1362.04.20

روزشمار جنگ سال 1362 1362.04.20
نام‌های دیگر	بیست تیر
تاریخ شمسی	1362.04.20
تاریخ میلادی	11 ژوئیه 1983
تاریخ قمری	29 رمضان 1403

1360.04.20

1361.04.20

1363.04.20

1364.04.20

1365.04.20

1366.04.20

1367.04.20

1. واحد اطلاعات و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهداء(ع) سپاه یک بررسی اطلاعاتی از منطقه عملیاتی عمومی‌حاج‌عمران تهیه و برای تصمیمگیران درباره عملیات والفجر۲ ارسال کرد. بخش‌هایی از اخبار گزارش مزبور شامل کلیاتی درباره این موضوعات است: جو، زمین منطقه عملیات، عوارض حساس، دید و تیر قوای خودی، مناطق مسکونی و وضعیت اجتماعی، مناطق نظامی، جاده‌ها و معابر وصولی از سمت نیروهای خودی به‎طرف دشمن و برعکس، تأثیر زمین بر راهکارهای ارتش عراق و گسترش نیروهای این ارتش. عوارض حساس در سمت عراق ارتفاعات کشیده و ممتد مشرف بر جاده اصلی ارتباطی تمرچین به چومان‌مصطفی و رواندوز به‌خصوص در ارتفاعات مشرف بر دربند و تپه آزادی یا ارتفاع کینگ (۲۵۹۷ متر) و همچنین تپه خلان با ۱۷۱۷ متر ارتفاع از بلندترین عوارض حساس می‌باشند. در طرف ایران، بلندترین ارتفاعات منطقه متعلق به کوهستانی پیرانشهر و حاج‌عمران است که مرتفع‎ترین آن در مرز ایران و ارتفاعات کومهبران می‌باشد. وجود کوه‌های بلند و به‎طورکلی منطقه کوهستانی موجب آبوهوای خاص در این منطقه شده است. هرچه به‎طرف ایران می‌آییم این ارتفاعات بهصورت تپه‌های بلند و کوتاه مشاهده می‎شود، ولی برعکس بهطرف عراق حالت کوهستانی بیشتری دارد. بنابراین، در امتداد مرز این کوه‌های بلند به صورت خطی بلند و ممتد مشاهده می‌شود. دید و تیر بهعلت تسلط ارتفاعات مرزی خودی و سرکوب‌بودن آن بر منطقه عملیات، باعث شده که دید و تیر نیروهای خودی عالی باشد، در مقابل، این حالت برای نیروهای دشمن بجز در برخی مناطق امکان‎پذیر نیست. اختفا و پوشش: وجود شیارها و دره‌های صخره‌ای و پوشیده از گیاهان بلند و خودرو باعث استتار و اختفای خوب در بعضی مناطق است و در بعضی مناطق درختچه‌های بلند و کوتاه این وضعیت را تشدید می‌کند. علاوه‌برآن، ارتفاعات بلند و کوتاه باعث کم‌شدن دید دشمن بر روی نیروهای خودی می‌شود و این مهم نیز در اختفا و پوشش مؤثر است. جاده‌ها: - راه آسفالته: جاده اصلی تمرچین به رواندوز در محل دربند. - شنی درجه ١: جاده تمرچین به دربند از مرز تا به دربند. - جاده‌های خاکی: جاده زینو به جاده اصلی، جاده کینگ به جاده اصلی، جاده میدتان و خوارد به جاده اصلی، جاده خلان به جاده اصلی، جاده رایات به جاده اصلی، جاده شیخان به جاده اصلی، جاده مامی‌خلان به جاده اصلی. مناطق مسکونی و وضعیت سیاسی و اجتماعی: درمورد مناطق مسکونی می‌توان از دهات و روستاهای اطراف جاده نام برد که تقریباً خالی از سکنه می‌باشند و در بعضی دهات مثل رایات و دربند و شهرک چومان تعداد زیادتری جمعیت زندگی می‌کنند. مردم این ناحیه اغلب ناراضی بوده و تمایل به همکاری زیادی با بارزانی‌ها و شورشی‌ها دارند و کردبودن این مردم مسئله مذکور را تشدید می‌کند. بیشتر مردم این منطقه قاچاقچی یا دامپرور هستند و از این راه امرار معاش می‌کنند. مناطق نظامی: در این منطقه می‌توان از پادگان حاج‌عمران، پادگان دربند و پادگان چومان‌مصطفی نام برد. معابر وصولی: معبر وصولی از خودی به دشمن: بهعلت تسلط نیروهای خودی بر ارتفاعات بلند و جناحدادن دشمن و ‌گسترش نیروهایش در منطقه می‌توان محورهای زیادی دراختیار داشت. ازجمله این محور‌ها تمرچین قمطره و جاده اصلی ارتباطی مرزی هستند. معابر نیروهای دشمن به خودی: بهعلت اینکه دشمن ارتفاعات بلند را خیلی کم دراختیار دارد، تحرک زیادی نمی‌تواند داشته باشد، بنابراین ازلحاظ معابر و محورهای نفوذ در محدودیت است و ارتفاعات بلند و صعبالعبور شمال جاده اصلی این امر را تشدید می‌کند، بر همین اساس راه تحرک نیروهای دشمن فقط از محور جاده تمرچین می‌باشد. تأثیر زمین در راهکارهای دشمن: در این منطقه، دشمن با اتکا به پاسگاه‌هایی که در روی ارتفاعات بلند احداث شده و همچنین موانع و کانال‌هایی که در منطقه (به‌ویژه در خط اول خود) ایجاد کرده است، پدافند می‌کند. به‎خصوص زیادبودن تعداد سنگرهای اجتماعی در جاهایی که قابل‌دید از پاسگاه‌های دیگر باشد این مسئله را مهم‌تر کرده است. تأثیر زمین در راهکارهای خودی: در این منطقه نیروهای خودی می‌توانند با استفاده از شیارها و همچنین اختفا و استتار و رعایت اصول پوشش به‌راحتی در منطقه دشمن (حتی در عمق) نفوذ کرده و منطقه را از جهات مختلف بررسی و برآورد کنند و این خود از نکات قوت در کار نیروهای خودی است. گسترش: گسترش نیروهای دشمن در این منطقه بدین‎ترتیب می‌باشد: تیپ۹۹ احتیاط در حاج‌عمران تیپ۹۱ احتیاط در منطقه رایات تیپ۹۸ احتیاط در منطقه چومان‌مصطفی و گلاله. همچنین یک گردان نیروی کماندو در منطقه زینو است که در این منطقه و در خط مقدم پخش شدهاند و یک گردان دیگر (گردان۲ از تیپ۳۱ نیروی مخصوص) در منطقه اطراف چومان‌مصطفی و ارتفاعات سمت جنوب جاده و شرق آن مستقر هستند.

