1359.07.21

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.21
نام‌های دیگر	بیست و یک مهر
تاریخ شمسی	1359.07.21
تاریخ میلادی	13 اکتبر 1980
تاریخ قمری	3 ذیحجه 1400

1360.07.21

1361.07.21

1362.07.21

1363.07.21

1364.07.21

1365.07.21

1366.07.21

روز بيست و دوم-استقرار دشمن در نستانه خرمشهر

قبل از شروع بيست و دومين روز، در طول شب، خرمشهر زير آتش سنگينقرار گرفت و نيروهاي دشمن در برخي محورها نفوذ كردند. با آغازروشنايي هوا پيشروي و درگيري شديد در چند محور شروع شد كه در طولروز ادامه يافت و عراقيها توانستند به داخل شهر نفوذ كنند. همچنين تلاشدشمن براي پيشروي به سوي آبادان ادامه يافت و نيروهاي خودي در اطرافمارد ضرباتي بر دشمن وارد كردند. اجراي آتش توپخانه روي اهواز و بمباران آن بي‌وقفه انجام مي‌گرفت و عراقيها مشغول پيشروي در جنگلپشت كارخانه نورد بودند. جادة حميديه زير آتش شديد قرار گرفت. امروزتلاش دشمن در محور بستان سوسنگرد تشديد گرديد و قواي بيشتري به كار گرفته شد، همچنين نيروهاي پياده عراقي وارد بستان شدند و جنگ تن به تن صورت گرفت و با نزديكي قواي دشمن به سوسنگرد، اين شهر بيشترتهديد شد و ستون ديگري از دشمن، با توان بسيار كه در محور هردان قصدپيشروي به سمت اهواز را داشت، وضع را بحراني‌تر كرده بود. در جبههمياني، قواي زرهي دشمن وارد دهلران شد و پس از چند ساعت مانور و فيلمبرداري شهر را تخليه كردند. در محور سرپل‌ذهاب فشار دشمنشدت يافت و نيروهاي خودي در‌خواست كمك كردند. هواپيماهاي دشمن چندين‌بار به خارك، اهواز و پمپ‌بنزين لرستان وپايگاهي در استان ايلام حمله كردند و خسارات جاني و مالي زيادي را موجب شدند. در جريان اين تجاوزات چند هواپيماي دشمن سرنگونگرديد. از سوي ديگر، نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي با هدف قراردادن ستونهاي نظامي دشمن، ضرباتي به آنها وارد كردند.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي از شب گذشته نيروهاي عراقي در دروازه خرمشهر، در منطقه قصابخانه و پل پشت پادگان دژ، با نيروهاي خودي درگير شدند و شهر را زير آتش سنگين گرفتند. « معضلة عراق در نفوذ و كسب جا پا در داخل شهر، مقداري بستگي به موقعيت جغرافيايي محور كشتارگاه داشت كه با توجه به ساختمانهايبلند كوي طالقاني، رزمندگان را بر اوضاع مسلط كرده بود و لازمة نفوذ و تسلط دشمن، اشغال اينساختمانهاي بلند بود كه در مدخل و دروازه شهر قرار داشت، عراقيها در تاريكي شب توانستند خود را به ساختمانهاي كوي طالقاني برسانند و در سپيده دم روز 21 مهر، رزمندگان را غافلگير كنند. به طور همزمان يك گردان كماندويي دشمن نيز اقدام به پيشروي در بندر كرد كه با مقاومت سرسختانه‌اي متوقف شد. ليكن گردان پيادة نيروهاي ويژه توانست به ايستگاه راه‌آهن برسند و نيز گردان 2 پياده ( ازتيپ 2 ) در سمت چپ گردان 8 پياده ( از تيپ 33 ) پيشروي كرد و خود را به جاده رساند. به اين ترتيبعراقيها توانستند در مدخل ورودي شهر جاپايي باز كرده، موقعيت خود را تثبيت كنند.» «سپاه اهواز طي گزارشي از ورود دشمن به گمرك خرمشهر و پيشروي از طرف پليس راه، از اين كه لشكر اهواز سلاح در اختيار سپاه نمي‌گذارد، گله كرده، بر