توپ‌های خود را در نخلستان استتار نموده و رفت‌وآمدهای خودروهای این یگان ازطرف شمال زرباطیه از یک جاده خاکی صورت می‌گیرد.»[۳۶] عراق همچنین در اطراف مناطقی که تصرف کرده درحال احداث جاده و استحکامات می‌باشد. دراین‌باره «گزارش پاسگاه ژاندارمری خسروی حاکی است: از ساعت 5:30 دقیقه امروز، عوامل مزدور عراقی در داخل خاک خودی در ارتفاعات پاسگاه قلعه‌یهودی و زینل‌کش و اطراف مقابل تنگاب‌کهنه مشغول احداث سنگر می‌باشند.»[۳۷] در منطقه چیلات نیز عراق بازهم دست به تقویت بیشتر نیروها و تجهیزات زده است، ‌طوری‌که برابر اعلام پاسگاه چیلات، «آخرین وضعیت دشمن به شرح زیر است: 1. گردان مکانیزه که از تیپ27 سماره عراق می‌باشد، در نوار مرز چلات [چیلات] با برخورداری از 6 قبضه توپخانه گسترش یافته. 2. در سه روز اخیر، دشمن مواضع خود را مستحکم‌تر [کرده] و [به‌حالت] آرایش تاکتیکی قرار گرفته. 3. آنچه به چشم می‌خورد نیروی دشمن دارای 9 دستگاه تانک زرهی و 12 دستگاه نفربر پی. ام. پی. مجهز به توپ و 7 قبضه خمپاره‌انداز سنگین و توپخانه فوق‌الذکر می‌باشد که در مواضع خود مستقر شده‌اند.»[۳۸] این، درحالی است که امروز ستاد فرماندهی لشکر77 خراسان در "دستور آگهی شماره 2" به فرمانده تیپ3 این لشکر دستور داده که بخشی از نیروهای خود را آماده کنند تا در ساعت "س" روز "ر" به منطقه غرب کشور اعزام شوند.[۳۹]

گزارش - 624

از اولین لحظات روشنایی امروز، ارتش عراق مجدداً حملات آتشباری خود را روی مناطق مرزی خرمشهر آغاز کرد و نیروهای مدافع جمهوری اسلامی به پاسخ‌گویی پرداختند. گزارش پایگاه دریایی خرمشهر دراین‌باره حاکی است که این «حملات از ساعت 5 صبح ازسوی مزدوران بعث عراق شروع گردید و در ساعت 5:15 دقیقه امروز، خاتمه یافت و تعداد 3 نفر از سربازان پاسگاه ژاندارمری خین و یک برادر پاسدار و 3 نفر از اهالی مجروح گردیدند.»[۴۰] در گزارش هنگ آبادان ضمن ذکر نام مجروحان درگیری در پاسگاه خین، اضافه شده که یکی از سه غیرنظامی یادشده به نام "ابراهیم گونی‌زاده" به شهادت رسیده است.[۴۱] این درگیری در ساعت 10:45 دقیقه ازطریق خشکی به منطقه جلگه نیز کشیده شد و در این زمان درگیری بین قوای ایرانی مستقر در خین و جلگه با قوای عراقی به اوج خود رسید.[۴۲] در درگیری مزبور همچنین، «برابر اعلام نیروی دریایی، پاسگاه روبه‌روی خین به نام شلحه آتش گرفت و منهدم شد. و پل رابط دو جزیره کوچک مجاور به نام‌های "رومایلا" و "ام‌الوابی" منهدم گردید. [ضمناً] خساراتی به پاسگاه خین وارد نگردیده.»[۴۳] اما در منطقه پاسگاه خین، مجدداً در ساعت 19 امروز، بین نیروهای عراقی و مأموران این پاسگاه درگیری شروع شد که با اصابت دو گلوله خمپاره به وسط پاسگاه، خسارات جزئی به پاسگاه و منازل اطراف آن وارد و 2 سرباز ارتش مجروح و عده‌ای از ساکنان روستاهای اطراف نیز زخمی شدند.[۴۴] آخرین گزارش دراین‌مورد از ستاد عملیات اروند است که از آرامش در منطقه خین در ساعت 24 امروز حکایت می‌کند.[۴۵] همچنین، یک مقام آگاه در سپاه پاسداران خرمشهر اعلام کرد که صبح امروز یک فروند هواپیمای عراقی وارد حریم فضایی ایران شد که بلافاصله با سلاح‌های سنگین یگان‌های مستقر در مرز به این تجاوز پاسخ داده شد. برابر همین گزارش، اکثر تجاوزات به‌منظور اکتشافات مرزی صورت می‌گیرد و این چندمین‏بار است که دولت بعث عراق تجاوزاتی به این صورت در مرزهای ما انجام داده است. خبرنگار کیهان ضمن بیان گزارش فوق، افزوده است: «شورای شهر خرمشهر اطلاعیه‌ای دررابطه‌با جریانات مرزی شلمچه صادر کرد. در این اطلاعیه از مردم خرمشهر خواسته شده که اهالی مناطق مرزی را در منازل خود جای دهند.»[۴۶] فرماندار خرمشهر نیز با اشاره به درگیری‌های پیش‌ازظهر امروز در منطقه مرزی خرمشهر، از مردم خرمشهر خواست آمادگی رزمی خود را بیشتر کنند و اعلام کرد که کمیته‌های امداد در فرمانداری خرمشهر، هلال‏احمر و مساجد خرمشهر تشکیل شده و مردم می‌توانند کمک‌های نقدی و جنسی خود را به این اماکن تحویل دهند. وی همچنین از مردم خرمشهر خواست ضمن حفظ آمادگی رزمی، خونسردی خود را نیز از دست ندهند. درضمن، «درپی این درگیری‌ها، بعدازظهر امروز استاندار خوزستان به‌اتفاق چند تن از مسئولان سیاسی و انتظامی استان از پاسگاه‌های مرزی شلمچه، مؤمنی و خین در خرمشهر بازدید کرد و دستوراتی برای رفع کمبودهای موجود صادر نمود. استاندار خوزستان سپس در جلسه شورای تأمین استان در خرمشهر شرکت کرد و درخصوص مشکلات و مسائل مرزی و اتخاذ تدابیر لازم دراین‌زمینه، مذاکراتی صورت گرفت.» استاندار خوزستان همچنین در تلفنگرامی به وزارت کشور «باتوجه‌به شدت‌گرفتن درگیری‌های مرزی در استان خوزستان و امکان واردشدن در یک جنگ گسترده و ادامه این درگیری‌ها»، درخواست کرد تا «ضمن در اولویت قراردادن آمادگی‌های پزشکی و امدادی، نسبت به احتیاجات اداره کل بهداری و بهزیستی استان خوزستان ازجمله اعزام آمبولانس‌ها، پرستار و بهیار، متخصص بیهوشی و اطاق عمل، داروهای لازم، رادیولوژی و کیسه‌های خون به‌مقدار زیاد و تخت‌ها و تشک‌های معمولی به‌مقدار لازم، اقدام مقتضی و سریع صورت پذیرد.»[۴۷]

گزارش - 625

درگیری‌های مرزی امروز فقط در مرز خرمشهر نبود، بلکه در منطقه هورالعظیم نیز یک درگیری هفت‏ساعته رخ داد: «در ساعت 14:15 دقیقه امروز، پاسداران جهت کنترل نوار مرزی به هورالعظیم عزیمت نموده بودند که با عوامل نیروهای عراقی در قسمت زمین‌های باز، درگیر شدند. بلافاصله پس از اطلاع به پاسگاه سعیدیه، فرمانده پاسگاه به‏همراه تعدادی از مأمورین با تجهیزات کافی جهت کمک به سپاه پاسداران به محل عزیمت و طی یک درگیری هفت‏ساعته که بین مأمورین و سپاه با نیروهای عراقی روی داده بود، مأمورین و پاسداران با شجاعت نیروی عراقی را سرکوب و آنان را به داخل خاک عراق رانده و در ساعت 20:20 دقیقه، درگیری خاتمه یافت و هیچ‌گونه خسارت مالی و جانی به مأمورین خودی وارد نشد، ولی از تلفات و خسارت به نیروهای عراقی اطلاعی در دست نیست.»[۴۸] همچنین، «نیروهای عراقی که از ساعت 11:30 دقیقه امروز، با هفت دستگاه بولدوزر و لودر در 3 کیلومتری پاسگاه کوشک ایران در خاک عراق مشغول حفر سنگر بودند»،[۴۹] «در ساعت 14:50 دقیقه امروز، به پاسگاه صفریه ایران حمله کردند، ولی با آتش متقابل نیروهای نظامی ایران مواجه شدند. در این درگیری ـ که تا ساعت 21 ادامه داشت ـ با همکاری و هماهنگی برادران ژاندارمری، سپاه پاسداران، ارتش و نیروی هوایی، پنج پاسگاه صفریه، طاوسیه، شیب، فکه و رشیدیه عراق و یک واحد چاه نفت جنب پاسگاه شیب عراق منهدم گردیدند. بنا به گفته معاون سیاسی اداری استانداری خوزستان، در این درگیری همچنین انبار مهمات پاسگاه فکه عراق و 14 تانک عراقی منهدم شدند. ... بهداری و بهزیستی استان خوزستان اعلام کرد که در این درگیری‌ها 11 نفر از نیروهای خودی زخمی شده‌اند که حال همه آنها رو به بهبود است. ...»[۵۰]