________________________________________

2. اطلاعات جمعآوریشده از نیروهای عراقی در محورهای مختلف منطقه غرب و شمال‌غرب نشان می‌دهد که دشمن به‎تازگی تحرکات و اقدامات خود را در محورهای پیرانشهر - حاج‌عمران (منطقه عملیاتی والفجر۲)، مهران (منطقه عملیات والفجر۳)، سرپل ذهاب - قصر شیرین (محور عملیاتی بشکان) و نفت‎شهر و سومار (محور عملیات فریب) افزایش داده است. براساس گزارش معاونت اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهداء(ع)، عراق در منطقه حاج‌عمران هم اقدام به تقویت و استقرار نیروی جدید در مناطق حساس کرده و هم توپخانه‌های جدید به منطقه افزوده است که واردکردن ۴ قبضه کاتیوشا و... از آن جمله می‏باشد. همچنین هواپیماهای عراقی در روزهای اخیر چندین بار در محور تمرچین - پیرانشهر اقدام به شناسایی و عکس‎برداری کردهاند. از سویی، به گزارش معاون اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص) سپاه، تحرکات دشمن در شمال و جنوب منطقه عمومی‌ مهران زیاد شده است. ازجمله این تحرکات واردکردن نیروی جدید، تقویت ارتفاعات کانیسخت، استقرار یک ایفا نیرو در ورمهزیار برای کنترل معابر وصولی، اقدامات مهندسی ازجمله کندن سنگر، کانال و احداث خاکریز به‎ویژه در محور زرباطیه و ورمهزیار است. علاوه‎براین، بالگردهای عراقی چند مأموریت گشت و شناسایی در این منطقه انجام دادهاند.* ازطرفی در همین منطقه زرباطیه، توپخانه خودی علیه لودرهای فعال در امر احداث خاکریز اجرای آتش کردند که براثر آن یک دستگاه آتش گرفت. در محور شمالی منطقه عملیاتی مهران و در تپه‌های دراجی و ارتفاعات نمهکلانبو نیز نیروهای عراقی اقدام به ایجاد خاکریز، کشیدن سیمخاردار و احداث سنگر کردند. دراین‎حال، واحد اطلاعات قرارگاه نجف از فعالیت نیروهای عراقی در منطقه قصر شیرین؛ در محورهای بیشگان، باباهادی و آهنگران که نشان‎دهنده حساسیت فوقالعاده عراق در این محور است، گزارش داد. واحد مذکور با اعلام این جمعبندی که تقویت خط دشمن در محور قصر شیرین - گیلانغرب مشهود است، از اقدام عراق در افزودن نیروهای جدید به بیشگان، مأمورکردن یک تیپ جدید به منطقه قصر شیرین، فعالیت‌های مهندسی پرحجم (مین‌گذاری، کشیدن سیمخاردار و احداث سنگر)، افزایش گشتی‌ها، بازدید فرماندهان عالیرتبه از منطقه (حتی به قولی حضور شخص صدام حسین در منطقه)، پرواز شبانه هواپیما در آسمان منطقه و پرتاب منور برای شناسایی شبانه خبر داد. همچنین بنا به اعلام این واحد، فعالیت‎هایی از نیروهای عراقی در منطقه نفتشهر و سومار که نیروهای خودی اقداماتی را برای فریب و جلبنظر دشمن در آنها انجام می‌دهند، دیده شده است که ازجمله آنها استقرار یک لشکر زرهی در منطقه نفتخانه، اعزام ۳۵ تانک به ارتفاعات زینالقوس (میمک)، فعالیت گشتی شناسایی بالگردها در منطقه نفتشهر و سومار و اطراف ارتفاعات شترمله بوده است. معاونت اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) از اقدامات یادشده اخیر ارتش عراق در محورهای نامبرده نتیجه گرفت که دشمن در دو هفته اخیر نیروی زیادی از منطقه جنوب برداشت کرده و اکثر جبهه‌های حساس شمال عراق را تقویت و بیشتر تیپ‌های سهرقمی‌ پیاده را به غرب منتقل کرده است. دشمن همچنین به‎شدت مشغول تحکیم مواضع پدافندی از قبیل ایجاد میادین مین، نصب سیمخاردار، کانالکنی، سنگرکنی، تقویت نیرو، اعزام گشتی شناسایی و عکسبرداری هوایی می‌باشد.