نياز شديد به پشتيباني زميني و سلاحهايديگر از جمله توپ 106 تاكيد كرده است. شهرباني خرمشهر نيز اعلام كرد كه در ساعت 15/13نيروهاي عراقي از گمرك بيرون آمدند و به طور پراكنده وارد شهر شدند.» به گزارش سپاه خوزستان: «عراقيها از سوي سلمانيه به طرف آبادان پيشروي مي‌كنند. از طرفديگر تكاوران خودي در دهات مارد ( حدود 15 كيلومتري آبادان )، به نيروهاي عراقي حمله و چند تانكآنها را منهدم كردند. آبادان همچنان زير آتش توپخانه است و پالايشگاه آبادان و منطقه تانك فارم در حالسوختن هستند. در درگيري منطقه دارخوين، يك گروه 10 نفري از افراد بسيج توسط دشمن دستگيرشدند.» امروز اهواز چند بار بمباران شد و همچنان زير آتش توپهاي دشمن قرار داشت. طي درگيري امروز صبح در جنگل پشت كارخانه نورد اهواز، تجهيزاتي از عراقيها منهدم گرديد، ولي دشمن در اين محورهمچنان به پيشروي ادامه داد. به گزارش واحد اطلاعات سپاه خوزستان: «ستون پنجم دشمن در اهوازو كلاً در منطقه خوزستان شديداً فعال است و به انحاء مختلف دشمن را ياري مي‌كند.» در ادامه تلاش دشمن در محور بستان سوسنگرد، از اوايل صبح امروز سوسنگرد از دو طرف زيرآتش شديد دشمن قرار گرفت و پيشروي تانكها به سوي سوسنگرد ادامه يافت. با مقابله توپخانه خودي، گاهي حركت دشمن كند و گاهي متوقف مي‌شود. برابر اعلام شهرباني سوسنگرد: «نيروهاي عراقيدر دو سمت، يكي در نزديكي قريه هوفل، 15 كيلومتري سوسنگرد، به تعداد حدود 90 تانك در حالپيشروي هستند و به طرف شهر تيراندازي مي‌كنند. چند خانه مسكوني ويران و تعداد زيادي كشتهشده‌اند. بخش ديگري از نيروهاي دشمن در بيت‌هردان، حدود 20 كيلومتري سوسنگرد و 40كيلومتري اهواز، به طرف سوسنگرد آتش‌گشوده‌اند. تعداد تانكهاي اين نيروها حدود 300 دستگاهاست كه قصد پيشروي داشته و مي‌توانند سريع نيروهاي خودي را به سمت اهواز عقب برانند.» ازسوي ديگر درگيري در بستان ادامه دارد. دشمن با احداث پل بر رودخانه كرخه در 2 كيلومتري چزابه با 10 تانك، بستان را زير آتش قرار داده است. در حال حاضر، پاسداران و مامورين ژاندارمري با سلاحهاي سبك به دفاع برخاسته‌اند. سپاه سوسنگرد نيز اوضاع بستان را وخيم توصيف كرده و گزارش داده كه: «نيروهاي پياده دشمنوارد شهر شده‌اند و جنگ به صورت تن به تن درآمده است: » در ادامه گزارش آمده: «دشمن به نزديكيهاي سوسنگرد رسيده و برادران ما امكانات، پشتيباني و هماهنگي ندارند.» دزفول در طول شب گذشته و صبح امروز زير آتش خمپاره‌هاي دشمن قرار داشت. جبهه‌هاي مياني و شمالي به گزارش سپاه ايلام: « در پي اجراي آتش سنگين توپخانه دشمن روي دهلران، از اوايل امروز قوايعراقي با حدود 34 تانك و تعدادي نفرات پياده وارد شهر دهلران شدند.» به گزارش ديگر، «به دنبال حمله چند روز قبل دشمن به دهلران، اين شهر كلاً تخليه گرديد و بعد از آن تنها 30 نفر از برادران سپاه در اين شهر مستقر شدند كه امروز ( 21/7/59 )، 25 نفر از آنها برايضربه زدن به دشمن به محور بيات رفتند، در اين اثنا عراقيها از محور ديگري حمله كرده، بي‌اين كه با كسي درگير شوند، وارد شهر شده، شروع به مانور و فيلمبرداري كردند و به خاطر موقعيت خاصجغرافيايي شهر، بعد از چند ساعت آنجا را ترك كردند.»