گزارش - 626

باتوجه‌به استقرار سه لشکر عراق در منطقه مرزی حوزه مأموریت لشکر92 زرهی خوزستان،[۵۱] ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز اعلام کرد: «امکان دارد یک لشکر زرهی و یک لشکر مکانیزه ارتش عراق در محور عماره ـ دوسلق ـ دزفول به خوزستان حمله نماید.» فرماندهی ژاندارمری کشور با اعلام این مطلب در ابلاغیه خود، از هنگ‌های ژاندارمری سوسنگرد و آبادان خواسته که نهایت دقت و هوشیاری و مراقبت و پیش‌بینی‌های لازم را معمول دارند.»[۵۲] یک گزارش مشابه دیگر از لشکر92 زرهی اهواز حاکی است: «برابر اطلاع حاصله، دشمن در محور عماره ـ فکه قصد تجاوز به خاک کشور اسلامی ایران را دارد.» در این گزارش از یگان‌های تحت امر لشکر و نیروهای دیگر نظامی خواسته شده که هوشیاری صددرصد خود را به‌خصوص برای جلوگیری از غافلگیری حفظ کنند.[۵۳] امروز همچنین عراق به تحرکات خود در قالب جابه‌جایی و تقویت نیرو و تجهیزات زرهی و توپخانه و ایجاد استحکامات بیشتر در نواحی مرزی خوزستان ادامه داد. ازجمله دراین‌مورد، «گزارش گروهان ژاندارمری آبادان مستند به اعلام پاسگاه شُطَیط حاکی است در ساعت 8:30 دقیقه بامداد امروز، دیدبان‌های این پاسگاه از برج دیدبانی مشاهده کردند که عراق در خاک خود در 12 کیلومتری لبه شط‌العرب [اروندرود] تعداد سه سنگر توپخانه هریک به فاصله تقریبی سه کیلومتر مستقر نموده، به‌طوری‌که اولین سنگر روبه‌روی پاسگاه شطیط و آخرین آن روبه‌روی پاسگاه هیر گروهان خسروآباد می‌باشد.»[۵۴] در همین منطقه، «گزارش گروهان خسروآباد مستند به اعلام پاسگاه علی‌شیر برابر اعلام عوامل اطلاعاتی گشتی این پاسگاه، حاکی است: کشور عراق مابین انهار وسماوی و صافی خود، مقابل انهار شنوف و علم‌حوزه پاسگاه علی‌شیر گروهان خسروآباد، یک واحد نظامی زرهی استقرار داده است.»[۵۵] در همین منطقه، دو گزارش مختلف از واحد تحقیقات سپاه آبادان گویای اقدامات نیروهای اطلاعاتی سپاه پاسداران آبادان در شناسایی تحرکات نظامی عراق از یک‌سو و نیز ضربه‌زدن و جنگ پارتیزانی علیه ارتش بعثی به‏تلافی تجاوزات مکرر و تحرکات خصمانه ارتش عراق از دیگر سو است. یکی از این گزارش‌ها حاکی است که «در ساعت 17 امروز که ناوچه گشتی این سپاه مشغول گشت‌زنی بود، مشاهده گردید که یک واحد سنگین توپخانه عراقی شامل توپ و تیربار ضدهوایی با نور استتار، مقابل گمرگ خرمشهر در ساحل عراق مستقر گردیده‌اند.»[۵۶] گزارش بعدی واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه آبادان حاکی است: «در تاریخ 15/8/1980، به‌وسیله دو بمب که توسط این واحد برای یکی از برادران در عراق فرستاده شده بود، یک انبار خواروبار ارتش بعث عراق در ام‌القصر منفجر که درنتیجه 6 نفر کشته و 6 نفر ناپدید شدند که تحقیقات سازمان امنیت عراق به جایی نرسید و یکی از بمب‌ها در زیر جیپ متعلق به نیروی دریایی کار گذاشته شد که درنتیجه راننده جیپ و یک استوار کشته شدند.»[۵۷] یک گزارش از گروهان ژاندارمری آبادان به نقل از پاسگاه دیری‌فارم گویای این مطلب است که «پاسگاه المطوع عراق در روبه‌روی شرکت شناوه با اسلحه و پرسنل تقویت شده و یک دستگاه تانک و دو قبضه خمپاره‌انداز نیز استتار شده‌اند و یک عدد دوربین چینی با سه‌پایه مربوطه در کنار ساحل مستقر شده و این پاسگاه عراقی با دوربین مزبور مشغول دیدبانی نوار مرزی و پاسگاه ایران می‌باشد.»[۵۸] از سوسنگرد نیز خبر می‌رسد که در ساعت 11:20 دقیقه امروز، پاسگاه‌های دویرج و طاوسیه عراق با نیروهای جدید تقویت شده‌اند.[۵۹] گزارش دیگری از همین منطقه حاکی است که عراق امروز بازهم در پاسگاه‌های رشیدیه، سوبله، صفریه دست به تقویت نیرو و ادوات زده است.[۶۰] «از همین منطقه یک خبر دیگر حاکی است که در ساعت 6:15 دقیقه بامداد امروز، 3 نفر از نظامیان پاسگاه شیب عراق با دردست‌داشتن پرچم سفید و درحالی‌که مسلح بودند، خود را به پایگاه ژاندارمری سوبله جمعی بستان تسلیم نمودند.»*[۶۱] فرماندار دشت‌آزادگان نیز امروز ضمن تأیید این خبر و چگونگی آن، گفت: «پناهنده‌شدگان خود را عضو حزب‌الدعوه که از طرف‌داران شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر می‌باشد، معرفی کرده‌اند.»[۶۲] از سوی دیگر، نیروهای ارتش ایران در منطقه مرزی بستان خود را تاحدودی تقویت کرده‌اند: «برابر گزارش هنگ ژاندارمری سوسنگرد، تعداد 6 دستگاه تانک چیفتن و 2 دستگاه ب. ام. پ1 و یک دستگاه نفربر ام13 امروز به‌منظور تقویت پاسگاه‌های گروهان بستان در پشت تپه فکه مستقر گردیده‌اند.»[۶۳]

گزارش - 627

گزارش‏های متعدد از وضعیت برون‌مرزی؛ چه اطلاعاتی که با تلاش نیروهای اطلاعاتی خودی از داخل عراق جمع‌آوری می‌شود، یا اطلاعاتی که ازطریق شنود نیروهای مسلح خودی از دستگاه‌های مخابراتی دشمن استراق‏سمع می‌گردد، در نوع خود جالب‌توجه و قابل‌تأمل است و نشان از دقت دستگاه‌های اطلاعاتی ایران و نیز دقت آتشباری توپخانه و خمپاره‌اندازهای خودی و وضعیت روحی و روانی دشمن در داخل منطقه خود دارد و ضمناً قابل‌مقایسه با اخبار و گزارش‌های نیروهای خودی می‌باشد. دراین‌زمینه، یک گزارش از نیروهای اطلاعاتی خودی که در ساعت 11 شامگاه امروز دریافت شد، حاکی است: «1. بیمارستان نظامی بصره در سه روز اخیر پر از زخمی‌های جنگ اخیر است و زخمی‌ها به‌شدت محافظت می‌شوند. 2. تقویت پادگان تنومه ادامه دارد و تانک‌ها و توپ‌ها و کامیون‌های پر از مهمات که از بصره می‌آیند در آنجا مستقر و سپس تقسیم می‌شوند. 3. اکثر مردم جزیره ام‌الرصاص از وحشت جنگ اخیر این جزیره را ترک کرده‌اند. 4. در جزیره ام‌الرصاص واحدهای پیاده‌نظام مستقر گردیده‌ است. 5. پل جزیره ام‌الرصاص توسط متخصصین مورد ترمیم قرار گرفته است. 6. در جزیره البوارین، مردم، این جزیره را ترک کرده‌اند. خمپاره‌هایی در جزیره طویله و شمشاع که پشت جزیره البوارین می‌باشد، مستقر گردیده است. اکثر جنگ دیروز و امروز ازطریق این خمپاره‌اندازها هدایت می‌شده است. 7. طبق آخرین خبر واصله، یکی از هدف‌های دشمن سرگرم‌نمودن نیروهای نظامی مقابل (ایرانی) است تا بتوانند در یک محل دیگر با تمام قوا جنگ را شروع کند که احساس می‌شود محل دیگر مرز شلمچه است؛ زیرا گسترش نیروهای نظامی دشمن باتوجه‌به اخبار داده‌شده قبلی در این مکان، برای هجوم است نه دفاع. ضمناً درگیری بین نیروهای متقابل در محل مذکور تا ساعت 14 امروز به‌شدت ادامه داشته است.»[۶۴] گزارش مشابه دیگری از نیروهای اطلاعاتی خودی از تحرکات دیگر عراق در داخل خاک خود و نزدیک به مناطق مرزی ایران حکایت دارد: «لشکر2، [و] 3 گردان از تیپ 3 ارتش عراق امروز صبح به‌طرف خانقین حرکت نمودند؛... وضع پاسگاه ام‌الرصاص بحرانی است و تقاضای کمک نموده؛ عوامل اطلاعاتی عراق با استفاده از ارتفاع اطاق فرمان کشتی‌های تجارتی با دستگاه‌های مجهز اقدام به تهیه اطلاعات از نوار مرزی داخل ایران می‌نماید؛... عصر امروز تعداد زیادی مهمات به‌وسیله 20 دستگاه کامیون از تکریت به دیوانیه ارسال گردید؛ گروهان3 گردان5 گارد مرزی عراق در بوارین مستقر می‌باشد؛ امروز یک دسته خمپاره‌انداز به‌منظور سرکوبی نیروهای ایرانی مستقر در خین، به گارد مرزی مأمور گردید.»[۶۵] یک گزارش دیگر به نقل از شنود از وسایل مخابراتی ارتش عراق، اتفاقات مرزی بین ایران و عراق را به این شرح گزارش کرده است: «از ساعت 16:45 دقیقه، نبرد توپخانه‌های سنگین بین قوای مستقر در نفت‌شهر ایران و نفت‌خانه عراق شروع و ادامه یافته است و بنا به اظهار شعبه سازمان اطلاعات نفت‌خانه، نیروهای عراقی قادر به جواب‌گویی آتش توپخانه ایران نخواهند بود؛ نیروهای ایرانی مستقر در منطقه اروندرود (شط‌العرب) کلیه پاسگاه‌های عراقی را زیرنظر گرفته و پاسگاه ام‌الرصاص عراق را مورد حمله و زیر آتش توپخانه قرار داده‌اند؛ پاسگاه نعمان عراق زیر آتش شدید توپخانه سنگین ایران قرار گرفته و این درگیری تا ساعت 20 ادامه یافته است؛ حملات سنگین توپخانه و تانک‌های ایرانی به پاسگاه الشهدای عراق باعث کشته‌شدن 4 نفر از افراد پاسگاه و واردکردن خسارات زیادی شده است؛ تا ساعت 20:30، درگیری بین ارتش ایران و نیروهای عراقی در منطقه پاسگاه خین ادامه داشته است؛ دولت ایران اعراب محلی منطقه خوزستان طرف‌دار رژیم خمینی را جهت حفاظت از مرزها و مناطق مسکونی خود با اسلحه‌های سبک مسلح نموده است؛ از ساعت 9:40، تیراندازی پراکنده بین پاسگاه‌های مرزی ایران و عراق در منطقه شلمچه شروع و پس از مدتی درگیری، نیروهای عراقی مستقر در منطقه با توپ 120 میلی‌متری مرز ایران را زیر آتش سنگین قرار داده‌اند؛ پاسگاه‌های عراقی منطقه کوت که مورد حمله هوایی هواپیماهای شکاری ایران قرار گرفته‌اند، فوراً با خمپاره‌انداز تقویت و زخمی‌ها را از منطقه خارج و افراد تازه‌نفس جایگزین نموده‌اند. ... کلیه سیم‌های خط تلفن یگان‌های عراقی مستقر در منطقه سیبه بصره به‌علت اصابت گلوله توپ و خمپاره قطع و تماس تلفنی آنها با سایر واحدها غیرممکن شده است. ...»[۶۶]