________________________________________

3. با ادامه فعالیت نیروهای خودی و افزایش تردد و اقدامات مهندسی برای کسب آمادگی در منطقه عمومی غرب پیرانشهر با هدف اجرای عملیات والفجر۲، دشمن تا حدی هوشیار شده است، ازاینرو در چند روز اخیر، نیروهای منطقه‌ای عراق اقدام به تحرکاتی کرده‎اند. ازجمله آنها خبری است که سپاه پیرانشهر به تیپ۳۳ المهدی(عج) - یکی از یگان‌های اصلی در عملیات آینده - ارسال کرد. براساس این خبر در هفته اخیر ارتش عراق به کلیه نیروهای خود که در مرخصی بودند اطلاع داد که به‌سرعت خود را به یگان‌های مربوط معرفی کنند. قرارگاه عملیاتی مالک اشتر نیز درباره جابه‌جایی نیروهای عراقی در منطقه اعلام کرد که چهار روز پیش و امروز درمجموع ۱۱ فروند بالگرد عراقی نیروهایی را به ارتفاعات مامند (جنوب منطقه حاج‎عمران) انتقال داده‌اند که جایگزین ۵۰۰ نفر از نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) شده‌اند. افراد طالبانی نیز به منطقه چومان و ارتفاعات قندیل در نوار مرزی پیرانشهر انتقال یافتند. قرارگاه مالک اشتر علت این جابه‌جایی را به‌کارگیری نیروهای اتحادیه میهنی کردستان در عملیات ایران در منطقه حاجعمران ارزیابی کرده است.

________________________________________

4. فرماندهی کل سپاه پاسداران در نامهای به وزارت سپاه خواستار تأمین اقلام و بودجه مورد نیاز واحد یگان دریایی سپاه در سال ۱۳۶۲، شد. براساس این نامه، کل بودجه برآوردشده برای امور پرسنلی؛ پرداخت حقوق؛ خرید اقلام، تجهیزات و تعمیرات و مواد پژوهشی یک‎میلیارد و ۲۹۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان (۱.۲۹۸.۷۰۰.۰۰۰ تومان) با احتساب قیمت ارزی است. برخی از اقلام درخواستی عبارت است از: قایق گشتی ۱۲ متری ۲۰ فروند، لندیکرافت ۴۸ فروند، قایق نیمهسنگین ۲۳ متری ۴۵ فروند، یدککش ۸ فروند، قایق ریجیندر ۲۰۰ فروند، قایق عملیات ویژه ۶ فروند، تجهیزات غواصی ۲۸۰ دست، ساخت اسکله و موجشکن پایگاه‌های دریایی ۸ مورد. 5. شهرهای آبادان و خرمشهر و مناطق حومه این دو شهر روز گذشته و امروز هدف آتشباری دشمن قرار گرفت. در خرمشهر مناطق دیریفارم (دیریفارم)، پلنو، گمرک، راهآهن و جزیره مینو هدف بیشترین آتشباری دشمن بود که علاوهبر واردکردن خساراتی، موجب آتش‌سوزی باغات خرما در جزیره مینو شد و براثر بیش از ۵۰ اصله درخت خرما از بین رفت. در آبادان هم اصابت گلوله‌های توپ و خمپاره موجب تخریب ۴ باب منزل مسکونی شد. در این گلوله‎بارانهای دشمن ۳۲ تن از نیروهای خودی و اهالی این دو شهر و حومه زخمی شدند و ۳ تن نیز به شهادت رسیدند.

________________________________________

6. پاک‎سازی چند روستا در محور میاندوآب - بوکان، مین‌گذاری و حمله افراد مسلح شورشی در شمال‌شرق سردشت و جنوب دیواندره و خبر یک انفجار مشکوک موضوع گزارشی است که درپی می‎آید. نیروهای سپاه میاندوآب و مهاباد عملیاتی را برای پاکسازی روستاهای محور میاندوآب به بوکان از وجود افراد حزب دمکرات کردستان اجرا کردند و موفق شدند علاوه‎بر پاک‎سازی روستاهای حاج‌لک، حاجی‌آباد، قلعه‌رسول، فارنجه کوچک و بزرگ، ارتفاعات مسلط به محور میاندوآب - بوکان را تصرف کنند. این عملیات به‌علت طرح‌ریزی و اجرای سریع و غافلگیری افراد مسلح غیرقانونی با کمترین درگیری اجرا شد و افراد مسلح با ابتکارعمل نیروهای خودی در محاصره قرار گرفته و ناچار به پنهان‌کردن یا دورکردن سلاح از خود و تغییر لباس شده و به نحوی از محاصره گریختند، ولی تعدادی از آنان شناسایی و دستگیر شدند. ازطرفی، در شمالشرقی سردشت، یک خودروی لندرور لشکر۲۸ کردستان که از ربط عازم این شهر بود بر روی مین رفت. براثر انفجار مین خساراتی به خودرو وارد آمد و ۵ تن از سرنشینان آن زخمی شدند. دو روز پیش نیز در همین محور یک خودروی نظامی روی مین رفت که در نتیجه انفجار آن، ۷ نفر از افراد خودی زخمی شدند. در همین منطقه، در شمال روستای مارلو، عوامل حزب دمکرات به نیروهای گشتی خودی حمله کردند که منجر به زخمیشدن یکی از افراد خودی شد. علاوه‎براین، در منطقه جنوب دیواندره، عناصر مسلح غیرقانونی به افراد تأمین ژاندارمری حمله کردند که زخمی‎شدن ۲ تن از نیروهای خودی را درپی داشت. درضمن، انفجار یک شیء مشکوک در پایگاه کچلمنگان در جنوب سقز منجر به زخمیشدن یکی از سربازان شد.