صبح امروز دشمن در محور كوره‌موش در منطقه سرپل ذهاب فشار زيادي آورد، طوري كه نيروهايسپاه، چندين بار تقاضاي نيروي كمكي و پشتيباني هوايي كردند. برابر اعلام شهرباني سنندج: «از ساعت 22 شب گذشته تا ساعت 4 با‌مداد امروز توسط عناصرضدانقلاب تيراندازيهاي شديد و پراكنده در سطح شهر انجام گرفت و نقاط مهم از جمله سپاه، استانداري، شهرباني و ماكروويو مورد هدف بود كه با آمادگي مامورين، اتفاق جدي رخ ندادهاست.» به گزارش ستاد مشترك ارتش: «در ساعت 30/21، پادگان مرزي پيرانشهر زير آتش توپخانة دشمنقرار گرفت كه 11 نفر شهيد و چند نفر مجروح شدند. پيرانشهر خالي از سكنه است و مزدوران عراقياز روي ارتفاعات به سوي پادگان و شهر تيراندازي مي‌كنند. »

حملات و درگيريهاي هوايي

خارك: بين ساعت 24 تا ساعت 5 بامداد، جزيره خارك چند بار مورد هجوم هواپيماهاي دشمنقرار گرفت و نقاطي بمباران گرديد كه خسارت چنداني در برنداشت و سه فروند هواپيماي دشمن در بوشهر و 2 فروند درخارك سقوط كردند. اهواز: قبل از ظهر امروز سه بار بمباران شد كه در نتيجه چند اتومبيل منهدم، 8 خانه تخريبو چند نفر شهيد و زخمي شدند. انديمشك: بعدازظهر امروز 2 ميگ عراقي به پل تنگ ( جاده خرم‌آباد انديمشك )، حمله كردند كه با تيراندازي نيروهاي خودي مسير را به طرف پل‌زال ( 60 كيلومتري انديمشك )، تغيير دادند و در زال 6راكت به ميان جمعيت و پمپ‌بنزين شليك كردند. كه بر اثر آن 6 اتومبيل سوخته و حدود 16 نفر شهيدو 30 نفر زخمي شدند. باينگان: امروز پايگاه باينگان آب‌دانان در منطقه ايلام بمباران شد.