گزارش - 628

هم‌زمان با تحرکات و حملات ایذایی عراق به مرزهای خوزستان، عوامل داخلی وابسته به این رژیم نیز در داخل شهرهای مرزی، به‌خصوص منطقه عمومی آبادان و خرمشهر دست به تحرکاتی ازجمله بمب‌گذاری در تأسیسات صنعتی و نفتی، جاسوسی و تبلیغ برای رژیم عراق و ورود اسلحه قاچاق می‌زنند. این تحرکات گرچه این روزها باتوجه‌به درگیری‌های مرزی کمتر شده است، همچنان ادامه دارد. دراین‌باره، گزارش شهربانی آبادان حاکی است: «اخیراً عوامل بعث عراق بین عشایر عرب جزیره مینو نفوذ کرده و فعالیت‌های گسترده‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران انجام می‌دهند.» بنا به این گزارش: «دررابطه‌با این مسئله، اعلامیه‌هایی به زبان عربی و همچنین عکس‌هایی از صدام حسین به دیوارهای بعضی مناطق جزیره مذکور نصب کرده‌اند. ...»[۶۷] از سوی دیگر، در مصاحبه‌ای که امروز منتشر شد، مهندس فریور باتمانقلیچ، فرماندار آبادان، درمورد مسائل امنیتی منطقه گفت: «موتورلنج‌ها عامل انتقال جاسوس و اسلحه به خوزستان هستند و با بستن مرزها در منطقه ازطریق بسیج نیروها و سنگرسازی در طول نوار مرزی، قادر به مقابله دربرابر حملات و توطئه‌ها خواهیم بود و بمب‌گذاری‌ها و ورود اسلحه به خوزستان کاهش خواهد یافت و همراه با بستن مرزها، ایجاد کار برای ملوانان و جاشوها ضروری است.» فرماندار آبادان در ادامه درباره چگونگی برقراری امنیت در شرایط فعلی افزود: «در این منطقه طرح جامعی تهیه کرده‌ایم که مرزها را ببندیم و هم‌اکنون تمام بمب‌گذاری‌ها و اسلحه‌هایی که وارد می‌شود در این منطقه ازطریق مرز عراق است.» وی افزود: «چند روز عده‌ای را دستگیر کردند که حامل یک گونی پر از کلاشینکف بودند. ما باید مرز را ازطریق بسیج نیروها کاملاً ببندیم و برای مرز سنگر بسازیم که اگر احتمالاً حمله‌ای صورت گیرد، بتوانیم مقابله کنیم.» وی با اشاره به مشکلات اساسی اجرای این طرح گفت: «اگر مرز را ببندید دیگر اجازه عبور قایق داده نمی‌شود و حدود 30 هزار نفر بیکار می‌شوند و باید برای آنها کار پیدا کرد و ما هم امکاناتی که بتوانیم 30 هزار نفر را سر کار بفرستیم نداریم.» فرماندار آبادان در پایان افزود: «اقدام مهمی که در منطقه انجام گرفته، جلوگیری از جدایی خوزستان به‌عنوان "عربستان" بوده است؛ ما دست تمام شیخ‌های ساواکی را که در زمان شاه از ساواک پول می‌گرفتند و در این جدایی می‌توانستند نقشی اساسی ایفا کنند، کوتاه کردیم. ...»[۶۸]

گزارش - 629

امروز «هزاران نفر از مردم کرمانشاه و سنقر کلیائی به‌منظور پشتیبانی از ارتش جمهوری اسلامی ایران علیه نیروهای متجاوز بعث عراق، در سطح خیابان‌های کرمانشاه و سنقر دست به راه‌پیمایی گسترده زدند و همبستگی خود را با برادران ارتشی اعلام کردند. درپی انتشار بیانیه‌هایی ازسوی جامعه روحانیت، حزب جمهوری اسلامی و نهضت اسلامی دانشجویان غرب کشور، هزاران تن از مردم کرمانشاه ساعت 17 امروز در مقابل مسجد معتضدی شهر کرمانشاه اجتماع کردند و سپس درحالی‌که علما و جمع زیادی از پاسداران و درجه‌داران نیروهای مسلح جمهوری اسلامی آنها را همراهی می‌کردند از مسیر خیابان‌های شهر کرمانشاه گذشتند و درحالی‌که شعار می‌دادند "صدام ناجوانمرد این آخرین پیام است، ارتش 20 میلیونی آماده قیام است"، وارد محوطه مقابل باشگاه سربازان کرمانشاه شدند. این تظاهرات و راه‌پیمایی به‌منظور اعلام پشتیبانی از نیروهای جمهوری اسلامی ایران در مرزها که با عوامل سرسپرده امپریالیسم جهان‌خوار امریکا و رژیم بعث عراق در ستیزند، انجام گرفت. ...»[۶۹] از سوی دیگر، امروز «فرماندار قصرشیرین از نهادها و ارگان‌های مملکتی درخواست کرد که به‌منظور تأمین مایحتاج و ارزاق عمومی مردم قصرشیرین، هرچه ‌سریع‌تر کمک‌های خود را عرضه کنند.»[۷۰]

گزارش - 630

درگیری‌ها و برخوردهای مربوط به مهاباد، محورهای بانه ـ سردشت و سقز ـ بوکان و نیز جوانرود، مهم‌ترین درگیری‌های امروز مناطق کردنشین بوده است. در مهاباد، سرانجام پس از هفته‌ها بحث و مذاکره میان معتمدان شهر و استاندار آذربایجان‏غربی و فرماندهان نظامی و انتظامی منطقه، امروز صبح دو ستون اعزامی ازسوی ارومیه و میاندوآب به‌طرف مهاباد حرکت کردند و نزدیک غروب وارد این شهر شدند. ستون اعزامی از ارومیه متشکل از نیروهای لشکر64 ارومیه، ژاندارمری و 300 نفر از سپاه پاسداران بود که در ساعت 19 امروز با موفقیت وارد ارومیه شده و در محل‌های تعیین‌شده ازجمله تلویزیون، استادیوم ورزشی، محل سابق گروهان ژاندارمری (دفتر حزب دمکرات)، خانه پیشاهنگی و ارتفاعات مشرف بر شهر مهاباد استقرار یافت. ستون اعزامی از ارومیه در طول مسیر با مهاجمان مسلح ضدانقلاب درگیر شد که در این زدوخورد، 8 نفر از مهاجمان کشته شدند و سلاح‌های زیادی به‌دست نیروهای خودی افتاد.[۷۱] در اطلاعیه لشکر64 ارومیه ـ که به همین منظور صادر شده ـ آمده است: «روز دوشنبه 24 شهریورماه 59، هنگامی‌که ستون ارتشی به‌طرف مهاباد حرکت می‌کرد، یک گروه مسلح 9 نفری در اولین پل در دو کیلومتری شمال‌شرقی آبادی "کوسه‌کهریزه"* بین محمدیار و مهاباد، مجهز به آر.پی.جی7 و کلاشینکف و ژ3 به ستون نظامی تیراندازی نموده که بلافاصله با کشف محل کمین، مهاجمین با مقاومت نیروهای ارتشی روبه‌رو گردیده و هر 9 نفر ضدانقلابیون به هلاکت رسیدند.»[۷۲] در این اطلاعیه همچنین از افراد مسلح در مهاباد خواسته شده که تا ساعت 12 ظهر فردا، جنگ‌افزار و مهمات خود را به اولین پایگاه ارتش یا ژاندارمری تحویل دهند، در غیر این صورت دستگیر و تحویل دادگاه خواهند شد.»[۷۳] درباره ستون اعزامی از بانه به‌سوی سردشت نیز گزارش سپاه بانه حاکی است: «امروز یک تپه که ازنظر سوق‌الجیشی دارای اهمیت زیادی بوده، به‌دست نیروهای اعزامی [افتاد] و با تسخیر این تپه، تمام منطقه تا سردشت زیر نظر ستون [قرار گرفته است] و در جریان تسخیر تپه، یک تانک دشمن منهدم و انبار مهمات دشمن با فانتوم منفجر و همچنین 7 پاسدار شهید و 2 ارتشی مجروح شدند.» بنا به همین گزارش: «ضدانقلابیون با گرفتن کانال بی‌سیم ارتش اعلام آتش‌بس دادند که مورد قبول واقع نشده است.»[۷۴] رادیو صدای آزاد ایران وابسته به سران فراری ارتش رژیم گذشته، ازجمله ارتشبد اویسی ـ که مقر اصلی آن در عراق است ـ امروز اعلام کرد: «عزالدین حسینی رهبر مذهبی کردها از همه برادران مسلمان کرد خواسته است تا با مبارزان کرد مسلح همکاری کرده، به هر وسیله‌ای که شده از پیشروی و یا ادامه حرکت ستون اعزامی به سردشت جلوگیری کنند.»[۷۵] دراین‌حال، گزارش خبرگزاری پارس به نقل از فرماندار سقز نیز حاکی است که امروز «در جاده سقز ـ بوکان گروهی از برادران پاسدار با عده‌ای از اعضای حزب دمکرات که سوار یک ریوی ارتشی بودند، درگیر شدند که به‌دنبال آن یک فروند هلیکوپتر جهت کمک به پاسداران اعزام شد.» بنا به این گزارش: «در این درگیری حدود 15 تن از دمکرات‌ها به هلاکت رسیدند و هیچ‌گونه آسیبی به برادران پاسدار وارد نیامد.»[۷۶] اما در اطراف جوانرود، ماجرا درست برعکس بود؛ دراین‌مورد، برابر گزارش گروهان پاوه: «در ساعت 19 امروز، واحد اسکورت پاسداران که از خانشور به بانی‌سر درحال ‌بازگشت بودند، به کمین مهاجمین مسلح [ضدانقلاب] برخورد کردند که درنتیجه این حمله، هر 4 پاسدار شهید و خودرو متلاشی و اسلحه شهیدان را هم برده‌اند.»[۷۷] امروز همچنین «در جاده کهنه قورچی‌باشی [قوشچی‌باشی]:* یک دستگاه تراکتور غیرنظامی با مین برخورد [کرد] و یک نفر غیرنظامی شهید و 2 نفر غیرنظامی مجروح شده‌اند.»[۷۸]