________________________________________

7. علاوهبر اقداماتی که نیروهای مسلح غیرقانونی در محورهای مختلف علیه نیروهای نظامی و انتظامی انجام می‌دهند، این گروهها آسیبزدن به تأسیسات عمومی مورد استفاده مردم را نیز در دستور کار قرار دادهاند. درهمین‎زمینه، امروز ۸۰ تن از افراد حزب دمکرات کردستان ایران به نیروگاه جدید برق شهرستان بانه هجوم آورده و با ایجاد چندین انفجار خسارتهای فراوانی به تجهیزات و ساختمان این نیروگاه وارد کردند که ازجمله آنها انهدام ژنراتور مولد برق نیروگاه بود. مسئولان برق شهرستان بانه ضمن تهیه گزارش از میزان خسارتهای واردشده به نیروگاه مزبور اعلام کردند که برای تأمین برق مورد نیاز شهرستان علاوهبر انجام تغییرات اساسی ناشیاز انفجارات میتوان بهطور موقت از یک مولد سیار استفاده کرد. درضمن، نیروهای مهاجم ۲ تن از افراد این نیروگاه که شیفت بودند را نیز ربوده و با خود بردند.** دراین‎حال ستاد مشترک ارتش اعلام کرد در همین روز مکالماتی بیسیمی از سازمان کومه‌له کشف شد که در آن فردی از این سازمان مستقر در منطقه بانه در گفتوگو با تشکیلات سنندج گفت که پیشمرگان کومه‌له امشب به شهر بانه حمله و آنجا را تصرف خواهند کرد. گذشته از چگونگی برخورد نیروهای خودی با این مکالمات و اینکه تا چه حد این گفتوگوها را جدی گرفته و برای مقابله با آن چه اقداماتی انجام دادند، شایان ذکر است باتوجه‌به اینکه احتمال شنود مکالمات بیسیمی راه دور ۲ عضو سازمان کومه‌له از بانه به سنندج ازطرف نیروهای خودی بسیار زیاد بود، بهنظر میرسد بنا به رقابتهای منطقهای دو گروه مسلح، یعنی سازمان کومه‌له و حزب دمکرات، افراد سازمان کومهله به نحوی از کلیات اجرای عملیات حمله به نیروگاه برق بانه اطلاع داشتند، لذا با آگاهی از امکان کشف مکالمه، به‎طور عمدی اقدام به این گفت‎وگو کردند تا نیروهای خودی درخصوص اجرای عملیات هوشیار شده، آمادگی پیدا کرده و اقدام به سرکوب افراد حزب دمکرات کنند.