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 180 ... در حمله موشكي روز 21/7/59 به منازل مسكوني سوسنگرد، تعدادي خانه ويران و 15 نفربه شهادت رسيدند. نيروي زرهي عراق كه با آتش توپخانه و هواپيما پشتيباني مي‌شوند، به اهواز و نفت سفيد حمله كردند. در اين حملات خسارات و تلفات قابل ملاحظه‌اي به طرفين وارد گرديده است.شب گذشته در عمليات نيروهاي مسلح و پاسداران و مردم مسلح محلي در منطقه سرپل‌ذهاب، 90مزدور عراق دستگير و 20 نفر كشته شدند و 50 قبضه كلاشينكف و تعدادي آرپي‌جي 7 به دستنيروهاي خودي افتاد. در حمله هوايي ارتش به ستونهاي زرهي نيروهاي متجاوز در مرز شلمچه، تعداد زيادي از تانكها، نفربرها و خودروهاي نظامي دشمن منهدم گرديد و دشمن با تحمل تلفات سنگين و به جاي گذاردنمقادير زيادي تجهيزات نظامي، عقب‌نشيني كرد. در حملة هوايي مزدوران عراق به يكي از پمپ‌بنزينهاي لرستان، چند خودروي غيرنظامي به آتش كشيده شد و 16 نفر از سرنشينان آنها به شهادترسيدند و 20 نفر مجروح شدند. در ساعت 20/9 ( امروز 21/7/59 )، مزدوران عراقي به جزيرهخارك حمله هوايي كردند كه رزمندگان نيروي دريايي و نيروي هوايي ارتش، 5 ميگ را سرنگونساختند. اطلاعيه 181 .... علاوه بر پنج ميگ عراقي كه در خارك سرنگون شدند، يك فروند ديگر توسط همان يگانهاسرنگون شد.

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه 74 به موجب هفتاد و چهارمين اطلاعيه نظامي عراق، نيروهاي اين كشور 43 سرباز ايراني را كشته، دو پايگاه پرتاب موشك، يك پالايشگاه، 10 تانك، 7 خودروي زرهي و يك هلي‌كوپتر متعلق به ايرانرا نابود كردند. بيانيه 75 .... نيروهاي مسلح ما شب گذشته و بامداد امروز به نابود كردن نيروهاي دشمن و پايگاههاي اوادامه داده، به پيشروي در منطقه آبادان ادامه مي‌دهند. خسارتهاي دشمن عبارتند از: 48 كشته، انهدام9 تانك و چند خودرو، يك نفربر، يك پايگاه موشكي، مخزن و لوله‌هاي نفت و سرنگوني دوهلي‌كوپتر. خسارات ما: 5 كشته و 14 زخمي. در ساعت 20/7 امروز هواپيماهاي دشمن به منطقه حاج‌عمران حمله كردند كه با مقابله آتشبارهاي ضدهوايي مجبور به فرار شدند. بيانيه 76 .... نيروهاي ما بعدازظهر امروز حمله به دشمن و منهدم ساختن آن را ادامه دادند... خساراتدشمن: 23 كشته، انهدام دو تانك، يك نفربر و چند كيسه مهمات، سرنگوني يك فانتوم در بخشجنوبي و يك هلي‌كوپتر در بخش شمالي. خسارات ما: 4 كشته و 13 مجروح. خسارات به دو خودرو.بعدازظهر امروز هواپيماهاي ما به پل ملاوي و انبارهاي سوخت در دزفول حمله و آنها را منهدمكردند.