گزارش - 631

تحرکات گروه‌های مسلح معارض با نظام با همکاری بیشتر عراق در مناطق کردنشین، مورد توجه و پیگیری نظام است. دراین‌زمینه، یک خبر از منابع اطلاعاتی ارتش حاکی است: «برابر اطلاع، کومه‌له و دمکرات و چریک‌های فدایی ستادی در غرب تشکیل [داده] و 13 قبضه آر.پی.جی7 از عراق دریافت داشته و قصد حمله به پاسگاه گردنه بانه را دارند.» همین گزارش حاکی است: «سرهنگ دوم، "سنگ‌کوه" ـ که از اکراد ارتش است و در عراق قبلاً دوره‌هایی نیز طی کرده ـ به بوکان آمده و یک گروه چریکی تشکیل داده و با پادگان مهاباد در روزهای اخیر در تماس می‌باشد و ظاهراً عواملی در آن پادگاه [پادگان] دارد.» و باز بنا به همین گزارش: «در تهران، دکتر سیف‌الله فاتح ـ که کرد بانه‌ای است ـ مجروحین ضدانقلاب را در مطب خویش معالجه می‌کند. نامبرده چند شب پیش کشیک بیمارستان سینا بوده است.»[۷۹] گزارش مشابه دیگر با ارزیابی "صحت دارد" خبر از موقعیت سران گروه‌های مزبور دارد. بنا به این گزارش: «محل سکونت عبدالرحمن قاسملو قریه سیدآوه و لک‌بی و گاهاً ارتفاعات آبادی‌های مذکور می‌باشد و از آن محل، افراد مسلح را به جنگ پارتیزانی هدایت می‌نماید و بعضی از مشاورین مانند مهندس آریا و بابائی‌زاده نیز همراه قاسملو می‌باشند.» این گزارش می‌افزاید: «محل استقرار و سکونت دائمی عزالدین حسینی، رهبر کومه‌له، در دهات کولیجه، برهان حاج‌کند بوکان می‌باشد که دهات یادشده تقریباً در 30 کیلومتری غرب بوکان قرار دارند و تعداد 80 نفر از افراد مسلح کومه‌له مسئول حفاظت از جان عزالدین می‌باشند و این افراد با چند دستگاه لندرور او را اسکورت می‌نمایند. رفت‌وآمد عزالدین حسینی به شاهین‌دژ و دیواندره و استان سنندج [کردستان] محرمانه صورت می‌گیرد و اخیراً مقادیری اسلحه و مهمات از عراق دریافت داشته‌اند. لیکن وی رفتن اهالی را به عراق منع کرده، زیرا بیم آن دارد خانواده‌ها در عراق گروگان گرفته شوند.» این گزارش سپس درباره وضعیت اسرای خودی در اطراف مهاباد آورده است: «یک عده از نظامیان گروگان گرفته‌شده که در بین آنها چند افسر و درجه‌دار هوایی دیده می‌شوند، در کوهی به نام "شازوقاز" روبه‌روی قریه خرنج منطقه لیکبین مابین بسوه ـ مهاباد، زندانی هستند و برابر همین خبر، وضع روحی گروگان‌های نظامی خوب نیست.» در این گزارش درباره انبارکردن خواربار و سوخت و آماده‌شدن گروه‌های مزبور برای نبردهای آتی آمده است: «گروه‌های مسلح با عجله خواروبار و بنزین را به‌وسیله ریوهای ارتشی ـ که غارت نموده‌اند ـ به ارتفاعات و پناهگاه‌های نامعلوم برای روزهای مبادا و اضطراری احتکار می‌نمایند و بنزین موردنیاز را از جایگاه بنزین در پیرانشهر به ارتفاعات انتقال داده و مخفی می‌نمایند.» در پایان این گزارش به مقر اصلی حزب کومه‌له اشاره شده است: «مقر اصلی حزب کومه‌له به استعداد 60 نفر در قریه نالوس مستقر می‌باشد.»[۸۰] و باز یک گزارش مشابه دیگر خبر از وجود انبار سلاح‌های افراد کومه‌له در دامنه‌های کوه آبیدر در اطراف سنندج می‌دهد. در این گزارش همچنین از تصمیم اخیر سران حزب کومه‌له برای ترور سرهنگ صیاد شیرازی سخن به میان آمده و اینکه برای این کار مبلغ یک‌صد هزار تومان جایزه تعیین کرده‌اند.[۸۱] همچنین، برابر گزارش گروه رزمی در بیونیج،* «ضدانقلابیون در جاده‌ها و منطقه مذکور مین‌گذاری نموده و احتمال دارد که جاده کرند را [نیز] مین‌گذاری نمایند. ...» در این گزارش آمده است که به گروهان مهندسی ارتش جهت پاک‌سازی منطقه موردنظر، دستورات لازم داده شده است.[۸۲] یک گزارش از نیروی زمینی ارتش نیز حاکی است: «به‌علت فعالیت گروه ضربت [سازمان پیشمرگان] کرد مسلمان و وحشت پیشمرگان [مسلح مخالف نظام] از این گروه، تعدادی از پیشمرگان سنار مامدی گفته‌اند اگر دولت با ما کاری نداشته باشد و اعلامیه پخش نماید ما اسلحه خود را تسلیم دولت خواهیم کرد.»[۸۳]

گزارش - 632

درحالی‌که بامداد امروز، پس از جلسات متعدد محاکمه، حکم دادگاه انقلاب اسلامی مرکز، مبنی‏بر اعدام 9 تن دیگر از دست‏اندرکاران کودتای نقاب به اجرا درآمد،[۸۴] سران سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی، با تبلیغات روانی خاصی* اتهام دست‌داشتن در کودتای نافرجام اخیر را بازهم به‌شدت تکذیب کردند. باوجوداین، تکذیبیه سران مجاهدین خلق (منافقین) حاوی نکاتی است که نه‏تنها آنان را از این اتهام مبرا نمی‏کند، بلکه سرنخ‏هایی از همدستی این سازمان با کودتاگران به دست ‏می‏دهد. ماجرا بنا به گزارش روزنامه انقلاب اسلامی از این قرار است که «به‌دنبال پخش برنامه تلویزیونی سروان رکنی، یکی از عوامل مؤثر کودتای نافرجام اخیر که گفته بود با رهبران مجاهدین خلق [منافقین] صحبت شده بود که در زمان انجام کودتا سکوت اختیار کنند و درحقیقت دال‌بر آگاهی مجاهدین و شرکت ضمنی آنها در این کودتا بود و پس از آن در مجلس شورای اسلامی حجت‌الاسلام هادی غفاری، نماینده تهران، اعلام داشت که بنا بر اخباری که به‌ دست آوردم بنا بود پس از کودتا به رجوی پست نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد داده شود؛ و خبر امروز روزنامه صبح آزادگان مبنی‌بر اینکه مسعود رجوی، یکی از رهبران سازمان مجاهدین خلق [منافقین]، به پاریس فرار کرده و در آنجا با شاهپور بختیار دو بار ملاقات کرده و در کودتای 18 تیر دست داشته است، امروز در منزل شهید رضائی‌ها، مسعود رجوی و موسی خیابانی طی یک مصاحبه مطبوعاتی درمورد مسائل چند ماهه اخیر و شایعه ارتباط مجاهدین خلق در کودتای نافرجام اخیر توضیحاتی دادند.»[۸۵] مضمون گفته‌های آن دو به‌اضافه ناگفته‌های دیگری در اطلاعیه این سازمان امروز در "نشریه مجاهدین خلق ایران، فوق‌العاده" تحت‌عنوان "پاسخ به اراجیف افسر ضدانقلابی" منتشر شد. در بخشی از این اطلاعیه که در روزهای نزدیک به محاکمه محمدرضا سعادتی، از اعضای مرکزی این سازمان، به‏اتهام جاسوسی برای شوروی منتشر شده، آمده است: «در نامه‌ای که قبل از کودتای اخیر به رئیس‌جمهوری و دفتر امام داده شد، چنین می‌خوانیم: "... عملیات قرار است روز چهارشنبه (18/4) با اشغال پایگاه شاهرخی همدان آغاز شود. طبق... 30 فانتوم و 40 خلبان در این پایگاه طبق نقشه آماده پرواز هستند. نقطه آغاز عملیات محلی در چهار کیلومتری پایگاه است که محل تجمع... می‌باشد. فانتوم‌ها پس از پرواز قرار است صبح پنجشنبه چند نقطه حساس تهران را مورد حمله و بمباران قرار دهند. ازجمله این نقاط مقر امام، نخست‌وزیری و... می‌باشد. امید است که اطلاعات مزبور درجهت خنثی‌ساختن این توطئه به‌موقع مورد استفاده قرار گیرد و جمهوری اسلامی ایران از گزند این اقدام ضدانقلابی آسیبی نبیند."»[۸۶] از سوی دیگر و در همین خصوص، بنی‌صدر در کارنامه امروز خود درباره تماس تلفنی امروز مسعود رجوی، از رهبران سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، آورده است: «... بعد گفتند آقای رجوی می‌خواهد با شما صحبت کند، اجازه دادم که وصل کنند و صحبت بکند. گفت که با رئیس مجلس صحبت کرده درباره صحبت‌هایی که در مجلس شده درخصوص مشارکت مجاهدین خلق [منافقین] در کودتای نافرجام. و گفت که به رئیس مجلس گفته است که ما به‌موقع به رئیس‌جمهوری گزارش کتبی کرده‌ایم و این گزارش موجود است، چطور ما را متهم می‌کنند به اینکه ما در این کودتا دخالت یا دست داشتیم [؟] و گفت که رئیس مجلس گفته است که چرا به خودِ رئیس‌جمهوری مراجعه نمی‌کنید. و من گفتم: "بله، من تصدیق می‌کنم که شما گزارش فرستاده‌اید و لابد برای همین است که اگر من تصدیق می‌کردم بعد بوق و کرنا راه می‌اندازند [که] این هم دلیل دیگر بر همکاری". ...»[۸۷]