________________________________________

8. در جلسه امروز هیئت دولت اولین برنامه پنج‎ساله اقتصادی و اجتماعی کشور به تصویب رسید. میرحسین موسوی نخستوزیر، در پایان جلسه در گفتوگو با خبرنگاران درباره کلیاتی از محتوا و اهداف این برنامه پنج‎ساله که اولویت اصلی آن تأمین و خودکفایی در اقلام کشاورزی است، مطالبی بیان کرد. به نوشته روزنامه اطلاعات «نخستوزیر در گفت‎وگویی با خبرنگاران اظهار داشت: خوشبختانه پس از یک سال فعالیت و تلاش سازمان برنامهوبودجه، برنامه پنج‎ساله اول اقتصادی کشور به تصویب رسید و ان‌شاءالله پس از تدوین و تنظیم تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد. آقای موسوی اضافه کرد: این اولین برنامهای است که در نظام جمهوری اسلامی تهیه میشود و پایه‌ای برای جهش و حرکت اقتصادی سالم میباشد و امیدواریم که این برنامه مبدأ خیروبرکت برای مردم و دولت و نظام جمهوری اسلامی باشد. وی تأکید کرد: ازآنجاکه این اولین برنامه پنج‎سالهای است که در نظام جمهوری اسلامی ایران تدوین میشود، انتظار نداریم که بینقص باشد و امیدواریم نمایندگان محترم مجلس مسئله را دقیقاً بررسی کنند و طبیعتاً با نقطه‎نظرهایی که عنوان خواهند کرد این امر میتواند جهشی برای شروع حرکتهای سالم اقتصادی در پنج سال آینده باشد. نخستوزیر در بیان گوشههایی از ریز ارقام پیشبینیشده در برنامه پنج‌ساله اول اقتصادی کشور، گفت: کل هزینه‎های دولتی در پنج سال آینده ۳۰۷۶ میلیارد ریال است و ۸۸۵۰ میلیارد ریال هزینه‌های عمومی و ۱۴۲۳۵ میلیارد ریال هزینههای جاری خواهد بود و پیشبینی شده است که در پنج سال آینده استقراض دولت از بانکها به صفر برسد. نخستوزیر در پاسخ به این سؤال که در این برنامه، محور عمده اقدامات دولت در چه زمینههایی است و با اولویت در چه مناطقی به اجرا درخواهد آمد، گفت: همانطور که بارها اشاره شد، الویت برنامهها با کشاورزی است و در کلیه سیاستگذاریها، سرمایهگذاریها، هدفها سعی شده که دراینزمینه به یک خودکفایی برسیم. البته خودکفایی درزمینه کشاورزی در طول ده سال آینده پیشبینی شده، ولی در عرض پنج سال آینده باید جهشی مؤثر دراینزمینه داشته باشیم. در این برنامه همچنین توجه شده است درآمدهای ارزی صرف سرمایهگذاریهایی شود که در آینده به تولید ما کمک نماید و وابستگیهایمان را به درآمدهای نفتی کاهش دهد. البته اینها برنامههای میانمدت است و جهت‌گیری کل برنامه این است که درآمدهای ارزی بهجای مصرف در امور مصرفی و امثال اینها صرف سرمایهگذاریهایی شود که در آینده برای کشور بازده داشته باشد. در این برنامه‌ها بهطور مشخصی به نقاط محروم توجه شده و در کنار آن حرکت صنایع مونتاژ بهسمت ساخت، جزو اساس سیاستگذاریهای این برنامه خواهد بود.»

________________________________________

9. تلاش برای مهار تورم و احتکار ارزاق عمومی‌ در ابعاد مختلف در جریان است. درهمین‌زمینه، تصمیماتی برای سرعتدادن به رسیدگی قضایی بهاینگونه پرونده‌ها اتخاذ شده است. روابط‌عمومی ‌دادگاه و دادسرای امور صنفی اعلام کرد که «طبق مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی‌ رسیدگی به احتکار و گران‌فروشی ارزاق عمومی‌ در صلاحیت دادگاه‌های انقلاب قرار گرفته و در اجرای این مصوبه دادستانی انقلاب اسلامی‌ ویژه امور صنفی تهران به این ظالمان ازخدابیخبر که ناجوانمردانه در این برهه از زمان با احتکار و گران‌فروشی به خیال خام خود تیشه به ریشه این انقلاب می‌زنند و اذهان مردم را از مسئله اصلی یعنی جنگ به انحراف کشانده و کمکم گرانی و احتکار را بهعنوان یک مسئله مهم و بحران اجتماعی مطرح می‌کنند، هشدار می‌دهد که به خود آیند و دست از این اعمال ننگین و ضدانقلابی بردارند، در غیر این صورت همانطوری که دادستانی انقلاب در جبهه مبارزه با منافقین مسلح امریکایی امروز، پیروزمندانه آرامش و امنیت را به جامعه برگردانده است در این جبهه نیز مبارزه قاطع خود را شروع کرده و این تروریست‌های اقتصادی را به سزای اعمالشان خواهند رساند.» یادآوری می‌شود که رئیس دیوان عالی کشور نیز هفته پیش درباره احتمال واگذارشدن رسیدگی به معضل گران‌فروشی و احتکار به دادگاه‌های انقلاب خبر داده بود. به نوشته روزنامه کیهان «آیتالله موسوی اردبیلی دررابطهبا قاطعیت دادگاه‌ها در مقابله با گرانی گفت: با مسئله گرانی و گران‌فروشی حتماً باید با قاطعیت کامل برخورد کرد و اخیراً اقداماتی شده که این مسئله از صلاحیت دادگاه‌های عمومی ‌به دادگاه‌های انقلاب واگذار شود تا با سرعت و قاطعیت بیشتری رسیدگی شود. در شورای اقتصاد نیز مسئولین رده‌های بالا بهدنبال راهحلی برای این مسئله می‌باشند، زیرا مسئله گرانی و گران‌فروشی را هرچند امت شهیدپرور ایران هم تحمل بکنند متناسب با نظام جمهوری اسلامی ‌نیست. گرانی و گران‌فروشی یک بحرانی است در جامعه و یک مرضی است در اجتماع که باید حتماً علاج شود. آیتالله موسوی اردبیلی همچنین اعلام کرد همین روزها با ارائه خط‎مشی که به دادگاه‌ها داده می‌شود با قاطعیت به این مسئله رسیدگی خواهد شد.»