بازتاب حملات و درگيريها

خبرگزاري رويتر: منابع نظامي عراق گفتند يك ستون نظامي زرهي ارتش اين كشور به طرف پالايشگاهآبادان پيشروي مي‌كنند. عراق ناوهاي توپدار مجهز به هلي‌كوپتر و توپخانه سنگين 175 ميلي‌متري را وارد جنگ كرده است. امروز هر دو كشور ايران و عراق در آبادان به تقويت مواضع خود پرداختند. خبرگزاري آسوشيتدپرس: خبرنگاران خارجي كه از جزيره‌اي در اروندرود، شاهد نبردهاي جبههخرمشهر بودند، به چشم خود ديده‌اند كه نيروهاي كماندويي عراق با حمل مسلسلهاي سنگين و پرتابنارنجكهاي دستي، حدود صدمتر در ناحيه جنوبي بندر‌خرمشهر پيشروي كردند. اين ناحيه در فاصله150 متري پل كارون قرار دارد كه نيروهاي ايراني به شدت از آن محافظت مي‌كنند. راديو آمريكا:.... منابع نظامي عراق مي‌گويند كه واحدهاي آن كشور براي تصرف آبادان همچناندر يك حالت تهاجمي قرار دارند. منابع نظامي ايران مي‌گويند برآنند تا پس از فرسوده شدن نيروهايعراقي، به يك ضد‌حمله دست بزنند. در گزارش ديگري آمده كه نيروهاي ايران در بندر خرمشهر كهعراقيها چندين بار مدعي تصرف آن شده‌اند. يك نبرد پشت جبهه‌اي را آغاز كرده‌اند. در همين حالجنگ شديد نيروهاي دو كشور در اهواز و دزفول نيز ادامه دارد. نيروهاي عراقي هنوز نتوانسته‌اندنيروهاي ايراني را از اهواز و دزفول بيرون برانند. راديو لندن: سربازان عراقي به سوي آبادان پيشروي مي‌كنند. در يك مرحله آنها به چند كيلومتريمركز شهر رسيده‌اند. عراقيها با نيروي بيشتري پيشروي مي‌كنند و در آن سوي كارون، نيروهاي خود را در ناحيه پهناوري پخش كرده‌اند. بعضي از واحدهاي آنها از شمال به سوي اهواز و واحدهاي ديگر بهطرف آبادان پيش مي‌روند و به گفتة خودشان در زمين فقط با مقاومت مختصري روبرو شده‌اند. گو اين كه ايرانيها سرپل عراقيها را از اين سوي رودخانه به خمپاره بستند.... خبرنگار بي‌بي‌سي مي‌گويد درحالي كه توپهاي عراقي اين شهر را زير آتش گرفته‌اند و آتش‌سوزيهاي جديدي افق آبادان را روشنمي‌سازد، امكان ويراني كامل آبادان صورت واقعيت به خود گرفته است.  

روزشمار سياسي 21/7/59

در بيست و دومين روز جنگ، ايران براي هماهنگ كردن سياست دفاعيخود با سياستهاي داخلي و سياست خارجي، شوراي عالي دفاع را تشكيلداد. در كنار تنظيم سياست دفاعي، جمهوري‌اسلامي سياست خارجي خود را فعال‌تر كرده است. و براين اساس هيأتي از مقامات بلندپايه براي شركت در اجلاس عمومي سازمان‌ملل متحد اعزام گرديدند تا مواضع ايران را در قبالجنگ به اطلاع سازمان‌ملل و افكار عمومي جهان برسانند. اين هيأتصراحتاً از مجمع عمومي خواست تا تجاوز عراق را محكوم كند. عراق نيزدر مجمع عمومي، ايران را به نقض قوانين بين‌المللي و آغاز حمله عليهبغداد متهم ساخت و به اين ترتيب به همراه نبرد نظامي در جبهه‌ها، دو كشور جدالي سياسي را در مجامع بين‌المللي براي اثبات حقانيت خود در پيش گرفته‌اند.

جمهوري‌اسلامي ايران ( اوضاع داخلي، مواضع و. )

نماينده امام در شوراي عالي‌دفاع ( حجت‌الاسلام خامنه‌اي ): مهم‌ترين وظايفي كه به شورايعالي دفاع ملي داده شده، اين است كه سياست دفاعي را تنظيم و خط‌مشي تبليغاتي را تعيين كندو دستگاههاي اجرايي را در جهت مصوبات شورا به كار گيرد. رئيس مجلس شوراي اسلامي: هدف از تشكيل شوراي عالي‌دفاع ايجاد هماهنگي در مسائلنظامي و اقتصادي و تبليغاتي و سياست خارجي است.