گزارش - 633

اظهارات مقامات ایران و امریکا درباره گروگان‌ها حاکی‏از نوعی انتظار و درعین‌حال هنوز بلاتکلیفی دراین‏باره است. ولی چشم‌انداز حل مسئله، به‌هرحال نزدیک‌تر شده است؛ هرچند نه خیلی نزدیک. در ایران، هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، طبق معمول هر هفته، صبح امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی با شرکت خبرنگاران داخلی و خارجی، به سؤالات مختلف آنها ازجمله درباره روابط ایران با سوریه و لیبی، کودتای اخیر ترکیه، ملاقات با برخی سفیران و نامه دو تن از نمایندگان کنگره امریکا و نیز نامه خانواده‌های گروگان‌های امریکایی پاسخ گفت.* رئیس مجلس درباره ملاقات‌های اخیر خود با نمایندگان سفارتخانه‌های خارجی و نامه‌هایی که ازطریق آنها از مقامات امریکایی دریافت کرده، اظهار کرد: «یک نامه ازطرف خانواده گروگان‌ها به امضای 52 خانواده به من رسیده است که لحنی التماس‌آمیز دارد و در آن از امام و مجلس تقاضای کمک شده است و همچنین با ملت ایران درمورد تجاوزات امریکا ابراز همدردی شده است و نامه دیگری ازطرف دو نفر از نمایندگان کنگره امریکا به‌ دست من رسیده که در آن با اشاره به نامه قبلی این کنگره، خواستار جواب به آن نامه و رسیدگی به وضع گروگان‌ها شده است. ...»[۸۸] هاشمی رفسنجانی در بخش دیگری از این مصاحبه درمورد زمان آغاز بحث اصلی درباره گروگان‌ها گفت: «در جلسه فردا بحث درباره گروگان‌ها شروع می‌شود. فردا کیفیت حرکت را مشخص می‌کنیم که آیا مجلس خودش مستقیماً به این مسئله بپردازد یا کمیسیون ویژه‌ای مأمور این کار خواهد شد.» رئیس مجلس در پاسخ اینکه آیا شرایط مجلس همان‌هایی که ازطرف امام خمینی بیان شد خواهد بود یا خیر، گفت: «نخیر، یقیناً بیشتر است، برای اینکه امام تمام شرایط را نگفتند. امام به‌طورکلی مسئله را به مجلس واگذار کردند و به‌طور مختصر چیزهایی را اشاره کردند. مجلس وقتی وارد بحث شد شرایطی را ارائه خواهد داد که من فکر می‌کنم حداقل چیزی که قابل گذشت نیست، این است که امریکا باید سیاست گذشته‌اش را در ایران محکوم کند؛ این چیزی است که مجلس روی آن پافشاری خواهد کرد. ...»[۸۹] این درحالی است که امروز ادموند ماسکی، وزیر امور خارجه امریکا، در یک نشست مطبوعاتی درباره امید به حل قریب‌الوقوع بحران گروگان‌های امریکایی گفت: «درحالی‌که بیانیه‌ها و اظهارنظرهای رهبران ایران در خلال یک ماه گذشته ممکن است راهگشای حل مسئله گروگان‌ها باشد، ایالات متحده و ایران هنوز حتی در مراحل اولیه گفت‌وگوهای مربوط به بحرانی که 10 ماه از آغاز آن می‌گذرد، نیستند.» رادیو صدای امریکا ضمن بیان این مطلب، از قول ادموند ماسکی، "امیدوارشدن به اظهارنظرهای دولت ایران را اشتباه خواند."[۹۰] از سوی دیگر، در حاشیه نامه‌نگاری مقامات امریکایی با رهبران ایران، روزنامه فرانسوی‏زبان لاپرس به نکته تأمل‌برانگیزی اشاره کرده و در شماره امروز خود نوشته است: «موقعیت قطب‌زاده از ریشه و بن متزلزل است و از آنجا که نامه ادموند ماسکی، وزیر خارجه امریکا، خطاب به علی رجایی، نخست‌وزیر جدید ایران بوده، می‌تواند به‌عنوان توهینی به وزیر خارجه و رئیس‌جمهوری ایران تلقی شود.» بنا به همین گزارش: «رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه ایران سعی کردند نسخه دوم نامه ماسکی را از سفارت سوئیس در تهران (حافظ منافع امریکا در ایران) دریافت کنند، لکن موفق نشدند. کاردار سفارت سوئیس گفت: وی هیچ‌گونه دستوری از امریکا مبنی‌بر تحویل رونوشت نامه ماسکی، دریافت نکرده است.» مقاله مذکور در پایان می‌افزاید: «مذاکرات بین مقامات ایرانی و امریکایی که در معرض خطر قرار گرفته بود، پس از آنکه امریکا تصمیم گرفت بار دیگر کانال‌های سری اروپایی را مورد استفاده قرار دهد، این مذاکرات به‌حالت اولیه خود بازگشت. ...»[۹۱]

ضمیمه گزارش621: شرح وضعیت حوزه استحفاظی گروهان خان‌لیلی که یک دسته از افراد شجاع این گروهان شناسایی آن را انجام دادند. «برابر گزارش گروهان خان‌لیلی، 8 نفر از پرسنل آن گروهان جهت شناسایی حوزه استحفاظی در ساعت 11 مورخه 23/6/59 حرکت و در ساعت 6 صبح مورخه 24/6/59 بدون هیچ‌گونه تلفات و با موفقیت تمام ضمن شناسایی وضعیت نیروهای عراقی، به گروهان مراجعه و مشاهدات خود را به شرح زیر اعلام کردند: 1. از منطقه گرصدف* تا سرتاسر حوزه استحفاظی گروهان خان‌لیلی هیچ‌گونه اکیپ یا نفراتی جهت شناسایی و چه جهت ضربت مشاهده نشده. 2. گروه اعزامی پس از عبور از تنگه تنگاب مشاهده می‌نماید که بین پاسگاه تنگاب‌کهنه زینل‌کش مقداری آهک و گچ و سایر مصالح ساختمانی خالی شده و نیروهای عراقی سریعاً مشغول کار هستند. 3. پاسگاه آمنه وسیله بلدوزر صاف شده، ضمناً قبلاً نیز ساختمان گلی بوده. 4. تمام ماشین‌آلات وزارت راه و ماشین‌های ژاندارمری در سر جای خود باقی بوده‌اند. 5. در قسمت پشت گروهان خان‌لیلی درحدود 600 متری و در امتداد میله مرزی تانک و توپ‌های عراقی مستقر بودند و در سمت چپ گروهان به‌طرف پاسگاه رضاآباد یک واحد پیاده [عراق] مستقر بوده. 6. پشت پاسگاه زینل‌کش [عراقی‌ها] دو پاسگاه مهم تأمین کرده‌اند. 7. از پاسگاه تپه‌گل به رضاآباد و از پاسگاه محمدخدر عراق تا پشت گروهان خان‌لیلی و از پاسگاه زینل‌کش ایران به آمنه جاده درست شده بود و بلدزرها [بلدوزرها] درحال کندن سنگر بودند. 8. افراد پس از تاریک‌شدن هوا با شناسایی و پاک‌سازی محیط به داخل مرکز گروهان نفوذ کرده و توانستند با تعداد کمی که بودند تعداد سه قبضه تیربار ام.ژ [یک. آ]3، سه قبضه تفنگ ژ3، 2 قبضه یوزی، یک قبضه نارنجک‌انداز که در گروهان به ‌جا مانده بوده با خود بیاورند که در این موقع دشمن ازطرف پاسگاه تپه‌گل شروع به پرتاب خمپاره منور نموده و با کالیبر50 شروع به تیراندازی کردند که از افراد گروه با جنگ‌وگریز خود را به رودخانه تنگاب رسانیده و سپس با سازماندهی مجدد از بین دو پاسگاه عراقی به پاسگاه تنگاب‌کهنه نفوذ [کردند] و پس از شناسایی، اسلحه‌های زیر را نیز از این پاسگاه تخلیه [کردند] که عبارت‌اند از 8 قبضه تفنگ برنو، 2 قبضه تفنگ ژ3، 2 قبضه یوزی، یک قبضه نارنج‌انداز [نارنجک‌انداز]، یک قبضه کلت کالیبر45. و گروه بعد از انجام عملیات با اسلحه‌های تخلیه‌شده با هوشیاری به‌طرف محل قبلی خود حرکت و به قصرشیرین مراجعت نمودند.» لازم به ذکر است که تمامی افراد فوق یعنی: 1. سرپرست ستوان ‌یکم احمد رضیتپور 2. گروهبان یکم تیمور سوزنی 3. گروهبان یکم محمدمراد بخشی 4. جوانمرد امین یاری 5. جوانمرد سلمان عزیزی 6. جوانمرد شاهمراد بابایی 7. جوانمرد علی فاروق و 8. جوانمرد علی باپیری، توسط فرمانده کل ژاندارمری که در محل بود، مورد تشویق و ارتقا قرار گرفتند.[۹۲]