________________________________________

10. باوجود هماهنگی دولت فرانسه با ربایندگان هواپیمای ایرانی و پناهدادن به آنها، امروز سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور گفت که انتظار ایران از فرانسه و ادعای این کشور مبنیبر همکاری دولت فرانسه با ربایندگان هواپیمای مسافربری ایران کاملاً غیرمنطقی است. خبرگزاری فرانسه ضمن اعلام این خبر افزود: سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه گفت که مقامات فرانسوی، ایران را ازطریق سفیر این کشور در پاریس و سفارت فرانسه در تهران در جریان تمامی مذاکرات خود با هواپیماربایان و سایر امور مربوط به سرقت هواپیمای ربودهشده قرار داده‎اند. وی بدون آنکه به نارضایتی ایران و هشدار درمورد اجازه‏ندادن به فرود هواپیمای ربودهشده در فرودگاه اورلی بپرداز مدعی شد که فرانسه همیشه به تعهدات بین‎المللی خود عمل میکند و به قواعد بینالمللی احترام میگذارد، بنابراین اتهامات ایران را بیاساس میداند. خبرگزاری فرانسه در پایان این گزارش اضافه کرد: دولت ایران بلافاصله پس از فرود هواپیمای ربودهشده در پاریس تقاضای استرداد هواپیماربایان را کرد، ولی ربایندگان هواپیما از دولت فرانسه تقاضای پناهندگی سیاسی کرد و گفتند که آنها از اعضای سازمان مجاهدین خلق به رهبری مسعود رجوی هستند. رادیو بیبیسی نیز دراینباره ضمن اشاره به عملکرد مسالمتآمیز دولت فرانسه در جریان هواپیماربایی و نارضایتی ایران از این واقعه، خوشبینانه پیشبینی کرد که ربایندگان هواپیما در فرانسه به پنج الی ده سال زندان محکوم خواهند شد. بخشی از تفسیر اوپن هایمر گزارشگر این رادیو بدینشرح است: «تردید نیست که دولت ایران از واقعه هواپیماربایی هفته گذشته و امتناع دولت فرانسه از استرداد هواپیماربایان به ایران به خشم آمده است. خشم دولت ایران تا حدی ناشیاز آن است که این واقعه و عواقب آن مقدمات برگزاری مراسم روز قدس را در ایران که به نشانه اعتراض به سیاستهای اسرائیل در بیتالمقدس برگزار میگردد. تحتالشعاع قرار داد. ازاینرو، عدهای از مقامات ایران، فرانسه را یک کشور سوسیال صهیونیست خواندهاند و از توطئه وسیعتری که به گفته حجتالاسلام رفسنجانی رئیس مجلس ایران، کلیه نیروهای غربی امریکا، کویت، عربستان سعودی و عراق و سایر کشورها در آن دست دارند نیز بسیار صحبت شده است، اما چون هواپیمای ربوده‎شده بالاخره اجازه یافت که در فرودگاه اورلی فرود آید و چون مقامات فرانسه از مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران، خواستند تا با هواپیماربایان مذاکره کند خشم دولت ایران دوچندان شد. ازآنجایی‎که کنسولگری و انستیتوی ایران و فرانسه تعطیل شده، اما سفارتخانه فرانسه در ایران هنوز دایر است و می‎توان تصور کرد که رهبران ایران مایل به قطع کامل روابطشان با فرانسه نیستند، اما حملات لفظی دولت ایران به فرانسه و سیاستهایش به مرزهای تازهای از پرخاشگری رسیده است. بیانیه وزارت خارجه ایران پاریس را پایتخت جبهه ضدانقلابیون و تروریستهای داخلی خوانده است، اما [در آن] به این نکته که هواپیماربایان پس از تسلیم‎شدن بلافاصله تحتبازداشت قرار گرفته و به هواپیماربایی متهم شدهاند و احتمالاً پنج الی ده سال به این جرم زندانی خواهند شد، اشارهای نشده است.»