نخستين جلسه شوراي عالي‌دفاع ملي به رياست رئيس جمهور و فرمانده كل‌قوا تشكيل شد. رئيس جمهور ( مصاحبه بني‌صدر با مجله نوول ابزرواتور ): اين ارتش است كه دليرانه در برابرعراق از وطن دفاع مي‌كند نه پاسداران. اين همان ارتشي است كه من از همان روز اول از آن دفاع مي‌كردم و لزوم بازسازي و تقويت آن را به همه هشدار مي‌دادم. ارتش 30 بار از پاسداران از هر نظرمهم‌تر و قوي‌تر است. اين ضدانقلابيونند كه ارتش را نمي‌خواهند و ضدانقلابيون در همه جا هستند، حتي در دولت. نخست وزير ( آقاي رجايي ): اولين شرط زندگي براي هر ملت محو كامل تجاوز است و تا وقتيتجاوز وجود دارد، جنگ هم ادامه خواهد يافت. امّا صدام خائن كه در حكم مزدوري قدرتهاي بزرگاست، اگر دست از اين ماموريت بردارد و در يك دادگاه صالحه محاكمه شود، آن وقت جنگ تمامخواهد شد.... هدف اصلي ما از جنگ بيرون راندن دشمن است و به اعتقاد ما جنگ مهم‌ترين وسيله براي شناختن صدام در منطقه و در سطح بين‌المللي است... تا زماني كه دشمن در خاك ماست پيشنهادآتش‌بس را غيرقابل قبول مي‌دانيم، زيرا اين پيشنهاد براي ملت ما، كه احساس بي‌اعتمادي نسبت به مجامع بين‌المللي دارند. غيرانساني است، چرا كه قدرتهاي بزرگ در اين مجامع براي خود حق و تو قائل هستند. رئيس مجلس شوراي اسلامي ( آقاي هاشمي ):.. ما بعد از شروع جنگ هيچ دليلي دال بر كمك شوروي و فروش اسلحه از طرف اين كشور به عراق در دست نداريم... ايران با هيأتي در مجمععمومي سازمان‌ملل شركت خواهد كرد به اين دليل كه در آنجا مسأله ايران و عراق... مطرح است و بلندگوهاي تبليغاتي دنيا در اين مدت عليه ما خيلي حرف زده‌اند. ما مي‌رويم حرف خودمان را بزنيم تا دنيا با منطق و راه ما آشنا بشود. ... آنچه كه نتيجه نهايي جنگ است، اين است كه اگر آمريكا مستقيماً هم مداخله‌كند، كارينمي‌تواند از پيش ببرد. نه ما از ويتنامي‌ها كمتريم نه امريكا از آن زمان خود قوي‌تر است. ما خود را آماده يك جنگ طولاني كرده‌ايم. ....حكومت صدام در عراق مشروع نيست و مردم عراق اين رژيم را نمي‌خواهند، ولي ما هيچوقت درصد نبوديم حكومت صدام را با جنگ سرنگون سازيم و اين كاري است كه خود مردم عراقبايد انجام دهند... اين جنگ ممكن است زمينه را براي سرنگوني صدام توسط مردم فراهم سازد. .. اصلاً آتش‌بس‌براي ما مطرح نيست. ما جنگ را شروع نكرده‌ايم و خواهان جنگ هم نبوده‌ايم و خواهان جنگ هم نيستيم... عراق بايد دست از تجاوز بردارد. وقتي دست از تجاوز برداشت، آن وقتما موضع خودمان را خواهيم گفت.. تا عراق دست از تجاوز برندارد، ما حرفي براي گفتن نداريم. اطلاعيه وزارت امور‌خارجه جمهوري‌اسلامي:.. پيرو تشكيل اجلاس شوراي امنيت، نمايندگان دولت جمهوري‌اسلامي براي تشريح مواضع و احراز حقانيت دولت متبوع در مقابلتجاوزات دولت بعث عراق، در اين اجلاس شركت خواهند كرد. اطلاعيه وزارت‌خارجه خبرخبرگزاريهاي خارجي مبني بر اين كه ايران تقاضاي تشكيل اجلاس شوراي امنيت را كرده، تكذيبكرد. رئيس هيأت نمايندگي ايران در پنجمين اجلاس مجمع‌عمومي سازمان‌ملل: من از جامعه جهانيمي‌خواهم كه تجاوزات دولت بعث عراق را به مرزهاي ما و شيوه وحشيانه او را در تخريب شهرها واهداف غيرنظامي محكوم كند. ... صدام كه از تعهد خود در مقابل اعراب ناله سر مي‌دهد، چرا به جاي آن كه نيروهايش را عليهاسرائيل به كار گيرد كه سي‌و دوسال است به سرزمينهاي اعراب تجاوز مي‌كند. عليه ما به كارمي‌گيرد. نماينده عراق در مجمع عمومي سازمان‌ملل ( در پاسخ به سخنان نماينده ايران ): شمايي كه ناقض مقررات بين‌المللي هستيد و در دنيا هيچ دولتي دوست شما نيست، چگونه با اين زبان غيرديپلماسي به خود اجازه مي‌دهيد به كشور من حمله كنيد و جهان را به قضاوت و ياري بخوانيد؟