ضمیمه گزارش626: اطلاعات کسب‌شده از سه پناهنده عراقی که جمعی گردان3 تیپ1 عراق هستند، درباره گسترش یگان‌های عراقی و استعداد نسبی آنها در منطقه مرزی ایلام و خوزستان تا به امروز «1. قرارگاه تیپ27 در بند بازرگان [تابع مهران] مستقر می‌باشد. 2. گردان تیپ27 از پاسگاه صدام حسین تا فکه در نوار مرز گسترش یافته. 3. گردان3 تیپ27 از فکه تا شیب گسترش یافته. 4. گردان3 تیپ27 در احتیاط تیپ در منطقه بند بازرگان. 5. گردان8 تانک در منطقه فرهانیه بین فکه و شیب. 6. گردان8 توپخانه صحرایی در منطقه پل خزیله. 7. قرارگاه سپاه 3 در منطقه حلفائیه به‌منظور کنترل عملیات آتی مستقر و قرار است ظرف امروز تا فردا با لشکرهای 1 و 9 به مرزهای ایران حمله کنند. 8. گردان شناسایی قدس از طیب تا چیلات در پشتیبانی پاسگاه‌ها. 9. تعداد تانک‌هایی که برای این عملیات در نظر گرفته شده 500 دستگاه می‌باشد. 10. تیپ1 مکانیزه لشکر1 از نجف به عماره تغییر مکان نموده و دیشب وارد عماره شده است. 11. نوع تانک‌هایی که این لشکرها در اختیار دارند تی55 روسی می‌باشند. 12. نوع نفربرهای پیاده زرهی بی.تی.آر60. 13. نوع تانک‌های شناسایی پانهارد فرانسوی می‌باشد. 14. یک آتشبار شلیکا در منطقه شیب به‌منظور حفاظت آسمان منطقه مستقر و در تابعیت سپاه 3 می‌باشد. 15. تیپ5 نیروی مخصوص تابع نیروی دریایی در بصره و ام‌القصر مستقر است. 16. نقطه تدارکات و آمار مهمات و سوخت یگان‌ها در فکه در روی کالک وضعیت، مشخص شده و از امروز یگان‌های در خط را پشتیبانی لجستیکی می‌کند. 17. نوع بی‌سیم‌های یگان‌های عراقی آر123، فرکانس 220 و فرکانس احتیاط 300. 18. نوع دیگر بی‌سیم‌ها 113 ـ 1 ژ روی نفربرهای پیاده و با فرکانس 21600 و فرکانس احتیاط 2330 می‌باشد. 19. فرکانس بی‌سیم‌های استخبارات سپاه 3، 8400 می‌باشد که در عماره مستقر و با بصره در تماس می‌باشد. 20. لشکر9 زرهی از دو تیپ زرهی و یک تیپ مکانیزه با یگان‌های توپخانه خود در عماره مستقر شده و به‌سوی مرز ایران درحال حرکت می‌باشد. 21. یک اسکادران میگ21 در فرودگاه المیمونه واقع در 20 کیلومتری جاده عماره به بصره در منطقه مسعیده مستقر است. 22. دیدبانان یگان‌های توپخانه عراقی پاسگاه‌های نوار مرزی ایران را برای توپخانه هدف‌یابی کرده‌اند. 23. تیپ34 زرهی در محور علی ‌غربی به چیلات گسترش یافته و زیر امر سپاه 3 قرار گرفته است. 24. این عملیات وسیله نیروی هوایی عراق پشتیبانی می‌شود. 25. روحیه پرسنل ارتش در وضع فعلی در سطح پایین قرار گرفته و چندان علاقه و تمایل جنگیدن با نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران را ندارند.»[۹۳]

ضمیمه گزارش632: کودتای نقاب و نقش سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در آن[۹۴] در 19 تیر 1359 خبر کشف یک کودتای نظامی منتشر شد. این کودتا که قرار بود در روز 18 تیر آغاز شود و بعدها به کودتای نوژه شهرت یافت، ازسوی سازمان جاسوسی امریکا برنامه‌ریزی و تدارک شده بود. مطابق برنامه کودتاچیان قرار بود عملیات از پایگاه هوایی شهید نوژه* همدان آغاز شود و هدف آن استقرار یک حکومت سوسیال دمکرات به ریاست شاهپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر رژیم شاه و درصورت امکان، اعاده سلطنت پهلوی بود. به نوشته کتاب کودتای نوژه: «این کودتا ازلحاظ تجهیزات نظامی که قرار بود از داخل و خارج در جریان آن به کار گرفته شود در تاریخ کودتاهای جهان بی‌سابقه بود و چنان دقیق طرح‌ریزی شده بود که سیا موفقیت آن را قطعی می‌دانست. ... و به جرئت می‌توان ادعا کرد که کودتای 28 مرداد 32 در مقایسه با آن، بازی کودکانه‌ای بیش نبود.»[۹۵] حجت‌الاسلام ری‌شهری، رئیس دادگاه ویژه انقلاب اسلامی ارتش، در پانزده مرداد 1359، در مصاحبه‌ای درمورد ارتباط چند گروه سیاسی با عاملان کودتا، به ارتباط آنان با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) اشاره کرد و چنین گفت: «[براساس اعترافات گردانندگان کودتا]... سازمان‌ها و گروه‌هایی مانند پان‌ایرانیست‌ها، جبهه ملی، سازمان چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق ایران [منافقین] در جریان این طرح قرار داشته‌اند و مطالعات و بررسی‌هایی نیز درزمینه همکاری یا موافقت [با] هریک از این گروه‌ها صورت گرفته بوده است. ... ضمن بررسی‌های انجام‌شده توسط چند تن از افراد شرکت‌کننده در این طرح [کودتا]، قدرت رزمی سازمان مجاهدین در تهران 800 نفر و سازمان چریک‌های فدایی خلق، 300 نفر اعلام گردید. پس از این بررسی‌ها تصمیم گرفته شده است که با این دو سازمان صحبت شود و از آنها قول گرفته شود که علیه یا له عاملان این طرح وارد عمل نشوند و درعوض، پس از پیروزی [کودتا] و اجرای کامل طرح، امتیازات خوبی به آنها داده شود.»[۹۶] در همین مصاحبه، آقای ری‌شهری برای تسهیل تحقیقات بعدی و جلوگیری از فشارهای سیاسی تأکید کرد: «هیچ‌گونه تضمینی بر اینکه مطالب عنوان‌شده توسط این افراد صحت داشته باشد، وجود ندارد. ما صرفاً به این دلیل که ملت مسلمان را در جریان وقایع آنچه که در دادگاه‌های ویژه ارتش می‌گذرد قرار داده باشیم، این مطالب را بازگو می‌کنیم.»[۹۷] از متن بازجویی یکی از سران کودتا به نقل از مسئولان سیاسی کودتا، آمده است که مذاکره با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به نتیجه رسیده بود: «می‌گفت که ما این قول را از مجاهدین خلق گرفته‌ایم که آن روز [روز کودتا] بی‌طرف بمانند. درعوض اینکه آن روز بی‌طرف می‌مانند، بهشان قول داده‌ایم که آزادی فعالیت سیاسی داشته باشند.»[۹۸] به نوشته کتاب کودتای نوژه: «از سوی دیگر، سازمان منافقین به‏واسطه قدرت اطلاعاتی خود که ناشی از وجود عناصر نفوذی‌اش ازجمله میان کودتاچیان و همچنین ستاد خنثی‌سازی کودتا بود، به ارزیابی احتمالات و سرانجام کودتا پرداختند. اطلاعاتی که عناصر نفوذی سازمان در میان کودتاگران از روند و حجم وسیع کودتا در اختیار سازمان قرار می‌دادند، سازمان را متقاعد ساخت تا رضایت خود را از وقوع کودتا و همکاری در خفا اعلام نمایند. ... تحلیل سران سازمان منافقین این‌گونه بود که سرنگونی حکومت کودتا به‌دلیل فقدان اعتقادات اصولی و مناسبات تشکیلاتی پیچیده، آسان‌تر از نظام جمهوری اسلامی است و براساس این تحلیل، سازمان تصمیم گرفت با طرحی بسیار پیچیده ضمن شرکت در کودتا و تقویت کودتاچیان، برنامه مناسبی را نیز برای مواجهۀ بی‌خطر با وجه عدم موفقیت کودتا تدارک ببیند. سازمان منافقین با سرعت و شتاب زیاد، تعدادی از افراد نظامی را که تا آن هنگام در ارتش شناسایی و جذب کرده بود فراخواند و دو محور اساسی زیر را به‌عنوان دستور کار سازمانی به آنها ابلاغ کرد: الف) نفوذ در تشکیلات کودتا و ارزیابی نیرو و امکانات کودتاچیان و سنجش قطعیت انجام کودتا. ب) با استفاده از شناسایی‌های قبلی سازمان از ناراضیان داخل ارتش، ضمن تشکیل تیم‌های جداگانه، افراد ناراضی را جذب نموده و در پوشش چندین تیم عمل‌کننده در اختیار کودتاچیان قرار گیرند. تعدادی از این افراد ازجمله استوار ایرج بهی و گروهبان یکم حمیدرضا ترکپور* و چند تن از تیپ23 نوهد مرتبط با سازمان مأمور انجام این مأموریت شدند. ... سازمان نتیجۀ کودتا را هرچه می‌بود به نفع خود ارزیابی می‌کرد. ... درصورت مشاهده علائم شکست کودتا می‌توانست با محورساختن تماس‌های خود، اطلاعات خود را در اختیار رئیس‌جمهور گذارده تا ضمن مرعوب‌ساختن او نسبت به توان تشکیلاتی و اطلاعاتی خود، سازمان را دربرابر اعترافات کودتاگران بیمه سازند.»[۹۹] و همین‌گونه نیز شد. پس از انتشار مفاد بازجویی‌ها و برخی مصاحبه‌های سران کودتا مبنی‌بر تماس آنان با سازمان، آنها «همیشه این ادعا را داشتند که بله ما داخل کودتاچیان نفوذی داشتیم و اطلاعات آنها را در اختیار رئیس‌جمهور بنی‌صدر می‌گذاشتیم.»[۱۰۰] درپی پخش تلویزیونی مصاحبه یکی از افسران دستگیرشده در کودتای نافرجام نقاب، در تاریخ 22 شهریور 1359، مبنی‌بر تماس کودتاچیان با سازمان و توافق درمورد خودداری از اقدام برضد کودتا ازسوی سازمان، مسعود رجوی و موسی خیابانی در یک مصاحبه مشترک با خبرنگاران ضمن تکذیب شدید این موضوع،[۱۰۱] اسناد و مدارکی دال‌بر همکاری با مقامات کشور در کشف کودتا ارائه دادند. همچنین یک ویژه‌نامۀ 6 صفحه‌ای نشریه مجاهد به این موضوع اختصاص یافت و اطلاعیه رسمی سازمان نیز دراین‌باره منتشر شد.[۱۰۲] در ویژه‌نامۀ مزبور، تأیید بنی‌صدر، رئیس‌جمهور، مبنی‌بر نقش سازمان در کشف کودتا و تصویر چند نامه درج گردیده بود. مطابق اسناد ادعایی سازمان، در دو روز 17و 18 تیر، نامه‌هایی خطاب به رئیس‌جمهور و رونوشت به دفتر امام درمورد اطلاع طرح کودتا ارسال شده بود، حال آنکه این اطلاعات در زمان ارائه عملاً سوخته و بی‌فایده بوده‌اند و کودتا قبل از اطلاع سازمان کشف و خنثی شده بود. درواقع سازمان کوشیده بود با برجای‌گذاردن این اسناد، هم امکان پاک‌کردن ردهای احتمالی خود را فراهم سازد و هم دلیلی برای سهم‌خواهی و ادعای نقش اساسی در کشف کودتا داشتن، ساخته شود. بعدها همچنین فاش شد که کودتاچیان توافق‌های مشخص دیگری نیز با سازمان داشته‌اند: «طبق اسناد و مدارکی که به دست آمده، تماس‌هایی میان کودتاگران و موسی خیابانی صورت گرفته بود و ضمن پیشنهادی که رهبران کودتا به سازمان مجاهدین [منافقین] داده بودند، موافقت شده بود که سازمان مجاهدین در مقابل پستی که به مسعود رجوی واگذار می‌شود، به نفع کودتاگران از موضع‌گیری در مقابل عمل کودتا، خود را کنار بکشد.»[۱۰۳] گازیوروسکی در مقالۀ خود دربارۀ کودتای نقاب،[۱۰۴] که براساس صدها ساعت مصاحبه با افراد مختلف ایرانی و خارجی مرتبط با کودتا در نقاط مختلف جهان تهیه کرده، تصریح می‌کند که کودتاچیان با مسعود رجوی تماس گرفته و همکاری وی را به کودتا جلب کرده بودند. در ستاد ضدکودتا عوامل نفوذی سازمان تا سطوح بالا حضور داشتند و توانستند بسیاری از سرنخ‌ها و ردپاهای همکاری سازمان با کودتاچیان را از بین ببرند. بنا بر اطلاعات منتشره، مسعود کشمیری، عضو سازمان و عامل بعدی انفجار نخست‌وزیری در شهریور 1360 و جواد قدیری، از اعضای قدیمی سازمان و وفاداران رجوی در زندان و همسر زهره عطریانفر،** در ستاد خنثی‌سازی کودتا همکاری داشتند. بخشی از اطلاعات و اسناد مربوط به عملیات ضد کودتای نوژه [نقاب] را قدیری سرقت کرد و به خارج از کشور گریخت.[۱۰۵] وی یکی از طراحان انفجار مسجد ابوذر در ششم تیر 1360 بود که به مجروح‌شدن شدید آیت‌الله خامنه‌ای منجر شد.[۱۰۶]


منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/24

  1. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 182، تاریخ 26/6/1359، ص1، خبرگزاری فرانسه از رم، 25/6/1359؛ و ـ ر.ک: خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 181، تاریخ 25/6/1359، ص1، خبرگزاری رویتر از رم، 24/6/1359.
  2. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 181، تاریخ 25/6/1359، ص13، به نقل از بخش عربی رادیو اسرائیل، 24/6/1359.
  3. روزنامه میزان، 24/6/1359، ص2، از کرمانشاه.
  4. روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص12.
  5. همان، ص9، به نقل از خبرگزاری پارس از تهران.
  6. روزنامه جمهوری اسلامی، 27/6/1359، ص6، به نقل از خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری سوریه و خبرگزاری وفا.
  7. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص1؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 26/6/1359، ص12، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس، به نقل از آسوشیتدپرس از امان.
  8. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
  9. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 182، تاریخ 26/6/1359، ص1، خبرگزاری فرانسه از رم، 25/6/1359؛ و ـ ر.ک: خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 181، تاریخ 25/6/1359، ص1، خبرگزاری رویتر از رم، 24/6/1359.
  10. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
  11. روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از قصرشیرین.
  12. روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص12.
  13. سند شماره 444 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای شماره 63 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از تاریخ 24/6/1359 الی 26/6/1359، ص1، برابر گزارش هنگ ژاندارمری قصرشیرین، 24/6/1359.
  14. سند شماره 276830 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (ف ژاجا)، 24/6/1359، برابر گزارش پاسگاه نفت‌شهر.
  15. سند شماره 283186 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرزبانی سومار به مرزبانی قصرشیرین به‏وسیله هنگ قصرشیرین، 24/6/1359، برابر گزارش پاسگاه نفت‌شهر؛ و ـ سند شماره 34476 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی جمهوری اسلامی به وزارت کشور، 25/6/1359، برابر تلفنگرام حاصله از نفت‌شهر، 24/6/1359.
  16. سند شماره 283189 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (ف ژاجا)، 24/6/1359، برابر گزارش پاسگاه نفت‌شهر.
  17. سند شماره 65150 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به سپاه (مرکز فرماندهی)، 24/6/1359.
  18. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از کرمانشاه، به نقل از ستاد عملیات مشترک غرب کشور، 24/6/1359.
  19. سند شماره 276860 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05، رکن3 به تهران (ف ژاجا) (رکن3 ـ مرکز فرماندهی)، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان سومار؛ و ـ سند شماره 57280 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 25/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری قصرشیرین.
  20. سند شماره 276828 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (ف ژاجا ـ رکن3 ـ دایره عملیات)، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 57282 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (مد عملیات)، 25/6/1359، برابر اعلام ژاجا، گزارش ناحیه ژاجا کرمانشاه و هنگ ژاجا قصرشیرین.
  21. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
  22. روزنامه جمهوری اسلامی، 26/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از قصرشیرین.
  23. روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از کرمانشاه.
  24. سند شماره 444 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  25. سند شماره 283252 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ژاندارمری ایلام به تهران (فرماندهی ژاندارمری ـ رکن سوم)، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان صالح‌آباد؛ و ـ نامه شماره 1359 ـ 2 ـ 3 ـ 501 مورخ 24/6/1359، از هنگ ایلام به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، برابر گزارش گروهان صالح‌آباد، 24/6/1359.
  26. سند شماره 283564 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ژاندارمری ایلام به ناحیه ژاندارمری کرمانشاه (رکن سوم)، 24/6/1359.
  27. سند شماره 63806 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (مد عملیات)، 24/6/1359، برابر گزارش هنگ ایلام؛ و ـ سند شماره 109162 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه به مرکز فرماندهی غرب، 24/6/1359، برابر گزارش هنگ ایلام.
  28. سند شماره 63807 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه به مرکز فرماندهی غرب، 24/6/1359، ساعت 21:55 دقیقه و همین سند، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (معاونت عملیات)، 24/6/1359، هر دو برابر گزارش ژاجا.
  29. سند شماره 276804 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن3 عملیات به ناحیه کرمانشاه، 24/6/1359، برابر اعلام سماجا مستند به نامه استانداری ایلام برابر اعلام سرگرد ناطق مرزبان مهران.
  30. سند شماره 283271 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به تهران (ف ـ ژ. ک. ج. 1 ـ دایره عملیات ـ رکن3)، 25/6/1359، برابر گزارش پاسگاه شوروشیرین.
  31. سند شماره 57280 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 26/6/1359، ص1، برابر گزارش هنگ قصرشیرین.
  32. سند شماره 65147 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (مد عملیات)، 24/6/1359، ساعت 2:20 دقیقه؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 26/6/1359، ص1؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 26/6/1359، ص4، به نقل از اطلاعیه ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران.
  33. سند شماره 57284 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 25/6/1359، ساعت 8:30 دقیقه بامداد، برابر گزارش ژاندارمری مستند به اعلام هنگ ژاندارمری ایلام.
  34. سند شماره 283863 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به قصرشیرین (فرماندهی ستون عملیات غرب)، 25/6/1359، برابر گزارش بعدی گروهان موسیان.
  35. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از کرمانشاه.
  36. سند شماره 418 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (م132) به نهاجا، 24/6/1359.
  37. سند شماره 276843 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به فرماندهی ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان قصرشیرین مستند به گزارش پاسگاه ژاندارمری خسروی؛ و ـ سند شماره 276835 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 ـ رکن3 به ت ـ ف ژاجا (رکن سوم ـ مرکز عملیات)، 24/6/1359، بنابه گزارش هنگ قصرشیرین مستند به گزارش گروهان و پاسگاه خسروی.
  38. سند شماره 283254 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به ناحیه کرمانشاه (رکن سوم)، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان ژاندارمری دهلران مستند به اعلام پاسگاه چیلات.
  39. سند شماره 307242 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، ص312، از ستاد لشکر77 (رکن3) به فرماندهی تیپ3، 24/6/1359.
  40. سند شماره 63778 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 24/6/1359، ساعت 22:40 دقیقه؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 25/6/1359، ص2، برابر گزارش پایگاه دریایی خرمشهر.
  41. سند شماره 290930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 07 (رکن3) به فرماندهی لشکر92 زرهی اهواز (رکن3)، 26/6/1359، پیرو گزارش هنگ آبادان، 24/6/1359.
  42. سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، گزارش هنگ ژاندارمری آبادان، 24/6/1359.
  43. سند شماره 63779 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (معاونت عملیات و اطلاعات)، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 25/6/1359، ص2، برابر اعلام نیروی دریایی، 24/6/1359.
  44. سند شماره 34448 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاست‏جمهوری، 24/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری آبادان.
  45. سند شماره 409328 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 27/6/1359، ص5، برابر گزارش ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) مستند به گزارش واصله از ستاد عملیات اروند.
  46. روزنامه کیهان، 26/6/1359، ص1، خبرنگار کیهان از خرمشهر.
  47. سند شماره 63822 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از استانداری خوزستان به وزارت کشور (برادر آیت‌الله مهدوی کنی)، 24/6/1359.
  48. سند شماره 409320 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 27/6/1359، ص13، از فرمانداری دشت ‌آزادگان، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان بستان؛ و ـ سند شماره 21424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 26/6/1359، ص2، برابر گزارش گروهان بستان، 24/6/1359.
  49. سند شماره 57274 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه اهواز، 25/6/1359، ساعت: 17/9 دقیقه؛ و ـ سند شماره 409320 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 27/6/1359، ص12، از فرمانداری دشت‌آزادگان، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 25/6/1359، ص1، برابر گزارش گروهان بستان، 24/6/1359.