________________________________________

11. روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال و روزنامه تایمز (چاپ لندن) در یک بررسی کلی تواناییهای اقتصادی - سیاسی دو کشور ایران و عراق را مقایسه کردند. نشریه وال استریت ژورنال ضمن مرور میزان ذخایر ارزی جمهوری اسلامی و نوسانات موجود در داراییهای ارزی باتوجهبه مقدار فروش نفت ایران، آن را با وضعیت اقتصادی عراق که با نقصان در فروش نفت و بحران تأمین ارز خارجی مواجه است، مقایسه کرد. در پایان مقاله به دادوستد تجاری ایران و امریکا نیز اشاره شده است. این روزنامه نوشت: «بنا به تخمین بانکداران ایرانی و امریکایی، ذخایر ایران بین ۴ تا ۱۰ میلیارد دلار میباشد که حتی با در نظر گرفتن حداقل تخمین ۴ میلیارد دلار ذخایر این کشور بسیار بالاتر از چند سال پیش است.» وال استریت ژورنال افزود: ذخایر ایران بهدنبال اشغال سفارت امریکا و درنتیجه تحریم اقتصادی ایران ازسوی امریکا به‎شدت کاهش یافت. درواقع، در آن هنگام ذخایر این کشور یکمیلیارد دلار بود، ولی ایران توانست با افزایش صادرات نفتی و کنترل بر روی واردات، آن را زیاد کند. بنا به نوشته این روزنامه، براساس تخمین کمیته مبادلات خاورمیانه انگلیس، ایران درحالحاضر روزانه بالغ‎بر ۵/۲ میلیون بشکه نفت صادر میکند درحالیکه سال پیش صادرات نفتی این کشور ۷۰۰ هزار بشکه در روز گزارش شده بود. وال استریت ژورنال ضمن مقایسهای بین وضع اقتصادی ایران و عراق درج کرد: عراق برعکس ایران از جنگ سه‎ساله صدمه دیده و اکنون فقط روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت صادر میکند. روزنامه مذکور از قول بانکداران و دیپلماتها در لندن اضافه کرد: ایران از محدودیت خود بر روی مبادلات خارجی کاسته است، این تغییر در رفتار ایران به گفته منابع مذکور بهعلت نیاز ایران به جایگزین‌کردن لوازم و دستگاههای کهنه و افزایش تولید نفت است. وال استریت ژورنال نوشت: به گزارش وزارت بازرگانی امریکا، صادرات این کشور به ایران در پنج‌ماهه اول سال ۱۹۸۳، به میزان ۵/۷۲ میلیون دلار بوده است که نسبت به سال پیش ۴۵ میلیون دلار افزایش یافته است. بنا بر همین گزارش، واردات امریکا از ایران در مدت مذکور ۲/۲۳۴ میلیون دلار بوده که نسبت به ۴/۱۷ میلیون دلار واردات مدت مشابه سال قبل افزایش قابلتوجهی داشته است. وال استریت ژورنال افزود: گرچه اکنون به‎طور مستقیم مبادله بین امریکا و ایران انجام نمیشود و برای مبادله از کشور سومی استفاده میشود، ولی دولت ایران به‎تازگی اجازه معامله مستقیم کمپانیهای ایرانی با امریکا را داده است. روزنامه تایمز نیز به برتری جمعیتی و توان ایران در فروش نفت و محدودیت عراق دراینباره پرداخت و اعتبار اقتصاد بینالمللی ایران را نسبت به عراق برتر اعلام کرد. این روزنامه همچنین به چارهجویی رهبری عراق برای پایاندادن به جنگ برای خلاصی از وضعیت نامساعد اقتصادی پرداخت. تایمز نوشت: «ایران دارای جمعیت بیشتر و منابعی بسیار تقریباً از همه چیز میباشد. ثانیاً ازنظر جغرافیایی ایران قادر است که صادرات نفت عراق را ازطریق خلیجفارس مسدود کند. درحالیکه عراق قادر به مقابله‌به‌مثل نیست و فقط قطراتی از نفت توسط خط لوله از عراق به ترکیه فرستاده میشود، اما با کمکهای مالی همسایگان عرب و ارسال سلاح توسط فرانسه (غالباً به‎طور مجانی)، برای وادارکردن عراق به تسلیم، مدت بسیاری طول خواهد کشید، حتی در شرایطی مانند الآن که عراق برای پرداخت واردات اساسی و صنعتی و برنامههای توسعه اجتماعی خود با مشکلاتی روبهرو است و آنها را تا تاریخی نامحدود بهحالت تعلیق درآورده است. برعکس عراق، ایران دارای رتبه بسیار عالی ازنظر اعتبار است و اخیراً نیز از کنترل خود بر واردات کاسته است؛ برای مثال صادرات بریتانیا به ایران درحقیقت بیشتر از صادرات این کشور به عراق است. صدام حسین نومیدانه فشار و خردشدن را احساس میکند و تلاشهای بسیاری نموده است تا ایران را متقاعد کند که صلح به نفع او نیز هست. شهروندان غیرنظامی در غرب ایران در معرض حملههای مداوم مشکوکی بودهاند. کشتیرانی نیز در حوالی بنادر ایران آسیب دیده است. عراقیها بهخاطر حملات بسیار به مناطق نفتی ایران مسئول اصلی نشت وسیع نفت هستند که اکنون درحال آلوده‎کردن آبهای خلیجفارس است.»