تلاشهاي صلح

حبيب شطي، دبيركل كنفرانس اسلامي: هيأت نمايندگي حسن‌نيت به رياست ضياءالحق بارديگر عازم تهران و بغداد خواهد شد.. دو كشور ايران و عراق بالاخره جنگ را با پذيرش ميانجيگريكشورهاي عرب و اسلامي پايان خواهند داد. ياسر عرفات از كشورهاي غيرمتعهد خواست براي برقراري صلح بين ايران و عراق ميانجيگرينمايند.

مواضع و اقدامات كشورها

رئيس ستاد ارتش سوريه: سادات با امضاي موافقتنامه كمپ ديويد‌نيروي نظامي مصر را در نبرد با صهيونيسم خنثي كرد و صدام نيز با دست زدن به جنگي احمقانه، ارتش عراق را خنثي كرده است. وزير دفاع عربستان: عربستان سعودي با هرگونه حضور خارجي در منطقه به شدت مخالف است.. بقاي هواپيماهاي آواكس در عربستان بستگي به اراده ما دارد، زيرا ما در اتخاذ تصميم و موضعآزاديم... حضور اين هواپيماها براي تقويت قدرت نيروي هوايي ماست. تا اين قدرت به حد‌كافيباشد و از مقدس‌ترين ميراث و غني‌ترين ثروت حمايت كند. شاه اردن: اعراب وظيفه دارند در جنگ عراق عليه جاه‌طلبي و گستاخي ايرانيان، از اين كشورحمايت كنند. حسني‌مبارك معاون رئيس جمهوري مصر: مصر از ايران يا عراق جانبداري نكرده، امّا جنگ دوكشور را به اين عنوان كه به شوروي امكان مداخله مي‌دهد، محكوم كرده است. علي ناصر محمد، رئيس جمهور يمن‌جنوبي: مناقشات ايران و عراق مغاير منافع ملي دو كشوراست و نيروهاي امپرياليست مي‌كوشند از زد و خوردهاي ايران و عراق براي منافع اقتصادي و سياسي خود در منطقه استفاده كند. امارات متحده‌عربي، كويت، قطر و عربستان موافقت كردند كه توليد نفت خود را مشتركاً يكميليون بشكه در روز افزايش دهند. هلموت اشميت، صدر اعظم آلمان‌‌غربي نگران است جنگ ايران و عراق به يك بحران نفتي جديدمنتهي شود.