  50. روزنامه کیهان، 27/6/1359، ص2، به نقل از معاون سیاسی اداری استانداری خوزستان.
  51. سند شماره 409328 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  52. سند شماره 343551 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاندارمری (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به فرماندهان هنگ‌های سوسنگرد و آبادان، 24/6/1359، برابر اعلام سماجا؛ و ـ سند شماره 65145 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه اهواز، 24/6/1359.
  53. سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، ص2، از ستاد لشکر92 زرهی (رکن سوم)، 24/6/1359.
  54. سند شماره 426 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 25/6/1359، ص1، از هنگ ژاندارمری آبادان، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان آبادان مستند به اعلام پاسگاه شطیط؛ و ـ سند شماره 409330 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 26/6/1359، ص1، گزارش هنگ ژاندارمری آبادان، مستند به اعلام پاسگاه شطیط، 24/6/1359.
  55. سند شماره 409320 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 27/6/1359، ص10، از ا. ه. ن. ر 310 آبادان، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان خسروآباد مستند به اعلام پاسگاه علی‌شیر.
  56. سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، ص12، گزارش واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آبادان، 24/6/1359.
  57. سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، ص12، گزارش واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آبادان، 24/6/1359.
  58. همان، ص13، برابر گزارش گروهان ژاندارمری آبادان مستند به اعلام پاسگاه دیری‌فارم، 24/6/1359.
  59. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 182، تاریخ 26/6/1359، ص1، خبرگزاری فرانسه از رم، 25/6/1359؛ و ـ ر.ک: خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 181، تاریخ 25/6/1359، ص1، خبرگزاری رویتر از رم، 24/6/1359.
  60. سند شماره 409320 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 27/6/1359، ص12، از فرمانداری دشت‌آزادگان، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان ژاندارمری بستان.
  61. سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، ص11، برابر گزارش گروهان بستان، 24/6/1359.
  62. روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از اهواز در مصاحبه با فرماندار دشت ‌آزادگان.
  63. سند شماره 409330 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 26/6/1359، ص11، از لشکر92 زرهی (رکن سوم)، 24/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری سوسنگرد.
  64. سند شماره 432742 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد هماهنگی نیروهای انتظامی خرمشهر به ستاد هماهنگی نیروهای انتظامی استان خوزستان، 24/6/1359.
  65. سند شماره 63777 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه اهواز، 24/6/1359، برابر گزارش اداره دوم سماجا.
  66. سند شماره 57321 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (م132) به نزاجا، 26/6/1359.
  67. سند شماره 339207 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان (اهواز) به استاندار خوزستان، 24/6/1359، برابر اعلام شهربانی آبادان.
  68. روزنامه کیهان، 24/6/1359، ص15، در مصاحبه با خبرنگاران اعزامی کیهان به منطقه آبادان.
  69. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از کرمانشاه.
  70. روزنامه جمهوری اسلامی، 24/6/1359، ص4.
  71. سند شماره 425472 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ارومیه به ستاد عملیاتی غرب، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 57270 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 25/6/1359، برابر خبر واصله از سپاه ارومیه؛ و ـ سند شماره 63787 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ارومیه به سپاه (مرکز فرماندهی)، 24/6/1359؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 25/6/1359، ص1؛ و ـ روزنامه کیهان، 26/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از ارومیه در مصاحبه با استاندار آذربایجان‏غربی.
  72. روزنامه کیهان، 26/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از ارومیه.
  73. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از ارومیه.
  74. سند شماره 5721359 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص222، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 25/6/1359، برابر اعلام سپاه بانه؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، ص317، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 25/6/1359، ص2، برابر اعلام سپاه بانه، 24/6/1359.
  75. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 181، تاریخ 25/6/1359، ص6، رادیو صدای آزاد ایران، 24/6/1359.
  76. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 182، تاریخ 26/6/131359، صص14 و 15، از سنندج، 25/6/1359، به نقل از فرماندار سقز.
  77. سند شماره 57263 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (پاوه)، ص242، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به سپاه پاسداران (مرکز فرماندهی)، 25/6/1359، برابر گزارش ژاندارمری مستند به اعلام گروهان ژاندارمری پاوه؛ و ـ سند شماره 21423 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 26/6/1359، ص209، طبق گزارش رسیده از جوانرود، 25/6/1359.
  78. سند شماره 444 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای شماره 63 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از تاریخ 24/6/1359 الی 26/6/1359، ص1.
  79. سند شماره 63818 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص218، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ـ نزاجا، 24/6/1359.
  80. سند شماره 63820 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (پیرانشهر)، صص61 و 62، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ژاجا (رکن2)، 24/6/1359، برابر گزارش نزاجا.
  81. سند شماره 63819 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، ص314، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ـ نزاجا (مد اطلاعات)، 24/6/1359.
  82. سند شماره 444 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای شماره 63 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از تاریخ 24/6/1359، الی 26/6/1359، ص1، برابر گزارش گروه رزمی در بیونیج.
  83. سند شماره 94541 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سلماس)، ص167، از سماجا2 (ح ـ ع) به دفتر ریاست‏جمهوری، 24/6/1359، برابر گزارش نزاجا.
  84. روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص2.
  85. روزنامه انقلاب اسلامی، 25/6/1359، ص12؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 26/6/1359، صص1 و 11؛ و ـ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 182، تاریخ 26/6/131359، صص11 تا 14، از تهران، 25/6/1359.
  86. سند شماره 222456 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه مجاهدین خلق ایران (فوق‌العاده)، 24/6/1359.
  87. روزنامه انقلاب اسلامی، 7/7/1359، صص1 و آخر، کارنامه دوشنبه 24 شهریور 1359.
  88. روزنامه جمهوری اسلامی، 25/6/1359، ص12؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 25/6/1359، ص2.
  89. روزنامه کیهان، 25/6/1359، ص3، خبرنگار سیاسی کیهان.
  90. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 182، تاریخ 26/6/1359، ص5، رادیو صدای آمریکا (فارسی)، ساعت 7 بامداد، 25/6/1359.
  91. همان، صص4 و 5، خبرگزاری یونایتدپرس از مونترال، 25/6/1359.
  92. سند شماره 283754 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران (ژاجا ـ رکن3 ـ دایره عملیات)، 24/6/1359، برابر گزارش گروهان خان‌لیلی.
  93. سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، صص 14 و 15، از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) برابر اطلاعات کسب‏شده از سه نفر پناهنده عراقی.
  94. به‏کوشش جمعی از پژوهشگران، سازمان مجاهدین خلق پیدایی تا فرجام (1344 ـ 1384)، جلد 2، مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های سیاسی، صص487 تا490، پاییز 1384،
  95. به‏کوشش جمعی از پژوهشگران، کودتای نوژه، چاپ چهارم، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‏های سیاسی، 1368، صص52 و 54.
  96. روزنامه کیهان، 16/5/131359، ص2.
  97. همان.
  98. کودتای نوژه، پیشین، صص 178 ـ 177.
  99. همان، صص 180 ـ 178.
  100. همان، ص180 (پانوشت).
  101. روزنامه کیهان، 25/6/131359، ص16.
  102. نشریه مجاهد، شماره فوق‏العاده (مصاحبه رجوی و خیابانی)، منتشرشده در 26 شهریور 131359، 6 صفحه.
  103. کودتای نوژه، پیشین، ص54.
  104. Gasirowski. Mark. J. "The Nuzhih plot and Iranian politics", Internation Journal of Middle East Study 2002. No 34. pp. 645 ـ 666.
  105. سازمان مجاهدین خلق پیدایی تا فرجام (1344 ـ 1384)، پیشین، ص490، به نقل از: غائله چهاردهم اسفند، ص82، اشاره به نفوذ قدیری در ادارۀ دوم ستاد ارتش. سایر اطلاعات درباره وی مأخوذ از گفت‏وگو با یک کارشناس امنیتی.
  106. همان، به نقل از: قدیریان، خاطرات، ص179 (پانوشت).