________________________________________

12. مؤسسه بینالمللی موجودات دریایی، گزارشی از تأثیر نشت نفت از چاههای نفتی نوروز منتشر کرد. در این گزارش ضمن توضیحاتی درباره مرگ پستانداران دریایی، محدودیت ماهیگیری و آثار زیانبار نشت نفت در کف خلیجفارس و آبگیرها و تالابهای محلی در درازمدت، به تعطیلی آبشیرینکنهای چند منطقه در سواحل عربستان سعودی، کویت و عمان نیز پرداخته شده است. بخشهایی از گزارش مذکور به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی بدین‎شرح است: «مؤسسه جهانی موجودات دریایی، مرگ تعداد کثیری از گاوهای دریایی، دولفینها، سنگپشتها، ماهیها، مارهای دریایی و پرندگان را به ثبت رسانده است، حیواناتی که ظاهراً قربانیان نشت نفتی هستند که بدون وقفه از فوریه گذشته به دریا ریخته شده است. طی گزارشهای تحقیقی با هلیکوپتر در طول سواحل شرقی ۵۳ گاو دریایی مرده سرشماری شدهاند. [این گاو] یکی از پستانداران کمیاب دریایی [است] که نوزاد خود را شیر میدهد و عموماً به‌عنوان منشأ افسانه حوری دریایی انگاشته شده است. بیم آن میرود که تمامی جمعیت گاوهای دریایی خلیج‎فارس نابوده شده باشند. طی یک لایحه دولتی، ماهیگیری تجارتی عربستان سعودی در خلیج (فارس) متوقف شده است و صنعت ماهیگیری این کشور با تولید سالانه بیش از ۲۵۰۰ تن را فلج کرده است. براساس گفته مؤسسه جهانی موجودات وحشی در آخرین خبرنامهاش، خسارات وارده به حدی عمیق و درازمدت است که حیات خلیج‎فارس را بهعنوان محل و مسکنی برای موجودات زنده ازجمله پرندگان مهاجر زمستانی چون فلامینگو، آبچلیک، نوکدراز و کورلی تهدید میکند. از ۳ چاه نفتی آسیبدیده ایران در منطقه نفتی نوروز که یکی دراثر برخورد اتفاقی یک کشتی و ۲ چاه دیگر دراثر پرتاب موشکهای عراقی صدمه دیدهاند، روزانه ۱۲۰۰ بشکه نفت خام نشت شده است. آخرین گزارش دفتر سواحل منطقهای کویت حاکی است که پس از ماهها مذاکره فقط دو ماده از چهارده ماده طرح مورد توافق ۸ کشور ساحلی خلیجفارس توسط ایران و عراق مورد قبول واقع شده است. گزارش این مؤسسه حاکی است که حیات دریایی بهدلیل غلظت بالای سم سولفات هیدروژن تولیدشده از چاههای کف دریا مورد تهدید قرار گرفته است، سمی که با آب، مرجانهای دریایی مردابها و آبهای مناطق کمعمق دریا جایی که میگو و ماهی پرورش مییابند مخلوط می‌شود. براساس تخمینی، حتی اگر هماکنون نشت نفت خاتمه یابد و مؤثرترین روشها در طی مدت سه الی شش ماه در پاکسازی و انتقال نفت به کار گرفته شوند، بازهم بیش از سی سال وقت لازم است تا محیط زیست دریایی دوباره احیا شود. این خبرنامه میافزاید که تأسیسات آبشیرینکنی برای مردم عربستان سعودی مانند الجبایل و الخبار مجبور شدهاند تا فعالیت خود را تقلیل داده یا بهطور کلی تعدیل کنند. از کویت تا عمان نیز دیگر کارخانههای آبشیرینکنی که روزانه درحدود یک‎میلیارد لیتر آب تازه تولید میکنند مورد تهدید قرار گرفتهاند. مؤسسه جهانی موجودات وحشی همچنین به «ظن و شک افزایندهای» اشاره دارد که تانکرها و صنایع ساحلی برای تقلیل هزینه‎ها از مصیبت چاه نوروز سوءاستفاده کرده زایدات شیمیایی و دیگر فراوردههای زاید سمی را مستقیماً به دریا میریزند.»

________________________________________

• برای درک بهتر طریقه کسب اطلاعات از تحرکات عراقی‎ها و دقت در جزئیات و پیگیری اوضاع در جبهه عراق، بخشی از گزارش نیروهای اطلاعات تیپ۲۱ امام رضا(ع) که با نفوذ به منطقه دشمن، ورود بالگردهای عراقی به منطقه و گشت و شناسایی آن را بررسی کرده و به رده بالاتر گزارش داده‏اند درج می‎شود. در این گزارش آمده است: «[در ساعت ۱۵ دو فروند بالگرد عراقی] از سمت راست شهرک تعان از ارتفاعات طوق بر روی منطقه به پرواز درآمدند. مسیر پرواز این هلیکوپترها تا پشت پاسگاه دوراجی و همچنین تا حدود پایگاه یا زهرا و طرفهای شهر مهران بوده است. این ۲ هلیکوپتر که یکی بزرگتر از دیگری بود به مدت ۱۵ دقیقه در منطقه پرواز کردند و بعد به پشت ارتفاعات قلاویزان رفتند. بعد از ۱۵ دقیقه باز برگشتند و به مدت ۱۲ دقیقه بر روی ارتفاعات قلاویزان پرواز کردند و در آخر در هوا به اوج رسیدند و منطقه را یک دور کامل زدند و به پشت ارتفاعات قلا‌ویزان رفتند و همچنین در این عملیات چندین نفر از دشمن از سنگرها و قرارگاه ها بیرون آمده و هلیکوپترها را تماشا مینمودند. بهخصوص در سمت راست شهرک تعان در اطراف سنگرهای تانک، افراد زیادی درحال تماشا دیده شدند و به اثبات رسید که در داخل سنگرهای تانک، افراد دشمن بودهاند و داخل سنگرهای تانک خالی از خودرو و سلاح سنگین بوده و رفتوآمد [کامیون‌های نظامی] ایفاها و زیل نشاندهنده این موضوع میباشد. تردد وسایل نقلیه از قبیل جیپهای فرمانده و ایفا و زیل و تانکر آب در منطقه زیاد دیده میشود. فعالیت مهندسی دشمن به‎مرور زمان بیشتر میشود. تردد دشمن گاه‎گاهی در شب با چراغ سوپایین دیده می‌شود. توپخانه دشمن به ‎احتمال زیاد در سمت راست شهرک تعان و طرفهای ورمهزیار میباشد.» [سند شماره ۳۲۳۸۵۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات عملیات تیپ۲۱ امام رضا(ع) به طرح و عملیات تیپ۲۱ امام رضا(ع)، ۹/۴/۱۳۶۲]
  • این دو کارگر روز بعد آزاد شدند.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/04/20