تحليلها و تفسيرها

راديو امريكا:.... آنچه ايران و عراق را از هم جدا مي‌كند، ناهماهنگي‌هاي قومي و مذهبي و نيزادعاي حاكميت بر برخي از مناطق دو كشور است. امّا جاه‌طلبي عراق در وراي اين دلايلي قراردارد. جوزف سيسكو، معاون پيشين وزارت امور خارجه امريكا مي‌گويد: عراق دو هدف اصلي را دنبال مي‌كند، نخست‌استقرار دوباره قدرتش در خليج‌فارس تا نيروي شماره يك اين منطقه باشد. دومآرزوي تبديل شدن به قدرت برتر عرب. و چه فرصتي بهتر از اين؟ رهبران عراق، انور سادات، رئيسجمهوري مصر را فردي مي‌بينند كه به انزوا كشيده شده و ايران نيز كه روزي نقش امنيتي نيرومندي در خليج‌فارس به عهده داشت، اينك ناتوان است. بنابراين، اقدام عراق را در دست يافتن به آنچه كهحقوق خود مي‌داند، بايد بازي قدرتي دانست كه بغداد براي استحكام بخشيدن به رهبريش در خليج فارس و دنياي عرب آغاز كرده است. راديو امريكا: در طول ده سال اخير هيچ‌چيز به وجهه مسكو در سطح جهاني به اندازه لشكر‌كشيبه خاك افغانستان ضربه نزده بود. از همين روز رهبران كرملين با تلاش همه‌جانبه مي‌كوشيدند نظرجهانيان را متوجه بحراني ديگر كنند. جنگ تحميلي عراق به ايران، آرزوي مسكو را برآورده كردهاست. كرملين در طول سالهاي اخير نفوذ خود را در خاورميانه از دست داد، ولي اكنون درصدد احياء و ترميم آن است و مسألة افغانستان را هم كه تاكنون بر گرده‌اش سنگيني مي‌كرد، محو كرده است. خبرگزاري آسوشيدپرس:.... گرچه سوريه بي‌طرفي خود را اعلام داشته، امّا براي به دستآوردن نقشي فعال‌تر در خاورميانه، سرگرم كمك به هردو كشور متخاصم است كه سياست خطرناكياست كه مي‌تواند براي اين كشو نتيجه عكس داشته باشد. در حال حاضر ذخاير تجهيزات روسيه در يمن‌جنوبي و اتيوپي كمبود ذخاير ارتش عراق را تأمين مي‌كند، همچنان كه ذخاير تجهيزات ليبي و سوريه، به تهران سرازير مي‌شود. روزنامه ايتاليايي پائسه‌سرا: جنگ عراق عليه ايران نگراني شديدي در دولت عراق ايجاد كردهاست. اين جنگ خسارات جبران‌ناپذيري به عراق وارد آورده و باعث از كار افتادن تأسيسات توليدياين كشور شده و عراق را به سوي انزوا پيش مي‌برند. خبرگزاري فرانسه:.... ايالات متحده و روسيه كه رسماً در اين جنگ اعلام بي‌طرفي كرده‌اند.سعي دارند موقعيت را به نفع خود و به ضرر طرف ديگر تغيير دهند، ولي خطر مداخله بيگانه در حالافزايش است. آمريكا سعي كرده با جلوگيري از گسترش جنگ موقعيت خود را مستحكم كند و در عينحال در تلاش است توسعه نفوذ مسكو را متوقف كند. در واقع اين مسأله علت واقعي تصميم رهبرانآمريكا براي اتخاذ سياست ميانه‌روي در قبال كشورهاي خليج‌فارس است. راديو اسرائيل:.. از نظر مسكو بزرگ‌ترين موفقيتي كه از جنگ ايران و عراق نصيب روسها شدهاين است كه مسألة افغانستان به دست فراموشي سپرده شد. خبرگزاري آسوشيتدپرس:.. همزمان با جنگ عراق عليه ايران، شوروي خود را براي تقويتنيروي دريايي‌اش در اقيانوس هند آماده مي‌كند، ولي در حال حاضر از خود شكيبايي نظامي‌نشانمي‌دهد... ناوگان شوروي در اقيانوس هند مركب از 26 تا 28 ناو است كه 14 تا 16 فروند آن جنگياست و ما‌بقي جنبه پشتيباني دارند. از جمله كشتيهاي پشتيباني، 5 زيردريايي است كه سوخت 3 فروندآن هسته‌اي است.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/21